Ontwikkeling van een arbeidsidentiteit bij mensen met een autisme spectrum stoornis Diana Rodenburg
[email protected]
© Copyright Dr. Leo Kannerhuis
Visie en missie Het Dr. Leo Kannerhuis is een topreferent gespecialiseerd kinder- en jeugdpsychiatrisch ziekenhuis met een gedifferentieerd, vraaggestuurd zorg/behandelaanbod voor mensen met een autismespectrumstoornis (ASS). Daarnaast is het Dr. Leo Kannerhuis een kenniscentrum voor consultatie, detachering, voorlichting, opleiding en onderzoek met betrekking tot autisme. • Als top-klinische voorziening wil het Dr. Leo Kannerhuis op pro-actieve wijze en in samenwerking met partners bijdragen aan het ontwikkelen en versterken van de autismehulpverlening in Nederland.
levensloopbegeleiding diagnostiek en advies op alle
leeftijden (helpen) behandelen praktische ondersteuning
(vormgeven van aangepaste vrije tijd, woon-, school- en werkvoorzieningen)
Uitgangspunten behandeling Effectief en efficiënt aangepast micromilieu, integrale en intersectorale samenwerking Zo gewoon mogelijk leren in en van het dagelijkse, met concrete, voorstelbare doelen Niet meer dan nodig
Specifiek waar nodig
Behandeling gericht op: leeftijdsadequate vaardigheden inzicht in de betekenis van ASS bij cliënt en zijn omringend systeem acceptatie van de beperkingen benutten en genieten van de mogelijkheden
Autisme Spectrum Stoornissen
Hersenen van mensen met ASS zijn ànders veel meer verbindingen
Plaatje uit: lezing prof. van der Gaag 17 jan.2008
Hersenen van mensen met ASS zijn ànders veel minder spiegelneuronen
Plaatje uit: lezing prof. van der Gaag 17 jan.2008
Voorkomen van ASS Laatste cijfers: 1 % van de bevolking ! (P. Howlin, november 2008) ASS wordt steeds vaker gediagnosticeerd Verhouding man-vrouw 4:1
Autisme Spectrum Stoornissen (ASS) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Autisme Asperger
RETT Desintegratieve Stoornis
PDD-NOS
Sociaal onhandig (McDD)
ASS kenmerken 1. Stoornissen in de sociale interactie 2. Stoornissen in de communicatie 3. Beperkte en zich herhalende stereotiepe patronen in gedrag, belangstelling en activiteiten.
Subtypes ASS (Lorna Wing) teruggetrokken passief actief maar bizar formeel overaangepast
naar: Lorna Wing
Bijkomende problemen stress en vermoeidheid faalangst overschatten en onderschatten van de eigen mogelijkheden disharmonisch ontwikkelingsprofiel
Co-morbide stoornissen Angsstoornissen en dwangstoornissen bij hevige ontregelingen Depressies Syndroom van Gilles de la Tourette ADHD
ASS is een informatieverwerkings-stoornis 1. informatie komt anders binnen 2. problemen bij interpretatie en verwerking van informatie 3. koppelings/generalisatie problematiek
Cognitieve verklaringstheorieën 1. TOM theorie 2. Centrale Coherentie theorie (CC) 3. Executive Functioning (EF)
Autisme Client verwerkt informatie van zijn zintuigen in zijn hersenen als losse elementen I.p.v. een geheel
CC. Centrale coherentie
EF Executive function
TOM Theory of mind
Gevolgen voor de client De wereld is een chaos, -repeterende handelingen / routines -vasthouden aan structuur -weerstand tegen veranderingen
Nieuwe vaardigheden aanleren gaat moeizaam Weet niet wat, hoe, Wanneer en met wie
Kan alleen vanuit Zichzelf denken. Contact mist wederkerigheid. Vriendschap sluiten en behouden verloopt moeizaam
© Copyright Dr. Leo Kannerhuis
Autisme en de ontwikkeling van een arbeidsidentiteit
KIRA arbeidstoeleiding Het (leren) vormen van een arbeidsidentiteit (wat kan ik betekenen voor de samenleving door arbeid? Wat kan de samenleving via arbeid voor mij betekenen?)
Vinden van een passende werkplek © Copyright Dr. Leo Kannerhuis
Autisme en ontwikkeling van een arbeidsidentiteit • • • • • • •
Geen samenhang kunnen zien tussen ervaring en toekomst Ervaringen niet kunnen delen met leeftijdsgenoten Opleidingsprestaties niet kunnen koppelen aan banen Onvermogen tot reflectie Geen beelden hebben van banen Plannen en organiseren van schoolloopbaan Informatie van anderen moeilijk op waarde en relevantie kunnen beoordelen • Rigide opvatting hebben over eigen toekomstperspectief • Moeite hebben met het verwoorden van arbeidswens
© Copyright Dr. Leo Kannerhuis
Het levensloopmodel
verder met autisme
Levensloopbegeleiding ASS Dagbesteding, Wonen, Vrije tijd,Vriendschap & relaties Levenslijn Naar Naar Naar Naar crèche basisschool middelbare voortgezet onderwijs school
Naar werk / dagbesteding
Met pensioen
Geboorte
Detectie ASS De autistische symptomatologie zo mogelijk reguleren of verminderen Ontwikkelingsproblemen en bijkomende psychiatrische problemen behandelen Vaardigheden om zo zelfstandig mogelijk in de maatschappij te kunnen functioneren, aanleren en vergroten Actieve deelname aan en integratie in de maatschappij realiseren
Overlijden
BehandelLijn / Levensloopbegeleiding
cliënt Maatschappelijk context
toeleiding
intake
Traject begeleider
Cliënt competentie profiel
Oriëntatie
Maatschappelijk context
nazorg
Passende werkplek cliënt met arbeidsidentiteit
© Copyright Dr. Leo Kannerhuis
Het Leerling/ Cliënt Competentie profiel
Wensen Motivatie Realisme Persoonlijkheid
Vaardigheden Manier van leren
Toekomst + begeleidingsbehoefte
Assessment
Het Leerling/ Cliënt Competentie profiel Willen Kunnen Kennen Durven / Doen
Wensen, Motivatie en Realisme Vaardigheden (sociale- praktische vaardigheden (zelfredzaamheid) en werkhouding) Manier van leren (leerstrategie) Sfeer en Persoonlijkheid Persoonlijkheid, ASS kenmerken,acceptatie ervaringen, persoonlijk netwerk, wonen, vriendschap/ relatie, vrije tijd © Copyright Dr. Leo Kannerhuis
Profiel passende werkplek actoren
Toeleiding Coaching en nazorg
Taken, werkzaamheden & arbeidsomstandigheden Benodigde Sfeer technische op de en sociale werkplek vaardigheden
ccp
Ontwikkelingsmogelijkheden en begeleiding
actoren
© Copyright Dr. Leo Kannerhuis
Aanleiding en doel LCP 1. Verdichting van de problematiek. Diploma niet altijd haalbaar. 2. Levensvaardigheden naast studiecompententies. 3. ASS studenten lopen vast in het MBO/ HBO / universiteit 4. Landelijke gegevens
Veel studenten met autisme lopen vast in het MBO, HBO (waarom?) • Een gebrek aan begeleiding in het vervolgonderwijs • De student met autisme is onvoldoende zelfredzaam • Een onderschatting van de problematiek door de omgeving
Doel LCP • Genereren van een integraal beeld van de ASS leerling, waarbij gekeken wordt naar de invloed van het autisme op het totale functioneren • Inzicht t.a.v. de eigen competenties daar waar het gaat om hun toekomstperspectief m.b.t. arbeid, scholing en leven • Inzicht in de leerdoelen voor het vervolgtraject • Inzicht in wat leerlingen van de Berkenschutse nodig hebben en welke begeleidingsbehoeften er zijn
Mogelijke talenten uitstekend geheugen detail waarneming oprecht en eerlijk en verder…..
