4 Het resultaat: de tekst Opdracht 3 tot en met 15 kun je goed bespreken met behulp van de opdrachten in hoofdstuk 6. 4.2 Brief APN a De structuuraanduiders (‘tevens’, ‘eveneens’, ‘ook’) zijn vaak dezelfde; zorgen voor een saaie, niet aansprekende tekst. b Gebruik opsommende structuuraanduiders: ten eerste, ten tweede, ten derde, ten slotte. 4.16 Uitnodiging kegelavond a De plaatsnaam en de datum staan op de verkeerde plaats. De datum moet voluit worden geschreven. De schrijfwijze van de datum spoort ook niet met de data in de brief. Maand niet met een hoofdletter beginnen. b Stijlfouten ‘Hierbij’ (1) → alleen gebruiken wanneer iets meegestuurd wordt. ‘ontvangt u’ (1) → het is onnodig aan te geven dat de ontvanger iets ontvangt; beter dus: ‘Met veel plezier nodig ik u uit ...' ‘bij zalencentrum’ (1) → ‘in zalencentrum’ ‘hadden we gepland’ (2) → ‘vindt plaats’, ‘is gepland’/‘Hebben we gepland’ ‘de bedoeling is dat’ (3) → portaalvrees, overbodig dus ‘kop koffie gedronken wordt’ (3) → lijdende vorm, ‘dat we eerst samen een kop koffie drinken’ ‘daarna met elkaar kegelen’ (4) → persoonsvorm ontbreekt, zin is ambigu ‘wordt de avond afgesloten’(4) → lijdende vorm ‘de bedoeling is dat’ (5) → tweede maal ‘wordt betaald’ (5) → lijdende vorm ‘dit houdt in’ (6) → portaalvrees, formeel c Spelfouten Januari (2) → januari gezamelijk (3) → gezamenlijk houd (6) → houdt d Alinea-indeling ⋅ te veel witregels ⋅ Informatie die bij elkaar hoort, wordt gescheiden door op een nieuwe regel te beginnen. 4.17 Afscheid directeur a Een memo is het beste omdat het gaat om informatie van beperkte omvang en is bestemd voor een interne doelgroep. b Lijdende vorm: alinea 2, 3 en 7. Dit moeten actieve zinnen zijn. c ‘dan ook’ (2) → hier niet op z’n plaats omdat er geen sprake is van een logisch gevolg (van alinea 1 op 2) ‘informeel gebeuren’ (2) → cliché ‘in de eerste plaats’ (3) → in de tweede plaats (of een dergelijke structuuraanduider) ontbreekt ‘willen’ (3) → te sterk, beter: we stellen het op prijs ...
© N oo r dh o ff Ui t ge v er s b v
1
d e f g h
‘daarnaast’ (3) → woordherhaling, andere structuuraanduiders gebruiken ‘ook’ (3) → pleonasme (met daarnaast) ‘hierbij’ (4) → alleen wanneer iets meegestuurd wordt ‘al of niet’ (4) → al dan niet ‘wat’ (5) → beter is bijvoorbeeld ‘een aantal’ ‘in’ (5) → met ‘daarvoor’ (6) → slaat direct terug op de vorige zin, dus hier absoluut geen witregel ‘ook’ → pleonasme (met daarnaast en nog) ‘echt’ (7) → niet duidelijk is wat met een ‘niet echt’ cadeau wordt bedoeld ‘daarom’ (7) → alleen gebruiken wanneer het een uit het ander volgt ‘om’ (7) → hier weglaten ‘iedere hoofdlocatie’ (7) → er is maar één hoofdlocatie De alinea-indeling is niet goed. Alle informatie kan in één alinea. Twee alinea’s kan ook. De eerste alinea loopt van ‘Iedereen weet ... gedaan wordt. De tweede alinea loopt van Hierbij nodigen ... te deponeren. Nee, de toon is te formeel en te afstandelijk. We stellen het op prijs wanneer er die middag veel collega’s komen. We gaan ervan uit dat jullie een leuk stukje instuderen. Als je iets voor Jan doet, laat mij dat dan even weten. Met z’n allen zorgen we ervoor dat Jan een afscheid krijgt, waar hij nog lange tijd met plezier op terugkijkt.
4.18 Bericht van de basisschool Ook dit jaar organiseert het team spelletjesmiddagen voor de kleuters. In groepjes leren de kinderen allerlei spelletjes. We zoeken ouders die deze groepjes willen begeleiden. U kunt zich opgeven via het antwoordstrookje. We stellen uw medewerking zeer op prijs. Verder vragen wij u een aantal spelletjes uit te lenen voor die middag. Op de lijst bij het lokaal kunt u aangeven om welk spelletje het gaat. 4.19 Opnieuw een bericht van de basisschool a Vijf eisen van zakelijke communicatie duidelijk → nee, de schrijver breng te veel boodschappen over efficiënt → nee, er is te veel informatie die niet relevant is aantrekkelijk → duidelijke alinea-indeling ontbreekt gepast → nee, de schrijver geeft waarde-oordelen over maatschappelijke aangelegenheden correct → nee, lijdende vormen; stijlbreuk b De schrijver wil duidelijk maken dat de elektronische troeteldiertjes op school verboden zijn. Die boodschap komt slechts ten dele over omdat de lezer eerst door een brij aan informatie heen moet, die niet relevant is. c Andere boodschappen: Nederland gaat naar de knoppen. Het virtuele troeteldier opent een nieuwe wereld. Het virtuele troeteldier heeft heel veel mogelijkheden. Het virtuele troeteldier en de gevolgen voor het onderwijs Advies aan de ouders omtrent het troeteldier
© N oo r dh o ff Ui t ge v er s b v
2
d ‘met de introductie’ (r. 2/3) → het gaat niet om de introductie, het gaat om het gebruik ‘centraal staat’ (r. 4) → beter: de eigenaar moet het diertje goed verzorgen ‘met de regelmaat van de klok’ (r. 6) → het gaat niet om de regelmaat, maar om het reageren op een signaal ‘laat ... na’ (r. 18) → erg formeel, beter; 'doet hij dat niet’ ‘maar... ja’ (r. 19) → overpeinzing die niet past bij de rest van deze tekst (stijlbreuk) ‘ook’ (r. 23) → impliceert dat het verbod op meerdere scholen geldt e ... kan er met hen gespeeld worden (r. 13/14) ... er gepiept wordt (r. 17) ... stukje speelgoed wordt overgegaan (r. 21/22) f Deze zin is erg verwarrend. Je moet twee keer lezen om enigszins te begrijpen wat de schrijver bedoelt. g Waarschijnlijk is dat tekstgedeelte een krantenartikel geweest. Hij had duidelijk moeten maken dat het om een citaat gaat. h Nee. Met: ‘Helaas is bovenstaande tekst geen grap’, probeert hij tevergeefs een overgang te maken van het eerste tekstgedeelte naar het volgende. Met: ‘Dan maar thuis laten, maar ... ja’, stapt hij over van ernstig naar min of meer geestig, maar in ieder geval veel informeler. ‘Beste ouders ... wordt overgegaan’, is belerend. De laatste zin is een verbod; koel en zonder omhaal. 4.20 Nieuwsbrief Covero Zaden a Met ingang van 1 januari 2002 start Covero Zaden met functioneringsen beoordelingsgesprekken. b De aanspreekvormen ‘je’ en ‘jullie’ zijn informeel. Binnen sommige bedrijfsculturen passen zij prima. c ‘Een aantal punten op een rijtje.’ ‘In deze nieuwsbrief lichten we een paar belangrijke zaken toe.’ ‘Waar gaat het bij beoordelings- en functioneringsgesprekken om?’ d Beter: ‘Daarbij kan het eventueel gaan om jouw functioneren maar uiteindelijk dat van iedereen.’ e Ongeveer een jaar later, bij het volgende gesprek kijken we wat er is gebeurd met de afspraken die toen gemaakt zijn. f Nee, het gaat hier om de beschrijving van een procedure. g ... de toen gemaakte afspraken → ... de afspraken die toen gemaakt zijn h Soortgelijk gesprek i Een minder goede beoordeling zal leiden tot afspraken tussen jou en jouw leidinggevende. Uiteraard moeten die ook nagekomen worden. j Wanneer een leidinggevende vertrekt, geeft hij de informatie door aan zijn opvolger. k Deze kop geeft niet de inhoud van de alinea weer. l loop even langs m Ja.
© N oo r dh o ff Ui t ge v er s b v
3
4.21 Artikel ‘Alweer geen computer vrij!!!!’ a De houding en het gedrag van het management van de onderwijsinstelling beïnvloeden. b Omdat ook de medestudenten worden aangesproken. c alinea 2: Echte surfers alinea 3: Bedankt... alinea 4: Meer ruimte, meer computers alinea 5 : Eenmalig bedrag d Te veel uitroeptekens gebruiken en te vaak getuigt niet van creativiteit. Beter is het om met woorden de boodschap kracht bij te zetten. e ... moet je snel nog even wat uitprinten, is er ... Dan maar een computerlokaal zoeken. Maar dan moet je wel eerst ... f Deze zin telt twee persoonsvormen Dan maar naar het volgende lokaal. En daar... daar zijn vrije computers. Of toch niet. Want sommige mensen hebben de gewoonte een computer de hele dag bezet te houden. Dat doen ze door hun jas over de stoel te hangen en vervolgens in te loggen. Daarna gaan ze uitgebreid lunchen of ze gaan gewoon naar de les. g Dit is een goed voorbeeld van een cliché. h In ieder geval met een nieuwe zin beginnen bij: ‘..., door die lui ...’ (r. 23) i Over de uitroeptekens is bij d al een en ander gezegd. ‘Toch’ ontkracht de stelligheid van de zin. In plaats van ‘vandaag de dag’ is beter: ‘al lang ...’ j Ten dele, want hier klaagt de schrijver de medestudenten aan. k ‘misschien’ en ‘zou kunnen’ l Een oplossing zou misschien kunnen zijn ... → Een mogelijke oplossing is ... Herhaling van het woord ‘school’. → De tweede en derde keer weglaten. m Een punt zetten na ‘ruimte’ (r. 50). De haakjes weglaten en deze zin beginnen met hoofdletter en eindigen met een punt. ‘De studenten’ (r. 53/54), wordt een nieuwe zin. n .... zodat je toch even iets aan school kunt doen achter de computer als je een tussenuur hebt. o ja, er zijn immers veel irrelevante opmerkingen. 4.22 Hoofdstuk uit stageverslag a ‘De dienstverlening’ zou een betere titel zijn. Ook goed: ‘Hoe begeleiden we onze cliënten naar werk’. b Er zijn te veel alinea’s. Nieuwe indeling: Alinea 1 (zonder witregels): "Als eerste is ... aan individuele spreekuren" Alinea 2 en 3 (zonder witregels): "Die individuele spreekuren ... van het project" Alinea 4: "Dit project is ... voor langdurig werklozen." Alinea 5 en 6 (met ‘wit’ voor ‘Zoals je kunt ...): "Dit heeft als ... plan kan aanbieden" c Alinea 1: Training en workshops
© N oo r dh o ff Ui t ge v er s b v
4
d
e
f
g h
Alinea 2 en 3: Veel mogelijkheden Alinea 4: Individuele plaatsingsactie Alinea 5 en 6: Maatwerk In de vraag had moeten staan ‘tweede alinea’ in plaats van ‘eerste alinea’. Het gaat om de herhaling van ‘workshop(s)’. Oplossing: ...... Er is er een die gericht is op solliciteren. Een workshop netwerk, open sollicitatie, en sollicitatiegesprekken. In de vraag had moeten staan ‘derde alinea’ in plaats van ‘tweede alinea’. De individuele spreekuren zijn bedoeld voor mensen die al een concrete sollicitatie hebben lopen en die daarbij hulp nodig hebben. Ook mensen die om wat voor reden dan ook niet in een groep kunnen of willen deelnemen, kunnen er gebruik van maken. In de vraag had moeten staan ‘vierde en negende alinea’ in plaats van ‘derde en zesde alinea’. Tweemaal met dezelfde stuctuuraanduider een alinea beginnen is niet fraai. incongruentie: Dit zijn ... en is ... De incongruentie is op te lossen door: ‘... en die zijn ...' Stijlbreuk
4.23 De eerste verjaardag Let op: het is meer een beleidsstuk dan een wervende tekst. Moeilijke woorden zijn: sindsdien accommodatie bestaansjaar gescheiden verantwoordelijkheden
sociaal-culturele klimaat ... vanuit de basis moeten komen anderszins
⋅ ⋅
Alinea 1: lange zin (Sindsdien ... heeft.) dubbele ontkenning (niet ontevreden)
⋅ ⋅
Alinea 3: lange zin (Hoewel ... samengaan.) overbodige hulpwerkwoorden: ‘willen’ en ‘kunnen’
⋅ ⋅
Alinea 4: Deze alinea is één lange zin. tangconstructie: ‘een in alle opzichten leefbare en actieve wijk’
⋅
Alinea 6: hulpwerkwoord ‘kan’ overbodig
© N oo r dh o ff Ui t ge v er s b v
5
