Caïro for one week. Vrijdag: “Er is geen raamstoel meer vrij.” zegt de in het blauw geklede baliemedewerkster. Ik neem genoegen met een plek ergens in het midden. Het toestel vertrekt ‘s avonds om acht uur en het is rustig weer. Af en toe kijk ik maar even over de anderen heen naar buiten. Maar het is snel donker. Na een uurtje meldt de gezagvoerder dat een andere vlieghoogte wordt gekozen, om een eind te maken aan de steeds heftiger wordende turbulentie. Nu kunnen eindelijk de veiligheidsgordels af. In de stoelen naast mij zitten twee jongedames. Het blijken twee zussen, en ik schat ze tussen de twintig en vijfentwintig jaar. De twee hebben een georganiseerde groepsreis geboekt en zijn onderdeel van een Djoser-groep. Ze zijn nog niet eerder in Egypte geweest, en ik probeer te achterhalen wat zij van dit land weten. Maar al snel blijkt dat de rest van de groep vlak vóór en naast hen zit, dus het gesprek gaat met hen verder. Ik tracht nog een keer de draad op te pakken maar de interesse ligt meer bij de anderen. Logisch, want zij gaan straks als groep Egypte verkennen. Zij starten hun trip in Caïro en gaan per trein eerst naar Aswan en daarna naar Luxor. Bij de passencontrole in Caïro zie ik ze in een lange rij staan. Ik wuif nog een keer, en ga ook in een lange rij staan. Ik verwacht deze keer geen problemen bij de passencontrole omdat ik mijn postzegeltjes voor het visum al eerder in de aankomsthal heb gekocht. Samen met het reeds in het vliegtuig ingevulde kaartje moet je dit samen met je paspoort inleveren bij de douane. Het zal me niet weer gebeuren net als vorig jaar, toen ik eindelijk aan de beurt was bleek dat ik bij een bank twee postzegeltjes voor het visum had moeten kopen. Die worden in het paspoort geplakt en voorzien van een aankomststempel. Ik kon toen weer helemaal achter aansluiten. Bij het verlaten van Egypte komt er een vertrekstempel bij. Ik heb ze al gezien. Waël, Mina, Peter en Wageh. Ze staan heftig te zwaaien, maar ik moet op de lopende band blijven letten. Na een half uurtje zie ik mijn koffer voorbij schuiven. Daarna kan ik ze eindelijk omhelzen en hartelijk begroeten. Iedereen heeft iets te vertellen en ik probeer het allemaal in me op te nemen. Ik zucht een paar keer heel diep en realiseer me dat ze nu wél op het vliegveld staan, terwijl dat vorig jaar bij het afscheid niet kon. We gaan op zoek naar het kantoor van de autoverhuurder. Want ik heb via internet een auto gehuurd voor acht dagen. In het piepkleine kantoortje passen twee stoelen en een piepklein tafeltje terwijl de deur nog nét naar binnen open kan. Ik spreek de man aan en laat hem de voucher zien. Hij weet van niks, de grote baas is er niet en ik moet de volgende dag maar terugkomen. Wat een mooie 24-uurs service! Maar ik heb niet veel keus. Waël gaat zich er ook mee te bemoeien en het gesprek gaat in het Arabisch verder. Dit zint me niet echt zodat ik op een bepaald moment roep “stop….. please speak english to me.” O.K. Nu begrijp ik dat de auto de volgende dag rond tien uur gebracht zal worden. We kunnen een taxi nemen op kosten van het autoverhuurbedrijf. Ik weet op dit moment ook geen andere oplossing. We gaan op weg naar Mina’s huis, en eindelijk rond halfvier zijn we er. Alles is hier in een diepe rust. Ik krijg dezelfde derde verdieping van de woning tot mijn beschikking en alles ziet er nog net zo uit als vorig jaar. Dezelfde stenen onder de poten van het bed, hetzelfde kleedje op de zwarte wankele ronde tafel en dezelfde stoelen. De plavuizen vloer ligt nog altijd onder een dun laagje woestijnzand. Over het bankstel liggen nog steeds de witte lakens. Alles lijkt nog precies als vorig jaar. Koffer en tassen naar boven gesjouwd, en we praten nog even verder. Het is inmiddels al na vieren en ik stel voor om morgen verder te praten. Breed glimlachend nemen ze afscheid, “See you tomorrow…..” Eindelijk kan ik me laten vallen op het brede bed. Zaterdag: Zo rond acht uur word ik gewekt door kakelende kippen, toeterende auto’s en schreeuwende mensen op straat. Mina staat om halfnegen met een ontbijtje voor de deur. Twee hotdogbroodjes met een soort van smeerkaas en een kopje thee met melk en veel suiker. Maar het smaakt me wel en het is lekker zoet. Zo rond tienen gaan we naar beneden, de eerste verdieping waar het gezin van Mina woont. Het gezin van Mina bestaat uit: George, de jongste van drie jaar, een eigenwijs en bijdehand jochie met een grappig kopje. Hij zal in de komende week steeds weer mijn hand zoeken, omdat hij steeds graag mee wil. Mina is een jaartje of zeventien en zijn zus Enery met steeds een smile schat ik op achttien of negentien, ze kan een klein beetje Engels en probeert
1
ook vaak een gesprekje aan te gaan. Als oudste zus is er Nancy van vijfentwintig jaar, spreekt goed Engels en studeert economie. Zij zal later vaak als tolk optreden tijdens korte gesprekjes met de ouders. De ouders schat ik tussen de vijfenveertig en vijftig. Hij is een wat gezette niet al te lange man met niet veel grijze haren, en loopt binnenshuis altijd met een lang jurk aan de zogenaamde galabya. Behalve als hij naar de kerk moet want dan gaat een lichtblauw pak aan. Moeder Mansour lijkt zó uit een Hollywood film te zijn gestapt met donkerbruine ogen en een licht getinte huid. Steeds weer lijkt het alsof ze zó een scène kan spelen met Omar Shariff. Maar haar Engels is nog minder dan goodbye, of see you later. Omdat we moeten wachten op de huurauto, worden de cadeautjes uitgepakt, en hebben we heel wat bij te praten. Ondertussen wordt het elf uur en kijk ik in de papieren of er niet ergens een telefoonnummer op staat. Maar een telefoonnummer in Haarlem wordt niet opgenomen, het is weekend en dus staat er een antwoordapparaat aan. We besluiten niet langer te wachten en we gaan naar het vliegveld. Zullen we een taxi nemen of gaan we met de bus? Het liefst ga ik met een taxi omdat die zonder omwegen naar het vliegveld gaat. Maar ja een taxi is tien keer duurder dan een stadsbus. In plaats van twee pond voor de bus zou ik twintig of dertig pond voor een taxi moeten betalen. We besluiten met de bus te gaan. We lopen de straat uit en gaan rechtsaf en na vijftig meter weer linksaf door de smalle straatjes vol met kuilen, gaten en vette hobbels. Tot we bij de markt komen en lopen dan tussen de stalletjes, karretjes en kisten. Boven de stalletjes en karren zijn doeken of zeilen gespannen om de zon buiten te houden. Hier wilde ik de vorige keer ook al graag wat foto’s maken, karren en stallen met groente en fruit. Oudere mannen en vrouwen zitten op de grond, en zijn druk doende iets af te wegen, uit te zoeken of af te rekenen. Maar ik geneer me als ik mijn fototoestel wil pakken. Mensen zitten op de vieze grond, achter een kist met dadels, bananen of tomaten of andere koopwaar. Het ziet er niet echt fris uit. En het stinkt ook verschrikkelijk. Ezels die tussen de karren staan en rustig de drollen naast de karren laten vallen. Wilde honden en katten struinen tussen het afval op zoek naar iets eetbaars. Het stinkt…. maar er wordt druk gehandeld en gekocht. Uiteindelijk is deze markt toch heel belangrijk voor de dagelijkse voedselbehoeften. We lopen snel door, stop mijn toestel weer terug en we naderen de loopbrug. De houten brug over de treinen ken ik nog van vorig jaar. De treden zijn nog verder uitgesleten en ik val bijna op mijn snufferd. Boven aan de loopbrug zit nog steeds de blinde koopman die zijn hand op houdt en een pakje tissues aanbiedt. We willen sneller lopen maar het is heel erg druk, iedereen wil naar het busstation aan de overkant. Het is daar een druk knooppunt van aankomende en vertrekkende bussen. Een mierennest van mensen die trachten een bus te halen. Mensen springen soms in de nog rijdende bussen. Kleine busjes rijden met een handlanger half hangend uit de deuropening en schreeuwen dan de naam van de bestemming. Sommige stoppen wel en lopen helemaal leeg. Ik zie een stationwagen rijden met wel tien kinderen op de achterbank. Maar moeten wij nu aan déze kant van de weg staan of aan de andere kant? Wij zoeken een bus die ons rechtstreeks naar het vliegveld brengt. Mina vraagt aan verschillende mensen en warempel we vinden de bus. Deze bus is wel erg luxe, weinig passagiers en goede met stof bekleedde stoelen. Nog net geen airco. Voor een paar pond brengt hij ons naar het vliegveld. We maken in de bus nog een paar foto’s en zijn binnen een half uurtje op het vliegveld. Ik kan me deze plek niet meer herinneren en weet nog niet waar we moeten zijn, maar de jongens lopen er in één keer naar toe. Het vliegveld hier is echt een lachertje, je kán hier gewoon niet verdwalen. De baas zit in zijn kantoortje breeduit met zijn voeten op de andere stoel en kijkt verschrikt op als ik mijn voucher op de balie leg. Hij verwacht waarschijnlijk geen klanten vandaag. Hij bekijkt de voucher, houdt het tegen het licht en schud met zijn hoofd. In mijn beste Engels leg ik uit dat ik een auto kom halen die ik heb gehuurd en dat ik hiervoor in Nederland al dik betaald heb. Maar de man kijkt nog een keer naar de voucher en zegt dat hij dit papiertje niet kent. Ik begin een beetje mijn geduld te verliezen, want ik wil nu een auto. Ik pak nog een stapeltje papieren en hij herkent de e-mail van de bevestiging van de autohuur van Budget. Dit papier wil hij hebben, en maakt er een kopie van. Hij zegt dat hij geen geld heeft ontvangen uit Nederland. De Haarlemse naam en adres op de voucher herkent hij ook niet. Maar “No problem sir…” U kunt hier natuurlijk wel degelijk een auto huren. Hij biedt een betere auto aan tegen een gereduceerd tarief. Waarschijnlijk is het bedrag wat op de voucher staat een zeer goed bedrag voor Egyptische begrippen, dus hij wil wel. En ik hoef geen acht dagen te betalen maar zeven. Ik moet natuurlijk wel even mijn creditcard trekken en hij maakt hier eerst een kopie van. Er is waarschijnlijk geen andere manier. Ik moet opnieuw betalen, en de baas belooft op de rekening te schijven dat er geen geld uit
2
Nederland is ontvangen en dat er opnieuw is betaald per kas in Egypte. Nu moet ik nog even vierduizend pond voor huur én borg uit de automaat zien te krijgen. Dit lukt warempel en even later is het geld te pakken uit de automaat, veertig briefjes van honderd! Ik laat de baas het maar even tellen, want hij is hier heel behendig in. We moeten wachten op een employé die het contract komt brengen. De baas had immers vandaag geen klanten verwacht. We lopen alvast naar het parkeerterrein en het blijkt een leuke middenklasser te zijn een Daewoo Lanos mét airco! Het schadepapier wordt ingevuld, en elk klein krasje en deukje wordt op het formulier gezet. Ook een klein sterretje in de voorruit krijgt de aandacht. We lopen terug naar de hal en vullen de gegevens in op het inmiddels gebrachte contract. Ik zet mijn handtekening en ontvang de sleutel en de papieren van de auto. De benzinemeter staat op half en we kunnen eindelijk karren. Heel geconcentreerd rijd ik terug naar Mina’s huis. Het krioelt echt van de auto’s, kris kras door elkaar en ik kan er geen touw aan vast knopen. “Here to the right, en go here to the left, take the bridge! take the bridge!….” Vlakbij Mina’s huis herken ik de buurt, de straten en de huizen. Ik parkeer de auto aan de overkant van de straat zo vlak mogelijk tegen de muur. De spiegels maar even inklappen. Er moet immers altijd nog iemand langs kunnen. Ik zie nu dat ik onder een raam sta, waar zojuist de overbuurvrouw de natte was heeft opgehangen. Eerst even op adem komen en wat eten bij Mina en dan naar de Corniche, de promenade langs de Nijl. Wat een verkeer…. wat een gekkenhuis. We parkeren de auto en gaan een luxe winkelcentrum binnen, welke wordt bewaakt door de witte politiemannen en toegangspoortjes. Ik kan doorlopen, maar de jongens worden gefouilleerd. Eigenlijk een beetje doelloos rondgelopen, en in een kleine speelhal blijven we even hangen. Wageh gaat voor de eerste keer even op een motor zijn kunsten vertonen. Op het scherm voor zich gaat hij menigmaal onderuit. We halen een ijsje en gaan weer naar buiten. We eten bij Mina thuis en de begroeting met Papa the Big Boss en Mama Mansoer is erg hartelijk. Daarna gaan we weer terug naar een ander gedeelte van de Corniche aan de Nijl. Op een terrasje heb ik een Turkse koffie besteld en voor het eerst deze keer een waterpijpje gerookt. (de sisja) Mina gaat Waël bellen en zal hem vragen naar dit terras te komen. Waël is zo’n tweeëntwintig jaar, de oudste broer van Wageh, en werkt nu bij een international -Procal&Gamble- als vertegenwoordiger van waspoeders. Later zou hij vertellen dat hij hier graag zijn carrière zal willen maken. Veel later dan gedacht komt Waël, want hier kijken ze niet op een uurtje meer of minder. We gaan naar een kapel aan de Corniche. Een speciale kapel. Het verhaal gaat dat enkele honderden jaren terug hier een bijbel is aangespoeld, en deze ligt nu tentoongesteld in deze kapel. Net als we hier wat willen gaan drinken blijkt het sluitingstijd en gaan we aan de wandel. Naar een nog groter winkelcentrum, het is inmiddels middernacht. Maar het is nog steeds een geweldige drukte en er is nog steeds heel veel witte politie. Als we het centrum binnenlopen blijkt er een complete ijsbaan te zijn die wordt gebruikt door goedwillende maar onervaren schaatsers. Onvoorstelbaar dat dit in Caïro bestaat. Een toeristische attractie, die mijns inziens wat overbodig lijkt. Het is inmiddels alweer een uurtje of twee ’s nachts en dus tijd om terug te gaan. Het verkeer blijft maar doorracen, dag en nacht. Regels zijn er niet, en als je ook maar even met je ogen knippert liggen je zijspiegels eraf. Het is een kwestie van goed opletten. Nooit twijfelen, en altijd voorrang nemen. Ook als je van rechts de grote snelweg opkomt moet je gewoon doorrijden dwars over de weg als je naar links wilt. Stoplichten hebben geen enkele functie, staan wel op rood maar niemand kijkt ernaar. Het enige is het fluitje van de agent en een gestrekte arm. Dan staat ineens iedereen op zijn rem. Gespannen kijken ze naar de agent, en als hij aanstalten maakt om zijn arm te laten zakken, dan geven ze direct een dot gas, op weg naar de volgende kruising. Overstekende voetgangers of niet. Zondag: We besluiten vandaag naar Sakkara en Memphis te gaan. Sakkara ligt net buiten Caïro en is net als de plateau van Gizeh een vlakte waar verschillende ook minder bekende piramides staan. Memphis ligt hier vlakbij en was ooit de grote hoofdstad van Egypte. We zijn alweer onderweg als Mina gebaart te stoppen om de weg te vragen. Ik pak de map van Caïro en begin te zoeken. Hij denkt het nu te weten. Maar bij de volgende kruising moet hij het weer vragen. Zelfs als ik langs een taxi rijdt vraagt hij vanuit het open raam de weg aan de taxichauffeur. Dan moet ik maar weer zorgen dat ik daar weer naast blijf rijden. Dit schiet ook niet op. Laat mij maar even gaan. Let goed op de borden en al snel komen we op de grote snelweg naar de piramides van Gizeh. We zien de grote piramides nu wel van een heel andere kant, zeg maar vanaf de toeristische kant. We maken nog even wat foto’s en zoeken de weg naar Sakkara, het moet in de buurt zijn. Tot het moment dat je voor een slagboom staat, weet je niet dat je op de goede weg bent. Het is slecht aangegeven. Alweer trammelant bij de slagboom. Houdt het dan nooit eens op. De jongens moeten de auto uit, en drie vier man beginnen in het Arabische op luide toon tegen ze te praten. Het lijkt alsof ze steeds harder beginnen te praten, en als ik dan vraag, “are there any problems?” Dan glimlachen ze, en zeggen “No, No… “ en gaan verder met het gesprek. Peter en Mina moeten hun identiteitskaart laten zien. Uit de gesprekken begrijp ik dat ze waarschijnlijk zeggen dat ik bij hen in huis verblijf. En dat is niet zo verstandig. Een gemiddelde toerist verblijft minimaal in een vijfsterren hotel. Ik kan alleen maar toekijken, glimlachen en niets
3
anders zeggen als “they are my friends”. Na lang heen en weer geklets lukt het toch weer om kaartjes te kopen. Voor mij twintig pond en voor hun één pond. Met de auto gaan we verder naar de grote parkeerplaats. Vanaf nu spreken we af dat het beter is om niet te zeggen dat ik bij Mina Mansour in huis te gast ben, maar bijvoorbeeld in het Mansour-hotel in Caïro. We grappen even over de third flour, en six-star-hotel. Het slaat natuurlijk op de derde verdieping in Mina’s huis en de zes sterren zijn de gezinsleden, met aan het hoofd de big boss papa Mansour. Het staat hier aardig vol met toeristenbussen. En nu herinner ik mij ook de honden die in de schaduw van de bussen verkoeling zoeken en wachten tot zij iets te eten toegeworpen krijgen. Ze zijn heel schuw en je kunt ze maar beter niet aanraken. Maar we zijn binnen en de auto moet in de volle zon, er is geen schaduw. En eigenlijk wil ik de auto niet in de schaduw van een toeristenbus zetten. De auto is toch geen hond die verkoeling zoekt? Straks zetten we de airco aan en we hebben verkoeling. Als we het houten vlonderpad aflopen naar een graftombe waar eens een farao werd begraven, zie ik ineens de twee zussen uit het vliegtuig. Zij herkennen mij als, “hebben wij niet samen in Amsterdam gegeten?” Ik heb ook wel eens last van mijn korte geheugen maar ik corrigeer ze, en zeg dat ik ze ontmoet heb in het vliegtuig. Waarschijnlijk hebben zij al een kleine zonnesteek opgelopen. Ze zien er in ieder geval erg vermoeid uit. Misschien hebben ze wel te lang doorgehaald in het hotel gisteravond, wie weet.We lopen verder over de grote vlakte naar de trappiramide. De beroemde piramide van de farao Djoser. Oorspronkelijk gebouwd als een mastaba, een herkenbare verhoging op een graf in de vorm van een stenen bank. De vlakke horizontale delen van de trappiramide liggen vol met stuifzand. Als het hier flink zou gaan waaien, blijft er volgens mij geen zandkorreltje liggen, laat staan als het gaat regenen. We nemen de andere weg terug, iedereen wil weer op de foto en zo komen weer bij de auto terug. Het is vandaag erg warm geworden, dik vijfendertig graden denk ik. Ik verbrand haast mijn vingers aan het loeihete stuur. Snel de motor starten en de airco op volle toeren. Op weg naar de oude hoofdstad Memphis kunnen we eindelijk iets eten. Langs de kant van de weg heeft de plaatselijke bakker zijn broodjes op de stoep uitgestald. De vorm van het brood lijkt het meest op een stuur, gemaakt van dunne deegrolletje. Ik krijg het niet eens op. En dat voor maar een vijfentwintig piasters. (3,5 eurocent) Ook een colaatje is niet duur. Bij de toegangspoort naar Memphis is ook weer het bekende ritueel. Twintig pond voor mij en voor hen één pond. Maar natuurlijk met de nodige stennis. Ik word nu wel wat brutaler, en loop naar de chef, denk ik. Hij geeft wel toestemming, maar erg wantrouwend wordt er gekeken naar de jongens. Uiteindelijk krijgen we voor iedereen een kaartje. “I’ am staying in the Mansour Hotel in Caïro”. Lachend gaan we het kleine museum binnen. Daar ligt horizontaal het grote ca.dertien meter lange onvoltooide originele beeld van Ramses II. Ze kijken hun ogen uit. Gemaakt uit één stuk kalksteen. Ooit is dit beeld geschonken aan Engeland, maar zij deinsde terug vanwege het grote gewicht, en de eventuele problemen bij het vervoer. De vroegere hoofdstad van Egypte is nu niet meer dan een klein openluchtmuseum. Op het pleintje staat een grote, door de tijd aangetaste sfinx. We lopen langs een paar soevenierkraampjes en mijn oog valt op een masker. Dennis vroeg of ik wilde uitkijken naar een masker. Ik denk een redelijke prijs, maar het afdingen gaat me nog niet goed af. Ik zoek ook naar een Narmerbeeldje, maar ik denk niet dat ik dit hier moet zoeken. Ik heb wel iets anders zei de verkoper, en wenkte me achter zijn kraampje. Een klepje ging open, en hij liet mij enkele oude stukken zien. Ik heb daar echter niet veel interesse in en we lopen verder. We worden door een bewaker nog even naar achteren gewenkt om even over een hek te kijken naar een stukje grond met allemaal gaten en sleuven in de grond. Zal wel erg interessant zijn maar het kan mij nu niet zo erg boeien. We zoeken de auto weer op en gaan door het oude Memphis terug, een enkele straat vol met kuilen en hobbels. De oude stoffige en grijze huizen worden nog steeds bewoond, maar let op je snelheid. Tien kilometer per uur is al te snel, overal hobbels en gaten in het stoffige wegdek. Terug naar Caïro, via het Ramses-square en de brug over de Nijl naar Peters huis. We gaan proberen zijn camera aan te sluiten op de computer. Maar het lukt niet, iedere keer als ik op return druk springt
4
de cursor naar het eind van de regel, niet zo natuurlijk gek met een Arabisch toetsenbord. We kijken nog even naar een stukje van de laatst gedownloadde film van Mister Bean. Ezels met karren lopen hier langs de voordeur, maar ze hebben wel de computer en internet. Er worden nog even snel vier flesjes cola gehaald bij het kleine winkeltje in de straat. Ik ben uitgenodigd om bij familie van Waël te komen eten. Met een toevallig op visite zijnde oom heb ik daar zeer smakelijk zitten eten. Als het eten goed smaakt, is het dan misschien gebruikelijk dat je zo hard mogelijk smakt? Hoe lekkerder het eten hoe meer je smakt? Ik vind het erg onsmakelijk en weet even niet waar ik moet kijken. Moet ik nu zelf ook zo smakken? Ik weet het niet en houdt mij maar even in. Ik heb dit nog niet zo meegemaakt. Maar goed, het gesprek is kort, want hij spreekt geen woord Engels. Hij kijkt mij aan, lacht even en steekt dan zijn duim omhoog. Ja, ja het smaakt goed. Het eten bestaat uit kip met rijst en een rode dikke saus, waar je steeds je broodje in moet dopen. Het vlees doe je in een soort van pitabroodje en dat haal je dan lekker door de saus. Ook is er een groen sausje gemaakt van olie met kruiden of iets dergelijks. Ik vind dit niet lekker. Een glas water deel je met de anderen, de oom dus. Opeens voel ik zijn arm op mijn schouder en we moeten poseren voor een foto. Hier moet ik toch echt niets van hebben, en dan maar weer lachen voor de camera en de duim omhoog. Maar goed, het smaakt me goed, en het is met de zorg klaargemaakt. En, wat nog belangrijker is, ik voel me kiplekker en heb totaal geen last van mijn maag. Na het eten wordt er direct thee geserveerd met veel suiker. Ik kan ook kiezen voor karkadé, een soort thee gemaakt van de hibiscusplant. Maar ik ken het niet, dus ik kies voor de gewone thee. We besluiten nog even naar de Nijl-corniche te gaan. We gaan even kijken of we een bootje kunnen huren, maar na vijf kilometer lopen, komt Waël tot de ontdekking dat het aan het begin van de corniche het goedkoopste was. Dus we lopen het hele eind weer terug. Een klein boottochtje van hooguit een kwartiertje, omdat de boot wat later aan een ander is verhuurd. De stemming zit toch echt wel in, een beetje muziek en dan klappen en dansen. Maar het verkeer wil maar niet wennen. Alles aan je auto kan stuk zijn, maar als je toeter het niet doet ben je hulpeloos. Een lekke band? Je gooit gewoon je band een flink eind op straat en je gaat lekker je band verwisselen. Ruitenwissers heb je niet nodig. Later zou ik een keer wat water in het reservoir van de ruitensproeier doen. Maar het enig wat nat werd was de straat eronder. Er zit helemaal geen ruitensproeierreservoir in de auto! Zij gebruiken het schijnbaar nooit. Maar laat nu toevallig mijn claxon stuk zijn. Soms deed hij het wel, en even later geen pukkel. Juist als je hem nodig had deed hij het niet, hoe hard ik ook drukte. Terwijl als ik hem tussendoor even wilde proberen, deed hij het moeiteloos. Het is inmiddels tegen tweeën en ik verlang naar mijn bed. Iedereen is moe. Maandag: We gaan voor een rustdag, want ik vermoed dat we veel te hard van stapel lopen. Ik stel voor om even in de buurt wat rond te lopen. Rondom de huizen is het één grote zooi. Ik begrijp niet dat dát niet wat anders kan. Als het hier zou gaan regenen moet je echt lieslaarzen aan. Al het afval laten ze rustig uit hun handen vallen, of dumpen het vanuit de auto. Want, zo denken ze, er zijn andere Egyptenaren die dit opruimen. En schijnbaar willen ze ook niet anders. In een klein zijstraatje zit Wageh’s vader op een klein terrasje wat uit te rusten, en een kopje thee te drinken.. Hij is in het bezit van een ezel, en Wageh zal even laten zien dat hij ook een ezeltje kan berijden. Maar dat valt niet mee, het is een koppig beest. Vlak voor ons gaat het beest ineens door de knieën en werpt Wageh voor zich uit op de stoffige straat. Gelukkig heeft hij zich niet bezeerd, het beest dan. Want als je hier een ezel hebt moet je er heel zuinig op zijn en ben je rijk. Ook Wageh staat direct weer op, en veegt de stof van zich af. Ik denk dat ze eigenlijk liever niet hebben dat ik hier rondloop, want we gaan alweer terug. Het is een ongelooflijke omgeving. Kleine terrasjes met enkele tafels en een paar stoelen. Hier en daar een oude man met een doek om zijn hoofd, lurkend aan zijn waterpijpje. Even verderop enkele karren, opgetast met dadels, bananen, of druiven. Foto’s maken doe ik ook niet, lijkt me niet gepast, hoewel ik het schitterende tafereeltjes vind. Misschien krijg ik later deze week nog de kans om wat foto’s te maken. Waël vraagt of ik zijn moeder naar het ooghospitaal wil brengen. Een kleine controle. Ik vind het prima, we doen het toch lekker rustig aan vandaag. Het ziekenhuis staat in een betrekkelijke nieuwe kantorenwijk van Caïro, genaamd Heliopolis en het gebouw ziet er modern en schoon uit. Het is de faculteit der oogheelkunde. Ik schat het zo’n vijftien verdiepingen hoog. Binnen is het aangenaam koel, en er heerst een kalme rustige sfeer. Smalle gangen met veel kamertjes en hier en daar een balie. We moeten op de eerste verdieping zijn. Na een uurtje zijn de onderzoeken klaar, en komt moeder Kamahl met een zak vol met pillen en druppels naar buiten. Nee, je kunt hier geen drinken of iets te eten kopen, zegt Waël, “this is a hospital.” Het avondeten doen we bij Mina, met kip en rijst. Ook de groene derrie staat weer op tafel. In navolging van Mina leg ik de botjes maar op de krant die als tafelkleedje dient. Nancy komt uit de keuken en zet nóg een bord met kippenpootjes op tafel, en na lang aandringen neem ik er nog ééntje. Nu kan ik kiezen uit thee of karkadé. Ik kies voor het laatste en even later zit ik aan de rode thee, gemaakt van gedroogde blaadjes van de hibiscusplant. Flink suiker alstublieft. We zouden het rustig houden vanavond, maar dat zou snel veranderen. Een familieneef van moeder Mansoer is even op visite, samen met zijn vrouw en dochtertje. Zij kunnen redelijk goed Engels en ze vragen of ik ze straks kan terugbrengen
5
naar hun huis, ergens achter de Cairo-tower. Het blijkt te gaan om de woonwijk Maadi. We moeten zeker drie kwartier rijden voordat we een beetje in de buurt komen. Het lijkt een aardige buurt met verschillende flats, op grote afstand van elkaar. Een wijk met goede vooruitzichten, aldus de neef. Hier zal het de komende tijd bruisen van de activiteiten, want hier is nog ruimte, rust en een betrekkelijk schone lucht. Maar de straten worden steeds slechter en slechter. Lantaarnpalen staan er niet. De flats staan wel veel verder uit elkaar, maar die straten! Soms zelf steekt er een putdeksel half uit de straat, die moet je in het donker maar zien te ontwijken. Maar goed, de flat is voorzien van een kleine lift waar we met maximaal drie personen in kunnen. Op naar de vierde verdieping. Het is een ruim appartement en het doet heel westers aan en er is ook een balkon. De vloeren zijn voorzien van witte plavuizen. Aan weerszijde van de woonkamer staan drie fauteuils. De familieneef zet een CD op met natuurlijk Arabische muziek. En gelijk is er weer die mystieke sfeer, zachtjes meezingen en op de maat meeklappen. En overal staan of liggen pluche beesten. Tante is gek op pluchen beesten. De champagneglazen worden uit de kast gehaald en worden gevuld met cola, en het is direct een klein feestje. Een album met trouwfoto’s komt op tafel, en ook een tweede flesje cola. De kleine moet naar bed, en daarna nemen we hartelijk afscheid. De neef besluit nog even mee te gaan en weet een gezellig plekje om even een sisja te roken en de avond af te sluiten. Het is inmiddels al middernacht, maar in de stad is er altijd leven in de brouwerij. Het blijkt een grote, met lichtjes versierde boot te zijn die in de Nijl ligt, vastgezet met een brede loopplank en wat touwen. Luide muziek en dansers op de boot, er is al een feestje gaande zo te zien. Allemachtig wat is dit een lekker biertje. Een tweede biertje moest ik maar afslaan, want ik moet straks nog het hele eind weer terug. De muziek voluit en dan even met z’n allen de danspasjes oefenen. Met z’n tweeën tegenover elkaar en dan met de enkels tegen elkaar, en steeds sneller. Ik denk dat ik de pasjes nog ken van vorig jaar, maar ik moet toch nog flink oefenen. Hij vult mijn glas weer bij uit het nieuwe flesje Sakkara-bier. Allebei nemen we een sisja en dat smaakt echt opperbest. Opeens voelt hij in zijn zakken en haalt er een iets uit. Als geschenk geeft hij mij een groen ivoren mondstukje voor een waterpijpje. Het is bijna windstil maar toch vaart er heel geruisloos een falluka (Egyptische zeilboot) voorbij. Heel mystiek en kalm, en ik besluit hier maar te willen blijven. Het is hier zo rustgevend met een mooi uitzicht op de Nijl en in de verte de duizenden kleine lichtjes van Caïro. Af en toe de lichtjes van een naderend vliegtuig, die de landing heeft ingezet en het vliegveld van Caïro nadert. Ik weet het haast zeker, hier wil ik wel blijven. Maar ja het wordt al later en later. Rond halftwee moeten we toch echt naar huis. Maar ja vind het dan maar eens terug. Dus weer op elke hoek van de straat de weg gevraagd, en uiteindelijk om drie uur zijn we weer bij Mina’s huis. Waarom zijn dit soort mooie avonden dan altijd zo kort? Dinsdag: Een goed plan voor vandaag: een bezoek aan de Monastery of St.Simon gecombineerd met het werk van Waël. We rijden naar een wat afgelegen industriegebied, waar verschillende vrachtauto’s staan met reclame van het wasmiddelenproduct Arial erop. Hij moet daar zijn voor een meeting, en komt na een uurtje weer terug. Zijn taak vandaag zal zijn om een aantal winkeltjes te bezoeken en om daar zijn waspoeders te verkopen, en gelijk te bekijken of de displays wel voor zijn product wordt gebruikt. In Caïro zijn nog geen grote supermarkten, maar wel zo’n vijf tot zeshonderd kleine buurtwinkels. Na het vijfde winkeltje heb ik het wel gehad. Ik ga even op onderzoek uit, en vind warempel een donutwinkeltje. Ik denk, wat kan mij het schelen, ik koop gewoon een paar donuts en ik loop op mijn gemak weer terug. Wageh ziet mij als eerste en snelt op mij toe. Ze hebben zich flink ongerust gemaakt, en waren bang dat ik zou verdwalen. Ook Waël is weer blij mij te zien. Ik verdwaal niet zomaar. De donuts zijn overheerlijk. Op weg naar het klooster richting de Citadel, en dan passeren we de grootste vuilnisbelt van Caïro, waar duizenden mensen wonen. Nu begrijp ik waarom hier geen toeristen komen. En wat stink het hier. Ik geloof mijn eigen ogen niet. Smalle straatjes vol met allerlei afval. Links, rechts, boven en onder overal waar je kijkt ligt afval. Hier wordt al het afval gesorteerd en misschien later weer hergebruikt. Dit is de enige toegangsweg om in het klooster te komen. Dan gaan we door een soort van stadspoort waarachter witte agenten op een paar stoelen zitten. Wat een wereld van verschil! Het is hier ineens zo netjes en schoon, haast ongelooflijk. Je beland hier echt van het ene uiterste in het andere.
6
Hier is een kapel uitgehouwen uit een berg. De legende wil dat deze berg op aanwijzing van Sint Simon door God is verplaatst van de ene kant van het water naar de ander kant. Dit wordt ook heel sterk door de christenen geloofd. Ooit viel er hier ergens een brok steen van de berg naar beneden, en er bleef een afdruk van Maria en Jezus achter. Een wonder. We lopen door de smalle gang stijl omhoog en vlak voor de kapel draai ik me om en ik weet niet wat ik zie. Een hele grote arena-achtige ruimte met banken voor duizenden toeschouwers. Schuin omhoog oplopend en in de vorm van een halve cirkel. Ik word er stil van. We besluiten even naar boven te gaan en nemen een van de vier paden omhoog, maar halverwege de trappen zijn we allebei buiten adem. We doen het wat rustiger aan, en bereiken de bovenkant van de arena. Een prachtig en ongelofelijk mooi uitzicht, niet alleen naar de kapel diep in de berg, maar ook het uitzicht op Caïro is giga-mooi. Op de buitenmuren zijn taferelen geschilderd met elk hun eigen verhaal en elk hun eigen wonder. En telkens uit de berg gehouwen christelijke voorstellingen, zoals Jezus Maria en alle heiligen. En dit alleen maar omdat Sint Simon wilden en wenste dat de berg zou worden verplaatst. Ook de zon was een onderdeel van dit alles. We drinken wat, en ik bedenk ineens dat ik me nog niet één keer gedoucht heb. Mijn haar is zo klef als wat. Een uit de berg gehouwen klein kapelletje gaan we op sokken naar binnen. Het verhaal hiervan is dat de hele grot eens in brand heeft gestaan, en het enig wat niet in brand was gevlogen was een afbeelding van Jezus, de rest was zwartgeblakerd. We rijden terug door de haast surrealistische vuilnisbelt en gaan terug naar de woonwijk van mijn vrienden. Als je een woonwijk binnenkomt heb je te maken met hobbels, bij ons heten het verkeersdrempel. Deze hobbels zijn meestal een halve meter hoog en een meter breed, en over de volle breedte van de straat. Waarschijnlijk heb ik weer iets geraakt aan de onderkant van de auto. Ik denk dat de huurauto in deze week wel tien jaar ouder is geworden. Kleine deukjes, schrammetjes en afvallende schilfers autolak zijn het bewijs van een ruig Cairo’s wegennet. Het lijkt alsof de uitlaat lek is, maar ik vind het wel best. Het kan me nu niet zoveel schelen. Hij rijd nog, alleen lijkt het alsof de auto minder snel optrekt. De hobbels zijn voornamelijk gemaakt voor de kleine pendelbusjes, die anders veel te snel door deze wijken rijden. Zij moeten worden afgeremd, wij niet. Deze busjes zijn allemaal rijkelijk versierd met lampjes in alle kleuren, schermpjes voor de achterlichten of kleine rekjes. Het kan niet gekker. Vaak helemaal zonder verlichting. S’Middags heb ik een gesprek met de vader van Mina. Mina wil volgend jaar graag naar Nederland komen, maar moet toestemming hebben van Pa Mansoer. Uiteindelijk moet hij de reis betalen. Mina’s zus Nancy zal als tolk dienstdoen. Pa Mansoer, de big boss, werkt als een soort voorman in een kledingfabriek, en werkt van s'morgens acht tot s'middags drie uur. Het gesprek verloopt uitermate prettig, en ik leg uit dat ik Mina alles van Nederland zou kunnen laten zien en bij terugkomst iedereen zijn ervaringen kan navertellen. Mina kan wel een paar weken bij mij komen werken, en misschien op die manier zijn reis kan bekostigen. De big boss is akkoord en we schudden de hand. We gaan eten bij Peter, samen met Waël, Mina en Wageh. Waël tracht de computer van Peter te maken, hij heeft waarschijnlijk een virus, de computer. ´S avonds een bezoekje gebracht aan de Gall el Galilli bazaar. Wat een drukte is het hier, heel veel toeristen. Voor elk winkeltje staat wel iemand die je naar binnen wenkt om iets te kopen. Als ik naar een Narmerbeeldje vraag, dan zeggen ze jaja kom maar even binnen. De eerste de beste souvenirwinkel blijkt ook al een Narmer-beeldje te hebben. Het lijkt een obsessie te worden. Ik wil al vanaf vorig jaar graag een klein beeldje van Narmer. Narmer is de eerste koning of Farao van zo’n vierduizend jaar terug, en verenigde boven en beneden Egypte. Zoektochten naar een beeldje hadden tot nu toe geen resultaat. Na een half uurtje komt de eigenaar terug met een borstbeeld. Maar is dit Narmer, een borstbeeld in lichtbruine hardsteen? Is dit echt Narmer? Ik begin het haast te geloven, maar ik twijfel, de eerste Egyptische Koning heeft wel een enkele kroon op zijn hoofd, dat zou kunnen kloppen. Driehonderdvijftig pond vind ik ook wel heel érg veel. We raken elkaar bijna kwijt, omdat Waël in het winkeltje blijft wachten op de eigenaar, en wij al een flink eind zijn doorgelopen. Peter loopt ook niet zo hard mee. Als we teruglopen zien we Waël staan. En ik zie ook de anderen weer. Het grote borstbeeld zou ook moeilijk in mijn koffer passen. We beloven later misschien terug te komen. Het is weer eens tijd om een terrasje op te zoeken en iets te gaan drinken. Waël weet wel een aardig plekje, een paar straatjes verder, een steegje in en warempel. Een klein terrasje, zowel binnen als buiten, maar het is eigenlijk te druk. Toch vinden we een plekje, en terwijl Waël zijn vriend Hani belt, om elkaar hier te treffen, bestel ik een sisja en een Turkse koffie.
7
Na een half uurtje volgt een hartelijke begroeting met Hani de gids. Vorig jaar had hij helaas te weinig tijd voor mij wegens familieomstandigheden. Hij ziet mij de sisja roken en verbaast iedereen door een aanbod van mij, om ook even de sisja te roken, niet af te slaan en het te willen proberen. Hoestend en proestend geeft hij de slang aan mij terug, en beloofd het later nog eens te willen proberen. Waël heeft vandaag waarschijnlijk zijn loon ontvangen en wil daarom graag een paar nieuwe schoenen kopen. In een klein winkelcentrum op de eerste verdieping vinden we verschillende schoenenwinkeltjes. Voor honderd pond kan je hier de mooiste schoenen uitzoeken. Ik koop ook een paar en gelijk een nieuw shirtje in een andere shop. We besluiten naar de vaste coffeeshop van Hani te gaan, hier vlak in de buurt. Ik neem een sisja, terwijl Hani het nog een keertje wil proberen. We eten een bakje met cousery bij een coffeeshop langs de weg. Cousery is een soort van volkseten, een mengeling van macaroni, bonen en kruiden. Het is weer diep in de nacht als we weer bij Mina’s huis arriveren. Alweer laat. Woensdag: Vanmorgen was iedereen rondom acht uur bij Mina’s huis. We zijn nu met z’n vijven. Mina, Peter, Wageh, Emille en mijzelf. We gaan te paard! Op naar de piramides, en naar de paarden. Maar de auto moet ook nog even volgetankt worden. Voor 35 pond een hele tank vol. Slechts 1 pond per liter, omgerekend is dit 15 eurocent. Een benzinetank rijd ik nét voorbij, zodat ik een klein stukje achteruit moet rijden. Opeens hoor ík –stop-stop-stop. Ondanks dat ik goed in mijn achteruitkijkspiegels heb gekeken is er iemand aan de zijkant tegen de auto aangelopen. Ik kijk voor me en zie de man op straat liggen. Moeizaam opkrabbelend, en ik krijg de schrik van mijn leven. Mijn hart slaat wel drie keer over, ik open het portier en loop op hem af. Zweetdruppels parelen rechtstreeks van mijn voorhoofd in mijn schoenen. Gelukkig valt het echt hard mee, alleen zijn elleboog is wat geschaafd. Maar ik sta te shaken op mijn benen. Ik ga even langs de kant van de weg op de stoep zitten, en besef dat het allemaal heel anders had kunnen aflopen. Ik slaak een zucht van verlichting. We tanken, en rijden heel voorzichtig weg. We komen bij de hoofdingang van de piramides, hier moeten we niet zijn, en keren een stukje om. Ik denk dat ik nog precies weet waar we moeten zijn. Drie keer linksom, en we staan op een groot plein met wat souvenirwinkels. We kijken eerst wat rond, en besluiten nog even wat te drinken. We kunnen nu op ons gemak kijken of de paarden er een beetje redelijk uit zien. En warempel we vinden geschikte paarden, vijf in totaal en één voor de gids. Hij vraagt eerst tweehonderd pond, maar dat vinden wij teveel. Ondertussen weet ik wel een beetje af te dingen. Het wordt honderd pond voor twee uurtjes met totaal zes paarden, we kunnen de woestijn in met zicht op de piramides en de sfinx. Het paardrijden vind ik nu wat meer ontspannen dan de vorige keer, zolang het paard tenminste rustig blijft lopen gaat het wel. Ik weet nog wel dat ik de vorige keer heel krampachtig het zadel met één hand vast bleef vasthouden, omdat ik er anders af dreigde te vallen. Maar nu gaat het zelfs heel goed, ik houd alleen de teugels vast en blijf rechtop zitten. Ik strek mijn benen langs het paard en probeer in de stijgbeugels ook wat kracht te zetten. Ik voel me een stuk zekerder. We gaan via een brede laan welke voor de helft geasfalteerd is. Links van de laan zie ik een coffeeshop en enkele paardenstallen. Rechts is een betonnen afscheiding met een hekwerk erop. We gaan rechtsaf langs de betonnen afscheiding, de brede laan word een smal zandpad. We gaan langs enkele woningen, waar ik naar binnen probeer te kijken. Dan komen we uit op een bredere zandweg, rul en los zand, en af en toe een paar losse stenen, en overal lijkt afval te liggen. Als het paard nou maar niet struikelt. Maar het gaat goed, af en toe willen de paarden tegelijk door een te smalle doorgang. Na de betonnen muur rechts wordt de begraafplaats zichtbaar, waar enkele kinderen onverstoord verstoppertje aan het spelen zijn. Dan krijgen we nog een bocht naar links en dan begint de woestijn. Het is alsof je een streep kunt trekken, aan de ene kant de bewoonde wereld met af en toe wat bomen en groen gras, en de andere kant alleen maar zand. Ook vorig jaar bij de vallei der koningen viel me dit al op. Waar de palmbomen stoppen begint echt de woestijn. En in de woestijn groeit écht helemaal niets, zelfs geen enkel grassprietje. Ik zie al de puntjes van de piramides boven de zandheuvels en echt, geloof me, het is een onwerkelijk gewaarwording en ik denk, wouw wat is dit mooi. We gaan de grote vlakte op en de puntjes van de piramides worden steeds groter. We gaan wat dieper en lager door het rulle zand. Een skelet van een paard wordt behoedzaam door de gids met een grote boog gemeden. Even verderop zitten twee mannen met een plastic fles met water bij een op het zand liggend paard. Hij zal het waarschijnlijk niet halen. Deze mannen blijven tot het eind bij het
8
paard. Ik kijk niet meer om. De paarden gaan in galop, wat ik niet bepaald prettig vind. Ik wordt heen en weer geschud, en probeer er van te genieten. Maar ik schreeuw stopstop. En trek hard aan de teugels. Maar het paard reageert alleen op de commando’s van de gids. Op een heuveltje stappen we af om wat te rusten. Een werkelijk prachtig uitzicht op de drie piramides recht voor ons en iets naar rechts het uitzicht op Caïro, immer in de smog. Ik ga op een soort verhoging zitten en kijk om me heen. Het is hier zo heerlijk rustig en kalm. Het gedruis van de grote stad is ver verwijderd van hier. Hier zou ik eigenlijk best wel willen blijven zeg ik tegen de gids, terwijl hij mij een sigaretje aanbiedt. En ook tegen de jongens zeg ik: “let me stay here, then you can go to Holland.” Ik zou hier echt wel willen blijven. Het is hier zo rustig. Een zwerfhond op korte afstand vormt een mooie voorgrond voor een paar foto’s van de piramides. Natuurlijk moeten we allemaal weer op de foto. Maar goed, het hoort erbij. Ik neem nog een sigaret aan van de gids. De jongens staan met grote ogen verwondert te kijken. Maar het kan me niet schelen. Ik voel me happy. “I feel happy”. Maar ja, je kunt de tijd nu eenmaal niet stilzetten. Het zal hier s'nachts wel berekoud zijn. Dus na lang aandringen bestijgen we weer de paarden, en gaan een andere route weer terug. We gaan een oude asfaltweg op welke ooit gebruikt moet zijn voor de toeristenbussen. Maar nu ligt de weg er verlaten bij. De asfaltweg gaat in een rechte lijn naar het hek, en daar is ook een opening in het hek. De gids gebied ons echter niet naar binnen te gaan. “Only for the toerists…..”, en ik begin heel hard te lachen. “Only for me?” Het hek loopt helemaal rondom de piramides, op een afstand van misschien wel een paar kilometer. Wij blijven aan de buitenzijde en gaan langs het hek in een sukkeldrafje terug naar de begraafplaats. Een laatste run van de paarden gaat gelukkig aan mij voorbij. Ik doe het kalm aan, en neem nog een paar foto’s door het hek. Langzaam keren we terug naar de werkelijkheid. Terug langs de betonnen afscherming, linksom, rechtsom de brede laan op. De paarden lopen nu op het asfalt, en het loopt heel prettig, moet ik zeggen. Voordat we bij de stallen afstappen verteld de gids nog even dat hij een fooitje verwacht. Ik geef hem nog tien pond en laat hem tevreden achter. We kijken nog even in de winkeltjes en vragen bijna lachend naar een Narmerbeeldje en drinken nog wat cola. De auto stond lekker in de schaduw, dus geen verbrandde vingers aan het stuur. We plannen een bezoek aan de Citadel in en rijden natuurlijk prompt weer verkeerd. Na een aantal keren de weg vragen zien we de Citadel links van ons. Maar we moeten hier wel linksaf. Geen afslag, dus we moeten zeker vijf kilometer doorrijden, alvorens we kunnen keren. En zoek het dan maar weer eens op. Nog één keer vragen aan de agent. Hij wijst naar het grote hek achter ons, en we blijken al voor de ingang te staan. Ik stal de auto tussen de touringcars. De bewaker geeft ons een bonnetje en beloofd op de auto te willen passen, kost ook weer een paar pond. En weer grote problemen bij de ingang. Twee toezichthouders bij de hekken halen ons er tussenuit, en vragen wat wij van plan zijn. “We want to see the citadel….” Maar ze schijnen het niet te begrijpen. “These are my friends.” Het helpt niets, en door het geroezemoes komen meer bewakers op ons af. We moeten nu naar de hoogste baas, welke op een bankje voor de ingang blijkt te zitten. Mina en Peter moeten hun I.D.kaart laten zien, en de baas besluit deze bij zich te houden. Na afloop kunnen ze worden opgehaald. Wat een belachelijk systeem. Ik erger mij kapot, maar kan er verder weinig aan veranderen. We kopen de kaartjes, weer twintig pond voor mij en één pond voor de jongens. Vandaag is het erg warm, boven de vijfendertig graden. Ik herken de binnenplaats, de smerige toiletten, en het grote plein. De imposante moskee doemt op achter de muren. We gaan naar de ingang aan de zijkant, en doen daar onze schoenen uit. De dames die wat te bloot zijn gekleed moeten dit bedekken doormiddel van een groen kleedje. We komen een immense ruimte binnen. De vloer is helemaal bekleed met grote Perzische tapijten, lampen hangen aan verlaagde cirkels aan lange pendels. Enorme marmeren kolommen ondersteunen de gewelfde koepels op het gebouw. Het loopt best wel lekker op je sokken. Zo rond het jaar 1200 zijn de fundamenten gelegd voor dit complex. De moskee is rond 1830 in Turkse stijl gebouwd in opdracht van Mohammed Ali. Hier is ook het graf van Mohammed Ali. Bij de uitgang gaan de schoenen weer aan, en we genieten van het schitterende uitzicht over Caïro. Hier wil ik dus eigenlijk ook wel blijven…. De terugreis gaat zonder al te veel moeite. Terug naar de werkelijkheid, een uitnodiging voor een diner bij Waël thuis. Kip met rijst en groene en bruine saus. De groene saus was voor mij niet nodig geweest, maar is toch erg populair. De bruine saus is een soort van stroganoffsaus met uien. Hierin kan je brood dopen en naar binnen slurpen. Het smakken begin ik aardig onder de knie te krijgen, maar zij winnen glansrijk. En ik kijk maar even de
9
andere kant op. Bestek is nu ook niet nodig, je scheurt een stukje brood af, en met dat stukje brood pak je dan een stukje kip. Daarna doop je het brood in de saus. Een glas water deel je met de anderen. De krant waar de borden op staan wordt na afloop samen met de botjes weggegooid. Altijd is er na het eten een kopje thee met veel suiker. En dan moet de hele familie weer op de foto, ook oma die ik nog niet had gezien komt uit de slaapkamer en moet op de foto. We besluiten naar de Chan-el-Chalili bazaar te gaan. Onderweg word ik nu echt pissig op Wael, want heel druk gebarend drukt hij zo ineens de richtingaanwijzer naar links, en geeft een ruk aan het stuur. Ik had hier linksaf gemoeten. Maar ik ga vól op de rem, dat kan hij maar beter laten. Voortaan alleen commando’s zoals: “to the right, of to the left, or straight.” Maar ik wil geen zenuwachtig gedoe, en telkens go-go-go, als de weg volgens hem vrij was. Het is al inspannend genoeg. Ik was echt kwaad en Wael schrok ervan. O.K. no problem. Ze blijven maar in het Arabisch praten, en dan horen ze weer die bekende song op de radio, en dan gaan de speakers voluit, en wordt er geklapt en gezongen met vol overgave en temperament. Ondertussen vraag ik me af of ik nu links of rechtsaf moet, of misschien wel rechtdoor. Dus druk ik de radio uit. Maar ook zonder radio kunnen ze zingen en klappen. Ik moet wel mijn kop erbij houden, anders gaat het mis. Een stoep van minstens een halve meter hoog, zomaar beginnend midden in de weg kan ik ternauwernood ontwijken. Links of rechtsom maakt in dit geval niet uit. Soms zitten er rechts meer gaten in de weg als de linkerkant. Op de bazaar wordt een Narmerbeeldje weer niet gevonden. Een van de winkeliers oppert het idee om dan maar speciaal voor mij een beeldje te laten maken. Dit wordt echter veel te duur, en we besluiten maar van het idee af te stappen omdat er waarschijnlijk nergens een beeldje van Narmer is te krijgen. We besluiten een coffeeshop op te zoeken en worden door de menigte opgenomen in een heel klein en druk en gezellig steegje. Het lijkt alsof we ergens binnen zijn, maar ik kan de sterrenhemel nog net zien. Nog een klein steegje door en we duiken naar binnen als we een vrij tafeltje ontdekken. Ik bestel Turkse koffie en een sisja, Waël neemt thee en de jongens willen een wit melkachtig drankje waar rozijnen op drijven. We praten wat over het Egyptische systeem, als opeens uit het niets verschillende breedgeschouderde bodyguards met oortelefoontjes en portofoons in de coffeeshop verschijnen. Er blijkt een belangrijk lid van het Egyptische parlement even de coffeeshop te willen bezoeken, en zij gaan op korte afstand van ons zitten. Enkele dames passeren ons, en een walm van westerse parfum volgt hen. Wel even heel heftig. Door het luide geroezemoes is het ondoenlijk een gesprek te voeren. Dus we houden het op algemeenheden en genieten van onze Turkse koffie en het roken van de sisja. We besluiten terug te gaan naar de parkeerplaats waar we onze auto hebben gestald. Voor een halve pond worden de ramen nog even van het stof ontdaan. Waël begint weer over het Egyptische systeem. Als alle auto’s in Caïro aan bepaalde normen zouden moeten voldoen, en met name wat betreft de uitlaatgassen, zou er morgen geen auto meer rijden. Dus eigenlijk men is totaal afhankelijk van de auto, anders ligt de hele economie stil. En misschien over een tiental jaren kan er een systeem worden ingevoerd, waarbij het heel langzaam een stukje schoner zou kunnen gaan worden. Ook de verkeersregels zouden misschien een keer moeten worden ingevoerd. Want nu zijn er helemaal geen regels. Mijn autorijkunst wordt pas goed gewaardeerd, als je op de brede weg de auto van de linkerbaan naar uiterst rechts kunt manoeuvreren zonder andere auto’s te raken, of als je een halve meter hoge verkeersdrempel zonder krassend geluid kunt passeren. Hoe ingewikkelder je stuurkunsten, hoe beter zij het kunnen waarderen. Het mooiste vinden zij het als ik snel heen en weer stuur, en de auto als een botsautootje wiebelt. Als je vol op je rem moet voor een voorganger kijken ze je aan alsof ze willen zeggen, had het niet anders gekund, kan je er niet omheen sturen. Want sturen is het belangrijkste. Ook als ik zelf dacht dat ik ergens tussen twee auto niet door kon, en het ging net wel, dan willen zij wel applaudisseren. Ook als je om de talloze gaten en hobbels in het pikkedonker kunt laveren, kunnen zij dit wel waarderen. Want pikkedonker is het soms, er brand lang niet overal straatverlichting. Later had ik pas door dat ik op die donkere stukken mijn kleine stadslichtjes aan moest doen, omdat de tegenligger door het grote, zeg maar ons normale licht, niets meer kon zien. Het gebeurde ook heel vaak dat de tegenligger gewoon zijn licht uitdeed, als ik passeerden. En als er iemand achter mij zat, en mij wilde passeren, dan werd er natuurlijk heftig geknipperd met het licht en druk getoeterd. De hobbels in de weg worden ook een steeds groter probleem. Vanavond, in het pikkedonker zie ik een hobbel totaal over het hoofd en ik ga er met volle vaart overheen. Ik dacht even dat de auto doormidden brak, maar het blijkt gelukkig mee te vallen. Waarschijnlijk een paar deuken in het dak, omdat iedereen ineens naar zijn hoofd grijpt Zij hebben flink hun hoofd tegen het dak
10
gestoten. Vanaf nu maar even wat voorzichtiger. Volgens mij heb ik ook geen uitlaat meer over. De auto trekt volgens mij nu ook minder snel op. Nu ineens valt mij ook een klein sterretje in de voorruit op. Zal er wel gezeten hebben. Volgens Wael moet ik schuin over de hobbels rijden om de schade beperkt te houden, maar het haalt niks uit. Het blijft krassen en schuren aan de onderkant van de auto. Stoplichten in de drukke brede straten staan er voor joker. De witte politieman fluit een keer heel krachtig en strekt zijn rechterarm. Alle auto’s staan dan ook direct op hun rem, alles staat dan ook onmiddellijk stil. Enkele toeterende auto’s krijgen van de agent het gebaar met de twee vingers en de duim omhoog. Zoiets van: ik heb je wel gehoord, of: je moet even je mond houden. Als de arm van de agent naar beneden gaat en overgaat in een kort gebaar van: kom maar, dan geeft iedereen plankgas en vervolgt zijn weg. Benzine is hier trouwens ook goedkoop, slechts een pond per liter. Voor zo’n zes eurootjes heb je de tank helemaal vol. Op de parkeerplaats geven we het geplastificeerde kaartje terug en wordt het door de scanner gehaald. Het parkeergeld wordt betaald. Terug naar Downtown, een ander deel van Caïro. Grote winkelstraten met felverlichte mode- en schoenenwinkels en eettentjes. We besluiten een McDonalds te nemen, hoewel iedereen zegt dat dit: “to expensive” is. Maar elf pond voor een kompleet menu valt nogal mee. We bestellen de grootste hamburgers, en iedereen zit echt te genieten. Alle afval mag je hier, en overal trouwens, gewoon op straat gooien, omdat zij weten dat dit straks door anderen weer wordt opgeruimd. Het Egyptische systeem. Ik besluit het systeem te veranderen en zoek en vindt warempel ook nog een afvalcontainer. Iedereen volgt mijn voorbeeld, met de woorden: “we change the system….” Ik vraag mij toch al af waarom de tegenliggers steeds knipperen met hun lichten. Ik doe mijn allerkleinste lichtjes aan. Maar dan zie ik niks meer…. Ik ben al zo kippig in het donker. Het is inmiddels weer twee uur s'nachts als ik weer op de rand van de tafel mijn korte notities in mijn laptop schrijf. Want als ik een dag oversla, moet ik diep nadenken wat we ook alweer gedaan hebben de vorige dag. Donderdag: Vanmorgen lekker uitgeslapen tot een uurtje of acht. We moeten echt een stapje langzamer want niet iedereen kan dit tempo bijhouden. Zo rond twaalven komt iedereen binnendruppelen en krijg ik eindelijk mijn ontbijt. We besluiten naar de Zoo, de enige dierentuin in Cairo, te gaan met kleine George, samen met Wageh, Peter, Mina en Emille. Als we voor de grote ingang staan vraagt Peter nog een keer de weg….. De Zoo is wel behoorlijk groot, maar weinig spectaculair en eigenlijk een beetje saai. De dieren die hier verblijven zijn niet vanwege de zeldzaamheid, maar worden meer als attractie gezien. De leeuwen bijvoorbeeld geven met regelmaat een fikse brul, als een van de dierenoppassers even met zijn stokje langs de tralies ritst. Een stukje vlees wordt op een stokje geprikt, en voor de bek van het dier gehouden. Als je de oppasser een pond in zijn handen drukt, kan je via het poortje vlak langs de leeuwen lopen, om even op de foto te kunnen. Je kunt dan zelf het stokje met vlees aan het dier geven. Ik vind dit levensgevaarlijk, en prakkiseer er niet over om achter het hek te gaan. Als hij één keer uithaalt, en zijn poot tussen de brede openingen naar buiten steekt, dan ligt je kop eraf. Ook de zeeleeuwen worden op dezelfde manier gevoerd. Telkens als de oppasser met zijn stokje langs de tralies ritst, en een stukje vis aan het stokje prikt kwam het beest moeizaam overeind om het stukje vis te nuttigen. Bij de hertjes is het wat minder dreigend. Gewoon Hollandse witte en gekleurde eenden zwemmen hier als attractie in het Cairoose Zoo-water. Peter is duidelijk heel moe, en wordt min of meer een probleem. Na een kort telefoontje van Mina’s moeder, vraagt Mina of ik bij hen zou blijven eten. Het diner zou dan kunnen worden voorbereid. Nadat Mina vertelt dat ik een gesprek met zijn vader zou hebben over zijn eventuele vakantie volgend jaar in Nederland, komt er een matte blik in Peter zijn ogen en loopt starend voor zich uit naar de uitgang. Ondank heftig geroep en geschreeuw loopt hij stoïcijns door. Wageh gaat achter hem aan en pas na een klein half uurtje keren zij terug. Ik zal eens ernstig met Peter moeten praten. Ik denk dat hij verschrikkelijk jaloers is op Mina. “No, No, I’ am so tired, mr.Piet” zei hij telkens. Ik denk dat hij morgen maar beter niet mee kan gaan naar Alexandria. Het wordt morgen een druk programma, we gaan 's morgens om vijf uur vertrekken, en hebben een autorit van minstens drie uur heen en weer drie uur terug. Telkens als Peter een bankje ziet, gaat hij daar zitten en zegt, “wait one moment please, I’am so tired”. Hoe moet ik dit nu weer oplossen? Ik vind het ook vervelend om te moeten zeggen dat hij niet mee kan. Ik zeg dat ik het met Waël ga overleggen. Want als het morgen weer zo gaat, schiet het geen fuck op. Als Hanni de gids ook meegaat, zal het toch
11
ook wel een beetje vol worden in de auto. Wij brengen Peter naar huis, en bij Mina staat een uitgebreide visschotel op tafel. Fish from the Nile. Heel lekker en smakelijk. Als ik denk dat we klaar zijn komt er nog een volle schaal vis uit de keuken. Maar bestek is niet nodig. Na afloop wordt de krant met de visgraatjes in elkaar gepropt, en een kopje kruidenthee (karkadé) is de afsluiting. Of ik even de dames, de moeder van Mina, Nancy en Enery naar de winkelstraat kan brengen. We gaan nog even naar de nieuwe kathedraal, omgeven door een christelijke wijk en afgesloten door een grote poort. Controle bij de ingang. Waëls geloofsgenoten en vrienden ontmoeten elkaar daar. Er heerst een ontspannen sfeer, zou dat ook niet komen door het zwoele windje vanavond? Wij zoeken eigenlijk naar Galal, hij staat ook op de foto van vorig jaar. Maar hij is er niet vanavond. Wel een andere jonge dame, die ook op de foto stond, komt mij spontaan kussen. Ter afsluiting op een terrasje nog even een sisja genomen samen met Hanni de gids. Hij krijgt het roken al aardig onder de knie. Hij heeft momenteel werk op het vliegveld bij een souvenirwinkel, en kan morgen niet mee naar Alexandria. Ik spreek met hem af hem te ontmoeten op het vliegveld op de avond van mijn vertrek. Het is inmiddels kwart voor één s'nachts en morgen om vijf uur moeten we hier weer verzamelen voor vertrek naar Alexandria. Vrijdag: Niet iedereen is vanmorgen op tijd, Peter wel, hij is wonderwel zo fit als een Egyptische kanarie. Al na een half uurtje rijden valt iedereen behalve Waël in slaap. De ruim tweehonderdtwintig kilometer lange weg van Caïro naar Alexandria is een brede twee keer driebaansweg. Langs de hele weg, tweehonderdtwintig kilometers lang, staan om de vijfhonderd meter enorme reclamezuilen. De ene keer is het Vodafoon, de ander keer is het weer Pepsi. Ongelooflijk, één lange rij met reclameborden. En ook moeten we even een soort tol betalen door een poort te passeren. De oude kolommen en het overhellende dak doen denken aan een tempel van Karnak. Graag drie pond please. De weg was uitzonderlijk goed, zonder kuilen en hobbels. Aan weerszijden van de weg was de woestijn, met af en toe een verdwaalde palmboom. Vrachtwagens en bussen blijven vaak gewoon links rijden, zodat ik telkens rechts moest inhalen, zeg maar een beetje slalommen. Zo rond halfnegen komen we aan de rand van Alexandria. Een mooi, schone en nette stad. Veel minder uitlaat-gassen dan in Caïro, en overal langs de weg vuilcontainers. Een lang weg van pakweg dertig, veertig kilo-meter slingert langs de gehele kust van Alexandria. Een prachtig gezicht. Even kijken of we niet ergens een ontbijtje kunnen organiseren. Maar Waël wil een coffeeshop, met een eettentje zoals in Caïro. Maar ik heb honger, ik heb vanmorgen nog niet ontbeten en snak naar een kopje koffie. Terrasjes genoeg. Maar warempel in een schijnbaar vervallen winkelcentrum is een coffeeshopje en ernaast een soort van snackbar. Ronde broodjes met potatoes en wat vlees. Ik vind twee broodjes genoeg, de anderen nemen er een stuk of vier. Herrie achter ons, een hysterische vrouw wil een man te lijf gaan. Hevig schreeuwend en gillend komt ze ons tafeltje voorbij. Ze wil op de kustweg een taxi aanhouden, maar voordat deze stilstaat heeft ze al de deurgreep te pakken, zodat ze bijna wordt meegesleurd door de taxi. Helemaal door het dolle heen. O.K. eerst eens kijken of we de Library of Alexandria kunnen vinden, genoeg borden, en al snel staan we voor het gebouw. Het is een heel modern gebouw, rond van vorm, en het dak schuin gericht naar de zee. Het glazen dak reflecteert in de zon. We hebben de pech dat het pas vanmiddag om drie uur opengaat. Onze terugreis staat reeds voor dat tijdstip gepland. We nemen nog wat foto’s omdat rondom het gebouw enkele kunstobjecten staan opgesteld. Ik vind dat de stad heel westers aandoet. We kiezen om naar een fort aan de zee te gaan. Het zogenaamde Kaytbay-fort dateert uit de vijftiende eeuw, en diende als een verdedigingsfort aan de Middellandse Zee. Het kasteel is als uit een sprookje, als een zandkasteel. Het heeft ook een zandkleur, puntgaaf met
12
afgeronde uitstekende delen. Een kleine toegangsprijs, en zowaar geen problemen bij de ingang. Eén prijs voor iedereen. En een schitterend uitzicht op de Middellandse Zee. We kunnen helaas niet helemaal naar boven, omdat daar restauraties plaatsvinden. Een bezoekje aan het aquarium is valt hard tegen. Wat bakken achter elkaar, en wat tropische vissen. O.K. Ik wil hier eigenlijk wel even zwemmen, maar Waël vindt dit maar niks. We besluiten naar een stukje strand te gaan. Maar voordat het naar de zin is van Waël, kan het nog wel even duren, zodat ik op een bepaald moment de auto in het straatje draai, en een parkeerplaatsje vind. Ik zoek niet verder want ik wil wel even zwemmen nu. Naar het strandje is het misschien zo’n vijf minuten lopen, en het blijkt een gezellig winkelstraatje. Maar nu begint het pas, ineens moet iedereen de korte broek aan, normaal gesproken geen bezwaar, maar je mag niet op straat je omkleden. Dus één voor één in de auto zitten wurmen, om een korte broek aan te trekken. Bij het strandje kopen we een toegangskaartje om op het strand te mogen. Het kaartje is wel inclusief een plastic bekertje cola. Vooruit dan maar, het kost ook geen drol. Er wordt een tafeltje gepakt en enkele stoelen. Hutje mutje tegen elkaar. Een strandje van hooguit vijfentwintig dertig meter breed en misschien wel enkele kilometers lang, echt volgepakt met stoeltjes en tafeltjes. En boven elk tafeltje een Pepsi parasol. Geen plekje zon meer te bekennen. En dat is maar goed ook, want als je over het strand loopt, ga je vanzelf steeds sneller en gekker lopen. Het zand is bloedheet. Het omkleedritueel krijgt een vervolg, als de jongens naar de kleedruimtes annex toiletruimte gaan, en weer moeten betalen. Met een hand vol kleren komen ze terug, en deze moeten dan in de auto worden gelegd, omdat het niet safe is om deze bij ons tafeltje te laten liggen. Ik pas me maar aan deze situatie aan, want niemand kleed zich om op het strand. Ik begin wel te balen, want IK WIL GRAAG ZWEMMEN! We moeten wachten tot Waël weer terug is, maar hij kan me wat. IK GA ZWEMMEN. Het water is heerlijk van temperatuur, alleen wat doen die plastic bekertjes en al die vieze plastic zakjes in het water? Ik voel van alles langs mijn benen glijden, maar het went snel. We zijn zeker een paar uur aan het dollen. Emille kan niet zwemmen en is bang voor het water. Wageh komt hoestend en proestend boven en snakt naar adem. Hij heeft het even heel erg benauwd. Mina is een echte waterrat, en kan goed en snel zwemmen. Nu is het wel genoeg, we nemen nu ons plastic bekertje cola en halen onze kleren weer uit de auto. Hetzelfde aankleedritueel in de smerige toiletten annex kleedruimten. De douche is niet meer dan een omgebogen pijp waar een dikke straal koud water uitkomt. Ik ga me toch echt niet in dat vieze hokje staan omkleden, ik doe het wel aan het eind van het gangetje. Maar goed, je voelt je weer een beetje schoon. Nog even door de winkelstraat een hotdogbroodje en alweer een colaatje. Het is inmiddels drie uur, en we moeten nu echt terug richting Caïro. Het wordt een lang saaie rit, iedereen is moe en slaapt. Ik moet wel m’n kop erbij houden want een paar keer lijkt het alsof ik verschrikt wakker word tijdens het rijden. Eigenlijk had ik een extra fles water mee moeten nemen. Na vier lange uren komen we in Caïro aan. Ben hondsmoe, en ik wil me graag op mijn kamer wat opfrissen. Maar Wael wil nog even langs een winkeltje in Old Caïro. Later blijkt dat Peter daar een bijbel, een cadeau voor mij te hebben gekocht. Nu nog even een taart halen. Wauw, die grootste wil ik wel, want hij kost maar zevenentwintig pond, ruim drie euro! Iedereen gaat daarna naar huis om wat te eten en we spreken over een half uurtje weer af. Ik moet mijn koffers nog inpakken, en voel dat ik dik tijd tekort kom. Het is nu zeven uur, en om tien uur vanavond moet de auto terug zijn bij het verhuurbedrijf op het vliegveld. Telefoon voor mij? Het blijkt de autoverhuurder te zijn, en Waël neemt hem aan. Hij legt uit dat het wel wat later kan worden, zodat ik tussen elf en twaalf uur de auto kan terugbrengen. Een zucht van opluchting, want nu hebben we nog even tijd. De taart wordt op tafel gezet, en er worden nog even snel twee kaarsjes gehaald bij het winkeltje. Twee kaarsjes, want het is mijn tweede keer in Caïro. Dan gaat de computer aan, en worden liedjes afgespeeld. Dan volgt -Happy Birthday To You- en de kaarsjes gaan aan, en het licht uit. Er wordt geklapt, gezongen en gelachen. En dan nu in het Arabisch…… Daarna snijd ik de taart aan, en verdeel de stukjes. Moeder van Mina neemt het over en legt twee flinke
13
stukken op mijn bordje. Een colaatje erbij, en het is feest. Dan komen er cadeautjes. Ik voel mij niet zo op mijn gemak, omdat ik weet dat dit voor hen een kapitaal moet hebben gekost. Van Peter een Engelstalige bijbel, van Wael een luxe speeldoosje met een sleutelhanger met een afbeelding van Tuth-Ank-Amon, Mina komt met twee galabya’s en Wageh komt met een complete sisja. Ik begrijp het niet. Waarom, en kan ik dit allemaal wel meenemen in mijn koffer? Ik ben ontroerd en kan even geen woord uitbrengen. De tijd gaat dringen, en de koffers worden voor mij in de auto gezet. George gilt alles bij elkaar omdat hij ook mee wil, maar dat gaat niet. Na een innige omhelzing met Moeder van Mina, Papa de big boss, Nancy en Enery ga ik de deur uit. George is niet meer te kalmeren en schreeuwt zijn longen stuk. De anderen gaan mee naar de airport. Langzaam rijd ik nog eenmaal door de smalle straat. Nog een krappe bocht naar rechts dan naar links en dan de grote weg op. Nog even een keer langs een mooi uitzicht-punt waar terrasjes langs de afgrond zijn geplaatst, met een schitterend uitzicht over Caïro, verlicht door duizenden en duizenden lichtjes. Maar de tijd dringt. Oké, time to go. De auto moet terug naar de verhuurder, en ik moet mij inchecken. We komen aan bij het vliegveld en ik zet de auto op een iets donkerder plekje, en als de baas hem komt inspecteren, loopt hij er snel omheen. Can you drive the car to the other side? O.K. Ik rijd rustig naar de andere kant van het grote parkeerterrein. Gelukkig vallen de kleine schrammetjes en plekjes niet op, zodat ik alle borg terug krijg. Het blijkt een flinke stapel briefjes van twintig pond. We nemen voor de laatste keer nog een colaatje en vertellen elkaar nog wat mopjes. Emille blijkt een echte grappenmaker te zijn die iedereen aan het lachen krijgt. I do speak good hollandisch with you. Yes Yes you speak good hollandisch. Maar nu moet ik echt gaan inchecken. Het is inmiddels tegen enen en om half twee moet ik de instapkaart ophalen. De gezichten staan beteuterd, en Wageh barst in snikken uit. Een laatste omhelzing en nog even de tranen wegvegen. Ik moet nu echt gaan. Bij de paspoortcontrole duurt het erg lang. Alle koffers en tassen die door de scanner gaan vallen aan de andere kant van de band, omdat ik niet snel genoeg door de controle kan. Ik denk dat alles wat breekbaar is nu ook stuk is. Ik laat mijn instap kaart zien, en vergeet dat mijn paspoort in mijn bagage zit. Dan een laatste blik en een zwaai naar mijn Egyptische vrienden. Ik draai me nu niet meer om. Nu komt de echte paspoortcontrole, en het uitreisvisum, ik kijk nog eenmaal naar de ingang maar ik zie ze niet meer. Bye Bye. See You Later. De ambtenaren maken echt geen aanstalten om sneller te werken. Alles gaat heel nauwkeurig. Als ik eindelijk door de controle ben en langs de winkeltjes loop kijkt ik uit naar Hanni. Maar hij is nergens te bekennen, en zal waarschijnlijk al naar huis zijn. Het is inmiddels tegen drieën. Ik maak mijn geld op aan wat souvenirs en hoor uit de speakers dat ik on-board moet. Dan stap ik eindelijk om vier uur s'nachts in het vliegtuig, ik krijg een plekje bij het raam. Het vliegtuig zit misschien half vol. De start gaat uitermate soepel en we zijn al snel op hoogte en even later val ik in slaap…….. met kippenvel.
14
