Ontdekkingsreis langs wijngaarden in de Balkan De Balkan landen kennen al van oudsher een wijncultuur maar deze is misschien wat verloren gegaan en dankzij het voormalige IJzeren Gordijn misschien ook wel aan ons gezichtsveld onttrokken. Veel van de wijngaarden liggen aan de ons welbekende Donau en dat is dan ook een prachtige route om te rijden. Carvoyage reisde af naar de Balkan landen: Roemenie, Bulgarije, Servië en Kroatië en bezocht een aantal voortreffelijke wijngaarden. Tekst & Fotografie: Rinus Vrijdag
48
Roemenië
Roemenië
In Roemenië weten ze al eeuwenlang interessante wijnen te maken. Er groeit een interessante mix van internationale en inheemse druiven. In de afgelopen jaren is er flink geïnvesteerd en gemoderniseerd. Wijnland Roemenië heeft inmiddels meer te bieden dan veel kenners beseffen. Wil je Roemeense wijn kopen, zorg dan dat je dit doet van wijnhuizen die gemoderniseerd en geprofessionaliseerd zijn. Wijnbouw is in Roemenië geïntroduceerd door de oude Grieken en gaat zo'n 4000 jaar terug. In de Romeinse tijd stond de regio bekend om haar uitgestrekte wijngaarden. Na de Middeleeuwen bereikte de roem van de Roemeense wijn een hoogtepunt. Momenteel wordt de wijnbouw in hoog tempo gemoderniseerd. De meest vooruitstrevende wijnhuizen slagen er in de glans van weleer te laten herleven. De wijnbouw wordt bepaald door de Karpaten en de Donau waarvan het stroomgebied geheel Roemenie omvat. De rivier die bij Bazias het land binnenkomt, stort zich aanvankelijk als een snelstromende rivier in een 150 meter brede kloof, de IJzeren Poort. Bij Walachije verbreedt de rivier zich en neemt de snelheid van de stroming af. De wijnbouw in Roemenie is verspreid over grote delen van het land en maar de nadruk ligt op de streek langs de Donau. Wijngaarden liggen langs de oevers vanaf de grens met Servië tot aan de Donau Delta waar de rivier in de Zwarte Zee stroomt. Het klimaat was en is uitermate geschikt voor het verbouwen van de verschillende soorten druiven voor witte-, rode, en mousserende wijnen. Roemenie kent drie wijnregio's: Dobrogea Hills, Muntenia en de Oltenia Hills, en natuurlijk de wijnterrassen langs de Donau.
Saksisch Transsylvanië We beginnen onze Donaureis in Sibiu in Roemenië en zullen vervolgens doorreizen naar Bulgarije, Servië en Kroatië. Als we landen op de luchtgaven van Sibiu worden we met een busje naar ons hotel gebracht. Een programma is er verder voor die dag niet omdat de meesten van ons 's morgens om 04 uur al van huis weg gingen om op tijd op Schiphol te zijn. De eerste avond in Roemenie brengen we dan ook door in het hotel, opfrissen, diner, afzakkertje aan de bar en slapen. De volgende dag gaan we met een stadsgids een wandeling maken door Sibiu. In de tijd dat Sibiu nog Hermannstadt heette was het de belangrijkste stad van Saksisch Transsylvanië. Ook was het de grootste middeleeuwse stad van Roemenie, ooit omringd door drie concentrische ringen van vestingmuren. We zien tijdens onze wandeling nog een aantal resten van die muren. De stad telt tal van fascinerende pleintjes en bastions uit de 13e eeuw. We wandelen over de Piaţa mare (Grote Plein). Vroeger was het de graanmarkt daarna is het een plein voor feesten geworden. Een ander plein is de Piaţa Huet met een imposante protestantse kerk die werd gebouwd tussen 1322 en 1522. De belangrijkste katholieke kerk staat tussen de Piaţa Mare en de Piaţa Mica. Omdat het weer nog zeer aangenaam is, het is september, zitten de terrasjes in het centrum van Sibiu vol. Al wandelend worden
we gewezen op de vele historische geveltjes waarvan er enkele dateren uit de vroege Middeleeuwen. We wandelen over de Podor Minciunilor uit 1859. In de volksmond heet de brug Leugenaarsbrug vernoemd naar de roddelaars die zich in de nabijheid van de brug ophielden. Na de stadswandeling worden we weer in de bus verwacht voor een rit naar Alba Iulia, de voormalige hoofdstad van Hongarije, waar we, binnen de citadel, in de fraaie zaal van The Royal Hall, de eerste wijnen krijgen voorgeschoteld. Voor we echter aan de wijn gaan, maken we een wandeling door het immense complex dat in een stervorm is gebouwd zoals we dat in ons land ook in Naarden zien. De citadel is zo groot dat je zeker een dag tussen de historische gebouwen kunt doorbrengen. We worden bij de imposante ingang, wat vroeger de toegang was van de Roman Castrum, opgewacht door de Centurion. Een maquette geeft aan hoe imposant dit bouwwerk in het jaar 106 moet zijn geweest. Binnen de citadel zien we de grootste bezienswaardigheid van Alba Iulia; de ‘Guard of the Three Fortifications Route’. Elke dag om 11.50 uur loopt de wacht, gekleed in het uniform van 18e eeuwse Oostenrijkse militairen, een route en brengt een saluut aan de stad. De soldaten dragen de vlag van Alba Iulia met zich mee en worden aangevoerd door een officier te paard. Het geheel wordt begeleid door tamboers.
49
Meer van deze Citadel en andere Romeinse plaatsen in de Balkan komen in latere edities van Carvoyage. Onze missie op dit moment was een ontdekkingsreis van wijnhuizen om en nabij de Donau.
Vie Vin Vinju Mare De eerste wijnproeverij van onze reis is niet op een wijngaard, maar in The Royal Hall, het gerenommeerde restaurant in de Citadel. Voor ons op tafel wat brood en wat olijven en een aantal glazen waarin we straks de top wijnen van Vie Vin Vinju Mare mogen proeven uit de wijnstreek rondom Mehedinti. De geschiedenis van dit wijnbedrijf gaat terug tot 1898. Voor de proeverij wordt ons verteld dat deze wijngaard eigendom is van een aantal aandeelhouders en een van de beste rode wijnen van het land voortbrengt en vele onderscheidingen heeft gekregen. De wijn wordt na het afvullen opgeslagen in eiken vaten van 225 liter. Bekende druivensoorten die voor het maken van de wijnen worden gebruikt zijn; Feteasca Noble in Black, Syrah, Tamaisoasa, Roemeense Merlot, Riesling, Sauvignon Blanc. De wijnen worden uiteindelijk
50
afgevuld in flessen van 750 ml, flessen van 250 ml en in boxen. Na deze wijze lessen was het dan eindelijk zo ver dat we van de heerlijke wijnen mochten proeven. Allereerst kregen we een Riesling Italian en daarna een Sauvignon Blanc voorgeschoteld gevolgd door een rode Merlot 2003, een rode Prince Vlad Grand reserve (Cabernet Sauvignon 2010) en een Merlot Rose. De Red Vlad won in 2011 tijdens een wijncontest in Boekarest een gouden medaille. Een beetje rossig van al dat lekkers nemen we afscheid en rijden verder om die dag nog een aantal Romeinse opgravingen te bekijken. De nacht brengen we door in een fraai hotel Baile Herculane.
Terug in de tijd Na een goede nachtrust en een stevig ontbijt stond de bus weer klaar om ons naar Servië te brengen en wel naar Rajacke Pivnice, een klein traditioneel wijndorp op 20 km ten zuiden van Negotin Frontier en op een steenworp afstand van de Bulgaarse grens. De grensovergang was al een avontuur op zich en we beseften dat we dit nog een aantal keren zouden gaan beleven. Meer dan een uur wachten om een afstand van
een paar honderd meter door twee slagbomen te mogen rijden. De douane en politie aan de grens waren vriendelijk maar werkten volgens het protocol. Met een stempel in onze pas mochten we van Roemenië naar Servië rijden. Later op de dag zouden we hetzelfde ritueel meemaken bij de grensovergang van Servië naar Bulgarije. Rijden met een bus is in de Balkan landen geen probleem. Maar met een grote bus op zogenaamde single lane's, eenbaanswegen, rijden, vergt toch wel veel stuurmanskunst van onze chauffeur. Zonder maar ook een kras wist hij de grote bus op plaatsen te brengen waar wij met de personenwagen het zweet in de handen zouden krijgen. Aangekomen in het traditionele wijndorp Rajacke Pivnice staan huisjes met extreem dikke muren die een goede isolerende werking hebben, die terug gaan naar de middeleeuwen. Het dorp, waar niemand woont, telt 270 wijnkelders, evenveel als er huizen zijn waarvan de oudste dateert uit 1861. In elk huis is wel een kelder waar wijn en cognac worden gemaakt. het dorp ademt historie en cultuur en men waakt ervoor dat de traditionele wijnbouw in stand wordt gehouden. De wijngaarden liggen op de top van de
Roemenië
Beli Berg en dateren nog uit de Romeinse tijd. De 270 woningen van het dorpje vormt zich een moeder -natuur concept. We lopen tussen de huisjes door en praten met de mensen. We gaan een kelder binnen en krijgen een verrassend goede huiswijn te proeven. Ook de cognac die de eigenaar naar hij zegt, voor eigen gebruik stookt, is van goede kwaliteit. De straatjes zijn smal en kronkelig en de huizen staan dicht op elkaar. Op het centrale plein staat een fontein die gewijd is aan St. Tryphon. Het kan ook niet anders dat we in dit dorp een wijnproeverij hebben. We krijgen die proeverij tegelijk met een heerlijke lunch met Servische producten. Naast een aantal lokale mensen spraken we ook met de mensen van de DCC Enterprises, de organisatie achter het project. De wijnen die we van Vinarije Udruzenja Vinara voorgeschoteld krijgen, zijn
van een zeer goede kwaliteit. Zo komen er mooie rode wijnen op tafel, droge witte en fruitige rosé'. De proeverij wordt afgesloten met een heerlijke frisse mousserende wijn. Omdat aan alle leuke dingen een einde komt moesten we ook van deze gastvrije mensen afscheid nemen om wederom een uur aan de grens tussen Servië en Bulgarije door te brengen. Eind doel die dag is het stadje Vidin in Bulgarije. Het diner gebruiken we in het hotel waar we heerlijk buiten op het terras kunnen zitten met zicht op de Donau. Een leuke serveerster neemt onze bestelling op en voor nog geen 10 euro per persoon hebben we bier, een complete maaltijd met een toetje en enkele flessen heerlijke Bulgaarse wijn. Daar moet je in Nederland eens om komen.
An der schönen blauen Donau Onze doelstelling van de reis was de Donau te
volgen en daar de wijngaarden te bezoeken om kennis te maken met wijnen uit de Balkan. Na even van Servië geproefd te hebben, later volgt er nog een routestuk door dat schitterende land, maken we eerst kennis met Bulgaarse wijnen. Op het programma staat een proeverij bij de wijngaarden van Borovitsa. De kennismaking met de wijnen in Bulgarije was verrassend. Na een rondleiding door de wijnmakerij volgde een verrassende proeverij. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Roemeense wijnen zijn in Nederland diverse Bulgaarse wijnen te koop. De nacht brengen we door in Nish waarna we de volgende dag voor de tweede keer de grens met Servië overgaan om naar Kroatië te rijden. Aan de grens weer een uur doorbrengen. Maar elk nadeel ‘heb’ zijn voordeel, voor de rokers in het gezelschap beslist geen straf.
watertoren vukovar
51
Kroatië Als we door de geopende slagboom rijden aan de Kroatische zijde van de grens, rijden we Vukovar binnen waar de sporen van de Balkan oorlog nog duidelijk zichtbaar zijn. Veel in puin geschoten huizen evenals de watertoren, zijn hiervan stille getuigen. In Vukovar gaan we op de boot en varen we enkele uren over de Donau naar Ilok waar we ook de nacht zullen doorbrengen. Het weer is perfect en we genieten met een glaasje wijn in de hand van het schitterende landschap dat aan ons voorbij trekt. In ons hoofd horen we de klanken van 'An der schӧnen Blauen Donau' van Johan Strauss. Na enkele uren arriveren we in Ilok en gaan van boord. Het hotel waar we zullen slapen is op loopafstand. In Ilok zullen we ook weer worden onthaald op een wijngoed. Ook hier zien we de oevers van de Donau begroeid met onafzienbare rijen wijnranken. Het wijngoed dat we hier bezoeken, Ilocki Podrumi, is gevestigd in een 18e eeuws kasteel en is eigendom van de familie Oldescalchi. Na de rondleiding door de kelders van het wijngoed, die op afspraak te bezoeken zijn, worden we uitgenodigd voor een uitstekend diner met lokale gerechten en wijnen van het huis. In de kelders zie we wijnen opgeslagen liggen die € 1600 per fles doen. Als we ze tellen liggen er ruim 248 van deze dure wijnen onder het stof liggen. Bij elkaar toch voor een kleine
52
vier ton aan wijnen. Van onze gastvrouw horen we dat de prijzen van de wijnen uiteenlopen van ca € 10,00 tot € 60,00 per fles. Tijdens de rondleiding wordt verteld dat in de tijd van de Romeinen al rondom Ilok wijn werd verbouwd. De wijngaarden die te lijden hebben gehad onder de burgeroorlog zijn opnieuw aangeplant en weer volop in productie. Taminac is de lokale druivensoort. Deze druif komt oorspronkelijk uit Zuid-Tirol in Oostenrijk
en gedijt uitstekend op de gronden langs de oevers van de Donau. Andere druivensoorten zijn Riesling, Pinot Gris en Gewürztraminer. Op het wijngoed wordt na het diner met de gasten nog een spelletje gedaan, het afvullen van een aantal flessen wijn en het kurken van de fles. In totaal moesten drie flessen afgevuld worden en van een kurk voorzien. De deelnemers aan deze competitie mogen de afgevulde flessen meenemen en de winnaar gaat met een magnum
Roemenië
Informatie
Leuke van deze reis is dat ondanks twee van de vier landen, Bulgarije en Roemenie tot de EU behoren je er niet met euro's kan betalen. Voor alle vier de landen geld een omwisselkoers van euro's naar bijvoorbeeld de Lei, de lev, de dinar en de kuna. Voor veel van ons reisgezelschap rees de vraag 'Hoe zat het ook al weer met die valuta. Vinju Mare Village (Roemenië) ligt 25 km noord-west van Drobeda Turnu. GPS: N 44 21 0 E 27 4 59 998 Ilok (Kroatië). Rondom Ilok is een wandelroute uitgezet die te vinden is op www.viailok.hr. Toeristen kunnen verschillende arrangementen boeken waarbij, afhankelijk van het arrangement waarvoor men kiest, de rondleiding door de wijnkelders en de historische stad Ilok, een glas Gewurztraminer, snacks en een fles wijn is inbegrepen. Reisinformatie Roemenië: Vanaf Schiphol vlieg je via Wenen met Swiss Air naar Sibiu. De KLM vliegt vanaf Schiphol rechtstreeks naar Boekarest. De afstand van Utrecht naar Boekarest bedraagt 2200 kilometer. Tijdsverschil: het is in Roemenie een uur later dan in Nederland Paspoort: Deze moet bij aankomst nog 6 maanden geldig zijn. Kroatië: Vanaf Schiphol vliegt Croati Airlines naar steden als Zagreb en Split. Daarnaast zijn er andere maatschappijen die vanuit Nederland en Belgie op vakantiebestemmingen vliegen als Dubrovnic, Rijeka, Pula, Zagreb en Zadar. Servië: vanuit Nederland vliegen diverse luchtvaartmaatschappijen op de hoofdstad Belgrado Geld ∙ Roemenie: Munteenheid is de Lei. 1 euro is 4.4405 Lei ∙ Kroatië: Munteenheid is de Kuna. 1 euro is 7.5653 Kuna ∙ Servië: Munteenheid is de Dinar. 1 euro is 114.262 Dinar. ∙ Bulgarije: Munteenheid is de Lev. 1 euro is 1.9558 Lev (1.5 liter) witte wijn naar huis. Trots als wij Hollanders zijn, gingen wij voor de overwinning en gaven Duitsland en Italië het nakijken. De volgende morgen stond als eerste nog een bezoek aan het laatste wijngoed van deze reis op het programma. Wijngoed, Principovac, ligt even buiten Ilok en is eigendom van Ilocki Podrumi. Gezien het vroege uur was er geen wijnproeverij georganiseerd en kunnen we er alleen een kijkje nemen. Het hoofdgebouw is van een ongekend mooie architectuur en dateert uit 1864 en kijkt uit over zowel een golfbaan als over uitgestrekte wijngaarden. Het gebouw diende in die tijd als residentie voor de adellijke familie Odescalchi. Het werd bezocht tijdens de druivenoogst en de jacht. Bezoekers kunnen niet alleen golfen of de wijngaarden bezoeken, maar ook eten in het restaurant en slapen in een van de fraaie kamers. Nieuw op het gebouw is de glazen 'blokkendoos' van waaruit men een schitterend uitzicht heeft over de golfbaan en de wijnvelden. Toen ons gezelschap weer in de bus had plaatsgenomen voor een hele lange rit, met een tussenstop in Zagreb, naar het eiland Veli Brijuni in Istrie, kwamen we tot de conclusie dat dit de laatste wijngaard was,die we tijdens deze ontdekkingstocht langs de Donau wijngaarden hadden bezocht. Brijuni, het voormalige eiland van Tito, was de afsluiting van een ongekend mooie reis die zeker de moeite waard is om te maken. Wij werden rondgereden met de bus, maar de reis is zeker te goed te maken met een auto, al dan niet met een caravan of met een camper.
Handige links Donau regio: www.danube-info.org Portile de Fier Roemenie: www.portiledefier.ro Roemeens toeristenbureau: www.romaniatourism.com Serbia Tourism: www.serbia.travel Derdap Nationalpark Servie: www.npdjerdap.org www.ilokki-podrumi.hr www.turizamilik.hr www.vvm.ro www.cetatealbaiulia.ro www.cristian.sobis.ro www.croatie.hr www.zagreb-touristinfo.hr www.brijuni.hr www.cristian.sobis.ro www.croatie.hr www.zagreb-touristinfo.hr www.brijuni.hr www.campings-in-roemenie.nl st www.kroatischverkeersbureau.nl en voor België www.visitcroatia.be
53
