ontwikkeling Infrastructuur d.d

^

BIBLIOTHEEK Bouwdienst Rijkswaterstaat Postbus 20.000 3502 L A Utrecht

BIBLIOTHEEK BOUWDIENST RIJKSWATERSTAAT NR

C.&8.2**.&£>i*

l&A-beleidsplan Ontwikkeling Infrastructuur rapport fase 2: "vaststelling RWS-brede systemen"

Vastgesteld d o o r d e Coordinatiegroep l&A/Ontwikkeling Infrastructuur d.d. 11-7-1996.

Rapportnr.

: B S W / R A P 96-16

Afdeling

: Bouwinformatica (BSD

Datum

: 19 juli 1996

Status

: definitief

Aan de totstandkoming van dit rapport hebben meegewerkt: R J . van Staveren (BD), H. Hennink (BD), L. de Vos (BD), H. van 't Hof (BD), G. De Jong (Instandhouding Infrastructuur/Opdrachtgeverschap), A. de Boer (Geo-informatie), A. v.d. Kerk (Gebruik Infrastructuur), J. v.d. Woude ( H W / O & I ) en R. Jongkind (BSI).

Inhoudsopgave

1 Inleiding 1 2 Classificatie van de systemen 2 3 Criteria voor classificatie van systemen 3 4 De (organisatorische) gevolgen 4 5 Overzicht systemen Ontwikkeling Infrastructuur (aandachtsgebied Wegen) 5

Bijlagen A Opmerkingen uit de Coordinatiegroep l&A/Ontwikkeling Infrastructuur 75

Vaststelling RWS-brede systemen

i

1 Inleiding

In 1996 wordt het eerste l&A-beleidsplan (Informatievoorziening en Automatisering) voor het taakgebied Ontwikkeling Infrastructuur opgesteld. Het l&A-beleid wordt daarin bepaald aan de hand van een drietal onderdelen: 1. een beschrijving van de gewenste Rijkswaterstaatbrede systemen voor het taakgebied (o^k wel systeemarchitectuur genoemd); 2. een vergelijking of en in hoeverre de huidige Rijkswater^aatbrede systemen overeenkomen met functionaliteiten in deze gewenste systeemarchitectuur en 3. een kwalitatieve en functionele beoordeling van de huidige Rijkswaterstaatbrede systemen. De vergelijking of de huidige Rijkswaterstaatbrede systemen overeenkomen met functionaliteiten in de gewenste systeemarchitectuur alsmede de kwalitatieve en functionele evaluatie van de huidige Rijkswaterstaatbrede systemen kan niet worden uitgevoerd als er geen duidelijke definitie/afbakening bestaat van wat onder 'Rijkswaterstaatbrede systemen' wordt verstaan. Voor Ontwikkeling Infrastructuur ontbreekt het aan een dergelijke goede omschrijving van 'Rijkswaterstaatbrede' en 'dienstspecifieke systemen'. Nader beschouwd ontbreken er (zelfs) een drietal zaken: 1. een duidelijke (onderscheidende) indeling (categorieen) van systemen in het taakgebied; 2. criteria om de huidige systemen onder te brengen in deze categorieen en 3. een beschrijving van de (organisatorische) gevolgen behorende bij systemen in deze categorieen (te denken valt aan centrale/decentrale financiering, beheer, e.d.). In de hoofdstukken 2, 3 en 4 zijn de bovenstaande drie zaken beschreven. Tevens zijn - aan de hand hiervan - in hoofdstuk 5 de Rijkswaterstaatbrede systemen voor het taakgebied Ontwikkeling Infrastructuur (aandachtsgebied 'Wegen') vastgesteld en beschreven. Niet alleen in Ontwikkeling Infrastructuur, maar in alle deelgebieden van de sector Infrastructuur en Bouwbeleid ontbreekt het aan een bruikbare indeling van de systemen en bijbehorende criteria. De zaken, die in de volgende hoofdstukken worden beschreven zijn om die reden in nauwe samenwerking met de informatiecodrdinatoren van alle taakgebieden binnen de sector en H W / O & I tot stand gekomen. De indeling en bijbehorende criteria zijn inmiddels in het plenaire overleg tussen de deelgebieden behandeld en zullen sectorbreed (dus in alle deelgebieden) worden toegepast.


1

2 Classificatie van de systemen

In de 'wereld van l&A' (Informatievoorziening en Automatisering) is het begrip 'systeem' een veelgebruikt begrip. Toch verstaan velen er verschillende zaken onder. Als in dit rapport over 'systemen' wordt gesproken, wordt daarmee bedoeld: 1. de computerprogramma's (applicaties), zowel de progr^mrra's die door Rijkswaterstaat zelf zijn ontwikkeld, als 'marktpakketten'; 2. (zelfstandige) gegevensbestanden, die gebruikt worden in de computerprogramma's en 3. (gebruikers)afspraken, welke gei'mplementeerd zijn in systemen (bijvoorbeeld conventies voor laagindelingen, afspraken over kleurgebruik, etc.) of die als apart afsprakenstelsel (protocol) worden gebruikt (bijvoorbeeld voor gegevensoverdracht tussen computerprogramma's). In dit rapport wordt daar dus niet de hardware (computers, netwerken, etc.), waarop de computerprogramma's 'draaien' mee bedoeld. De zorg voor deze technische infrastructuur ligt primair decentraal, dus bij elke dienst of directie zelf. Net zoals de term 'systemen' voor velen een onduidelijk begrip is, zo geldt dat ook voor het begrip 'Rijkswaterstaatbreed'. Het begrip 'Rijkswaterstaatbreed' lijkt te impliceren, dat systemen in alle diensten van Rijkswaterstaat geldig en/of in gebruik zijn. Dat is echter niet het geval. Daarnaast wordt door sommige betrokkenen ook verondersteld, dat 'Rijkswaterstaatbreed' betekent dat aanschaf en/of beheer centraal plaatsvindt. Dit is evenmin het geval. Net als in andere sectoren binnen Rijkswaterstaat (onder andere de sector Water) zal binnen Ontwikkeling Infrastructuur een onderverdeling worden gehanteerd, die genuanceerder is dan slechts de groepen 'Rijkswaterstaatbreed' en 'niet-Rijkswaterstaatbreed'. Er worden een viertal groepen onderscheiden. Deze zijn: 1. taak-kritische 'Rijkswaterstaatbrede' systemen, die van essentieel belang zijn voor het uitvoeren van de taken en/of voor de informatievoorziening intern of met derden; 2. overige 'Rijkswaterstaatbrede' systemen, waarbij het gezamenlijke gebruik centraal staat; 3. 'directie-specifieke', doch potentieel Rijkswaterstaatbrede systemen en 4. 'directie-specifieke' systemen. Hieronder wordt - in de beschrijving van de criteria - verduidelijkt in welke gevallen een systeem wordt gekenmerkt als respectievelijk taakkritisch, overig Rijkswaterstaatbreed of directiespecifiek.


2

3 Criteria voor classificatie van systemen

Taak-kritische Rijkswaterstaatbrede systemen 1. M e n spreekt in de eerste plaats van 'taak-kritische' systemen wanneer de uitvoering van de taken afhankelijk is van de beschikbaarheid van deze systemen. Taak-kritische systemen zijn met andere woorden die systemen, die onmisbaar zijn voor het uitoefenen van de taken in het taakgebied; 2. in tweede instantie spreekt men van 'taak-kritische' systemen indien deze systemen als een (formele) bedrijfsstandaard zijn vastgesteld, bijvoorbeeld in verband met de uniformiteit in de communicatie intern en met derden; 3. ten derde spreekt men van 'taak-kritische' systemen indien in systemen specifieke (waardevolle) vakkennis en/of ervaringen van Rijkswaterstaat is gei'mplementeerd; 4. in de vierde plaats zijn 'taak-kritische' systemen, die systemen met een normerend karakter in het taakgebied, en die - veelal uit efficiency-overwegingen - als een 'de facto' bedrijfsstandaard worden gehanteerd (bijvoorbeeld een bibliotheek met standaardoplossingen) en 5. in de laatste plaats spreekt men van 'taak-kritische' systemen, indien er sprake is van een grote (kritische) coherentie met andere systemen in het taakgebied, waardoor andere systemen sterk afhankelijk zijn van (de output van) deze systemen. Overige Rijkswaterstaatbrede systemen 6. M e n spreekt van 'Overige Rijkswaterstaatbrede systemen' indien: - het geen 'taak-kritisch' systemen zijn en - indien drie of meer diensten/directies van Rijkswaterstaat gebruik maken van de systemen. 'Dienstspecifieke', doch potentieel Rijkswaterstaatbrede systemen 7. M e n spreekt van 'dienstspecifieke' systemen, doch potentieel Rijkswaterstaatbrede systemen, indien: - het geen 'taak-kritische' of 'overig Rijkswaterstaatbrede' systemen zijn en - het naar verwachting wel op korte termijn tot een van deze categorieen kan worden aangemerkt.


3

4 De (organisatorische) gevolgen

De categorie, waarin een systeem wordt ondergebracht, bepaalt hoe de organisatie en beheer van het systeem moet worden geregeld. Belangrijke organisatorische zaken zijn bijvoorbeeld de wijze waarop de financiering van verwerving (aanschaf of ontwikkeling) en beheer en onderhoud geschiedt, waar de verantwoordelijkheid ligt voor (functioned en technisch) beheer, etc. Hieronder zijn voor de vier categorieen de belangrijkste organisatorische consequenties beschreven. Taak-kritische Rijkswaterstaatbrede systemen: a. taak-kritische systemen zijn in principe in eigendom van Rijkswaterstaat; b. de verantwoordelijkheid voor het functioneel en technisch beheer ligt op centraal niveau; de verantwoordelijkheden voor bijvoorbeeld het nemen van maatregelen voor beveiliging berusten op centraal niveau; c. daarnaast ligt er op decentraal niveau een verantwoordelijkheid voor technisch beheer, gericht op het functioneren van het systeem van de dienstspecifieke computerinfrastructuur. O p decentraal niveau is er daarnaast ook een (functioneel) 'contactpersoon', die bijvoorbeeld als vertegenwoordiger van dienst/directie opereert in landelijk overleg t.b.v. aansturing van centrale acties en d. de aansturing van verdere ontwikkeling en/of verbeteringen vinden in landelijke overleg plaats; de financiering van verder ontwikkeling en beheer en onderhoud geschiedt centraal. Overige Rijkswaterstaatbrede systemen: a. Overige Rijkswaterstaats-brede systemen zijn veelal eigendom van derden (marktpakket); b. de aansturing van vooronderzoeken, marktverkenningen, testen van nieuwe releases, advies en onderzoek inzake bijvoorbeeld de migraties naar nieuwe hardwareplatform en/of computergebruik e.d. worden uitgevoerd na constatering dat er sprake is van een gezamenlijke behoefte (efficiency). De financiering hiervan vindt centraal plaats. Tussen de gebuikende diensten vindt kennisoverdracht plaats in gebruikersgroepen. c. de verantwoordelijkheid voor aanschaf en ontwikkeling ligt decentraal; d. functioneel en technisch beheer op decentraal niveau, wel gebruikersgroep centraal en e. maatregelen ten aanzien van beveiliging op decentraal niveau.


4

5 Overzicht systemen Ontwikkeling Infrastructuur (aandachtsgebied Wegen)

O p basis van de hierboven beschreven criteria zijn de (potentiele) Rijkswaterstaatbrede systemen (taak-kritisch en overige) voor het aandachtsgebied 'Wegen' bepaald. Deze zijn: 01. 3D-Studio (max) Een computerprogramma voor het maken van foto-realisatische afbeeldingen van (weg)constructies. Voor het maken van dergelijke presentaties en visualisaties worden ruimtelijke (CAD-) modellen benut. Met 3D Studio (max) is het mogelijk om 'bewegende beelden' te maken langs of door een ontworpen constructie (animaties). 3D Studio (max) kan worden gebruikt om enerzijds presentaties te maken ten behoeve van (bestuurlijke) besluitvorming en voor hoorzittingen e.d. In de technische omgeving biedt het de mogelijkheden om visuele controles uit te voeren van de ontworpen constructie (ontwikkeld door Autodesk inc); 02. Arccad Een Geografisch informatiesysteem, gebaseerd op AutoCad ter ondersteuning van vastgoedbeheer en thematische analyses in relatie tot een ondergrond (geografie). In Arccad zijn C A D - f u n ctionaliteiten en -technieken gecombineerd met de databasemogelijkheden van een GIS. In feite werken in A R C C A D de C A D database (waarin alle grafische onderdelen zijn opgeslagen) met de GIS-database (waarin alle objectgegevens/tabelgegevens zijn vastgelegd) optimaal samen (leverancier o.a. Logisterion Automatisering bv); 03. Arcinfo Een 'high-end' Geografisch informatiesysteem ter ondersteuning van vastgoedbeheer en thematische analyses in relatie tot een ondergrond (geografie). Arcinfo biedt uitgebreide functionaliteit voor ondermeer het integreren, analyseren en presenteren van geografische gegevens (leverancier o.a. Logisterion Automatisering bv); 04. Arcview Een computerprogramma, dat wordt toegepast als een gemakkelijk te gebruiken grafische userinterface voor ondermeer GlS-systemen, in het bijzodner voor Arcinfo en Arccad. Arcview voorziet daarnaast in een aantal (aanvullende) functies voor het selecteren en analyseren van geografische gegevens en het presenteren (leverancier o.a. Logisterion Automatisering bv);


5

05. Ascon Ascon (Asfalt Constructie Ontwerp) is een computerprogramma applicatie voor het berekenen van asfaltconstructies volgens de 'Handleiding Wegenbouw'. M e t het programma kan o.a. op elk punt in de (gelaagde) verhardingsconstuctie resp. de verplaatsingen, normaal- en schuifspanningen, rekken en hoekverdraaiingen ten gevolge van opgegeven belastingen worden bepaald. Ascon is te beschouwen als een vereenvoudigde versie van het ontwerpen herontwerpsystemen CARE (Computer Applications in Road Engineering) voor asfaltbetonverhardingen (Ascon en CARE zijn ontwikkeld door RWS/Dienst W e g - en Waterbouwkunde); 06.

Biblicad Biblicad is een geautomatiseerde bibliotheek, die gevuld is met een groot aantal veel gebruikte tekeningcomponenten voor het wegontwerp. Toepassing van deze bibliotheek bij het vervaardigen van wegontwerptekeningen betekent een flinke efficiencyverbetering. Biblicad bestaat uit acht modulen en bevat momenteel 825 tekeningcomponenten voor wegmeubilair, tekeningsysmboliek, etc. De bibliotheek is gebaseerd op Autocad en zowel te raadplegen onder Autocad als Wegcad (ontwikkeld door RWS/Bouwdienst, leverancier Tauw);

07. Bermcad Een computerprogramma voor het (geparametriseerd) ontwerpen en tekenen van bermbeveiligingsconstructies. Bermcad wordt in het bijzonder toegepast bij het ontwerp en renovatie van verkeersveiligheidsvoorzieningen. In Bermcad zijn daarvoor circa tachtig standaardonderdelen en constructievormen opgeslagen en opvraagbaar voor plaatsing in situatie- en detailtekeningen. Bermcad voorziet daarnaast in functionaliteit om complete details van standaard- en geparametriseerde bermdwarsprofielen met de daarbij behorende geleiderail te generen. Bermcad is gebaseerd op AutoCad en zowel te raadplegen onder Autocad als Wegcad (ontwikkeld door RWS/Bouwdienst, leverancier EDS); 08.

Dwarscad Een computerprogramma voor het (geparametriseerd) ontwepren en tekenen van dwarsprof ielen. M e t Dwarscad kan een ontwerper in een vroeg stadium van het ontwerp dwarsprofielen vastleggen en benutten voor al het tekenwerk. Hiertoe kan hij gebruik maken van standaard dwarsprofielen of ze zelf (geparametriseerd) opbouwen. Dwarscad is gebaseerd op Autocad en zowel te raadplegen onder Autocad als Wegcad (ontwikkeld door RWS/Bouwdienst, leverancier EDS);

09. Verkeerslawaai/DHV Een computerprogramma voor het berekenen van lawaai/DHVlawaaiproductie van alle soorten wegsituaties. Het programma bestaat uit drie onderdelen; het eerste deel correspondeert met de standaardrekenmethode I van het Reken en Meetvoorschrift Verkeerslawaai en Railverkeerslawaai. De berekeningen hebben betrekking op eenvoudige situaties. Het tweede deel gaat uit van berekeningsmethode 2 van dit Meetvoorschrift. Dit deel wordt gebruikt voor situaties waarin geen rooilijnen bekend zijn. O p basis


6

van een horizontaal of vertikaal grid van waarneempunten wordt berekend bij verschillende hoogten en lengten van asfschermende voorzieningen. O p die manier kan worden nagegaan in welke mate de rooilijn dichterbij de weg kam worden gebracht door schermen of wallen. Het derde deel van het computerprogramma speelt in op complexe verkeerssituaties (ontwikkeld door D H V Milieu en Infrastructuur bijvoorbeeld). 10a. FullMoss Een interactief grafisch computerprogramma voor het ontwerpen van nauwkeurige oppervlaktemodellen van bestaande terreinen en nieuwe wegmodellen. Moss is gebaseerd op het stringconcept; de ruimtelijke oppervlaktemodellen zijn opgespannen over deze langslijnen. Deze langslijnen beschrijven bijvoorbeeld de as van de weg, kanten van de weg, bermen, etc. Daarnaast biedt de applicatie de mogelijkheid om diverse bewerkingen te doen met het gegenereerde wegmodel, zoals bijvoorbeeld het berekenen van volumina en dergelijke. Naast het breed inzetbare FullMoss zijn er voor gerichte (weg)ontwerpproblemen zogenoemde taakspecifieke Mossmodulen beschikbaar. Deze taakspecifieke modulen maken overigens nadrukkelijk gebruik van de basisfunctionaliteiten van FullMoss (ontwikkelaar MSL, leverancier Euromoss Systems bv); 10b.dBMoss Een taakspecifieke applicatie van Moss ten behoeve van het berekenen van geluid van wegen spoorweglawaai. De geluidsberekeningen zijn gebasseerd op de applicatie Verkeerslawaai/D H V (van D H V Milieu en Infrastructuur). Bij de geluidsberekeningen wordt uitgegaan van het ontwikkelde ruimtelijke wegmodel. Het biedt een aantal functies om aan het ruimtelijke wegmodel gegevens toe te voegen (geluidsmodel opbouwen). N a de berekening kunnen met dit computerprogramma de resultaten zowel grafisch als alfanummeriek worden gepresenteerd (leverancier Euromoss Systems bv); 10c. Moss-Epic/Vib.,ioss Een taakspecifieke applicatie van Moss voor het maken van driedimensionale presentaties van het ontwikkelde (weg)model. De applicatie biedt daarnaast ook de mogelijkheid om 'bewegende beelden' te maken langs of door een ontworpen constructie (animaties). Deze foto/videorealistische visualisaties worden gebruikt voor presentaties ten behoeve van (bestuurlijke) besluitvorming en als visuele controle van de ontworpen constructie (leverancier Euromoss Systems bv.); 10d.ProMoss Een taakspecifiek computerprogramma van Moss, waarin het ontwerpproces uitgaande van dwarsprofielen is geimplementeerd (dit integenstelling tot de werkwijze waarin de gebruiker het wegmodel opbouwt met behulp van langslijnen). In Promoss kan de ontwerper dwarsprofielen genereren en langs de as van de weg plaatsen. De applicatie extrudeert deze profielen langs de as, waarbij verkantingsovergangen en bochtverbredingen overeenkomstig ontwerprichtlijnen berekend worden. Het eindresultaat wordt overigens wel gerepresenteerd in strings, waardoor ProMoss goed


7

aansluit op andere Moss-functies en -applicaties (leverancier Euromoss systems bv.); 10e. a v e M o s s / R e M o s s Een taakspecifieke applicatie van Moss voor hetontwerpen van overlagingen en reconstructies van wegen. M e t dit computerprogramma is het mogelijk om op basis van de bestaande situatie dwars en lengteprofielen te genereren en ondermeer waterbezwaar-berekeningen te maken. Vervolgens biedt het functionaliteit om een nieuw ontwerp te genereren. Het verschil tussen bestaande situatie en het nieuwe ontwerp levert ondermeer op welke punten in het bestaande wegdek gefreesd en/of uitgevuld moet worden. PaveMoss/Remoss genereert ondermeer de basis voor bestekstekeningen en hoeveelhedentabellen alsmede uitzetgegevens voor reconstructiewerk (leverancier Euromoss Systems bv.); p

11. Impuls Impuls is een computerprogramma voor het uitvoeren van verkeersongevallenanalyses op (rijks)wegen. Het computerprogramma is geschikt voor het opnemen, selecteren en presenteren van door de dienst Verkeersongevallenregistratie (VOR) geregistreerde ongevallen op (gehectometreerde) rijkswegen. M e t Impuls is het mogelijk om op basis van de registratie analyses uit te voeren. Het biedt daarnaast een aantal functies om op verschillende manieren selecties uit te voeren en ongevalgegevens te presenteren. Dat selecteren kan bijvoorbeeld binnen een beheersgebied, op basis van specifieke ongevalskenmerken, etc. (ontwikkeld door Adviesdienst Verkeer en Vervoer); 12. MTR M e t het computerprogramma M T R (Maandelijkse Telpunten Rapportage) kunnen verkeersintensiteitsgegevens geraadpleegd worden. Maandelijks worden de bestanden aangevuld met nieuwe intensiteitsgegevens. Deze nieuwe gegevens worden door de A W beschikbaargesteld door middel van het A W Bulletin Board of (op verzoek) op diskette (ontwikkweld door Rijkswaterstaat/AW); 13. Rizos Een computerprogramma ten behoeve van het ontsluiten van digitaal vastgelegde R O A - en RONA-richtlijnen. M e n kan met Rizos de richtlijnen zoeken op basis van trefwoorden, grafieken en foto's bestuderen, pagina's van de richtlijnen kopieeren. Tevens is het mogelijk om als gebruiker van het programma 'persoonlijke' aanteken ingen en opmerkingen te plaatsen bij artikelen van de richtlijnen. Rizos biedt ondermeer de mogelijkheid om 'geleid' te zoeken, gebruikmakend van zogenoemde 'hyperlinks' tussen de artikelen. Rizos (Richtlijnen zoeksysteem) is ontwikkeld in opdracht van het C R O W (Stichting voor regelgeving en onderzoek in de grand-, weg en waterbouw); 14. Rotondeverkenner Een computerprogramma voor het berekenen van capaciteiten en verliestijden bij (enkelstrooks) rotondes (ontwikkeld door Rijkswaterstaat/Bouwdienst);


8

15. Simvra Een computerprogramma dat tot doel heeft het stimuleren van het snelheidsverloop van vrachtwagens op hellingen. Uitgaande van een lengteprofiel met een hoogteverschil en een snelheid van het vrachtverkeer genereert Simvra ondermeer een grafische uitvoer, waaruit het snelheidsverloop afgeleid kan worden. Ook alfanummerieke uitvoer is mogelijk, waaarbij het snelheidsverloop per metrering wordt weergegeven. De applicatie kan gebruikt worden onder/in combinatie met Moss (in ontwikkeling bij Rijkswaterstaat/Bouwdienst); 16. Softdesk7 Een interactief grafisch computerprogramma, gebaseerd op AutoCad. Softdesk7 kan worden gebruikt voor het vastleggen - an horizontale en verticale alignementen, het genereren van dwarsprofielen en dwarsprofielverloop langs de lengteas, het genereren van wegmodellen en het inpassen ervan in ' et terrein. Daarnaast biedt het computerprogramma functionaliteit voor het berekenen van volumina, afwateringen, weergeven van perspectieven, e.d.. Softdesk7 bestaat uit een aantal modulen. De belangrijkse modulen zijn 'Cogo', 'Survey', 'Design', Advanced Design', D T M ' en 'Earthworks'. De 'Survey'-module biedt functionaliteit om terreinmodellen op te bouwen en daarmee geodetische bewerkingen uit te voeren (triangolatie). Met 'Design' en 'Advanced Desing' heeft Softdesk7 een ontwerpwerkwijze geimplementeerd op basis van dwarsprofielen, die langs het alignement van de weg kunnen worden geextrudeerd. 'Earthworks' kan grondverzet en hoeveelhedenberekeningen van gebruikte materialen uitvoeren (ontwikkeld door Softdesk, leverancier EDS); 17. W e g C A D W e g C A D is een computerprogramma, gebaseerd op A u t o C A D , dat wordt gebruikt als hulpmiddel bij het maken van wegontwerptekeningen (ontwerp-, besteks en werktekeningen). W e g C A D is te beschouwen als een functionele aanvulling op A u t o C A D . Het biedt specifieke tekenfuncties voor wegontwerp, zoals bijzondere bewerkingen zoals gegevensinvoer, rotaties, clippen en tekstmanipulatie. Daarnaast biedt Wegcad enkele bibliotheken met standaardobjecten en symbolen (tekeningformaten, kaders en tekeninghoofden, teksten, arceringen, markeringen, ontwerpdetails e.d.). W e g C A D kan worden gebruikt in combinatie met Wegen en M O S S . Het ruimtelijke wegmodel uit deze computersystemen kan in dat geval worden benut voor het maken van aanzichten voor de tekeningen (ontwikkeld Rijkswaterstaat/Bouwdienst, leverancier EDS);


9

De wegen-serie bestaat uit een groot aantal modulen. De belangrijkste zijn hieronder beschreven: 18a. Wegen/Dwapro Het computerprogramma Dwapro berekent dwarsprofielen uitgaande van coordinaten (x,y,z) of hoogten en afstanden van relevante knikpunten in de gewenste dwarsprofielen tot aan de (weg)as. De uitvoer van het programma Dwapro kan bestaan uit verschillende uitvoervormen (leverancier EDS); 18b.Wegen/Hooger M e t het computerprogramma H O O G E R kan men per type geleiderailcontructies de hoeveelheid van de benodigde onderdelen berekeningen. De gebruiker kan gebruik maken van alle typen, die in de deelcatalogus m.33 van de Stichting Rationalisering en Automatisering Wegenbouw staan (RAW) (leverancier EDS); 18c. Wegen/Horal M e t het computerprogramma Horal kan men de horizontale as van een weg berekenen, uitgaande van een aantal elementen, die door een of meer dwanggegevens zijn vastgelegd. De rekenresultaten van Horal worden gepresenteerd in een nummerieke uitvoer (leverancier EDS); 18d.Wegen/Horde Het computerprogramma Horde berekent de x,y-coordinaten van detailpunten op of naast het horizontaal alignement. Deze punten zijn gedefinieerd door de metreringswaarde of door de afstand tot het voorgaande punt in het alignement en de afstand uit het alignement (leverancier EDS); 18e.Wegen/Horki Het computerprogramma Horki berekent coordinaten van detailpunten met gelijke intervallen van een horizontaal alignement. De invoer voor het programma Horki bestaat uit twee delen. Het eerste invoerdeel bevat gegevens voor de plaatsbepaling van de detailpunten. Het tweede invoerdeel bestaat uit een of meer resultaten van het programma Horal (leverancier EDS); 18f. Wegen/Perspec M e t het computerprogramma Perspec kan men ruimtelijke modellen berekenen en ze ze in perspectief volgens de coordinatiemethode presenteren. Tevens berekent men in de ruimtelijk modellen de zichtlengte. De perspectieftekeningen worden voornamelijk gebruikt bij de beoordeling van een wegontwerp op visuele aspecten (leverancier EDS); 18g.Wegen/Pertang Het computerprogramma Pertang maakt, gebaseerd op de tangentmethode, perspectieftekeningen van een (globaal) wegontwerp. Van de horizontale en verticale alignementen zijn daarvoor de lengten en de stralen van de elementen nodig; deze zijn eventueel uit de tekening op te meten. Voor de rijstrookbreedte, de standplaats in de rijstrook, de ooghoogte boven het wegdek en de blikrichting van de waarnemer zijn vaste waarden in het programma opgenomen. Pertang levert een globaal ruimtelijk beeld van


10

het ontwerp per rijbaan vanuit op te geven stand plaatsen, zonder dat het ruimtelijk wegmodel in coordinaten bekend is (leverancier EDS); 18h.Wegen/Propas Een computerprogramma Propas, waarmee punten met bekende coordinaten op een horizontale as geprojecteerd kunnen worden (leverancier EDS); 18i. Wegen/Reconserie Een computerprogramma voor het berekenen van de frees- en uitvullijnen ter plaatse van de verticale as t.b.v. reconstructiewerk. De analyse geschiedt op basis van de bestaande situatie in de vorm van maaivelddwarsprofielen en de gewenste situatie in de vorm van ontwerpprofielen (DWAPRO-invoer). Als resultaat geeft RECON13 een uitvullijn en een freeslijn die men gebruikt voor het bepalen van een nieuw verticaal alignement; 18j. Wegen/Uitzet Het computerprogramma Uitzet berekent uitzetgegevens van detailpunten van een horizontaal alignement of van andere detailpunten die in x,y-coordinaten bekend zijn (leverancier EDS); 18k. Wegen/Veral Het computerprogramma Veral berekent verticale assen, uitgaande van een aantal elementen, die door een of meer dwanggegevens zijn vastgelegd. De rekenresultaten van Horal worden gepresenteerd in een nummerieke uitvoer (leverancier EDS); 181. Wegen/Grond Een computerprogramma om de hoeveelheid grondverzet te berekenen aan de hand van dwarsprofielgegevens. Omdat de hoeveelheid profielgegevens vaak groot is, heeft het programma een eigen opslagsysteem. In het opslagsysteem worden de d o o r d e gebruiker ingevoerde maaiveldprofielen en door een bewerking w n het programma ontstane nieuwe maaiveldprofielen opgeslagen. Voor de bepaling van het grondverzet worden de oppervlakten tussen de maaiveldprofielen en de profielen van ingraving en/of ophoging berekend.De afzonderiijke oppervlakten van ingraving en ophoging van twee opeenvolgende profielen met de berekende lengten tussen deze profielen leveren een hoeveelheid grondverzet. 18m. Wegen/Verki Het computerprogramma Verki berekent de hoogten van detailpunten op een verticaal alignement. De invoer voor het programma Verki bestaat uit gegevens voor de plaatsbepaling van de detailpunten en uit de rekenresultaat van het programma Veral; 19. A M W A M W (AutoManager Workflow) is een computerprogramma voor documentbeheer. A M W beheerd documenten die digitaal zijn vastgelegd, zoals tekeningen, gedigitaliseerde afbeeldingen, rekentabellen etc. binnen een werkgroep, een afdeling of een complete onderneming. A M W kan een overzicht geven waar


11

bepaalde tekeningen en andere documenten zijn opgeslagen en in welke directories (ontwikkeld door Cyco Automatisering); 20. Pavecalc Pavecalc is een computerprogramma voor het berekenen van overlagingen bij reconstructies. O p basis van dwarsprofielen berekent de applicatie asfaltlagen en de bijbehorende hoeveelheden (ontwikkeld door Rijkswaterstaat/Bouwdienst); 21. W O - m e n u W O - m e n u is een computerprogramma, dat de functie vervult als integrale menustructuur van W e g C A D en BibliCAD, Bermcad en DwarsCAD. W O - m e n u maakt het mogelijk de functies van de verschillende applicaties door elkaar te gebruiken rond een model of tekening (levernacier EDS); 22. Stringlabeling Zuidholland Afsprakenstelsel, waarin de codering van strings van het computerprogramma Moss is vastgelegd. Inmiddels wordt deze conventie breed in RWS toegepast, ondermeer t.b.v. uitwisseling van modellen met opdrachtnemers (ontwikkeld door Rijkswaterstaat/ZuidHolland); 23. Begrippenkader W O Afsprakenstelsel bestaande uit circa duizend begrippen die op het vakgebeid van wegontwerp, wegbeheer en verkeer regelmatig worden gebruikt in Nederland en in het Nederlands sprekende deel van Belgie. Het doel hiervan is om een bijdrage te leveren tot een uniform en eenduidig gebruik van vaktermen binnen het vakgebied wegontwerp. In een handboek zijn de begrippen vastgelegd en voorzien van omschrijvingen die enerzijds zo nauwkeurig mogelijk zijn, maar anderzijds niet zo specifiek dat een begrip slechts in een speciale context is te gebruiken (ontwikkeld door het C R O W (Stichting voor regelgeving en onderzoek in de grond-, weg en waterbouw); 24. WegCAD-laagindeling De WegCAD-Laagindeling die wordt gebruikt als standaard bij het werken met W e g C A D bestaat uit afspraken omtrent de naam van een laagindeling en de corresponderende kleur, lijntype en o m schrijving (ontwikkeld door Rijkswaterstaat/Bouwdienst); 25. W e e t / U M W WEET is een neutrale uitwisselingsformaat voor WEgontwerp en Electronische Theodoliet. WEET bestaat uit afspraken over het vastleggen en uitwisselen van gegevens uit tekenen ontwerpprogramma's en gegevens van tachymeters. U M W staat voor UitwisselingsModel voor de W e g en is een afsprakenstelsel voor het uitwisselen van gegevens tussen CAD-systemen en landmeet-systemen. Het UMW-formaat is gebaseerd op de ISO-standaard STEP (Standard for the Exchange of Productmodel Data). Eerst is 'WEET' ontwikkeld en naderhand het UMW-formaat; 'WEET' is vervolgens geheel in het afsprakenstelsel U M W opgenomen. De uitwisseling betreft objecten in de topografie. De uitwisseling gaat enerzijds over de wijze waarop deze objecten moeten worden gepresenteerd in ontwerpen tekensystemen en anderzijds over de manier


12

waarop deze objecten moeten ingemeten in het veld. U M W bevat dus afspraken over afspraken over de naamgeving, codering, weergave en meetinstructies van deze objecten (ontwikkeld door het C R O W (Stichting voor regelgeving en onderzoek in de grond-, weg en waterbouw). Bij de levering van Wegcad 4.0 worden momenteel door EDS UMW-tools meegeleverd, waarmee lagen in Wegcad worden benoemd in volgens het afsprakenstelsel; 26a.Sleutel SUFNEN-WEET Deze vertaalsleutel is gebaseerd op de Operation Mapping Tool van Metaform Software. Operation Mapping is een computerprogramma voor het ontwikkelen van vertaalsleutels. Een sleutel bevat de vertaalregels voor de uit te voeren vertaling van gegevens vanuit een bron- naar een doelbestand. De sleutel SUFNEN naar WEET betreft de uitwisseling van digitale terreingegevens van het jitwisselingsstandaard NEN-1878 (uitgegeven d.d. juni 1993 van het NNI) naar het WEET-formaat; 26b.Sleutel WEET -SUFNEN Deze vertaalsleutel is gebaseerd op de Operation Mapping Tool van Metaform Software. Operation Mapping is een computerprogramma voor het ontwikkelen van vertaalsleutels. Een sleutel bevat de vertaalregels voor de uit te voeren vertaling van gegevens vanuit een bron- naar een doelbestand. De sleutel WEET naar SUFNEN betreft de uitwisseling van digitale terreingegevens van het WEET-formaat en naar het uitwisselingsstandaard N E N 1878 (uitgegeven d.d. juni 1993 van het NNI); 26c. Sleutel SUF2 -SUFNEN Deze vertaalsleutel is gebaseerd op de Operation Mapping Tool van Metaform Software. Operation Mapping is een computerprogramma voor het ontwikkelen van vertaalsleutels. Een sleutel bevat de vertaalregels voor de uit te voeren vertaling van gegevens vanuit een bron- naar een doelbestand. De sleutel SUF-2 naar SUFNEN betreft de uitwisseling van digitale terreingegevens van het SUF-2-formaat en naar het uitwisselingsstandaard N E N 1878 (uitgegeven d.d. juni 1993 van het NNI); 26d.Sleutel SUFNEN-SUF2 Deze vertaalsleutel is gebaseerd op de Operation Mapping Tool van Metaform Software. Operation Mapping is een computerprogramma voor het ontwikkelen van vertaalsleutels. Een sleutel bevat de vertaalregels voor de uit te voeren vertaling van gegevens vanuit een bron- naar een doelbestand. De sleutel SUF-2 naar SUFNEN betreft de uitwisseling van digitale terreingegevens van het uitwisselingsstandaard NEN-1878 (uitgegeven d.d. juni 1993 van het NNI) naar SUF-2 en 27. TEKARCH Tekarch is een computerprogramma voor de opslag van gegevens over technische tekeningen, welke door het technisch archief worden verzameld en bijgehouden. De applicatie heeft voorzieningen voor centraal en decentraal beheer. Uitwisseling van gegevens met andere archieven is op electronische wijze te realiseren. Tekarch voorziet tevens in een uitleen-administratie, zodat behalve het beheer van gegevens ook de fysieke uitwisseling van


13

tekeningen kan worden gecontroleerd. Hierdoor is het mogelijk dat er duidelijk inzicht is in de opslag, uitleen, overdracht en vernietiging van tekeningen (leverancier EDS).


14

Bijlage A Opmerkingen uit de Coordinatiegroep l&A/Ontwikkeling Infrastructuur

O p 11 juli 1996 is het overzicht van de RWS-brede systemen met bijbehorende rapportage door de Coordinatiegroep l&A/Ontwikkeling Infrastructuur vastgesteld. De volgende opmerkingen zijn gemaakt: 1. het rapport verschaft een nadere definiering van het hegr\) 'systeem'. Onder 'systeem' dient in ieder geval niet de hardware te worden verstaan. Het rapport geeft hierover een duidelijke definitie: computerprogramma's, gegevensbestai den of gebruikersafspraken. Het expliciet vermelden van bijvoorbeeld de lagenafspraken voor Wegcad en stringlabeling wordt door de Coordinatiegroep ondersteund; 2. in de praktijk van 'Ontwikkeling infrastructuur' zijn bijna alle systemen te beschouwen als 'overig RWS-breed systeem'. Het is echter denkbaar, dat enkele gegevensbestanden of afsprakenstelsels e.d. in de toekomst als taakkritisch worden aangemerkt, omdat ze RWS-kennis bevatten of omdat ze als defacto standaard worden gehanteerd; 3. 'taakkritische' systemen kunnen in de praktijk ook eigendom zijn van derden. Hierbij valt te denken aan situaties, waarbij de ontwikkeling geheel zelf of in opdracht van RWS door derden is uitgevoerd, maar daarna het eigendom en de exploitatie -onder voorwaarden- bij een marktpartij is ondergebracht; 4. in Ontwikkeling Infrastructuur en ten aanzien van het aandachtsgebied Wegen wordt in hoofdlijnen door gebruikers twee 'systeemlijnen' onderscheiden: - Moss met taakspecifieke applicaties; - Autocad-serie, met daarbij diverse aanvullingen zoals Wegcad, bibliotheekfuncties (in Bibli-, Dwars- en Bermcad), ontwerpfuctionaliteit (Softdesk7) en visualisatiemogelijkheden (3DstudioMax).


15

ontwikkeling Infrastructuur d.d

Recommend Documents