Ontwerprichtlijnen Chinees-Westerse beleggingssite. Afstudeerscriptie Lulu Fan

Ontwerprichtlijnen Chinees-Westerse beleggingssite Afstudeerscriptie

Lulu Fan | 0763087

Samenvatting Naam Studentnummer School Opleiding Minor Afstudeerbedrijf Competence Programma

Lulu Fan 0763087 Hogeschool Rotterdam Communicatie & Multimedia Design Interaction Visual Interface Design Logica Frontend Centre Working Tomorrow

Vraagstelling Centrale vraag Hoe moet een westerse beleggingssite gelokaliseerd worden in China?

Afstudeeropdracht Het doel van deze afstudeeropdracht is om een beter beeld te krijgen van verschillen en overeenkomsten op de manier hoe Chinezen en westerlingen online beleggen, in het kader van interaction design en usability. Dit werd gedaan door middel van literatuuronderzoek, datavergelijking en gebruikersobservatie. De onderzoeksresultaten moeten tot een concept leiden waarin richtlijnen zijn geformuleerd die interaction designers als leidraad kunnen hanteren bij het lokaliseren van een westerse beleggingssite voor Chinese beleggers.

Deelvragen • Waarin verschillen de Chinese en westerse internetgebruikers van de manier waarop ze internet gebruiken? • Waarin verschillen de Chinese en westerse online beleggers van de manier waarop ze beleggen? • Hoe moet een westerse beleggingssite gelokaliseerd in een Chinese versie zonder de identiteit te verliezen?

Conclusie Uit het onderzoek zijn er veel verschillen gebleken tussen Chinese en westerse beleggers. Het meest belangrijke verschillen een interaction designer rekening moet houden zijn: 1) Chinezen hechten aan het symboliek (geluk) 2) Chinezen hebben gebrek aan vertrouwen 3) Chinezen hebben bijzonder veel respect voor autoriteit 4) Chinezen houden van one-stop-site met rijke content en multi-functionaliteiten Westerse sites die in China succes actief willen zijn, moeten aan de filosofie “Think local, act global” houden. Met “think local” wordt bedoeld dat westerse sites een gelukkige uitstraling moeten hebben en rijke content moeten aanbieden. Met “act global” wordt bedoeld dat ze moeten werken aan de autoriteit door hun internationale karakter en westerse vakkundigheid op de sites te benadrukken om vertrouwen te winnen.

3

Voorwoord Dit rapport is geschreven als eindverslag van mijn af-

studeeropdracht naar verschillen en overeenkomsten op de manier hoe Chinezen en westerlingen online beleggen bij Logica. Met veel plezier heb ik vier jaar aan de Hogeschool Rotterdam gestudeerd, waar ik waardevolle kennis heb opgedaan over interaction design, usability en online marketing. Dankzij dit project heb ik de opgedane kennis in de praktijk kunnen brengen. Hierbij wil ik het woord richten aan iedereen die bijgedragen heeft aan dit onderzoek. In het bijzonder wil ik bedanken: Jim Boekbinder Afstudeerbegeleider, Hogeschool Rotterdam voor zijn advies, opbouwende kritiek, zijn hulp bij het vinden van contactpersonen en door te allen tijde klaar te staan. Marcel Kouwenberg Competence Manager Frontend Centre, Logica voor het mogelijk maken van deze afstudeeropdracht en voor zijn feedback. Marsha Oyen Rich Internet Developer Frontend Cenntre, Logica Voor haar begeleiding en feedback. Bram Vranken Projectleider Working Tomorrow, Logica Martin Amersfoorth Architect Working Tomorrow, Logica voor hun begeleiding, feedback en de positieve werksfeer bij Working Tomorrow.

4

Inhoudopgave Inleiding 1 Aanleiding 1.1 Webglobalisering 1.2 Cultuurverschillen 1.3 Interaction design 2 Opdrachtomschrijving 2.1 Achtergrond 2.2 Probleemstelling 2.3 Onderzoeksvragen 2.4 Doelstellingen 2.5 Eindproducten 2.6 Aanpak 2.6.1 User-Centred Design (UCD) 3 China 3.1 Chinese economie

7 9 11 12

3.1.1 Open Markt Politiek 3.1.2 Europese Unie en China

23 24

3.1.3 Riciso’s

24

3.2 Chinese cultuur

14 15 17 17 17 18 18 18 18 21 23

3.2.1 Chinese filosofie 3.2.2 Hiërarchie 3.2.3 Guangxi (netwerk)

26 26 27 28

3.2.4 Communisme

29

4 Chinese consumenten 4.1 Nationalisme 4.2 Collectivisme 4.3 Merkgevoeligheid 4.4 Respect voor autoriteit 4.5 Historisch georiënteerd 4.6 Symboliek 4.7 Marketingstrategieën voor multinationale bedrijven 5 Internet in China 5.1 Demografische gegevens

31 33 35 35 36 36 37 38 41

5.1.1 Geslacht 5.1.2 Leeftijd 5.1.3 Opleidingsniveau 5.1.4 Locatie 5.1.5 Soorten computers

43 43 44 44 44 45

5.1.6 Chinezen zonder internet

45

5.2 Gebruikersactiviteiten op Internet 5.2.1 Online muziek beluisteren 5.2.2 Chat

46 46 46 5

5.2.3 Videostreams bekijken 5.2.4 Online nieuws lezen 5.2.5 Zoeken 5.2.6 Online gamen 5.2.7 Emailen 5.2.8 E-commerce

47 49 49 50 50 50

5.2.9 User Generated Content

50

6 Beleggen in China 6.1 Ontwikkeling van de Chinese aandelenmarkt 6.2 Een aandelensysteem met “Chinese karakteristieken” 6.3 Stemmingsgevoelige aandelenmarkt in China 6.4 Toetreding buitenlandse bedrijven 6.5 Controle van de Chinese regering 7 Ontwerprichtlijnen voor interaction designers 7.1 Ontwerprichtlijnen gebaseerd op cultuurverschil 7.1.1 Look & Feel 7.1.2 Kleur 7.1.3 Merknaam 7.1.4 Cartoonfiguur

7.2 Ontwerprichtlijnen gebaseerd op gebruikersgedrag 7.2.1 Navigatie 7.2.2 Content site 7.2.3 Zoeken 7.2.4 Link openen 7.2.5 Iconen 7.2.6 Typografie

7.3 Externe factoren

55 57 58 61 61 65 67 67 69 70 71 72 72 74 76 77 78 79

7.3.1 Domeinnaam

80 80

7.3.2 Cyberpolitie

81

8 Case Study 8.1 Alex Beleggersbank 8.2 Doelgroep 8.3 Toepassing ontwerprichtlijnen 8.4 Verbeterde ontwerp 9 Conclusie 9.1 Centrale vraag 9.2 Verschillen tussen Chinese en westerse internetgebruikers 9.3 Verschillen tussen Chinese en westerse beleggers 9.4 Lokaliseren in China 10 Aanbeveling Bijlage 1: Speciale Economische Zone en buitenlandse bedrijfsvormen Bijlage 2: Twaalf ontwerprichtlijnen Literatuurlijst

6

53

83 85 87 88 96 97 99 99 100 100 101 104 105 107

Inleiding

Volgens de jaarlijkse ranglijst van het Amerikaanse

De onderzoeksvraag van deze afstudeerscriptie is: blad Foreign Policy is Nederland het meest gegloba1 liseerde land van Europa . De cijfers achter deze lijst verwijzen naar handel, buitenlandse investeringen, Hoe moet een westerse beleggingssite deelname aan internationale organisaties, buitenlandse reizen en internetgebruik. gelokaliseerd worden in China? Beleggen via Internet wordt steeds populairder, want het kent veel voordelen. Het gaat niet alleen veel sneller, maar ook een stuk goedkoper dan via In deze afstudeerscriptie is er onderzoek gedaan naar een adviseur. Ook met online beleggen speelt globa- het volgende: lisering een grote rol, omdat Nederlandse banken en beursmakelaars vaker internationaal optreden. • De Chinese economische ontwikkeling; • Chinese cultuur; Het Frontend Centre van Logica richt zich op het ont- • Marketingstrategieën in China; werpen en realiseren van de grafische interface van • Internet in China; websites en (web)applicaties. Bij hen wordt er steeds • Beleggen in China; meer gevraagd om een internationale website te ont- • Chinees gebruiksgedrag op internet. wikkelen die ook voor China toegankelijk moet zijn, omdat China de snelste groeiende economie ter we- Deze scriptie is bijzonder interessant voor banken en reld is2 en een steeds belangrijker deel uitmaakt van beursmakelaars die actief willen zijn in de Chinese fide globalisering. Dit keer zijn ze benaderd voor een nanciële markt. Er is uitgebreid beschreven over de internationale beleggingssite. Chinese economie, Chinese aandelenmarkt en mogelijkheden voor buitenlandse bedrijven. China is echter geen gemakkelijke markt om aan de Deze scriptie is bovendien interessant voor interacslag te gaan, het land kent een andere wetgeving, tion designers die meer willen weten over het internet mentaliteit en consumentengedrag in de beleggings- in China. Bij dit onderzoek staan gebruikers centraal, dit wereld. Vanuit het bedrijfsoogpunt is het verstandig is de kern van de User Centered Design. Om een goed om één website op te zetten zowel voor Europa als beeld te krijgen van de eindgebruikers, is er uitgebreid Azië, maar er zijn op dit moment echter nog veel onderzoek gedaan naar de Chinese cultuur, Chinese onduidelijkheden over de kernwaarden, gewoontes consumenten en gedrag van Chinese internetgebruien gebruikersgedrag van Chinezen op het Internet, kers en beleggers op het internet. waardoor interaction designers vaak moeite hebben om een internationale beleggingssite te ontwerpen Gebaseerd op deze onderzoeksresultaten is er een condie ook voor China toegankelijk is. cept uitgewerkt met ontwerprichtlijnen voor interaction Omdat het Frontend Centre nog weinig ervaring designers en mogelijk ontwikkelaars. Bovendien is er heeft met China gerelateerde opdrachten, wil men een visueel prototype ontwikkeld en die is te zien in de door middel van deze opdracht meer kennis ver- case study. werven over de ontwikkeling van online beleggen in China en Europa; verschillen en overeenkomsten van Dit afstudeerproject is uitgevoerd binnen het afstudeerde manier waarop Chinezen en westerlingen online programma Working Tomorrow voor het Frontend Cenbeleggen. tre van Logica, in de periode van februari tot juli 2008. Het doel van deze opdracht is het bedenken van richtlijnen waarmee een westerse beleggingssite optimaal gelokaliseerd kan worden voor de Chinese gebruikers. Hierbij wordt geprobeerd de eenheid te bewaren zonder interactiviteit en gebruiksvriendelijkheid te verliezen. Om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden, wordt er voor deze opdracht User Centered Design(UCD) als methode gebruikt. Die is opgedeeld in vijf fasen, beginfase analysefase, ontwerpfase, implementatiefase en evaluatiefase.

1.Tijdscrift Foreign Policy, The Globalization Index 2007, November/December 2007 2.Uitspraak van Hans de Ruiter, directeur Zakelijke Relaties bij ABN AMRO in het boek “China, land van onbegrensde mogelijkheden?”, 2006

7

1

Aanleiding Webglobalisering Cultuurverschil Interaction Design

9

1. Aanleiding

Vandaag de dag, leven we in een economisch systeem

waarin alles verbonden is met elkaar. Een Amerikaan die op weg is naar werk rijdt misschien in een auto die ontworpen is in Duitsland, geassembleerd is in Mexico met componenten die gemaakt zijn in de Verenigde Staten en in Japan, die vervolgens weer bestaan uit Koreaans staal en Maleisisch rubber. Ondertussen belt hij zijn klant met een Nokia mobiel uit Finland, koopt hij een kop koffie die gemaakt is van Braziliaanse koffiebonen en een reep Mars chocolade, gemaakt van Peruaanse cacao. Dit is de wereld waarin we nu in leven, waar een grote hoeveelheden goederen, diensten en investeringen niet alleen internationaal, maar zelfs intercontinentaal zijn. Waar elke dag meer dan $1,2 miljard aan internationale handelstransacties plaatsvinden, $10,41 biljoen aan goederen en $2,41 biljoen aan diensten worden verkocht in het buitenland in 20053. Overal in de wereld delen mensen daarnaast dezelfde symbolen, zoals een hart dat liefde symboliseert of twee vingers in de lucht waarmee je de wereldvrede uitspreekt. Daarnaast delen mensen dezelfde producten, van Coca-Cola en Starbucks tot Sony Playstations, Nokia mobiele telefoons, MTV programma’s, Disney-films en IKEA winkels. Landen leven in symbiose met elkaar. De wereld wordt één grote marktplaats.

1.1 Webglobalisering Het succes van een geglobaliseerd bedrijf is sterk afhankelijk van zijn vermogen om rekening te houden met de diversiteit van stake-holders, om hun aandacht te trekken en loyaliteit bij hen op te bouwen4. Het Internet blijkt hierin één van de belangrijkste instrumenten. Uit gegevens van Internet World Statistics5, blijkt dat 1,3 miljard mensen gebruik maken van het Internet in 2007: dat is grofweg één op de vijf van alle mensen op de wereld. Bovendien voorspelt Jupiter Research in de Worldwide Online Population Forecast dat het aantal Internetgebruikers jaarlijks nog met 6,6 procent zal blijven stijgen6. Voor bedrijven die internationaal opereren, is een internationale website essentieel. John Yunker, de auteur van het boek Beyond Borders: Web

Globalization Strategies, zegt: “Web globalization is no longer a luxury but a necessity” 7. De webglobalisering geldt voor bedrijven die Internet willen gebruiken als een versterking van hun marketingstrategie. Diverse autofabrikanten hebben een online showroom op hun websites . Hierdoor wordt het aanzienlijk gemakkelijker voor consumenten om de modellen te bekijken. Ook Coca Cola gebruikt een website om haar merknaam te versterken, maar op een geheel andere manier. Hier wordt de website gebruikt om de belevenis bij het gebruik van het product over te brengen. De webglobalisering geldt bovendien voor bedrijven die handel drijven op het Internet, de zogenaamde ecommerce bedrijven. Voorbeelden hiervan zijn eBay, Google en Monster. Sinds de oprichting van deze sites in de Verenigde Staten, respectievelijk in 1995, 1998 en 1999, zijn ze in 2008 al uitgebreid naar meer dan 30 landen8. Globalisering speelt ook bij beleggingsbanken een belangrijke rol. Want banken en beursmakelaren treden steeds vaker internationaal op. Zo is Citibank, de grootste bank ter wereld op dit moment in 44 landen actief9. Fortis, de grootste bank in Europa en de derde wereldwijd is zelfs in meer dan 50 landen actief. Beleggen via Internet neemt steeds meer toe in populariteit. Aan de hand van groeicijfers van Nederlandse Internet beleggingsbanken Binck en Alex is de populariteit van het Internet-beleggen te meten. Zo stijgt in 2007 de nettowinst van Binckbank naar €32,2 miljoen tegenover €24 miljoen in 2006, een stijging van maar liefst 34%10. Het online beleggen is misschien zelfs nog populairder dan offline beleggen. Alex, de grootste online beleggersbank van Nederland, heeft momenteel 110.000 klanten11. Naar eigen zeggen beweert Alex de grootste aanbieder van particuliere orders te zijn op Euronext Amsterdam in 200612. Door het groeiende aantal online beleggers, dat profiteert van zowel het gemak als de lagere kosten van online beleggen, kregen banken en beursmakelaren grote interesse om hun markt verder internationaal uit te breiden.

3. 4. 5. 6.

World Trade Organization, trade statistics database, 2006 http://www.aberdeen.com/summary/report/other/WebGlobalization.asp Internet world statistics, (2007), http://www.internetworldstats.com/stats.htm Sehgal, V., JupiterResearch, (2007), Worldwide Online Population Forecast, 2006 to 2011, http://clickz.com/showPage .html?page=3626274 7. Yunker, J., (2002), Beyond Borders: Web Globalization Strategies 8. www.google.com, www.monster.com, www.ebay.com 9. Citibank, www.citibank.com 10. Binckbank, http://www.binck.com/welcome/beleggen/toonpdf.asp?id=151 11. Alex, https://www.alex.nl/content/Top/WelkombijAlex/WieisAlex/WieisAlexhome.asp 12. Kerkhof, J,. FEM business, (31/10/2007), Oprichters van Alex: bedankt en tot ziens, https://www.alex.nl/content/ Top/WelkombijAlex/WieisAlex/WieisAlexhome.asp

11

1. Aanleiding

1.2 Cultuurverschillen Internationale handel is veel ingewikkelder dan binnenlandse handel, omdat landen verschillen in vele aspecten. Verschillen in bijvoorbeeld cultuur, economisch systeem en politiek. Al deze verschillen kunnen internationale handel bemoeilijken. IKEA is misschien de meeste succesvolle internationale detailhandel ter wereld, met 230 winkels in 33 landen, door 410 miljoen mensen te hebben ontvangen en 14,8 miljard euro omzet te hebben gegenereerd in 2005. Ondanks de standaardformule, om succes te kunnen boeken moet IKEA zich aanpassen aan de smaak en de voorkeur van consumenten uit verschillende landen. Dit had IKEA gerealiseerd in het begin van de jaren negentig, toen ze de Amerikaanse markt wilde betreden. Het bedrijf kwam er achter dat producten met een Europese stijl de Amerikaanse consumenten niet altijd aanspreken. Bedmaten van IKEA zijn bijvoorbeeld weergegeven in centimeters, terwijl Amerikanen gewend zijn met benamingen als King, Queen of Twin. Banken van IKEA zijn niet groot genoeg, klerenkasten zijn niet diep genoeg, glazen zijn te klein, gordijnen zijn te kort en in de keuken passen de Amerikaanse apparaten niet. Om dit op te lossen heeft IKEA haar producten voor deze markt opnieuw moeten ontwerpen voor de Amerikaanse consumenten. Dit om beter aan te sluiten aan de lokale wensen en behoeftes. Hetzelfde is IKEA van plan te gaan doen in China, waar het bedrijf tien winkels wil gaan realiseren in 2010. Omdat veel Chinese appartementen een balkon hebben, is er speciaal een balkonafdeling bijgekomen bij Chinese IKEA winkels. Bovendien heeft IKEA de locaties van de winkels in China ook aangepast aan de lokale behoeftes. In het Westen zijn IKEA winkels meestal gevestigd buiten het centrum, waar veel parkeerplaatsen aanwezig zijn. In China zijn winkels juist gevestigd in de buurt van het centrum, dat makkelijk te bereiken is met openbaar vervoer, omdat veel Chinezen nog geen auto hebben. Richard R. Gesteland noemt in zijn boek “Cross-cultural Business Behavior” twee gouden regels voor internationale handel. 1 : “in international business, the seller is expected to adapt to the buyer.” 2 : “in international business, the visitor is expected to observe local customs.”14

14. Gesteland, R.R., (1999)

12

Zich aanpassen aan de doelgroep en een goed begrip hebben van de lokale cultuur zijn van essentieel belang en bepalen mede het succes voor bedrijven in de globaliseringeconomie. Dezelfde geldt ook voor de webglobalisering. Op Internet moeten bezoekers met hulp van de webnavigatie zelf de weg vinden. Voorzien in een aantrekkelijke, goed functionerende en gebruiksvriendelijke site is het allerbelangrijkste onderdeel van e-Business. Dit is voor een eentalige site al een uitdaging om te realiseren, voor een meertalige internationale site is het nog complexer. Het is echter niet de taal die het complex maakt, maar de diversiteit van wensen en behoeften van gebruikers uit verschillende landen vanwege cultuurverschillen. Denk hier behalve aan bijvoorbeeld inhoud van de site, soorten afbeeldingen, kleuren, fonts en encoding systeem; ook aan valuta, logistiek, lokale tijd en wetgevingen enzovoorts. Als voorbeeld zien we de site van Durex, de grootste fabrikant van condooms wereldwijd, die een product aanbiedt in termen van emotionele belevenis. Denk aan schaamte, vreugde etc. Durex heeft een internationale site waar bezoekers op de eerste pagina een specifiek land kunnen kiezen. Hieronder staat een Nederlandse versie afbeelding. 1.1 en een Chinese versie afbeelding 1.2. Op de Nederlandse site staan producten op een opvallende plaats en refereren sterk met plezier, stimulatien zelfs sensatie. De Chinese site ziet er daarentegen visueel aanzienlijk minder uitbundig uit, bijna alles wat verwijst naar seks is slim achter teksten verborgen, behalve een cartoon-achtige illustratie van een stel op bed rechtsonder. Dit is een typisch voorbeeld van het cultuurverschil tussen de westerse en oosterse maatschappij. De westerse maatschappij staat kennelijk open voor seks terwijl Aziaten zich juist schamen en verlegen voelen rondom dit onderwerp.

1. Aanleiding

Afbeelding1.1: Nederlandse Durex website

Afbeelding1.2: Chinese Durex website

13

1. Aanleiding

1.3 Interaction design Rekening houden met diverse culturen, lokale wensen en behoeften van het specifieke land is essentieel voor het ontwikkelen van een internationale website. Hierbij spelen interaction designers een belangrijke rol. Wat is interaction design? Interaction design is een ontwerp-discipline die zich bezighoudt met het gebied waarin mens en systeem elkaar tegenkomen, elkaar ontmoeten. De ontmoeting wordt ook wel de interactie genoemd. Interaction design beslaat diverse terreinen: software interfaces, (business) informatie systemen, Internet, services, om maar een paar voorbeelden te noemen15. Elk moment van de dag, sturen miljoenen mensen emails, praten via mobiele telefoons, sturen sms’en, nemen TV-programma’s op en luisteren naar muziek op iPods. Al die dingen zijn mogelijk gemaakt door goede engineering, maar dankzij interaction designers zijn ze ook bruikbaar, eenvoudig en leuk geworden.

Beleggen via internet is erg populair geworden onder particuliere beleggers. Om te kunnen blijven groeien, zien banken en beursmakelaars kansen in opkomende economieën zoals China, India en Brazilië. Internationale handel is echter niet eenvoudig. Om succes te kunnen behalen, moeten bedrijven vooral rekening houden met de lokale ontwikkeling, cultuurverschil, consumentengedrag. Interaction designers kunnen hierbij een cruciale rol spelen, want het is hun taak is om de productboodschap zo goed mogelijk over te brengen aan klanten, door een gelokaliseerde en gebruiksvriendelijke site te ontwerpen.

Interaction designers spannen zich in om gebruiksvriendelijkheid en belevenis van het product, in dit geval de internationale beleggingssite, te verbeteren. Dit doen ze door in eerste instantie specifieke wensen en behoeften van de eindgebruikers te onderzoeken. In dit onderzoek zijn online beleggers uit China de eindgebruikers. Aan de hand van deze informatie maken ze vervolgens het ontwerp. “Designers are advocates for end-users”, zoals Dan Saffer in zijn boek Designing for interaction al suggereert, vervullen interaction designers een belangrijke rol voor het ontwikkelen van een website. Ze slaan namelijk de brug tussen technologis

Samenvatting

De wereld waarin we nu leven is één grote geglobaliseerde marktplaats. Wie niet mee gaat in deze ontwikkeling, zal worden voorbijgestreefd door de concurrenten. Bij deze globalisering zijn websites één van de belangrijkste instrumenten. Niet verwonderlijk als er één op de vijf van de wereldbevolking internet gebruikt. Websites kunnen op drie manieren gebruikt worden. Als een informatiemedium om gemak te bieden aan klanten. Als een promotiekanaal om klanten te binden aan het bedrijf. Tenslotte als een product om handel te drijven en om geld te verdienen. Bij het laatste wordt het e-commerce genoemd. In deze scriptie wordt er onderzoek gedaan naar de online beleggingsbranche van e-commerce.

15. Definitie gebaseerd op het boek Designing voor interaction van Dan Saffer

14

2

Opdrachtomschrijving Achtergrond Probleemstelling Onderzoeksvraag Doelstelling Eindproduct Aanpak User Centred Design

15

2. Opdrachtbeschrijving

Uit het vorige hoofdstuk zijn de volgende punten

duidelijk geworden. Voordat de ontwikkeling van de beleggingssite daadwerkelijk kan beginnen, moeten ontwerpers specifieke wensen en behoeften kennen van gebruikers uit diverse landen. Daarvoor moeten ze de lokale cultuur bestuderen. In dit kortdurende onderzoek is er helaas niet voldoende tijd beschikbaar om dit te doen voor alle landen, er is daarom besloten dit specifiek voor één land te onderzoeken en die te vergelijken met de westerse cultuur. China is het gekozen land. De sterke groeiende economie en het grootste aantal Internetgebruikers ter wereld maakt China een zeer aantrekkelijk land voor een online beleggingsbank en is dus zeer interessant om verder te onderzoeken.

gankelijk is. Om dit probleem op te lossen hebben ze richtlijnen nodig. Bij het Frontend Centre van Logica wordt er steeds meer gevraagd om een internationale website te ontwikkelen die ook voor China geschikt moet zijn, omdat China een steeds belangrijker deel uitmaakt van de globalisering. Het Frontend Centre heeft tot nu toe nog weinig ervaring gehad met China gerelateerde projecten. Ze willen daarom door middel van dit afstudeerproject meer kennis verwerven over de ontwikkeling van online beleggen in China; de etnografische verschillen en overeenkomsten tussen Westerse en Chinese online beleggers.

2.1 Achtergrond

2.3 Onderzoeksvragen

Beleggen via Internet is nog steeds booming16. Dat is te merken bij het sterk groeiende aantal geopende rekeningen in Nederland, bij Internet beleggingsbanken zoals Binck en Alex. Om te kunnen blijven groeien in de online beleggingsmarkt, willen veel beleggingsbanken zich uitbreiden door internationaal op te treden. China is voor hen een opkomende economie met enorme potentie.

De onderzoeksvragen zijn verdeeld in een centrale vraag en deelvragen.

China staat sinds enkele jaren internationaal onder de aandacht. Niet verrassend aangezien het land in korte tijd, sinds de toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie (WHO) in 2001, de op drie na grootste economie is geworden in de wereld, op de Verenigde Staten, Japan en Duitsland na17. Dankzij de sterke economische ontwikkeling, groeit ook het beleggen explosief in China. Dagelijks worden er meer dan 36.000 beleggingsrekening geopend18. Tot in 2007 telt het land al meer dan 110 miljoen beleggers19.

2.2 Probleemstelling China is echter geen gemakkelijke markt om aan de slag te gaan, het land kent namelijk een andere wetgeving, mentaliteit en consumentengedrag in de beleggingswereld. Vanuit het bedrijfsoogpunt is het verstandig en eenvoudig om één site op te zetten voor zowel Europa als Azië, met minimale afwijkingen. Op dit moment zijn er echter nog veel onduidelijkheden over de kernwaarden, gewoontes en gedrag van Chinezen op het Internet, waardoor interaction designers vaak moeite hebben om een internationale beleggingssite te ontwerpen die ook voor China toe-

Centrale vraag Hoe moet een westerse beleggingssite gelokaliseerd worden in China? Deelvragen Waarin verschillen de Chinese en westerse internetgebruikers van de manier waarop ze internet gebruiken? Methode : vergelijkend onderzoek, literatuur onderzoek Doel : demografische en etnografische gegevens en feiten verzamelen Waarin verschillen de Chinese en westerse online beleggers van de manier waarop ze beleggen? Methode : vergelijkend onderzoek, eindgebruikers observeren en interviewen Doel : vastleggen van het gebruikersgedrag van de Westerse en Chinese online beleggers Hoe moet een westerse beleggingssite gelokaliseerd in een Chinese versie zonder de identiteit te verliezen? Methode : evaluerend onderzoek Doelstelling : ontwerprichtlijnen bepalen Vooronderzoek Voordat het onderzoek dieper ingaat op bovenstaande onderzoeksvragen, wordt er eerst vooronderzoek gedaan, naar achtergrondinformatie waarmee de volgende vragen zouden kunnen worden beantwoord. • Wat is interaction design en waarom is het belang-

16. Hek, V.T.R., (2007) 17. Kloor. R.V., Elsevier, (2007) 18. Vriesekoop, B., NRC Handelsblad, (05/07/2007) 19. Boscart, G., (2007)

17

2. Opdrachtbeschrijving rijk? • Hoe is de ontwikkeling van Internet in China? • Hoe is de ontwikkeling van de beleggingsmarkt in China? • Waarom is China belangrijk voor de globalisering van beleggingssites?

2.4 Doelstellingen Het doel van dit afstudeerproject is om een beter beeld krijgen van verschillen en overeenkomsten op de manier hoe Chinezen en westerlingen online beleggen, in het kader van interaction design en usability. Dit wordt gedaan door middel van literatuuronderzoek, datavergelijking en gebruikersobservatie. De onderzoeksresultaten moeten tot een concept leiden waarin richtlijnen zijn geformuleerd die interaction designers als leidraad kunnen hanteren bij het ontwerpen van een beleggingssite voor zowel Chinese- als westerse beleggers. De geformuleerde richtlijnen zullen ontworpen en gedemonstreerd worden met een prototype, met behulp van usability tests met eindgebruikers, zodat de principes ook gevalideerd en verbeterd kunnen worden. Dit onderzoek zal bijdragen aan een duidelijker beeld over Chinese beleggers voor interaction designers van het Frontend Centre van Logica, waarmee westerse beleggingssites beter gelokaliseerd kan worden voor de Chinese gebruikers. Bij deze lokalisatie wordt geprobeerd eenheid in huisstijl en structuur te creëren met de westerse beleggingssite, zonder de interactiviteit en de gebruiksvriendelijkheid te verliezen.

2.5 Eindproducten Eindproducten van dit afstudeerproject bestaan uit een afstudeerscriptie, een case study en een visueel prototype. In de afstudeerscriptie is er achtergrondinformatie van onder andere de globalisering, de Chinese cultuur en de ontwikkeling van online beleggen beschreven. Tevens zijn er onderzoeksresultaten van de etnografische verschillen tussen westerse en Chinese online beleggers opgenomen. In het afstudeerproject is een concept uitgewerkt waarmee een westerse beleggingssite goed gelokaliseerd kan worden voor de Chinese gebruikers op GUI niveau. Het concept is uitgewerkt in ontwerprichtlijnen voor interaction designers en mogelijk developers. Tenslotte is er een prototype uitgewerkt waarmee 20. Saffer, D., (2007)

18

het concept visueel gedemonstreerd kan worden. Het prototype biedt geen mogelijkheid om transacties te doen, maar laat wel zien hoe een interactief internationale beleggingssite voor Chinese beleggers eruit moet komen te zien.

2.6 Aanpak Het afstudeerproject is uitgevoerd door middel van een gestructureerde aanpak. Op het gebied van interaction design zijn er vier soorten ontwerpmethodes bekend voor ontwerpproblemen20. Namelijk User-centred design (UCD), Activity-centred design, Systems design en Genius design. User-centered design (UCD) De eindgebruikers staan hier centraal en worden bij elke stap betrokken. De rol van ontwerpers is hierbij behoeftes en wensen van gebruikers te vertalen en hen hun doelen te helpen bereiken. Gebruikersgegevens zijn de bepalende factor voor het ontwerpproces en ontwerpbeslissingen, het ontwerp moet gebaseerd zijn op behoeftes en wensen van de eindgebruikers. Activity-centered design Bij de Activity-centered design ligt de nadruk niet op doelen en voorkeuren van gebruikers, maar de activiteiten. Activiteiten kunnen gedefinieerd worden als een cluster van acties en beslissingen die gedaan zijn voor een het uiteindelijke doel. Systems design Systems design is een vrij analytische manier voor het oplossen van een ontwerpprobleem. Het is een gestructureerde, strikte ontwerpmethode waarin het systeem centraal staat. Die is geschikt voor complexe problemen en biedt een holistisch ontwerpoplossing en houdt rekening met onder andere mensen, machines, omgeving in één geheel. Genius design Genius design, zoals de naam al zegt, is geschikt voor designers met veel ervaring. Het succes van een project is hierbij afhankelijk van de kennis, ervaringen en intuïtie van de designers. Er wordt weinig doelgroeponderzoek gedaan, in plaats daarvan bepalen designers zelf behoeftes en wensen van eindgebruikers. Het voordeel van deze ontwerpmethode is de flexibiliteit en de relatief korte tijdsduur.

2.6.1 User-Centred Design (UCD) m de centrale onderzoeksvraag van dit project goed te kunnen beantwoorden, is het onderzoeken naar gebruikersvoorkeuren en het observe-

2. Opdrachtbeschrijving

ren van gebruikersgedrag van belang. Bij Activity-centred design staan activiteiten centraal en bij de Systems design het systeem, terwijl in dit project gebruikers centraal moeten staan. Bij Genius design wordt er te weinig onderzoek gedaan en vergt tevens veel kennis en ervaring. Het is duidelijk dat UCD de meeste geschikte ontwerpmethode is voor dit project. UCD is op dit moment de meeste populaire methode21. Die verdeelt een project in vier fasen.

gebruikers nogmaals uitgenodigd, dit keer om het prototype te gebruiken. Tijdens het testen hebben gebruikers opdrachten gekregen om uit te voeren onder begeleiding van een moderator en een observator. De moderator begeleidde een gebruiker om een opdracht door te lopen. Een observator observeerde hoe de proefpersoon het prototype gebruikte en maakte notitie van problemen die de proefpersoon tegenkwam. Het gehele proces is vastgelegd met een camera, zodat men dit later nog altijd een keer kan terugzien als dit nodig is. Aan het eind is er een testdocument opgesteld met bevindingen en verbetervoorstellen voor het prototype.

Samenvatting

In dit hoofdstuk is het plan van aanpak van dit project beschreven met onderzoeksvragen en wat er aan het einde opgeleverd moeten worden. In het volgende hoofdstuk zullen we vanuit diverse aspecten meer te weten komen over China, waaronder de economische ontwikkeling, de cultuur en de mogelijke risico’s.

Analysis Phase In de analytische fase wordt er literatuuronderzoek gedaan naar achtergrondinformatie, doelgroep design-principes en internationale etnografische studie. Om de doelgroep beter te begrijpen, zijn er tevens interviews afgenomen aangaande de behoeftes en wensen. Design Phase Aan de hand van het onderzoeksrapport uit de analytische fase is er hierin een concept ontwikkeld met design-principes die zowel voor de westerse als voor Chinese beleggers geschikt is. Het concept is tevens gevisualiseerd in een interface-ontwerp. Implementation Phase Het interface-ontwerp dat tijdens de design fase is afgerond, is in deze fase ontwikkeld in een prototype en is in staat een interactieve demonstratie te geven hoe een internationale beleggingssite voor Chinese beleggers eruit moet komen te zien. Evaluation Phase Tenslotte is er een usability test uitgevoerd met eindgebruikers voor het prototype. In deze fase zijn 21. Saffer, D., (2007)

19

3

China en Chinese cultuur Chinese economie Open Markt Politiek Europese Unie en China Riciso’s Chinese filosofie Hiërarchie Guangxi (netwerk) Communisme

21

3. China en Chinese cultuur

China is een betoverend land, niet alleen vanwege

haar verbazingwekkende oppervlakte van 9.571.300 vierkante meter of haar 1,3 miljard bevolking, maar ook vanwege haar eeuwenoude geschiedenis, haar rijke cultuurerfgoed en haar dynamische economische ontwikkeling. China telt er maar liefst 56 verschillende etnische groeperingen met Han-Chinees als de grootste groep van bijna 91,5% en 55 minderheidsgroepen. Iedere groep kent een eigen cultuur en traditie, dit draagt veel bij aan de Chinese cultuur en de kunstontwikkeling. In dit onderzoek is er uitsluitend aandacht besteed aan de Han-Chinees in de Huabei-, Huadong- en Huanan (zie afb. 4.1) Hier woont het grootste gedeelte van de bevolking en vinden de meeste economische activiteiten plaats. Het westelijke en noordwestelijke deel van China is grotendeels onbewoond en dus economisch minder ontwikkeld. Tevens wordt hier geen rekening gehouden met Hongkong, Macao en Taiwan, omdat dit gecompliceerde regio’s zijn met afwijkende geschiedenis, gewoontes, culturen en zelfs politieke verschillen. In dit hoofdstuk wordt er een goed beeld geschetst hoe China zich van een gesloten economie transformeert tot de snelste groeiende economie ter wereld. Wat voor kansen bieden deze ontwikkeling voor westerse bedrijven? Wat voor problemen ze mogelijk zouden tegenkomen in China? Wat zijn de kenmerken van de Chinese cultuur? De antwoorden hiervan vinden we verder allemaal in dit hoofdstuk.

Afbeelding 3.1: Huabei-, Huadong- en Huanangebieden op Chinese landkaart.

3.1 Chinese economie De Chinese markt ontwikkelt zich razendsnel. Met 53 miljard dollar aan directe investeringen passeerde China in 2005 de Verenigde Staten. Het aandeel van China in de wereldhandel is toegenomen van 3,9% in 2000 tot 6,4% in 2003. Om de enorme groei bij te benen nam de invoer in China in 2003 zelfs met meer dan 40% toe. In 2003 stijgt de totale handel van China met 37% en wordt daarmee de derde handelsnatie van de wereld, na de Verenigde Staten en Japan. In 2007, sinds de toetreding tot WHO in 2001, is het de vierde grootste economie ter wereld geworden. “Er liggen veel goede kansen in China, ondanks de vele verschillen en zaken waar je rekening mee moet houden. Wij zijn er nog niet zo lang actief, maar nu al komt 10 à 15% van onze internationale omzet uit China. En dan zitten wij alleen nog maar in Hongkong en Guangdong(de zuidelijke provincie)!” 22 - Peter van Hoorn Directeur Van Hoorn Carbide

3.1.1 Open Markt Politiek Het is wonderbaarlijk wat de Chinese economie in korte tijd heeft doorgemaakt en hoe belangrijk China is geworden in de wereldhandel. Tot de opening van de Chinese economie in 1978 was de internationale handel klein en was beperkt tot de buurlanden. Tussen 1949 en 1978, onder het bewind van Mao Zedong, was China een economisch geïsoleerd land. De buitenlandse handel was zeer beperkt en werd bovendien gestuurd door een staatsmonopolie. Dit heeft een aantal redenen. Ten eerste, het socialistische zelfvoorzieningsbeleid van Mao stimuleerde geen handel met het buitenland, met name landen buiten de communistische blok. Ten tweede, China had een tekort aan buitenlandse valuta voor buitenlandse handelstransacties. Tenslotte, China produceerde toen bovendien niet veel artikelen die exporteerbaar waren23. De koers werd echter gewijzigd in 1977 toen Deng Xiaoping het staatshoofd werd van China. Hij was in 1966 beschuldigd van kapitalisme en was uit de communistische partij uitgezet. Daarna werd hij gerehabiliteerd en volgde Mao op als partijleider na zijn dood. In 1978 heeft Deng Xiaoping “Open Markt Politiek(Gai Ge Kai Fang 改革开放)” geïntroduceerd. Deze politiek betekende economische hervorming en liberalisering. Er kwam een gedeeltelijke privatisering van de landbouw, boeren mochten een deel van hun opbrengst op de vrije markt verkopen. Industrie en handel kregen meer autonomie. Het prijzensysteem

22. Peter van Hoorn is de managing director van Van Hoorn Carbide uit Weer in Nederland. Het bedrijf produceert en verkoopt hoogwaardig hardmetalen hogesnelheidsfrezen. 23. Strange, R., (1998), pp. 59-60

23

3. China en Chinese cultuur werd geliberaliseerd. Het werd mogelijk om kleine privé-bedrijven op te richten. China werd opengesteld voor buitenlandse investeringen in de vorm van joint ventures en de regering stimuleerde buitenlandse directe investeringen. Er werden Speciale Economische Zones (SEZ) afgebakend waar buitenlandse bedrijven werden toegelaten. De openstelling van de Chinese markt voor buitenlandse investeerders had te maken met twee redenen. Ten eerste, het toelaten van de buitenlandse investeerders bracht ook technologische kennis mee naar China, wat sneller zou zijn dan in het geval dat China het zelf zou ontwikkelen. Ten tweede en misschien ook belangrijker, de buitenlandse investeerders brachten bovendien direct buitenlandse valuta mee en zou China een sterkere positie geven in de wereldhandel. De Open Markt Politiek bleek een succes te zijn. Na 1978 nam de export snel toe en in de loop van de jaren tachtig en negentig groeide China uit tot een van de meest dynamische internationale handelspartners. Op 11 december 2001 was China, na vijftien jaar onderhandelen, lid geworden van de Wereldhandel sorganisatie(WHO). De toetreding van China tot de WHO wordt gezien als een belangrijke symbolische daad. Hiermee gaf China te kennen dat het een duidelijke keuze voor de internationale vrijemarkteconomie maakte. Sinds het aantreden van Hu Jintao als president en Wen Jiaobao als premier in 2003, neemt China duidelijk een meer open houding aan ten opzichte van het buitenland. Het land wil zich profileren als een opkomende natie die bereid is tot internationale samenwerking24 .

3.1.2 Europese Unie en China Handel tussen Europa en China was beperkt na het ontstaan van de Chinese Volksrepubliek. Toch werd China zowel door Europese politici als door zakenmensen beschouwd als een enorme potentiële markt. Toen de relatie tussen China en de Verenigde Staten verbeterde na het staatsbezoek van de Amerikaanse president Nixon in februari 1972 (terwijl de officiële diplomatieke relaties pas om 1978 waren hersteld) en de herstelde diplomatieke relaties met Japan, voelde de Europese Unie zich genoodzaakt om ook stappen te nemen met China, uit de zorg dat de VS en Japanse bedrijven een dominante positie zouden nemen op de Chinese markt25. Het was de Europese Commissie die de eerste concrete stappen nam. In november 1974, stuurde de Commissie een memorandum naar China, samen met een concept van mogelijke handelsovereenkomsten. Op 3 april 1978 ondertekende beide partijen de handelsovereenkomsten. 24. Boden, J., (2006) 25. Strange, R., (1998), pp. 59-60

24

Het ondertekenen van de 1978-Overeenkomst was een triomf voor beide partijen. Het was voor de Europese Unie de eerste handelsovereenkomst met een land waar staatshandel wordt bedreven, terwijl de Europese Unie voor China een belangrijke handelsen politieke partner betekent. Voor buitenlandse bedrijven heeft de Chinese regering de Speciale Economische Zones (SEZ) aangewezen. Meer over de SEZ en bedrijfsvormen zijn er te lezen in bijlage 1.

Staatbedrijven In China zijn er veel staatsbedrijven, die zijn volkomen in handen van de Chinese regering. Tot 1984 werd het management door de regering bepaald. Na de hervormingen van 1984 is de bedrijfsleiding van het staatsbedrijf zelf verantwoordelijk voor het management. De staat blijft echter eigenaar.

3.1.3 Riciso ‘s Voor veel ondernemers is China een bruisende economische supermacht in opkomst met enorme ondernemingskansen. Er is echter ook een aantal risico’s die niet men niet moeten onderschatten. Corruptie Corruptie onder ambtenaren is van oudsher een probleem in China. De rule of man in plaats van rule of law cultuur in China zorgt ervoor dat bepaalde mensen zeer veel macht vergaren en als het ware boven de wet komen te staan. Voor veel westerse bedrijven kan dit vaak frustratie betekenen. Sinds jaren tachtig nam de corruptie toe en is uitgegroeid tot een groot maatschappelijk probleem. In de afgelopen twintig jaar heeft men zich uit de voeten gemaakt met het duizelingwekkende bedrag van 50 miljard dollar aan illegaal verworven geld. Dat meldden Chinese media in 2004 op basis van een overheidsrapport. In veel gevallen gaat het om zwart geld dat wordt weggesluisd naar buitenlandse bankrekeningen. De Chinese Communistische Partij (CCP) heeft verklaard dat het probleem zo groot is dat het de stabiliteit van het land in gevaar kan brengen en dat het communistische bewind ten onder zal gaan aan corruptie. Een plaag die al talrijke keizerlijke dynastieën ten val bracht. CCP voelt zich genoodzaakt om maatregelen te nemen. Sinds 1988 was een nationale campagne tegen corruptie gestart waarin met boetes tot aan lijfstraffen en zelfs middels executies is geprobeerd het probleem te bestrijden, maar tot nu toe zonder veel succes.

3. China en Chinese cultuur

Incorruptible Warrior

In 2007 heeft de Chinese regering een nieuw middel ingezet in de strijd tegen corruptie. Een online animatiespel, de “Incorruptible Warrior”. Hierin worden spelers regels en tips bijgebracht hoe ze corruptie kunnen bestrijden. Opmerkelijk is dat spelers in het spel corrupte ambtenaren moeten vermoorden terwijl ze tegen aanvallen van bodyguards en sexy geklede minnaressen moet zien te vermijden. Volgens Chinese staatsmedia is het internetspel Incorruptible Warrior een groot succes, in de eerste week na de lancering speelden al meer dan 100.000 spelers. Bron: Emerce (27/08/2007)26

Afbeelding 4.1.5: De rechter uit het spel Incorruptible Warrior , een bekende figuur strijder in de Chinese geschiedenis tegen corruptie onder ambtenaren.

In de afgelopen twintig jaar heeft men zich uit de voeten gemaakt met het duizelingwekkende bedrag van 50 miljard dollar aan illegaal verworven geld. Dat meldden Chinese media in 2004 op basis van een overheidsrapport. In veel gevallen gaat het om zwart geld dat wordt weggesluisd naar buitenlandse bankrekeningen. De Chinese Communistische Partij (CCP) heeft verklaard dat het probleem zo groot is dat het de stabiliteit van het land in gevaar kan brengen en dat het communistische bewind ten onder zal gaan aan corruptie. Een plaag die al talrijke keizerlijke dynastieën ten val bracht. CCP voelt zich genoodzaakt om maatregelen te nemen. Sinds 1988 was een nationale campagne tegen corruptie gestart waarin met boetes tot aan lijfstraffen en zelfs middels executies is geprobeerd het probleem te bestrijden, maar tot nu toe zonder veel succes. Kopieergedrag China staat, helaas, bekend om kopieergedrag. Chinezen zijn meesters in het kopiëren. De uitvinder van “Kipp Gas Generator”, een instrument om gas te maken, werd op een onaangename manier verrast toen hij zijn eigen producten tegenkwam in China, terwijl ze zelf nog niets hadden geleverd. Intellectueel eigendom is een begrip dat vreemd is aan de Chinese cultuur. In het groepsgerichte staatsgecontroleerde China, is kennis van iedereen. Het feit dat een individu iets opeist als zijn eigendom omdat hij het heeft bedacht of uitgevonden, gaat lijnrecht in tegen de collectiviteitsgedachte die zowel in het oude China als in het communistische tijdperk de maatschappij domineert. Bovendien is het kopiëren op zichzelf al een traditie en het gekopieerd worden een eer in China. Eerst en vooral moeten de grote meesters uit het verleden worden gevolgd en gekopieerd, pas daarna kan iemand zijn eigen stijl ontwikkelen. Over het schenden van intellectueel eigendom en copyright bestaan er hevig discussies tussen China en

het Westen. Onder internationale druk, heeft de Chinese regering beloofd om zich meer in te spannen om het kopieergedrag tegen te gaan door onderzoek en zware straffen. Dit is echter geen makkelijke onderneming, bijna alles wordt in China nagemaakt: cd’s, merkkleding, elektronische apparatuur, horloges, onderdelen van auto’s, handtassen, medicijnen en alcohol enzovoort. Voor westerse bedrijven is er behalve waakzaamheid van hun eigen kant, nauwelijks iets tegen te doen. Ondernemers bedenken vaak zelf slimme oplossingen door bijvoorbeeld zoveel unieke details in hun producten aan te brengen, dat kopiëren niet of nauwelijks onmogelijk wordt. Censuur De Chinese regering houdt alle soorten informatiestromen onder controle. De officiële literatuur, films, kunstwerken moeten langs een censuurcommissie. Schrijvers, filmakers en kunstenaars die binnen het officiële circuit werken, zijn verplicht om zich aan die censuur te onderwerpen en om concessies te doen. Alle media staan ook onder controle van de staat. Kritische programma’s worden niet uitgezonden. Documentaires lijken louter gemaakt om de glorie van China te bezingen. De informatie die Chinezen via de televisie krijgen, is sterk gekleurd. Krantjournalisten zijn goed op de hoogte van wat wel en niet wordt geschreven en op welke manier. In die zin bestaat er dus niet alleen de censuur van de overheid maar onderwerpen journalisten zich ook aan zelfcensuur. De Chinese krant South China Morning Post staat bekend om haar kritische artikelen. Regelmatig worden journalisten die een artikel over een verboden onderwerp geschreven hebben, opgepakt en in de gevangenis gestopt. Taboeonderwerpen zijn democratie, Falungong en het separatisme in Tibet, Xinjiang en Taiwan. Ook Internet wordt streng onder de controle gehouden, dat gebeurt op verschillende manieren. Filters worden aangebracht, websites worden geblokkeerd, internetcafés worden streng gecontroleerd en soms gesloten. Cyberdissidenten27 krijgen jarenlange

26. Emerce, (27/08/2007), http://www.emerce.nl/nieuws.jsp?id=2106428&WT.mc_id=rss 27. Mensen die verboden acties ondernemen zoals verboden websites bezoeken of enquêtes voeren via het internet.

25

3. China en Chinese cultuur

Starbucks, het internationale concern in koffiewinkels uit de Verenigde Staten, kent grote succes in China. Sinds ze in 1999 het land binnenkwamen, hebben ze al 209 winkels geopend tegen eind 2007.

In China worden echter succesvolle westerse merken vaak gekopieerd. Ook Starbucks wordt geconfronteerd met haar dubbelganger, de Shanghai Xing Ba Ke Coffee Shop(上海星巴克). Deze koffiewinkels hebben niet alleen het winkelformat van Starbucks overgenomen en heeft ook een vergelijkbaar logo nagemaakt. Bovendien heeft de koffiewinkel dezelfde Chinese naam als de Chinese vertaling van Starbucks. Xing betekent “star” en Ba Ke klinkt als “bucks”. In 2003 heeft Starbucks besloten om Xing Ba Ke aan te klagen voor het schenden van het intellectuele eigendom. Manager van Xing Ba Ke reageerde dat het een toeval is dat het logo en de naam zo veel op die van Starbucks lijken. De rechtszaak heeft drie jaar geduurd, maar uiteindelijk heeft Starbucks het gewonnen. De rechtbank eiste Xing Ba Ke zijn naam stop te gebruiken en een compensatie van $62.000 aan Starbucks te betalen. Het geld dat Xing Ba Ke moet betalen is misschien weinig, maar de symboliek is wel groot. In een land waar alles gekopieerd wordt, kan de rechtszaak van Starbucks veel betekenen voor de ontwikkeling van een betere bescherming van intellectueel eigendom. Bron: M. Dickie, “Starbucks Wins Case against Chinese Copycat,” Financial Times, 3 januari 2006, pp.1 celstraffen, hackers worden soms ter dood veroordeeld. Geregeld valt de politie binnen bij internetcafés of worden spionnen ingeschakeld. De Chinese houding van geheimhouding, vrijgave of manipulatie van betrouwbare informatie was in 2003 een hot item bij de verspreiding van de ziekte SARS. China werd internationaal bekritiseerd wegens het achterhouden van de ziekte. Onder die internationale druk zag China zich verplicht tot grotere openheid. Plotseling berichtten kranten over de ernst van de ziekte en het aantal slachtoffers, er werden beloningen beloofd aan wie SARS-gevallen meldde. Bij de openheid die China plots vertoonde, vroeg de buitenwereld zich af of dit een doorbraak was in de Chinese traditie van censuur en geheimhouding. Dat lijkt niet het geval te zijn. De openheid kwam vermoedelijk vooral door de druk uit het buitenland. China zwijgt nog steeds over andere problemen waar het mee kampt, zoals milieuvervuiling, aids en werkloosheid. Volgens de regering moet het gezicht van China zo schoon mogelijk gehouden worden.

3.2 Chinese cultuur In China bestaat een bekende spreuk: “Wie een dorp betreedt, volgt de gewoonten, 入乡随俗”. Chinezen passen zich heel snel aan als ze in een nieuwe omgeving aankomen, hetzelfde verwachten ze ook van buitenlanders die in China komen. Wie zaken wil doen

28. Boden, J., 2006, pp75

26

met China, is dus genoodzaakt om eerst de cultuur goed te begrijpen en zich te passen aan de tradities en gewoonten. Het Westerse denken is beïnvloed door de Grieken, de waarden van het christendom, de verlichting, enzovoort. Het Chinese denken is beïnvloed door volkomen andere inzichten en tradities, die door Chinezen intuïtief als algemeen geldend worden ervaren. Hoewel de Chinese maatschappij een metamorfose heeft ondergaan sinds het openstellen van de economie, blijven de traditionele waarden hun belang behouden en de Chinese maatschappij domineren.

3.2.1 Chinese filosofieën De drie voornaamste filosofieën in China zijn het confucianisme, het taoïsme en, veel later, het boeddhisme. Het confucianisme en het taoïsme ontstonden in China zelf in de vijfde eeuw voor Christus. Het boeddhisme werd tijdens de eerste eeuw na Christus uit India geïmporteerd28. Het confucianisme is eeuwenlang de grondslag voor de Chinese samenleving geweest en veel normen en waarden van het hedendaagse China zijn daar uit voortgekomen. Het nederig opstellen ten opzichte van je medemens, is een typisch Chinese houding, ontleend aan Confucius. Omstreeks 450 v. Chr. predikte hij de ideale samenleving waarin iedereen de juiste

3. China en Chinese cultuur deugden moest betrachten en zich overeenkomstig zijn positie moest gedragen. Het taoïsme speelde zich veel meer af in de sfeer van kunst en wetenschap. De leer van Tao zei dat mensen moesten leven volgens hun innerlijke natuur. In die natuur leiden harmonie en verstoring tot ziekte en dood. Deze gedachte is later de leidraad geworden voor de Chinese geneeskunde. De liefde voor natuur van taoïsme is ook terug te zien in de traditionele Chinese schilderkunst. Het Boeddhisme tenslotte is de enige stroming die van oorsprong niet Chinees is. Boeddhistische teksten en afbeeldingen werden helemaal uit India via de Zijderoute naar China meegebracht, waar het behoorlijke veranderingen onderging. De aantrekkingskracht van het Boeddhisme schuilt in de aandacht voor het lijden van de mensen en het bereiken van de verlichting door een zuiver leven te praktiseren. Al deze Chinese filosofieën hebben veel respect voor tegenstrijdigheden en veranderingen in een mensenleven, bekijken bovendien een situatie liever in het geheel. Het Ying-Yang theorie van het taoïsme is hiervan een goed voorbeeld. Yin en Yang betekenen donker en licht, negatief en positief, koud en warm, enzovoort. Die twee krachten vormen de basis van de traditionele Chinese filosofie, religie, wetenschap, astrologie en toekomstvoorspelling. Ze zijn zowel tegengesteld als complementair: het ene bestaat niet zonder het andere, ze vullen elkaar aan. Er is een oud Chinees verhaal dat nog erg bekend is in Azië. Het gaat over een oude boer wiens enige paard is weggerend. Buren die dat gehoord hebben, komen hem troosten. “Wie weet of het goed of slecht is?” zegt de boer tegen de buren. Een paar dagen later, komt zijn paard terug, met een wild paard. Buren komen opnieuw bij de buur, dit keer om hem te feliciteren. De boer weigert echter hun felicitatie en zegt:” Wie weet of het goed of slecht is?”. Weer een paar dagen later. De zoon van de boer heeft zijn been gebroken toen hij het wilde paard wilde rijden. De buren komen opnieuw bij de boer om hun medelijden te spreken voor zijn zoon. “Wie weet of het goed of slecht is?”, antwoordt de boer alweer. Enkele weken later, komt het leger naar het dorp om alle gezonde mannen te halen om te vechten tegen een buurland. De zoon van de oude boer hoeft gelukkig niet mee omdat hij niet in staat is om te vechten. Het verhaal kan nog zo lang doorgaan als we willen. De kern van dit verhaal wil zeggen dat de wereld constant in verandering is en vol met tegenstrijdigheid zit. Er is een eindeloze cyclus waar ons leven blijft bewegen en terugkomen. Een bekende tekst uit een Chinese klassieke boek Tao Te Ching beschrijft deze cyclus als volgt:

To shrink something, you need to expand it first; To weaken something, you need to strengthen it first; To abolish something, you need to flourish it first; To take something, you need to give it first29.

3.2.2 Hiërarchie De confucianistische maatschappij was sterk hiërarchisch. Het was een verticale structuur met een vorst aan het hoofd. De vorst gaf het goede voorbeeld. Hij moest het juiste gedrag vertonen en de juiste ceremoniën uitvoeren. Het volk zal dan vanzelf vredig en rustig zijn. Door het juiste gedrag hield de vorst de wereld in harmonie met het universum. Confucius gelooft dat de harmonie het maatschappelijk ideaal was waarbij alle rolpatronen op elkaar zijn afgestemd. Als iedereen zijn eigen plaats behoudt, dan heerst overal harmonie. In de hiërarchische maatschappij waren alle sociale verhoudingen hiërarchisch. Er was de relatie tussen de vorst en zijn minister, tussen vader en zoon, tussen oudere en jongeren, tussen man en vrouw. Niet alleen de mens had een vaste plaats in deze maatschappij, ook alle dingen werden geclassificeerd, in categorieën ondergebracht. De plaats van een familie in de maatschappij kwam bijvoorbeeld tot uiting in de symboliek van de architectuur van de poorten. Steken er vier achthoekige balken boven de poort uit, dan woont er een welgestelde familie. Staan er aan beide zijden naast de poort ronde stenen, dan woont er een militair, staan er vierkante stenen naast de poort, dan woont er een burgerfamilie. De kledij stond ook als symbool van de sociale status. De draak stond voor de keizer. Niemand anders in het rijk mocht dat symbool ongestraft gebruiken. Behoorde iemand tot de militaire klasse, dan was er een tijger op zijn kledij geborduurd. Behoorde hij tot de burgerklasse, dan was er een vogel op geborduurd. Westerse leidinggevende

Chinese leidinggevende

29. Tao Te Ching, 770 – 476 v. Chr., hoofdstuk 36.

27

3. China en Chinese cultuur De hiërarchie uit het confucianisme is ook vandaag overal in China terug te vinden. Als persoon A in China afspraak heeft met een Chinese bedrijfsleider en net op het laatste moment wordt die bedrijfsleider ontboden door iemand anders die hogergeplaatst is, dan kan die bedrijfsleider niet anders dan de afspraak met persoon A verzetten. Een ander voorbeeld is de hiërarchische structuur binnen een delegatie. De leider beslist voor heel de groep. De leden zijn ingedeeld volgens een bepaald protocol. Wanneer iemand van de groep iets wil doen en de leider niet, dan legt de ene persoon zich neer bij de leider, zonder ophef te maken. Als er een uitstapje gepland is en de leider wordt plotseling ziek, dan blijft de hele groep in het hotel. Chinezen zijn onderworpen aan het hiërarchische systeem. Mensen nemen hun plaats in zoals dat van hen wordt verwacht. Het recht op fundamentele gelijkheid is voor velen in China onbekend.

In het Westen is een individu onafhankelijk. Een kind is het Westen leert vanaf het begin om zelfstandig en onafhankelijk te zijn. In China leert een kind gehoorzamen, zichzelf ondergeschikt te maken aan de groep. De term “individualisme’ heeft in de Chinese context een negatieve connotatie en impliceert een zekere mate van egoïsme. In de Chinese maatschappij hebben sociale relaties een grotere betekenis en impact dan in de westerse. Een relatie is in China eerder een doel op zichzelf dan een middel om een bepaald doel te bereiken. Voor westerse bedrijven betekent dit intensief en langdurig investeren in het opbouwen van zowel zakelijke als persoonlijke relaties met de Chinese zakenpartners. Volgens Ewald Beumer, die al sinds 1993 zaken doet met China, wordt je bijna als een familielid beschouwd, als de relatie eenmaal goed is met je Chinese zakenpartners31. Sociaal leven in het Westen

Sociaal leven in China

3.2.3 Guangxi (netwerk) De Chinese maatschappij functioneert op basis van persoonlijke relaties, meer dan op basis van wetten30. De wetten die bestaan, dienen meer om de regering in stand te houden, niet om het volk te beschermen. Alleen sociale relaties bieden bescherming. Het ontbreken van een gerechtelijk- en wetssysteem ligt grotendeels aan de basis van de impact van Guanxi. De term Guanxi wordt vaak onvertaald overgenomen in de westerse literatuur omdat hij verwijst naar de specifieke manier waarop Chinezen met elkaar omgaan en netwerken. Guanxi duidt op de relaties tussen mensen, de interactie tussen personen en de verplichting die zij hebben tegenover elkaar. Mensen zijn afhankelijk van elkaar en helpen elkaar in het dagelijkse leven. Iedereen bevindt zich in een bepaalde sociale positie en zijn hele leven is daarop afgestemd. Bescherming komt niet van de overheid, maar alleen van degenen met wie je een relatie hebt. Guanxi verwijst naar de Chinese langetermijnrelaties, persoonlijke relaties die wederzijdse verplichtingen impliceren. Het wederzijdse van een relatie kent geen tijdsbeperking. Dat betekent dat persoon A vandaag wordt geholpen door persoon B en dat persoon B misschien pas over dertig jaar zijn wederdienst vraagt. Dan is de verplichting van persoon A om de wederdienst te volbrengen. Zodra je iets aan iemand vraagt, sta je bij hem of haar in het krijt. Guanxi ontstaat door verwantschap of door een gemeenschappelijke ervaring. In principe vormt iedereen die je in de loop van je leven ontmoet, een mogelijkheid tot een nieuwe relatie. Vanaf het moment van geboorte tot overlijden, wordt het netwerk verder opgebouwd en uitgebreid. 30. Boden, J., 2006, pp176 31. China, land van onbegrensde mogelijkheden?, 2006, pp44

28

3.2.4 Communisme China was een keizerlijke staat tot in 1911 voordat Sun Zhongshan de Chinese Republiek uitriep. Sindsdien onderging China steeds meer invloed vanuit het Westen, westerse ideeën werd als liberalisme en individualisme beschouwd. Er heerste een anti-confucianistisch klimaat en er werd gepleit voor de afschaffing van het gearrangeerde huwelijk, voor vrouwenemancipatie. In die periode transformeerde China van een extreme traditionele en hiërarchische maatschappij tot een meer socialistisch en democratische maatschappij. Een nog grotere impact op de Chinese cultuur kreeg China echter van het communisme, in het bijzonder tussen 1949 en 1976 onder de leiding van Mao Zedong. Sinds 1 oktober 1949 toen de communistische leider Mao Zedong de Chinese Volksrepubliek uitriep, heeft de Chinese maatschappij enorme ideologische, politiek en maatschappelijke hervormingen en veranderingen doorgemaakt. Het socialistische gedachtengoed werd gepromoot. Alles draaide rondom arbeiders, boeren en soldaten onder leiding van de communistische partij.

3. China en Chinese cultuur Mao vertaalde zijn ideologische principes in nieuwe regels voor de omgang tussen mensen en voor de relatie tussen partij en volk. Het volk moest worden opgevoed in de geest van het socialisme. Hiervoor werden massa-campagnes georganiseerd om de Chinese tradities te doorbreken en een socialistische transformatie te bewerkstelligen. Kaderleden werden verplicht om op bepaalde tijdstippen mee te gaan werken op het platteland; boeren en arbeiders werden ingeschakeld om les te geven aan de scholen; studenten, kunstenaars en schrijvers werkten mee in landbouw en industrie. Tijdens de Culturele Revolutie(1966-1976) werd er opdracht gegeven om het traditionele gedachtengoed uit te roeien, zijnde de Vier Ouden: de oude cultuur, de oude gedachten, de oude gewoonten en de oude gebruiken. Een periode van vernieling brak aan. In heel China werden Confucianistische boeken verbrand, tempels kapotgemaakt. Miljoenen mensen werden onterecht verdacht van anti-socialisme en werden zwaar vernederd en zelfs in de cel gestopt. De tragiek van de Culturele Revolutie heeft enorme schaduw geworpen op de maatschappij. Studenten uit die periode konden hun studie niet afmaken omdat onderwijs werd gestaakt. Dat heeft ertoe geleid dat heel deze generatie laagopgeleid is. Mensen uit deze generatie zijn nu ongeveer 50 tot 60 jaar oud. Veel Chinezen verkeerden in psychisch kritieke toestand en pleegden zelfmoord door jarenlange beschuldiging en vernedering. Als gevolg van de Culturele Revolutie raakten veel Chinezen hun vertrouwen kwijt in de politiek en werden meer voorzichtig en gesloten in de omgang met mensen.

cultuur. De belangrijkste filosofie in China is confucianisme. Belangrijke aspecten hiervan zijn hiërarchie en guanxi die tot heden nog steeds aanwezig is in de Chinese maatschappij. Vanwege de hiërarchische cultuur hebben Chinezen meer respect voor autoriteit dan westerlingen, vanwege dit gedrag van Chinese consumenten leidt er weer toe dat westerse bedrijven zich anders moeten positioneren in China. Meer over de Chinese consumenten en marketingstrategieën kunnen we verder lezen in hoofdstuk vier. De guanxi wijst op dat westerse bedrijven langetermijnrelatie moeten opbouwen met hun Chinese zakenpartners en klanten. De Yin en Yang theorie kan hier een goede verklaring geven: “to take something, you need to give it first.”

Samenvatting

Dankzij de Open Markt Politiek is China van één van de armste landen gegroeid tot de vierde grootste economie ter wereld in 2007. Deze ontwikkeling biedt westerse bedrijven enorme potentie. Na de Verenigde Staten en Japan, ondertekende de Europese Unie een handelsovereenkomst in 1978. Sindsdien werden er veel Joint Ventures opgericht en tegenwoordig ook WFOEs. Er zijn echter ook risico’s die westerse bedrijven er aandacht moeten besteden. Corruptie onder ambtenaren kan veel frustratie zorgen bij westerse bedrijven. Dit betekent dat een goede relatie opbouwen met de overheid erg belangrijk is en zo voor de versoepeling kan zorgen. Het kopieergedrag in China is een ander probleem. Ondanks dat de Chinese regering zich steeds meer inspant tegen het schenden van intellectuele eigendom, dienen bedrijven toch zelf waakzaam te zijn. Ten slotte moeten westerse bedrijven attent blijven van het lokale politieke klimaat. De kans die er iets mis gaat is klein, maar als dat gebeurt, is het gevolg fataal. Chiezen passen zich heel snel aan in een nieuwe omgeving, dezelfde verwachten ze ook van buitenlanders die in China zijn. Het is voor westerse bedrijven van cruciaal belang dat ze zich verdiepen in de Chinese 29

4

Chinese consumenten Nationalisme Collectivisme Merkgevoeligheid Respect voor autoriteit Historisch georiënteerd Symboliek Marketingstrategieën

31

4. Chinese consumenten

Het uitzicht van buitenlandse multinationale bedrij-

ven in China was enorme veranderd sinds de jaren zeventig. Toen opende het land haar economie en verwelkomde direct buitenlandse investeerders. Grote multinationale bedrijven zoals Volkswagen, Coca Cola en 3M begonnen onmiddellijk de markt te exploreren. In de jaren tachtig werden ook andere multinationale bedrijven, bijvoorbeeld Motorola, Philips en NEC met open armen ontvangen in China. Al deze westerse bedrijven werden over het algemeen erg gerespecteerd door zowel de regering als de consumenten. Ze genoten veel beleidsmatige voordelen van de regering, zoals belastingvermindering. Zelfs in de jaren negentig, toen producten van die bedrijven al niet meer exclusief waren in China, verdienden ze nog veel ontzag en bewondering. Toendertijd, hadden Chinese consumenten een bijna onvoorwaardelijke voorkeur voor westerse producten en services.

4.1 Nationalisme Chinese consumenten hebben een zeer sterke nationaal gevoel van trots in vergelijking met westerlingen. Dit was duidelijk te merken toen in 2000 werd aangekondigd dat de Olympische Spelen in 2008 in Beijing zouden worden gehouden en heel het land dagenlang feest vierde. Op het Tian’anmenplein telt een klok de seconden af vanaf de overdracht van de fakkel van de Olympische Spelen tot 2008.

Bedrijven die geen rekening houden met deze nationale trots van Chinezen en daar simpelweg dezelfde marketingstrategie toepassen die in het Westen goed blijkt te werken, kunnen in de problemen komen. Nog minder dan drie jaar geleden, was de fastfood gigant McDonald’s Corp. gedwongen een tv-reclame stop te zetten in China omdat kijkers zich beDe situatie van die bedrijven is nu echter sterk ver- ledigd voelden. In die reclame knielde een Chinese anderd. Begin 2000, toen het Chinese BNP per hoofd man voor een verkoper om voor korting te smeken. van de bevolking $1,000 bereikte32 en vooral sinds Dat vonden de kijkers zeer beledigend omdat de Chinees in de reclame als een arme en 2001, toen China een lid werd van zelfrespectloze man werd afgeschilde Wereld Handelsorganisatie, zijn Chinese consumenten derd. Als reactie legde McDonald de percepties ten aanzien van de China uit dat het alleen bedoeld is Chinese consumenten voor bui- hebben een zeer sterke om de boodschap op een humoristenlandse producten aanzienlijk nationaal gevoel van tische manier over te brengen. De veranderd. De consumenten zijn Chinese kijkers waren daar kennelijk nu namelijk veeleisender gewor- trots in vergelijking met niet mee eens, want 80% vond de den. Kopers zien tegenwoordig westerlingen reclame discriminerend34. vaak weinig verschillen meer tusToyota Motor Corp. heeft een sen Chinese en westerse producvergelijkbare situatie meegemaakt ten. Als iemand een westers product koopt, is hij vaak juist teleurgesteld omdat hij met zijn poster in 2003. Op die poster buigt een Chibij dit product veel meer had verwacht. Multinationale nese stenengegraveerde leeuw plechtig neer wanneer producten genieten tegenwoordig in China helaas niet een Prado GX voorbij rijdt. De slogan luidt:”You have meer de keizerlijke status, kopers zijn kieskeuriger ge- to pay respect to it.” Veel Chinezen refereerden de stenen leeuw met die op de Lugou brug in Beijing, worden en letten nu meer op details en kwaliteit33. waar het eerste gevecht plaatsvond van de ChineesHierboven hebben we al gelezen dat buitenlandse Japanse oorlog in 1937. Nadat de poster werd gemultinationale bedrijven steeds meer concurrentie publiceerd, werden online autoforums overstroomd krijgen van de lokale Chinese bedrijven. Consumen- door commentaren van mensen die de advertentie als ten worden bovendien steeds kieskeuriger en krij- beledigend hadden ervaren. Een landelijke rancune gen steeds hogere verwachtingen van buitenlandse tegen Japanse bedrijven kan in China heel makkelijk producten. Multinationale bedrijven die concurrerend uitgelokt worden, vanwege de oorlog. Als reactie op willen blijven, zijn dus genoodzaakt om Chinees consumentengedrag te observeren, de veranderingen op tijd op te merken en daar continu op in te spelen. Bedrijven die daar niet genoeg aandacht aan geven, kunnen het vertrouwen van de consument verliezen en moeten uiteindelijk ook het marktaandeel inleveren. In dit hoofdstuk worden er kenmerken van Chinese consumenten beschreven ten opzichte van de westerse consumenten en de marketingstrategieën voor westerse bedrijven.

32.China Stastistical Yearbook, (2006), Beijing: China Stastistics Press 33.Seung, H.P., (2007), editie zomer 02, pp. 2 34. T.X.Li, (17 juni 2005), Chengdu Commercial Daily

33

4. Chinese consumenten

34

4. Chinese consumenten de snel-verspreidende verontwaardiging die de poster heeft veroorzaakt, heeft Toyota al zijn posters teruggetrokken uit dertig Chinese tijdschriften en bood publiekelijk excuses aan. Terwijl het Chinese nationalisme voor veel buitenlandse bedrijven een beetje abstract blijft, maakt Adidas er juist goed gebruik van. Onlangs is er een fantastische reclamecampagne van Adidas uitgevoerd met de Olympische Spelen als thema. In de campagne zijn gevoelens en opwinding van Chinezen duidelijk uitgebeeld. Chinezen beschouwen de Olympische Spelen niet zo maar als een sportevenement, maar eerder als een glorieus moment voor China om de wereld te overtuigen van haar stijgende welvaart en rijke cultuur. Deze reclame veroverde het hart van miljoenen Chinezen.

4.2 Collectivisme De Nederlandse sociaal psycholoog Geert Hofstede, die internationale bekendheid geniet op het gebied van interculturele studie, heeft in zijn onderzoek aangegeven dat zowel Chinezen als andere Aziaten een collectief zijn35. Deze collectiviteit wordt gereflecteerd in bijvoorbeeld de Chinese familie. In Nederland beeindigt de ouder-kind-relatie wettelijk gezien wanneer kinderen achttien worden, ouders hebben daarna weinig meer te zeggen over zaken zoals huwelijk. De Chinezen gedragen zich juist tegenovergesteld. Na het huwelijk, blijven kinderen nog steeds goedkeuringen vragen van ouders, zowel uit plicht als uit behoefte36. Soms nemen de ouders uiteindelijk de beslissing. Kinderen blijven na het huwelijk nog verantwoordelijk voor het verzorgen en financieel steunen van hun ouders. tegenstelling “ In vergelijking met hun In tot het Westen, tegenhangers in de Veris een huwelijk voor Chinezen enigde Staten zijn Chiniet alleen een nezen meer geneigd om g e b e u r t e n i s de bruid en mond-tot-mond commu- voor bruidgom, maar nicatie te vertrouwen” voor de gehele familie37. Doordat Chinezen een collectief vormen, worden vaak de meeste familieleden betrokken bij een grote aanschafbeslissing. In het Westen blijft het daarentegen meer een individuele beslissing. Een opmerkelijk punt van het Chinese collectivisme is dat ze alleen groepsgeoriënteerd zijn met mensen met wie ze al relatie mee hebben opgebouwd.

Tegenover vreemden gedragen ze zich juist bijzonder argwanend en afstandelijk. Het Chinese collectivisme levert een paar interessante punten op voor marketing. Het feit dat Chinezen groepsgeoriënteerd zijn, betekent dat het informele communicatiekanaal belangrijk is in de Chinese samenleving. In vergelijking met hun tegenhangers in de Verenigde Staten zijn Chinezen meer geneigd om mond-tot-mond communicatie te vertrouwen38. Het Chinese concept van “gezin” is belangrijk voor marketeers om te begrijpen. In tegenstelling tot de Westerse samenleving, maken grootouders en zelfs verre familieleden ook deel uit van het “gezin”. Een reclame waarin alleen man, vrouw en kinderen voorkomen, geeft geen compleet beeld van een Chinees gezin. Andere familieleden zoals opa en oma moeten er ook in voorkomen zodat het realistischer wordt. Individualisme

Collectivisme

4.3 Merkgevoeligheid De merkgevoeligheid van Chinezen is verrassend snel gegroeid sinds de openstelling van de economie. De toestroom van buitenlandse producten naar de Chinese markt heeft grote impact gehad op Chinese consumenten en heeft het bewustzijn van merken gecreëerd bij Chinese consumenten die daar vóór niet bestond39. Bijna drie decennia later, dankzij de sterk groeiende economie en de opkomende middenklasse, is China nu de derde grootste markt voor luxe merken in de wereld40. Het Duitse autobedrijf Audi zei in mei 2006 dat hun verkoopscijfers in China bijna verdubbeld waren in slechts vijf maanden. Mercedes-Benz zei ook dat hun verkoopscijfers elk jaar met 20 procent stijgen. De merkgevoeligheid van Chinezen is eigenlijk een bijproduct van het eeuwenoude Chinese fenomeen Mianzi(面子), oftewel het gezicht. In het Chinees ver-

35. Hofstede, G., (1980) 36. Salaff, B., (1966) 37. Salaff, B., (1966) 38. Yao, O.H.M., (1994) 39. Gebasseerd op een interview van Steve M. Schmidt, directeur en CEO van VNU Marketing Information and ACNielsen. 40. China said tobe biggest luxury consumption market by 2015, SinoCast China Business Daily News, 12 februari 2005

35

4. Chinese consumenten wijst het naar het publieke en sociale imago. Een individu heeft een gezicht, een bedrijf heeft een gezicht, een departement heeft een gezicht, een organisatie heeft een gezicht en zelfs China als land heeft een gezicht. Chinezen uiten graag hun sociale status en welvaart in bijvoorbeeld kleding, auto’s en moderne apparaten, zoals mobiele telefoons en mp3-spelers. Door producten van bekende en dure merken, meestal westerse merken, te bezitten, krijgt een Chinees een gezicht in zijn omgeving. De merkgevoeligheid in China is soms aanstekelijk. Ook dat heeft veel te maken met mianzi. Bijvoorbeeld, als iemand een iPod heeft gekocht, voelen vrienden in zijn kring vaak een beetje gedwongen om ook een te hebben, zodat ze het gezicht kunnen blijven behouden in die kring. Het is inmiddels al duidelijk geworden dat een Chinees een merkproduct koopt voornamelijk om zijn sociale status en welvaart te tonen en daardoor zijn gezicht te verkrijgen en te behouden. De herkenbaarheid van merken bij producten is daarom zeer belangrijk. Dat verklaart waarschijnlijk waarom Cartier minder succesvol is in China dan Louis Vuitton. Want een Cartier ring is simpelweg minder herkenbaar dan een Louis Vuitton tas met zijn bekende LV-patroon.

van hem verwach- “Chinezen hebben een ten. Dus bijvoorbeeld een koning sterk ontwikkeld respect moet zich als een voor autoriteit” koning gedragen, een minister als een minister, een vader als een vader. Tot de dag van vandaag spreken Chinezen nog steeds mensen liever aan met meer hiërarchische termen dan westerlingen. Bijvoorbeeld, Chinezen zijn gewend om Mao Zedong43 als Voorzitter Mao te noemen om respect te tonen voor zijn autoriteit. Ook in het bedrijfsleven is deze traditie behouden, een manager wordt nog altijd genoemd met zijn functie voor zijn achternaam, bijvoorbeeld manager Wang. Aangezien Chinezen een groot respect hebben voor autoriteit die hen wijzen op goed of slecht, kan een product of service beter verkopen, als opinieleiders consumenten die aanbevelen. Opinieleiders voor Chinese consumenten zijn onder meer oudere mensen, politici, bekende intellectuelen, beroemdheden etc. Kindle is ermee eens dat Chinezen veel meer beïnvloed kunnen worden door opinieleiders tijdens een aankoop dan Amerikaanse consumenten44.

4.5 Historisch georiën4.4 Respect voor autoriteit teerd Chinezen hebben een sterk ontwikkeld respect voor autoriteit. Ze zijn geneigd hierop volledig te vertrouwen zonder enige vragen te stellen41. Bijvoorbeeld, in een klas verwachten Chinese studenten hun docent hen te “leren”, en hen niet alleen te begeleiden. Een student zal denken dat hij niets leert, als hij om zijn opinies wordt gevraagd of als hij een probleem zelf moet oplossen. Het is een vergelijkbare situatie als bij psychotherapie: Chinese patiënten verzoeken meestal de psycholoog om hen te vertellen wat ze moeten doen. Ze geloven dat een oplossing die ze zelf hebben bedacht na een bezoek bij de psycholoog niet een betere manier is om hun ziektes te genezen. Chinees respect voor autoriteit is geworteld in de vijf fundamentele relaties binnen het Confucianisme. Die relaties zijn die tussen vorst en minister, vader en zoon, man en vrouw, oudere en jongere mensen en tussen vrienden42. Deze relaties hebben effectief het sociale gedrag onder controle gehouden in de Chinese samenleving. Een Chinees moet zich gedragen zoals anderen

41. Yao, O.H.M., (1994) 42. Hchu, H.Y. en Yang, K.S.,(1972), pp. 381-410 43. Het eerste staathoofd van de Volksrepubliek China 44. Kindle, I., (1985), pp186-90 45. Kluckhohn, F.R. en Strodtbeck, F.L. (1961), pp. 14 46. Van Oort, H.A. (1979), 11(maart, 1), pp. 1-10.

36

Antropologen Kluckhohn en Strodtbeck hebben aangegeven dat Chinezen zich graag op het verleden orienteren: “Historical China was a society which gave firstorder preference to the past-time orientation. Ancestor worship and a strong family tradition were both expressions of this preference. So also was the Chinese attitude that nothing new ever happened in the Present or would happen in the Future; it had all happened before in the far distant Past45.“ Antropoloog Van Oort gelooft dat Chinezen erg historisch georiënteerd zijn. Hij zegt:” If there is one people in the world that is history-minded, it is certainly the Chinese people46.” Van Oort heeft zijn punt wel duidelijk gemaakt, maar heeft helaas geen uitleg van zijn theorie gegeven. Burkhardt is het echter wel gelukt om hiervoor een verklaring te geven. Naar zijn mening is China altijd een conservatief land geweest. Het land gelooft dat wat goed was voor de voorouders, door ontelbare generaties heen getest, ook is voor hen47. Ze zijn trots op de eeuwenoude Chinese cultuur. Volgens Yao zijn

4. Chinese consumenten Chinezen hierdoor daarom ook minder geneigd om risico’s te nemen en zijn bovendien minder innovatief in vergelijking tot westerlingen48. Bij reclame maken in China wordt het lange-termijndenken benadrukt. De link met de Chinese cultuur wordt gelegd om in te spelen op het gevoel van nationale trots. Op de poster van de Chinese verzekeringsmaatschappij General China Life Insurance (中意人寿), wordt een kind afgebeeld met een antiek geldstuk uit het keizerlijk China om de hals: een verwijzing naar de eeuwenoude Chinese cultuur(zie afb. 4.5) Volgens Yao kan de historische oriëntatie de hoge merkentrouw van Chinezen verklaren. Tenzij ze erg ontevreden zijn met het product, switchen ze niet zo snel naar een ander merk of product.

4.6 Symboliek De Chinese maatschappij wordt beheerst door symboliek49. In het dagelijks leven zijn overal symbolen aanwezig en ook festiviteiten worden erdoor bepaald. De symbolen heeft vaak vooral een sociale betekenis en hangen samen met de dingen zoals: geboorte, geluk, gezondheid en welvaart enzovoorts. Getallensymboliek Getallensymboliek maakt een belangrijk deel uit van de Chinese cultuur. Er zijn geluksgetallen en ongeluksgetallen voor Chinezen. Het getal vier wordt door Chinezen bij alle omstandigheden zo veel mogelijk vermeden omdat het fonetisch doet denken aan de “dood” die ook dezelfde klank heeft. Dit is dus een ongeluksnummer voor Chinezen. Daarentegen is het getal acht juist het gelukkigste nummer, omdat het fonetisch doet denken aan “rijkdom”. Het Qing Zhi Lu Hotel in Shanghai heeft geen derde en vierde verdieping. In totaal zijn er zes verdiepingen, genummerd van één tot acht. Dat de vierde verdieping is weggelaten komt ook vaak voor. De derde verdieping is waarschijnlijk weggelaten omdat men graag aan acht verdiepingen wilde komen. De Jinmao-toren in Shanghai, op dit moment het hoogste gebouw in China en het vierde hoogste in de wereld, heeft precies 88 verdiepingen.

hebben in het Chinees. De cijfers 1 6 8, leest als yi lu ba in het Chinees, doen denken aan yi lu fa, wat betekent “Op weg naar rijkdom.” Telefoonnummers of nummerplaten die dit soort geluksgetallen bevatten kunnen heel veel goeds opleveren. De schrijfster van het boek “De essentie van China”, Jeanne Boden, heeft ervaring met die getallen. Toen zij in 2005 in Beijing een nieuw Chinese mobiel nummer wilde, kreeg zij een lijst met cijfers aangeboden, telkens met een prijs ernaast. Prijzen variëren van 60 tot 8000 Yuan. Het prijsverschil heeft te maken met het feit dat sommige cijfers “beter” zijn dan andere. Telefoonnummer waarin een cijfer vier voorkomt, zijn de goedkoopste. Nummers met het cijfer acht zijn duur. Mobielnummer 1368888888 is tot nu toe het duurste nummer en heeft 1,8 miljoen Yuan (ca. 180 duizend euro) opgebracht op een veiling.

Een serie nummers kan een aparte betekenis

Geel is in China een heilige kleur, het is de spirituele kleur van het Boeddhisme. Naast heiligdom straalt

Afbeelding 4.5: reclameposter van General China Life Insurance

Kleurensymboliek Kleuren kunnen in verschillende culturen verschillende betekenis symboliseren. Hoe Chinezen kleuren gebruiken is heel anders dan westerlingen gewend zijn.

48. Yao, O.H.M., (1994) 49. Boden, J., De essentie van China, Bussem, Uitgeverij Coutinho, 2006 47. Burkhardt, V.R. (1955)

37

4. Chinese consumenten geel ook status en macht uit, want het was vroeger de kleur van de keizerlijke familie. Het dak van de Verboden Stad is geel, het gewaad van de keizer is geel. In China geloofde men dat de leden van de keizerlijke familie rechtstreekse afstammelingen waren van de zon en zij alleen mochten de gele kleur dragen. Rood is de kleur van geluk. Rood komt bijgevolg overvloedig voor in China. Een bruidsjurk is traditioneel rood, maar tegenwoordig wordt er ook vaak in het wit getrouwd, terwijl dat van oudsher de rouw-kleur is. Met Chinees Nieuwjaar worden aan kinderen hong bao of “rode envelopjes” uitgedeeld waarin geld wordt gestopt. In het oude China geloofde men dat dit de kinderen zou beschermen tegen boze geesten. Groen is de kleur van de jeugd. Het dak van confucianistische tempels waar in het oude China de confucianistische scholen werden georganiseerd, is groen.

4.6 Marketingstrategieën voor multinationale bedrijven China is een dynamisch land dat constant in verandering is. Buitenlandse multinationale bedrijven die succes willen behalen of behouden in China, moeten zich goed te weten positioneren op de markt. Think local, act global “To succeed in China, multinational corporations must turn the aphorism ‘think local, but act global” on its head. Although they have to master the art of local operation, their behavior must match their global standards, as expected by the Chinese50.”

Buitenlandse multinationale bedrijven moeten zich echter wel internationaal gedragen in China. Er wordt van ze verwacht dat ze in China op dezelfde manier gaan opereren als in andere landen, dubbele standaarden worden niet geaccepteerd. Dit heeft Toshiba zich snel gerealiseerd in 2000. Toen het nieuws de wereld rondreisde van defecte Toshiba-laptops, betaalde Toshiba circa $1,5 miljard (of $445 per persoon) als compensatie aan zijn Amerikaanse consumenten, terwijl zijn Chinese consumenten alleen gecorrigeerde software kregen. Deze ongeljke behandeling veroorzaakte grote ontevredenheid bij de Chinezen. Nadat Toshiba landelijk werd afgevuurd in de Chinese media, zakte hun positie als meeste populaire laptop fabrikant naar nummer drie. Het marktaandeel daalde ook van 19% naar 15% in slechts enkele maanden. Mentor en rolmodel Toen China haar deuren voor de wereld opende, verwachte China aanvankelijk dat buitenlandse multinationale bedrijven geld, kennis en technologie zouden meenemen. Nu het uitstekend gaat met de economie, heeft China al genoeg geld verdiend en bovendien technologie- en managementkennis verkregen. Van buitenlandse multinationale bedrijven wordt tegenwoordig verwacht dat ze mentor en rolmodel zijn voor China51. China verwacht dat ze nog veel kunnen benutten van de positieve invloed van buitenlandse multinationale bedrijven op het Chinese zakenklimaat.

- Seung Ho Park Directeur van Samsung Economic Research Institute in Beijing

Gezicht opbouwen Hierboven hebben we al gelezen dat Chinezen merkgevoelig zijn en dat het veel te maken heeft met de Chinese fenomeen mianzi (面子), oftewel het gezicht. Niet alleen een individu, maar ook een bedrijf heeft een “gezicht”. Een bedrijf in China zal niet erkend worden als het geen uitstraling heeft, hoe goed het ook werkt. In China moet er rekening gehouden worden met het imago, het “gezicht” van het bedrijf.

Simpel gezegd moeten buitenlandse multinationale bedrijven goed in het achterhoofd houden dat ze in China als een lokaal bedrijf moeten denken maar zich als een internationaal bedrijf moeten gedragen. Lokaal denken betekent dat de handels- en benaderingswijze toegespitst moet zijn op de lokale realiteit. Het is belangrijk dat buitenlandse multinationale bedrijven respect hebben voor de lokale cultuur, normen en waarden en bovendien scherp blijven letten op het lokale politieke omstandigheden. Lokale managementtalenten zijn van groot belang voor de lokalisering van buitenlandse multinationale bedrijven. Omdat lokale managers de Chinese markt en manier van zaken doen goed kennen. Want buitenlandse bedrijven hebben niet alleen handen en voeten nodig in China, ook hersenen.

Dat ondervond ook het Amerikaanse bedrijf Rogers Corporation dat naast China, productie-eenheden heeft in België, de Verenigde Staten, Japan, Korea, Taiwan en Singapore. Op alle locaties opteert het bedrijf voor een bescheiden ontvangstruimte. In China zag het zich echter verplicht om te voldoen aan de lokale normen en om te investeren in het “gezicht van het bedrijf”. Roger Suzhou heeft een marmeren receptie. In geen enkel ander bedrijf van Rogers is dat het geval. Dirk Maeyens, global marketing manager bij Rogers Corporation, formuleert het als volgt: “Die infrastructuur was nodig om te kunnen concurreren met de andere bedrijven – om de nodige aantrekkingskracht te hebben op sollicitanten, leveranciers, enzovoorts. Met aantrekkingskracht bedoel ik dat we daar moeten

50. Seung, H.P., (2007), editie zomer 02, pp. 1 51. Seung, H.P., (2007), editie zomer 02, pp. 4

38

4. Chinese consumenten uitstralen dat we een beursgenoteerd Amerikaans bedrijf zijn en dat we onze zaken professioneel aanpakken.” Merknamen Bij de vertaling van een bedrijfsnaam of merknaam moet rekening worden gehouden met de Chinese filosofische achtergrond en speelt symboliek een cruciale rol. Er wordt in het Chinees gekozen voor een naam die fonetisch ongeveer hetzelfde klinkt als de oorspronkelijke westerse naam. Daarnaast wordt geprobeerd de vertaling een betekenis mee te geven die gelukbrengend is of een gunstige connotatie heeft. Bij schoonheidsproducten verwijst de Chinese naam naar schoonheid. Bij drank en voeding komt het karakter ‘geluk’ vaak terug. Bijvoorbeeld Coca Cola, Ke kou ke le（可口可乐）, zou kunnen vertaald worden als ‘Lekker en je wordt er blij van’; Lays chips wordt Le shi（乐事）of ‘Voorspoedige zaak’. De Franse keten Fnac wordt in de Chinees fa ya ke（法雅客） of de ‘charmante Franse klant’.

Samenvatting

Sinds er meer aanbod is op de Chinese markt, zijn Chinese consumenten kieskeuriger en veeleisender geworden vergeleken met twintig jaar geleden. Westerse bedrijven genieten nu niet meer de keizerlijke status en dreigen steeds meer marktaandelen te verliezen aan de lokale concurrenten. Om overeind te blijven, moeten westerse bedrijven goed op de hoogte zijn van de veranderende behoeftes, wensen en gedrag van Chinese consumenten. Ze moeten daarom rekening houden met het Chinese nationalisme en gebruik maken van het Chinese collectivisme en voorkeur historische oriëntatie en symboliek. “Think local, act global” is de gouden regel voor westerse bedrijven in China. Om als een internationaal bedrijf te gedragen moeten ze investeren in hun gezicht. Zonder gezicht, wordt een bedrijf niet erkend in China, hoe goed hij ook werkt. Dit komt door dat Chinezen sterke respect hebben voor autoriteit. Westerse bedrijven genieten in China nog steeds een gerespecteerde positie. Ze moeten volgens het confucianisme zich overeenkomstig hun positie gedragen. Pas dan kunnen ze vertrouw krijgen van de Chinese consumenten. In dit hoofdstuk hebben we de kenmerken gezien van de Chinese consumenten en hoe westerse bedrijven daar moeten inspelen. In het volgende hoofdstuk zal verder ingezoomd worden in de Chinese internetgebruikers. Wie ze zijn en wat ze doen op het internet.

39

5 Internet in China Demografische gegevens Gebruikersactiviteiten op Internet

41

5. Internet inn China

De eerste email in China werd reeds verzonden op 20 september 1987. Het Internet werd echter pas in september 1994 toegankelijk gemaakt voor gewone gebruikers. Daarvoor werd het alleen gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek .

Het gebruik van Internet is sinds de introductie explosief toegenomen. Uit een onderzoeksrapport van China Internet Network Information Centre (CNNIC) van januari 2008, blijkt dat het aantal internetgebruikers in China maar liefst met 53% is gestegen, van 137 miljoen naar 210 miljoen in 2007 . Dat is gemiddeld zo’n 200.000 nieuwe gebruikers per dag. Uit nieuwe statistische gegevens van maart 2008 blijkt dat China de Verenigde Staten al is gepasseerd met 221 miljoen gebruikers en nummer één is geworden in de wereld. Ondanks de verbazingwekkende groei en het enorme aantal internetgebruikers, maakt deze groep maar 16% deel uit van de gehele Chinese bevolking.

Dat is aanzienlijk lager dan de 85% in Nederland . Gezien de groei, zullen er in de toekomst zeker nog enkele honderden miljoenen Chinese internetgebruikers bijkomen. Het gigantische aantal internetgebruikers in China is voor veel westerse internetbedrijven een gouden kans, maar tegelijkertijd ook een enorme uitdaging. Want de kenmerken van de Chinese internetgebruikers verschillen behoorlijk van de Westerse. Westerse internetbedrijven die in China succes willen boeken, dienen zich eerst goed te verdiepen in de Chinese doelgroep en de Chinese internetmarkt. In dit hoofdstuk wordt er analyse gedaan naar Chinese internetgebruikers en hun online activiteiten. Deze is gebaseerd op het onderzoeksrapport van CNNIC van januari 2008.

5.1 Demografische gegevens 5.1.1 Geslacht Van de Chinese internetgebruikers vormen de mannen een kleine meerderheid, 57%. De verhouding tussen mannen en vrouwen, varieert

per leeftijdscategorie. Tussen internetgebruikers onder de 18 jaar zijn er evenveel vrouwen als mannen. Bij internetgebruikers boven de 50 jaar zijn er duidelijk meer mannelijke gebruikers. Het specifieke verschil per leeftijdcategorie is hieronder te zien in de grafiek 5.5.1.

Grafiek 5.1.1: internetgebruik in China gesorteerd per leeftijdscategorie en geslacht

43

5. Internet inn China

5.1.2 Leeftijd Terwijl de gemiddelde leeftijd van Nederlandse internetgebruikers verder stijgt, word het Chinese Internet nog steeds gedomineerd door jongeren onder de 30 jaar, ongetrouwd en voornamelijk studenten. De grootste leeftijdgroep is tussen de 18 en 24 jaar, met 31,8%, gevolgd door de groep onder 18 jaar met 19,1% en de groep 25-30 jaar met 18,1%. Grafiek 5.1.2. Leeftijdverdeling van Chinese internetgebruikers

5.1.3 Opleidingsniveau Chinese internetgebruikers zijn relatief hoog opgeleid. Maar mensen met een lager opleidingsniveau sluiten zich steeds meer aan bij de internetbevolking. Van 1999 tot 2007 is het percentage van internetgebruikers met een HBO-diploma of hoger, gedaald van 86% naar 36,2%. Grafiek 5.1.3. Opleidingsniveau van Chinese internetgebruikers

5.1.4 Locatie

Grafiek 5.1.4. Locaties waar Chinese internetgebruikers internet gebruiken

44

Het aantal internetgebruikers dat thuis online gaat, is in 2007 met 35,7% gestegen tot 67,3%, ten opzichte van 2006. Opmerkelijk is dat er ook 33,9% van de internetgebruikers een internetcafé bezoekt. Volgens CNNIC heeft dat te maken met het feit dat niet iedereen een computer en de internetkosten kan betalen. Een internetcafé

5. Internet inn China laptop met 5,6% gestegen ten opzichte van 2006.

5.1.5 Soorten computers In China gebruiken de meeste mensen een desktop computer om te surfen. Maar een laptop wordt ook steeds meer gebruikt. In 2007 is het gebruik van een

Mobiel internetten in China wordt steeds populairder. In 2007 waren er al 50 miljoen mensen die een internetverbinding hebben op hun mobiel. Het aantal is met 12% gestegen ten opzichte van 2006.

Grafiek 5.1.5. Soorten computers waarbij internetgebruikers surfen

5.1.6 Chinezen zonder internet Het is nuttig om ook de groep te onderzoeken die nog geen gebruik maakt van internet. Zo zien we ook vanuit een ander perspectief de huidige ontwikkeling van het Internet in China. Uit onderzoek blijkt dat het opleidingsniveau grote invloed heeft op het gebruik van Internet. Zo bestaat de groep van mensen die geen gebruik maakt van internet voor nog geen 0,1% uit HBO-niveau en voor maar liefst 52,9% met middelbare school of minder. Naast opleidingsniveau is het verschil in inkomen een

Internetverbinding is te traag

bepalende factor. Zo blijkt dat het gemiddelde inkomen van mensen zonder Internet lager is. Een internetabonnement is in China nog relatief duur vergeleken met westerse landen. De vier belangrijkste redenen waarom mensen geen Internet gebruiken is een gebrek aan: 1) kennis over computer en Internet 2) tijd 3) computers 4) interesse

Grafiek 5.1.6: Oorzaken waarom mensen geen Internet gebruiken.

0,1%

Internetkosten zijn te duur Geen toestemming van ouders of docenten

4,4% 2,1%

Geen interesse

15,1%

Te oud of te jong

14,5% 25,5%

Geen tijd

2,5%

Geen breedband infrastructuur

20,8%

Geen computer

48,9%

Geen verstand van computer of internet

0%

15%

30%

45%

60% 45

5. Internet inn China

5.2 Gebruikersactiviteiten op Internet Net als in het Westen, heeft Internet in China ook een onvervangbare plaats ingenomen in het dagelijkse leven. Sterker nog, Internet is misschien zelfs nog belangrijker voor Chinezen. Want gemiddeld is een Chinees 16,2 uur per week online. In Nederland is dit 7,9 uur55 . 12,1% van de Chinese internetgebruikers blijven zelfs langer dan 40 uur per week online. Chinezen zijn intensieve internetgebruikers. Chinezen staan heel positief tegenover Internet. 93,1% vindt dat het Internet hen helpt bij werk en studie. 94,2% vindt dat het internet hun vrije tijd heeft verrijkt. De zeven populairste online activiteiten bij Chinezen zijn: 1. Online muziek beluisteren 2. Chat 3. Videostreams bekijken 4. Online nieuws lezen 5. Zoeken 6. Online gamen 7. Emailen Opvallend is dat email helemaal onderaan staat bij Chinezen, terwijl die voor Nederlanders samen met chat en zoekmachine de belangrijkste online activiteiten zijn. Hieronder zien we een nadere analyse per activiteit toegelicht.

5.2.1 Online muziek beluisteren Online naar muziek luisteren wordt door veel Chinese internetgebruikers gezien als het belangrijkste activiteit op Internet. 86,6% van de internetgebruikers zegt wel eens muziek te hebben beluisterd op Internet. Degenen die het nooit hebben gedaan, zijn mensen die nog weinig ervaring hebben met het Internet. 71,2% van de 210 miljoen gebruikers heeft zelfs gezegd binnen de afgelopen zes maanden muziek te hebben gedownload. Wat ook interessant is, is dat Chinezen het leuk vinden als er muziek en geluidseffecten aanwezig zijn op een site, terwijl veel westerlingen zich daar juist een beetje aan irriteren. Dit concludeerde Elizabeth Würtz van IT University Copenhagen uit haar onderzoek naar een cross-cultural analyse van websites56 .

Grafiek 5.2: Oorzaken waarom mensen geen Internet gebruiken.

5.2.2 Chat Nederland staat bekend om het hoge percentage chatters van 85% in vergelijking met andere Europese landen57. China komt hier ook aardig in de buurt met 81,4% chatters. Bij gebruikers tussen de 18 en 24 jaar ligt het percentage zelfs op 96,3%. In Nederland is MSN de meeste gebruikte messenger, in China is dat QQ, een Chinese Instant Messenger. Een Instant Messenger beperkt zich in China tot privé-doeleinden. Alibaba.com, de grootste businessto-business marktplaats voor internationale handel, biedt ook een zakelijke messenger voor zijn klanten, genaamd AliTalk. Met deze messenger kunnen kopers en verkopers uit diverse landen direct contact leggen en tot een deal komen. Klanten ervaren dit als zeer positief en vinden dat de messenger de communicatie verbetert en versnelt zonder extra kosten. Uit dit gedrag van Chinese internetgebruikers kunnen we concluderen dat Chinezen voorkeur hebben voor snelle communicatie. Effectiviteit is voor hen erg belangrijk.

55. Webwereld, (08/2007), http://webwereld.nl/ 56. Elizabeth Würtz, (2005), A cross-cultural analysis of websites from high-context cultures and low-context cultures, Copenhagen: Journal of Computer-mediated Communication, 11(1), artikel 13 57. Wiersma, T., Emerce, (13/02/2004), www.emerce.nl/nieuws.jsp?id=172709

46

5. Internet inn China

Afbeelding 5.2.2: Chinese Instant Messenger QQ

5.2.3 Videostreams bekijken Het aantal mensen dat online video’s heeft bekeken in China is enorm gegroeid in 2007 tot 160 miljoen mensen, dat is 76,9% van de totale internetbevolking. In deze groep komen de meeste mensen voor met een opleidingsniveau van middelbare school of HBO. Lager opgeleide mensen bekijken relatief minder video’s online. De grootste videosite in China is Tudou, de Chinese versie van YouTube, maar wel eerder begonnen en groter. Tudou betekent “aardappel” in het Chinees, een naam die niet toevallig lijkt gekozen, aangezien een van de oprichters, Marc van der Chijs, een Nederlander is. Uit een onderzoek van Nielsen NetRatings, blijkt dat er momenteel ruim 360 films per week worden bekeken op Tudou door 28,8 miljoen unieke bezoekers. De site groeit enorm snel, alleen al van juni tot september in 2007 is het aantal unieke bezoekers met 150% gestegen en het aantal bekeken clips met 175% gestegen58. Waar de YouTube kijkers ergens gemiddeld tussen de 8 en 12 minuten kijken per sessie, is dat in China tussen de 1 en 2 uur. Ze hebben zelfs “powerusers”. Die kijken 12 uur achter elkaar59. Per maand streamt Tudou ruim 15 miljard minuten aan videomateriaal, bij YouTube is dat slechts 3,5 miljard

minuten. Behalve Tudou, zijn er in China nog vier andere videosites: youku.com, 6rooms.com, ku6.com, 56.com. Wat betreft het downloaden van video’s online, zegt 40% dat ze wel eens films of series hebben gedownload binnen het afgelopen half jaar. Ook blijkt dat hoger opgeleiden vaker downloaden dan lager opgeleiden. Volgens CNNIC heeft het mogelijk te maken met dat lageropgeleiden relatief minder goed kunnen omgaan met downloadprogramma’s. Net als wij hier in Nederland, waar wij ons kunnen abonneren op een nieuwssite zoals die van de Volkskrant, kunnen mensen in China zich ook abonneren op een filmsite. En dat voor slechts 20 yuan(ca. 2 euro) per maand, om onbeperkt films en series te bekijken. Dankzij de lage kosten en de grote hoeveelheid selecties, wordt dit soort “online bioscopen” ontzettend populair bij vooral de nog studerende internetgebruikers, want die wonen meestal op de schoolcampus en hebben geen televisie.

58. Nielsen NetRatings, (31/08/2007), http://www.nielsen-netratings.com/pr/pr_070831_EnCN.pdf 59. Hoff, V.D.R., MolBlog, (01/04/2008), http://www.molblog.nl/reacties.php/6777

47

5. Internet inn China

Afbeelding 5.2.3: www.tudou.com

48

5. Internet inn China

5.2.4 Online nieuws lezen Chinezen lezen veel nieuws op Internet. Eén van de vijf internetgebruikers heeft een nieuwssite als startpagina gezet. 73,6% heeft gezegd online nieuws te hebben gelezen binnen het afgelopen half jaar. Bij internetgebruikers tussen 36 en 40 jaar leest zelfs 87,3% nieuws online. Een interessant punt is dat entertainment nieuws het meest gelezen nieuws is op Internet. Omdat de meeste Chinese internetgebruikers onder de 30 jaar zijn en zich erg betrokken voelen bij beroemdheden. Ondanks het grote aantal nieuwslezers online, vindt maar de helft van hen het nieuws betrouwbaar.

5.2.5 Zoeken Internet is eigenlijk een gigantische digitale bibliotheek. Om snel aan de gewenste informatie te komen, is een zoeksysteem nodig. Op Internet is dat de zoekmachine. 95% van de Nederlandse internetgebruikers gebruikt een zoekmachine. Google is hierbij met afstand de meeste gebruikte zoekmachine, met een marktaandeel van maar liefst 91%60 . Het gebruik van zoekmachines in China in 2007 is flink gestegen, maar met 72,4% blijft China nog achter ten opzichte van de westerse landen. Terwijl

het gebruik van zoekmachines tot één van de belangrijkste activiteiten behoort in het Westen, staat het in China slechts op de vijfde plaats. Mensen die geen zoekmachine gebruiken in China, komen meestal direct op een bekende mega nieuwsportaal waar ze allerlei informatie kunnen vinden. In China is het Google niet gelukt om marktleider te worden. Daar gebruiken de meeste mensen de Chinese zoekmachine Baidu. Hoewel de zoekmachine in China minder wordt gebruikt, blijkt uit onderzoek van Enquiro dat Chinezen die wel een zoekmachine gebruiken, twee tot drie keer langer blijven op de resultatenpagina’s61. Een mogelijke verklaring volgens onderzoeker Deborah Fallows is dat Chinese zoekers minder snel relevante resultaten kunnen vinden dan de westerse zoeker. Vanwege een langzamere internetverbinding blijven ze bovendien langer wachten. Daarnaast besteden veel Chinezen ook tijd aan de discussiepagina van Baidu waar ze over de gevonden resultaten kunnen discussiëren, iets wat uniek is van de site. Het interessante wat wij eruit kunnen halen van die discussiepagina, is dat het Chinese collectivisme hierin terug te zien is. Ook bij de zoekmachine zijn groepsverbanden belangrijk voor Chinezen. Wat zoeken Chinezen online? Entertainment Werk en studieinformatie Nieuws Algemene kennis

68% 56% 43% 43%

60. Checkit, (30/01/2006), http://www.checkit.nl/press-report_Google_stijgt_sterk.html 61. Sherman, C., (31/05/2007), http://searchengineland.com/070531-122744.php

49

5. Internet inn China

5.2.6 Online gamen Chinese gamers hebben in 2007 1,7 miljard US dollar aan online games besteed62. Ten opzichte van het voorgaande jaar is dit een stijging van maar liefst 71%. De verwachting is dat de uitgaven dit jaar nog verder zullen stijgen richting 2,5 miljard US dollar. Het uitgavenpatroon zal in 2012 waarschijnlijk oplopen tot 6 miljard dollar. Ofwel een jaarlijkse groei van 29%. Verder blijkt dat de meeste Chinese spelers erg jong zijn, driekwart van alle online spelers is jonger dan 25 jaar. Het overgrote deel is man (83%). Ze zijn wel heel vaak online, want 75% van alle spelers speelt minimaal 3 uur per dag online games. Het Amerikaanse online spel World of Warcraft is in China een groot succes. Dankzij het grote aantal geregistreerde Chinese spelers, is World of Warcraft op dit moment de grootste online game ter wereld.

5.2.7 Emailen In tegenstelling tot in het Westen, waar bijna ieder internetgebruiker een emailaccount heeft, wordt email in China minder vaak gebruikt. Slechts 56,5% maakt gebruik van email. Velen gebruiken in plaats hiervan liever een Instant Messenger, omdat ze een voorkeur hebben voor snelle en direct communicatie. Ze chatten of bellen dus liever dan dat ze een email sturen.

5.2.8 E-commerce Nederlanders raken steeds meer bekend met E-commerce. Uit cijfers van CBS van 2007 blijkt dat tweederde van de Nederlandse internetgebruikers zegt ooit iets via Internet te hebben gekocht. 47% heeft zelfs in de afgelopen drie maanden iets online besteld. In China ziet men er echter een ander beeld. Slechts 22,1% van de Chinese internetgebruikers heeft iets via Internet gekocht in 2007. Hoogopgeleide Chinezen kopen wel vaker online(56,6%), meer dan 80% van deze groep woont in steden, werkt bij internationale bedrijven en heeft een relatief hoger inkomen. De meest verkochte producten op Internet in China zijn kleding (39,1%), gevolgd door boeken, films en CD’s (30,7%) en cosmetica(20,4%). Waarom blijft E-commerce achter, terwijl andere internetactiviteiten in China juist enorme groeispurten meemaken? Veel mensen zullen waarschijnlijk veronderstellen dat de Chinese online betalingsinfrastructuur minder ontwikkeld is. Maar dat is niet waar. China is in sommige aspecten zelfs geavanceerder dan

Nederland. Zo werd iDeal pas in oktober 2005 geïntroduceerd in Nederland, terwijl hetzelfde soort betalingssysteem al twee jaar eerder bestond in China, het Chinese Alipay. Dan zijn er dus andere factoren die de ontwikkeling van E-commerce remmen. Het grootste probleem is dat Chinezen weinig vertrouwen hebben in de kwaliteit van producten op Internet. Als ze een product in de winkel kopen, kunnen ze het tenminste nog terugbrengen als ze ontevreden zijn. Op Internet is het bijna onmogelijk. Een ander probleem is dat het gebruik van een creditcard in China nog niet zo ver doorgedrongen is. Slechts 20% van de Chinese bevolking is in het bezit van een creditcard. De Chinese conservatieve betalingscultuur speelt hier mogelijk een belangrijke rol. Chinezen houden geld liever contant in hun zak, dit geeft een vertrouwd en veilig gevoel. Ondanks het feit dat er nog maar relatief weinig Chinezen online aankopen doen, is Taobao.com, een consumer-to-consumer veilingsite van Alibaba, toch wel een enorm succes. Begin 2003 was eBay nog de enige speler in China. Na de lancering van Taobao enkele maanden later, verloor eBay al snel terrein aan Taobao. De laatste werd in 2005 zelfs marktleider in China met 67% marktaandeel, tegenover 29% van eBay. Analisten verklaren dat het gelokaliseerde concept van Taobao de Chinese internetgebruikers eerder aanspreken dan het gemondialiseerde concept van eBay. Zij probeert dezelfde look & feel terug te laten komen op haar sites in verschillende landen.

5.2.9 User Generated Content Internet bevindt zich nu in de Web 2.0 fase. Een belangrijk kenmerk van Web 2.0 is de toepassing van User Generated Content (UGC). Bij deze toepassing kan iedere internetgebruiker content bijdragen aan de media. Voorbeelden van sites met UGC zijn wikipedia, youTube, Hyves enzovoorts. UGC kent in China een werkelijke hype. Bijna tweederde van alle Chinese internetgebruikers hebben ooit content geleverd op internet. De meeste mensen posten bij blogs of forums(35,4%), gevolgd door foto’s (31,8%) en muziek (21,3%). UGC bereikte in China zijn hoogtepunt in 2005 toen twee gewone HBO studenten een muziekvideo gingen uploaden op het Internet. Dit betrof een door hen nagesynchroniseerde muziekvideo van “As Long As You Love Me” van Back

62. Techzine,(05/05/2008), http://www.techzine.nl/nieuws/16188/Chinezen-spenderen-dollar1,7-miljard-aan-online-games.html

50

5. Internet inn China Street Boys, gemaakt met een webcam in de kamer van hun schoolcampus. Deze video werd snel de populairste video in China en was door miljoenen mensen bekeken. De twee studenten werden al snel in heel China bekend. Ze worden door fans de “Back Dorm Boys” genoemd. Inmiddels genieten de Back Dorm Boys ook internationale bekendheid en zijn zelfs verkozen tot de zevende bekendste Internet beroemdheden wereldwijd. Behalve de bekendheid hebben deze twee jongens bovendien ook reclame gemaakt voor Motorola die zijn mobiele telefoons wil promoten onder Chinese jongeren.

Samenvatting

De groei van het Internet in China is verbazingwekkend. China heeft nu al de grootste groep internetgebruikers. Het hoeft niet lang te duren voordat er zelfs meer gebruikers zijn dan in Europa. De ontwikkeling van het Internet in China is anders dan in het Westen. Vanwege de grotendeels

jongere internetgebruikers en hun vraag naar amusement, is de entertainmentbranche in China duidelijk verder ontwikkeld dan de westerse. Dit is te zien aan het intensieve gebruik van online muziek, video streaming, online games en entertainment nieuws. China loopt echter achter in de e-commerce branche. Niet door tekort aan technologie en innovatie, maar door het vertrouwen dat bij Chinezen ontbreekt in producten die online verkocht worden en online betalingen. Een ander belangrijk verschil tussen Chinese en westerse gebruikers is dat Chinezen minder vaak zoekmachines gebruiken. Als gevolg hiervan zijn veel sites gemaakt met een platte structuur, zodat mensen zelf makkelijk door de site kunnen scannen. Chinezen houden van snelle en directe communicatie, email wordt daarom minder vaak gebruikt dan in het westen. In plaats van email, gebruiken mensen eerder een Instant Messenger.

Afbeelding 5.2.8: www.taobao.com, Chinese comsumer-to-consumer site

51

6 Beleggen in China Ontwikkeling van de Chinese aandelenmarkt Een aandelensysteem met “Chinese karakteristieken Stemmingsgevoelige aandelenmarkt in China Toetreding van buitenlandse bedrijven Controle van de Chinese regering

53

6. Beleggen in China

De particuliere belegger in China is ontwaakt en is zijn

omvangrijke spaartegoeden momenteel versneld aan het beleggen. Dat is niet verwonderlijk, als het hoge aandelenrendement wordt afgezet tegen de lage rente van spaartegoeden van momenteel circa 3%. Dit terwijl de inflatie ook al 3% bedraagt. Als gevolg hiervan gaan mensen massaal beleggen. Uit de statistieken blijkt dat alleen al in april 2007 6,7 miljoen nieuwe beleggingsrekeningen zijn geopend. Dit is meer dan alle nieuwe geopende rekeningen in 200663. De effectenbeurzen van Shanghai en Shenzen zijn als gevolg hiervan razendsnel gegroeid. Samen vormen ze op Japan na de grootste beurzen in Azië64. Westerse investeerders en beursmakelaars staan te popelen om een graantje mee te pikken van de Chinese aandelenmarkt. Het is echter essentieel om zich eerst te verdiepen in de Chinese aandelenmarkt en het beleggingssysteem. In dit hoofdstuk worden er onderdelen behandeld zoals de ontwikkeling en de structuur van de Chinese aandelenmarkt; kenmerken van Chinese beleggers en mogelijkheden voor buitenlandse investeerders en beursmakelaars in China.

6.1 Ontwikkeling van de Chinese aandelenmarkt De Chinese aandelenmarkt begon al in de negentiende eeuw in Shanghai. In juni 1866, een lijst met dertien bedrijven, inclusief de Hong Kong & Shanghai Banking Corporation, verschenen in een lokale krant onder de “Aandelen en beurzen” pagina. Tijdens een hausse in 1891, heeft een aantal buitenlandse zakenmensen de Shanghai Share Broker’s Association, de eerste Chinese effectenbeurs, opgericht. Deze beurs werd later de grootste in heel Azië en bleef het de Aziatische variant op Wall Street tot de Chinese-Japanse oorlog uitbrak op 8 december 194165. Toen de Volksrepubliek China werd opgericht in 1949, veranderde deze in een planecono mie. Tot 1950 werden alle kapitalistische bedrijven en instituties genationaliseerd. De Shanghai effectenbeurs was destijds gesloten. Toen de hervorming plaatsvond nadat Deng Xiaoping het Chinese staatshoofd werd, was er in 1986 opnieuw een kleine balie geopend voor het verhandelen van aandelen bij de Industrial and Commercial Bank of China. Dat de Chinese economie een effectenbeurs no-

Afbeelding 6.1: Shanghai Stock Exchange(links); Shenzhen Stock Exchange (rechts). dig had, was voor de regeringleiders wel duidelijk. Maar uit ideologische zorg, de effectenbeurs is immers waarschijnlijk het meeste herkenbare mechanisme van kapitalisme, heeft de regering het opzetten hiervan uitgesteld. De regering besloot pas om de beurzen in Shanghai en Shenzhen op te richten, nadat Hong Kong akkoord ging om Mainland China een gestructureerde aandelenmarkt te helpen opzetten. Toen de Shanghai Stock Exchange(SHSE) en de Shenzhen Stock Exchange(SZSE) werden geopend in 1990, stonden duizenden Chinezen dagenlang in de rij om aandelen te kopen. Er was zelfs sprake van een beleggingskoorts, nadat Deng Xiaoping Shenzhen bezocht in 1992 en verkondigde dat China de aandelenmarkt eerst moet uitproberen voordat men kan beoordelen of het goed is voor het socialisme. In de jaren negentig bleef de Chinese aandelenmarkt sterk groeien. Zelfs de Aziatische financiële crisis in 1997 heeft China beperkt getroffen. Eind 2000 bereikte de aandelenmarkt zelfs zijn hoogtepunt. In de volgende vijf jaar onderging de markt echter wel een grote correctie en verloor het de helft van zijn marktkapitaal. Interessant is dat het meeste verlies weer hersteld was tegen einde 2006 en bereikte dankzij de enorme economische groei opnieuw een hoogtepunt in oktober 200766. Veel analisten vrezen echter wel voor een beursluchtbel omdat de Chinese aandelenmarkt volgens hen te veel overgewaardeerd is. De bom viel uiteindelijk in het begin van 2008 op beurzen, waar vier maanden later de beursgraadmeter 50% onder het hoogtepunt in 2007 zit67. De beurzen zijn inmiddels weer licht hersteld, maar het is nog moeilijk te zeggen of de trend zo zal blijven68. In het afgelopen decennium zijn de twee effectenbeurzen in Shanghai en Shenzen ieder op een ander manier ontwikkeld. Veel grote en staatsbedrijven zijn genoteerd op de Shanghai Stock Exchange, terwijl er bij Shenzhen Stock Exchange meer exportgeori-

63. Smit, A., (24/05/2007), http://www.belegger.nl/China_slaat_alle_records!-5060.column 64. Ng, L. en Wu, F., (2005) 65. Zhang, C., (10/09/2007), http://seekingalpha.com/article/50534-the-chinese-stock-market-then-and-now 66. BBC, (22/04/2008), http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/7360052.stm 67. BBC, (22/04/2008), http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/7360052.stm 68. http://seekingalpha.com/article/75667-china-stocks-april-was-kind

55

6. Beleggen in China

Afbeelding 6.2.1: PetroChina, www.petrochina.com.cn

Afbeelding 6.2.2: Industrial and Commercial Bank of China, www.icbc.com.cn

56

6. Beleggen in China enteerde bedrijven, joint ventures en jonge bedrijven genoteerd zijn. De aanvankelijke intentie om Shenzhen Stock Exchange op te richten is om te gaan concurreren met de Hong Kong Stock Exchange aan de grens. Maar sinds 1992, werd de Shanghai Stock Exchange veel actiever. Met $3 biljoen marktwaarde in oktober 2007 is het nu de op vier na grootste effectenbeurs in de wereld69. In de toekomst is het mogelijk dat deze twee effectenbeurzen gaan fuseren. Naast de Shanghai en Shenzhen Stock exchange, behoort de Hong Kong Stock Exchange ook bij China sinds de overdracht vanuit het Verenigde Koninkrijk per juli 1997. Hong Kong werd hierbij een Speciale Bestuurlijke Regio, waarin gedurende vijftig jaar niet dezelfde wetten gelden als in het communistische Mainland China. Dit wordt het idee van “één land, twee systemen” genoemd. In deze scriptie is de Hong Kong Stock Exchange daarom uitgesloten.

6.2 Een aandelensysteem met “Chinese karakteristieken” Net zoals China haar gemengde economie omschrijft als het “Socialisme met Chinese karakteristieken”, reflecteert de Chinese aandelenmarkt dezelfde filosofie70. Zo heeft China een splitsysteem ontwikkeld waarin beursgenoteerde bedrijven zijn toegestaan om twee soorten aandelen uit te brengen, voor respectievelijk binnenlandse en buitenlandse beleggers. Zo probeert China zich te beschermen tegen buitenlandse beleggers voor het manipuleren van de aandelenmarkt. Die twee soorten aandelen zijn A- en B-aandelen. A-aandelen De A-aandelen worden verhandeld in de Chinese valuta Renminbi (Yuan ¥). Behalve in China kan de Renminbi niet direct omgewisseld worden in andere valuta. Deze aandelen zijn aanvankelijk uitsluitend beschikbaar voor binnenlandse beleggers. Maar sinds november 2002 zijn ze ook toegankelijk voor een aantal geselecteerde buitenlandse investeerders (Qualified Foreign Institutional Investor, QFII)71. Voor individuele buitenlandse beleggers is het nog niet mogelijk. De Aaandelen zijn zowel in de Shanghai als in de Shenzhen Stock exchange genoteerd.

B-aandelen De B-aandelen zijn alleen te verhandelen in Hong Kong Dollars (HKD $) of Amerikaanse Dollars (USD $). Ze zijn ook in beide effectenbeurzen genoteerd. Tot 2001 was de totaalwaarde van de B-aandelenmarkt slechts 5% van die van de A-aandelen. Om deze markt opnieuw leven in te blazen heeft de Chinese regering in februari 2001 besloten deze open te stellen voor de binnenlandse beleggers. Het aantal geopende rekeningen steeg spectaculair. Plotseling zijn er meer kopers dan bieders op deze markt. Ondanks de versoepeling van de regels, blijven de B-shares toch beperkt voor de Chinese beleggers. Deze markt wordt tot nu toe nog steeds gedomineerd door buitenlandse beleggers en dat blijft de enige manier om individuele buitenlandse beleggers vrij te kunnen verhandelen in China. Maar de meeste Chinese bedrijven brengen geen B-aandelen uit omdat ze verwachten dat er een limiet zal worden gesteld voor buitenlandse beleggers. Terwijl er slechts een beperkt aantal buitenlandse investeerders op de Chinese A-share markt direct kunnen investeren, zijn veel Chinese bedrijven ook genoteerd op buitenlandse beurzen. In Singapore bijvoorbeeld bestaat de beurs voor meer dan 14% uit Chinese bedrijven. Aandelen die buiten China genoteerd zijn, staan wel open voor alle buitenlanders. In China staan er tot februari 2008 meer dan 1500 bedrijven op beurzen genoteerd. 861 in Shanghai, 700 in Shenzhen72. Gebaseerd op cijfers van 10 maart 2008, zijn de tien grootste aandelen op Shanghai beurs73: 1. 2.

PetroChina (¥ 3.656.20 miljard) Industrial and Commercial Bank of China (¥1.417.93 miljard) 3. Sinopec (¥961.42 miljlard) 4. Bank of China (¥894.42 miljard) 5. China Shenhua Energy Company (¥824.22 miljard) 6. China Life (¥667.39 miljard) 7. China Merchants Bank (¥352.73 miljard) 8. Ping An Insurance (¥272.53 miljard) 9. Bank of Communications (¥269.41 miljard) 10. China Pacific Insurance (¥256.64 miljard) * ¥10 yuan is ongeveer €1 euro. Behalve aandelen, zijn er ook andere beleggingsmogelijkheden, zoals fondsen, obligaties, valuta, futures, warrants, goud enzovoorts. Uit statistiek van the Securities Association of China telde er in 2007 in China 106 effectenhuizen, 60 fondsenbeheerders die 307 soorten fondsen in de portefeuille hebben74.

69. World Federation of Exchange, (10/2007) 70. Zhang, C., (10/09/2007), http://seekingalpha.com/article/50534-the-chinese-stock-market-then-and-now 71. CCTV Finance News, (12/05/2008), http://finance.cctv.com/20080512/102317.shtml (Chinees) 72. Shenzhen Stock Exchange, http://www.szse.cn/main/en/MarketStatistics/MarketOverview/ 73. Statistiek van Shanghai Stock Exchange 74. The Securities Association of China, (2007), http://www.sac.net.cn/cn/cx/nbpl/ndpl.htm

57

6. Beleggen in China

Elektronische scherm in een Chinese effectenhuis

6.3 Stemmingsgevoelige aandelenmarkt in China Er is sprake van een beursgekte in China sinds 2006, toen de beurzen in een bull-markt veranderden, na een vijf jaar durende bear-markt. De beursgraadmeter van Shanghai Stock Exchange is van 1000 punten in 2005 gestegen naar 6000 punten in 2007, een groei van 500% binnen slechts twee jaar75. Als gevolg hiervan stappen Chinezen massaal de aandelenmarkt in. Naar schatting van CSRC zijn er meer dan 110 miljoen beleggers in China76 en elke dag worden er meer dan 36.000 rekeningen geopend77. Gepensioneerden, winkeliers, studenten en zelfs watermeloenstraatverkopers maken allemaal deel uit van deze bevolking. Velen hebben zelfs hun baan opgezegd om fulltime te beleggen. Overal en iedereen praat opeens over hoeveel ze hebben verdiend, hoeveel ze nog meer gaan investeren en welke aandelen twintig keer of zelfs dertig keer zijn gestegen. Woorden zoals “aandelen”, “indexcijfers” en “fondsen” waren volgens Google de meeste gezochte trefwoorden in China in 200778. Een effectenhuis in China lijkt eerder een gezellig clubhuis dan een ruimte waar met serieuze bedragen wordt gehandeld. Bezoekers van effectenhuizen zijn veelal gepensioneerden uit alle lagen van de bevolking die de beurskoersen volgen op een gigantische elektronische scherm. Deze effectenhuizen worden dagelijks overspoeld met bezoekers. Om klanten zich thuis te laten voelen, gaan effectenhuizen soms de gehele verdieping

te verdelen in kleine of middelgrote kamers waar klanten meegenomen noodles kunnen eten, kunnen kaart spelen en financiële kranten kunnen lezen. De vaste klanten kennen elkaar meestal, velen brengen hier meer tijd door dan thuis. Terwijl oudere beleggers tijd doorbrengen in effectenhuizen, volgen zo’n 38 miljoen jongere beleggers de koersen thuis op eigen computers en verhandelen beleggingen online. Het is erg normaal voor Chinese beleggers om soms binnen een dag al duizenden dollars winst te maken. Chen Donghao, een jonge belegger die pas afgestudeerd was, kreeg in 2006 $70.000 van zijn familie om te investeren in de aandelenmarkt, toen hij nog een designopleiding deed. Een jaar later is zijn kapitaal verdubbeld. De Chinese beleggingsmarkt is niet alleen aantrekkelijk voor individuele beleggers en investeringsinstituten. Veel bedrijven die bijvoorbeeld elektronische apparaten of zelfs sportkleding verkopen, laten zich ook verleiden door de aandelenmarkt en proberen hierin hun winst te verhogen. Een populaire nieuwe versie van het Chinese volkslied dat in 2007 in China razendsnel rondzwerft, geeft misschien een beter beeld van deze beleggingsstemming. Het Chinese volkslied wat luidt als:” Opstaan, wie weigert om slaven te zijn”, is in de nieuwe versie vervangen door “Opstaan, wie nog geen rekening heeft geopend! Leg je goud en zilver in de bull-markt.” Zo zijn er nog tientallen poëtische en populaire liedjes veranderd door creatieve beleggers.

75. Barboza, D., The New York Times, (02/04/2008) 76. China Securities Regulatory Commission (CSRC), (27/08/2007), http://www.csrc.gov.cn/n575458/n870586/n1335340/ n3140056/4209763.html (Chinees) 77. Vriesekoop, B., NRC Handelsblad, (05/07/2007) 78. Hanzhou Daily, (16/01/2008), http://hzdaily.hangzhou.com.cn/dskb/html/2008-01/16/content_18863744.htm (Chinees)

58

6. Beleggen in China

Beleggers bekijken koers op computers in een effectenhuis

Waarom is de Chinese aandelenmarkt zo populair? De populariteit van het beleggen is vooral opmerkelijk omdat de Chinese aandelenmarkten van oudsher weinig animo kende vanwege schandalen en zwak toezicht. Zelfs toen de Chinese economie op stoom kwam, hebben de beurzen zich aanvankelijk nauwelijks geroerd. Dat kwam ook door interne zwakheden, die schimmige staatsbedrijven in staat stelden geld binnen halen zonder dat er sprake was van ordentelijk toezicht of aansprakelijkheid. Publiek vertrouwen bestond eigenlijk nauwelijks79. Wat hebben de Chinezen weer helemaal warm gemaakt voor de aandelenmarkt? Volgens analisten zijn Chinezen enthousiast geworden niet alleen omdat ze de aandelenprijzen in de afgelopen twee jaar omhoog hebben zien vliegen, maar ook vanwege het tekort aan andere goede investeringsmogelijkheden, ondanks de sterke economische groei80. Nog maar twee jaar geleden werden het meeste speculatieve geld belegd in vastgoed, in Shanghai en Beijing in het bijzonder. Als gevolg stijgt de huizenmarktprijs als nooit tevoren tot een niveau bijna gelijk aan Europa. De pogingen van de regering om de vastgoedmarkt af te koelen heeft ertoe geleid dat de aandelenmarkt de logische plek is voor Chinese beleggers om hun geld te parkeren. Bovendien spelen de hoge inflatie en de lage spaarrente hierin ook een belangrijke rol. Veel kleine beleggers inclusief gepensioneerden, studenten en fabriekwerkers leggen op advies van vrienden al hun spaargeld in de aandelen. Volgens een berekening van de Chinese centrale bank haalden mensen in de eerste vier maanden van 2007 alleen al €7 miljard van

hun spaarrekening om te investeren in aandelen81. De sterke economische groei heeft Chinezen weliswaar niet veel investeringsmogelijkheden geboden, maar het heeft wel voor vertrouwen in de economie gezorgd bij de beleggers. Chinezen zijn ontzettend optimistisch, velen geloven dat de bull-markt niet zo snel zal beëindigen na een vijf jaar lange bear-markt. Bovendien gaan de meesten er van uit dat de regering geen drastische schommeling op de beurzen zal toelaten vóór augustus 2008, wanneer Olympische Spelen in Beijing wordt gehouden, om sociale onrust te voorkomen. Het optimisme is in China erg aanstekelijk. Chinezen staan bovendien bekend als gokkers, ze willen snel rijk worden82. Ze wagen graag een gokje en omdat ze zien dat hun buurman ook geld verdient op de beurs en negeren ze de risico’s en halen ze hun geld van de bank om het vervolgens op de beurs te proberen.

Chinese beurzen: Wild Cowboy “Wild Cowboy” worden de Chinese beurzen genoemd door journalist David Barboza in the New York Times83. En het klopt ook. Omdat de internationale beurzen in Hongkong, New York en Londen niet toegankelijk zijn voor kleine Chinese beleggers, blijven ze massaal bij de binnenlandse beurzen. De Chinese beurzen zijn vanwege het grote aantal kleine beleggers daarom zeer stemmingsgevoelig. De kleine beleggers hebben vaak niet de kennis en de energie om bedrijven te analyseren en informatie op een goede wijze te verwerken. Door de onvolwassenheid van de Chinese aandelenmarkt zijn

79. Yardley, J., NRC Handelsblad, (01/02/2007) 80. Bradsher, K. en Barboza, D., The New York Time, (31/05/2007) 81. Vriesekoop, B., NRC Handelsblad, (05/07/2007) 82. Yardley, J., NRC Handelsblad, (01/02/2007) 83. Barboza, D., The New York Times, (02/04/2008)

59

6. Beleggen in China bedrijfsprestaties bovendien nog niet altijd te vertrouwen. Als gevolg doen de gemiddelde beleggers weinig of geen onderzoek84. Een naam vinden voor veel beleggers is al een behoorlijk taak. Als ze in de media iets positiefs of negatiefs horen, ook is het maar een korte vermelding, gaan ze zonder onderzoek direct kopen. Toen de 61 jarige gepensioneerde Mevrouw Hou werd gevraagd door David Barboza waarom ze bepaalde aandelen koopt, zei ze: “Ik weet niet hoe ik een aandeel moet kiezen. Maar ik heb wel vertrouwen in technologische bedrijven. Soms koop ik aandelen, omdat de namen van die bedrijven positief (gelukbrengend) klinken voor mij ” Naast onwetendheid zijn kleine beleggers vaak ook speculanten en gokkers die veel risico’s nemen. In China is een nieuwe levensstijl ontstaan: de “diehard” beleggers85. Terwijl Chinese beleggers optimistisch blijven en zorgeloos beleggen, maken de Chinese regering en deskundigen zich grote zorgen over een beurscrash. Volgens sommige analisten is de markt nu al overgewaardeerd en het uiteenspatten van de luchtbel dreigt86. De Chinese regering, die sociale stabiliteit hoog in het vaandel heeft staan, vreest voor massaal protest en sociale onrust als miljoenen mensen straks met lege handen op straat komen te staan. Ze doen er nu

Uit een onderzoek dat gehouden werd in de zuidelijk stad Zhuhai, blijkt dat meer dan de helft van de beleggers winst heeft gemaakt in 2007. Winstpercentage van beleggers < 20% 45,5% 20% - 25,8% 25,8% 50% - 100% 24,2% > 100% 4,5% Verliespercentage van beleggers <20% 42,9% 20%-50% 42,9% 50%-100% 11,4% >100% 2,8% Verder blijkt uit van het onderzoek nog de volgende resultaten. • De gemiddelde leeftijd van beleggers is 36,3 jaar. 86,6% van de beleggers is tussen 25-55 jaar. • De meeste beleggers zijn hoogopgeleid. 54,5% heeft een HBO diploma of hoger. • 51,9% van de beleggers belegt op korte termijn terwijl 36,6% op lange termijn belegt.

84. Garschagen, O., NRC Handelsblad, (28/04/2008) 85. Barboza, D., The New York Times, (02/04/2008)

60

daarom alles aan om de aandelenmarkt af te koelen. Eind december 2006 waarschuwde Cheng Siwei, vicevoorzitter van het wetgevende Nationale Volkscongres, tegen “blind optimisme” in de bull-markt en twee maanden later waarschuwde hij opnieuw voor “een luchtbel”87. Het is duidelijk dat een strijd voor het handhaven van een stabiele groei door de regering is verklaard. Staatsmedia worden hiervoor ingezet om beleggers te waarschuwen voor de risico’s. Banken worden verteld om geen geld meer te lenen aan speculanten op de aandelenmarkt. Het belastingtarief op aandelentransacties is verhoogd van 0,1% tot 0,3%. Beleggers zijn echter niet blij met de verhoging en uiten hun boosheid online door een aantal regeringssites te hacken, inclusief de site van ministerie van Financiën. Deze sites waren voor een tijdje offline.

Is de luchtbel doorgeprikt? De beurs in Shanghai raakte in een half jaar de helft van de waarde kwijt. De beursgraadmeter is van een piek van 6.092 punten in oktober 2007 gedaald tot een dieptepunt van 2.990 punten in april 2008. Beleggers hebben in totaal €1.700 miljard zien verdampen88. “Deze dagen heb ik vaak ruzie thuis”, zegt Zhang Liy-

Achtergrond beleggers Beroepsbeleggers Gepensioneerden Zelfstandige ondernemers Werken in loondienst 12% Ervaring beleggers > 10 jaar 3-10 jaar <10 jaar

38% 27% 23%

23% 41% 36%

Manieren van beleggen • Direct bij de effectenbeurs. Dit is de meeste populaire manier van beleggen onder gepensioneerden. • Via de telefoon • Via online desktop applicatie • Via mobiel. Dit is de nieuwste trend in China. Op dit moment zijn er nog maar weinig mensen die direct online op een site willen beleggen, omdat ze vrezen voor de veiligheid op internet.

6. Beleggen in China ing, een 55 jarige gepensioneerde, tegen een journalist van the New York Times, “Mijn man vroeg me om te verkopen; Ik wilde nog even wachten. Nu verwijt mijn man mij voor het verliezen van al onze familiespaargeld.” Terwijl de ene zichzelf verwijt voor het verlies, stellen anderen juist de regering verantwoordelijk voor de crash. Er zijn verder ook klachten van mensen te horen over interne handel, manipulatie van de aandelenmarkt en grote beleggers met regeringsconnecties die aandelen pompen naar en dumpen aan kleine beleggers. Betekent dat de luchtbel eindelijk is doorgeprikt? De Chinese regering probeert in ieder geval de beurzen nog te redden door het belastingtarief op aandelentransacties weer te verlagen van 0,3% naar 0,1%. Of de verlaging effect gaat opleveren, moeten we nog even afwachten.

6.4 Toetreding van buitenlandse bedrijven De Chinese aandelenmarkt is in haar twintigjarig bestaan, ondanks de verbazingwekkende groei, nog een relatief onvolwassen markt in vergelijking met die van de geïndustrialiseerde landen. Om deze aandelenmarkt te moderniseren, heeft de State Administration of Foreign Exchange (SAFE) van China op 28 november 2002 de Qualified Foreign Institutional Investor (QFII) programma gestart. Bij dit programma zijn geselecteerde buitenlandse investeerders toegelaten om op Chinese binnenlandse beurzen te investeren, inclusief A-aandelen, treasuries, converteerbare obligaties en ondernemingsobligaties. China hoopt de binnenkomst van QFIIs de Chinese aandelenmarkt zal stimuleren voor een betere en effectiever functionering. Wat kan een QFII doen in China ? • Beleggen in A-aandelen. Obligatie, investeringsfondsen, Warrants en andere Renminbi gerelateerde financiele instrumenten die goedgekeurd zijn door CSRC. • Meedoen aan Initial Public Offerings (IPO) van aandelen en converteerbare obligaties. • Meerdere beleggingsrekeningen openen. In januari 2007 telt er volgens CSRC in China 68 QFIIs, inclusief ABM AMRO, ING en Fortis. Rabo Bank wacht nog op de goedkeuring89.

Joint ventures Om een effectenhuis te starten in China, dient een QFII in joint venture aan te gaan met een lokale Chinese beursmakelaar. Volgens reglementen van SAFE mag één QFII maximaal 10% aandelen bezitten van een joint venture. Alle QFIIs bij elkaar mogen maximaal 20% aandelen bezitten binnen één joint venture. Uit statistiek van CSRC blijkt dat er tot december 2006 zeven QFIIs een joint venture hebben gestart met Chinese beursmakelaars. Tot zo ver zijn er nog geen Nederlandse joint ventures. De gedachte achter de structuur van deze QFII initiatief en de QFII reglementen in het bijzonder, is goed uitgedrukt in het statement van de SAFE die op dezelfde dag als QFII reglementen zijn aangekondigd: “One of the big warnings of the Asian Financial Crisis was that when employing foreign securities investment, the inflow of short term capital should be avoided, with an emphasis on attracting medium and long term funds. China’s Taiwan region, India and South Korea all have experience in attracting QFIIs, with two important lessons being taken away: the first is that medium and long term investment should be encouraged; the second is that the channel through which funds are remitted in and out [of China] should be controlled. These experiences have been important in informing our formulation of QFII-related laws and regulations.90 “

6.5 Controle van de Chinese regering Gezien de omvang en de sterke groei, is de Chinese beleggingsmarkt een zeer aantrekkelijk nieuw territorium voor internationale investeerders en beursmakelaars. Om succesvol te worden, is het tevens belangrijk om te weten wat de “rules of the game” zijn in China en wat voor rol de Chinese regering hierin speelt. In de Chinese beleggingsmarkt worden er andere uitgangspunten en regels gehanteerd die duidelijk anders zijn dan beleggingsmarkt die we normaal begrijpen. De politieke leiders hebben reglementen bepaald die bedoeld zijn om staatsbedrijven te ondersteunen en om snelle marktgroei te promoten. Volgens Sebastian Heilmann, professor van de Cen-

86. Yardley, J., NRC Handelsblad, (01/02/2007) 87. Yardley, J., NRC Handelsblad, (01/02/2007) 88. Garschagen, O., NRC Handelsblad, (28/04/2008) 89. China Securities Regulatory Commission (CSRC), 2007 90. State Administration of Foreign Exchange(SAFE), 2007

61

6. Beleggen in China

Toelatingseisen QFII Niet iedere investeerder komt in aanmerking voor QFII. Er zijn strikte voorwaarden aan verbonden voor verschillende investeerders. Investeringsbeheerders • Minimale jaaromzet van $5 miljard in het afgelopen jaar • Minimaal vijf jaar ervaring in desbetreffende branche Verzekeringsmaatschappijen • Minimale jaaromzet van $5 miljard in het afgelopen jaar • Minimaal vijf jaar ervaring in desbetreffende branche Beleggingsbedrijven • Minimale jaaromzet van $10 miljard in het afgelopen jaar • Minimaal dertig jaar ervaring in desbetreffende branche Commerciële banken • Moet in de top 100 wereldlijst zitten • Of minimaal jaaromzet van $10 miljard in het afgelopen jaar Pension fondsen • Minimale jaaromzet van $5 miljard in het afgelopen jaar • Minimaal vijf jaar ervaring in desbetreffende branche De Chinese regering geeft op dit moment de voorkeur aan fondsen die gericht zijn op de langetermijn. Omdat ze middel- en lange termijn investeringen willen stimuleren in China. Naast deze toelatingsvoorwaarden is er ook nog een aantal beperkingen: • Een QFII moet minimaal $50 miljoen willen investeren in China. Het maximale bedrag is $800 miljoen. • Elk QFII moet een gecertificeerde lokale bank hebben als een trustee, hier wordt in China als gastbank genoemd. Alleen één gastbank mag tegelijkertijd gekoppeld worden aan een QFII, maar een QFII mag zijn gastbank wel vervangen als ze geloven dat ze met een ander gastbank beter kunnen samenwerken. Soms worden ze ook vervangen door CSRC en SAFE, als ze niet aan de verplichting voldoen.

62

6. Beleggen in China ter for East Asian and Pacific Studies op de Trier Universiteit in Duitsland, is de regeringsstijl nog zwaar beïnvloed door Leninistisch politieke gewoontes. Met Leninisme bedoelt hij de aanwezigheid van hiërarchie binnen Chinese politieke organisaties, extra juridische disciplinaire toezicht, verspreiding van propagandistisch nieuws via staatmedia enzovoorts. Zo bestaat er in China de administratieve monitor: de China Securities Regulatory Commission (CSRC). De CSRC heeft de taak gekregen om van dag tot dag de markt en de deelnemers te bewaken. In 1998 was CSRC een gelijkmatig niveau toegekend als een ministerie met omvangrijke bevoegdheden. Beide beurzen in Shanghai en Shenzen inclusief de bedrijfsleiders staan onder toezicht van CSRC. De CSRC heeft zijn bevoegdheid al vaker gebruikt om bijvoorbeeld managers van effectenbeurzen en investeringsfondsen weg te halen van hun posities en straffen uit te delen aan bedrijven. China is misschien het enige land waar de regering bepaalt hoe groot de beleggingsmarkt moet zijn, hoe de beleggingsmarkt zich moet ontwikkelen en waar bedrijven genoteerd moeten staan. Zo bestaat de Chinese beleggingsmarkt voor meer dan 70% uit industriele bedrijven, terwijl dezelfde sector op de Dow Jones World Index voor maar 36% deel uitmaakt. Vanwege de zware selectie van de regering op de industriële sectoren, wegen sectoren zoals financiën, informatie technologie en gezondheidzorg in contrast behoorlijk minder, namelijk respectievelijk 7%, 2,8% en 0,2%. Ook de sector telecommunicatie maakt maar 0,2% deel uit van de markt, terwijl Hong Kong juist zwaar overwicht is aan telecomunicatieaandelen met 22,6%. Dit komt omdat China Mobile en China Unicom, de twee grootste telecombedrijven in Mainland China, allebei genoteerd staan in Hong Kong en alleen zijn toegelaten in Hong Kong.

is al eerder gebleken dat Chinezen mond-tot-mond informatie snel vertrouwen. Als iemand winst maakt met het beleggen, wordt het aanstekelijk in zijn sociale kring. Bovendien staan Chinezen van oudsher bekend van hun gokgedrag en willen snel geld verdienen. Omdat casino’s verboden zijn in China, wordt de aandelenmarkt door velen beschouwd als het legale casino. Hiermee wordt het opportunisme van Chinezen bedoeld. Vanwege het blinde optimisme van het grote aantal kleine beleggers, is de Chinese aandelenmarkt overgewaardeerd en erg stemmingsgevoelig. Begin 2008 werd de lang voorspelde beursluchtbel uiteengespat. Veel beleggers verloren hierdoor al hun spaargeld. Bij velen dringen in deze pijnlijke periode eindelijk door dat er verstand voor nodig is bij het beleggen. Waarschijnlijk is dit een kostbare maar onmisbare les voor China op weg naar een gezonde en stabiele aandelenmarkt. Voordat dit gerealiseerd kan worden, moet de Chinese aandelenmarkt eerst geliberaliseerd worden. Op dit moment staat het streng onder de controle van de Chinese regering en wordt sterk gemanipuleerd. Zo zijn de Chinese aandelen verdeeld in A en B. De Chinese A-aandelen zijn alleen voor Chinese beleggers en beperkte gekwalificeerde buitenlandse beleggers toegankelijk. Bij de buitenlandse beleggers worden de langetermijn investeringen gestimuleerd door de regering. De verwachting is wel dat de Chinese aandelenmarkt verder moderniseert en zich langzaamaan geheel open stelt aan de buitenwereld.

Volgens Xu Xianian, professor van de China-Europe Business School in Shanghai, is een ingrijpende liberalisering hard nodig om de Chinese aandelenmarkt gezond en stabiel te laten groeien. De bemoeienis van de overheid is nog heel groot, dat zie je aan de verhoging en daarna weer verlaging van de transactiebelasting91.

Samenvatting

De Chinese aandelenmarkt is wonderlijk snel gegroeid mede dankzij de economische ontwikkeling. Belangrijkere redenen hiervan zijn de lage spaarrente ten opzichte van de hoge inflatie en het tekort aan goede investeringsmogelijkheden. Om deze redenen hebben veel Chinezen die weinig kennis en ervaring hebben op het gebied van beleggen, zich ook hierbij aangesloten. De populariteit van de aandelenmarkt is bovendien een gevolg van het collectivisme en opportunisme van Chinezen. Met collectivisme wordt bedoeld dat Chinezen sterke sociale relaties(Guanxi) hebben. Daardoor 91. Garschagen, O., NRC Handelsblad, (28/04/2008)

63

7

Ontwerprichtlijnen Ontwerprichtlijnen gebaseerd op cultuurverschil Ontwerprichtlijnen gebaseerd op gebruikersgedrag Externe factoren

65

7. Ontwerprichtlijnen

Uit de vorige hoofdstukken is gebleken dat de Chi-

nese markt aanzienlijk anders is dan de westerse. Westerse beleggingssites die ook actief willen zijn op de Chinese markt, moeten gelokaliseerd worden voor de Chinese beleggers. Hierbij is belangrijk om de site te ontwerpen op basis van gewoontes, behoeftes en wensen van deze beleggers. Een omschrijving van een goed gelokaliseerde website volgens Marc Hermeking, Duitse hoogleraar van Intercultural Marketing is: “A culturally well designed website maybe defined as

communicating the right information at the right place with the right layout in the right manner and in the right time according to the culture of each of its users92.” In dit hoofdstuk wordt er ontwerprichtlijnen omschreven voor interaction designers. Waarmee ze een goed beeld krijgen wat voor verschillen er zijn bij Chinese online beleggers en waar ze rekening mee moeten houden bij het ontwerpen. Deze richtlijnen zijn voortgekomen uit de verschillen tussen de Chinese en de Westerse cultuur en verschillen tussen het gedrag van Chinese en westerse beleggers op het Internet.

7.1 Ontwerprichtlijnen gebaseerd op cultuurverschil Het is voor iedereen wel vanzelfsprekend dat er cultuurverschillen zijn tussen China en het Westen. Maar wat voor invloed het heeft op design, is voor veel mensen niet meteen voor de hand liggend. Om hierover een duidelijkheid te verschaffen, worden in deze paragraaf ontwerprichtlijnen uiteengezet die gebaseerd zijn op de cultuurverschillen.

7.1.1 Look & Feel Bij look & feel van een financiële site, krijgen Chinezen en westerlingen bij eenzelfde uitstraling soms hele ander gevoelens. Zakelijkheid Een zakelijke website in Nederland ziet er strak en rustig uit, dat geeft men het gevoel van duidelijkheid en efficiëntie. Als voorbeeld zien we hiernaast de site van Alex (afb. 7.1.1a). Die heeft een eenvoudige en duidelijke structuur met weinige teksten en kleuren. Gebruikers kunnen hier in één oogopslag alle gewenste informatie snel terugvinden. In tegenstelling tot Alex, heeft de site van China Construction Bank een heel andere uitstraling. De site zit vol met teksten, plaatjes en bewegende banners. Het ziet er druk en kleurrijk uit. Hier zien we dus een interessant verschil in wat zakelijkheid moet uitstralen voor Chinezen en Nederlanders. Terwijl drukke en kleurrijke site bij Nederlanders snel geassocieerd kunnen worden met goedkope producten, krijgen Chinezen eerder het gevoel dat de site erg groot is en veel te bieden heeft. Afbeelding 7.1.1a: Beleggersbank Alex(boven), www.Alex.nl; China Construction Bank(onder), www.ccb.com.

92. Hermeking, M., (2005), Culture and Internet Consumption: Contributions from Cross-Cultural Marketing and Advertising Research, Duitsland: Journal of Computer-Mediated Communication, 11(1), artiticle 10

67

7. Ontwerprichtlijnen Vertrouwen Uit het onderzoek naar Chinese cultuur is gebleken dat China van oudsher een hiërarchische maatschappij is en dat Chinezen veel respect hebben voor autoriteit. Leerling respecteert zijn docent, werknemer respecteert zijn leidinggevende en consument respecteert grote bedrijven. In China proberen bedrijven daarom vertrouwen van klanten te winnen door aan de autoriteit te werken. De Chinese HuaXia Bank probeert zijn autoriteit op te bouwen door in de banner te vermelden dat ze de prijs “Beste Klantservice” binnen hebben gesleept. Terwijl Chinese banken autoriteit proberen uit te stralen, benadrukken Nederlandse banken juist de persoonlijke benadering. Want in Nederland wint een bedrijf juist eerder vertrouwen van klanten door een persoonlijk gevoel te geven. De site van Rabobank bijvoorbeeld, ziet voor bezoekers vertrouwd uit, omdat er een gezellige familiefoto op de banner staat.

Ontwerprichtlijnen voor look & feel Een westerse beleggingsite moet in China de filosofie “think local, act global” hanteren. Bij “think local” wordt hier bedoeld dat de site moet uitstralen dat ze veel inhoud hebben. Bij “act global” wordt dan bedoeld dat de site als een internationale en professionele beleggingssite overkomt om respect te krijgen van bezoekers. 1. 2. 68

De beleggingssite moet er ‘druk’ en kleurrijk uit zien, met veel inhoud. De beleggingssite moet een uitstraling hebben van een internationaal en professioneel bedrijf.

7. Ontwerprichtlijnen

7.1.2 Kleur In de vorige paragaaf, ‘look & feel’ hebben we al gezien dat er uitbundiger kleuren worden gebruikt op Chinese sites. Er is echter nog een belangrijk verschil in de kleurenkeuze in de koers. Op Chinese site betekent groen dalen en rood juist stijgen in de koers, precies omgekeerd aan wat westerse beleggers gewend zijn. Zie afbeeldingen 7.1.2a en 7.1.2b Deze kleurenkeuze voor Chinese beurzen is te verklaren als we de Chinese cultuur goed kennen. In hoofdstuk drie over de Chinese cultuur hebben we al kunnen lezen dat rood de kleur van geluk is in China. Het komt overvloedig voor tijdens bijvoorbeeld verjaardag, bruiloft en bedrijfsopening, omdat men gelooft dat rood geluk zal brengen. Op de beurs geloven Chinezen daarom ook dat rood de beurs goed zal doen stijgen. Behalve in de koers, wordt rood ook veel gebruikt op de site zelf, in combinatie met de kleur goud (geel). Ook hier speelt de symboliek een belangrijkste rol. Want de kleur goud betekent voor Chinezen rijkdom, samen met rood symboliseert dat het geluk voor rijkdom. In Nederland is er geen enkele bank die deze kleurcombinatie gebruikt in zijn huisstijl, omdat deze kleuren in het Westen juist worden geassocieerd met goedkope merken, denk aan Kruidvat en McDonald’s.

Afbeelding 7.1.2.a: op de Chinese site is rood stijgen en groen

Afbeelding 7.1.2.b: op Nederlandse site is groen stijgen en rood

Afbeelding 7.1.2c: Rood en goud(geel) worden gebruikt op de site van China Merchants Securities. Afbeelding 7.1.2.d: Rood en geel komen voor in de logo’s van Kruitvat en McDonald’s.

Ontwerprichtlijn voor kleurgebruik Chinezen hebben een sterke voorkeur voor “gelukkige” kleuren, zoals rood en goud. Bij het ontwerpen moeten designers daarom hiermee rekening houden om een positieve sfeer te creëren op een site. 1. gebruik rood voor stijgen en groen voor dalen 2. rood en goud (geel) gebruiken in een design betekent in China niet per se goedkoop. In China worden ze juist geassocieerd met geluk en rijkdom. 69

7. Ontwerprichtlijnen

7.1.3 Merknaam Een goede merknaam is essentieel voor een succesvolle onderneming. Het is immers het eerste wat een klant onthoudt. Westerse merknamen worden in China meestal fonetisch vertaald. Bij de vertaling moet men rekening gehouden met de Chinese cultuur, de filosofie en heel belangrijk de symboliek. Namen van Chinese beursmakelaars kunnen in het algemeen verdeeld worden in drie categorieën. Namen met een plaatsnaam, namen met een betekenis en namen waarin beiden voorkomen. Merknamen met een plaatsnaam: Beijing Beursmakelaar Guangzhou Beursmakelaar

北京证卷 广州证卷

Deze namen hebben het voordeel dat men het makkelijk kan onthouden. De naam van ABM AMRO is op deze manier vertaald in het Chinees. Het heet in China “Nederlandse Bank 荷兰银行”. Merknamen met een betekenis: China Geluk Beursmakelaar Succes Zakendoen Beursmakelaar China Vertrouw Beursmakelaar Veilig Beursmakelaar

华福证卷 兴业证卷 国信证卷 平安证卷

Deze namen met een sterke betekenis spreekt mensen eerder aan en geeft bovendien een vertrouwd gevoel. Fortis heeft voor deze soorten namen gekozen. Het heet in het Chinees “Rijkdom Verspreiden Bank 富 通银行”. Merknamen met beiden: Sommige bedrijven proberen beide elementen te laten terugkomen in hun merknamen. Zhejiang Vertrouw Beursmakelaar 浙信证卷 Guangzhou Rijkdom Beursmakelaar 广发证卷 Rabo Bank en ING hebben allebei voor deze vorm Chinese naam gekozen Rabo Bank heet in het Chinees “Nederlandse Coöperatieve Bank 荷兰合作银行” en ING heet in het Chinees “Nederlandse Internationale Bank 荷兰国际银行” Soms worden ook bekende termen en namen uit de Chinese cultuur gebruikt voor merknamen. Chinese beleggingssoftwares worden vaak genoemd naar termen uit Mahjong of poker, bijvoorbeeld: Flush beleggingssoftware 同花顺 Of worden ze genoemd naar goden uit Chinese mythologie, bijvoorbeeld: God van de Rijkdom 财神爷

Ontwerprichtlijnen voor merknamen Als we naar de Chinese namen van de Nederlandse banken kijken, zien we dat ze allemaal, behalve Fortis, veel nadruk leggen op het woord “Nederland”. Het is duidelijk dat ze graag willen laten zien dat ze westerse bedrijven zijn. Dit is niet vreemd als we weten dat de meeste Chinezen veel respect hebben voor westerse bedrijven en geloven dat ze betere producten of services aanbieden. 1. 2. 3. 4. 70

Houd de vertaling van een Westerse merknaam simpel zodat het makkelijk uit te spreken is. De merknaam moet een internationaal karakteristiek hebben. Termen uit Mahjong en poker mogen gebruikt worden in de merknaam. Probeer een goede betekenis mee te geven aan de merknaam.

7. Ontwerprichtlijnen

7.1.4 Cartoonfiguur Het verschil in wat zakelijk is voor Chinezen en westerlingen, zien we hier opnieuw terug bij het gebruik van cartoonfiguur op sites. Voor Nederlanders is cartoon iets kinderlijks en speels, het komt veel voor op sites die vooral gericht zijn voor jongeren, zoals Hyves en TMF. Serieuze financiële sites zullen nooit een cartoonfiguur gebruiken. Echter, dit geldt dit niet voor Chinese financiële sites. Daar komen schattige cartoonfiguren juist wel vaak voor op sites van banken en beursmakelaars(zie afb. 7.1.4a). Vaak staan ze bij de helpdesk(zie afb. 7.1.4b en 7.1.4c). Mogelijk krijgen klanten hierbij een persoonlijk en vertrouwd gevoel. De populariteit van de cartoonfiguur op Internet, heeft te maken met de Japanse tekenfilms die enorme invloed hebben op Chinese jongeren en heeft een bijdrage geleverd aan de moderne Chinese cultuur.

Afbeelding 7.1.4a: cartoonfiguur op het inlogvenster van een Chinese beleggingssite.

Afbeelding 7.1.4c: cartoonfiguur naast de helpdesk op de site van GuoTaiJunAn beursmakelaar.

Afbeelding 7.1.4b: cartoonfiguur naast de helpdesk op de site van Huaxia Bank.

Ontwerprichtlijn voor cartoonfiguur Japanse tekenfilms hebben een cartooncultuur gecreëerd bij de Chinese jongeren. Omdat zij de grootste groep is van de internetgebruikers, hebben ze het Internet sterk beïnvloed met deze cartooncultuur. Cartoons wordt vaak ingezet bij om een boodschap op een persoonlijk en aangename manier over te brengen. 1. 2.

Cartoonfiguren mogen worden gebruikt op beleggingssites. Cartoonfiguren geven bezoekers een persoonlijk en aangenaam gevoel. 71

7. Ontwerprichtlijnen

7.2 Ontwerprichtlijnen gebaseerd op gebruikersgedrag In de vorige paragraaf hebben we gelezen dat de vormgeving van sites beïnvloed wordt door de lokale cultuur. Daarnaast is het gebruikersgedrag op Internet ook een belangrijk aspect, want die bepaalt hoe een site moet functioneren. Chinese internetgebruikers gedragen zich behoorlijk anders op Internet dan de westerse gebruikers. Chinese gebruikers maken bijvoorbeeld minder gebruik van een zoekmachine, blijven langer op een site en lezen liever een aantal pagina’s achter elkaar. Gebaseerd op de gedragsverschillen tussen de Chinezen en westerlingen, is er hier verder een aantal ontwerprichtlijnen opgesteld die belangrijk zijn voor interaction designers.

7.2.1 Navigatie Als je navigatie van Chinese sites gaat vergelijken met die van Nederlandse sites, zul je tot conclusie komen dat de Chinese navigatie vaak plat is, terwijl de Nederlandse navigatie meestal hiërarchisch is. Met platte navigatie wordt bedoeld dat alle menuitems op één laag naast elkaar worden geplaatst, zie bijvoorbeeld afbeelding 7.2.1a. Dit is de navigatie van een Chinese financiële nieuwssite, hier zijn meer dan 50 menuitems te zien. Voordeel van een platte navigatie is dat men op één oogopslag alles kan vinden zonder eerst door te klikken. Het is vooral handig voor bezoekers die de site al gebruiken en de navigatie al goed kennen. Zo’n platte navigatie blijft meestal zo lang mogelijk dezelfde indeling en positie behouden, omdat bezoekers er aan gewend zijn.

Afbeelding 7.2.1a: een platte Chinese navigatie Bij Nederlandse hiërarchisch navigatie wordt bedoeld dat menuitems gecategoriseerd en verdeeld zijn in verschillende lagen in de diepte, de ene is verborgen achter een andere. Voordeel van dit soort navigatie is dat de structuur duidelijk is. Gebruikers raken niet snel de weg kwijt. Nadeel is dat er mogelijk meer doorklikken nodig zijn om tot de gewenste pagina te komen. Een goed voorbeeld is een drop-down-menu, zie afbeelding 7.2.1b.

Afbeelding 7.2.1b: een drop-down-menu

72

Navigatie in China wordt soms op een ander manier gebruikt dan in het Westen. In Nederland worden de meeste sites ontworpen met een bekende F-vorm navigatie. Menu’s bevinden zich boven en links op een site. In China wordt naast boven en linkerkant, ook de rechterkant gebruikt voor menu’s(zie afb. 7.2.1c). Voor hen is de rechterkant even opvallend. Dit heeft te maken met het feit dat Chinezen traditioneel van rechts naar links lezen.

Afbeelding 7.2.1c: Chinese navigatie met menu’s boven, links en rechts. Soms vinden Chinezen de rechterkant zelfs belangrijker dan de linkerkant. Op de site van Bank of China, is er een omgekeerde F-vorm navigatie te zien(zie afb. 7.2.1.d)

Afbeelding7.2.1.d: omgekeerde F-vorm navigatie op site van Bank of China.

7. Ontwerprichtlijnen Nog een ander interessant voorbeeld is de navigatie van Agricultural Bank of China (zie afb. 7.2.1e). Want daar staat juist een banner aan de linkerkant en menu’s bovenaan en aan de rechterkant. Totaal tegenovergesteld aan wat we in het Westen zouden doen.

Afbeelding 7.2.1e: site van Agricultural Bank of China. Naast opmerkelijke verschillen tussen hoe navigatie wordt gebruikt in China en het Westen, zijn er ook meer navigatievariaties mogelijk in China. Zo is het mogelijk een verticaal menu te gebruiken, want Chinezen hebben geen moeite om van boven naar beneden te lezen(zie afb. 7.2.1.f). Meebewegende menu’s kunnen ook op Chinese sites toegepast worden, dit soort menu gaat op en neer meebewegen als een gebruiker de pagina scrolt(zie afb. 7.2.1h). Module tabs worden gebruikt, dat zijn kleine tabs binnen subonderdelen van een webpagina.

Meebewegende menu Afbeelding 7.2.1h: meebewegende menu

Afbeelding 7.2.1f: verticale menu(links); module tabs(rechts).

Ontwerprichtlijnen voor navigatie Navigatie is misschien datgene waar Chinese en westerse sites het meest van elkaar verschillen. Elk is gebaseerd op een geheel andere filosofie. De Chinezen willen op de eerste pagina al zo veel mogelijk zien en willen voorkeur voor een multi-entree structuur. De westerlingen hebben voorkeur voor diepe navigatie met een duidelijke structuur, ook al betekent dit meerdere malen klikken. 1. 2. 3. 4.

Maak gebruik van een platte navigatie voor een beleggingssite. De indeling van de navigatie moet zo lang mogelijk hetzelfde blijven. Een verticaal menu is mogelijk op de site. Een menu dat meebeweegt mag gebruikt worden. 73

7. Ontwerprichtlijnen

7.2.2 Content site Wat content betreft, hebben Chinese internetgebruikers voorkeur voor een soort one-stop-site waar ze alles op één site kunnen doen. Dat wil zeggen dat de site naast zijn primaire producten of services, ook andere relevante producten of services aanbieden.

Afbeelding7.2.2a: de totale lengte van de homepagina van www.sina.com.cn.

Het populaire nieuwsportaal Sina.com was begonnen als een nieuwssite, we kunnen het vergelijken met Nu.nl. In de loop der jaren is Sina.com uitgegroeid tot een mega nieuwssite die een mix is van Nu.nl, YouTube, Blogspot, Facebook, eBay, Hotmail, Msn, online games enzovoorts. Sina blijft zijn functionaliteit nog steeds verder uitbreiden. Sinds een half jaar hebben ze ook een online Mediaplayer. Uit een onderzoek naar cultuurverschillen op internet blijkt dat Chinezen luier en ongeduldiger zijn dan westerlingen93. Terwijl westerse gebruikers meerdere sites bezoeken, blijven Chinezen liever op één centrale site waar ze alles kunnen doen. Deze filosofie wordt door veel Chinese bedrijven gehanteerd. Bij taobao.com, een Chinese versie eBay, kun een gebruiker naast kopen en verkopen, ook een eigen virtuele winkel openen waar hij naar zijn eigen smaak kan versieren. Verder als een koper wil praten met hem, kan hij via een chatprogramma van Taobao genaamd AliTalk direct in contact komen met de koper. Op deze manier kunnen ze snel en efficiënt een deal afsluiten. Het one-stop-site concept geldt ook voor Chinese beleggingssite. In China komen beleggers op beleggingssites niet alleen om aandelen te verhandelen, maar ook om nieuws te volgen, advies te zoeken, een beleggingscursus te volgen enzovoorts. Een beleggingssite voor hen is eerder een gezellige plaats om te blijven rondsurfen. Afbeelding7.2.2b: het bovengedeelte van de homepagina van www.sina.com.cn

93. Sun, H., (oktober 2001), Building a Culturally-Competent Corporate Web Site, New York: Rensselaer Polytechnic Institute

74

7. Ontwerprichtlijnen

Afbeelding7.2.2c: de homepagina van beleggingsbedrijf Citi CS. www.cs.ecitic.com.

Ontwerprichtlijnen voor content Wat voor content moet een westerse beleggingssite concreet bieden aan Chinese beleggers? Voor een westers bedrijf is het vooral belangrijk om te weten wat de verwachting is van Chinese bezoekers. Uit hoofdstuk vier over Chinese consumenten is het duidelijk geworden dat Westerse bedrijven in China vooral een functie als een mentor of een rolmodel hebben. Chinese consumenten verwachten dat ze meer professionele en geavanceerde producten of services kunnen aanbieden dan hun lokale concurrenten. Dit is een groot voordeel voor westerse bedrijven dankzij het goede imago, maar tegelijkertijd ook een grote uitdaging vanwege de hoge verwachtingen. Om aan deze verwachting te voldoen, moet een westerse beleggingssite naast professioneel advies en analyse, ook de laatste trend volgen en de nieuwste technologie toepassen. De trend van beleggen op dit moment in China is het mobiel beleggen. Door verkopers van mobiele telefoons wordt tegenwoordig niet meer alleen gevraagd naar functies zoals camera en mp3-speler, maar wordt ook gevraagd of de telefoon ondersteuning biedt voor beleggingssoftware. Bij nieuwe technologie moet de westerse site nadruk leggen op de veiligheid van online beleggen. Uit hoofdstuk zes over beleggen in China hebben we gelezen dat de meeste Chinezen via een desktop applicatie beleggen. Ze durven nog niet direct online te beleggen vanwege hun zorgen ten aanzien van veiligheid. Een westerse beleggingssite moet daarom hierop inspelen en vertrouwen winnen bij klanten door een veilig online beleggingsproduct te bieden. 1. ten 2. 3. 4.

bied beleggers rijke en professionele content aan met zo veel mogelijk informatie en functionaliteibiedt zowel een online als een desktop beleggingsapplicatie aan beleggers de online beleggingsapplicatie moet goed beveiligd zijn volg de nieuwste trend en bied altijd ook een beleggingsversie voor mobiel 75

7. Ontwerprichtlijnen

7.2.3 Zoeken Uit onderzoek van CNNIC is gebleken in hoofdstuk zes dat Chinezen minder vaak een zoekmachine gebruiken dan Nederlanders. 28,6 % van de Chinese internetgebruikers hebben zelfs nog nooit een zoekmachine gebruikt, in Nederland is dit slechts 5%. Ook binnen een site wordt een zoekmachine vaak niet gebruikt. Op de site van China Construction Bank is er zelfs geen zoekmachine te vinden(zie afb. 7.2.3a), ondanks de volle inhoud en lange pagina’s.

Afbeelding 7.2.3a: site van China Construction Bank.

Ontwerprichtlijn voor het zoeken Dit gedrag van Chinezen dat ze niet snel een zoekmachine gebruiken, heeft ertoe geleid dat ze informatie zelf gaan scannen op de site. Dat verklaart waarschijnlijk ook waarom Chinees webpagina’s vol met inhoud zijn gemaakt en waarom ze een platte navigatie gebruiken. Het komt hierop neer dat een Chinese homepagina feitelijk een uitvergrote sitemap is met meerdere entries. 1. 2.

76

reken niet op het gebruik van een zoekmachine als ondersteunend element voor een complexe site informatiestructuur is hierbij daarom zeer belangrijk

7. Ontwerprichtlijnen

7.2.4 Link openen De manier waarop Chinese internetgebruikers gewend zijn om een link te openen is anders dan wat we hier in het Westen doen. Als een Chinees op een link klinkt, verwacht hij dat de link wordt geopend in een nieuwe tab of in een nieuw venster. In het programmeren wordt dit een “_blank” link genoemd. De hoofdpagina blijft staan terwijl er meerdere pagina’s tegelijk worden geladen, een zogenaamde “one-to-many” interactiestructuur. Na het lezen wordt een pagina afgesloten. De afbeelding 7.2.4a laat een goed beeld zien hoe deze interactie werkt. Alle Chinese sites gebruiken deze structuur, bij de ene site worden alle links in een nieuw venster geopend, bij een andere zijn soms het hoofdmenu uitgezonderd. De manier waarop een Nederlander gewend is een link te openen verschilt aanzienlijk met die van een Chinees. Als hij op een link klinkt op de hoofdpagina, verwacht hij juist dat de link op dezelfde pagina wordt geopend. In het programmeren wordt dit een “_self” link bereikt. Na het lezen gaat hij klikken op de terugbutton en komt weer terug op de hoofdpagina, vervolgens kan hij weer een nieuwe link openen. Dit is zogenaamde “one-to-one” interactiestructuur. De afbeelding 7.2.4b laat deze interactie goed zien.

Het verschil tussen deze twee soorten interactiestructuren is dat een gebruiker bij de Chinese structuur meerdere pagina’s tegelijkertijd kan openen en achter elkaar kan lezen. Bij de Nederlandse structuur wordt er slechts één pagina tegelijkertijd geopend en gaat hij één voor één lezen. Waarom gebruiken Chinese sites deze structuur? Vinden Chinezen dit eigenlijk ook daadwerkelijk handig? Deze structuur is mogelijk aanvankelijk door ontwerpers gekozen omdat de gemiddelde verbindingssnelheid in China laag was en nog steeds laag is. In 2007 is de gemiddelde snelheid in China 512 kbps tegenover 8,8 mbps in Nederland. Chinese gebruikers moeten dus langer wachten tot een pagina volledig is geladen. Met deze one-to-many structuur kunnen ze op de huidige pagina blijven lezen, terwijl andere pagina’s worden geladen. Zijn Chinezen misschien vanwege de trage verbinding gedwongen om deze structuur te gebruiken? Uit een interview met een aantal Chinese gebruikers, blijkt dat dit niet zo is. Ze vinden deze manier van links openen eigenlijk werkelijk handiger. Chinezen selecteren liever eerst een aantal links en lezen vervolgens in één keer achter elkaar. Internetgebruikers uit Taiwan en Hongkong hebben ook dezelfde gewoonte, ondanks de snellere internetverbinding.

X X

Afbeelding 7.2.4a: links openen op de Chinese manier

X X

X

<

X

Afbeelding 7.2.4b: links openen op de westerse manier

Ontwerprichtlijn voor het links openen Deze one-to-many gewoonte van Chinese internetgebruikers moeten interaction designers absoluut niet negeren. Een eventuele combinatie met de westerse one-to-one structuur is wel mogelijk, bij een hoofdmenu kan bijvoorbeeld deze structuur wel toegepast worden. 1. 2.

Zorg dat links worden geopend in een nieuwe tab of een nieuw venster Het hoofdmenu mag wel uitgezonderd worden 77

7. Ontwerprichtlijnen

7.2.5 Iconen Iconen komen op Chinese financiële sites vaker voor dan op Nederlandse financiële sites. Zie afb. 7.2.5a voor een paar voorbeelden. Dit zijn slechts een paar voorbeelden van de iconen op Chinese financiële sites. Op Nederlandse site zijn er maar een handjevol te vinden. Bij Binck Bank staan er zelfs helemaal geen iconen. Voeg hier iconen voorbeelden in van NL sites

Afbeelding 7.2.5a: iconen op Chinese financiële sites.

Afbeelding 7.2.5b: weinig iconen op Nederlandse financiële sites. ABN AMRO

Alex

Rabobank

Fortis

geen iconen

Binck Bank

geen iconen

Ontwerprichtlijn voor iconen Eerder is al gebleken dat Chinezen voorkeur hebben voor een meer visuele website. Het gebruik van iconen versterkt deze visualisatie. Financiële sites zien er niet minder zakelijk en professioneel uit met iconen. Integendeel, het wordt door bezoekers juist gezien als een goede beeldcommunicatie. 1. 78

Gebruik van iconen op sites wordt verwacht.

7. Ontwerprichtlijnen

7.2.6 Typografie Ruimte Een opvallend verschil tussen de Chinese en de westerse typografie is dat Chinese karakters minder ruimte gebruiken. Zie bijvoorbeeld hieronder dezelfde woorden in het Chinees en het Nederlands: 产品 Producten

股票 Aandelen

新闻 Nieuws

Dit verschil komt doordat meestal twee karakters worden samengevoegd in het Chinees om een betekenis te vormen. Chinese karakters zijn in principes blokjes die even groot zijn. In de westerse taal varieren woorden, wat betreft lengte, enorm van elkaar. Van woorden met slecht één letter tot met meer dan vijftien letters. In een ontwerp moeten designers er rekening mee houden dat dezelfde woorden op een Chinese versie mogelijk meer open ruimte zou overhouden. Uitlijning Op Chinese sites kunnen teksten mooi uitgelijnd worden, dankzij het Chinese taalsysteem dat woorden meestal uit twee karakters bestaan. Zie bijvoorbeeld een strak uitgelijnd menu (afb. 7.2.6a).

Afbeelding 7.2.6a: uitgelijnd Chinees menu met twee karakters voor ieder menuitem.

Lettergrootte en regelafstand Alhoewel Chinese woorden minder ruimte innemen op websites, zijn ze wel ontworpen met een grotere lettergrootte. Meestal tussen 11px – 15px tegenover 10px -11px op Nederlandse sites. Deze conclusie is gebaseerd op een vergelijkingsonderzoek van Chinese en Nederlandse websites. Verder blijkt uit dit onderzoek dat de regelafstand tussen Chinese teksten ook groter is dan de westerse. 10px - 11px tegenover 4px – 8px. Kleureffect Kleuren hebben in het Chinees een groter effect dan lettergrootte, als het gaat om het accentueren van woorden. Als Chinese teksten alleen verschillen in lettergrootte, is de onderscheiding voor Chinezen niet opvallend genoeg. Zie bijvoorbeeld de populaire tags (afb. 7.2.6d). Bij de Chinese tags zien we dat er behalve verschillende lettergroottes, ook verschillende kleuren zijn gebruikt. Bij de Nederlandse tags is alleen verschil in lettergrootte te zien.

Afbeelding 7.2.6d: populaire tags in het Chinees(boven) en in het Nederlands(onder).

Chinese woorden kunnen ook uit drie of vier karakters bestaan. Het is de keuze aan designers welke soorten woorden ze willen gebruiken. Er is dusdanig veel vrijheid in de samenstelling van Chinese karakters. Een menu kan gevormd worden door woorden die allemaal vier karakters hebben(afb. 7.2.6b), of door een combinatie van woorden met twee, drie of vier karakters(afb.7.7.2.6c).

Afbeelding 7.2.6b: Chinese menu met woorden van vier karakters.

Afbeelding 7.2.6.c: Chinese menu met woorden van twee, drie en vier karakters.

Ontwerprichtlijn typografie Een goede kennis van Chinese typografie, helpt designers een site compacter te ontwerpen. Er zal geen ruimte op websites verspild worden. Er zullen geen woorden minder aandacht verdienen. 1. 2. 3. 4.

Chinese woorden nemen minder ruimte in beslag dan dezelfde woorden in Romeins. Een geschikte lettergrootte voor Chinese woorden op websites is tussen 11px – 15px. Een geschikte regelafstand tussen Chinese tekst is tussen 10px – 11px. Kleuren hebben een groter effect bij het accentueren van woorden. 79

7. Ontwerprichtlijnen

7.3 Externe factoren Rekening houden met cultuurverschil en gedragsverschil tussen China en het Westen op het Internet, is van essentieel belang voor interaction designers. Want de vormgeving en de interactiviteit van een site worden hierdoor bepaald. Maar het succes van een website, is ook afhankelijk van externe factoren, zoals de domeinnaam en de cyberpolitie.

7.3.1 Domeinnaam In China zijn er drie soorten domeinnamen: alfabet domeinnaam, Chinese karakters domeinnaam en trefwoorden domeinnaam. De eerste is wat wij hier in het Westen ook hebben. In deze domeinnaam wordt de Romeinse letter gebruikt. De tweede en de derde domeinnaam zijn uniek van Azië. Die zijn speciaal ontwikkeld voor talen die karakters bevatten, zoals Chinees, Japans en Koreaanse. Chinese domeinnamen eindigen met .cn of .com.cn. Alfabet domeinnaam In een alfabet domeinnaam worden Romeinse letters gebruikt. Wat belangrijk is om hierbij rekening te houden is dat Chinezen over het algemeen slecht zijn in het Engels. Veel Chinese bedrijven gebruiken daarom een Pinyin versie van zijn merknaam als domeinnaam. Pinyin is een Chinees alfabetsysteem die schriftelijk de uitspraak van Chinese woorden vastlegt. Baidu is bijvoorbeeld een Pinyin. Deze is voor Chinezen makkelijker te onthouden en te spellen dan een volkomen vreemd woord, zoals Google. Als de Pinyin te lang is, gebruiken Chinese bedrijven vaak wel een Engelse versie. Vaak is dat een vertaling van hun Chinese merknaam. De domeinnaam van een Chinese financiële nieuwssite is bijvoorbeeld www.eastmoney.com. Als die ook in Pinyin zou zijn, dan zou die zo eruitzien: www.dongfangcaifu.com. Iets te ingewikkeld Voor oudere Chinezen is een Engelse domeinnaam erg moeilijk. Omdat de meesten daar te weinig verstand van heeft. Om ook een oplossing te bieden voor hen, heeft Eastmoney een snel-domeinnaam, namelijk www.18.com.cn. De snel-domeinnaam van Google is www.g.cn. Chinezen zijn wat betreft domeinnamen soms erg creatief. Ze houden bijvoorbeeld een domeinnaam en een merknaam gescheiden. Een domeinnaam betekent voor hen soms niet meer dan een adres. Die hoeft volgens hen niet precies dezelfde te zijn als de merknaam. Een populaire Chinese portaal heet in zijn

80

Engelse vertaling “NetEase”. Je zou verwachten dat zijn domeinnaam www.netease.com is. Maar verbazingwekkend is dat het www.163.com is, bestaat uit drie simpele nummers die niets te maken hebben met de merknaam. Door zijn domeinnaam eenvoudig te maken, hoopt NetEase bezoekers makkelijk op zijn site te komen. Chineeskarakter domeinnaam Dit is een nieuw soort domeinnaam waarin behalve Romeinse letters, nummers, ook Chinese karakters mogen voorkomen. De maximale lengte is 20 karakters. Deze domeinnamen kunnen ook eindigen met “.中国(China)”, “.公司(Bedrijf)”, “.网络(internet)”. Een Chineeskarakter domeinnaam ziet er bijvoorbeeld zo uit: www.中国银行.公司 (www.bankofchina.bedrijf) Dit soort domeinnaam is ontstaan vanwege het probleem dat Chinezen veel moeite hebben om een domeinnaam te onthouden die niet in hun eigen taal is. Op dit moment wordt deze domeinnaam al ondersteund door Internet Explorer, Firefox, Mozilla en Opera. Maar het is nog niet erg bekend voor Chinezen, omdat het nog in de testfase zit. Trefwoord domeinnaam Bij een trefwoord domeinnaam hoeven gebruikers alleen trefwoorden te typen in de browserbalk, waarna ze vervolgens gebracht worden naar de goede website. De trefwoorden mogen in Romeinse letters en Chinese karakters geschreven worden, de maximale lengte is 31 karakters. Dit is eigenlijk een domeinnaam op basis van een ingebouwde zoekmachine. Tot 2007 hebben al meer dan 2000 Chinese websites deze domeinnaam toegepast. Om een trefwoord domeinnaam te kunnen aanvragen, dient een bedrijf reeds een alfabet of Chineeskarakter domeinnaam te bezitten. Als een trefwoord eerder door anderen is aangevraagd, is deze niet dan meer beschikbaar. Aanvragers kunnen een trefwoord kiezen voor een regionaal of landelijk bereik.

7. Ontwerprichtlijnen

Ontwerprichtlijn voor domeinnaam Een goede domeinnaam voor een Westerse beleggingssite is belangrijk. Er moet goed nagedacht worden hoe een merknaam simpel in een domeinnaam neergezet kan worden, zonder de identiteit te verliezen. 1. 2. 3. 4.

Houd er rekening mee dat Chinezen over het algemeen slecht zijn in Engels een domeinnaam moet kort en eenvoudig zijn registreer ook een Chineeskarakter domeinnaam en trefwoord domeinnaam Pinyin is voor Chinezen makkelijker te onthouden dan Engelse woorden

5.

een domeinnaam met alleen cijfers is mogelijk

7.3.2 Cyberpolitie Ondanks de Open Markt Politiek en Westerse democratische invloed, staat de Chinese maatschappij onder strenge controle van de Chinese regering. Op Internet zijn duizenden agenten ingezet om te strijden tegen cybercriminaliteit, pornografie en anti-regering activisten. Elke site wordt gescand door een mega firewall. Zodra er iets verdachts is gevonden, wordt de site geblokkeerd. Op Internet bevindt zich in China ook een virtueel politiebureau en bijbehorende politieagenten, zie afbeelding 7.3.2a. Op deze afbeelding is de website te zien van het cyberpolitiebureau in de stad Shenzhen. Hierop kunnen mensen direct digitaal aangifte doen van webcriminaliteit.

Afbeelding 7.3.2a: De site van de Shenzhen Network Politie

De cyberpolitieagenten lopen (letterlijk) soms willekeurig een website binnen om mensen te waarschuwen van webcriminaliteit (zie afb. 7.3.2b). Daarna lopen ze weer terug en verdwijnen ze uit het scherm. Afbeeding 7.3.2b: Cyber politieagenten op internet.

Ontwerprichtlijn voor cyberpolitiet In China moet een westers bedrijf zich goed op de hoogte stellen van de Chinese wetgeving en zich zo min mogelijk bemoeien met politieke gevoelige zaken. Want een goede relatie met de Chinese regering kan veel goed doen voor de onderneming. 1. a) b) c) d) e) f) g)

voorkom politiek gevoelige woorden zoals: Taiwan Tibet Xinjiang Seperatisme Falungong Democratie Demonstratie op Tian’anmen Plein

81

8 Case Study Alex Beleggersbank Doelgroep Toepassing ontwerprichtlijnen Verbeterde ontwerp

83

8. Case Study

Tijdens dit project is er uitgebreid onderzoek gedaan

naar de theoretische kade omtrent cultuurverschil en gedragsverschil tussen Chinese en westerse online beleggers. Op basis van deze onderzoeksresultaten zijn er twaalf ontwerprichtlijnen opgesteld voor interaction designers die een westerse beleggingssite voor de Chinese doelgroep willen herontwerpen zonder de bedrijfsidentiteit te verliezen. In deze case study zien we in het kort hoe de ontwerprichtlijnen zijn gevisualiseerd. Het uitgebreide procesverslag is te zien in het afstudeerproject.

8.1 Alex Beleggersbank Voor de toepassing van deze richtlijnen wordt er in dit hoofdstuk een voorbeeld gemaakt hoe een Chinese versie van een beleggingssite zou kunnen uitzien.

De westerse beleggingssite in deze case study is de grootste Nederlandse online beleggersbank Alex. Alex Beleggersbank is opgericht in 1999 door Bank Labouchere. Alex maakte als eerste in Nederland zelfstandig beleggen via internet beschikbaar voor particuliere beleggers. Dit bracht een revolutie in de bankwereld teweeg omdat professionele gereedschappen zoals steaming koersen tegen een laag tarief beschikbaar werden gesteld aan niet-professionele beleggers. Hierdoor werden de traditionele banken zoals ABN AMRO en ING Bank gedwongen om ook beleggen via internet mogelijk te maken en hun tarieven te verlagen. Alex Beleggersbank heeft ruim 100.000 klanten en is de grootste aanbrenger van particuliere orders op zowel de effectenbeurs als de derivatenbeurs van Euronext. In maart 2003 is Alex overgenomen door Rabobank. Vanaf 2007 is het een onderdeel geworden van Binckbank.

85

8. Case Study

8.2 Doelgroep

De doelgroep van Alex zijn Chinese beleggers uit volksrepubliek China tussen 25 en 55 jaar. Deze leeftijdgroep maakt 86% uit van de totale Chinese beleggingsbevolking. Het gaat het om 95 miljoen beleggers. De meest van hen maakt gebruik van een desktop beleggingsapplicatie voor het beleggen.

Kenmerken van de doelgroep De gemiddelde leeftijd van deze beleggers is 36 jaar. Ze zijn hoogopgeleid. 50% van hen heeft een HBO diploma of hoger. Het merendeel woont in de stad. De meest van hen heeft weinig kennis en ervaring van het beleggen. Ze zijn korte termijn beleggers en willen graag snel geld verdienen. Ze zijn optimistisch en durven meer risico’s te nemen. Ze zijn emotioneel betreft een aankoopbeslissing.

87

8. Case Study

8.3 Toepassing ontwerprichtlijnen

都獗恀枙

蚚誧毀嚏

厙桴華芞

扢峈忑珜

腎翻靡 躇鎢

督昢盄 95553 忑珜

莉珛昢

壽衾湮薯尪

煦昴芶勦

笙冪陔恓

痐橙煦昴

淉習源渀

諦誧督昢

悵湔珜醱

氝樓囀

煦昴芶勦

湮薯尪

落翑

韁粔菴珨萇赽痐橙鼠侗

詢撰

陔珛昢芢熱

厙奻蝠眢璃 狟婥

嘖庈雄怓

腎翻

堆翑

蝠眢梖誧

蝠眢梖誧

栳尨

賡庄

蚳珛

印花税下调交易成本

蝠眢梖誧

认清上市公司证券投资 行再次上调存款准备

價踢

一年期存款利率再调 1

煦昴呇痔諦

笙冪笢弊

酴隴侀

誚A

笙冪弊暱

旮A

誚B

印花税下调交易成本一天省10亿

怀痐橙測鎢/秞測鎢

认清上市公司证券投资收益两面性

20080426

2

3672.60 3627.81

一年期存款利率再调0.27%

3583.03

印花税下调交易成本一天省10亿

3538.24

认清上市公司证券投资收益两面性

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔 马智冲 程

鸠 方齐梁 托马斯

一年期存款利率再调0.27% 更多中国新闻>>

旃噶

，专业化、商业化、独立化的经营对即 将成立的中国投资公司至关重要，“中 国投资公司应致力于在全球范围内的资 产组合，包括股票。 更多>>

俋颯陔恓

荂豪阭

籟庈

-25.2

3557.74

-0.7%

湔遴瞳薹 庈部魂薯

陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁

誠嘖 梀盟

熬累 蝠眢傖掛

嘖庈煦昴

怀壽瑩趼

刲扆

匐湮視嘖

窪鎮芢熱

晢橙陔恓

涨幅

澳元/美元亚市盘中温和上行

认清上市公司证券投资收益两面性

6,35

+25 50%

10:45 美元/人民币日内料

央行再次上调存款准备金率

中国石油

9,21

+22.14%

止步7.0 人民币回调7个基点

一年期存款利率再调0.27%

中铁二局

12,56

+19.56%

人民币近期或步入6元时代

印花税下调交易成本一天省10亿

中国平安

7,78

+14.67%

欧元无法取代美元储备货币

认清上市公司证券投资收益两面性

阿里巴巴

20,45

+12.70%

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

置信电气

19,50

+8.89%

央行再次上调存款准备金率

深圳能源

35,69

+8.50%

一年期存款利率再调0.27%

华电国际

57,70

+7.69%

一年期存款利率再调0.27% 更多中国新闻>>

價踢悝斻

名称

184.72亿

價踢 陔淉堤怢

当前价

陷嘖悝斻

更多外汇新闻>>

晢橙陔恓

郔陔淉習

澳元/美元亚市盘中温和上行

印花税下调交易成本一天省10亿

澳元/美元亚市盘中温和上行

10:45 美元/人民币日内料

认清上市公司证券投资收益两面性

10:45 美元/人民币日内料

止步7.0 人民币回调7个基点

央行再次上调存款准备金率

止步7.0 人民币回调7个基点

人民币近期或步入6元时代

一年期存款利率再调0.27%

人民币近期或步入6元时代

欧元无法取代美元储备货币

印花税下调交易成本一天省10亿

欧元无法取代美元储备货币

外汇理财：另辟投资蹊径

认清上市公司证券投资收益两面性

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

更多外汇新闻>>

88

兜堍

中国联通

印花税下调交易成本一天省10亿

著名金融专家、高盛亚洲董 笚縑 事总经理胡祖六博士。指出

上证指数

匐湮梀嘖

杅擂

寰庈 痐 痐 痐蝠眢

晢楷俴

央行再次上调存款准备金率

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

嘖庈操

藷梓 脤扆

15:00

蝠眢梖誧

4

旮B

央行再次上调存款准备金率

箋湛弊暱旃噶窒

3

魏慧君: 基金的组合与构建

更多政策新闻>>

更多外汇新闻>>

8. Case Study

Nederlandse vertaling

sitemap

opslaan als startpagina

wachtwoord

infodesk 95553 nieuws

nieuw producten/diensten

demo

introductie

analyse

reglementen

klantservice

湮薯尪

beleggingssoftware download

koersen

Gekozen als nummer 1 beleggingsbank in Europa

nieuw producten/diensten 1 nieuw producten/diensten 2 nieuw producten/diensten 3 nieuw producten/diensten 4 1

nieuws China

blog analisten

nieuws internationaal

Shanghai A

naam, bekende Chinese analist

酴隴侀

印花税下调交易成本一天省10亿

voer aandelencode in

认清上市公司证券投资收益两面性

20080426

15:00

3672.60 3627.81

一年期存款利率再调0.27%

3583.03 3538.24

认清上市公司证券投资收益两面性

naam2

naam3

naam4

Naam4

naam5

naam6

Naam8

naam9

naam10 naam11

naam7

succes investeerders

一年期存款利率再调0.27% 更多中国新闻>>

，专业化、商业化、独立化的经营对即 将成立的中国投资公司至关重要，“中 国投资公司应致力于在全球范围内的资 产组合，包括股票。 更多>>

valuta exchange nieuws

Alex Assist Alex Advanced

Alex Pro Alex vermogenbeheer

populair tags

寰庈 痐 痐 痐蝠眢 兜堍

荂豪阭

籟庈

laatste

-25.2

3557.74

-0.7%

184.72亿

價踢 陔淉堤怢

湔遴瞳薹 庈部魂薯

陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁

誠嘖 梀盟 晢楷俴

央行再次上调存款准备金率

熬累 蝠眢傖掛

嘖庈煦昴

voer zoektermen in zoek

nieuws obligatie

8 stijgers

8 dalers

aanbevolen

Naam

laatste

verschil

澳元/美元亚市盘中温和上行

认清上市公司证券投资收益两面性

中国联通

6,35

+25 50%

10:45 美元/人民币日内料

央行再次上调存款准备金率

中国石油

9,21

+22.14%

止步7.0 人民币回调7个基点

一年期存款利率再调0.27%

中铁二局

12,56

+19.56%

人民币近期或步入6元时代

印花税下调交易成本一天省10亿

中国平安

7,78

+14.67%

欧元无法取代美元储备货币

认清上市公司证券投资收益两面性

阿里巴巴

20,45

+12.70%

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

置信电气

19,50

+8.89%

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

深圳能源

35,69

+8.50%

一年期存款利率再调0.27%

华电国际

57,70

+7.69%

onderzoek

statistieken

印花税下调交易成本一天省10亿

著名金融专家、高盛亚洲董 笚縑 事总经理胡祖六博士。指出

4

zoek

印花税下调交易成本一天省10亿

Naam1

3

Shenzhen Shanghai Shenzhen B A B

央行再次上调存款准备金率

internationale onderzoekscentrum

2

pagina bewaren

inhoud toevoegen eenvoudig

analisten

uitgebreid

diensten

over Alex

inloggen

professioneel

Home

gebruiksnaam

betrouwbaar

ideeënbus

FAQ

更多中国新闻>>

aandelen cursus

fonds cursus

nieuw reglement

更多外汇新闻>>

nieuws turbo’s

澳元/美元亚市盘中温和上行

印花税下调交易成本一天省10亿

澳元/美元亚市盘中温和上行

10:45 美元/人民币日内料

认清上市公司证券投资收益两面性

10:45 美元/人民币日内料

止步7.0 人民币回调7个基点

央行再次上调存款准备金率

止步7.0 人民币回调7个基点

人民币近期或步入6元时代

一年期存款利率再调0.27%

人民币近期或步入6元时代

欧元无法取代美元储备货币

印花税下调交易成本一天省10亿

欧元无法取代美元储备货币

外汇理财：另辟投资蹊径

认清上市公司证券投资收益两面性

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

更多外汇新闻>>

titel video cursus

更多政策新闻>>

更多外汇新闻>>

89

8. Case Study

Het doel van deze opdracht is om de Alex site te lo-

kaliseren voor de Chinese online beleggers gebaseerd op de lokale behoeftes en gewoontes zonder de Alex identiteit te verliezen. Er wordt naar de balans gezocht tussen de Chinese en westerse ontwerp. Verder in dit hoofdstuk worden nader uitgelegd welke ontwerprichtlijnen zijn toegepast en hoe die zijn uitgewerkt.

Alex identiteit Om te zorgen dat de Alex identiteit niet verloren gaat op de Chinese versie, is er geprobeerd de huisstijl zo veel mogelijk te behouden. Als eerst zijn de kleuren van Nederlandse Alex site bewaard op de Chinese versie. Er zijn alleen nog enkele andere kleuren gebruikt.

kleuren van Alex Nederland

kleuren van Alex China

Ten tweede is de grid van de Nederlandse Alex site behouden. De Nederlandse Alex bestaat uit vier kolomen met een bovennavigatie. Zo is ook de Chinese Alex ingedeeld. Alleen de kolommen op de Chinese Alex zijn langer en de navigatie heeft meer menuitems.

Inlogvenster

logo navigatie

De grid van de Nederlandse Alex site

De grid van de Chinese Alex site

90

Inlogvenster

logo navigatie

8. Case Study

Look & feel Op de banner staat dat Alex de nummer één beleggingssite is in Europa. Dat geeft men een autoritaire en internationale uitstraling. Bij Chinezen zorgt dit voor een betrouwbaar gevoel. De onvertaalde Alex logo versterkt bovendien ook de internationale identiteit.

都獗恀枙

蚚誧毀嚏

厙桴華芞

扢峈忑珜

腎翻靡 躇鎢

督昢盄 95553 忑珜

莉珛昢

壽衾湮薯尪

煦昴芶勦

笙冪陔恓

痐橙煦昴

淉習源渀

諦誧督昢

氝樓囀

悵湔珜醱

煦昴芶勦

湮薯尪

落翑

韁粔菴珨萇赽痐橙鼠侗

詢撰

陔珛昢芢熱

厙奻蝠眢璃 狟婥

嘖庈雄怓

腎翻

堆翑

蝠眢梖誧

蝠眢梖誧

栳尨

賡庄

蚳珛

印花税下调交易成本

蝠眢梖誧

认清上市公司证券投资 行再次上调存款准备

價踢

一年期存款利率再调

煦昴呇痔諦

酴隴侀 箋湛弊暱旃噶窒

笙冪笢弊

誚A

笙冪弊暱

旮A

誚B

印花税下调交易成本一天省10亿

怀痐橙測鎢/秞測鎢

认清上市公司证券投资收益两面性

20080426

3672.60

央行再次上调存款准备金率

3627.81 3583.03

印花税下调交易成本一天省10亿

3538.24

认清上市公司证券投资收益两面性

马智冲 程

鸠 方齐梁 托马斯

一年期存款利率再调0.27% 更多中国新闻>>

旃噶

印花税下调交易成本一天省10亿

著名金融专家、高盛亚洲董 笚縑 事总经理胡祖六博士。指出 ，专业化、商业化、独立化的经营对即 将成立的中国投资公司至关重要，“中 国投资公司应致力于在全球范围内的资 产组合，包括股票。 更多>>

俋颯陔恓

上证指数

-25.2

3557.74

-0.7%

匐湮梀嘖

杅擂

寰庈 痐 痐 痐蝠眢 兜堍

荂豪阭

籟庈

名称

184.72亿

價踢 陔淉堤怢

湔遴瞳薹 庈部魂薯

陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁

誠嘖 梀盟 晢楷俴

央行再次上调存款准备金率

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

嘖庈操

藷梓 脤扆

15:00

蝠眢梖誧

4

旮B

一年期存款利率再调0.27%

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

3

2

1

熬累 蝠眢傖掛

嘖庈煦昴

怀壽瑩趼

刲扆

晢橙陔恓

匐湮視嘖

窪鎮芢熱

当前价

涨幅

澳元/美元亚市盘中温和上行

认清上市公司证券投资收益两面性

中国联通

6,35

+25 50%

10:45 美元/人民币日内料

央行再次上调存款准备金率

中国石油

9,21

+22.14%

止步7.0 人民币回调7个基点

一年期存款利率再调0.27%

中铁二局

12,56

+19.56%

人民币近期或步入6元时代

印花税下调交易成本一天省10亿

中国平安

7,78

+14.67%

欧元无法取代美元储备货币

认清上市公司证券投资收益两面性

阿里巴巴

20,45

+12.70%

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

置信电气

19,50

+8.89%

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

深圳能源

35,69

+8.50%

一年期存款利率再调0.27%

华电国际

57,70

+7.69%

更多中国新闻>>

陷嘖悝斻

價踢悝斻

郔陔淉習

更多外汇新闻>>

晢橙陔恓

澳元/美元亚市盘中温和上行

印花税下调交易成本一天省10亿

澳元/美元亚市盘中温和上行

10:45 美元/人民币日内料

认清上市公司证券投资收益两面性

10:45 美元/人民币日内料

止步7.0 人民币回调7个基点

央行再次上调存款准备金率

止步7.0 人民币回调7个基点

91

8. Case Study

Navigatie Om de huisstijl te behouden is er gekozen om de tabnavigatie van Alex Nederland te behouden op de Chinese versie met wel een beetje aanpassing. De Chinese navigatie heeft namelijk nog een submenu. Zo wordt de Chinese navigatie toch iets platter en kunnen bezoekers binnen één klik tot alle menuitems komen. Om nog meer inhoud naar voren te brengen op de homepagina, zijn er snelmenu’s gebruikt voor “Alex producten” aan de linkerkant en “Alex gebruikersaccounts” aan de rechterkant. De reden dat er een menu is geplaats aan de rechterkant is dat het voor Chinezen even belangrijk zijn als een linkermenu.

platte navigatie

都獗恀枙

蚚誧毀嚏

厙桴華芞

扢峈忑珜

腎翻靡 躇鎢

督昢盄 95553 忑珜

莉珛昢

壽衾湮薯尪

煦昴芶勦

笙冪陔恓

痐橙煦昴

淉習源渀

諦誧督昢

悵湔珜醱

氝樓囀

煦昴芶勦

湮薯尪

落翑

韁粔菴珨萇赽痐橙鼠侗

詢撰

陔珛昢芢熱

厙奻蝠眢璃 狟婥

嘖庈雄怓

腎翻

堆翑

蝠眢梖誧

蝠眢梖誧

栳尨 賡庄

蚳珛

印花税下调交易成本

蝠眢梖誧

认清上市公司证券投资 行再次上调存款准备

價踢

一年期存款利率再调 1

煦昴呇痔諦

笙冪笢弊

酴隴侀

誚A

笙冪弊暱

旮A

誚B

印花税下调交易成本一天省10亿

怀痐橙測鎢/秞測鎢

认清上市公司证券投资收益两面性

20080426

2

3672.60 3627.81

一年期存款利率再调0.27%

snelmenu links 印花税下调交易成本一天省10亿

3583.03

马智冲 程

鸠 方齐梁 托马斯

一年期存款利率再调0.27%

嘖庈操

更多中国新闻>>

旃噶

杅擂

著名金融专家、高盛亚洲董 笚縑 事总经理胡祖六博士。指出

荂豪阭

籟庈

上证指数

-25.2

3557.74

-0.7%

匐湮梀嘖 名称

184.72亿

價踢 陔淉堤怢

湔遴瞳薹 庈部魂薯

陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁 熬累 蝠眢傖掛

嘖庈煦昴

怀壽瑩趼

刲扆

匐湮視嘖

窪鎮芢熱

晢橙陔恓

当前价

涨幅

澳元/美元亚市盘中温和上行

认清上市公司证券投资收益两面性

中国联通

6,35

+25 50%

10:45 美元/人民币日内料

央行再次上调存款准备金率

中国石油

9,21

+22.14%

止步7.0 人民币回调7个基点

一年期存款利率再调0.27%

中铁二局

12,56

+19.56%

人民币近期或步入6元时代

印花税下调交易成本一天省10亿

中国平安

7,78

+14.67%

欧元无法取代美元储备货币

认清上市公司证券投资收益两面性

阿里巴巴

20,45

+12.70%

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

置信电气

19,50

+8.89%

央行再次上调存款准备金率

印花税下调交易成本一天省10亿

92

兜堍

晢楷俴

央行再次上调存款准备金率

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

寰庈 痐 痐 痐蝠眢

snelmenu3538.24 rechts 誠嘖 梀盟

认清上市公司证券投资收益两面性 黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

藷梓 脤扆

15:00

蝠眢梖誧

4

旮B

央行再次上调存款准备金率

箋湛弊暱旃噶窒

3

酴隴侀

20080426

认清上市公司证券投资收益两面性

15:00

3672.60

央行再次上调存款准备金率

箋湛弊暱旃噶窒

3627.81

一年期存款利率再调0.27% 印花税下调交易成本一天省10亿

都獗恀枙

蚚誧毀嚏

厙桴華芞

3583.03

扢峈忑珜

3538.24

认清上市公司证券投资收益两面性 黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

鸠 方齐梁 托马斯 一年期存款利率再调0.27% Kleurengebruik

马智冲 程

莉珛昢 黎伟成忑珜 黄德基 郭家耀 丹尼尔

笙冪陔恓

3557.74 淉習源渀 -0.7% 嘖庈雄怓 痐橙煦昴 更多中国新闻>>

Bij het gebruik van kleuren is belangrijk om aan 壽衾湮薯尪 煦昴芶勦 煦昴芶勦 de ene kant de huisstijl van Alex te behouden en 嘖庈操 杅擂 aan de ander kant de 旃噶 lokale gewoontes te vol陔珛昢芢熱 gen.

湮薯尪

更多中国新闻>>

一年期存款利率再调

gen betekent en groen juist dalen.

印花税下调交易成本一天省10亿

酴隴侀

諦誧督昢

6,35

+25 50%

10:45 美元/人民币日内料

9,21

+22.14%

中铁二局

12,56

+19.56%

止步7.0 人民币回调7个基点 詢撰

中国平安

7,78

+14.67%

阿里巴巴

20,45

+12.70%

置信电气

19,50

+8.89%

深圳能源

35,69

+8.50%

一年期存款利率再调0.27%

华电国际

57,70

+7.69%

價踢rood is 更多外汇新闻>> stijgen

落翑

澳元/美元亚市盘中温和上行 蝠眢梖誧

2

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

欧元无法取代美元储备货币

一年期存款利率再调0.27%

印花税下调交易成本一天省10亿

外汇理财：另辟投资蹊径

印花税下调交易成本一天省10亿

认清上市公司证券投资收益两面性

央行再次上调存款准备金率

认清上市公司证券投资收益两面性

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

鸠 方齐梁 托马斯

旃噶

忑珜

莉珛昢

壽衾湮薯尪

煦昴芶勦

匐湮梀嘖

杅擂

笙冪陔恓

嘖庈雄怓

印花税下调交易成本一天省10亿

厙奻蝠眢璃 著名金融专家、高盛亚洲董 狟婥 笚縑 事总经理胡祖六博士。指出

栳尨 ，专业化、商业化、独立化的经营对即 将成立的中国投资公司至关重要，“中 賡庄 国投资公司应致力于在全球范围内的资 产组合，包括股票。 更多>>

认清上市公司证券投资 行再次上调存款准备

名称

欧元无法取代美元储备货币

中国石油

9,21

+22.14%

中铁二局

12,56

+19.56%

印花税下调交易成本一天省10亿

中国平安

7,78

+14.67%

认清上市公司证券投资收益两面性

阿里巴巴

20,45

+12.70%

央行再次上调存款准备金率

置信电气

19,50

+8.89%

一年期存款利率再调0.27%

深圳能源

35,69

+8.50%

华电国际

57,70

+7.69%

笙冪陔恓

笙冪笢弊 煦昴芶勦

嘖庈雄怓

笙冪弊暱

印花税下调交易成本一天省10亿

栳尨

黎伟成 黄德基 郭家耀賡庄 丹尼尔 马智冲 程 鸠 方齐梁 托马斯 印花税下调交易成本 黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔 认清上市公司证券投资

央行再次上调存款准备金率 一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调

杅擂

外汇理财：另辟投资蹊径

蝠眢梖誧

一年期存款利率再调0.27%

蚳珛

印花税下调交易成本一天省10亿 笙冪笢弊 笙冪弊暱 认清上市公司证券投资收益两面性 央行再次上调存款准备金率 印花税下调交易成本一天省10亿 一年期存款利率再调0.27%

更多外汇新闻>>

蝠眢梖誧

腎翻靡

躇鎢 價踢 4

堆翑 蝠眢梖誧 腎翻 澳元/美元亚市盘中温和上行

10:45 美元/人民币日内料 氝樓囀 悵湔珜醱

藷梓 止步7.0 人民币回调7个基点 人民币近期或步入6元时代 寰庈 痐 痐 痐蝠眢 欧元无法取代美元储备货币

15:00

3672.60 认清上市公司证券投资收益两面性

兜堍 荂豪阭 價踢 陔淉堤怢 落翑 外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

3627.81

湔遴瞳薹 庈部魂薯 籟庈 蝠眢梖誧

一年期存款利率再调0.27%

3583.03

陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁

3538.24

更多政策新闻>>

上证指数

-25.2

3557.74

-0.7%

匐湮梀嘖

匐湮視嘖

名称

当前价 9,21

中铁二局

12,56

怀痐橙測鎢/秞測鎢

一年期存款利率再调0.27%

晢楷俴

蝠眢傖掛

嘖庈煦昴

蝠眢梖誧

更多外汇新闻>>

刲扆

價踢 晢橙陔恓 3

4

涨幅

誚A 旮A6,35 誚B +25旮B 中国联通 50%

中国石油

詢撰梀盟 熬累 誠嘖 蝠眢梖誧 蚳珛

窪鎮芢熱 2

央行再次上调存款准备金率

怀壽瑩趼

184.72亿

1

煦昴呇痔諦

悵湔珜醱

詢撰 央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

旃噶

腎翻

蝠眢梖誧

行再次上调存款准备

嘖庈操

刲扆

欧元无法取代美元储备货币

脤扆

怀痐橙測鎢/秞測鎢

魏慧君: 基金的组合与构建

更多中国新闻>>

groen is dalen 更多外汇新闻>>

怀壽瑩趼

止步7.0 人民币回调7个基点

印花税下调交易成本一天省10亿

认清上市公司证券投资收益两面性 一年期存款利率再调0.27%

嘖庈煦昴

晢橙陔恓

一年期存款利率再调0.27% 20080426

央行再次上调存款准备金率 晢楷俴 一年期存款利率再调0.27%

落翑 人民币近期或步入6元时代

认清上市公司证券投资收益两面性 痐橙煦昴 淉習源渀 諦誧督昢 誚A 旮A 誚B 旮B 央行再次上调存款准备金率

印花税下调交易成本一天省10亿

誠嘖

10:45 美元/人民币日内料

扢峈忑珜

印花税下调交易成本一天省10亿 1 2 3

一年期存款利率再调0.27%狟婥 更多外汇新闻>>

厙桴華芞

欧元无法取代美元储备货币 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁 陔價踢 外汇理财：另辟投资蹊径 梀盟 熬累 蝠眢傖掛

澳元/美元亚市盘中温和上行

督昢盄 95553

认清上市公司证券投资收益两面性

箋湛弊暱旃噶窒

蚚誧毀嚏

湔遴瞳薹 庈部魂薯 人民币近期或步入6元时代 籟庈

氝樓囀

郔陔淉習

價踢悝斻

陔珛昢芢熱 酴隴侀 厙奻蝠眢璃 央行再次上调存款准备金率 外汇理财：另辟投资蹊径

涨幅

10:45 美元/人民币日内料 價踢 陔淉堤怢 兜堍 荂豪阭 止步7.0 人民币回调7个基点

晢橙陔恓 堆翑

諦誧督昢

当前价

澳元/美元亚市盘中温和上行

寰庈 痐 痐 痐蝠眢

躇鎢

窪鎮芢熱

淉習源渀

晢橙陔恓 藷梓

腎翻靡

督昢盄 95553

匐湮視嘖

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调

煦昴芶勦

扢峈忑珜

央行再次上调存款准备金率

澳元/美元亚市盘中温和上行

壽衾湮薯尪

蚚誧毀嚏-0.7% 厙桴華芞

+25 50%

都獗恀枙

人民币近期或步入6元时代

3538.24

6,35

陷嘖悝斻

煦昴呇痔諦 止步7.0 人民币回调7个基点

3627.81

中国联通

更多中国新闻>>

10:45 美元/人民币日内料 忑珜 莉珛昢

3672.60

认清上市公司证券投资收益两面性

印花税下调交易成本

俋颯陔恓

痐橙煦昴

煦昴芶勦

陔珛昢芢熱

都獗恀枙 3557.74

蝠眢梖誧

4

一年期存款利率再调0.27% -25.2 上证指数 184.72亿 更多政策新闻>>

更多中国新闻>>

嘖庈操

外汇理财：另辟投资蹊径 蚳珛

3583.03

魏慧君: 基金的组合与构建

更多外汇新闻>>

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

欧元无法取代美元储备货币

3

人民币近期或步入6元时代

马智冲 程

人民币近期或步入6元时代 蝠眢梖誧

央行再次上调存款准备金率 蝠眢梖誧

20080426 15:00 央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

悵湔珜醱 刲扆

涨幅

认清上市公司证券投资收益两面性

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔 一年期存款利率再调0.27%

腎翻

晢橙陔恓

止步7.0 人民币回调7个基点

箋湛弊暱旃噶窒

嘖庈煦昴

氝樓囀

郔陔淉習 誚A 旮A 誚B 旮B 印花税下调交易成本一天省10亿 怀痐橙測鎢/秞測鎢 脤扆 认清上市公司证券投资收益两面性

澳元/美元亚市盘中温和上行

躇鎢

怀壽瑩趼

184.72亿

1

Een ander belangrijke aspect bij het gebruik van

俋颯陔恓 陷嘖悝斻 價踢悝斻 kleuren is dat rood op Chinese beleggingssite stij煦昴呇痔諦 笙冪笢弊 笙冪弊暱

腎翻靡

当前价

厙奻蝠眢璃 中国联通 认清上市公司证券投资收益两面性 Chinezen hechten veel aan het gelukgevoel. Aan中国石油 央行再次上调存款准备金率 gezien rood 狟婥 de gelukkige kleur is in China en de 韁粔菴珨萇赽痐橙鼠侗

kleur van Alex, Chi栳尨 is dat nese Alex site. geel is een ander geluk賡庄 Goud of印花税下调交易成本一天省10亿 认清上市公司证券投资收益两面性 kige kleur, het wordt geassocieerd met rijkdom in 著名金融专家、高盛亚洲董 笚縑 印花税下调交易成本 事总经理胡祖六博士。指出 China. Om te zorgen dat het de site niet te druk 央行再次上调存款准备金率 ，专业化、商业化、独立化的经营对即 认清上市公司证券投资 wordt, is de goudkleur slechts gebruikt in de ban将成立的中国投资公司至关重要，“中 一年期存款利率再调0.27% 国投资公司应致力于在全球范围内的资 行再次上调存款准备 ner, afbeeldingen en iconen. 产组合，包括股票。 更多>>

Case蝠眢傖掛 Study 誠嘖 梀盟8. 熬累

窪鎮芢熱

名称

一年期存款利率再调0.27% veel gebruikt op de

湔遴瞳薹 庈部魂薯

陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁

匐湮視嘖

匐湮梀嘖

印花税下调交易成本一天省10亿

10:45 美元/人民币日内料

-25.2

上证指数

籟庈

晢楷俴 堆翑

督昢盄 95553

央行再次上调存款准备金率

荂豪阭

兜堍

+22.14% 脤扆 +19.56%

蝠眢梖誧

澳元/美元亚市盘中温和上行

藷梓 10:45 美元/人民币日内料

93

止步7.0 人民币回调7个基点 寰庈 痐 痐 痐蝠眢 人民币近期或步入6元时代

8. Case Study

Content De Alex Nederland site heeft één duidelijk doel, dat is beleggen. Bezoekers kunnen behalve beleggen weinig andere activiteiten ondernemen. Alleen als ze ingelogd zijn, kunnen ze nog enkele nieuws lezen.

Om te zorgen dat deze content duidelijk wordt weergegeven, is er hier gekozen voor een dash board informatiestructuur. Gebruikers kunnen de content naar eigen wensen personaliseren door meer informaties toe te voegen of juist te verwijderen. Deze informatiestructuur verhoogt de gebruiksvriendelijkheid van deze site.

Chinezen willen juist alles op één site doen die te maken heeft met beleggen. De Chinese Alex site biedt daarom meer content. Naast beleggen, kunnen bezoekers ook nieuws, blogs en analyses lezen en cursus volgen.

都獗恀枙

蚚誧毀嚏

厙桴華芞

扢峈忑珜

腎翻靡 躇鎢

督昢盄 95553 忑珜

莉珛昢

壽衾湮薯尪

煦昴芶勦

笙冪陔恓

痐橙煦昴

淉習源渀

腎翻

堆翑

諦誧督昢

氝樓囀

悵湔珜醱

dash board

煦昴芶勦

湮薯尪

落翑

韁粔菴珨萇赽痐橙鼠侗

詢撰

陔珛昢芢熱

厙奻蝠眢璃 狟婥

嘖庈雄怓

蝠眢梖誧

蝠眢梖誧

栳尨 賡庄

蚳珛

印花税下调交易成本

蝠眢梖誧

认清上市公司证券投资 行再次上调存款准备

價踢

一年期存款利率再调

煦昴呇痔諦

blog van bekende analisten

笙冪笢弊

酴隴侀

誚A

笙冪弊暱

旮A

誚B

印花税下调交易成本一天省10亿

怀痐橙測鎢/秞測鎢

认清上市公司证券投资收益两面性

20080426

3672.60 3627.81

一年期存款利率再调0.27%

3583.03

印花税下调交易成本一天省10亿

3538.24

认清上市公司证券投资收益两面性 黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

央行再次上调存款准备金率

马智冲 程 鸠 方齐梁 托马斯

一年期存款利率再调0.27%

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

嘖庈操

旃噶

verhalen van succesvolle beleggers 笚縑

俋颯陔恓

94

兜堍

荂豪阭

籟庈

上证指数

-25.2

3557.74

-0.7%

熬累 蝠眢傖掛

嘖庈煦昴

怀壽瑩趼

刲扆

匐湮視嘖

窪鎮芢熱

晢橙陔恓

当前价

涨幅

澳元/美元亚市盘中温和上行

6,35

+25 50%

10:45 美元/人民币日内料

央行再次上调存款准备金率

中国石油

9,21

+22.14%

止步7.0 人民币回调7个基点

一年期存款利率再调0.27%

中铁二局

12,56

+19.56%

人民币近期或步入6元时代

印花税下调交易成本一天省10亿

中国平安

7,78

+14.67%

欧元无法取代美元储备货币

认清上市公司证券投资收益两面性

阿里巴巴

20,45

+12.70%

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

置信电气

19,50

+8.89%

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

深圳能源

35,69

+8.50%

一年期存款利率再调0.27%

华电国际

57,70

+7.69%

價踢悝斻

更多外汇新闻>>

晢橙陔恓

郔陔淉習

澳元/美元亚市盘中温和上行

印花税下调交易成本一天省10亿

澳元/美元亚市盘中温和上行

10:45 美元/人民币日内料

认清上市公司证券投资收益两面性

10:45 美元/人民币日内料

止步7.0 人民币回调7个基点

央行再次上调存款准备金率

止步7.0 人民币回调7个基点

人民币近期或步入6元时代

一年期存款利率再调0.27%

人民币近期或步入6元时代

欧元无法取代美元储备货币

印花税下调交易成本一天省10亿

欧元无法取代美元储备货币

外汇理财：另辟投资蹊径

认清上市公司证券投资收益两面性

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

魏慧君: 基金的组合与构建

analyse

陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁

誠嘖 梀盟

中国联通

更多中国新闻>>

名称

184.72亿

價踢 陔淉堤怢

湔遴瞳薹 庈部魂薯

认清上市公司证券投资收益两面性

陷嘖悝斻

更多外汇新闻>>

beleggingscursus

寰庈 痐 痐 痐蝠眢

晢楷俴

匐湮梀嘖

杅擂

印花税下调交易成本一天省10亿

著名金融专家、高盛亚洲董 事总经理胡祖六博士。指出 ，专业化、商业化、独立化的经营对即 将成立的中国投资公司至关重要，“中 国投资公司应致力于在全球范围内的资 产组合，包括股票。 更多>>

nieuws

更多中国新闻>>

藷梓 脤扆

15:00

蝠眢梖誧

4

旮B

央行再次上调存款准备金率

箋湛弊暱旃噶窒

3

2

1

更多政策新闻>>

更多外汇新闻>>

koers

8. Case Study

Iconen

都獗恀枙 都獗恀枙

蚚誧毀嚏 蚚誧毀嚏

厙桴華芞 厙桴華芞

扢峈忑珜 扢峈忑珜

壽衾湮薯尪 壽衾湮薯尪

Uit dit afstudeeronderzoek is gebleken dat er meer督昢盄 iconen 95553 op Chinese sites worden gebruikt. Zo zien we op督昢盄 de Chi- 95553 蚚誧毀嚏 厙桴華芞 扢峈忑珜 nese Alex site iconen worden gebruikt bij都獗恀枙 “Inhoud toevoe莉珛昢 笙冪陔恓 嘖庈雄怓 痐橙煦昴 淉習源渀 諦誧督昢 莉珛昢 笙冪陔恓opslaan” 嘖庈雄怓 淉習源渀 諦誧督昢 gen”, “inhoud en bij het痐橙煦昴 menu van gebruikersac煦昴芶勦 煦昴芶勦 督昢盄 95553 counts rechtsboven. 煦昴芶勦 煦昴芶勦

昢芢熱 忑珜 昢芢熱

莉珛昢

忑珜 忑珜

壽衾湮薯尪 煦昴芶勦 奻蝠眢璃 奻蝠眢璃

狟婥 狟婥 栳尨 栳尨 賡庄 賡庄 花税下调交易成本狟婥 花税下调交易成本 栳尨 清上市公司证券投资 清上市公司证券投资 再次上调存款准备賡庄 再次上调存款准备 年期存款利率再调 年期存款利率再调 花税下调交易成本

昢芢熱

笙冪陔恓 煦昴芶勦

嘖庈雄怓

湮薯尪 湮薯尪

痐橙煦昴

淉習源渀

隴侀 呇痔諦 隴侀 暱旃噶窒

暱旃噶窒 成 黄德基 成 黄德基 冲 程 鸠 冲 程 鸠 成 黄德基 成 黄德基

蚳珛 詢撰 蚳珛 蝠眢梖誧

笙冪笢弊 笙冪弊暱 笙冪笢弊 笙冪弊暱

Zoeken 印花税下调交易成本一天省10亿 印花税下调交易成本一天省10亿

成 黄德基 郭家耀

操 冲 程 鸠 方齐梁 操

印花税下调交易成本一天省10亿 一年期存款利率再调0.27%

更多中国新闻>>

认清上市公司证券投资收益两面性 更多中国新闻>>

誚A 誚A

旮A 旮A

誚B 誚B

怀痐橙測鎢/秞測鎢 怀痐橙測鎢/秞測鎢 20080426 15:00 20080426 15:00

2 2

3 3

4 4

旮B 旮B 1

2

脤扆 3 4 脤扆

3557.74 3557.74

-0.7% -0.7%

184.72亿 3538.24

Bij het populaire tags worden naast verschillen lettergroot丹尼尔 tes ook央行再次上调存款准备金率 kleuren gebruikt om woorden上证指数 te accentueren en -25.2 窪鎮芢熱 匐湮梀嘖 匐湮視嘖 旃噶 杅擂 托马斯 一年期存款利率再调0.27% onderscheiden. 184.72亿 匐湮梀嘖 匐湮視嘖 窪鎮芢熱 旃噶 杅擂

成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

更多中国新闻>>

3557.74

-0.7%

名称 当前价 涨幅 名称 当前价 涨幅 中国联通 6,35 +25 50% 中国联通 6,35 +25 50% 操 窪鎮芢熱 匐湮梀嘖 匐湮視嘖 +22.14% 中国石油 9,21 +22.14% 中国石油 9,21 +19.56% 中铁二局 12,56 名称 当前价 涨幅 +19.56% 中铁二局 12,56 +14.67% 中国平安 7,78 中国联通 6,35 +25 50% +14.67% 中国平安 7,78 +12.70% 阿里巴巴 20,45 著名金融专家、高盛亚洲董 +22.14% 中国石油 9,21 +12.70% 阿里巴巴 20,45 縑 著名金融专家、高盛亚洲董 事总经理胡祖六博士。指出 +8.89% 置信电气 19,50  事总经理胡祖六博士。指出 化、商业化、独立化的经营对即 +19.56% 中铁二局 12,56 +8.89% 置信电气 19,50 化、商业化、独立化的经营对即 +8.50% 深圳能源 35,69 的中国投资公司至关重要，“中 +14.67% 中国平安 7,78 +8.50% 深圳能源 35,69 的中国投资公司至关重要，“中 公司应致力于在全球范围内的资 华电国际vertaling 57,70 van+7.69% 1 Volgens de richtlijnen, moet een fonetische 公司应致力于在全球范围内的资 ，包括股票。 更多>> 更多中国新闻>> +12.70% 阿里巴巴 20,45 +7.69% 华电国际 57,70 认清上市公司证券投资收益两面性 ，包括股票。 更多>> 著名金融专家、高盛亚洲董 印花税下调交易成本一天省10亿 印花税下调交易成本一天省10亿 认清上市公司证券投资收益两面性 认清上市公司证券投资收益两面性 旃噶 杅擂 央行再次上调存款准备金率 央行再次上调存款准备金率 一年期存款利率再调0.27% 一年期存款利率再调0.27% 印花税下调交易成本一天省10亿 印花税下调交易成本一天省10亿 印花税下调交易成本一天省10亿 认清上市公司证券投资收益两面性 认清上市公司证券投资收益两面性 认清上市公司证券投资收益两面性 央行再次上调存款准备金率 央行再次上调存款准备金率 一年期存款利率再调0.27% 央行再次上调存款准备金率 一年期存款利率再调0.27% 印花税下调交易成本一天省10亿 一年期存款利率再调0.27%

Merknaam

een merknaam simpel en更多中国新闻>> makkelijk uit te spreken. Boven 事总经理胡祖六博士。指出 +8.89% 置信电气 19,50 央行再次上调存款准备金率 化、商业化、独立化的经营对即 dien moet het een internationale karakteristiek weergeven 陔恓 郔陔淉習 陷嘖悝斻 價踢悝斻 +8.50% 2 深圳能源 35,69 的中国投资公司至关重要，“中 一年期存款利率再调0.27% 陔恓 郔陔淉習 陷嘖悝斻 en een goede 價踢悝斻 betekenis bevatten. 公司应致力于在全球范围内的资 华电国际 57,70 ，包括股票。 更多>> 更多中国新闻>> Voor de Chinese vertaling van Alex zijn er drie moge-+7.69% 印花税下调交易成本一天省10亿 元/美元亚市盘中温和上行 印花税下调交易成本一天省10亿 元/美元亚市盘中温和上行 认清上市公司证券投资收益两面性 45 美元/人民币日内料lijke merknamen. Zie de merknamen hiernaast.

认清上市公司证券投资收益两面性 45 美元/人民币日内料 陔恓 郔陔淉習 陷嘖悝斻 價踢悝斻 央行再次上调存款准备金率 步7.0 人民币回调7个基点 3 央行再次上调存款准备金率 步7.0 人民币回调7个基点 Uit interview met Chinese beleggers blijkt dat Hercules 一年期存款利率再调0.27% 民币近期或步入6元时代 一年期存款利率再调0.27% 民币近期或步入6元时代 印花税下调交易成本一天省10亿 元/美元亚市盘中温和上行 de beste Chinese merknaam is voor Alex. Deze naam is 印花税下调交易成本一天省10亿 元无法取代美元储备货币 认清上市公司证券投资收益两面性 元无法取代美元储备货币 45 美元/人民币日内料eenvoudig te onthouden, want iedere 印花税下调交易成本一天省10亿 Chinees weet wie 认清上市公司证券投资收益两面性 汇理财：另辟投资蹊径 认清上市公司证券投资收益两面性 央行再次上调存款准备金率 汇理财：另辟投资蹊径 步7.0 人民币回调7个基点 Hercules is. Deze naam heeft bovendien de internationale 央行再次上调存款准备金率 行再次上调存款准备金率 一年期存款利率再调0.27% 民币近期或步入6元时代karakteristiek, want voor Chinezen is 央行再次上调存款准备金率 Hercules een per行再次上调存款准备金率 一年期存款利率再调0.27% 年期存款利率再调0.27% 印花税下调交易成本一天省10亿 slotte betekent 元无法取代美元储备货币sonage uit de westerse mythologie. Ten 一年期存款利率再调0.27% 年期存款利率再调0.27%

魏慧君: 基金的组合与构建 更多外汇新闻>> Hercules ook krachtig en past bovendien erg goed bij de更多政策新闻>> 认清上市公司证券投资收益两面性 汇理财：另辟投资蹊径 更多外汇新闻>>

魏慧君: 基金的组合与构建

悵湔珜醱

蝠眢梖誧

1 1

郭家耀 郭家耀 方齐梁 方齐梁 托马斯 郭家耀 丹尼尔 郭家耀 丹尼尔

落翑 氝樓囀 落翑 蝠眢梖誧

韁粔菴珨萇赽痐橙鼠侗

认清上市公司证券投资收益两面性

隴侀

腎翻

堆翑

蝠眢梖誧

Chinezen gebruiken niet gauw een zoekmachine op誚B een 旮B3672.60 认清上市公司证券投资收益两面性 誚A 旮A 笙冪笢弊 笙冪弊暱 3672.60 央行再次上调存款准备金率 site. Ze央行再次上调存款准备金率 scannen eerder zelf door de site en zoeken naar 3627.81 一年期存款利率再调0.27% 3627.81 怀痐橙測鎢/秞測鎢 trefwoorden. Gebaseerd op dit gedrag, is er op de Chinese 脤扆 3583.03 一年期存款利率再调0.27% 印花税下调交易成本一天省10亿 印花税下调交易成本一天省10亿 3583.03 Alex site gekozen voor populaire tags, waar populaire tref20080426 15:00 印花税下调交易成本一天省10亿 认清上市公司证券投资收益两面性 3538.24 3672.60 认清上市公司证券投资收益两面性 3538.24 woorden staan. Onderaan de tags is er wel een zoekma认清上市公司证券投资收益两面性 央行再次上调存款准备金率 丹尼尔 3627.81 央行再次上调存款准备金率 chine aanwezig, voor de mensen die wel handig vinden om 一年期存款利率再调0.27% 丹尼尔 央行再次上调存款准备金率 -25.2 上证指数 托马斯 一年期存款利率再调0.27% 3583.03 een zoekmachine te gebruiken. -25.2 上证指数 184.72亿

暱旃噶窒

悵湔珜醱 悵湔珜醱

氝樓囀

氝樓囀 躇鎢

詢撰 落翑 詢撰 蝠眢梖誧

清上市公司证券投资

年期存款利率再调

腎翻靡

蝠眢梖誧

湮薯尪

呇痔諦 再次上调存款准备

腎翻 腎翻

堆翑 堆翑

韁粔菴珨萇赽痐橙鼠侗 韁粔菴珨萇赽痐橙鼠侗

奻蝠眢璃

呇痔諦

諦誧督昢

腎翻靡 腎翻靡 躇鎢 躇鎢

更多政策新闻>>

價踢 價踢 蚳珛蝠眢梖誧 蝠眢梖誧

藷梓

藷梓 價踢

寰庈 蝠眢梖誧 痐 痐 痐蝠眢 寰庈 痐 痐 痐蝠眢 兜堍 荂豪阭 價踢 陔淉堤怢 兜堍 荂豪阭 價踢 陔淉堤怢 藷梓 湔遴瞳薹 庈部魂薯 湔遴瞳薹 庈部魂薯 寰庈 痐 鏍啟 痐蝠眢 冪撳倛岊 陪菁 陔價踢 痐 陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁 價踢 蝠眢傖掛 陔淉堤怢 兜堍 荂豪阭 梀盟 熬累 梀盟 熬累 蝠眢傖掛 晢楷俴湔遴瞳薹 庈部魂薯 晢楷俴 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁 陔價踢 怀壽瑩趼

籟庈 籟庈 誠嘖 誠嘖 籟庈

怀壽瑩趼

嘖庈煦昴 嘖庈煦昴

誠嘖 梀盟 晢楷俴

熬累 蝠眢傖掛 刲扆 刲扆

嘖庈煦昴

晢橙陔恓 怀壽瑩趼 晢橙陔恓 刲扆 澳元/美元亚市盘中温和上行 澳元/美元亚市盘中温和上行 10:45 美元/人民币日内料 10:45 美元/人民币日内料 晢橙陔恓 止步7.0 人民币回调7个基点 止步7.0 人民币回调7个基点 人民币近期或步入6元时代 人民币近期或步入6元时代 澳元/美元亚市盘中温和上行 欧元无法取代美元储备货币 欧元无法取代美元储备货币 10:45 美元/人民币日内料 外汇理财：另辟投资蹊径 外汇理财：另辟投资蹊径 止步7.0 人民币回调7个基点 央行再次上调存款准备金率 人民币近期或步入6元时代 央行再次上调存款准备金率 一年期存款利率再调0.27% 欧元无法取代美元储备货币 一年期存款利率再调0.27%

Azië Gelukkig更多外汇新闻>> Mentor(亚乐师) 外汇理财：另辟投资蹊径 更多外汇新闻>>

央行再次上调存款准备金率

晢橙陔恓 Azië Winst Leeuw (亚利狮), 一年期存款利率再调0.27% 晢橙陔恓 de leeuw associeert 更多外汇新闻>>zich met 澳元/美元亚市盘中温和上行 澳元/美元亚市盘中温和上行 Nederland. 10:45 美元/人民币日内料 10:45 美元/人民币日内料

晢橙陔恓 止步7.0 (人民币回调7个基点 Hercules 大力士) 止步7.0 人民币回调7个基点 人民币近期或步入6元时代 人民币近期或步入6元时代 澳元/美元亚市盘中温和上行 欧元无法取代美元储备货币 欧元无法取代美元储备货币 10:45 美元/人民币日内料 外汇理财：另辟投资蹊径 外汇理财：另辟投资蹊径 止步7.0 人民币回调7个基点 央行再次上调存款准备金率 人民币近期或步入6元时代 央行再次上调存款准备金率 一年期存款利率再调0.27% 欧元无法取代美元储备货币 一年期存款利率再调0.27%

更多外汇新闻>> 外汇理财：另辟投资蹊径 更多外汇新闻>>

行再次上调存款准备金率Alex logo.

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

更多外汇新闻>>

魏慧君: 基金的组合与构建

更多政策新闻>>

更多外汇新闻>>

95

8. Case Study

8.4 Verbeterde ontwerp Gebaseerd op usability tests met Chinese beleggers uit Nederland en China, zijn er volgende punten verbeterd. Uitgebreide verslag hierover is te lezen in de afstudeerproject.

Link naar Engelse site

Der merknaam is aangepast English 都獗恀枙

蚚誧毀嚏

厙桴華芞

扢峈忑珜

腎翻靡 躇鎢

轎煤督昢盄 95553

腎翻

堆翑 | 腎暮

忑珜

莉珛昢

壽衾湮瞳庈

煦昴芶勦

陔珛昢芢熱

厙奻蝠眢璃 狟婥

笙冪陔恓

嘖庈雄怓

痐橙煦昴

淉習源渀

諦誧督昢

氝樓囀

悵湔珜醱

煦昴芶勦

Alex 湮瞳庈

落翑

蝠眢梖誧

韁粔菴珨厙奻痐橙鼠侗

詢撰

蝠眢梖誧

栳尨

賡庄

蚳珛

印花税下调交易成本

蝠眢梖誧

认清上市公司证券投资 行再次上调存款准备

Westerse analist

價踢

一年期存款利率再调 Toevoegen

煦昴呇痔諦

笙冪笢弊

笙冪弊暱

Nico Verburg

印花税下调交易成本一天省10亿

攝褫 煤票跡

认清上市公司证券投资收益两面性

刉壺誚A 旮A 誚B 氝樓 悵湔珜醱 怀痐橙測鎢/秞測鎢 20080426

3672.60 3627.81

一年期存款利率再调0.27%

Een venster wordt geopend als de muis op de afsluitknop staat

3538.24

认清上市公司证券投资收益两面性 央行再次上调存款准备金率

马智冲 程

一年期存款利率再调0.27%

鸠 方齐梁 托马斯

黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

嘖庈操

更多中国新闻>>

韁粔笙冪

笚縑

俋颯陔恓

寰庈 痐 痐 痐蝠眢 兜堍

荂豪阭

籟庈

上证指数

-25.2

3557.74

-0.7%

陔價踢 冪撳倛岊 鏍啟 陪菁

誠嘖 梀盟

熬累 蝠眢傖掛

嘖庈煦昴

怀壽瑩趼

刲扆

匐湮視嘖

窪鎮芢熱

晢橙陔恓

当前价

涨幅

澳元/美元亚市盘中温和上行

认清上市公司证券投资收益两面性

中国联通

6,35

+10 00%

10:45 美元/人民币日内料

央行再次上调存款准备金率

中国石油

9,21

+10.00%

止步7.0 人民币回调7个基点

一年期存款利率再调0.27%

中铁二局

12,56

+9.56%

人民币近期或步入6元时代

印花税下调交易成本一天省10亿

中国平安

7,78

+8.67%

欧元无法取代美元储备货币

认清上市公司证券投资收益两面性

阿里巴巴

20,45

+8.40%

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

置信电气

19,50

+7.89%

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

深圳能源

35,69

+6.50%

一年期存款利率再调0.27%

华电国际

57,70

+5.69%

更多中国新闻>>

陷嘖悝斻

價踢悝斻

名称

184.72亿

價踢 陔淉堤怢

湔遴瞳薹 庈部魂薯

晢楷俴

匐湮梀嘖

藝弊笙冪

印花税下调交易成本一天省10亿

著名金融专家、高盛亚洲董 事总经理胡祖六博士。指出 ，专业化、商业化、独立化的经营对即 将成立的中国投资公司至关重要，“中 国投资公司应致力于在全球范围内的资 产组合，包括股票。 更多>>

更多外汇新闻>>

晢橙陔恓

郔陔淉習

澳元/美元亚市盘中温和上行

印花税下调交易成本一天省10亿

澳元/美元亚市盘中温和上行

10:45 美元/人民币日内料

认清上市公司证券投资收益两面性

10:45 美元/人民币日内料

止步7.0 人民币回调7个基点

央行再次上调存款准备金率

止步7.0 人民币回调7个基点

人民币近期或步入6元时代

一年期存款利率再调0.27%

人民币近期或步入6元时代

欧元无法取代美元储备货币

印花税下调交易成本一天省10亿

欧元无法取代美元储备货币

外汇理财：另辟投资蹊径

认清上市公司证券投资收益两面性

外汇理财：另辟投资蹊径

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

央行再次上调存款准备金率

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

一年期存款利率再调0.27%

更多外汇新闻>>

96

3583.03

印花税下调交易成本一天省10亿 黎伟成 黄德基 郭家耀 丹尼尔

藷梓 脤扆

15:00

蝠眢梖誧

4

旮B

央行再次上调存款准备金率

箋湛弊暱旃噶窒

3

2

1

魏慧君: 基金的组合与构建

更多政策新闻>>

更多外汇新闻>>

9 Conclusie Centrale vraag Verschillen tusesn Chinese en westerse internetgebruikers Verschillen tusesn Chinese en westerse beleggers Lokaliseren in China

97

9. Conclusie

China is een fascinerend markt voor westerse met

haar eeuwenoude geschiedenis, rijke cultuur en dynamische economische ontwikkeling. Het land biedt buitenlandse bedrijven enorme markt en mooie kansen Laten we hier terug naar de onderzoeksvragen van dit afstudeerproject.

9.1 Centrale vraag Hoe moet een westerse beleggingssite gelokaliseerd worden in China? De centrale vraag zal worden beantwoord in de deelvragen. Specifieke ontwerprichtlijnen voor het lokaliseren van een westerse beleggingssite in China zijn te vinden in de bijlage 1.

9.2 Verschillen tussen Chinese en westerse internetgebruikers Waarin verschillen de Chinese en westerse internetgebruikers van de manier waarop ze internet gebruiken? Gebaseerd op het onderzoek naar Chinese consumenten en gebruikersgedrag is te concluderen dat content, navigatie en uitstraling van sites de grootste verschillen zijn. Chinezen houden van websites met rijke content en multifunctionaliteit en ze kunnen hoge schermbelasting aan. Dit zien we terug in de mega portaal Sina. com die een verzameling is van alle mogelijke online activiteiten. Een one-stop-site waar gebruikers werkelijk op één locatie alles kunnen doen. Deze voorkeur van Chinezen heeft deels te maken dat ze over het algemeen slecht zijn in het Engels en daarom moeite hebben om meerdere domeinnamen te onthouden. Als gevolg gebruiken veel bedrijven Pinyin of cijfers in de domeinnamen. Het ontstaan van Chineeskarakter domeinnaam, wordt gezien als een effectieve oplossing. De drang van Chinezen voor de rijke content heeft de opmaak van Chinese sites sterke beïnvloed. Om te laten zien dat er veel content zijn op een site, worden bijna alle mogelijke inhoud naar voren gebracht op de homepagina. En vandaar de lange pagina’s. Terwijl de homepagina op westerse sites als een hoofdingang functioneert, is het op de Chinese sites eigenlijk meer een sitemap. Het Chinese fenomeen 面子(Mianzi), het gezicht, is eigenlijk de filosofie die hierachter zit. In de Chinese cultuur, heeft iedereen een gezicht, ook een bedrijf, tegenwoordig dus ook een website. Wie aan zijn ge-

zicht werkt, krijgt meer vertrouwen van klanten. Een site kan meer gezicht krijgen door veel te bieden. Om het gevoel te geven dat er veel te bieden zijn, worden Chinese sites vaak druk en kleurrijk opgemaakt. Afbeelding, banners en iconen zijn prominent aanwezig. Een ander belangrijk verschil is de navigatie. Net als de content, willen Chinezen alle menuitems op de homepagina al zien. Ze hebben voorkeur voor een platte navigatie met multi-entrees. Naast het gezicht filosofie, een nog belangrijkere oorzaak hierbij is het zoekgedrag van Chinezen. Uit onderzoek blijkt dat veel Chinezen zelf de menu’s zoeken en pagina’s scannen in plaats van een zoekmachine gebruiken. De platte navigatie zien we ook terug in de manier hoe een link wordt geopend op Chinese sites. Terwijl een link op westerse website op de huidige pagina wordt geladen, wordt die op Chinese site in een nieuw venster geopend. Dit komt aan de ene kant doordat Chinezen zo veel mogelijk tegelijkertijd willen zien. Aan de ander kant komt het door de trage verbinding. Om geen tijd te verliezen, laten ze meerdere pagina’s laden en vervolgens achter elkaar lezen. Tenslotte, creëren Chinese sites een autoritaire uitstraling ten opzichte van de persoonlijke uistraling in het Westen. De autoriteit is te merken in veel zelfpromotionele banners waar prijswinningen vermeld staan en in foto’s van bekende Chinezen op sites. De reden waarom sites juist autoritair willen uitzien, is vanwege de hiërarchie die diepgeworteld is in de Chinese cultuur. Chinezen hebben bijzonder veel respect voor mensen of bedrijven met hoge status. Ze krijgen bij hen meer vertrouwen.

99

9. Conclusie

9.2 Verschillen tussen Chinese en westerse beleggers Waarin verschillen de Chinese en westerse online beleggers van de manier waarop ze beleggen? Uit dit onderzoek zijn er een aantal onderscheidende kenmerken van Chinese online beleggers duidelijk geworden ten opzichte van westerse beleggers. Chinezen beleggers zijn emotioneler dan westerse beleggers betreft beslissingen maken. Ze worden sterk beïnvloed door het symbolisme dat diepgeworteld is in de Chinese cultuur. Geluk en welvaart spelen bij dit symbolisme de belangrijkste rol. Deze zien we sterk terug in het overmatige gebruik van de rode en gouden kleuren op beleggingssite, omdat die in China associëren met geluk en rijkdom. Beïnvloed door deze perceptie, wordt de kleur rood in de Chinese beleggingswereld zelfs gebruikt voor het stijgen en groen juist voor het dalen. Precies omgekeerd dan wat we in het Westen gewend zijn. Het symbolisme zien we bovendien terug in de merknamen en productnamen. Er zijn Chinese effectenmakelaars die bijvoorbeeld “China geluk” of “Shanghai Rijkdom” heten. Een bekende Chinese beleggingsapplicatie heet “God van de Rijkdom”. Een ander verschil is dat Chinezen minder vertrouwen hebben op internet. Dat verklaart waarom de desktop beleggingsapplicatie de populariteit wint van de web beleggingsapplicatie. Chinezen voelen zich veiliger bij een desktop applicatie op hun eigen computer dan een online applicatie op het abstracte internet waar ze geen controle in handen over hebben. Dit wantrouwende gedrag is ontstaan vanwege de agressiviteit op internet aan de ene kant en de onvoldoende consumentenbescherming van de staat aan de ander kant. Dit heeft toe geleid dat Chinezen erg voorzichtig zijn en durven geen risico te nemen. Bovendien zorgt de schaduw van culturele revolutie nog steeds angst bij Chinezen waardoor ze bijzonder argwanend en afstandelijk zijn tegenover vreemden. Chinezen zijn opportunistisch. Dit wordt weerspiegeld in het korte termijn beleggen van Chinezen in tegenstelling tot het lange termijn beleggen bij westerlingen. Ze willen snel geld verdienen. Sinds de economische openheid in China zijn veel mensen binnen zeer korte tijd rijk geworden. In de collectivistisch Chinese maatschappij, worden mensen sterk beïnvloed door het succes van anderen in de omgeving. Hun competitieve aard dwingt ze ook snel rijk moeten worden. Het opportunisme zit eigenlijk al van oudsher bij Chinezen, de recente economische ontwikkeling heeft het alleen verder versterkt. Dat zien we terug in het Chinese gokgedrag dat door eeuwen werden beschreven in Chinese literatuur.

100

9.3

Lokaliseren in China

Hoe moet een westerse beleggingssite gelokaliseerd in een Chinese versie zonder haar identiteit te verliezen? Om goed gelokaliseerd te zijn in China moet een westerse beleggingssite zich houden aan de filosofie “Think local, act global”. De site moet de Chinese content en Chinese informatie structuur gebruiken maar met een internationale uitstraling. Bij de Chinese content wordt hier bedoeld dat de site rijke inhoud en multifunctionaliteit moet bieden aan gebruikers. Behalve het beleggen, ook andere activiteiten, zoals nieuws, blogs en cursus. Aangezien dat Chinezen korte termijn beleggers zijn, moeten de content van de site, inclusief zoals nieuws, advies en analyse, vooral gericht zijn op korte termijn. Bied bovendien altijd ook een desktop beleggingsapplicatie naast een webapplicatie. Voor de lokalisatie is bovendien belangrijk om de Chinese informatiestructuur te gebruiken. De reden is heel simpel, het werkt uitstekend voor Chinezen en ze zijn aan niets ander gewend. Gebruik dus een platte navigatie en een multi-entree homepagina. Om succes te zijn in China, moeten westerse bedrijven werken aan hun gezicht. Een westerse beleggingssite krijgt gezicht door een autoritaire uitstraling te hebben van een grote internationale firma. Deze uitstraling geeft Chinezen meer vertrouwen, omdat Westerse bedrijven in China erg gewild en gerespecteerd zijn. Bovendien is belangrijk dat er geluk aanwezig is op de site. Dit kan gerealiseerd woorden door de kleuren rood en goud te gebruiken in het ontwerp. Nog een belangrijk punt is dat de kleur rood op beleggingssite stijgen betekent en groen juist dalen.

10 Aanbeveling

101

10. Aanbeveling

Er is belangrijk om rekening te houden dat China uit drie zeer verschillende generaties bestaan.

De ouderen zijn de tweede wereldoorlog generatie. Ze hebben de armoede en onstabiliteit meegemaakt in China . Ze zijn de geboren spaarders en letten veel op de prijs. Mensen van de middenleeftijd zijn de culturele revolutie generatie. Ze zijn geboren na de oprichting van de Chinese Volksrepubliek en hebben deze tragedie allemaal meegemaakt. Culturele revolutie heeft enorme schaduw geworpen bij deze generatie. Als gevolg zijn ze laagopgeleid en hebben relatief weinig vertrouwen in mensen. Ze zijn daarom erg voorzichtig en durven geen risico’s te nemen. Ten slotte is de één kind generatie. Mensen van deze generatie zijn jongeren die geboren zijn na de open markt politiek en de invoering van één kind beleid. Als het enige kind thuis zijn ze erg verwend, materialistisch en minder zelfstandig. Maar dankzij de enorme economische ontwikkeling en liberalisering, zijn ze vergeleken met andere twee generaties erg optimistisch en innovatief. Ze zijn enthousiast voor nieuwe dingen en houden van uitdagingen. Het is interessant om verder verdiepend te analyseren in ieder van die generaties en onderzoeken of er vraag is naar een beleggingssite die specifiek richt is op één generatie. Verder is ook interessant om te onderzoeken naar de toekomst van globalisering en lokalisering. Betekent de ontwikkeling van globalisering de verdwijning van lokalisering? Of is de lokalisering juist de ultieme wapen om succesvol zaken te doen in China?

103

Bijlage 1

Speciale Economische Zones (SEZ) Wanneer de Chinese regering in 1978 besluit om buitenlandse bedrijven aan te trekken, werd een aantal gebieden van China aangewezen om deze bedrijven te ontvangen: de Speciale Economische Zones (SEZ). Shenzhen, het gebied dat aan Hongkong grenst, werd de eerste SEZ in mei 1980. In augustus van hetzelfde jaar volgden Zhuhai, Xiamen, Shantou en Hainan, allemaal in Zuid-China. In deze gebieden worden allerlei voordelen geboden aan buitenlandse bedrijven, bijvoorbeeld speciale belastingtarieven en voordeelmaatregelen van de lokale overheid. In 1984 worden naast de SEZ ook nog veertien kuststeden geopend94. In 1985 werden de kustregio’s uitgebereid zodat de economische zone zich uitstrekt langs de Yanzi-rivierdelta en langs de Parelrivier. In 1990 besluit de Chinese regering om Pudong, een nieuwe SEZ in Shanghai, te openen. Speciale voordelen die de staat geeft aan Pudong, zijn bijvoorbeeld vermindering van douane- en inkomstenbelastingen, toelating van buitenlandse zakenmensen om dienstverlenende ondernemingen op te zetten, toegang tot de beurs en toelating van buitenlandse banken om transacties met Renminbi (Chinese valuta) uit te voeren. Terwijl het lange tijd alleen mogelijk was om een buitenlands bedrijf op te zetten in een SEZ, is dat tegenwoordig overal in China mogelijk. Er bestaat geen geografische restrictie meer. Er bestaan alleen nog industrierestricties voor bepaalde sectoren die de overheid in handen wil houden.

Buitenlandse bedrijfsvormen in China Voordat een onderneming wordt gestart in China, moet een bedrijf eerst goed nadenken welke bedrijfsvorm ze wil gaan aannemen. Er zijn drie bedrijfsvormen mogelijk voor buitenlandse bedrijven in China: Representative Office(RO), Joint Venture(JV) en Wholly Foreign Owned Enterprise(WFOE).

moeten in het buitenland worden uitgeschreven, wat vaak voor problemen zorgt bij transacties in Renminbi. Joint Venture(JV) In de jaren 1980-1990 werden vooral Joint Ventures(JV) opgericht. Toen gingen bedrijven vooral een JV aan met staatsbedrijven. Tegenwoordig gebeurt ook heel vaak met private bedrijven. Over het algemeen mag een buitenlandse investering in een Chinees bedrijf niet lager zijn dan 25%. Investeringen van verschillende partners kan bestaan uit geld of materiaal, gebouwen, enzovoort. Het percentage van de buitenlandse aandeelhouder kan hoger zijn dan dat van de Chinese en kan zelfs 100% zijn. In dat laatste geval is er geen sprake meer van een joint venture maar van een WFOE. Het opzetten van een JV heeft voor- en nadelen. Het voordeel bij een JV is dat de link met China al bij het begin bestaat. De partner heeft zijn netwerk waarvan de buitenlandse partner gebruik kan maken. Problemen bij JV treden vaak op door belangenconflicten. Bijvoorbeeld, Chinezen willen onmiddellijk veel geld verdienen, terwijl de buitenlandse partner een langetermijnstrategie wil ontwikkelen. Wholly Foreign Owned Enterprise (WFOE) Een ander mogelijkheid is de Wholly Owned Foreign Enterprises (WOFE). De eerste officiële regelgeving in verband met WFOE dateert van 1986. De WOFE zorgt ervoor dat de investeerder ook de (financiële) controle heeft over de operatie. Het is nu veel makkelijker dan enkele jaren geleden om een bedrijf op te zetten zonder de verplichting om met een Chinese partner in zee te gaan. De meeste nieuwe buitenlandse investeringen hebben dan ook deze vorm. Net zoals een JV, heeft ook de WFOE voor- en nadelen. Het voordeel is dat de buitenlandse onderneming alles onder controle heeft en er is geen sprake van belangenconflicten met een Chinese partner. Het nadeel is dat er geen direct contact met China is en dat de relatie met de overheid moet worden opgebouwd, wat een uiterst langdurig proces kan zijn.

Representative Office (RO) Representative Office(RO) is een relatief eenvoudige manier om een onderneming te starten in China. Een RO heeft echter geen wettelijke status. Er mogen dus geen commerciële activiteiten plaatsvinden. Facturen

94. De viertien kuststeden zijn: Dalian, Qinhuangdao, Tianjin, Yaotai, Qingdao, Lianyungang, Nantong, Shanghai, Ningbo, Wenzhou, Fuzhou, Guangzhou, Zhanjian, Beihai.

104

Bijlage 2 Twaalf ontwerprichtlijnen Look & feel ° De beleggingssite moet er ‘druk’ en kleurrijk uit zien, met veel inhoud. ° De beleggingssite moet een uitstraling hebben van een internationaal en professioneel bedrijf. Kleurgebruik ° Gebruik rood voor stijgen en groen voor dalen. ° Rood en goud(geel) gebruiken in een design betekent in China niet per se goedkoop. In China worden ze juist geassocieerd met geluk en rijkdom. Merknamen ° Houd de vertaling van een Westerse merknaam simpel zodat het makkelijk uit te spreken is. ° De merknaam moet een internationaal karakteristiek hebben. ° Termen uit Mahjong en poker mogen gebruikt worden in de merknaam. ° Probeer een goede betekenis mee te geven aan de merknaam. Cartoonfiguren ° Cartoonfiguren mogen worden gebruikt op beleggingssites. ° Cartoonfiguren geven bezoekers een persoonlijk en aangenaam gevoel. Navigatie ° Maak gebruik van een platte navigatie voor een beleggingssite. ° De indeling van de navigatie moet zo lang mogelijk hetzelfde blijven. ° Een verticaal menu is mogelijk op de site. ° Een menu dat meebeweegt mag gebruikt worden. Content ° Bied beleggers rijke en professionele content aan met zo veel mogelijk informatie en functionaliteiten. ° Biedt zowel een online als een desktop beleggingsapplicatie aan beleggers . ° De online beleggingsapplicatie moet goed beveiligd zijn. ° Volg de nieuwste trend en bied altijd ook een beleggingsversie voor mobiel. Zoeken ° Reken niet op het gebruik van een zoekmachine als ondersteunend element voor een complexe site. ° Informatiestructuur is hierbij daarom zeer belangrijk. Links openen ° Zorg dat links worden geopend in een nieuwe tab of een nieuw venster. ° Het hoofdmenu mag wel uitgezonderd worden. Iconen ° Gebruik van iconen op sites wordt verwacht. Typografie ° Chinese woorden nemen minder ruimte in beslag dan dezelfde woorden in Romeins. ° Een geschikte lettergrootte voor Chinese woorden op websites is tussen 11px – 15px. ° Een geschikte regelafstand tussen Chinese tekst is tussen 10px – 11px. ° Kleuren hebben een groter effect bij het accentueren van woorden. Domeinnaam ° Houd er rekening mee dat Chinezen over het algemeen slecht zijn in Engels ° Een domeinnaam moet kort en eenvoudig zijn ° Registreer ook een Chineeskarakter domeinnaam en trefwoord domeinnaam ° Pinyin is voor Chinezen makkelijker te onthouden dan Engelse woorden 105

°

Een domeinnaam met alleen cijfers is mogelijk

Cyberpolitie ° Voorkom politiek gevoelige woorden op sites zoals: h) Taiwan i) Tibet j) Xinjiang k) Seperatisme l) Falungong m) Democratie n) Demonstratie op Tian’anmen Plein

106

Literatuurlijst B

Barboza, D., The New York Times, (02/04/2008), to see a stock market bubble bursting, look at shanghai, http://www.nytimes.com/2008/04/02/business/worldbusiness/02yuan.html Boden, J., (2006), De essentie van China, Bussum: Uitgeverij Coutinho Strange, R.,(1998), Trade and Investment in China, pp. 59-60 Boscart, G., The Chinese Wall of Fear, op: http://www.beleggen.com/scripts/Gateway.php?action=Marktwijze rAction&marktwijzerId=1998&type=C (31/05/2007) Bradsher, K. en Barboza, D., The New York Time, (31/05/2007), Tax Increase Batters Chinese Stocks, but There’s Little Wider Damage, http://www.nytimes.com/2007/05/31/business/worldbusiness/31chinastox.html?_r= 1&adxnnl=1&oref=slogin&adxnnlx=1211270754-NglonNEQvXHoN7QnW2AGUA Burkhardt, V.R. (1955), Chinese Creeds and Customs, Hong Kong: The South China Morning Post Ltd.

C

Cavusgil, S.T. en Kaynak, E. (1982), A Framework for Cross-cultural Measurement of Consumer Dissatisfaction, in Raloh L. Day and H. Keith Hunt (eds), New Findings on Consumer Satisfaction and complaining, Bloomington: Indiana University, pp. 80-4

G

Garschagen, O., NRC Handelsblad, (28/04/2008), Chinezen leren leven met verliezen op de beurs, http://www. nrc.nl/economie/article1069749.ece/Chinezen_leren_leven_met_verliezen_op_de_beurs Gesteland, R.R., (1999) Cross-cultureal Business Behavior, Copenhagen: Copenhagen Business School Press

H

Hchu, H.Y. en Yang, K.S.,(1972), Individual moderinity and psychogenic needs, Symposium on the Character of the Chinese, Taipei: Insti. Ethnol. Academic Sinica, pp. 381-410 Hek, V.T.R.,(01/11/2007), Prooi: de online belegger Hofstede, G., (1980), Cultural Consequences: International Differences in Work-related Values, Beverly Hills: Sage Publications Hsu, F.L.K., (1963), Clan, Caste, and Club, Princeton: Van Nostrand Co.

K

Kindle, I., (1982), A Partial Theory of Chinese Consumer Behaviour: Marketing Strategy Implications, Hong Kong Journal of Business Management, 1, pp. 97-109 --- (1985), Chinese Consumer Behaviour: Historical Perspective plus an Update on Communication Hypotheses, Historical Perspective of Consumer Research, Singapore: National University of Singapore and Association for Consumer Research, pp. 186-90. Kloor. R.V., Elsevier, (19/07/2007), Chinese economie niet te stoppen, op: http://www.elsevier.nl/nieuws/economie/artikel/asp/artnr/161331/rss/true/index.html (19/07/2007) Kluckhohn, F.R. en Strodtbeck, F.L. (1961), Variations in Value Orientations, Evanston: Row-Peterson

L

Legge, J. (1960), The Chinese Classics, Hong Kong: Hong Kong University Press

N

Ng, L. en Wu, F., (2005), The Trading Behavior of Institutional and Individuals in Chinese Equity Markets, New 107

Zealand: University of Wisconsin-Wilwaukee en University of Massey

R

Rein, S., China’s Retail Rising Market, Business Week, 2 april 2008, op: http://www.businessweek.com/globalbiz/content/apr2008/gb2008042_054897.htm

S

Salaff, B., (1966), The probleem of China, London: George Allen & Unwin Ltd Saffer, D. (2007), Designing for interaction, Berkeley: New Riders Seung, H.P., (2007), The Challenge for Multinational Corporations in China: Think Local, Act Global, MITSloan, editie zomer 02, http://sloanreview.mit.edu/smr/issue/2007/summer/02 Sun, H., (oktober 2001), Building a Culturally-Competent Corporate Web Site, New York: Rensselaer Polytechnic Institute

T

T.X.Li, (17 juni 2005), McDonald’s New Ad Depicting Customers Begging On Their Knees For Discounts Offends Customers (in Chinees), Chengdu Commercial Daily

V

Van Oort, H.A. (1979), Chinese Cultural Values Past and Present, Chinese Culture, Taipei: The China Academy, 11(maart, 1), pp. 1-10. Vriesekoop, B., NRC Handelsblad, (05/07/2007), Kleine belegger zorgeloos over beursgekte in China, http:// www.nrc.nl/economie/article733836.ece/Kleine_belegger_zorgeloos_over_beursgekte_China

Y

Yardley, J., NRC Handelsblad, (01/02/2007), China’s beurzen staan op springen, http://www.nrc.nl/economie/ article617263.ece/China_s_beurzen_staan_op_springen

Z

Zhang, C., (10/09/2007), The Chinese Stock Market Then and Now, http://seekingalpha.com/article/50534the-chinese-stock-market-then-and-now

108