Realisaties: Ontwikkeling professionaliseringstraject praktijkonderzoek (september 2013 tot november 2014) Deze doelstelling is reeds deels bereikt. Een prototype van het professionaliseringstraject werd ontwikkeld door Arteveldehogeschool in samenwerking met PCVO Het Perspectief en de Vakgroep Onderwijskunde van Universiteit Gent. Vanaf februari 2014 zal dit worden uitgetest door zestien lerarenopleiders, ingedeeld in twee heterogeen samengestelde groepen (02/2014 - 07/2014) om het daarna te evalueren en te herontwerpen (08/2014 tot 11/2014). Er werd gewerkt volgens rapid prototyping design (Richey & Klein, 2007). Hierbij wordt een prototype ontwikkeld en uitgetest. Op basis van de info die zal volgen in de evaluatie van dit prototype zal het professionaliseringstraject worden herontworpen en opnieuw getest. Aanvullend hierbij wordt ook gebruik gemaakt van het model van Wademan (2005). Hierbij wordt eveneens vertrokken van de ontwikkeling van een prototype en herontwerp na het testen ervan. Daarnaast wordt echter eveneens de nadruk gelegd op de analyse van ‘good practices’, contexten en de betrokkenheid van stakeholders tijdens alle fasen van het ontwerpproces. Overleg met ENW-projectpartners Er wordt regelmatig overlegd tussen de partners: Arteveldehogeschool, PCVO Het Perspectief en de Universiteit Gent. Tevens is er onderling overleg binnen de teams van de partnerinstellingen. Literatuuranalyse Joke Hurtekant, Joris Pauwels (Arteveldehogeschool) en Hanne Tack (UGent) verzamelen en analyseren literatuur met betrekking tot praktijkonderzoek.
Visie praktijkonderzoek Op basis van de literatuuranalyse wordt een gezamenlijke visie geëxpliciteerd over praktijkonderzoek. Er wordt gezocht naar een inhoudelijk referentiekader omtrent: aanzet en actueel kader; doelstellingen; kenmerken; voordelen. Dit vormt een solide basis om te communiceren met geïnteresseerden en een uitgangspunt om het professionaliseringstraject vorm te geven. Good practices Handleidingen en methodieken over het opzetten en uitvoeren van praktijkonderzoek worden bijeengebracht en geanalyseerd. Opleidingen waarin een traject rond praktijkonderzoek loopt, werden gecontacteerd en bevraagd. Contextanalyse De randvoorwaarden om de duurzaamheid en effectiviteit van het professionaliseringstraject te verhogen, worden bijeengebracht en geanalyseerd op basis van informatie uit literatuur, good practices en contactpersonen uit opleidingen met een traject rond praktijkonderzoek. Theoretisch model professionaliseringstraject
Op basis van de visie op praktijkonderzoek, de literatuuranalyse, good practices in binnen- en buitenland en de contextanalyse ontwikkelen de projectmedewerkers van de Arteveldehogeschool een model van een professionaliseringstraject voor medewerkers waarin praktijkonderzoek centraal staat. De feedback tijdens het overleg met de projectpartners en andere stakeholders leiden tot verfijning en aanpassing van dit theoretisch model. Betrekken stakeholders Bovenstaand theoretisch model van het professionaliseringstraject werd aan verschillende groepen stakeholders voorgesteld en op basis van deze input steeds verder verfijnd. • 22/10/2013 Voorstelling professionaliseringstraject aan OpleidingsAdviesRaad Lerarenopleiding Secundair onderwijs. Dit is een combinatie van vertegenwoordigers uit onderwijsinstellingen en externen. • 28/11/2013 Voorstelling professionaliseringstraject aan Werkgroep Onderwijs en Dienstverlening binnen lerarenopleiding Secundair Onderwijs. Hierin zijn lerarenopleiders, directie en medewerkers onderzoek van de opleiding secundair onderwijs vertegenwoordigd. • 29/11/2013 Voorstelling professionaliseringstraject op ‘European Association on Practitioner Research on Improving Learning in education and professional practice (EAPRILconferentie in Zwitserland). Hier werd een internationaal publiek van voornamelijk lerarenopleiders aangesproken.
• 19/12/2013 Voorstelling planning en inhoud van het project, en het prototype van het professionaliseringstraject aan de resonantiegroep. Deze bestaat uit Jan Labbe (BanaBa schoolontwikkeling AHS), Jan De Lange (AHS), Mark Verbeke (Cvo Kisp), Evelyne Coucke (Cvo Kisp), Nathalie Pareja-Roblin (UGent), Hilde Van Houte (AHS), Mieke Lunenberg (VU Amsterdam). Uitwerking digitaal platform Om de deelnemers aan het professionaliseringstraject te ondersteunen bij het voeren van praktijkonderzoek, wordt een digitaal platform ontwikkeld. Dit wordt voornamelijk opgenomen door Amal Ouahab. Uitnodiging geïnteresseerde lerarenopleiders Zes lerarenopleiders van PCVO Het Perspectief en elf lerarenopleiders van de Arteveldehogeschool hebben zich opgegeven om deel te nemen aan het prototype van het professionaliseringstraject dat start in februari 2014. Planning intakes Tussen 6 en 30 januari 2014 zijn de intakes gepland voor deelname aan het prototype van het professionaliseringstraject.
Organiseren professionaliseringtraject praktijkonderzoek voor partners ENW AUGent (december 2014 tot juni 2015). Het bereiken van de tweede doelstelling wordt verwacht in juni 2015. Na herontwerp worden drie professionele leergemeenschappen opgestart van acht lerarenopleiders, waarvan twee begeleid zullen worden door de Arteveldehogeschool en één door PCVO Het Perspectief. Onderzoek naar effecten en randvoorwaarden (september 2013 tot augustus 2015) De derde doelstelling werd reeds deels bereikt. Complementair aan de tweede (ontwikkelen professionaliseringstraject) en de derde doelstelling (organiseren professionaliseringstraject) van dit project zal onderzoek uitgevoerd worden naar de effecten en randvoorwaarden met betrekking tot het gebruik van praktijkonderzoek als middel tot het professionaliseren van lerarenopleiders in het algemeen en het ontwikkelen van een onderzoekende houding in het bijzonder. Een grondige literatuurstudie (concept, randvoorwaarden, methodieken) werd reeds uitgevoerd naar de professionele ontwikkeling van lerarenopleiders (september 2013 - december 2013). De opzet van het eigenlijke onderzoek is voorzien volgens de planning, respectievelijk van februari 2014 tot juli 2014 (doelstelling 1) en van december 2014 tot juni 2015. Voor het onderzoek gekoppeld aan de prototypefase wordt gekozen voor een onderzoeksmethode in lijn met rapid-prototyping benadering (Richey & Klein, 2007). Meer specifiek zal een kwalitatief case-study onderzoek opgezet worden waarbij zowel pre-, post- als procesdata verzameld zullen worden om (1) de organisatie van het eigenlijke professionaliseringstraject te optimaliseren en (2) inzicht te verwerven in de professionele ontwikkeling van lerarenopleiders. Pre- en postdata zullen verzameld worden bij de deelnemers (n=16), de begeleiders (n=4) en de opleidingsvoorzitters (n=2) van de twee casussen (Arteveldehogeschool en PCVO Het Perspectief). Voor het verzamelen van de data voorafgaand aan het traject, werden reeds interviewleidraden ontwikkeld.
Literatuurstudie (september 2013 – december 2013) In overeenstemming met de derde doelstelling van dit project is een literatuuronderzoek opgezet met betrekking tot de professionele ontwikkeling van lerarenopleiders in het algemeen en hun onderzoekende houding in het bijzonder (zie o.a. Bates, Swennen & Jones, 2011; Ben-Peretz e.a., 2013; Lunenberg e.a., 2013). Dit theoretisch kader dient als basis voor het onderzoek naar de effecten en randvoorwaarden van het professionaliseringstraject voor lerarenopleiders. Voorbereiding onderzoek gekoppeld aan prototype professionaliseringstraject (september 2013 – januari 2014) Een kwalitatief case-study onderzoek wordt gekoppeld aan het prototype van het professionaliseringstraject. Ter voorbereiding van dit onderzoek (lopend van januari 2014 tot juni 2014) werd het onderzoeksdesign uitgewerkt. Semi-gestructureerde interviews zullen voor en na het prototypetraject afgenomen worden bij (1) de deelnemers (n=12), (2) de begeleiders (n=4) en (3) de opleidingsvoorzitters (n=2). Procesdata zal bijeengebracht worden door het verzamelen van (1) mails tussen de begeleiders, (2) mondelinge logboeken of “babbelboxen” van de deelnemers, (3) video-opnames van de groepssessies en door het opvolgen van (4) het digitaal platform van de deelnemers. Interviewleidraden voor het verzamelen van pre-test data werden reeds ontwikkeld. De gesprekken met de deelnemers zijn voorzien voor
januari 2014, de gesprekken met de begeleiders en opleidingsvoorzitters voor begin februari 2014. Gerealiseerde samenwerking De drie betrokken partnerinstellingen (Arteveldehogeschool – UGent en PCVO Het Perspectief) zijn uiterst nauw betrokken bij dit project. Gemiddeld wordt er driewekelijks overleg voorzien tussen de drie instellingen, tussendoor wordt er contact gehouden via een digitaal forum. Documenten worden gedeeld via een clouddienst. Tijdens de verschillende overlegmomenten wordt steeds gewerkt vanuit de input van het team van de Arteveldehogeschool. Na overleg worden de modellen, methodieken en teksten verfijnd op basis van de feedback vanwege PCVO Het Perspectief en UGent. Bijdragen voor conferenties worden steeds nagelezen door het gehele team. De expertise vanwege UGent in verband met onderzoek en methodologie wordt opgenomen in de uitwerking van het professionaliseringstraject. Zo zullen de intakes gezamenlijk gevoerd worden door een medewerker van AHS en UGent en zullen medewerkers van UGent advies verlenen in verband met methodologie tijdens het professionaliseringstraject. De expertise en ervaring van PCVO Het Perspectief inzake de begeleiding van LIO’s bij de uitvoering van praktijkonderzoek blijkt eveneens zeer waardevol. Ook zij zullen het professionaliseringstraject actief mee begeleiden tijdens de sessies.
Disseminatie van de resultaten Communicatie omtrent het professionaliseringstraject: Gerealiseerd: Op 22 oktober 2013 werd het project voorgesteld op de OpleidingsAdviesRaad van de lerarenopleiding secundair onderwijs (Arteveldehogeschool). Feedback hierop wordt verder meegenomen. Op 29 november 2013 werd het prototype van het professionaliseringstraject voorgesteld op de jaarlijkse EAPRIL- conferentie. Doel was het verkrijgen van feedback in verband met het eerste prototype van het professionaliseringstraject. De feedback wordt opgenomen in de verfijning van het traject. Nog te realiseren: Een website gekoppeld aan de ENW-website met het ontwikkelde stappenplan en materialen ter ondersteuning van de uitvoering van praktijkonderzoek, een beschrijving van de werking met professionele leergemeenschappen, good practices van uitgevoerd praktijkonderzoek binnen het project en de belangrijkste resultaten van het onderzoek.
Een studiedag (in september 2015) met o.a. een voorstelling van het project en de website (materialen en good practices pratijkonderzoek) en een presentatie van de onderzoeksresultaten. Communicatie over het bijhorende onderzoeksproject: Nog te realiseren Na elke studie (case-study onderzoek, nulmeting en interventieonderzoek) wordt ruimte voorzien voor rapportering. De resultaten van het case-study onderzoek gekoppeld aan de prototypefase (februari 2014 – juni 2014) zullen gerapporteerd worden in juni 2014 - december 2014. Voor het rapporteren van de onderzoeksresultaten (nulmeting en interventiestudie) gekoppeld aan het eigenlijke professionaliseringstraject (december 2014 - juni 2015) wordt ruimte voorzien van juni 2015 tot oktober 2015. Tussentijdse resultaten zullen voorgesteld en bediscussieerd worden op zowel nationale als internationale congressen. In het kader van dit project wordt gedacht aan congressen zoals de tweejaarlijkse ISATT conferentie, het VELON congres voor lerarenopleiders en de Onderwijs Research Dagen. De onderzoeksresultaten (nulmeting, interventiestudie en case-study) zullen bovendien ter publicatie aangeboden worden aan redacties van wetenschappelijke tijdschriften, zoals Pedagogische Studiën, Teaching and Teacher Education en Teachers and Teaching: Theory and Practice.
Implementatie van de resultaten Gerealiseerd: Met de opzet van het professionaliseringstraject rond praktijkonderzoek beoogt men in de eerste plaats een verbetering van de praktijk bij de deelnemende lerarenopleiders, waaruit een verhoogde professionalisering volgt. Men kiest voor heterogeen samengestelde professionele leergemeenschappen, om zo de kwaliteit van uitwisseling en reflectie te verhogen. De verdere verfijning en uitvoering van het prototype van het professionaliseringstraject is momenteel de voornaamste doelstelling, evenals het onderliggend onderzoek. Door regelmatig contact te onderhouden met de verschillende stakeholders, via verschillende kanalen houdt men een vinger aan de pols bij de verschillende instellingen. Te realiseren: Vervolgtrajecten aanbieden aan lerarenopleiders in het Nederlands taalgebied. De partners wensen zich te engageren het professionaliseringstraject ook na afronding van het project aan te bieden. Door het project ook onderzoeksmatig op te volgen - via de nulmeting, het interventie-onderzoek en het case-study onderzoek - zal er ook breed beleidsmatig
gecommuniceerd worden omtrent het professionaliseren van lerarenopleiders in het algemeen en het stimuleren van een onderzoekende houding in het bijzonder. De te verwachten onderzoekresultaten (bvb. effecten van de professionalisering, kansen en belemmeringen voor praktijkgericht onderzoek) wenst men te vertalen in beleidssuggesties die relevant zijn voor zowel het macro- als het meso-niveau. Ten slotte vervolgstudies opzetten.
