ONTHAAL EN BEGELEIDING VAN BEGINNENDE WERKNEMERS Nadine Gilis juriste FOD werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Directie humanisering van de arbeid Afdeling normen
Doelstelling • De mogelijkheden van de individuele werknemer en de eisen van de arbeidsplaats dienen op elkaar afgestemd te worden. Door rekening te houden met de fysieke, psychologische en intellectuele bekwaamheden, met de aanwezige kennis en met de vaardigheden inzake gezondheid en veiligheid kan een optimale professionele ontwikkeling worden bereikt en kan iedere werknemer zich optimaal ontplooien. (richtlijn 89/391/EEG)
Preventiestrategie Bevorderen van de veiligheid Voorkomen van schade Risico’s verminderen en inwerken op risicofactoren : - materiële factoren - omgevingsfactoren - menselijke factoren Dit gebeurt door het nemen van preventiemaatregelen
Onthaal als preventiemaatregel • Informatie, opleiding, training en vorming van iedereen die in het bedrijf binnenkomt moet zodanig zijn dat de betrokkenen de noodzakelijke kennis en vaardigheden krijgen zodat ze zonder risico hun rol in het arbeidsproces kunnen innemen • Onthaal is gericht op de realisatie van de doelstellingen van de onderneming en moet deel uitmaken van de managementfunctie
Vijf niveaus Top-Bottom • Informatie : het meedelen van wetenswaardigheden Betrokkenheid • Opleiding : het verhogen van de kennis (het weten) • Training : het verhogen van de vaardigheden (het kunnen) • Vorming : het verbeteren van de attitude (het willen) Beleving • Toepassing : het aanpassen van het gedrag (het doen)
Voorwaarden • Het formuleren van het beleid inzake opleiding van personeelsleden • Het bepalen van de rol van alle betrokkenen (verantwoordelijkheden) • Het bepalen van de opleidingsstrategie • Het ter beschikking stellen van de nodige middelen • De betrokkenheid van de hiërarchische lijn op alle niveaus
Ieder zijn taak • De werkgever is verantwoordelijk voor: – – – –
het formuleren van het beleid het vastleggen van de verantwoordelijkheden het bepalen van de strategie het beschikbaar stellen van middelen
• De hiërarchische lijn : – moet de uitvoering van het beleid steunen – het personeel in staat stellen de opleidingen te volgen
• De lesgevers (interne of externe deskundigen) – moeten de opleidingsproblemen analyseren – zorgt voor het verzamelen en structureren van de leerstof – organiseert de kennis- en vaardigheidsoverdracht
• De werknemers… – …moeten zich ten volle inzetten
De wetgeving als stappenplan
• • • • •
De welzijnswet (04.08.1996) KB welzijnsbeleid (27.03.1998) KB interne preventiedienst (27.03.1998) KB comités (03.05.1999) Specifieke koninklijke besluiten ter aanvulling
De welzijnswet (04.08.1996) art. 5, §1, 2de lid, j • Onthaal “de werknemer voorlichten over de aard van zijn werkzaamheden, de daaraan verbonden overblijvende risico’s en de maatregelen die erop gericht zijn deze gevaren te voorkomen of te beperken : 1°bij zijn indiensttreding 2° telkens wanneer dit in verband met de bescherming van het welzijn noodzakelijk is”
De welzijnswet (04.08.1996) art. 5, §1, 2de lid, k
• Begeleiding “het verschaffen van passende instructies aan de werknemers en het vaststellen van begeleidingsmaatregelen voor een redelijke garantie op de naleving van deze instructies”
De welzijnswet (04.08.1996) art. 5, §2 • De werkgever bepaalt de middelen en de wijze van uitvoering en de verantwoordelijkheden van de personen belast met het toepassen van het beleid
De welzijnswet (04.08.1996) art. 6 • Iedere werknemer moet in zijn doen en laten op de arbeidsplaats, overeenkomstig zijn opleiding en de door de werkgever gegeven instructies, naar zijn best vermogen zorg dragen voor zijn eigen veiligheid en gezondheid en deze van de andere betrokken personen. Daartoe moet hij : • de ter beschikking gestelde middelen juist gebruiken • de persoonlijke beschermingsmiddelen juist gebruiken • de specifieke veiligheidsvoorzieningen correct toepassen • de werkgever en de interne dienst informeren van iedere situatie die een ernstig en onmiddellijk gevaar kan opleveren • bijstand verlenen aan de werkgever en de interne dienst
KB welzijnsbeleid (27.03.1998) art. 9 Opleiding, training en vorming maken integraal deel uit van het dynamisch risicobeheersingssysteem. De werkgever moet preventiemaatregelen nemen op niveau van : – de organisatie in haar geheel – elke groep van werkposten of functies – het individu
Deze preventiemaatregelen kunnen betrekking hebben op de bekwaamheid, de vorming en de informatie van de werknemers, met inbegrip van aangepaste instructies De concrete uitwerking gebeurt in het globaal preventieplan en het jaarlijks actieplan.
Nationale strategie 2008-2012 • Europese Commissie (2007): communautaire strategie 20072012 voor de veiligheid en de gezondheid op het werk : – globale impact van de arbeidsongevallen in de EU moet met 25% dalen
• Nationale strategie inzake welzijn op het werk 2008-2012 herneemt de globale doelstelling van de communautaire strategie
Nationale strategie 2008-2012 • Fonds voor arbeidsongevallen registreerde in 2006 een toename van het aantal arbeidsongevallen; • Oorzaak vaak te maken met gebrek aan ervaring, rotatie van werknemers op de werkvloer, kortstondige en atypische arbeidsrelaties, gebrek aan communicatie, een zekere roekeloosheid… • Toenmalige minister van werk : speciale aandacht aan kwetsbare groepen werknemers, waaronder jongeren.
Wetgevende initiatieven KB van 25 april 2007 betreffende het onthaal en de begeleiding van werknemers met betrekking tot de bescherming van het welzijn bij de uitvoering van hun werk.
KB van 25 april 2007 onthaal en begeleiding werknemers Uitvoeringsbesluit van de welzijnswet
Sluit aan bij algemene preventiebeginselen in de welzijnswet – welzijnsbeleid van de werkgever = geen autonome tekst ; wel wijziging en aanvulling van: KB 27 maart 1998 welzijnsbeleid (art. 13, tweede lid + art. 16bis) KB 27 maart 1998 interne preventiedienst (art. 5, tweede lid, 9°+ art. 7, §1)
KB welzijnsbeleid art. 13 “De leden van de hiërarchische lijn voeren elk binnen hun bevoegdheid en op hun niveau het beleid van de werkgever met betrekking tot het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk uit. Hiertoe hebben zij inzonderheid de volgende taken…” D.w.z. : bij het niet uitvoeren van deze taken kunnen de leden van de H.L. in overtreding gesteld worden !
KB welzijnsbeleid art. 13 …. 6° waken over de naleving van de instructies die moeten worden verstrekt 7°zich ervan vergewissen dat de inlichtingen gegeven aan de werknemers goed zijn begrepen en worden uitgevoerd 8°het onthaal van elke beginnende werknemer organiseren en een ervaren werknemer aanduiden die ermee belast is deze te begeleiden. Het door de werkgever aangeduid lid van de hiërarchische lijn, belast met het verzekeren van het onthaal, tekent onder zijn naam een document waaruit blijkt dat in het kader van zijn taken bedoeld onder 6°en 7°de nodige instructies werden verstrekt met betrekking tot het welzijn op het werk
KB welzijnsbeleid Art. 16bis, eerste en derde lid “De werkgever neemt de gepaste maatregelen voor de organisatie van het onthaal van elke werknemer en vertrouwt die organisatie in voorkomend geval toe aan een lid van de hiërarchische lijn.” … “De werkgever of, in voorkomend geval, een lid van de hiërarchische lijn neemt eveneens de gepaste maatregelen om een ervaren werknemer aan te duiden om de werknemer te begeleiden. De werkgever kan eventueel zelf de begeleiding op zich nemen.”
KB welzijnsbeleid (27.03.1998) art. 17 De verplichte informatie gaat over : • risico’s en preventiemaatregelen van toepassing op : – het niveau van de organisatie in zijn geheel – het niveau van elke groep van werkposten of functies – de individuele werkpost of functie die hiërarchische lijn en werknemers nodig hebben voor de uitoefening van de taak of die zij nodig hebben voor de bescherming van hun veiligheid en gezondheid en deze van de andere werknemers • de noodprocedures in geval van : – ernstig en onmiddellijk gevaar – eerste hulp – brandbestrijding – evacuatie van werknemers
KB welzijnsbeleid (27.03.1998) art. 21 De werkgever zorgt ervoor dat iedere werknemer een voldoende en aangepaste vorming in verband met het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk ontvangt die speciaal gericht is op zijn werkpost of functie. Deze vorming wordt inzonderheid gegeven : – – – –
bij indienstneming bij een overplaatsing of verandering van functie bij een invoering van een nieuw arbeidsmiddel of verandering van een arbeidsmiddel bij de invoering van een nieuwe technologie
Deze vorming wordt aangepast aan de ontwikkeling van de risico’s en aan het ontstaan van nieuwe risico’s en wordt, indien nodig, op gezette tijden herhaald.
Verplichtingen van de werkgever Onthaal/begeleiding van elke beginnende werknemer •Begrippen “werkgever” “werknemer” – cfr personeel toepassingsgebied wet welzijn werknemers •Begrip “beginnend werknemer”: – – – –
niet gedefinieerd in het KB jonge werknemers zonder beroepservaring elke nieuwe beginnende werknemer zelfs met beroepservaring telkens wanneer het nodig is vanuit de algemene preventiebeginselen vb verandering werkpost – ook beginnende werknemers in een administratieve omgeving
Verplichtingen van de werkgever Onthaal: • Werkgever staat in voor de organisatie van het onthaal (omkadering ervan: budget, infrastructuur..) • Organiseert desgevallend zelf het onthaal – Hij heeft geen lid van de HL aangeduid: werkgever tekent zelf het onthaaldocument – Er is geen HL • Of, hij duidt een lid HL aan voor de organisatie van het onthaal • De werkgever behoudt altijd de eindverantwoordelijkheid; lid HL kan als aangestelde medeverantwoordelijk gesteld worden.
Verplichtingen van de werkgever Begeleiding • Werkgever staat in voor de begeleiding op de werkvloer • zorgt voor een peter/meter – Begeleidt zelf – of duidt een ervaren werknemer als peter/meter aan
• Of hij duidt een lid HL aan die zorgt voor de aanduiding van een peter/meter – Peter/meter ontvangt instructies van lid HL
Rol van de hiërarchische lijn • HL (=kaderpersoneel met lijnfunctie of feitelijke hiërarchie) • Algemene taken: – Instructies geven en doen respecteren – Informatie geven en controleren of de info begrepen is en toegepast wordt • Binnen dat kader: specifieke verplichtingen van aangeduid lid van HL: – Het onthaal van elke beginnende werknemer verzekeren en organiseren – Gepaste maatregelen nemen om ervaren werknemer aan te duiden als peter/meter – een onthaaldocument opstellen (invullen) en onder eigen naam tekenen – Kan als aangestelde van de werkgever medeverantwoordelijk gesteld worden.
KB interne dienst (27.03.1998) art. 5, 2de lid, 9° Art. 5 bepaalt de opdrachten van de IDPB, met name de werkgever, de leden van de hiërarchische lijn en de werknemers bijstaan in de uitwerking, programmatie, uitvoering en evaluatie van het beleid, bepaald door het dynamisch risicobeheersingssysteem Het KB van 25 april 2007 geeft de IDPB een bijkomende opdracht, nl. voorstellen doen voor de begeleiding van nieuwe werknemers
KB interne dienst (27.03.1998) art. 7, §1, 6° Art. 7 bepaalt de uit te voeren taken van de preventieadviseurs om de opdrachten in art. 5 te vervullen.
Het KB van 25 april 2007 geeft de IDPB een bijkomende taak, nl. het bijhouden van een onthaaldocument.
Rol van de interne preventiedienst – Bijhouden van het onthaaldocument – Voorstellen formuleren inzake onthaal en begeleiding, vorming, sensibilisering van werknemers – Deelnemen aan de coördinatie, samenwerking en informatie van werknemers van derden en zelfstandigen – Uitwerken van propagandamiddelen zoals voorgesteld door het comité – Preventieadviseur kan bij uitzondering peter/meter zijn indien: • hij als ervaren werknemer kan beschouwd worden • hij geen fulltime PA is
Het onthaaldocument
• Inhoud en model niet vastgelegd bij KB • Bedoeling: initiatieven op dat vlak binnen de sectoren niet doorkruisen CAO nr 22 van juni betreffende het onthaal en de aanpassing van de werknemers in de onderneming
Het onthaaldocument Wettelijke basisvereisten: • schriftelijk document: • toont aan dat: – de nodige inlichtingen en nodige instructies werden gegeven m.b.t. algemene en specifieke risico’s: • eigen aan de onderneming • eigen aan de werkpost • betreft de welzijnsaspecten (veiligheid, gezondheid..) • geïndividualiseerd document • ondertekend door de werkgever of het aangeduid lid van de HL (art. 16bis, 2de lid KB welzijnsbeleid)
Verplichtingen van de betrokken werknemers • Onthaal = welzijnsbeleid werkgever; werknemer moet er aan meewerken • Werknemer moet onthaalsessies bijwonen (gezag werkgever) • Niet-naleving: geen strafsancties, e.v.t toepassing arbeidsreglement; disciplinaire sancties
Rol van het comité art. 5 KB 03.05.1999) Het comité is ermee belast de propagandamiddelen en de maatregelen in verband met het onthaal van de werknemers, de informatie en de opleiding op het vlak van de preventie en bescherming op het werk uit te werken en in toepassing te brengen.
Onthaal uitzendkrachten • Onthaal is verplichting voor de gebruiker of door gebruiker aangeduid lid van hiërarchische lijn – Relevante info over : • Risico’s verbonden aan de werkpost • Verplichtingen hiërarchische lijn • Opdrachten en bevoegdheden van interne dienst • Toegang tot sociale voorzieningen • Wijze van uitoefening van recht op spontane raadpleging • Organisatie EHBO • Lokalisatie van gevaarlijke toegangszones en maatregelen te nemen bij ernstig en onmiddellijk gevaar
Onthaal uitzendkrachten – Specifieke veiligheidsinstructies ivm risico’s verbonden aan werkpost – Maatregelen nemen opdat de uitzendkracht een voldoende en aangepaste opleiding krijgt die speciaal gericht is op zijn werkpost of functie De werkpostfiche kan dienen als onthaaldocument
Werken met derden De werkgever in wiens inrichting werknemers van ondernemingen van buitenaf werkzaamheden komen uitvoeren, is verplicht : • de nodige, relevante, informatie te verstrekken aan (onder)aannemers ten behoeve van hun werknemers: - risico’s en preventiemaatregelen voor inrichting in algemeen en werkpost in het bijzonder - maatregelen genomen voor eerste hulp, brandbestrijding en evacuatie en de identificatie van de werknemers die hiervoor specifieke taken hebben gekregen
• zich ervan te vergewissen dat de werknemers van de contractor de passende opleiding en instructies
Jongeren en stagiairs • KB 03.05.1999 (jongeren) • KB 21.09.2004 (stagiairs) Vooraleer de jongere/stagiair te werk te stellen, neemt de werkgever, na advies van de preventieadviseur belast met de leiding van de interne dienst de nodige maatregelen inzake onthaal en begeleiding van deze jongere/stagiair, met het oog op de bevordering van hun aanpassing en integratie in de werkomgeving en om er voor te zorgen dat deze in staat is zijn arbeid naar behoren uit te oefenen
Dank voor uw aandacht! Vragen?
