ONTWORTELD? 6 november e JAARGANG Nr. 11

e

6 november 2015 6 november 2015 30e JAARGANG NR. 11

30 JAARGANG Nr. 11

ONTWORTELD ? Zoals u al kon lezen in het vorige hoofdartikel van Michiel de Leeuw, is ons jaarthema ‘Wortels en vleugels’. Daar valt veel over te denken en te schrijven. Daar ga ik in dit artikel verder mee. Daarmee richt ik me vooral op de wortels. Ze stonden er, in hun majestueuze schoonheid, in de herfstvakantie: de prachtige oude beuken en eiken en nog andere grote, krachtige bomen in een Veluws bos. Hun stevige, dikke wortels komen boven de aarde uit. En hoe diep en wijd vertakt zullen ze onder de aarde gaan? Je hoeft er niet voor naar de Veluwe, ook bij ons valt er veel te beleven aan bomen in creatieve kleurexplosies en machtige stammen en takken. Je zou wensen als mens zo stevig en diep geworteld te zijn in de aarde die ons draagt en voedt. Maar ook in de herfstvakantie ging de stroom door van ontwortelde mensen op drift. Ver weg van hun eigen stuk moeder aarde. Van alles waarin ze hun wortels hebben kunnen laten groeien. Je kon ook andere mensen zien, in heftige beelden soms. Mensen op ons eigen stukje moeder aarde die zich toch ontworteld voelen. Bang als ze zijn voor te veel anderen die alles wat vertrouwd is misschien zullen veranderen, vernietigen zelfs. Waar blijft dan de vertrouwde wereld waar zij zijn opgegroeid tot een min of meer stevige boom? Die mensen die zich soms zo agressief kunnen uiten zijn helemaal niet slecht. Er zitten er misschien wel tussen die werkelijk vinden dat mensen van buiten hier niets te zoeken hebben. Maar de meesten zijn gewoon bang. Zoals wijzelf misschien, in een verborgen hoekje van ons hart. Bang voor IS, bang voor de invloed van de radicale islam. Bang dat heel ons veilige, democratische land ontworteld raakt door de invloed van vijandige krachten. Bang zijn is geen schande en waakzaam zijn is goed. Toch laat de Bijbel er in allerlei teksten geen enkele twijfel over bestaan hoe wij ons als gelovige in deze crisis hebben op te stellen. Bang? Natuurlijk, heel menselijk. Blij met de massale stroom aan vluchtelingen? Natuurlijk niet. Maar hoe denken en praten wij vervolgens over hen? Hoe gaan we met hen om als we hen tegenkomen? Ons hoofd afdraaien en hun groet niet beantwoorden, zoals ik een vrouw in een documentaire zag doen, is geen optie. Een volgeling van Jezus zijn verplicht. Het verplicht tot het beoefenen van een overvloedige goedheid. Naar mijn over-

tuiging kunnen we niet dichter bij Jezus komen dan in de bergrede (Matteüs 5 t/m 7). Hier vinden we uitspraken die een grote goedheid en ruimhartigheid van ons vragen: Oordeel niemand, wil iemand uw hemd, geef hem ook de mantel, slaat iemand je op de ene wang keer hem ook de andere toe. Heb je vijanden lief en bid zelfs voor hen. De geest van deze woorden is duidelijk: oefen je als mens in een grote goedheid. Daar komen de vele teksten uit het Oude Testament bij, over de gastvrijheid voor de vreemdeling. En als die goedheid van jou nu eens zwaar beschaamd wordt? Als de vreemdeling die jij vriendelijk tegemoet trad achteraf een IS-strijder zal blijken te zijn? We zullen toch als volgelingen van Jezus de moed moeten opbrengen om van het goede uit te gaan en de vreemdelingen in onze straten te behandelen als goede mensen. Als er een paar met slechte bedoelingen bij zitten, dan kunnen we toch niet de hele groep daarop beoordelen? We mogen en moeten aandringen om een zo goed mogelijke screening bij de grenzen, een eerlijke verdeling van vluchtelingen over Europa en zoveel mogelijk opvang in de regio. Allemaal nuttig en nodig. Maar als we te maken krijgen met de concrete mens van ver die ons aankijkt en hier nu eenmaal is, dan past slechts één reactie: de dwaze goedheid van Jezus. In het jodendom is een bekend verhaal dat iedere bedelaar en iedere arme de Messias in vermomming kan zijn. Laten we daar aan denken als we ons te veel laten meeslepen door de algemene stemming in onze samenleving die er één is van angst, afweer en soms ook haat. Ja, we voelen ons misschien ontworteld, omdat alles zo snel verandert en ‘ons’ land ons land niet meer is. Maar uiteindelijk zullen we als gelovige (d.i. vertrouwende) mensen onze wortels niet zoeken in ‘ons’ land en ‘onze’ bodem maar in de Aanwezige die immers de grond van ons bestaan is? En die overvloedige goedheid? Die doet ons geen kwaad. Integendeel. Zij maakt ons tot mooie, liefdevolle mensen met een open hart. Er zijn tijden waarin alles maar zo’n beetje voortkabbelt, en er niet zo veel van ons gevraagd lijkt te worden. Dit is een andere tijd. Het komt er nu op aan te zijn wat we zeggen te zijn: volgeling van Jezus! Ds. Susan Karreman 1

2

Mw. P. Kool Herdenkingssamenkomst

Vrijdag 13 november

Pastor Mw. R.N. Slot-de Haan Dienst van Woord en Gebed

Pastoor J.L. Groenewegen / Mw. H. Smeele Eucharistieviering

Ds. H.J. Groenewegen Dienst van Woord en Gebed

Ds. T. Wegman, Den Haag

Ds. L.S. Karreman Oogstdienst

NB. Geen dienst als er niets vermeld staat

Zorgcentrum Onderwatershof Van Vredenburchweg 26 19.00 uur Theaterzaal

Geestelijke Verzorging van Doven gecomb.dienst 10.00 uur

Zorgcentrum Sammersbrug Lichtenbergweg Den Haag 10.30 uur Dienst in Sam Sam 1e etage Reinier de Graaf Gasthuis Delft 5e etage nieuwbouw 10.00 uur

Zorgcentrum Steenvoorde Gen. Spoorlaan 62 10.30 uur

Huize Westhoff Julialaantje 38 11.00 uur

Nieuwe Kerk Steenvoordelaan 364 10.00 uur

Oude Kerk Herenstraat 62b 10.00 uur

Zondag 8 november

Vrijdag 20 november

Pastor J. van Slagmaat Woord- en Communieviering

Ds. W.D. Davids Dienst van Schrift en Tafel

Mw. E. Geelen Woord- en Communieviering

Ds. A.M. Spijkerboer Dienst met cantate m.m.v. Vocaal Ensemble Moteta, bevestiging ambtsdrager

Ds. M. de Leeuw

Zondag 15 november

Ds. H van ’t Hoff Viering van de eerste Advent

Vrijdag 27 november

Dhr. A. Nap Dienst van Woord en Gebed

Ds. Adri van Oudenallen Dienst van Woord en Gebed

Mw. A. van Marwijk Woord- en Communieviering

Ds. L.S. Karreman

Ds. M. de Leeuw Gedachtenisdienst

Zondag 22 november

KERKDIENSTEN / SAMENKOMSTEN

Vrijdag 4 december

Ds. M. Pfähler Dienst van Schrift en Tafel

Leger des Heils Muziekgroep LdH

Ds. A.M. Spijkerboer m.m.v. Cantemus Cum Corde

Ds. L.S. Karreman Dienst van Schrift en Tafel

Zondag 29 november eerste zondag van Advent

 Viering op een andere manier

Ds. C. van Atten viering van de derde Advent

Vrijdag 11 december

Ds. Els v.d. Wolff-Kox Koningkerk Voorburg

Pastor G. Lansbergen Woord- en Communieviering

Mw. Bernadette Janssens Woord- en Communieviering

Mw.drs. H.M. Aniceta Dienst van Woord en Gebed

Dhr. H. Wijtman Woord- en Communieviering

Ds. M. de Leeuw Dienst van Schrift en Tafel

Ds. A.M. Spijkerboer

Zondag 6 december tweede zondag van Advent

K

d

s

k

Kerkdiensten 2 Gemeenteavond 3 Diensten 3 Cantate Gaven 45 – 67 Van Binnenuit Vanuit de kerkenraad Oud-Rijswijk Midden-Rijswijk Nieuw-Rijswijk Ouderenpastoraat Kerkrentmeesters Bijbelleesrooster Mutaties Kerkelijke berichten Maaltijd Lezers schrijven Verslag Viering Anders 12 Welzijn Rijswijk 13 Android en iOS App 14 Muziek in de Bonifatius 14 Commentaar bij de tijd 15 Dankdag gewas en arbeid 15 Liedtekst musical Marcus (4) 16 Colofon 16

GEMEENTEAVOND DINSDAG 1 DECEMBER 2015 De kerkenraad laat u weten dat er op dinsdag 1 december 2015 om 20.00 uur in de Nieuwe Kerk (in zaal 4) een gemeenteavond zal worden gehouden voor alle gemeenteleden van de Protestantse Gemeente Rijswijk. Het onderwerp van deze gemeenteavond is de vluchtelingenproblematiek. Zoals u weet zal op de oude TH-locatie aan de Lange Kleiweg een asielzoekerscentrum (AZC) worden ingericht voor maximaal 500 vluchtelingen. Samen met de andere kerken in Rijswijk willen we nagaan wat wij als kerk kunnen betekenen voor deze vluchtelingen, die uit crisis- en oorlogsgebieden zijn gevlucht en die na een lange en gevaarlijke reis vol ontberingen in Nederland zijn aangekomen. Graag willen we u als gemeenteleden informeren over de ontwikkelingen, we willen uw mening horen over deze dramatische problematiek en we willen nagaan hoe wij als kerk tegenover deze problemen staan en wat we als kerk kunnen doen in samenwerking met andere organisaties en instanties om zo mogelijk steun te bieden. Het programma van de gemeenteavond is op dit moment nog in ontwikkeling. U wordt in de maand november hiervan op de hoogte gehouden via mededelingen op de zondagochtend in de beide kerkgebouwen. Aanmelden voor de gemeenteavond is niet nodig, u bent allen van harte welkom! Namens de kerkenraad, Huibert van Eijsden, Scriba

zeker weer mandjes met fruit bezorgd gaan worden vanuit deze dienst. Ds. Susan Karreman

Zondag 8 november Crèche: Ira Spannenburg Kindernevendienst: Alie Goddijn

 

Mens en natuur, horen bij elkaar. Wat een voorrecht dat wij mensen, Gods schepping mogen uitbouwen en voltooien. Dat we mogen genieten, van steeds wisselende seizoenen, ieder met zijn eigen pracht. Genieten van de stilte, om na te denken over de geheimen die in de schepping verscholen zijn. Om eens na te denken over het geheim, van God met ons mensen.

VIERING ANDERS en OOGSTDIENST Op deze zondag zal er een oogstdienst zijn en hoe goed passen bomen daarbij. Die ons immers, samen met andere planten en bloemen, de vruchten schenken waarvan wij zo kunnen genieten. Maar we kunnen nog meer aan bomen hebben. Ze kunnen ons leren wortelen waar wij mensen niet zelden ontworteld en haastig door het leven gaan. Of zijn bomen zo anders dan wij dat er geen overeenkomsten te ontdekken zijn? Dat lijkt het bekende lied wel te suggereren: ‘De bomen hebben wortels... maar mensen moeten verder gaan’. Deze dienst zal een ander karakter hebben dan een gewone dienst. Er zullen meer mensen aan meewerken en de opzet zal wat vrijer zijn dan u in de ‘gewone’ liturgie gewend bent. Zo af en toe eens een ‘andere’ dienst tussen de gebruikelijke diensten. Het kan vast geen kwaad, om ons te stimuleren levendig en creatief te (blijven) geloven. En wat de oogst betreft, er zullen

Zondag 15 november Crèche: Marike Gelinck Kindernevendienst: Heleen Heidinga Een vast onderdeel van de zondagse eredienst is de ‘inzameling van de gaven.’ Die inzameling vormt een onafscheidelijk duo met de dank- en voorbeden. Die hebben namelijk alles met elkaar te maken. Want het gaat hier niet om een contributie aan de vereniging die kerk heet; dan zouden we het ook per giro wel af kunnen doen. Het gaat hier om een liturgische handeling. Om een offer aan God. Een gebaar naar Hem en naar onze naasten. Een uitdrukking ook van wat wíj willen bijdragen aan deze wereld. Het gaat daarbij niet om de hoogte van het bedrag, of… toch wel? De lezingen uit Exodus (30: 11–16) en Marcus (12: 38– 13: 2) gaan toch ook over de gróótte van ons offer, en de verhouding van dat bedrag tot wie wij zijn. Neemt u dus voor de zekerheid maar wat extra wisselgeld mee… ;-) Ds. Michiel de Leeuw Zondag 22 november Crèche: Julie en Naomi Colen Kindernevendienst: Fam. Beghtel Gedachtenis van de overledenen Op deze laatste zondag van het kerkelijk jaar staan we in de Oude Kerk stil bij degenen die in het afgelopen jaar zijn overleden. Verdwenen uit onze kring, maar niet uit onze harten en 3

K gedachten. We noemen hun namen, die na het overlijden geschreven zijn op witte stenen. Familieleden van de overledenen worden speciaal voor deze dienst uitgenodigd. Zij krijgen na afloop het steentje van hun dierbare mee naar huis. Voor alle aanwezigen in de kerk is er gelegenheid om een kaarsje aan te steken voor iemand die zij zelf moeten missen. Op deze zondag lezen we van verschillende visioenen, uit Jesaja en de Openbaringen van Johannes. Woorden die getuigen van hoop en vertrouwen, maar vooral ook van een diep verlangen. Het verlangen dat de dingen goed komen, of goed worden gemaakt. Zelfs wanneer alles verloren lijkt. De Cantorij Oude Kerk zal een speciale bijdrage leveren aan deze dienst. U bent van harte welkom. Ds. Michiel de Leeuw Zondag 29 november eerste zondag van Advent Crèche: Mandy Swagerman Kindernevendienst: Tineke Visser Dienst van Schrift en Tafel De laatste tijd heb ik vaak met u het avondmaal mogen vieren. En ook deze zondag begeven we ons weer naar het sfeervolle koor voor de maaltijd van de Heer. Het is de eerste zondag in de adventsperiode. Een tijd van verlangen en uitzien naar. We hebben als collega’s afgesproken dat we ons in de periodes naar de feesten toe aan dezelfde lezingen zullen houden. Voor welke we zullen kiezen is op het moment dat ik dit schrijf nog niet bekend. Dus dat zult u in de dienst zelf gaan ervaren. In ieder geval is het de bedoeling dat we elkaar in deze dienst bemoedigen om de hoop levend te houden. Ds. Susan Karreman Zondag 6 december tweede zondag van Advent Crèche: Ira Spannenburg Kindernevendienst: Micura Matinez Lucas 1:26-38 De aankondiging van de geboorte aan Maria is een van de meest bekende verhalen uit het Nieuwe Testament. In de beeldende kunst staat het – na het kruis – met stip bovenaan. Waarom? Omdat het in de oudste theologie het eerste teken is van de incarnatie, van God in en bij mensen. Maria is op allerlei verschillende manieren afgebeeld: devoot aanvaardend, schuw, teruggetrokken, bescheiden, lezend als een geleerde vrouw, minzaam als een koningin en (Rembrandt) totaal onthutst. Hoe vertelt Lucas zijn verhaal? Hij is de enige die het in zijn evangelie opgenomen heeft. Mattheus kent vooral het verhaal van de drie uit het Oosten. Marcus en Johannes beginnen bij Jezus’ volwassenheid. Ds. Anne Marijke Spijkerboer

Zondag 8 november Crèche: Monique v/d Bijl Kindernevendienst: Astrid Spuij Lezing: Matteüs 8:18 t/m 27 Thema: ‘Even tot jezelf komen’ Na een vreselijke storm op het Meer kwamen de wind en het water tot rust op bevel van Jezus. Daarvoor heeft de Heiland veel wonderen verricht en kwam het tot een gesprek met schriftgeleerden en één van Zijn discipelen. Bijzondere gesprekken met een bijzondere inhoud. Jezus gaat met Zijn vrienden een schip in om naar de overkant te gaan. En dan…. die kolkende storm. Het overkomt ons allemaal wel eens: dat we iets meemaken, waardoor we helemaal ontwricht zijn. Het kan zelfs voorkomen, dat we niet weten hoe we er doorheen moeten komen. We kunnen zelf wel invullen wat we hebben meegemaakt in ons leven. Maar toen kwam er toch uitkomst, precies als op het Meer. Want Jezus is aan boord. Als Hij wordt gewekt, zijn zelfs de wind en het water Hem gehoorzaam. De discipelen worden eerst door de Meester aangesproken op hun angst en ongeloof. De storm gaat voorbij en het leven gaat verder. Omdat achter die storm de Rots in de branding staat: Jezus de Heiland, die op Golgotha overboord is gegaan om ons te redden. Ds. Theo Wegman Zondag 15 november Crèche: Azien Fieret Kindernevendienst: Nelly Vos Marcus 12:38-31:2 In deze dienst zal Henk Beindorff officieel ouderling worden van de Protestantse Gemeente Rijswijk. Moteta o.l.v. Janey Keuning – van Dam zal een cantate ten gehore geven. Aangezien Henk nauw betrokken is bij Moteta is dit een goede combinatie. Jezus is kritisch over de Schriftgeleerden. Niet, zoals in andere verhalen omdat ze verkeerde vragen stellen en hem te pakken willen nemen, maar omdat ze misschien wel recht zijn in de leer, maar stukken minder recht in hun manier van leven. Je krijgt de indruk dat er nogal wat ijdele lieden tussen zaten. Wat doe je daaraan? Ik ken mensen die hun leven lang vechten tegen hun eigen ijdelheid, gelukkig dat ze zich daarvan bewust zijn, maar verder? Is een beetje ijdelheid echt zo erg? De tegenhanger van deze tekst uit het Oude Testament zoek ik pas in de week voorafgaande aan de dienst op. Ds. Anne Marijke Spijkerboer Zondag 22 november Crèche: Toos van Dokkum

4

Kindernevendienst: Lineke Vermeer Meditatieve viering Een meditatieve viering is niet zo heel veel anders dan een ‘gewone’. Er is meer stilte, maar één schriftlezing, tekstuitleg en verkondiging apart. Maar we houden ons wel aan de moeilijke tekst die op het rooster staat: Marcus 13 vs 14 t/m 27. Het is deze zondag de laatste van het kerkelijk jaar. Want in de kerk begint het nieuwe jaar met advent (de zondag erna). Op deze zondag staat altijd een tekst over het einde der tijden centraal. Wat kunnen we hebben aan een tekst die bij eerste lezing vooral angst oproept? Dat is de vraag voor deze zondag. Ds. Susan Karreman Zondag 29 november eerste zondag van Advent Crèche: Monique v/d Bijl Kindernevendienst: Mariska Nijdam Lucas 1: 5-25 Op deze eerste Advent wordt de gemeentezang ondersteund door Cantemus o.l.v. Philip Meijer. Het is altijd een plezier om muziek te kunnen kiezen uit de alleroudste traditie, want die is juist in de adventsperiode ruim voorhanden. De evangelielezing gaat over het verhaal van Zacharias en Elisabeth, de ouders van Johannes. Het begin van het evangelie van Lucas is een drieluik. Op elk paneel komt een ‘stel’ aan de orde, te beginnen met deze twee. Lucas laat zien hoe de geschiedenis van de geboorte van Jezus diep verankerd is in de verhalen van het Oude Testament en het jodendom. Zacharias is priester in de tempel, Johannes wordt een soort profeet. De tekst uit het Oude Testament zoek ik later uit. Ds. Anne Marijke Spijkerboer Zondag 6 december tweede zondag van Advent Crèche: Azien Fieret Kindernevendienst: Astrid Spuij In deze adventsperiode is het thema: “Hoe laat is het?” Zowel in de Oude als de Nieuwe Kerk volgen we week na week dezelfde lezingen (uit Lucas 1) en die sluiten aan bij het project in de Kindernevendienst. Zo weten we straks met kerst allemaal – jong en oud – hoe laat het is. Op deze tweede adventszondag staat het verhaal uit Lucas 1: 26–38 centraal, een gedeelte dat in de geschiedenis velen heeft geïnspireerd en sporen heeft getrokken in kunst en liturgie. Ontelbare schilderijen zijn van dit tafereel gemaakt en het gebed dat katholieke gelovigen kunnen dromen, is erop gebaseerd: het weesgegroet. We hebben het natuurlijk over de aankondiging van Jezus’ geboorte aan Maria door de engel Gabriël, de Annunciatie. Maria hoort over het bijzondere kind dat zij mag verwachten, en hoe God in dit kind de mensen tot

d

s

k

zegen wil zijn. Dan weet zij meteen hoe laat het is: tijd voor iets nieuws van Godswege. Maar eerst die negen maanden nog… Ds. Michiel de Leeuw

Op zondag 15 november, van Johann Sebastian Bach wordt uitgevoerd: ‘Wer dank opfert, der preiset mich’, BWV 17 De medewerkenden zijn: Anjelien Schutmaat, sopraan Jan Kullmann, alt Robert Buckland, tenor Paul Marcelis, bas Vocaal Ensemble Moteta Instrumentaal ensemble Philip Meijer, orgel Cantrix: Janey Keuning-van Dam Voorganger: ds. A.M. Spijkerboer Bach-Cantate BWV 17 ‘Wer Dank opfert’ Ziek. Besmettelijk. Mismaakt. Onrein verklaard. Onaanraakbaar. Buitengesloten. Melaats, de Nieuwe Bijbelvertaling spreekt van ‘huidvraat’. Wie dit onheil trof moest buiten de samenleving blijven. Familie of vrienden konden eten brengen, maar dat mocht de zieke pas ophalen als de brengers weer ver genoeg weg waren. In Lucas 17: 11-19 wordt verteld dat Jezus door het grensgebied tussen Galilea en Samaria trekt en dat een groep van tien melaatsen vanaf de voorgeschreven afstand naar Hem roept: ‘Heer, meester, heb medelijden met ons!’ En dan gebeurt er iets wonderlijks: Jezus stuurt hen naar de priesters die konden beoordelen of iemand melaats of gezond was en ze gaan, vertrouwend op Zijn woord, nog ongenezen, op weg, en al gaande worden ze genezen. Als de priester hen goedkeurt betekent dat dat ze weer in de samenleving mogen terugkeren. Van de tien is er één die naar Jezus terugkeert, hij looft God met luide stem en valt neer aan Jezus’ voeten om Hem te danken. En die ene was een Samaritaan. Voor de Joden een verwant volk, maar in hun ogen net niet zuiver in afstamming en religie. Joden en Samaritanen gingen niet met elkaar om. Bij getallen in de Bijbel resoneren vele betekenissen mee. Tien. Tien vingers. De tien geboden, of liever gezegd: de tien Woorden. Tien woorden ten leven. Voor elke vinger één. Behalve wanneer je melaats bent. Dan geld er één gebod: wegwezen! Tien verdwenen stammen van Israël, vermengd geraakt, voorouders van de Samaritanen.

Een van de tien. Een tiende deel van het inkomen moest aan God teruggegeven worden. Die ene toont zijn dankbaarheid. Dankbaarheid heeft een moeilijke kant. Je geeft toe dat je bij de ander in het krijt staat. Dankbaarheid heeft meer kanten. Dankbaarheid kan een stap zijn op de weg naar spirituele ontwikkeling. Er zijn tradities die ons aanraden ons gebed niet te beginnen met vragen, maar met danken. Op sommige momenten gaat dat vanzelf, vloeit ons hart over van dankbaarheid. Maar er zijn ook tijden waarin het moeilijk is, waarin we moeten zoeken naar iets om dankbaar voor te zijn en misschien niet verder kunnen komen dan enkele heel basale dingen. Waardoor we dan misschien met andere ogen gaan kijken en zo zelf transformeren. Door oefening kan dankbaarheid tot een levenshouding worden. De woorden en muziek van de cantate willen ons daartoe inspireren. Het verhaal van de tien melaatsen staat in cantate 17 letterlijk centraal. De cantate heeft een symmetrische vorm: het eerste en het zevende en laatste deel worden door het koor gezongen, het derde en vijfde deel zijn aria’s, met een beschouwend karakter, en daartussen wordt steeds een recitatief, met een vertellend karakter, gezongen. En precies in het midden, in het vierde deel, wordt het verhaal van de tien melaatsen verteld. Het openingskoor is een koorfuga, waarin stem en tegenstem de lofprijzing van alle kanten laten klinken. We horen die lofprijzing in jubelende melismen (‘riedels’), Bach laat ons in de muziek horen dat het dankoffer brengen en het prijzen de weg zijn. We horen in het ritme het gaan op de weg en in de melodische motieven het omhooggaan van de weg. De vele syncopes geven dit deel een swingend karakter maar leiden ook tot spannende, emotioneel geladen akkoorden. Het altrecitatief betrekt de hele schepping bij de lofprijzing. De sopraanaria prijst Gods goedheid met de woorden van psalm 36:6 en dankt Hem omdat Hij ons de weg van het heil wijst. We horen hoe vér de wolken gaan, als beeld van Gods goedheid. De strijkers ondersteunen met dansende motieven het jubelen van de dankbare ziel. Dan klinkt in het tenorrecitatief in het hart van de cantate het verhaal van de genezing van de melaatsen en van de Samaritaan die zijn dankbaarheid toont. De tenoraria reflecteert op de vraag: ‘Wat kan ik terugdoen als dank voor de grote goedheid die U mij schenkt?’ en vindt als antwoord: “U dank en lof toezingen.” En dat doen allen samen bij-één in het slotkoraal. Wij hebben de vrijheid

genomen om een extra couplet van dit lied te zingen, omdat dit aansluit bij de strekking van de hele cantate en we zo eindigen met een lofprijzing. Janey Keuning-van Dam Janey Keuning gaat met pensioen! Een lied bij het afscheid van de Cantorij van de Nieuwe kerk, Rijswijk 3 oktober 2015 Voor Janey, De eeuwen oude woorden blijven niet zonder kracht. En de muziek geeft vleugels aan elk die daarop wacht. De kerk zingt de gezangen, een lofzang voor de Heer. De Cantorij laat horen: “God in den hoog’ zij d’eer.” Zo ging het vele jaren, met jou als dirigent. Verzoeningskerk en Nieuwe Kerk waren jou goed bekend. Ja, iedere maandagavond, was iedereen er trouw. De liederen en cantaten studeerden wij met jou. Was de muziek eens moeilijk, voor ons als amateur, Geduldig zong je het ons voor: majeur en ook mineur. Het moest soms even ‘wortelen’, maar daarna ging het best. De dynamiek en het gebaar vertaalden dan de rest. Nu ga je pensioneren, dat is je echt gegund. Je leven zelf ‘regeren’, dat is een prettig punt. Zorg voor je allerliefsten, hobby’s en voor muziek. Ook nieuwe vergezichten maken de tijd uniek! Toch wordt het even wennen voor jou en ook voor ons. Als Cantorijen samen gaan vormt zich een nieuwe kans! De kerk heeft in het liedboek gezangen vol van hoop en troost in barre tijden, voor ieders levensloop. Ze zullen blijven klinken! Ze zijn een rijke bron die welt sinds oude tijden, toen de muziek begon. En nu, Gemeente van de Heer: De Cantorij gaat door met Philip, Cantor-dirigent en Organist er voor. Melodie:NLB 657 Zolang wij ademhalen Namens de Cantorij van de Nieuwe Kerk Ziska de Wit–Verheul 5

PROTESTANSE RIJSWIJK 125x95 ZW

29-05-2007

11:34

Pagina 1

K

Uitvaartzorg met de nadruk op zorg! Bij De Laatste Eer gaat aandacht voor uw persoonlijke wensen hand in hand met hoge kwaliteit. Voor algemene informatie kunt u onze brochure opvragen. Bent u geïnteresseerd in het lidmaatschap van onze coöperatie, wilt u informatie over een uitvaartverzekering, wilsbeschikking en/of Fonds van Vooruitbetaling dan kunt u bellen met 070 - 369 12 98. U kunt ook een briefje met uw wensen, naam en adresgegevens sturen naar: De Laatste Eer, antwoordnummer 11221, 2600 WC Delft (een postzegel is niet nodig).

ANTWOORDCOUPON

Eikelenburglaan 5 - Rijswijk - Telefoon 070 - 369 12 98 - www.de-laatste-eer.nl Deze coupon kunt u in een envelop, zonder postzegel, sturen naar De Laatste Eer, Antwoordnummer 11221, 2600 WC Delft. ■ Ik wil lid worden van de uitvaartvereniging (contributie € 5,- per jaar per huishouden incl. minderjarige kinderen). ■ Stuurt u mij uw kennismakingsbrochure. ■ Stuurt u mij een folder over Wilsbeschikkingen & het Fonds van Vooruitbetaling. ■ Ik wil een wilsbeschikking ontvangen om in te vullen. ■ Informeert u mij over de NKU Uitvaartverzekering

■ Ik wil meer informatie over . . . . . . . . . . . . . . . . .

Naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geb. datum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postcode/Woonplaats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Telefoonnummer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

BREESCHOTEN DOE HET ZELF GEESTBRUGWEG 34-36 2281 CL  RIJSWIJK TELEFOON 070 - 399 77 00 FAX: 070 - 398 93 55

• voor hout (gratis thuisbezorgd) • flexa en sikkens verven - mengrobot • ijzerwaren - gereedschappen • vakkundige voorlichting

BREESCHOTEN DOE HET ZELF

GEESTBRUGWEG 34-36 2281 CL RIJSWIJK TELEFOON 070 - 399 77 00 FAX: 070 - 398 93 55

d

.........................................

Alle namen, adressen en gegevens binnen de Protestantse Kerk in Nederland in één band. Onmisbaar naslagwerk voor iedereen die de weg wil weten in de Protestantse Kerk in Nederland. Prijs: € 20,00 Ichthusboekhandel Korte Poten 42, 2511 EE Den Haag telefoon: 070 - 380 0576 www.ichthusboekhandel.nl

• voor hout (gratis thuisbezorgd) • flexa en sikkens verven - mengrobot • ijzerwaren - gereedschappen • vakkundige voorlichting

Loodgietersbedrijf Breukelman ENDEZANT 25 - 2285 LH RIJSWIJK ZH

telefoon 06 2249 8171 GAWALO - SANITAIR EN GASVERWARMINGSINSTALLATIEBUREAU

6

s

k

Op de landelijke diaconale dag (2009) werd gesteld dat het woord collecte in de kerk onjuist is. Een kerk collecteert niet voor zichzelf, maar zamelt gaven in om te delen en uit te delen. De diaconale inzameling is daarvan een goed voorbeeld. (uit: Kerkblad 2, 23 januari 2009) Zondag 8 november 1e inzameling: Mantelzorg Rijswijk Zorgen voor een dierbare die chronisch ziek of gehandicapt is, kan mooi en waardevol zijn. Dit neemt niet weg dat het zwaar kan zijn, emotioneel en lichamelijk. Bovendien kunnen er bij mensen die zorgen ook vragen ontstaan. De dames van Mantelzorg van Welzijn Rijswijk zijn er om, als u een zorgtaak heeft, te adviseren en te ondersteunen. Misschien gaat u naar de Dag van de Mantelzorg, komende zaterdag (14 nov.) in Stervoorde. Maar Mantelzorg Rijswijk doet veel meer: themaochtenden, cursussen en het bieden van een luisterend oor. In het kerkblad besteden we regelmatig aandacht aan de activiteiten. De inzameling is deze zondag voor de organisatiekosten van Mantelzorg Rijswijk. Heeft u een vraag? Mail naar: [email protected] of bel 06 5797 1060 (Saskia Rovers) 2e inzameling: Kerk De 2e collecte is bestemd voor dekking van kerkelijke uitgaven. Zondag 15 november 1e inzameling: Het Den Haag Wereldhuis Wie is er illegaal in deze wereld? God heeft ieder van ons naar Zijn beeld geschapen. Wel wonen er veel mensen in Den Haag en omgeving die geen geldige verblijfspapieren hebben. Voor deze ongedocumenteerde mensen, waaronder veel vrouwen die als huishoudelijke hulp werken, is het Den Haag Wereldhuis opgericht. In de huiskamer van het Wereldhuis krijgen mensen zonder verblijfspapieren advies over toegang tot onze gezondheidszorg en onderwijs en daarnaast is het een plaats van ontmoeting. Het doel van deze veilige plek is dat mensen zich staande houden in de Nederlandse maatschappij, maar tegelijkertijd zich goed voorbereiden op hun toekomst. Met uw gaven helpt u eraan mee dat dit werk in het Wereldhuis voortgezet kan worden. 2e inzameling: Kerk De 2e collecte is bestemd voor dekking van kerkelijke uitgaven. Uitgangscollecte: Kosten cantate Waar de koorleden die aan een cantate meewerken, vrijwillige zangers uit of

van rondom de gemeente zijn, zijn de meeste solisten en instrumentalisten beroepsmusici, voor wie het een deel van hun werk is. Daarnaast zijn er aan de organisatie van een dienst met cantate administratieve kosten verbonden, o.a. voor de folders en affiches. Daarom wordt aan de uitgang een collecte gehouden ter bestrijding van de kosten van de cantate. Zondag 22 november 1e inzameling: Ouderenactiviteiten en bezoekwerk Ons ouderenwerk waar we voor collecteren is gericht op mensen boven de leeftijd van 70 jaar. Door de loop van het jaar is er het diaconale zustercomité, die bezoeken aflegt op goede en minder goede dagen en soms ter ondersteuning een aardigheidje meeneemt. Er zijn de soosmiddagen en kerstmaaltijden waar ouderen elkaar ontmoeten. Ook rond kerst wordt er door een bezoek en attentie aandacht gegeven aan de gevoelens van leegte en gemis bij de partner of huisgenoot van een overleden gemeentelid. Wij vragen u dit werk te ondersteunen met uw gave. 2e inzameling: Kerk De 2e collecte is bestemd voor dekking van kerkelijke uitgaven. Zondag 29 november eerste zondag van Advent 1e inzameling: Jeugdhuis Vliet en Burgh Al verscheidene jaren ondersteunen we als gemeente het Jeugdhuis Vliet en Burgh, het opvanghuis in Voorburg voor uit huis geplaatste kinderen van 4 tot 13 jaar. Sinds kort worden ook alleenstaande tienermoeders met hun kind opgevangen. Kinderen horen tot de meest kwetsbare groep in onze samenleving. In het jeugdhuis krijgen de kinderen structuur, liefdevolle zorg en begeleiding zodat ze een warm huis ervaren en een positiever zelfbeeld krijgen. Uw geld wordt besteed aan kleding voor de kinderen, en aan een eenvoudige uitzet als de moeders weer zelfstandig gaan wonen. Ook kan er een keer iets extra’s voor ze worden gedaan. Denkt u in deze sinterklaastijd ook om de kinderen en tienermoeders die het niet zo hebben getroffen? 2e inzameling: PKN Pioniersplekken in Nederland Een pioniersplek is een kerk nieuwe stijl. De Protestantse Kerk vindt het belangrijk dat er nieuwe vormen van kerk-zijn worden ontwikkeld, zoals in Noordwijk, Jorwerd, Almere of Den Haag. Plekken waar het Evangelie wordt verkondigd en waar mensen tot bloei komen. Van Bijbelverhalen bespreken in een café, een klooster nieuwe stijl, in een SRV-wagen of internetkerk: het kan en mag allemaal. Vanuit onze kerk hebben we contact met de mensen van de Pioniersplek Wateringse Veld en Laakkwartier. De opbrengst van deze collecte is

bestemd voor de pioniersplekken van de Protestantse Kerk. Van harte aanbevolen. Zondag 6 december tweede zondag van Advent 1e inzameling: ZWO Project Bethsaida gezondheidszorg in Tanzania De gezondheidszorg in Tanzania, Oost-Afrika, is niet hetzelfde als die in Nederland. Er is veel kennis, maar vaak ontbreekt het aan faciliteiten of middelen. Patiënten moeten zelf naar de medische centra toe komen of door familie gebracht worden. Lukt dat niet, dan is er geen verzorging. Voormalig verpleeghuisdirecteur Els de Quant zette samen met een lokale arts een ziekenhuis en een thuiszorgorganisatie op in het arme, uiterste noorden van Tanzania. Patiënten kunnen hier sinds november 2010 terecht bij onder meer een consultatiebureau, verloskamers en een polikliniek. Sommigen lopen maar liefst drie dagen om het centrum te bereiken! Artsen en verpleegkundigen werken graag in het ziekenhuis, maar er is soms een tekort aan de noodzakelijke medicijnen. Uw bijdrage wordt bestemd voor medicijnen voor de patiënten. 2e inzameling: Pastorale zorg Het is fijn als er mensen zijn die je verhaal willen horen, in tijden van vreugde, maar zeker ook in tijden van zorg en verdriet. Onze ouderlingen en predikanten spelen hierbij een belangrijke rol. Zij zijn er voor ons, maar ook voor gemeenteleden die niet in de kerk komen. De Protestantse Kerk helpt door handreikingen en cursussen aan te bieden. En jaarlijks is er de Landelijke pastorale dag, volgend jaar maart. Luisteren en een helpende hand bieden kunnen niet gemist worden in onze kerk. Deze collecte is bestemd om de cursussen en de landelijke dag mogelijk te maken. Meer informatie: www.pkn.nl Uw gaven in de zendingsbussen worden gebruikt voor ondersteuning van de uitgezonden medewerkers. Wilt u in geld bijdragen aan het werk van de diaconie, dan is uw bijdrage welkom op NL30 INGB 0000 1213 12 ten name van Diaconie Protestantse Gemeente Rijswijk. U kunt er desgewenst een bestemming voor uw geld aan toevoegen. Dank u wel!

7

K Doe jij ook mee? En wil je nog iemand meebrengen? Broertjes, zusjes, vriendjes en vriendinnetjes, iedereen van 6 t/m 12 jaar is welkom. Dus meld je snel aan!

Samen Eten Op vrijdag 13 november is er weer het Samen Eten gevolgd door het café. Een gezellig samenzijn onder het genot van een eenvoudige maaltijd met producten van het seizoen. Er zal  tijdens het eten ook een thema aan de orde komen. Na afloop van de maaltijd kan je ook nog aansluiten bij het café. Geef je snel op voor de maaltijd en/of het café via [email protected] De Samen-Eten-groep zoekt nog één of twee enthousiaste mensen die mee willen doen met het voorbereiden van de avond en met het koken. Je kan je aanmelden bij Elly Herbschleb-Voogt 070-3940459 of 0612896468.  Namens 45-67, Elly Herbschleb en Martha van Daalen

Najaarscatechese Oude Kerk: Op ontdekkingstocht door de Bijbel! Wat voor verhalen staan er eigenlijk in het meest verkochte boek ter wereld? Wat betekenen ze en welke vind jij mooi? Aan de hand van allerlei kleurrijke kinderbijbels gaan we op ontdekkingstocht, om verhalen te horen, uit te beelden en ermee te knutselen! Uiteraard is er limonade met iets lekkers. Wanneer: Vrijdagmiddagen 13, 20 en 27 november, 15.30 uur - 16.45 uur (inloop vanaf 15.15 uur) Waar: Ontmoetingswinkel JC09, Kerklaan 3, Rijswijk Door wie? ds. Michiel de Leeuw en Marijke Pleijsier Aanmelden bij: Michiel de Leeuw, email: [email protected] 8

Eind september heeft het college van burgemeester en wethouders besloten om het terrein van de voormalige Technische Hogeschool (TH-locatie) aan de Lange Kleiweg bij de gemeenteraad voor te dragen als tijdelijke opvanglocatie voor 500 asielzoekers voor een periode van drie tot vijf jaar. Op dinsdag 6 oktober is dit voorstel in een druk bezochte extra raadsvergadering behandeld en door de gemeenteraad aangenomen met 8 stemmen tegen en 19 stemmen voor. De avond daarvoor, op maandag 5 oktober, vergadert de kerkenraad in de Nieuwe Kerk. U kunt zich indenken dat het agendapunt ‘vluchtelingenproblematiek’ het belangrijkste gespreksonderwerp is. Mw. Van Kampen geeft de bespreking binnen het College van Diakenen van 24 september weer. De diaconie wil aandacht voor de vluchtelingen: zie hen als mens, niet als hulpzoeker. Wees aanwezig bij deze mensen, streef naar een goede toekomst voor hen en ons samen. Maar zoek eerst uit wat hun behoefte is voordat er een aanbodpakket wordt samengesteld. Wel lijkt het goed om ontmoetingsruimte en gebruik van ruimten in de Nieuwe Kerk voor ogen te houden. Dinsdag 6 oktober volgt de openbare raadsvergadering waarin de zaken verder worden besproken: de gemeente Rijswijk (i.c. de burgemeester zelf) vraagt om mee te denken met het gemeentebestuur. Ook is het van belang in gesprek te gaan met het team van het COA. Wat kunnen we bieden? Een kerkgebouw met ruimte, begeleiding, het leggen van contacten, samenwerking met de andere kerken: er zijn al positieve reacties vanuit de kerk ontvangen. De vluchtelingen komen overigens pas in december of begin 2016 naar Rijswijk: de voorzieningen zijn nu nog niet gereed. Er is ook een uitnodiging ontvangen van Vluchtelingenwerk (i.s.m. STEK Den Haag en Rode Kruis) voor een informatieavond op maandag 12 oktober in de Lukaskerk te Den Haag over de huidige vluchtelingensituatie. Daar gaan dhr. Peter Driessen en de scriba naar toe. Er volgt een uitgebreide bespreking binnen de kerkenraad: wat willen we als kerk, moeten we een werkgroep instellen, waar staan we voor, hoe gaan we met deze diaconale taak om… Het is van belang eerst alle kerken te betrekken en daarna met het COA en de gemeente Rijswijk in gesprek te gaan. En let wel:

we moeten vooral ook luisteren naar de behoeftevragen. We komen wellicht vrijwilligers tekort, maar ook bij de asielzoekers zal er enthousiasme zijn om mee te denken en mee te werken. Wellicht kunnen we vanuit de diaconie ook professionals op incidentele basis inhuren voor activiteiten. Via een gemeenteavond zal ook de kerkelijke gemeente moeten worden gehoord en geïnformeerd. (NB. De gemeenteavond wordt gepland op dinsdag 1 december: zie ook elders in dit kerkblad.) Kortom: een heel belangrijk onderwerp dat iedereen raakt en waar we mee verder gaan. Daarnaast is kort gesproken met de burgemeester van Rijswijk, dhr. M. Bezuijen: hij heeft via zijn secretariaat ingestemd met een bezoek aan de kerkenraad op maandag 7 december. Uiteraard zal ook de vluchtelingenproblematiek daarbij een onderwerp van gesprek zijn. U merkt het wel, het is een heel levendige en ook positieve vergadering. Maar ook andere onderwerpen worden besproken. Zo wordt de begroting van de kerk voor 2016, opgesteld door de kerkrentmeesters, goedgekeurd. En de kerkenraad betoont zich verheugd dat opnieuw een gemeentelid, dhr. Henk Beindorff, welbekend vanwege zijn inzet voor de kerkmuziek, zich bereid heeft verklaard om het ambt van ouderling op zich te nemen. Tot slot meldt ds. Karreman dat op zaterdagmiddag 31 oktober in de Nieuwe Kerk opnieuw een kaarsjesdag wordt georganiseerd. Ook hierover leest u meer in dit kerkblad. Huibert van Eijsden, Scriba Kerkenraad. Bericht van de Kerkenraad Het volgende gemeentelid heeft zich bereid verklaard en is door de kerkenraad gekozen om ambtsdrager te worden in de Protestantse Gemeente Rijswijk: De heer Henk Beindorff als ouderling. Bezwaren tegen de gevolgde verkiezingsprocedure of tegen de bevestiging van de gekozene kunnen worden ingebracht door stemgerechtigde leden van de gemeente en dienen uiterlijk één week na publicatie van deze bekendmaking in het kerkblad (i.e. 11 november) schriftelijk en ondertekend bij de scriba van de kerkenraad te worden ingediend. De bevestiging van onze nieuwe ambtsdrager zal D.V. plaatsvinden op zondag 15 november in de Nieuwe Kerk door ds. Anne Marijke Spijkerboer. Huibert van Eijsden, Scriba Kerkenraad.

d

s

k

alsof verre tuinen verwelken in de hemel; zij vallen tegen wil en dank. En in de nachten valt vanuit alle sterren de zwarte aarde in eenzaamheid. Wij allen vallen. Deze hand hier valt. En zie de anderen aan: het is in allen. Toch is er Eén die al dit vallen oneindig zacht in zijn handen houdt.

Jan van der Meulen wil graag langs deze weg zijn dankbaarheid uiten voor het slagen van de operatie die hij heeft ondergaan, en voor alle steun en belangstelling en voorbeden vanuit onze gemeente. Wij hopen met hem dat zijn herstel zich door zal zetten en dat hij binnen afzienbare tijd zijn kerkradio op kan bergen omdat hij dan op zondagmorgen zelf naar zijn geliefde Oude Kerk kan komen. Preek over echtscheiding Op zondag 4 oktober stond in de dienst een spraakmakend gedeelte uit het evangelie centraal, waar Jezus zich in een discussie met de farizeeën uitlaat over echtscheiding: “Wat God heeft verbonden, mag een mens niet scheiden.” Een emotioneel onderwerp, waar velen van ons zich bij betrokken voelen. Dat bleek ook wel uit de persoonlijke reacties na afloop op de preek; zelfs het woord “bevrijdend” was daarbij gevallen. Verschillende kerkgangers hebben me gevraagd om de preek naar ze op te sturen. Als u die ook nog eens wilt teruglezen, laat het me weten via mail of telefoon. Terugblik doopdienst Op zondag 18 oktober is Feline gedoopt, dochter van Michel en Florine van Soolingen. Het was een feestelijke dienst en hoewel de dopeling kort ervoor nog ziek was geweest, heeft zij zich van haar beste kant laten zien. Wij verwelkomen Feline en haar ouders temidden van onze gemeente en hopen dat zij zich hier thuis zullen gaan voelen! Najaarscatechese Oude Kerk Op de vrijdagmiddagen van 13, 20 en 27 november wordt de najaarscatechese gehouden voor kinderen van 6 t/m 12 jaar. Zie voor meer informatie onder het kopje ‘Van Binnenuit’. Herfst Nu het weer volop herfst is en de bladeren van de bomen waaien, komt als vanzelf dit gedicht van Rainer Maria Rilke mijn gedachten binnenwaaien. Een klassieker: Herfst Bladeren vallen, vallen als van ver

Aanwezigheid in JC09 In de maand november ben ik weer de 2e en de 4e dinsdag te vinden in JC09, dat wil zeggen op 10 en 24 november, van 14.30 uur tot 16.30 uur. U kunt gewoon binnenlopen, voor even contact of een goed gesprek en een kop koffie. Bedoeld als een plek met een lage drempel. Wilt u graag dat ik bij u thuis langskom voor een pastoraal contact, laat u dat dan aan mij weten via mail of telefoon? Met een hartelijke groet, Ds. Michiel de Leeuw

en dat is moeilijker, ongrijpbaarder. We worden dan geacht ons te richten op een Eeuwige Goedheid die alle kwaad overwint. We worden dan uitgedaagd te vertrouwen dat ooit, op een dag, het voor iedereen altijd sinterklaasavond zal zijn. In die zin dat de goedheid van het leven voor altijd geproefd en gevierd kan worden. Ik ben blij dat we het niet alleen met advent moeten doen. Het zou me te moeilijk zijn. Geef mij sinterklaasavond maar. Een kind blijven we ergens toch altijd. En ik hoop dat de mensen die zich juist eenzaam voelen op deze avond kunnen putten uit mooie herinneringen van vroeger toen we blij waren met een pop met vlechten in het haar of een bal om mee te kaatsen. Goede doel meditatiegroep B In de afgelopen twee seizoenen heeft de meditatiegroep B € 300,- ingezameld voor East African Care. Deze helpt mensen in oostelijk Afrika een bestaan op te bouwen door hun bijvoorbeeld een koe of een geit te schenken. Ook besteedt men het geld aan het slaan van waterputten. Kleinschalige hulp dus, die op de juiste plaats terecht komt. Hartelijk dank. Bezoek Bezoek kan altijd, als u of jij even een seintje geeft. Een seintje over een ander geven mag ook. Is het dan niet al heel erg druk, het werk? Ja, dat is het. Toch moet dat juist de meer bescheiden mensen er niet van weerhouden een beroep op mij te doen. We zullen de tijd met elkaar moeten delen. En dan is de één weer eens aan de beurt en dan de ander.

Het kind dat we waren..... en zijn Gebeurt er bij u ook altijd iets als de dagen korter worden en de sinterklaastijd nadert? Ik voel altijd weer de gezellige spanning die bij deze tijd hoort. Mensen om me heen klagen nog over het kouder wordende seizoen maar ik trek met plezier mijn winterjas aan en steek thuis de kaarsjes aan. Dat heeft natuurlijk met vroeger te maken. Mijn ouders zorgden altijd voor een wastobbe vol cadeautjes op sinterklaasavond, al moesten ze daar het hele jaar voor sparen. Er was marsepein en suikergoed en een wit gehandschoende hand gooide een berg pepernoten naar binnen. De kachel brandde gezellig en buiten was het koud. En wij als kinderen voelden de goedheid van het leven op deze avond. Er konden nog zoveel moeilijke dingen zijn, op deze avond wisten we diep van binnen: Het leven is goed, al konden we dat toen nog helemaal niet verwoorden. Dat besef heb ik altijd bij me gehouden, vaak tegen afschrikwekkende gebeurtenissen in. En ik voel het weer, als 5 december nadert, dat het weer goed en gezellig gaat worden en dat het leven echt goed is, toch. Ook de advent is dan begonnen

Graag tot ziens, thuis, onderweg of in de kerk hartelijke groet, ds. Susan Karreman

Het Kruispunt Juist in herfst en winter is de lichtval in Het Kruispunt ’s morgens prachtig. Het blijft in de drukke stad die Rijswijk (ook) is een stille en rustige plaats, waar mensen binnen kunnen komen lopen en al pratend op van alles kunnen komen. De bomen zijn vaak nog schitterend geel, maar nu al leggen de binnenkomers hun voorraden advents- en kerstkaarten aan, die nog altijd door de Crea gemaakt worden. 9

K De tafel met spullen ter verkoop (veel baby- en kleine huishoudspullen!) staat nog altijd gereed voor ieder die iets leuks uitzoekt. Toekomst De ontwikkelingen in Europa en in Rijswijk zijn zo groot dat ze niet in dit rubriekje passen. Elders in dit blad staat al het e.e.a. over de manier waarop wij als Protestantse Gemeente het gebeuren rond de komst van asielzoekers tegemoet treden. Rijswijk is door dreigbrieven aan gemeenteraadsleden wel heel naargeestig in het nieuws gekomen. Gelukkig is binnen onze gemeente een werkgroep rond de rol van de kerk bij deze vragen aan de slag gegaan en daar ben ik wel een beetje trots op. We gaan doen wat we kunnen, misschien is dat minder dan we zouden willen, maar toch. Wanneer u wilt kunt u op 1 december in de Nieuwe Kerk geïnformeerd worden over wat er gaande is. Ook kunt u daar uw kritische vragen kwijt. Ik weet zeker dat daar goed naar geluisterd wordt. Wat mijn persoonlijke toekomst betreft: het moment nadert dat ik (beduidend) minder zal gaan werken. Ik kijk ernaar uit minder onder druk te hoeven staan en ook om me te concentreren op het bezoek aan de ouderen. Daarin sorteer ik al een paar maanden voor en het bevalt me erg goed. Het is fijn om daar rustig aandacht aan te kunnen besteden. Hartelijke groet, Ds. Anne Marijke Spijkerboer

De schoonheid van oude bomen. In veel opzichten hebben we het goed in onze maatschappij maar er zijn ook dingen waarvoor je je alleen maar kunt schamen. Dat is bijvoorbeeld de verheerlijking van alles wat jong en mooi is. Het is kortzichtig want iedereen wordt ouder en verliest tenslotte de jeugdige schoonheid. Het is ook wreed want het ziet maar één soort schoonheid, die van de frisheid van het jong-zijn. Hoe kunnen we zo blind zijn? Zijn er niet vele soorten van mooi-zijn en kan een doorgroefd en rimpelig gezicht en een gebogen gestalte soms niet een heel eigen schoonheid uitstralen? Waarom kunnen we lyrisch worden van oude bomen en vinden we dat oude mensen hebben afgedaan? Misschien moeten we het gewoon niet accepteren en als we ouder worden onze eigen schoonheid blijven zien. Het gaat dan niet om de schoonheidsnormen van de modellen-industrie, waar tot hun verdriet ook veel jongeren niet aan kunnen voldoen. Het gaat om een schoonheid die van binnenuit gezicht en lichaam verlichten. Als we milder worden en wijzer en lichter bij het klimmen van 10

onze jaren. We moeten maar vaak naar oude bomen kijken als we het gevoel hebben dat we oud zijn en hebben afgedaan. Misschien kunnen zij ons een ander beeld van onszelf geven en daarmee een gelukkiger bestaan! Ds. Susan Karreman

Gaven over de maand september Diaconie - Kesslerstichting € 377,17 - Zendingsbussen 151,14 - Huwelijk 187,53 - KND 5,50 - Berkenhof Philadelphia 349,62 - Charilove 298,14 - Heilig Avondmaal 118,15 - Maatsch. Hulpbetoon 321,21 Protestantse Gemeente - Missionairwerk 337,26 - KoffieKip NK 22,90 - Jeugdwerk PKN 271,48 - Vredesweek 289,23 - Kerk 283,21

November zo 8 Psalm 146 ma 9 Numeri 5:1-10 di 10 Numeri 5:11-31 wo 11 Psalm 119:153-160 do 12 Marcus 12:13-17 vr 13 Marcus 12:18-27 za 14 Marcus 12:28-34 zo 15 Marcus 12:35-44 ma 16 Jozua 23:1-16 di 17 Jozua 24:1-13 wo 18 Jozua 24:14-28 do 19 Jozua 24:29-33 vr 20 Psalm 119:161-168 za 21 Sefanja 1:1-13 zo 22 Sefanja 1:14-2:3 ma 23 Sefanja 2:4-15 di 24 Sefanja 3:1-8 wo 25 Sefanja 3:9-20 do 26 Marcus 13:1-13 vr 27 Marcus 13:14-27 za 28 Marcus 13:28-37 zo ma

29 30

Lucas 1:1-25 Lucas 1:26-38

December di 1 wo 2 do 3 vr 4 za 5

Psalm 50:1-15 Psalm 50:16-23 Numeri 6:1-12 Numeri 6:13-21 Psalm 119:169-176

zo ma di wo

Lucas 1:39-56 Lucas 1:57-66 Lucas 1:67-80 Psalm 28

6 7 8 9

do 10 1 Tessalonicenzen 1:1-10 vr 11 1 Tessalonicenzen 2:1-12 za 12 1 Tessalonicenzen 2:13-20 zo

13

1 Tessalonicenzen 3:1-13

Vertrokken naar Putten: Mevr. J. Rozemond-Adriaanse, Suze Groenewegstraat 2 (Rijswijk-Nieuw) Overleden op 28 september in de leeftijd van 90 jaar: Louis Hubert Leo van Camerijk, Julialaantje 38 (Rijswijk-Oud) Overleden op 15 oktober in de leeftijd van 88 jaar: Maria Janson-v.d.Zwan, Sammersweg 8 (Rijswijk-Nieuw) Overleden op 16 oktober in de leeftijd van 83 jaar: Cornelia Johanna Bentschap Knook-van Kampen, Sammersweg 8 (Rijswijk-Nieuw) Overleden op 16 oktober in de leeftijd van 85 jaar: Willy Bruil-Goeman, Molenmeesterslag 7 Gouda (Ocarinalaan 358) (RijswijkMidden) Overleden op 18 oktober in de leeftijd van 80 jaar: Johanna Maria v.d. Oest, Julialaantje 38 (Rijswijk-Oud) Overleden op 23 oktober in de leeftijd van 89 jaar: Wilhelmina Maria Schmidt-de Munck, Min. Lelylaan 80 (Rijswijk-Nieuw) Overleden op 25 oktober in de leeftijd van 69 jaar: Annette Emmy Helena Duvekot-Verhage, S.W. Churchilllaan 410 (Rijswijk-Nieuw)

Autodienst inlichtingen bij: - Oude Kerk: Arie Ceton, tel.: 070 - 395 21 94 - Nieuwe Kerk: Trudy van Dop, tel.: 070 - 393 57 87

Bloemen Iedere zondag wordt een boeket bloemen als groet van de gemeente naar een gemeentelid gebracht, bijvoorbeeld bij ziekte, geboorte en ander lief en leed. Als u een adres weet, kunt u dat doorgeven aan - Oude Kerk: Tom Brouwer, tel.: 070 - 395 11 62 - Nieuwe Kerk: Trudy van Dop, tel.: 070 - 393 57 87 of Tine v.d. Meijden, tel.: 070 - 393 40 00.

HET KRUISPUNT Sociëteit voor ouderen Inl.: mw. C. van Dijk, tel.: 070 - 393 13 77 b.g.g. 06 - 23 47 74 01 of 06 - 37 31 70 06.Donderdags om de veertien dagen in

d

s

k

KERSTVIERING OUDEREN Bij dit kerkblad ontvangen alle ouderen vanaf 70 jaar een uitnodiging voor de jaarlijkse kerstvieringen. Zo niet, wilt u dan contact opnemen met Corrie van der Steen, tel.: 396 1133 voor de viering in de Nieuwe Kerk of met Ebi Haije, tel.: 390 5400 voor de viering in de Oude Kerk.

Het Kruispunt aan de Dr. H.J. van Mooklaan 33, om 13.45 uur. De komende soosmiddagen zijn op de donderdagen 19 november, 3 december en 17 december. DIACONAAL ZUSTERCOMITÉ Sectie Oude Kerk Contactadres: Mw. M. van Schie, Sir W. Churchilllaan 38, 2282 JE, tel.: 070 - 390 81 40.

De bijeenkomsten zijn in de Nieuwe Kerk, Steenvoordelaan 364, eenmaal in de twee weken, op dinsdagmiddag van 14.00 – 16.00 uur. 17 november Voorburg en zijn buitenplaatsen met merkwaardige bewoners De meesterverteller, de heer Kees van der Leer, vertelt ons waardoor er aan de Vliet bij Voorburg zoveel buitenplaatsen ontstonden met merkwaardige bewoners. 1 december De mooiste plaatjes uit de persoonlijke geschiedenis van de Ontmoeters In de afgelopen weken hebben de ontmoeters foto’s en verhalen ingeleverd en dat heeft geleid tot een memorabele collage die via een PowerPointpresentatie zal worden getoond. 15 december Adventviering Met lezingen, voordrachten, zang, overdenking en PowerPoint-presentatie bereiden we ons voor op het komend Kerstfeest. Magda Kwaak zal ons begeleiden op de piano.

Bij ons… …kun je elkaar ontmoeten, creatief bezig zijn of gewoon een praatje komen maken. Bij ons is een initiatief dat wekelijks plaatsvindt in de Ontmoetingswinkel, Kerklaan 3 in Rijswijk. Bij ons is iedere dinsdagmorgen van 09.30 tot 12.00 uur. Wij maken het gezellig met elkaar onder het genot van een kopje koffie of thee. Wij vinden het leuk als u een kijkje komt nemen Bij ons! Tot ziens Bij Ons, Adri, Margie en Marilyn.

De crea-club heeft op de diaconale zondag 25 oktober jl. een gift van 200 euro geschonken voor het werk van Lize den Oudsten. Zij is

kunstzinnig therapeute. en helpt vluchtelingenkinderen door haar werk aan trauma verwerking. groet van de crea-dames

Nieuwe Kerk, Steenvoordelaan 364 Hier bent u welkom voor een maaltijd en wel op 12 en 26 november. Op 10 december is het kerstdiner. Aanvang 17.30 uur; u bent welkom vanaf 16.30 uur. Prijs € 5,- inclusief een drankje, koffie en thee. Opgeven de maandag ervóór tussen 17.00 en 18.00 uur bij mw. Van Kassel (393 88 10), b.g.g. fam. Rog (394 01 45). NB. Voor het kerstdiner vragen wij een bijdrage van € 6,50. Benedictus-en-Bernadettekerk Sir Winston Churchilllaan 372 Op de tweede, derde en vierde woensdag van elke maand bent u in de gelegenheid om aan te schuiven voor een maaltijd. Kosten € 5,- p.p. incl. koffie of thee. Wijn € 0,70. Aanvang 17.30 uur. U bent vanaf 17.00 uur welkom. Opgave via de volgende telefoonnummers de maandag ervóór tussen 17.00 en 20.00 uur. 2e en 4e woensdag: 390 57 27 of 393 90 37 of 325 43 02 3e woensdag: 393 56 73 of 396 27 96

Heel hartelijk dank voor alle belangstelling en medeleven tijdens mijn lopende ziekteperiode. Het was erg fijn tot tweemaal toe bloemen van de gemeente te mogen ontvangen vergezeld van de beste wensen. Ik hoop heel erg weer eens in julie midden te kunnen zijn tijdens de dienst op zondag. Ook bedank ik middel van dit bericht de Oude Kerk Open-leden die ik het afgelopen seizoen niet heb kunnen zien. Fijn waren de kaarten en telefoontjes. Ruud Bartelink. Dank !!! Beste dominee Spijkerboer, de Leeuw, Tom, Eveline en Jan. Zeer verrast waren wij toen we de kaart lazen die wij kregen n.a.v. ons 30-jarig huwelijk in september jl. We waren nota bene pas verhuisd naar Zeist en waarderen dan ook zeer uw mooie kaart! De kleurrijke boom op de voorkant deed mij direct denken aan de oude kastanjeboom die vlak bij ons oude huis staat...en waar we als gezin vele momenten hebben beleefd en gevierd. Hoewel wij zelf actief in de Kloosterkerk

in Den Haag waren, droegen we de Oude Kerk een zeer warm hart toe. Onze kinderen Roefke en Adriaan hebben jaren bij de Zangvogels bij Ruud Poortier gezongen. Zelf speelde ik, zo nodig, op de piano mee. Ook nooit vergeten zal ik de bijzonder mooie bloemengroet vanuit uw gemeente voor onze Roefke toen ze, nu alweer 10 jaar geleden, zeer ernstig ziek in het Sofia Ziekenhuis lag gedurende enkele maanden. Wij wensen alle goeds voor de toekomst voor u en samen met de gemeente. Met een warme en hartelijke groet, Pieternel en Joop van der Louw - van Camp. Prinses Arianelaan 15, 3708 XG Zeist Hierbij wil ik mijn dank betuigen voor de beeldschone bloemen en de attente bezorger daarvan, ter gelegenheid van mijn 90ste verjaardag. Mw. C.J.C. van der Meulen Heel hartelijk bedankt voor de bloemen die ik bij mijn thuiskomst uit het ziekenhuis van u allen heb ontvangen, en met daarbij de kaart met handtekeningen. Het heeft me heel erg goed gedaan. Hartelijke groet van Harry van der Meijden. Wat een verrassing toen ik na mijn operatie, uit handen van Tom Brouwer, een mooi boeket mocht ontvangen namens de Oude Kerk Heel hartelijk dank hiervoor, Hetty Smeele Kledinginzameling voor een Pop-upKledingbank. Steeds meer mensen komen in financiële moeilijkheden. Vaak kunnen ze geen nieuwe kleding kopen voor zichzelf en hun kinderen. Ze kunnen wel een extraatje gebruiken. Eind november wordt er een weggeefactie georganiseerd in Wijkcentrum Stervoorde. Er wordt kleding weggegeven aan de minima van Rijswijk en omgeving, maar daarvoor hebben de initiatiefnemers van deze actie wel de medewerking nodig van mensen uit Rijswijk en omgeving door eens goed in hun kledingkast te kijken.Heeft u bruikbare dames-, heren-, kinder-, en babykleding over en wilt u de weggeefactie steunen? Dan kunt u tot eind november uw kleding inleveren aan de bar van het Oude Raadhuis (Laan Hofrust 4) op werkdagen van 9.00 tot 16:00 uur. En vanaf 26 oktober tot en met 16 november op maandagavond van 19.30u. tot 21.00u. in de Nieuwe Kerk aan de Steenvoordelaan 364 in Rijswijk. Voor meer informatie kunt bellen naar 0707579250. We roepen iedereen op om mee te doen! 11

K Verslag Viering Anders

Op zondag 11 oktober vond een Viering Anders plaats in de Nieuwe Kerk, voor jong en oud. In deze interactieve dienst was er volop gelegenheid om met elkaar en de voorganger van gedachten te wisselen over een Bijbelverhaal. Dat leverde boeiende gesprekken op. Uiteindelijk gaf de predikant in een preek zijn eigen visie op het verhaal dat centraal stond. Thema van de dienst was Vreemde verhalen, heftige gedeelten uit de Bijbel die lastig te begrijpen zijn. We hebben ons verdiept in het verhaal van Lot, die met zijn gezin uit Sodom vlucht, de onrechtvaardige stad die ten dode is opgeschreven (Genesis 19 : 1 - 29). We hebben het zelfs als stripverhaal gelezen. Een spraakmakend stuk, zo bleek, dat toch ook heel actuele vragen opwerpt over grenzen aan gastvrijheid. De jongeren van de Jeugdkerk maakten deze dienst tot een ware belevenis, met verschillende muzikale bijdragen alsmede de prikkelende quiz “Hoe gastvrij ben jij?” Dank aan jullie allemaal!

d

12

Mantelzorg Welzijn Rijswijk Op zaterdag 14 november wordt in Rijswijk stilgestaan bij de landelijke dag van de mantelzorg. Rijswijkse mantelzorgers of mantelzorgers die zorgen voor een Rijswijker worden deze dag in het zonnetje gezet. Mensen die voor een naaste zorgen zijn mantelzorgers. Mantelzorgers zijn van 13.30 tot 16.30 uur welkom op deze feestelijke middag, georganiseerd door Mantelzorg Welzijn Rijswijk. De middag wordt gevierd in wijkcentrum Stervoorde, Dr. H.J. van Mooklaan 1 in Rijswijk. Het programma is divers en voor elk wat wils. De middag wordt geopend door wethouder Bjorn Lugthart. Vervolgens is er de mogelijkheid om te kiezen uit drie workshops. Tijdens de workshop ‘kleur’ vertelt Marion van Oostrum over de impact van kleur. De deelnemers van de workshop krijgen een korte persoonlijke kleurenanalyse. Trias, centrum voor de kunsten, geeft een workshop waarin de beroemde kunstenaar Pablo Picasso als inspiratie dient. Docente Sylvia van der Sluys zal de deelnemers begeleiden in het maken van hun eigen Picasso. Yogadocente Anita van Oosten zal de deelnemers van de workshop yoga kennis laten maken met yoga. Yoga is het beoefenen van een serie oefeningen voor lichaam en

geest, om je energie te laten stromen en je lichamelijke gezondheid te verbeteren.

Koffie en lunch op locatie,

Tijdens de workshops en daarna is er in de grote zaal de mogelijkheid om door cartoonist Phyllis Touw een pretportretje te laten schilderen. Tevens kunt u presentjes kopen op de ‘goede doelencadeautjesmarkt’. De dag wordt afgesloten met een gezamenlijke high tea. Het is een middag vol activiteiten, u mag ook gewoon gezellig binnenkomen voor een kop koffie en een praatje met andere mantelzorgers.

Bent u 80 + en hebt u zin om met elkaar gezellig koffie te drinken of te lunchen op een aantrekkelijke locatie zoals museum, tuincentrum, strand, enz.? Dat kan met vrijwilligers van Welzijn Rijswijk. Vervoer wordt verzorgd, verzamelplaats Wijkcentrum Stervoorde of na telefonisch contact wordt u opgehaald. Koffie is van 9.30 uur -12.30 uur ( 5 euro) Lunch is van 11.15-14.30 uur ( 10 euro)

Mantelzorgers die tijdens de feestmiddag aanwezig willen zijn, kunnen zich voor 11 november aanmelden bij Saskia Rovers. Zij is bereikbaar op tel.: 06-57971060 of via e-mail [email protected]

Data en info bij Welzijn Rijswijk tel.: 070-7579200 of e-mail: [email protected]

Doel:

De gesprekstafel stimuleert sociaal contact en draagt bij aan het verminderen van eenzaamheid. De senioren worden gehoord en gezien, daarnaast wordt er verdieping geboden door elke keer een ander thema centraal te stellen. De gesprekstafel is inspirerend en kan het geheugen stimuleren. Werkwijze:

De gesprekstafel wordt door twee vrijwilligers van Welzijn Rijswijk geleid. De groep bepaalt samen met de vrijwilligers het onderwerp. De volgende onderwerpen zouden aan bod kunnen komen: nieuws, cultuur, muziek, een boek, ervaringen en levensvraagstukken.

s

k

Tijdens de gesprekstafel krijgt u koffie/thee met wat lekkers.

Data: 24 november en 10 december

Tijd: 13.30-15.00 uur

Locatie: Wijkcentrum Stervoorde, Dr. H.J. van Mooklaan 1 Aanmelden of vragen: tel.:070-7579239 E-mail: [email protected]

De gesprekstafel wordt georganiseerd door het ouderenadvies en vrijwilligers van Welzijn Rijswijk

HET MOOIE VAN LUISTEREN IS HOREN WAT ER NIET GEZEGD WORDT 13

K Collectebonnen Zoals wellicht bekend zijn er collectebonnen verkrijgbaar via het Kerkelijk Bureau. Deze bonnen kunt u gebruiken bij de wekelijkse collecten in de kerkdiensten. De aanschaf van collectebonnen is voor u aftrekbaar bij uw aangifte voor de inkomstenbelasting. Een collectebonkaart bestaat uit 16 bonnen van €1,-. Totaal dus €16,- per kaart. De bonnen zijn geperforeerd en gemakkelijk los te scheuren. Hoe komt u aan de collectebonkaarten? Dat is betrekkelijk eenvoudig. Na het overmaken van €16,- per kaart, of een veelvoud daarvan, op: NL55 INGB 0000 079249 t.n.v. Protestantse Gemeente Rijswijk, met vermelding van uw adres, stuurt het Kerkelijk Bureau u de door u bestelde bonkaart(en) toe. U ontvangt daarbij een kwitantie die u kunt gebruiken bij de aftrekpost giften bij de aangifte voor de inkomstenbelasting. Het gebruik van de collectebonnen wordt van harte aanbevolen. College van Kerkrentmeesters

Android en iOS App U heeft het waarschijnlijk al gezien op de Kerkdienstgemist.nl website. De Kerkdienst gemist app voor uw mobiele telefoon of tablet is nu beschikbaar. Thuis op de bank een kerkdienst bekijken of in de auto op je mobiele telefoon de preek van afgelopen zondag terugluisteren. Het is nu mogelijk met de mobiele app voor Android en iOS.

d

Zondagmiddag 22 november belooft weer een bijzondere muzikale middag te worden in de Bonifatiuskerk. In de concertserie - Muziek in de Bonifatius om 15.00 uur: o.a. Mariahymnen

Gemengd koor Gloria Deo en Schola Cantorum van de Bonifatituskerk, Rijswijk o.l.v. Gerard Legierse

Download de Android of iOS app in de Play/App Store!

Zoek in de Play/App Store naar ‘Kerkdienst Gemist’ en installeer de Kerkdienst Gemist app en probeer deze het komend weekend uit.

We blijven de app actief ontwikkelen. Er zal dan ook regelmatig een nieuwe versie verschijnen. 14

De toegang is gratis. Na afloop is er een deurcollecte en de mogelijkheid achtein de kerk een glaasje te nuttigen.

Het leven weer oppakken Bericht van de gastspreekster op Oecumenische diaconale viering van 25 oktober. Daar stond ik dan, samen met Ali Sharifi. Op een zondagochtend in de Nieuwe Kerk. Zoekend naar woorden om te kunnen spreken over wat er allemaal in een mensenleven kan gebeuren. Wanhoop, verdriet, heimwee, doorzetten, moed, levensvreugde; het zijn gevoelens en karaktertrekken die we allemaal (her)kennen. Hoe ga je de levenslopen van verschillende personen zo weergeven dat een toehoorder begrijpt dat de ander wel verder wil, maar even niet meer weet hoe en soms zelfs niet waarom. De prachtige metafoor van het Mammakoor was een schot in de roos: een omgekapte of omgevallen boom, zwaar beschadigd. Maar toch komt vanuit de eigen innerlijke kracht weer een loot tevoorschijn. Lekker eigenwijs groeit ze langzaam door naar het zonlicht, de wil om te leven is sterk. Wel met behulp van water en de verbondenheid met de eigen, oude boom. De boom als symbool en de ontluikende loot als metafoor maken zowel vertellen als luisteren toegankelijker. Voor verdriet of wanhoop hoeven niet de juiste woorden gevonden te worden. De goede luisteraar begrijpt wel wat er gezegd wordt. Er kan ook met behulp van symbolen en metaforen op gereageerd worden. In mijn kast staat een zelfgemaakte pop die voor mij symbool staat voor mijn wens om stappen te durven nemen, om te vertrouwen op wat ik kan en wil. Dat is de manier waarop ik werk met iedereen die de kracht van symboliek wil onderzoeken en ervaren. Vanaf 2006 werk ik als vrijwilligster bij Vluchtelingen Welzijn Rijswijk, eerst ondergebracht aan de de Labouchèrelaan en nu in Stervoorde. Er is daar een sterk team onder leiding van Basje de Liefde en Linda Bavelaar. Elke woensdag komen enkele kinderen en volwassenen creatief met mij werken. Gedurende 20 jaar ken ik het grote verdriet van de overlevenden van Srebrenica. Gedurende 7 jaar heb ik minstens 1 maal per jaar gewerkt met activiteitenbegeleiders in de zware psychiatrie, in een instelling in Bosnië. De afgelopen drie jaar heb ik veel contact met de uitgeprocedeerde vluchtelingen die eerst op de Koekamp en later in de Sacramentskerk hebben ‘gewoond’. Wat mij is opgevallen: de waardigheid van de mens wordt altijd beschadigd door wat je aangedaan wordt door een ander of door de verbijstering van wat mensen elkaar aan kunnen doen. Om die beschadigde waardigheid (en daarmee de levenskracht) te ondersteunen is hulp nodig. Voor sommige problemen is specialistische hulp noodzakelijk. Maar volgens mij kan iedereen met goede wil en inzet heel veel betekenen voor de ander. De juiste persoon op het juiste moment is vaak niet veel meer dan luisteren, dan uitnodigen, dan willen weten en leren kennen, dan “jij bestaat voor mij”.

Het was woensdag 4 november Dankdag voor gewas en arbeid. O Heer, wij danken u van harte... Danken, dat is nog zo gemakkelijk niet. Al gauw heeft het iets van toe-eigenen – dank u wel, en nu gauw verder. Wordt het hebberig, krijgt het iets inhaligs. Is het eerder een formule van overdracht dan een oprechte betuiging van afhankelijkheid. Sinds we weten dat er ooit een farizeeër was die dankte, is het vouwen van onze handen helemáál een waagstuk geworden. Intens dankbaar was immers ook hij. Omdat hij niet was zoals de anderen. Niet zó slecht of: niet zo slecht af. Wie even niet oplet, zit als dankbaar mens zomaar aan zijn kant, terwijl de zelfgenoegzaamheid op zijn bord druipt.

Waar menig mens eet brood der smarte... Maar intussen is het wél waar: wij zíjn niet als de anderen. Als die miljoenen die moeten schrapen en tobben om een pan waterige rijst op tafel te krijgen. Als al die moeders die ’s nachts wakker liggen omdat er voor de volgende dag nog geen korst brood in huis is. Dat zíjn geen scènes uit een of andere dramatische film, dat is dagelijkse realiteit. Dat geldt ook voor de enkeling in onze buurt die geen hap meer door zijn keel krijgt omdat ziekte aan hem vreet. Geen bloemetjesbehang is bestand tegen de sprake van dít belijden. Alleen een donker decor kan deze woorden verdragen. We zíjn beter af dan al die anderen. En waarom? De farizeeër wist het antwoord en hij glunderde. Wie het antwoord schuldig blijft, die buigt het hoofd.

...hebt Gij ons mild en wél gevoed. Danken. Dat is niet toe-eigenen, maar loslaten. Uit handen leren geven wat je al in handen hád. God als genadige gever erkennen en belijden.

En dan Ali Sharifi. Hij is een prachtige, jonge man in de kracht van zijn leven. Zijn grote wens is om zijn toekomst te kunnen verwezenlijken. ‘Gewoon’ opgeleid te worden in een beroep en ‘gewoon’ gelukkig te kunnen zijn door zijn eigen kost te verdienen en ‘gewoon’ deel te zijn van deze maatschappij. Hoe zei hij het: “Leven in veiligheid en in een democratie.” Zijn wens wordt tegengehouden door een dienst die niet gelooft dat hij uit zijn land gevlucht is, omdat hij wel moest. En niet, zoals ik wel eens zeg, omdat de pindakaas hier lekkerder is dan daar.

Maar het blíjft op het scherp van de snede, want de vanzelfsprekendheid ligt op de loer. Daarom: geen danken zonder bidden.

Heel graag wil ik u hartelijk danken voor het luisteren, de financiële gift en de oprechte belangstelling. Ik ga u in een later stadium berichten wat er met uw gift is gebeurd. Heeft u fournituren (ik werk ook met lapjes en stoffen) of schilderspullen over, dan kunt u mij dat laten weten. Ik ben elke woensdag in Stervoorde, bij Vluchtelingen Welzijn Rijswijk. Via de mail: [email protected]

Maar alles doet, wat Gij gebiedt, en eind’lijk eeuwig bij U leev’.

Lize den Oudsten

Doch geef, dat onze ziele niet aan dit vergank’lijk leven kleev’. Danken leidt langs deze weg –van oefenen in loslaten en ontvangen– ook tot delen en doorgeven. Dagelijks leven van genade, dóét immers leven, als een begenadigde.

Loslaten en ontvangen. Dat betreft niet enkel mijn dagelijks brood, maar mijn complete leven. Met alles wat erop en wat eraan zit. En zowaar: mijn loslaten valt dan in het niet bij mijn ontvangen.

K KERKENRAAD KERKENRAAD KERKENRAAD Scriba: Dhr. H. H. van Eijsden Scriba: Dhr. H.Eijsden van Eijsden Scriba: Dhr. van Eiklaan 53, 2282 2282 AS Rijswijk Rijswijk Eiklaan 53, AS 2282 AS Rijswijk Eiklaan 53, tel.: 070 390 23 82 (na 19.00 uur) uur) tel.: 070 390 23 (na 19.00 tel.: 070 - 390 23 82 (na82 19.00 uur) Liedtekst uit de musical Marcus, Liedtekst uit de musical Marcus, Liedtekst uit de musical Marcus, e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] een eigentijds verhaal. (4) een eigentijds verhaal. een eigentijds verhaal. (4) (4) KERKELIJK BUREAU KERKELIJK BUREAU KERKELIJK BUREAU Protestantse Gemeente Rijswijk Protestantse Gemeente Rijswijk Tom,Tom, een van van de zeven vrienden staat staat niet zo zo stevig in zijn zijninschoenen schoenen lijkt het. het. Hij eende van de zeven vrienden niet zo stevig zijn schoenen lijktHij het. Hij Protestantse Gemeente Rijswijk Tom, een zeven vrienden staat niet stevig in lijkt Bruijnings Ingenhoeslaan Bruijnings Ingenhoeslaan 2 twijfelt nogal snel. Hij wil graag met de vrienden een week gaan wandelen maar twijfelt nogal snel. Hij wil graag met de vrienden een week gaan wandelen maar Bruijnings Ingenhoeslaan 22 twijfelt nogal snel. Hij wil graag met de vrienden een week gaan wandelen maar 2273 KR KR Voorburg Voorburg 2273 KR Voorburg weet dat zijn chef hem niet makkelijk vrij zal geven. 2273 weet dat zijn chef hem niet makkelijk vrij zal geven. weet dat zijn chef hem niet makkelijk vrij zal geven. tel.: 070 070 393 -00 00 1500 15 tel.:-- 070 393 tel.: 393 15 e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] e-mail: [email protected] Regels zijn regels Regels zijn regels Regels zijn regels

Regels zijn regels, regels, tuurlijk baas baas ik ken kenikde de drilde dril Regels zijn regels, tuurlijk ken Regels zijn tuurlijk baas ik dril Regels zijn regels regels maarmaar ik weet weet wat ik ikwat wil ik wil Regels zijn regels ik wat weet Regels zijn maar ik wil Altijd Altijd zegt de de baas (cheffin): Tom!Tom! zegt de baas (cheffin): Altijd zegt baas (cheffin): Tom! WerkWerk wat harder harder als het het kan. wat harder alskan. het kan. Werk wat als Steeds maarmaar weer weer die baas baas (cheffin): Tom!Tom! Steeds die baas (cheffin): Steeds maar weer die (cheffin): Tom! Nou ik ik trekikmijn mijn eigen plan plan Nou trekeigen mijn eigen Nou trek plan Regels zijn regels, regels, ik deed deed alles wat wat zij zij vroeg. Regels zijn regels, ik deed alles wat zij vroeg. Regels zijn ik alles vroeg. Regels zijn regels: maar nu is het genoeg. Regels zijn regels: maar nu is het genoeg. Regels zijn regels: maar nu is het genoeg.

Tom is is het hetiszat. zat. Hij verzint een list list enlist komt voor zichzelf zichzelf op! op! Tom hetHij zat. Hij verzint een en komt voor zichzelf Tom verzint een en komt voor op! Wanneer zijn list, list, oflist, je zou zou ook kunnen zeggen, zijn geslijm, geslijm, lukt zingt zingt hij: hij: Wanneer zijnof of jeook zoukunnen ook kunnen zeggen, zijn geslijm, lukt hij: zingt Wanneer zijn je zeggen, zijn lukt We buigen buigen de regels, regels, al staan staan ze gedrukt. gedrukt. We buigen de regels, al staan ze gedrukt. We de al ze We buigen de regels. Het is me gelukt! We buigen de regels. Het is me gelukt! We buigen de regels. Het is me gelukt!

Het Kerkelijk Kerkelijk BureauBureau is geopend geopend op maandag– maandag– en Het Kerkelijk is geopend op maandag– en Het Bureau is op en dinsdagochtend van 11.00 11.00 12.00–uur. uur. dinsdagochtend van––11.00 12.00 uur. dinsdagochtend van 12.00

ING-bankrekeningen ING-bankrekeningen ING-bankrekeningen Protestantse Gemeente Rijswijk Protestantse Gemeente Rijswijk Protestantse Gemeente Rijswijk NL55 INGB 0000 0792 49 49 NL55 INGB 0000 0792 NL55 INGB 0000 0792 49 NL13NL13 INGBINGB 0000 0993 0993 08 08 08 0000 0993 NL13 INGB 0000

CvK Protestantse Protestantse Gemeente Rijswijk CvK Protestantse Gemeente Rijswijk CvK Gemeente Rijswijk voor algemene algemene doeleinden voor algemene doeleinden voor doeleinden NL50NL50 FVLBFVLB 0699 6437 6437 24 24 24 0699 6437 NL50 FVLB 0699 Diaconie Diaconie Diaconie Protestantse Gemeente Rijswijk Protestantse Gemeente Rijswijk Protestantse Gemeente Rijswijk NL30NL30 INGBINGB 0000 1213 1213 12 12 12 0000 1213 NL30 INGB 0000

Collectebonnen Collectebonnen Collectebonnen Protestantse Gemeente Rijswijk Protestantse Gemeente Rijswijk Protestantse Gemeente Rijswijk (€ 16,16,-(€per per kaart) 16,per kaart) (€ kaart) LaterLater in de de in musical nemen de kinderen kinderen het thema thema ‘regels zijn regels’ regels’ over.over. Zij helhelNL55NL55 INGBINGB 0000 0792 0792 49 49 49 de musical nemen de kinderen het thema ‘regels zijn regels’ Zij hel0000 0792 Later in musical nemen de het ‘regels zijn over. Zij NL55 INGB 0000

pen mee mee bij debij voedselbank en merken merken dat een een stelletje wandelaars het eten eten van pen bij mee de voedselbank en merken datstelletje een stelletje wandelaars het van eten van pen de voedselbank en dat wandelaars het OUDE KERKKERK OUDE arme mensen zou willen hebben…. OUDE KERK arme mensen zou willen hebben…. arme mensen zou willen hebben…. Bezoekadres: Regels zijn regels regels Regels zijn regels Regels zijn Regels zijn regels regels zo moet moet het zijn. zijn. Regels zijn regels zo moet het zijn. Regels zijn zo het Regels zijn regels regels voor groot groot en voor voor klein. Regels zijn regels voor groot en klein. voor klein. Regels zijn voor en DezeDeze blikken appelmoes zijn voor voor de voedselbank meneer. blikken appelmoes zijn de voor de voedselbank meneer. Deze blikken appelmoes zijn voedselbank meneer. En die die pakken rijst ook, ook, Enpakken die pakken rijst ook, En rijst ik zeg zegikhet het nog één keer. zegnog hetéén nogkeer. één keer. ik Regels zijn regels regels voor groot groot en voor voor klein. Regels zijn regels voor groot en klein. voor klein. Regels zijn voor en Regels zijn regels regels zo moet moet het zijn! zijn! Regels zijn regels zo moet het zijn! Regels zijn zo het

Bezoekadres: Bezoekadres: Herenstraat 62 b, b, 2282 2282 BT Rijswijk Rijswijk Herenstraat 62 b, BT 2282 BT Rijswijk Herenstraat 62 Postadres: post via via het Kerkelijk Bureau Postadres: post via het Kerkelijk Bureau Postadres: post het Kerkelijk Bureau tel.: 070 070 395 -25 25 4525 45 tel.:-- 070 395 tel.: 395 45 Kosteres: mw. H. H. Ceton, tel.: 070 070 395 -21 21 9421 94 Kosteres: mw. H. Ceton, tel.:-- 070 395 Kosteres: mw. Ceton, tel.: 395 94 NIEUWE KERKKERK NIEUWE NIEUWE KERK Bezoekadres: Bezoekadres: Bezoekadres: Steenvoordelaan 364, 2284 2284 EH Rijswijk Rijswijk Steenvoordelaan 364, EH 2284 EH Rijswijk Steenvoordelaan 364, Postadres: post via via het Kerkelijk Bureau Postadres: post via het Kerkelijk Bureau Postadres: post het Kerkelijk Bureau tel. 070 070 394 -31 31 1831 18 tel.-- 070 394 tel. 394 18 Koster: dhr. Jan Jan Nouwen Jan Nouwen Koster: dhr.Nouwen Koster: dhr.

Aanwezig: maandag-, dinsdag-, woensdagen vrijdagvrijdagAanwezig: maandag-, dinsdag-, woensdagen vrijdagAanwezig: maandag-, dinsdag-, woensdagen Wandelen Wandelen Wandelen ochtend van 9.00 9.00 tot9.00 13.00 uur, opuur, donderdagochtend ochtend van totuur, 13.00 op donderdagochtend ochtend van tot 13.00 op donderdagochtend De zeven zeven vrienden gaangaan een week week wandelen om Mark Mark te helpen helpen bij zijn zijn scriptie. De zeven vrienden een week wandelen om Mark te helpen bijscriptie. zijn scriptie. niet niet aanwezig. aanwezig. De vrienden gaan een wandelen om te bij niet aanwezig. Ze kennen kennen elkaarelkaar nog van van vroeger, van het het Marcus College, maarmaar hebben elkaarelkaar Ze kennen nogvroeger, van vroeger, vanMarcus het Marcus College, hebben Ze elkaar nog van College, maar hebben elkaar KERKBLAD jarenjaren niet gezien gezien en gesproken. gesproken. Een week week met elkaar elkaar optrekken is dan daniswel wel even KERKBLAD niet gezien en gesproken. Een week met elkaar optrekken daneven wel even KERKBLAD jaren niet en Een met optrekken is Verschijnt 12 maal maal per jaar. jaar. Verschijnt 12 per maal per jaar. wennen… wennen… Verschijnt 12 wennen…

Vroeger op safari safari had men men dragers. Vroeger op safari had dragers. men dragers. Vroeger op had In Nepal Nepal sjouwen Sherpa's In Nepal sjouwen Sherpa's In sjouwen Sherpa's de bagage bagage heenheen en terug. terug. de bagage en terug. de heen en De wandelaar wandelaar van nu nu is te te beklagen, beklagen, De wandelaar van nu is te beklagen, De van is want alles wat hij meeneemt draagt want alles wat hij meeneemt draagt want alles wat hij meeneemt draagt hij op ophij zijn eigen rug. rug. opeigen zijn eigen hij zijn rug. GeenGeen laptoplaptop in je je tas, tas, één trui en maar één jas. jas. in jeéén tas,trui éénen trui en maar één jas. Geen laptop in maar één Drie broeken broeken is taboe, taboe, je kunt kunt met eentje toe! toe! Drie broeken is taboe, je met kunteentje met eentje Drie is je toe! Een ezel ezel neemt een vracht vracht bagage mee.mee. Eenneemt ezel neemt een vracht bagage Een een bagage mee. De basic wandelaar is met een minimum tevree. De basic wandelaar is met een minimum tevree. De basic wandelaar is met een minimum tevree. Wandelen in groepsverband groepsverband is wennen. wennen. Wandelen in groepsverband is wennen. Wandelen in is Iedereen draagt als een een last zijn eigen soressores mee.mee. Iedereen draagt alslast eenzijn lasteigen zijn eigen Iedereen draagt als sores mee. Je leert leert jezelf en anderen anderen wel kennen, kennen, Je jezelf leert jezelf en anderen wel kennen, Je en wel want want in gesprekken gesprekken deel je je in elkanders elkanders wel en en wee. in gesprekken deel je in elkanders wel en wee. want in deel in wel wee. SomsSoms zie je jezie wonderwel een mooie mooie parallel je wonderwel een mooie parallel Soms zie wonderwel een parallel en lijkt lijkt wat jewat beleeft op dat dat wat Marcus schreef. enwat lijktje je beleeft opwat datMarcus wat Marcus schreef. en beleeft op schreef. Wandelen met aandacht en gevoel. Wandelen met aandacht en gevoel. Wandelen met aandacht en gevoel. waarheen is niet nietisbelangrijk, belangrijk, waarheen niet belangrijk, waarheen is want de reis is zelf het doel. want de reis zelfdoel. het doel. want de reis is zelfishet

16

Redactie: Redactie: Redactie: Mw. A. A. Kim, Mw. G.H. Tiemens, Mw. A. Mw. Kim,G.H. Mw. Tiemens, G.H. Tiemens, Mw. Kim, J. Verduijn, Verduijn, A. Wagner. Wagner. J. Verduijn, A. Wagner. J. A. Correctie: Correctie: Correctie: C. van van den Akker, Mw. I.I.Mw. Biesheuvel, C.den vanAkker, den Akker, I. Biesheuvel, C. Mw. Biesheuvel, Mw. A.C. Bron, Mw. B. den Ouden. Mw. A.C. Bron, Mw. den Ouden. Mw. A.C. Bron, Mw. B. denB.Ouden. Redactieadres: Redactieadres: Redactieadres: A. Wagner, Wagner, (e-mail: [email protected]) A. Wagner, (e-mail: [email protected]) A. (e-mail: [email protected]) Dr. H.J. H.J. van Mooklaan 289, 2286 2286 BG BG Dr.van H.J.Mooklaan van Mooklaan 289, BG 2286 Dr. 289, Rijswijk, tel.: 070 070 396 -40 40 72.40 72. Rijswijk, tel.:-- 070 396 Rijswijk, tel.: 396 72.

Volgende verschijningsdatum: Volgende verschijningsdatum: Volgende verschijningsdatum: 11 december (kerkblad voor 44 weken) weken) (kerkblad voor 4 weken) 11 december 11 december (kerkblad voor Inzending kopij:kopij: Inzending Inzending kopij: vóór dinsdag dinsdag december 12.0012.00 uur. uur. vóór dinsdag 1 december vóór 11 december 12.00 uur. Zo mogelijk mogelijk per e-mail e-mail of usb-stick usb-stick aan: aan: Zo mogelijk per e-mail of usb-stick Zo per of aan: [email protected] [email protected] [email protected] De geplaatste geplaatste bijdragen zijn niet niet noodzakelijkerwijze De geplaatste bijdragen zijn niet noodzakelijkerwijze De bijdragen zijn noodzakelijkerwijze een weergave weergave van de devan mening van de devan redactie. een weergave de mening de redactie. een van mening van redactie. Niet-gesigneerde artikelen wordenworden niet geplaatst. geplaatst. Niet-gesigneerde artikelen niet geplaatst. Niet-gesigneerde artikelen worden niet

Leesgeld: 20,00 per jaar, jaar, Leesgeld: € 20,00 per jaar, Leesgeld: €€ 20,00 per NL65NL65 INGBINGB 0002 1600 1600 10 10 10 0002 1600 NL65 INGB 0002 o.v.v.o.v.v. Acquisitie Kerkblad Prot. Gem. Gem.Gem. Acquisitie Kerkblad Prot. o.v.v. Acquisitie Kerkblad Prot. Advertenties: Advertenties: Advertenties: kosten op aanvraag aanvraag bij het hetbij redactieadres. kosten op aanvraag het redactieadres. de volgende volgende tekstbijdrage zal in in kerkblad kerkblad no 11 van van januari 2016 worden worden opgenomen de volgende tekstbijdrage zal in kerkblad no881januari van 8 januari 2016 worden opgenomenkosten op bij redactieadres. de tekstbijdrage zal no 2016 opgenomen Klachten bezorging kerkblad: Klachten bezorging kerkblad: Klachten bezorging kerkblad: telefoon: 070 -- 070 396 -40 40 72.40 72. telefoon: 396 telefoon: 070 396 72. Aantal exemplaren: 1100.1100. Aantal exemplaren: Aantal exemplaren: 1100. Geef licht en de duisternis zal vanzelf verdwijnen Geef licht en de duisternis zal vanzelf verdwijnen Geef licht en de duisternis zal vanzelf verdwijnen Druk:Druk: Oranje van Loon, Loon, tel.: 070 070 385 -89 89 0389 03 Oranje van Loon, tel.:-- 070 385 Druk: Oranje van tel.: 385 03 Website: www.protestantsrijswijk.com Website: www.protestantsrijswijk.com Website: www.protestantsrijswijk.com Desiderius Erasmus Desiderius Erasmus Desiderius Erasmus E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] E-mail: [email protected]

d