Ontdek snel de eerste editie van dit magazine! pdw Anne Provoost Op Dossier: HARDER, iemands gezicht slaan FASTER, is geen vrije STRONGER!

Ont snel d dek e editie eerste va maga n dit zine!

Verantwoordelijke uitgever: Sonja Eggerickx januari - februari - maart 2012 | 1ste jaargang nr. 1

Scherpe schrijfsels van pdw en Anne Provoost

“Op iemands gezicht slaan is geen vrije meningsuiting.”

Dossier:

HARDER, FASTER, STRONGER! Over prestatiedrang en -druk in onze samenleving

Johan Braeckman

vrijzinnig humanistisch tijdschrift voor de maatschappelijk geëngageerde mens deMens.nu Magazine |

1

deMens.nu Magazine | 1ste jaargang nr. 1 januari - februari - maart 2012 Verschijnt driemaandelijks Verantwoordelijke uitgever: Sonja Eggerickx ISSN 2034-6646

Federaal Secretariaat Brand Whitlocklaan 87 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe T 02 | 735 81 92 F 02 | 735 81 66 [email protected] www.deMens.nu hoofdredactie Anne-France Ketelaer Marina Van Haeren redactiemedewerkers Olivier Beys Franky Bussche Veerle Cannoot Liza Janssens Sonny Van de Steene Sarah Van Gaens Julie Van Garsse eindredactie Julie Van Garsse coördinator Sonny Van de Steene lay-out GrafiekGroep foto’s cover, pagina 3, 8,10, 11 en 13 © Isabelle Pateer - Otherweyes deMens.nu Magazine wordt gratis verspreid binnen de vrijzinnig humanistische gemeenschap. De redactie van deMens.nu Magazine is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de door derden geleverde artikels. Onder auspiciën van de Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw. Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Conform de wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (8 december 1992) delen wij je mee dat een aantal van je persoonsgegevens opgenomen worden in ons adressenbestand. DeMens.nu zal, als houder van dit bestand, je gegevens verwerken in het kader van volgend doeleind: verspreiden van publicaties en interne communicatie. Op schriftelijk verzoek, gericht aan mevrouw Marina Van Haeren, algemeen directeur, Brand Whitlocklaan 87 te 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe, kan je een overzicht krijgen van de door deMens.nu over je opgeslagen persoonsgegevens. Onjuiste gegevens verbeteren wij op je verzoek. Reacties op dit nummer kan je steeds doormailen naar [email protected]. Deze worden, na overleg en goedkeuring door de kernredactie, geplaatst op de website bij de rubriek Reacties van het desbetreffende deMens.nu Magazine of verschijnen in het volgende deMens.nu Magazine.

2

| deMens.nu Magazine

Lees deMens.nu Magazine waar en wanneer je wil!

van de redactie

Hier is ie dan. R.I.P. UVV-info,

lang leve

deMens.nu Magazine

rots stellen wij je dit eerste nummer voor. Een tijdschrift geschreven op het lijf van deMens.nu. Wc-literatuur, openhaard-lectuur, educatief leesvoer, bedtime stories, achtergrondinfo of zondagnamiddagverstrooiing… Noem het zoals je het wil, lees het vooral wanneer je het wil. Ieder nummer neemt je mee op een tocht doorheen het leven van mensen. Soms kort en krachtig, soms uitgebreid en diepgaand. Een tijdschrift over mensen dus. Wat ze doen. Wat voor hen zinvol is. Hoe ze zich tot de samenleving verhouden. Feiten en levensopvattingen komen aan bod. Gedachten en opinies drijven boven. We hopen dat ze je wenkbrauwen doen fronsen of een glimlach op je gelaat toveren… We hopen dat deMens.nu Magazine voedsel voor je brein mag zijn. Dat het je kan inspireren. Niet alleen het magazine vernieuwt in 2012, ook deMens.nu als organisatie innoveert. Onder het motto ‘meer mensen meer zin’ streeft deMens.nu meer dan ooit naar een groei en versterking van het (georganiseerd) vrijzinnig humanisme. We willen het daarbij ook meer smoel geven. Waarom? Om een stapje dichter bij ons doel te komen: mee vormgeven aan een samenleving waarin ieder met respect voor elkaar gelukkig kan zijn.

Sonny Van de Steene

deMens.nu Magazine |

3

inhoud

6 14 8 13 Dossier Harder, Faster, Stronger! Over prestatiedrang en –druk in onze samenleving

UITN EE BAR MKAT E 24 P ERN A GIN A’S

Harder, sneller, sterker. Onze maatschappij gaat dezer dagen in overdrive. ‘Meer’ is daarbij het sleutelwoord. We moeten steeds meer en we willen steeds meer. Nog een diploma, beter presteren, meer verdienen. Maar ook nóg een hobby, extra sporten, een wereldreis maken, een gezin stichten… en ten slotte: graag nog meer tijd voor onszelf. Maar volgens de volkswijsheid kan je niet alles willen. Onze honger naar meer is niet alleen een aanslag op onszelf, ook onze omgeving draagt hier de gevolgen van. In het dossier van dit gloednieuwe Magazine belichten we de verschillende aspecten van een samenleving onder hoogspanning.

4


26

foto: © Bart Musschoot

34

19 22 17 24 6

Markant

8

Onderhuids

18

“Ik ontken het bestaan van het manneke op de maan.” Interview met Johan Braeckman

Bij deMens.nu 13 20 22 30

Dagschotel Vrijwilligers van bij ons Ingezoomd Actua Aan de frigo - O.a. ULteam: consult en advies voor levenseindevragen

Wetenschap 24

Jongeren boven! 18 14

Onder de loep Jongeren wantrouwen medemens. Onderzoek van In Petto peilt naar eenzaamheid, vertrouwen en verbondenheid bij jongeren

Gedachtestreepje Jong.nu

26

Jonghumanisten Gent zetten hun tanden in de mens. Interview met Tessa Colpaert, Levi Haeck en Irene Tassyns

27

Breinpijn

28

Van de bovenste plank

35

Cartoon

36

Er is een huisvandeMens in je buurt!

Eureka Vliegers leveren energie van de toekomst

Gedachten zijn vrij 17

De mening Wat is grappig? De mening van Jan Hautekiet over humor

19 34

Column pdw Column Anne Provoost


5

Zet ‘m op?

mar kant.

Vlaamse jongeren gebruiken steeds minder vaak een condoom. Dat blijkt uit een onderzoek dat gevoerd werd door de Universiteit Gent. Slechts 51,5 procent van de ondervraagde jongeren zou een condoom gebruikt hebben tijdens de laatste geslachtsgemeenschap. Bij de ontmaagding kwam er bij 73,1 procent nog wel een condoom aan te pas. De daling is vooral opmerkelijk bij meisjes van 13 en 14 jaar, wat verklaard wordt door het succes van de pil. Deze biedt echter geen bescherming tegen soa’s. Hierdoor neemt de verspreiding van chlamydia onder heterojongeren gestaag toe.

Markant bundelt merkwaardige, opzienbare en grappige artikels uit de media.

Bron: De Standaard, 3 december 2011

Hasta la vista, baby

[Geen] scheet in een fles Een Brits-Canadees onderzoeksteam heeft ontdekt dat haringen een genieuze manier hebben om geheime boodschappen aan elkaar over te brengen. Ze laten windjes waarvan het geluid een toonhoogte heeft die onhoorbaar is voor andere vissen. Bron: De Morgen, 25 oktober 2011

Over naar schatting tien jaar zal je je computerscherm kunnen meedragen op… je oogbol! Met behulp van een speciale contactlens zal je virtuele beelden kunnen projecteren in je gezichtsveld. Dat meldt ingenieur Babak Amir Parviz van de Universiteit van Washington in Seattle. De mogelijkheden van de lens zijn eindeloos: zo wordt verloren lopen verleden tijd dankzij de virtuele kaart voor je ogen en kan je tijdens saaie vergaderingen rustig je mailtjes lezen of je Facebook-profiel checken. Parviz heeft alvast een proefmodel ontworpen waardoor we ons in de nabije toekomst in de film The Terminator kunnen wanen. Bron: Het Nieuwsblad, 23 november 2011

Een hart voor een begrafenis Wie in Groot-Brittannië zijn organen afstaat, krijgt een goedkope begrafenis. Dat stelt de Britse Raad voor bio-ethiek voor, een onafhankelijk liefdadigheidsfonds gespecialiseerd in de analyse van het gezondheidsbeleid. Volgens het voorstel zou de National Health Service (NHS) de begrafenis terugbetalen van iedereen die toestemt om na zijn dood een of meerdere organen af te staan. De Raad denkt hierbij aan bedragen tussen 1.500 en 5.000 pond (1.725 tot 5.750 euro). Hiermee hoopt het liefdadigheidsfonds meer mensen te overtuigen om hun organen af te staan. De persoon in kwestie heeft zelf geen baat bij de financiële tegemoetkoming, maar sceptici vrezen dat terminaal zieken in sommige families onder druk zullen gezet worden om te tekenen voor orgaandonatie. Bron: De Morgen, 12 oktober 2011 6


Google Translate In een persbericht van het kabinet van de Brusselse burgemeester Freddy Thielemans stond het volgende te lezen: “De Stad Brussel is om te investeren in stedelijke vernieuwing wijken onveilig. De persconferentie is om details van het programma van acties te bedoelen en kunt u alle transacties in de wijkcontract te ontdekken.” Vertalers die een spontane sollicitatie naar het kabinet sturen, maken vermoedelijk een behoorlijke kans op een job. Bron: De Morgen, 8 november 2011

Judaskus

In het Vaticaan verslikte men zich in de koffie toen de reclamecampagne van textielproducent United Colors of Benetton werd bekendgemaakt. Op de affiches zijn wereldleiders en geestelijke leiders te zien die elkaar kussen onder de slogan Unhate. Dat Benedictus XVI de Egyptische imam Ahmed al-Tayeb een tong draait, beschouwde het Vaticaan als een “grove belediging”. Als gevolg op deze reactie werd het beeld uit de campagne verwijderd.

In godsnaam In de gevangenis van Andenne berokkenden 200 muitende gedetineerden voor 100.000 euro schade. Dit gebeurde nadat de directie had aangekondigd dat de gevangenen niet langer samen mochten bidden in de gang. Tijdens de gebedsstondes blokkeerde de moslimbevolking de doorgang en zorgde volgens de directie voor te veel overlast. Als reactie op de beslissing van de directie werd alles kort en klein geslagen, brand gesticht en waterschade veroorzaakt.

Met alle Chinezen… Je post versturen vanuit de ruimte? Je kunt het zo gek niet bedenken of het is mogelijk in China. Fans van ruimtepost versturen hun brief elekronisch naar een speciaal e-mailadres van de Chinese post. De posterijen mailen de post op hun beurt door naar het ruimtestation Tiangong-1, waarna de mails worden teruggestuurd naar een postkantoor op aarde. Na deze omslachtige procedure belanden de brieven in een speciale enveloppe met een intergalactische postzegel in de brievenbussen van de bestemmelingen. Het is sinds een jaar ook mogelijk om brieven die nu geschreven worden, pas in 2020 te laten afleveren. Bron: Metro, 6 december 2011

Bron: De Standaard, 7 december 2011

Bron: De Morgen, 16 november 2011

Jezus de marketeer Het Britse controle-orgaan voor reclame, ASA, heeft Jezus verboden om te figureren in een reclame-advertentie van Phones 4U. Het gsm-bedrijf had de zoon van God in april 2011 gebruikt om hun “miraculeuze kortingen” aan te kondigen. Een knipogende Jezus met opgestoken duim zou volgens ASA beledigend zijn voor de christelijke gemeenschap. “Christenen kunnen zich er ernstig door geschoffeerd voelen”, klinkt het.

Roze olifanten Een aantal spirituele sekten en newagebewegingen zijn blijkbaar de wanhoop nabij. In een poging om zieltjes te winnen, maken zij gebruik van illegale stoffen die hallucinerend werken. Het Informatie- en Adviescentrum inzake schadelijke sektarische organisaties (IACSSO) waarschuwt dat het fenomeen zich nu ook in België voordoet. Het aantal meldingen gaat in stijgende lijn. De twee stoffen waar het om gaat, ayahuasca en iboga, zijn erg gevaarlijk. In Bron: De Morgen, 15 oktober 2011 Peru is hier reeds een vrouw aan gestorven tijdens een spirituele stage.

Bron: Het Laatste Nieuws, 7 september 2011 deMens.nu Magazine |

7

Ik ontken het bestaan van het manneke op de maan Interview met Johan Braeckman

8


onderhuids

“Hij leerde zijn volk kritisch denken.” Luguber, een grafschrift bedenken voor een springlevende professor. En toch is dat wat bij ons opkomt als we Johan Braeckman, professor Wijsgerige Antropologie aan de Universiteit Gent, lezingen zien geven of zijn jongste boek lezen: De ongelovige Thomas heeft een punt. Een handleiding voor kritisch denken. Toch koestert Braeckman niet de illusie om zijn publiek van vandaag op morgen op andere gedachten te brengen. “Maar misschien kan ik een zaadje planten”, zegt hij. “Misschien beseffen mensen: ‘die man heeft geen verborgen agenda, hij is geen radicaal, hij werkt niet voor Big Pharma… Hij zegt dat dus enkel omdat hij denkt dat zijn argumenten op zich waardevol zijn.’ Daar doe ik het voor.” Veerle Cannoot - foto’s: © Isabelle Pateer

Atheïst tot in de kist Ja, ik ben atheïst. Meer specifiek een vrijzinnig humanist zoals we die in Vlaanderen kennen: een atheïst met humanistische waarden. Want je kan natuurlijk ook atheïst zijn en niet humanistisch. Je kan atheïst zijn en fascist. Atheïst, geen agnost? Agnosticisme wekt de indruk dat god kan bestaan of dat hij niet kan bestaan: de kansen zijn fiftyfifty. Agnosten menen dat ze dit niet kunnen weten en er dus ook geen mening over kunnen hebben. Zo zit het volgens mij niet in elkaar. De argumenten voor het nietbestaan van god zijn veel sterker dan voor zijn bestaan. Of er intelligent leven bestaat op andere planeten, daarover ben ik agnost. Het valt niet uit te sluiten, maar ik weet het niet. Maar over het manneke op de maan ben ik geen agnost. Bewijzen dat het niet bestaat, kan ik natuurlijk niet. Dat kan nooit. Maar dat betekent niet dat er vijftig procent kans is dat het wel bestaat. God zit eerder in de categorie van het manneke op de maan. Ik hou wel van de boutade dat een atheïst in zijn ontkenning van god gewoon één god verder gaat. Niemand gelooft nog in Wodan, Zeus of Thor en bijna niemand gelooft in de god van andere culturen. Een atheïst zegt: “Ik geloof ook niet in de god van mijn cultuur”.

Probeer je mensen daarvan te overtuigen? Ik geef les over atheïsme, ik houd lezingen, ik schrijf boeken… Dus ja, in zekere zin probeer ik mensen te overtuigen, maar ik doe niet aan zieltjes winnen. Ik ben geen getuige van Jehova voor de vrijzinnigheid en ik bel niet bij mensen aan de deur. Ik geef inzichten en bied alternatieven in de stille overtuiging dat redelijker denken zich zo verspreidt. Leidt dat soms tot conflicten? Van nature ben ik niet iemand die het conflict opzoekt of zich snel kwaad maakt. Ik tracht ook genoeg tijd te nemen om mijn ideeën uiteen te zetten. Dat vermijdt misverstanden en conflicten. De onderwerpen waarmee ik bezig ben - religieuze, sceptische, ethische en wetenschappelijke thema’s -, zijn lastige zaken die tijd en nuance vragen. Bij een discussie over de hoofdstad van Frankrijk neem je een atlas, je zoekt het op en de kous is af. Meningsverschillen over levensbeschouwing of zingeving zitten complexer in elkaar. Ik verwacht ook niet dat mensen naar mij luisteren en na twee minuten roepen: “Je hebt gelijk!”. Ik wil wel vermijden dat ze zich kwaad maken en zich gekwetst voelen. Ik hoop vooral dat ze het gevoel krijgen dat ik dingen zeg die het overwegen waard zijn. Zo word ik zelf ook het liefst benaderd. Ik verander ook niet van gedacht omdat iemand vijf minuten tegen mij staat te roepen.


9

“Wetenschappelijk onderzoek vernietigen is geen vrije meningsuiting. Op andermans gezicht slaan, is ook geen vrije meningsuiting.” Vrijheid als hoogste goed Zelfbeschikkingsrecht in een medische context houdt mij sterk bezig en vrijheid van meningsuiting vind ik ook enorm belangrijk. De heisa rond de Deense cartoons en recenter de aanslag op Charlie Hebdo, daar lig ik wel van wakker. Misschien is vrijheid van expressie een betere term dan vrijheid van meningsuiting. Zo geeft kunst als Piss Christ van Andres Serrano niet per se een mening weer. Dat is een foto van een pot urine met een kruisbeeld in. Voilà! Is vrijheid van expressie absoluut? Ik vind sommige kunstwerken onnozel, slecht zelfs, maar dat is de prijs die we betalen voor een samenleving met vrijheid van expressie. Dan moet je ook dingen toelaten die kwetsend, dom of onwetenschappelijk zijn. Ook een boek dat de Holocaust ontkent, moet kunnen. Ik ben tegen de wet die dat verbiedt. Het is aan historici om daar objectieve kennis over te verspreiden. Zo bestrijd je pseudowetenschap en pseudogeschiedschrijving. Je moet mensen niet afdreigen met de wet of met politiegeweld. Er moet zoveel mogelijk kunnen gezegd en geschreven worden, zelfs als het kwetst. Ook als het mij kwetst, of erger nog, mijn moeder. Maar zelfs dat is geen argument om censuur in te voeren. Want je weet wel waar je begint, maar niet waar je eindigt. Als ik een ander beperkingen kan opleggen omdat wat hij zegt kwetsend is voor mij, dan kan morgen iemand roepen dat ik hem kwets en mij zo het zwijgen opleggen. Waar ligt de grens? De vrijheid van expressie op de helling zetten omdat mensen zich gekwetst kunnen voelen, is gevaarlijk. Maar daarom moet alles niet zomaar kunnen. Zo vind ik Wikileaks onverstandig. Dan kan je net zo goed het recept voor een atoombom online gooien. Met sommige informatie moet je voorzichtig omspringen. Complete transparantie van informatie is nefast.

10


onderhuids

“De argumenten voor het niet-bestaan van god zijn veel sterker dan voor zijn bestaan.”

Er moeten dus grenzen zijn, maar ik wil ze zo ver mogelijk naar achteren schuiven. Oproepen om fysieke schade toe te brengen is een duidelijke grens. Iedereen mag mij aanvallen op mijn ideeën, maar als iemand die zich gekwetst voelt door mijn uitlatingen oproept om mijn huis in brand te steken, dan is dat een brug te ver. Dat is misbruik van de vrijheid van meningsuiting. Bij de vernietiging van dat aardappelveldje in Wetteren werd het argument vrijheid van meningsuiting ook misbruikt. Wetenschappelijk onderzoek vernietigen is geen vrije meningsuiting. Op andermans gezicht slaan is ook geen vrije meningsuiting.

Waarover heb je jezelf ooit bedrogen? (denkt diep na) Wereldschokkende voorbeelden heb ik niet. Of ik besef het nog niet. Ik heb relaties gehad waarvan ik had kunnen weten dat ze eigenlijk ten dode opgeschreven waren, maar waarmee ik tegen beter weten in toch bleef doorgaan… Hetzelfde met bepaalde ambities. Zo volgde ik als kind pianoles. Ik weet nog dat er voor mij een kind van een jaar of tien les had. We kregen dezelfde stukken, maar dat kind speelde die veel mooier en had er veel minder moeite mee. Eigenlijk moest ik mij op dat moment realiseren: “Dit is mijn ding niet. Ik kan beter een taal gaan leren.”. Waarschijnlijk wist ik dat ook wel, maar toch bleef ik piano spelen.

Durf denken! Eigenlijk ben ik nogal sceptisch over mijn eigen kritisch denken. Over dat van anderen trouwens ook. Een van de belangrijkste evolutiebiologen van onze tijd, Robert Trivers, onderzoekt al dertig jaar bedrog en zelfbedrog vanuit evolutionair perspectief. Daaruit blijkt dat ons brein over een groot vermogen tot zelfbedrog beschikt. En dat is nog zacht uitgedrukt. Je mag dat vrij letterlijk zien als een bepaald deel van het brein dat andere delen misleidt of onderdrukt opdat de waarheid niet aan het licht komt. Dat zelfbedrog zorgt er blijkbaar voor dat we beter zijn in het bedriegen van anderen. Je gelooft je eigen leugens Ja, want mocht je zelfbedrog gemakkelijk kunnen spotten, dan zou het niet veel zin hebben. Het is zoals met een placebo: het werkt best als je niet weet dat het een placebo is. In de praktijk zie je voortdurend dat mensen zichzelf bedriegen. Over hun relatie, kinderen, gezondheidstoestand, toekomstverwachtingen, sociale status… En de buitenwereld staat vaak verbaasd toe te kijken: “Gelooft hij dat nu echt zelf?”. Hoe meer inzicht ik krijg in die mechanismen van zelfbedrog, hoe meer ik vrees dat ik er ook niet aan ontsnap. De krachten van zelfbedrog zijn veel groter dan we kunnen inschatten en corrigeren.

Bemin je naaste als jezelf Maakt liefde blind? Vanuit evolutionair oogpunt is liefde, bij heteroseksuele mensen, zeker niet blind. Wat vrouwen aantrekkelijk vinden in een man en mannen in een vrouw is zinvol. Verliefd zijn is immers de eerste stap in een evolutionair project: een kind grootbrengen. Jonge vrouwen worden verliefd op oudere mannen, maar jonge mannen vallen niet op oudere vrouwen. Dat is geen toeval en heeft niets te maken met sociale constructies, cultuur of reclame. Jonge vrouwen zenden immers vruchtbaarheidssignalen uit en zijn dus meer in trek bij mannen. Wereldwijd is de belangrijkste reden waarom mannen hun vrouw verlaten nog altijd de onvruchtbaarheid van de vrouw. Blinde verliefdheid betekent net dat mensen meer naar uiterlijke kenmerken kijken dan naar karaktereigenschappen. Een man wordt verliefd op een knappe, jonge vrouw met, helaas, een rotkarakter. Dan is hij blind in die zin dat hij niet snapt dat hij met haar niet gelukkig zal worden. Zijn verliefdheid zorgt voor een tunnelvisie: hij kan alleen nog aan haar denken, heeft weinig eetlust, last van een one-track-mind. Het is een vorm van gekte. Maar evolutionair ge-


11

onderhuids

De ongelovige Thomas heeft een punt Een handleiding voor kritisch denken Johan Braeckman & Maarten Boudry Houtekiet, ISBN: 9789089241887 zie Van de bovenste plank pagina 28

sproken heeft het wel zin om dat te ervaren, want mocht die tunnelvisie niet optreden, dan zou de mens zich nooit binden. Hij moet door zijn brein bedrogen worden om zich te kunnen focussen op één persoon. Wanneer verdwijnt die blinde verliefdheid? Na een paar jaar gaat het vanzelf over, want iedereen kan zich vergissen en moet de kans krijgen om zijn fout te herstellen. Evolutionair gesproken is het niet goed om een heel leven smoorverliefd te blijven op iemand die het niet waard is. Dus als je na drie à vier jaar merkt dat je niet de juiste hebt gekozen, kan je er nog vanaf geraken. Je maakt als het ware een evaluatie: is de investering het waard om ze verder te zetten? Dat is belangrijk, want een kind grootbrengen vraagt een zeker engagement, dus eens je er aan begint, moet de relatie een tijdje duren.

Eén voor allen, allen voor één Zijn er groepen mensen waarmee je je sterk verbonden voelt? Ik ben begaan met mensen die geïndoctrineerd worden. Vooral de indoctrinatie van kinderen raakt mij. We vinden het perfect normaal om alert te zijn voor kindermisbruik en -verwaarlozing en om daar tegen te reageren. Maar als het over religieuze of politieke indoctrinatie gaat, krijgen we blijkbaar koudwatervrees. Ik heb het lastig met de ouderlijke vrijheid om kinderen om het even wat wijs te maken.

Waarover ben je zelf ooit van mening veranderd? Over verschillende dingen… (denkt na) Ik ben pessimistischer geworden over de integratie van - een lelijk woord dat we beter zouden vermijden - allochtonen. Toen ik twintig

12


“Verliefd zijn is de eerste stap in een evolutionair project: een kind grootbrengen.”

was, dacht ik dat integratie één of twee generaties zou duren. Ik kende dat vanuit de Verenigde Staten: immigranten komen toe en na één generatie zijn die kinderen Amerikaans. Met de immigranten in Europa lukt dat niet. Zo zou je verwachten dat de derde en vierde generatie Turkse of Marokkaanse meisjes geen hoofddoek meer dragen. In Amerika is het ondenkbaar dat de derde of vierde generatie zich kleedt volgens de voorschriften van het Ierland of Schotland van hun overgrootouders. Ja, op de nationale feestdag lopen de Ieren een dag in het groen en dragen de Schotten een rok, maar daar blijft het bij. Natuurlijk gaat het dan om migratie uit Europa. Met moslims ligt het in de VS ook moeilijker. Ik spreek daar geen oordeel over uit, maar het is duidelijk dat dit meer en meer voor problemen zorgt. Ik dacht trouwens ook dat het racisme bij ons vanzelf zou wegebben, maar er is een heel andere dynamiek ontstaan. En ooit, als geëngageerde student, was ik tegen kernenergie en fan van Greenpeace. Nu ben ik over genetisch gemodificeerde organismes (ggo’s) en kernenergie helemaal anders gaan denken. Misschien ben ik fout, maar ik ben gelukkig dat ik van mening ben kúnnen veranderen. Dat is op zich een goed teken.

uwtiesch NeleinnigDehubla manis

Agenda Agenda Agenda

vrijz consulent s Ieper huisvandeMen

Aha, de koffers worden geleverd! Nu nog even wachten op de bestelde inhoud. Binnen twee weken stelt het huisvandeMens zijn eerste rouwkoffer voor. Spannend! 12u00: Ziezo, de tekst voor de plechtigheid is klaar.

6u34:

11u19:

Met een langgerekte “Mamaaa!” word ik uit het bed getild. De peuter des huizes heeft mijn wekker compleet overbodig gemaakt. 7u40: “Drink je melk op!”, “Neem je schoenen uit de kast!”… Ons kind wordt vast en zeker even gek van mijn orders, als ik van zijn getalm! Vanavond een vergadering, dus ik begin een uurtje later te werken. Ik breng de zoon naar school.

8u14:

Hup, de auto in en naar het werk! De rit duurt 45 minuten, behoorlijk lang, maar na zes jaar ben ik het pendelen heel gewoon. Ik gebruik de tijd in de auto om mijn dag in gedachten te overlopen, inspiratie voor teksten te sprokkelen…

8u30:

9u18:

Andere mensen drinken koffie, ik drink cola light. Zonder zou ik de dag niet doorkomen. Een verslaving, noemen ze dat.

9u20:

Dagschotel Plat du jour Dish of the day

12u05:

12u35:

16u30:

18u15:

Tijdens de lunch klets ik met m’n collega’s over koetjes en kalfjes. Ook ’s namiddags kruip ik in de pen. De deadline voor mijn column in een lokaal vrijzinnig magazine nadert. Bureau opruimen, computer uitzetten en naar huis. Eten, kind in bad steken, nog een verhaaltje voorlezen…

E-mail checken. 19u00:

9u30:

Ik start met het schrijven van een tekst voor een huwelijksplechtigheid.

10u53:

Mevrouw V. belt. Ze vraagt uitleg over de wilsverklaringen die ze wil invullen. Ze vindt het allemaal erg ingewikkeld. We maken een afspraak in het huisvandeMens, zodat ik haar de goede weg kan ophelpen.

maandag

dinsdag

23u13:

woensdag

Ik vertrek naar het overleg met de vrijwilligers van Vrijzinnig Centrum De Bezatse. Op de agenda staat de activiteitenplanning voor 2012. Er liggen verschillende voorstellen op tafel: van een mediterrane avond tot een voorstelling met een woordkunstenares. We sluiten de avond af met een goedgevuld en gevarieerd programma. Iedereen content! Naar bed, eindelijk. Drukke werkdagen zijn leuk maar ook vermoeiend, vooral in zwangere toestand…

donderdag

vrijdag

zaterdag

zondag


13

Jonghumanisten Gent zetten hun tanden in de mens Interview met Tessa Colpaert, Levi Haeck en Irene Tassyns

14


jong.nu

Je bent jong en je wilt wat… filosoferen met leeftijdsgenoten over waarden en levensbeschouwing. Maar waar kunnen jongeren dit doen? De nood om met leeftijdsgenoten na te denken over de zin van het leven, belangrijke waarden en hoe die te uiten in de dagelijkse bezigheden bracht drie enthousiastelingen bijeen. Samen richtten ze Jonghumanisten Gent op. Met de leuze Zet je tanden in de mensen tonen ze waarvoor ze zich willen engageren: het humanisme, waarbij de mens centraal staat. Op een koude avond in oktober bezochten we hen tijdens één van hun vele voorbereidende vergaderingen in de gezelligste kroeg van Gent, het Geuzenhuis. We luisterden naar wie zij zijn, wat hen drijft en waar ze van dromen. Liza Janssens

Drie jonge wolven uit het Gentse hebben elkaar gevonden in een gemeenschappelijk doel: het oprichten van een humanistische jongerenbeweging, Jonghumanisten Gent. Irene Tassyns (26 jaar) werkt al een tijdje als vrijwilliger bij Hujo. Ze is er hoofdanimator, instructeur in het vormingsteam en netwerker internationale relaties. Naast haar vrijwillig engagement probeert ze ook nog wat cultuur op te snuiven en verre reizen te maken. In het beroepsleven is zij loopbaanbegeleider. Tessa Colpaert (17 jaar) is sinds vorig jaar actief bij Hujo. Ze volgt een artistieke opleiding in Gent en is vooral bezig met filosofie en politiek. Daarnaast gaat ze graag naar lezingen, theater en muziekvoorstellingen. Levi Haeck (15 jaar) volgt humane wetenschappen op school. Zijn interesses gaan uit naar politiek, filosofie en de mens. Het humanisme is zijn levensstijl. Zo probeert hij zichzelf steeds in twijfel te trekken en wil hij zichzelf verbeteren op het vlak van de rede. Momenteel maakt Levi een fictiefilm over pedofiele priesters. Wat bracht hen samen? Irene, Tessa en Levi delen dezelfde interesses en houden er eenzelfde levensvisie op na. Bovendien hebben ze alledrie zin in méér, in filosoferen met leeftijdsgenoten.

Levi: Ik ken niet veel mensen van mijn leeftijd die filosoferen over het leven. Als ik op daar school over begin, reageren de meesten onverschillig. Weinig van mijn klasgenoten volgen mij in die interesses en dat vind ik jammer. Irene: Ik denk dat jongeren wel degelijk geïnteresseerd zijn in deze thema’s, maar er gewoon geen platform voor krijgen of zich te onzeker voelen om hun mening te verkondigen of om vrij na te denken. Dat willen we dan ook bereiken met Jonghumanisten Gent: jonge mensen samenbrengen om te filosoferen en te discussiëren. Levi: Wij willen in de eerste plaats de jongeren prikkelen om na te denken over de mens en de toestand in de wereld via het humanisme. We gaan dat doen aan de hand van activiteiten, bijeenkomsten, vergaderingen, discussies, debatten… Zingeving voor dummies Aan visie ontbreekt het deze jongeren zeker niet, aan organisatietalent evenmin. Een eerste activiteitenreeks kreeg de naam zingeving voor dummies. Wat de jongeren daarmee willen bereiken, vertellen ze ons zelf. Irene: Via de reeks zingeving voor dummies willen we kennismaken met verschillende levensbeschouwingen. We willen de mensen die één van deze strekkingen aanhangen, beter leren kennen. De intolerantie lijkt immers spijtig genoeg toe te nemen. Door over elkaar te leren, begrijpen we elkaar ook beter: deze activiteiten verruimen onze kennis over hoe anderen in het leven staan.


15

jong.nu

Tessa

Irene

Levi

“Wij willen in de eerste plaats de jongeren prikkelen om na te denken over de mens en de toestand in de wereld via het humanisme.” Levi Haeck

Levi: Vrijzinnige organisaties zijn er om atheïsten te laten voelen hoe gelovigen denken. Er is immers niet altijd een strikte scheiding tussen gelovigen en niet-gelovigen. Er is wel een verschil, maar het zijn allen mensen. Het humanisme kan hen samenbrengen. Tessa: Het is vooral belangrijk dat we kritisch zijn tegenover anderen en onszelf. We zijn niet alwetend. Het is net andersom. We zijn allen op zoek naar het wat, het hoe en het waar. Irene: In deze reeks wordt een ervaringsdeskundige als spreker uitgenodigd. Tessa: We vragen hoe hij/zij de eigen levensbeschouwing beleeft. We willen weten hoe die persoon denkt over geloven, over rituelen… Dit doen we in een open gesprek, met interactie van het publiek. Levi: Het is vooral de bedoeling dat we de mooie kant van de religie in kwestie aan bod laten komen. Neem nu de islam, daarvan kennen we vooral de sharia, de onderdrukking van de vrouw… Maar ik denk dat de islam ook een mooie kant heeft en die wil ik leren kennen. Tessa: We zijn nieuwsgierig en willen bijleren opdat we een gefundeerde mening kunnen vormen. We willen geen statements maken. Het is belangrijk dat we tegenover iedereen kritisch zijn en in de eerste plaats tegenover onszelf. Levi: Religie zal er altijd zijn, het is een deel van de mens. Dus waarom zouden we er ons van afsplitsen? We kunnen beter samenwerken. Irene: Met open armen verwelkomen we mensen op onze activiteiten, gelovig of niet gelovig. Hoe meer verschillende mensen, hoe meer materiaal om te filosoferen.

16


‘t Impressieperspectief Naast de boeiende reeks zingeving voor dummies organiseren deze drie jonge wolven ook nog een andere activiteitenreeks: ‘t impressieperspectief. Irene: Zingeving voor dummies is een activiteitenreeks waarbij we de ander ontmoeten en leren kennen. Met ‘t impressieperspectief reflecteren we over onszelf: wie ben ik, wat zijn belangrijke waarden voor mezelf, hoe zie ik de toekomst en wat vind ik van de samenleving? Samen met enkele psychologen en vormingswerkers stel ik stimulerende workshops samen die deze topics behandelen. En verder... Irene: Project Humanisme wordt een samenwerkingsverband tussen verschillende humanistische organisaties. Er komt een staeens-stil-actie met Boomerang-kaartjes. We organiseren een humanistisch kunstenfestival in oktober 2012, waarbij we jonge creatievelingen hun talenten laten botvieren op het thema buren. Gewoon Gordijn Gegluur hebben we het genoemd. Want buren helpen bij het in elkaar zetten van een kast of het lenen van een bus melk. Maar toch is het enorm vervelend als ze iedere avond hun inboedel verschuiven of roddelen in de gang. De goede en slechte dingen van het samenleven met je buur komen in dit kunstenfestival tot hun recht.

Mocht je geïnteresseerd zijn in één of meer van deze activiteiten: www.jonghumanisten.be

WAT IS GRAPPIG? De mening van Jan Hautekiet [radiomaker & muzikant] over humor Sommige dingen zijn wetenschappelijk niet te definiëren. Gelukkig maar. Humor is zo een domein, waar zowel aan de kant van de zender als aan die van de ontvanger talloze culturele en sociologische factoren bepalen of de vonk overslaat. Niet te overzien hoeveel criteria daarin meespelen. Dat heeft niet zozeer met de kwaliteit of spitsheid van de humoruiting te maken, maar vooral met het referentiekader waarbinnen de humorconsument opereert. Mijn ouders hadden een bijzonder en open gevoel voor humor, maar hen ontging het bijzondere van bijvoorbeeld Koot en Bie, waar ik tot op vandaag elke keer dubbel van lig. Dat heeft alles te maken met de tijdsgeest waarnaar de vele typetjes van Koot en Bie refereren. De pseudo-vrijdenkende post-68-generatie was voor Koot en Bie een onuitputtelijke bron voor rake observaties en typeringen van lieden die in al hun zelfvoldaanheid en overtuiging van het eigen gelijk, makkelijk te doorprikken en te imiteren waren. Als je in een andere epoque bent opgegroeid, is het moeilijker. Over de vele stand-upcomedians die ons land rijk is, ga ik me niet uitlaten, want dat is toch maar een zaak van persoonlijke smaak. Je kunt je suf discussiëren over de al dan niet geestigheid van deze of gene oude of nieuwe stand-upcomedian of komiek. Het klikt, of het klikt niet: zo simpel is het, en meer moet er niet achter gezocht worden. En ja, gevoel voor humor zal wel te maken hebben met opvoeding, gender, zelfvertrouwen, zelfrelativering. Op het gevaar af me op glad ijs te begeven: mannen en vrouwen lachen wél vaak om hetzelfde, maar soms zijn er momenten waarop je voelt dat vrouwen iets nuchterder zijn en de humor ergens niet van inzien, terwijl mannen als echte speelvogels wel hun tijd kunnen stoppen in absolute onnozelheid. Heeft één van beide de sleutel tot wat grappig is en wat niet? Gelukkig niet. Laat dat vooral ook zo blijven. Zoals er vrijheid van meningsuiting moet zijn, moet er ook de absolute vrijheid van de lach zijn.

de mening

foto: © Bart Musschoot

“Zoals er vrijheid van meningsuiting moet zijn, moet er ook de absolute vrijheid van de lach zijn.”

Hihihi.

Zijn er dan geen grenzen aan humor? Het gezond verstand leert me dat de persoonlijke belediging niet de fijnste uiting van geestigheid is. Maar verder moet elke sociale, professionele, religieuze of andere gemeenschap sterk genoeg in de schoenen staan om mee te kunnen lachen als een cartoonist of stand-upcomedian een loopje neemt met haar symbolen of principes. Dat is namelijk volgens mij de perfecte stresstest voor een systeem, geloof of maatschappijbeeld. Als dit humoristen aan het denken zet, moet het wel zijn dat het prikkelend genoeg is, en als het in staat is zichzelf te relativeren, dan is het weerbaar. Maar de állerbeste humor is voor mij de humor die niet georkestreerd is, niet voorbedacht. De toevallige samenloop van omstandigheden, de uitspraak die in combinatie met een situatie op de lachspieren werkt, de momenten van kleinmenselijkheid waarop mensen zichzelf op een milde wijze in hun hemd zetten en, last but not least, de verspreking die tot de verbeelding spreekt: het zijn voor mij de zaligste momenten waarop échte humor ontstaat.


17

gedachtestreepje

Jongeren over vrijzinnig humanistische waarden

“Sorry, maar water in wijn veranderen?” Gedachtestreepje werpt een blik op de gedachten van jongeren tussen twaalf en achttien jaar. Tijdens een klasgesprek vragen we hen wat zij denken over vrijzinnig humanistische waarden. Deze jaargang volgen we de leerlingen niet-confessionele zedenleer in het zesde middelbaar van het Koninklijk Atheneum Halle. Liza Janssens

ýEenýklasývolý ýmeningenýý ýinýHalle.ýý

De leerlingen moesten een gelovige interviewen, dit is hun reactie: Loes: “Ik vond het enigszins onwennig, want ik kende die persoon. Het is dan moeilijk om dingen te vertellen die echt tegenstrijdig zijn met zijn/haar geloof.” Lorien: “Mijn gelovige zei iets heel vreemd: na de dood komen we allemaal bij god terecht, gelovig of niet, goed of slecht. We krijgen dan de keuze om naar de hemel of de hel te gaan. Voor mij kan dat simpelweg niet. Ik durfde daar echter niet op ingaan, want ik had schrik dat mijn geïnterviewde mij zou aanvallen.” Ian: “Ik had dat dus totaal niet. Mijn oma was keivriendelijk en heel blij dat ik haar wou interviewen. Ze werd ook niet boos, maar discussiëren was wel onmogelijk: neen bleef neen. Welk argument ik ook aanbracht, haar antwoord was steeds hetzelfde: ze geloofde er niet in.” Julie: “We merken dat gelovigen zichzelf sterk tegenspreken. Zo zeggen ze dat god almachtig is maar tegelijk benadrukken ze tijdens hun verdediging het omgekeerde. Of ze stellen dat ze geloven in de evolutietheorie, maar beweren dat de mens niet kan afstammen van de apen. Het is best frustrerend om een discussie te moeten voeren met gelovigen.” Loes: “Vele gelovigen hebben hun geloof van thuis uit meegekregen en ik snap wel dat sommigen heel hun leven dat geloof volgen. In hun jeugd was dit een houvast. Het zou ook een schande kunnen betekenen voor de familie om dat geloof te verlaten.”

18


Julie: “Je kunt wel loskomen van je geloof. In het lager heb ik zes jaar godsdienst gevolgd en ik nam al die verhaaltjes aan. Ik denk dat ik ook wel in god geloofde. Maar als je ouder wordt, begin je daarover na te denken en kom je tot de vaststelling dat god niet kan bestaan.” Elien: “Mijn gelovige was heel streng katholiek opgevoed, maar nu is ze in de zeventig en zegt ze dat haar geloof verflauwd is door televisieprogramma's.” Ian: “Ik denk dat mensen nu durven nadenken over het geloof, vroeger mocht dat niet. Toen had de kerk meer macht.” Julie: “Vroeger waren er ook nog niet zoveel wetenschappelijke bewijzen dat god niet bestond.” Ian: “Als je logisch kan nadenken, dan geloof je niet. Sorry, maar als je denkt dat water in wijn kan veranderen...”

Zelf geloven deze jongeren “in niets”. Geloof doet hen denken aan godsdienst. Men verkoos het begrip: vertrouwen hebben in. Ze hebben vooral vertrouwen in zichzelf, vriendschap, liefde, wetenschap…

“Spendeer in de derde graad van het secundair onderwijs een van de twee lesuren godsdienst of zedenleer aan een vergelijking met andere godsdiensten of levensbeschouwingen.” Dat stelden Jean-Jacques De Gucht (Open Vld), Luckas Vander Taelen (Groen!) en enkele andere Vlaamse volksvertegenwoordigers voor. De reactie van Mieke Van Hecke, kenau van het katholiek onderwijs, in De Zevende Dag liet er geen twijfel over bestaan dat ze aan de hoofdzonde genaamd Gramschap ten prooi viel: ze liep rood aan, begon steeds luider te praten en keek naar De Gucht junior met een blik die liet vermoeden dat ze hem nog het liefst met een paar stevige tikken van een meetlat of een hengst met een goed gemikte bordwisser had laten kennismaken. Vooraleer hem voor een stevig standje naar haar kamer te sommeren, wellicht. Double entendre not intended. “Het lijkt een beperkt voorstel maar het is een precedent... Ze willen neutraal onderwijs, dat is het einde van de katholieke scholen”, aldus ‘t mokkend Mieke.

De verongelijkte reactie van mevrouw Van Hecke – als zou het recht op vrije keuze inzake levensbeschouwing en haar instituut in het bijzonder laffelijk worden aangevallen – klinkt een beetje hypocriet in het licht van de door diverse religies aangevuurde en zorgelijk oprukkende onzin genaamd intelligent design, of creationisme volgens Saatchi & Saatchi zoals ik het graag mag noemen. Aanhoudende, en met donderpreken doorspekte pleidooien voor het op scholen officieel aanbieden van een scheppingsverhaal als alternatief voor Darwins evolutieleer zijn legio, niet enkel in de Verenigde Staten maar ook steeds vaker bij ons in de Lage Landen. Ik ken daarentegen geen enkele wetenschapper die regelmatig op de poorten van kerken, moskeeën, synagogen of boeddhistische tempels staat te bonzen met de slogan: “het is allemaal onzin!”. De wetenschap heeft geen bekeringsdrang. Omdat ze weet: zonder haar zat men in bovenstaande gebouwen nog altijd bij het licht van toortsen te bidden tot De Grote Imaginaire Vriend in de Hemel. (pdw)

Inderdaad, mevrouw Van Hecke, het gaat om neutraal onderwijs en hoezeer ik mij ook gewillig in bochten wring om dat op een of andere manier een ongunstige ontwikkeling te vinden, het lukt mij niet. Het tegengesputter over “de in de grondwet gegarandeerde vrijheid van onderwijs” of de dooddoener “de lessen godsdienst hebben nu al aandacht voor andere levensbeschouwingen” ten spijt, blijf ik vinden dat religie en onderwijs zich tot elkaar verhouden als de ballon tot de egel: ik zie geen enkele manier waarop die twee tot een voor beide partijen bevredigend samenspel kunnen komen. Hoe kan men overigens in vredesnaam geloof onderwijzen? Geloof houdt immers impliciet in dat er geen twijfel bestaat. En twijfel en de dingen in vraag stellen zijn precies zaken die inherent zijn aan de wetenschap en noodzakelijk voor het vergaren van kennis en inzicht. Wetenschap hoort daarom de enige basis van het onderwijs te zijn en op die basis kan geen enkel geloof gedijen. Er is ook geen enkele valabele reden te bedenken waarom we als samenleving nog energie zouden investeren in het creëren van katholieken, moslims, protestanten, hindoes of getuigen van Jehova enzovoort... Of in het in stand houden van de middeleeuwse opvattingen die aan al deze religieuze overtuigingen ten grondslag liggen.


19

Vrij willigers s n o j i b van DeMens.nu, haar huizenvandeMens, haar lidverenigingen en haar Franstalige zusterorganisatie Centre d’Action Laïque steunen op de inzet van vrijwilligers. Het georganiseerd vrijzinnig humanisme in België kan niet zonder. Wat deze vrijwilligers doen is heel divers. We stellen enkele van onze onmisbare krachten voor… Sonny Van de Steene

1

Hannah Vanbelle 24 lentes

20


2

Erik el Swaenepo 62 lentes

3

Frank s Stappaert 57 lentes

4

Anouk Leys 38 lentes

vrijwilligers van bij ons

1 Hannah

Vanbelle 24 lentes

Is vrijwillig bestuurslid bij Studiekring Vrij Onderzoek (VO). VO is een studentenorganisatie verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Zes jaar geleden koos ik als student bewust voor de VUB. Het woordje ‘Vrije’ boeide me. Ik sloot me aan bij VO. Ik leerde er veel mensen kennen die uitgaan van dezelfde waarden als ik. Het bleek een inspirerende omgeving waarin ik kon groeien in mijn denken en mijn organisatietalent verder kon ontwikkelen. Iets wat ik nooit zal vergeten, is het debat over de toekomst van de muziekindustrie. We strikten grote namen als Herman Schueremans en Milow. Nog maar twintig was ik, maar wat een adrenaline raasde er doorheen mijn lijf. Milow was nog niet superbekend, maar trok toch een meute gillende meisjes aan die, telkens hij iets zei, zachte kreetjes in de aula loslieten. Ook de jaarlijkse deelname aan de Lesbian and Gay Pride blijft bij, waarbij we mee paraderen naast de bus van deMens.nu. * * *

2 Erik

el Swaenepo 62 lentes

3 Frank

s Stappaert 57 lentes

4 Anouk

Leys 38 lentes

Is o.a. vrijwillig vrijzinnig humanistisch consulent voor de ziekenhuizen van Roeselare en Izegem

Is vrijwilliger bij de vzw Humanistisch Vrijzinnige Radio (HVR). HVR verzorgt de wekelijkse uitzending van Het Vrije Woord op Radio 1.

Is vrijwilliger bij De Maakbare Mens vzw. De Maakbare Mens vzw werkt rond medische en biotechnologische ontwikkelingen.

Als orthopedagoog was ik tijdens mijn professionele loopbaan vooral bezig met leerlingenbegeleiding. Toen ik met pensioen ging wou ik, als dank voor alle kansen die ik gekregen had, iets teruggeven aan de gemeenschap, maar dan liefst in het kader van mijn vrijzinnig humanistische filosofie en rekening houdend met mijn verworven vaardigheden: kunnen luisteren, begeleiden en coördineren.

Als vrijwilliger voor HVR doe ik zo’n beetje van alles: planningen opstellen, afspraken maken met de VRT, interviews afnemen, samenstelling en montage van de uitzendingen… Ik ben vrijwilliger omdat ik het vrijzinnig humanistisch gedachtegoed bekend wil maken.

Ik ben geïnteresseerd in ontwikkelingen op het vlak van gezondheid en geneeskunde en de ethische vragen die hiermee gepaard gaan. De Maakbare Mens werkt rond thema’s die me boeien: orgaandonatie, kunstmatige bevruchting, medicalisering, genetica, plastische chirurgie, het brein, stamcellen...

Onlangs werd ik als consulent opgeroepen voor een bezoek in een ziekenhuis. De patiënt vertelde me hoe verrast hij was toen iemand hem een tijdje geleden de communie was komen aanbieden. Bleek dat de verpleegster zijn verzoek tot bezoek - zonder de enveloppe te openen - gewoon had geklasseerd bij de aanvragen voor een communie. Pas na terecht protest van de patiënt ontdekte men dat hij eigenlijk iets heel anders wou, waarna ik werd opgeroepen. Er is dus nog heel wat werk aan de winkel.

Een anekdote? Het eerste wat in m’n hoofd lijkt op te borrelen zijn vervelende dingen. Ik denk dan aan die keer dat ik te snel reed om toch maar op tijd te kunnen zijn, waardoor ik m’n rijbewijs kwijtspeelde. Of aan de VRT-computer die crashte net voor de uitzending volledig klaar was, waardoor we opnieuw konden beginnen. Maar toch blijft het maken van radio een leuke bezigheid: je komt met veel mensen in contact en bijna elke week moet je je in een ander thema inwerken. Ook leuk is dat je geregeld door mensen wordt aangesproken die een uitzending hebben gehoord en het boeiend vonden.

In bijberoep ben ik consultant voor bedrijven die medische hulpmiddelen maken (mijn hoofdberoep is leerkracht niet-confessionele zedenleer), waardoor ik dagelijks nieuwsbrieven in mijn mailbox krijg van medische organisaties zoals het RIZIV en MediPlanet, maar ook van het Belgisch Staatsblad. Ik ben voor het delen van informatie, een naar mijn aanvoelen vrijzinnig humanistische ingesteldheid. Relevant nieuws stuur ik dus door naar De Maakbare Mens. Zij filteren hieruit bruikbare info. Ik ben zodoende een doorgeefluikje. * * *

* * * * * *


21

Willemsfonds organiseert de eerste editie van “Het betere boek” zaterdag 8 oktober 2011 - Liberaal Archief in Gent Veerle Cannoot - foto’s: © Tini Cleemput

“Ik dacht nooit dat mijn enige kind zo zou worden!” klaagde de moeder. “Ik weet niet welke slechterik mijn lieve spruit zo om de tuin heeft geleid.” “Niemand heeft mij om de tuin geleid”, antwoordde het kleine visje. “Ik ben zelf slim genoeg en ik kan nadenken. Ik heb ogen en ik kan zien.” Ann De Craemer leest voor uit haar boek Het kleine zwarte visje

En de publieksprijs gaat naar… Vurige tong van Ann De Craemer!

Zwijgt en doe voort!

Iene miene mutte…

22


ingezoomd

En in Ledeberg wonen van die types die je in andere gemeentes niet tegenkomt. In Sint-Martens-Latem zal je ze niet vinden. Jo Van Damme over zijn roman Ledeberg

Ledeberg Jo Van Damme

Het geweten van onze strafpleiters Margot Vanderstraeten

Bruid van de dood Naema Tahir

Meer dan mannelijk Marion Bloem

Etienne, Etienne, Etienne… Oh, tiens le bien! Marion Bloem of Naema Tahir?

Iedereen die zelf maar een kruimel verantwoordelijkheid draagt in onze samenleving zou dit boek moeten lezen. Wat zeg ik?! Iederéén zou dit boek moeten lezen! Etienne Vermeersch over De ongelovige Thomas heeft een punt van Johan Braeckman & Maarten Boudry deMens.nu Magazine |

23

Jongeren wantrouwen medemens

In Petto peilt naar eenzaamheid, vertrouwen en verbondenheid bij jongeren

Veel jongeren wantrouwen andere mensen. Dat blijkt uit Connected, het in oktober verschenen onderzoeksrapport van jeugddienst In Petto over eenzaamheid, vertrouwen en verbondenheid bij jongeren. Vooral jongeren van een vreemde origine en jongeren die alleen zijn, stellen zich argwanend op. Tien procent van de ondervraagden voelt zich ook vaak eenzaam. “Ze vragen echter alarmerend weinig om hulp”, zegt Dominique Verschuren, redacteur van het rapport. Sarah Van Gaens

Vanaf januari tot en met april 2011 bevroeg jeugddienst In Petto 1.761 jongeren over vertrouwen, eenzaamheid en verbondenheid. Dit gebeurde in samenwerking met het trendspottend collectief Trendwolves. “Wij wilden vooral te weten komen hoe jongeren hun eigen werkelijkheid ervaren”, zegt Dominique Verschuren, verantwoordelijke informatie en vorming bij In Petto en redacteur van het Connected-onderzoeksrapport. Online en via veertien middelbare scholen en jeugddiensten werd een gestructureerde vragenlijst verspreid. Achteraf mochten honderd jongeren de onderzoeksresultaten becommentariëren. Uit dit panel blijkt dat eenzaamheid onder tieners een groot taboe is. De ondervraagde jongeren zijn tussen 12 en 21 jaar. 72,4 Procent bevindt zich echter in de leeftijdsgroep van 15 tot 18 jaar. Men dient de grootte van de steekproef in het achterhoofd te houden wanneer deelgroepen worden besproken. Zo woont 73,9 procent van de 1.761 jongeren bij beide ouders en zijn er evenveel respondenten, net als hun ouders, geboren als Belg. Verder dient men rekening te houden met sociaal wenselijke antwoorden.

24


onder de loep

“Zijn mensen te vertrouwen? Dat weet ik eigenlijk niet. Aan sommige mensen kun je alles zeggen. Maar menselijk egoïsme komt snel naar boven en dan zijn mensen toch vaker minder te vertrouwen.” Jongere tijdens het panelgesprek

Weinig vertrouwen De helft van alle ondervraagden vertrouwt anderen niet. Het wantrouwen is kleiner bij jongeren waarvan de ouders niet uit elkaar zijn en groter bij jongeren die alleen of in een instelling wonen. Ook zij die zeggen in een grootstad te leven, hebben weinig vertrouwen in hun medemens. Opvallend is ook dat meisjes wantrouwiger zijn dan jongens.“Door deze houding zouden jongeren wel eens geen contact meer met de buitenwereld maken en zo hun verbondenheid met de samenleving verliezen”, vreest Verschuren. De jongeren zelf relativeren volgens hem de resultaten: dat ze kritisch zijn, wil niet zeggen dat ze asociaal zijn.

Hoe eenzamer echter de jongeren, hoe onstabieler hun vriendschappen. Ook omgekeerd voelen respondenten wiens vriendschappen niet lang duren en jongeren die niet snel een nieuwe relatie aangaan, zich vaker eenzaam. Een goede band met de ouders helpt tegen eenzaamheid.

Eenzaamheid 68 Procent van de ondervraagden voelt zich wel eens eenzaam. “Dat is heel normaal”, zegt Verschuren. Wat hij wel alarmerend vindt, is dat 10,4 procent dikwijls of voortdurend met dit gevoel worstelt. Van deze groep wantrouwt bijna drie vierde andere mensen. Jongeren zeggen dat ze eenzaamheid op zich niet als een probleem ervaren, maar wel dat ze er moeilijk met anderen over kunnen spreken. Eén op de zes doet dit zelden of nooit.

Meer dan driekwart van de ondervraagden die net als hun ouders in België zijn geboren, voelen zich volledig Belg. Zeven op de tien jongeren die meerdere nationaliteiten hebben of later Belg zijn geworden, doen dit absoluut niet. “Deze jongeren hebben geen band met de Belgische cultuur omdat zij zich niet ontvangen en geaccepteerd voelen”, aldus Verschuren.

Als de ondervraagden eenzaam zijn en ze zoeken contact, dan sms’en ze meestal. Daarnaast chatten of praten ze vaak met vrienden, of wenden ze zich tot hun ouders. Vrijwel geen enkele respondent doet beroep op een leraar. Dit is volgens Verschuren erg verontrustend omdat jongeren heel wat tijd op school doorbrengen. Hij vermoedt dat ze school louter beschouwen als een plek waar ze moeten presteren en waar ze beoordeeld worden op hun kunnen. Die machtsverhouding tussen leerkracht en leerling is natuurlijk niet bevorderlijk voor het vertrouwen. Eenzaamheid en verbondenheid 55,5 Procent van de jongeren surft dagelijks op het internet. Maar naast online vrienden hebben de meesten genoeg vrienden in het echte leven. Jongeren beschouwen online vrienden wel minder als échte vrienden.

Jongeren van een andere origine Van de jongeren die net als hun ouders in België geboren zijn, vertrouwt 56,4 procent andere mensen. Respondenten van een andere origine zijn argwanender. Ongeveer één op de zeven vertrouwt anderen niet. Deze jongeren zijn nauwelijks eenzamer dan Belgen.

En nu? Het Connected-onderzoek vormt de basis voor een Connectedjongerenmagazine en -vormingspakket. Beide tools zullen vanaf februari verkrijgbaar zijn via de webshop van In Petto.

Wat is In Petto? In Petto is een jeugddienst voor informatie en preventie. Met hun werking willen zij het welzijn van adolescenten bevorderen door middel van onderzoek, vorming en informatieverspreiding. Zij richten zich in de eerste plaats naar jongeren, maar trachten eveneens beleidsmakers te bereiken, net als iedereen die regelmatig met jongeren in contact komt.


25

eureka

Vliegers leveren energie van de toekomst Nucleaire rampen, torenhoge elektriciteitsrekeningen, uitputting van natuurlijke grondstoffen. Onze energiehonger vormt een steeds grotere uitdaging voor mens en planeet. Soms ligt de oplossing echter waar je ze niet verwacht. De jonge Vlaming Reinhart Paelinck werkt, samen met een onderzoeksgroep aan de KU Leuven, aan het opwekken van energie uit… vliegers! Julie Van Garsse

Reinhart Paelinck

Vergeet kustlijnen volgebouwd met gigantische windturbines. De toekomst is gevleugeld. Turbines zouden immers perfect vervangen kunnen worden door vliegers. Dit zijn geen wilde jongensdromen, maar pure wetenschap. In het onderzoeksproject ERC Highwind aan de KU Leuven wordt hard gewerkt aan de energievliegers. Temidden van de buitenlandse bollebozen zit de 22-jarige Reinhart Paelinck. In 2010 ontwikkelde hij in zijn masterproef een totaalconcept rond energie uit vliegers, in Leuven test hij hoe dit in de praktijk wordt gebracht.

Gespot op het strand Reinhart: “Vliegerenergie werd al in 1980 bedacht door een Californische ingenieur, maar pas in 2001 werd het concept echt opgevist. Het idee is simpel: bij onze tests in Leuven hangen we een vlieger, net als op het strand, aan een kabel. Die kabel zit vast aan een generator, die zich – door middel van een boei op zee bevindt. Dankzij vleugelkleppen kunnen wij de vlieger besturen. Door te bewegen, ontwikkelt de vlieger trekkracht en rolt hij de kabel verder af. Die kracht zet de generator om in stroom. Wanneer de kabel volledig is afgerold, verandert de generator in

26


een motor en haalt hij de vlieger terug binnen. Daarvoor gebruiken we twee procent van de gegenereerde energie. En dan begint de hele cyclus opnieuw.” Hoogvlieger Zijn vliegers een mirakeloplossing in de energiewereld? “Kan best”, meent Reinhart. “De vliegers in mijn masterproef hadden een spanwijdte van twintig meter en konden daarmee dezelfde hoeveelheid energie opwekken als een windturbine: twee megawatt. Dat is genoeg voor tweeduizend gezinnen. Maar de kost per kilowattuur schommelt slechts rond drie cent, net als bij de goedkope energie uit steenkool, terwijl je voor energie uit windturbines twaalf cent betaalt. Dat komt door de lage onderhoudskosten. Ook moet er geen grond betaald worden en zijn er geen limieten voor de waterdiepte. Bovendien zijn vliegerinstallaties zeer milieuvriendelijk.” Zie je ze vliegen? “In de Verenigde Staten kan je al vliegers spotten vanaf 2013. De EU moet eerst nog een aantal regels veranderen. Zo zijn onbemande vliegtuigen slechts toegelaten tot vijftien kilo. De KU Leuven heeft sowieso geen marktdoelstelling, maar grotere onderzoeksteams in Duitsland en Nederland wel. Daarnaast proberen ook commerciële bedrijven als eerste met vliegerenergie naar buiten te komen. Het is een hype van jewelste. Logisch, want geef toe, vliegers zijn toch echt de max?” Meer info: www.highwind.be

Speel mee en maak kans op een leuke prijs! Vul snel de sudoku of het kruiswoordraadsel in en stuur je oplossing voor 29 februari 2012 naar [email protected] (vemeld in het onderwerp “Oplossing Breinpijn”), of met de post naar deMens.nu, Brand Whitlocklaan 87, 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe. Je kan je antwoorden ook faxen op het nummer 02 735 81 66. Vermeld volgende gegevens: Voornaam, Naam, Geboortedatum, Geslacht, Adres en de Oplossing (het sleutelwoord van de puzzel of de gele lijn in de sudoku). Er worden telkens zes winaars gekozen: drie voor het kruiswoordraadsel en drie voor de sudoku. Iedere winnaar krijgt 2 boeken: De ongelovige Thomas heeft een punt van Johan Braeckman en Maarten Boudry; en Het kleine zwarte visje van Samad Behrangi In het volgende nummer publiceren we de oplossingen en de namen van de winnaars. Voornaam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geboortedatum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . M

V

Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sleutelwoord puzzel: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

of

Zij kregen het boek De kunst van het kiezen van Sheena Iyengar.

Linda uit Oostduinkerke, Lavergne Staf uit Antwerpen-Merksem en Smets Eric uit Tessenderlo.

De winnaars van het kruiswoordraadsel (UVV-info nr. 6, 2011) zijn: Baldewijns Kim uit Gingelom, Van Aken Viviane uit Heffen, Gosse

Sleutelwoord:VERANTWOORDELIJKHEIDSZIN

Gele lijn sudoku: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Oplossing vorig nummer:

Breinpijn


27

Van de bovenste plank De ongelovige Thomas heeft een punt

Habibi

Een handleiding voor kritisch denken Johan Braeckman en Maarten Boudry

Oog & Blik/De Bezige Bij, 2011

Craig Thompson ISBN: 9789054923299

Houtekiet, 2011

bo ek

De auteurs slagen er in vrij complexe thema’s op een begrijpelijke en vlotte manier aan de man te brengen. Ze richten zich met deze handleiding voor kritisch denken duidelijk niet tot hun vakgenoten, maar tot mensen zoals jij en ik.

Acht jaar na Een deken van sneeuw brengt Craig Thompson zijn nieuwe graphic novel uit. Habibi speelt zich af tussen heden en verleden in een Arabisch land. Een liefdesrelatie rijpt tussen Dodola en Zam, twee aan hun lot overgelaten wezens. Hun weg is echter bezaaid met obstakels.

Een grote verdienste van deze publicatie is dat mensen niet als idioten afgeschilderd worden omdat ze er een bizarre overtuiging (of twee) op nahouden. De auteurs benadrukken dat kritisch denken niet in de menselijke genen ingebakken zit. Wel integendeel: kritisch denken moet je leren en dat blijkt niet zo gemakkelijk. Het is verfrissend om de ene keer te kunnen denken “zijn er echt mensen die dat geloven?!” om een hoofdstuk verder de wenkbrauwen te fronsen met het idee “nee, hier zitten jullie écht fout. Ik weet gewoon dat dit wél zo is” maar tegelijkertijd hard aan het twijfelen te slaan. Want als het boek één boodschap heeft, is het wel deze: we zijn allemaal zeer onderhevig aan geloven in onzin. Kan je niet wachten tot je het boek in handen hebt, neem dan al een kijkje op de website: www.ongelovigethomas.be [vc]

28


Thompson toont met Habibi zijn bezorgdheid over de crisis van onze planeet. Tegen een achtergrond van droogte en vervuiling zijn de personages voortdurend op zoek naar water en zuiverheid. De striproman is een aanklacht tegen het kapitalisme dat niet alleen het milieu maar ook de mensen bederft. Manier om te overleven in deze harde wereld: verhalen. Als een moderne Sheherazade vertelt Dodola Zam Bijbelse verhalen in koranversies. De auteur heeft zich duidelijk verdiept in de symboliek van de Arabische cultuur, met een scherp oog voor detail. Dat maakt van Habibi niet alleen een meesterwerk maar ook een werk op zich. Temidden van de prachtig kronkelende pennentrekken dreigt het verhaal immers te verdrinken. [jvg]

afbeelding: © 2011, Craig Thompson, Oog & Blik/De Bezige Bij

bo ek

ISBN: 9789089241887

Speel mee met Breinpijn (p.27) en maak kans om de boeken De ongelovige Thomas heeft een punt en Het kleine zwarte visje te winnen.

Tot altijd

Vurige tong

Samad Behrangi – vertaling: Ann De Craemer – illustraties: Korneel Detailleur

Regisseur: Nic Balthazar Acteurs: Koen De Graeve, Geert Van Rampelberg, Lotte Pinoy In de zalen vanaf: 25 januari 2012

Ann De Craemer

bo ek

ISBN: 9789020998085

“Wat is die andere wereld? De wereld is hier, waar we nu zijn.” Wanneer het zwarte visje aan zijn moeder vertelt dat het wil zien waar de beek eindigt, reageert ze stomverbaasd. Het visje is er echter van overtuigd dat er ook een andere manier is om op deze wereld te leven. Helemaal alleen trekt het naar de zee. Met dit sprookje over moed en vrijheid protesteerde de Iraanse leraar Samad Behrangi (1939-1967) tegen het repressieve regime van de shah, wat hem zijn leven kostte. Tijdens de Iraanse revolutie scandeerde men: “De weg van Samad is onze weg, Samad is onze leraar”. Ann De Craemer vertaalde het beroemde sprookje in het Nederlands. Haar vlotte vertelstijl maakt deze allegorie voor het verlangen naar vrijheid toegankelijk voor jong en oud. De eenvoud van het verhaal sluit perfect aan bij de uitgepuurde tekeningen. Het kleine zwarte visje is een pareltje: klein en fijn, en bestand tegen de tand des tijds. [jvg]

Na zijn succesfilm Ben X, levert Nic Balthazar zijn tweede langspeelfilm. Tot altijd is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Mario Verstraete, een socialist die voor een euthanasiewet in België pleitte. In het begin van de film zien we jonge vrienden die genieten van het leven: Thomas, Mario, Lynn en Speck. Enkele jaren later wordt er bij Mario multiple sclerose vastgesteld. Zijn beste vriend Thomas, die het ondertussen tot dokter heeft geschopt, steunt hem. Mario strijdt voor de invoering van een euthanasiewet in België. Uiteindelijk verkrijgt hij het recht om waardig te sterven. De rollen van Mario en Thomas worden vertolkt door Koen De Graeve en Geert Van Rampelberg. De film verschijnt net op een moment dat het debat rond de uitbreiding van de euthanasiewetgeving hevig woedt. [svg]

De Bezige Bij, 2011 ISBN: 9789085423188

bo ek

Lannoo, 2011

fil m

Het kleine zwarte visje

In Vurige tong neemt Ann De Craemer ons mee naar het Tielt van de jaren tachtig en negentig. Ze doet uit de doeken hoe vertegenwoordigers van de katholieke kerk er plezier in scheppen mensen angst aan te jagen met duivel en verdoemenis. De passage over de voeten van het Christusbeeld die ze moet kussen, toont haarscherp de machtswellust die in menig katholiek boegbeeld schuilging. Ann De Craemer schrijft scherp en snedig. De situaties die ze schetst zijn bij momenten wrang, maar de onderliggende ironie tovert vaak een glimlach rond je mondhoeken. De moed waarmee Ann De Craemer een kat een kat noemt, of in dit geval zuster Francis zuster Francis, dwingt bewondering af. Ze had voor de makkelijke weg kunnen kiezen door pseudoniemen op de personages te plakken. Niemand had er haar scheef voor bekeken. Trouw aan haar afkeer voor “de terreur van de angst”, kiest ze er echter voor om haar nek uit te steken en hem dan maar meteen ver uit te steken. [vc]


29

aan de frigo

GEZOCHT! den? dermans moeilijkhe Kan jij je inleven in an enslev en n ge ttin re opva Sta jij open voor ande jvri ek we r pe um 4 uur wijzen? Wil je je minim or vo s iet is Tele-Onthaal maken? 3 maal JA? jou! r op 24 telefoonlijn (106) 24 uu Tele-Onthaal stelt haar ten in alle anonimiteit wil pra open voor iedereen die chat. Via e gesprekken aan via en biedt ook anoniem e proat je over alle mogelijk telefoon of internet pra relatie van R de r alcohol ove blemen, van de A van g. tot de Z van zelfdodin en gelt, volgt een opleiding Wie zich kandidaat ste ming. vor de ondersteuning en niet ook nadien blijven BEL 106 of MAIL naar Zin om mee te werken? e [email protected]

Het huisvandeMens Bree is er voor jou! Vanaf heden vind je ook een huisvandeMens in Bree. Op dinsdag en donderdag kan je er terecht van 9u tot 16u30 voor info, plechtigheden, begeleiding, acti viteiten… vanuit een vrijzinnig hum anistische invalshoek. huisvandeMens Bree Opitterstraat 20 3960 Bree T 089 73 05 00 F 089 73 05 09 [email protected]

tele-onthaal.be Meer info ook op www.

ULteam Consult en advies voor leve nseindevragen: “Uitklaring Levensein devragen-team” Het Uitklaring Levenseindevra gen-team (ULteam) is bedoeld voor pati ënten (en hun familie) met vragen rond het levenseinde. De consultatie kan zow el op eigen initiatief van de patië nt of zijn fam ilie als op verwijzing van een arts of zorg verlener. Mits instemming van de pati ë nt wordt steeds teruggekoppeld naar de behandelende arts. Naast het inrichten van een interdisciplinaire consult atie in het Academisch Medisch Cen trum Wemmel zijn ook ligdagen bes chikbaar in het UZ Brussel.

ULteam wordt mee gepatronee rd door de VUB-leerstoel “Waardig Lev enseinde” van deMens.nu en wordt ond ersteund door een adviesraad die toeziet op de kwaliteit van het maatschappelijk dienstbetoon, de zorgverlening, de training van professionelen en de wetenscha ppelijke begeleiding. Academisch Medisch Centrum Wemmel J. Vander Vekenstraat 158 1780 Wemmel Enkel op afspraak T 078 05 01 55 [email protected] www.ulteam.be

De ULteam-consultatieruimte te Wemmel

30


des

actua

Vrijheidsfestival libertés

Sarah Van Gaens

“Mythen doorbreken, utopieën verwezenlijken” Didier De Swert licht het Vrijheidsfestival 2011 toe

De elfde editie van het Vrijheidsfestival was alweer een succes. Dit jaar mocht het festival ongeveer 21.000 belangstellenden ontvangen, naar schatting 2.000 meer dan vorig jaar. Dat zangeres en mensenrechtenactiviste Marianne Faithfull op de affiche prijkte, was alvast geen slechte zet. Aan de hand van een tentoonstelling, optredens, documentaires, debatten en theaterstukken willen de organisatoren, deMens.nu en Bruxelles Laïque, elk jaar opnieuw de mensenrechten belichten. Deze editie stond in het teken van mythen en utopieën. Een van de organisatoren, Didier De Swert van het huisvandeMens Brussel, licht toe: “De media heeft de macht van de mythe in handen. Zij kiezen wat ze vertellen. Daarom maken wij actuele thema’s bespreekbaar waar elders geen forum voor is en brengen we wanpraktijken in beeld die steeds verdraaid of geminimaliseerd worden. Door de mythes te doorbreken informeren we mensen en zetten we hen aan het denken. We willen dat ze hun utopieën trachten te verwezenlijken om zo tot een betere wereld te komen.” In deze context werd er dit jaar extra aandacht besteed aan de Arabische Lente. Ook de prostitutie van jongetjes in Afghanistan sinds de val de Taliban werd aan de kaak gesteld. De bekende funkgroep uit de Amerikaanse getto’s, George Clinton & Parliament Funkadelic, zorgde voor een vrolijke afsluiter.

Jeugd © 2011 Vrijheids Festival des libertés Quentin Van der Vennet

Film © 2011 Vrijheids Festival des libertés Quentin Van der Vennet

Het Vrijheidsfestival kadert binnen een breder project waarbij men ook via scholen en sociale organisaties mensen bewust maakt van wat er zich elders in de wereld afspeelt. Aan de reacties achteraf blijkt dat het publiek erg enthousiast was. De Swert: “De mensen apprecieerden de focus van het festival. Zij waren vaak erg onder de indruk van wat ze zagen en hoopten op meer opmerkzaamheid en verzet tegen deze wanpraktijken. Het evenement wint ook steeds meer aan bekendheid bij Nederlandstaligen.” Het is alvast uitkijken naar de volgende editie in november volgend jaar.

Marianne Faithfull © 2011 Vrijheids Festival des libertés Quentin Van der Vennet


31


33

column Anne Provoost

Als mijn lief richting de afdeling radiologie van het ziekenhuis vertrekt, doe ik de voordeur achter hem dicht. Hij wil niet dat ik meega. “Het is vast allemaal toch maar loos alarm”, heeft hij gezegd, dus ik blijf thuis; ik heb genoeg werk te doen. Maar die ochtend werk ik natuurlijk niet. Ik loop te ijsberen en doorzoek mijn lades. Ik voel een onweerstaanbare drang om iets te doen wat zelfs in mijn kindertijd al uit de mode was: ik wil een kaarsje branden. En geen waxinelichtje, want dat is te goedkoop. De menselijke soort is vast van alle speciën de meest vrijgevige. We begrijpen al vanaf jonge leeftijd: om iets te bereiken moet je geven, aanbieden, offeren. Het leven is marchanderen. Een free lunch vind je alleen maar in een muizenval. Als het goed gaat in je leven, dan heb je dat verdiend. Gaat het slecht, dan heb je allicht niet genoeg geïnvesteerd, en moet je een tandje bijsteken, meer je best doen, guller schenken, steeds weer volgens het Latijnse principe van do ut des: ik geef opdat u mij iets teruggeeft. “Brrrr”, zegt de atheïst in mij als ik de lucifer aanstrijk. Niet omdat ik een sacraal gebaar automatisch met religie associeer; ik laat me een mooie, betekenisvolle rite niet zo snel afpakken. Zoals ik tegen mijn lief wil kunnen zeggen “ik houd mijn vingers gekruist” en “ik bid voor je”, wil ik nog een brandoffer kunnen brengen. Wat me doet weifelen, echter, is de recente berichtgeving uit Uganda. Daar moeten ouders hun kinderen sinds kort weer scherp in de gaten houden. Er zijn er namelijk steeds meer die spoorloos verdwijnen. “We kunnen het kind levend in uw fundamenten ingraven, of we kunnen het in stukken over uw bouwwerk verspreiden”, zegt de medicijnman die niet weet dat hij wordt gefilmd. Kan ik het branden van mijn kaars nog wel losbikken van deze afschuwelijke praktijk? Het is een eeuwenoud religieus geloof dat het kwistige opbranden helpt in tijden van nood, evengoed als het plengen van bloed of het offeren van een ziel. Vooral de verspilling is belangrijk: elke vorm van thanksgiving of offerfeest gaat gepaard met

www.anneprovoost.be

Offerande

scheutigheid, overlading en vermorsing. Zelfs wie in zijn schooltijd geen catechese heeft gevolgd, voelt de regels van de offerande intuïtief aan. Een duur offer is doeltreffender dan een goedkoop. Een bloedig offer is doeltreffender dan een pijnloos. Een onschuldig slacht-offer beter dan een zondig. In ieder van ons zit religieus denken verdrongen. Het uit zich op onbewaakte momenten, als we ongerust zijn, bijvoorbeeld, of onzeker over wat de toekomst brengt. Denkbeelden die sinds het begin van de mensheid in ons brein staan gebrand flakkeren op, en het vergt bewuste omgang met het waanidee om het te onderdrukken. Een van die waanideeën is dat je moet geven om te krijgen. (“Voor wat hoort wat”, in de woorden van een beroemde burgemeester.) De kaars heb ik die ochtend niet gebrand. Ik heb hem in mijn lade teruggelegd om mezelf eraan te herinneren dat je ook kunt krijgen zonder te geven. En dat je ook kunt geven zonder te krijgen. We vertellen het elkaar niet genoeg, misschien omdat we het maar nauwelijks durven te geloven. Als we geven en krijgen met elkaar blijven verbinden, voor onszelf en voor de generaties na ons, voeden we een misverstand van tienduizend jaar oud. Dan vergeten we de betekenis van onbaatzuchtigheid, en houden we de baan open voor dwangmatig gemarchandeer.

AnneProvoost 34


cartoon


35

Wij zijn er voor jou! Je kan bij ons terecht voor: info (o.a. rond waardig levenseinde) – vrijzinnig humanistische plechtigheden – vrijzinnig humanistische begeleiding – vrijzinnig humanistische activiteiten - vrijwilligerswerk huisvandeMens Aalst Koolstraat 80-82 - 9300 Aalst T 053 77 54 44 - F 053 77 97 70 [email protected] huisvandeMens Antwerpen Jan Van Rijswijcklaan 96 2018 Antwerpen T 03 259 10 80 - F 03 259 10 89 [email protected] huisvandeMens Antwerpen Breughelstraat 60 - 2018 Antwerpen T 03 227 47 70 [email protected] huisvandeMens Bilzen Klokkestraat 4 bus 1 3740 Bilzen T 089 30 95 60 - F 089 56 57 94 [email protected] huisvandeMens Bree Opitterstraat 20 3960 Bree T 089 73 05 00 - F 089 73 05 09 [email protected]

huisvandeMens Halle Molenborre 28/02 1500 Halle T 02 383 10 50 - F 02 383 10 51 [email protected]

huisvandeMens Maasland Pauwengraaf 63 3630 Maasmechelen T 089 77 74 21 - F 089 77 74 22 [email protected]

huisvandeMens Sint-Truiden Kazernestraat 10/001 3800 Sint-Truiden T 011 88 41 17 - F 011 31 26 45 [email protected]

huisvandeMens Hasselt A. Rodenbachstraat 18 3500 Hasselt T 011 21 06 54 - F 011 23 55 16 [email protected]

huisvandeMens Mechelen Hendrik Consciencestraat 9 2800 Mechelen T 015 45 02 25 - F 015 43 55 19 [email protected]

huisvandeMens Vilvoorde Frans Geldersstraat 25 1800 Vilvoorde T 02 253 78 54 - F 02 253 57 87 [email protected]

huisvandeMens Herentals Lantaarnpad 20 - 2200 Herentals T 014 85 92 90 - F 014 85 44 39 [email protected]

huisvandeMens Mol Laar 2 bus 3a 2400 Mol T 014 31 34 24 - F 014 31 34 24 [email protected]

huisvandeMens Zottegem Kastanjelaan 73 9620 Zottegem T 09 326 85 70 - F 09 326 85 73 [email protected]

huisvandeMens Roeselare Godshuislaan 94 8800 Roeselare T 051 26 28 20 - F 051 26 28 26 [email protected]

De huizenvandeMens zijn een initiatief van deMens.nu

huisvandeMens Ieper Korte Torhoutstraat 4 8900 Ieper T 057 23 06 30 - F 057 23 06 39 [email protected] huisvandeMens Jette Jetse laan 362 - 1090 Jette T 02 513 16 33 - F 02 420 42 98 [email protected]

huisvandeMens Ronse Zuidstraat 13 - 9600 Ronse T 055 21 49 69 - F 055 21 66 68 [email protected]

huisvandeMens Brugge Jeruzalemstraat 51 8000 Brugge T 050 33 59 75 - F 050 34 51 69 [email protected]

huisvandeMens Kortrijk Overleiestraat 15A 8500 Kortrijk T 056 25 27 51 - F 056 25 27 53 [email protected]

huisvandeMens Brussel Stalingradlaan 18-20 1000 Brussel T 02 242 36 02 - F 02 242 56 17 [email protected]

huisvandeMens Leopoldsburg Koningstraat 49/gelijkvloers 3970 Leopoldsburg T 011 51 62 00 - F 011 51 62 09 [email protected]

huisvandeMens Diksmuide Esenweg 30 8600 Diksmuide T 051 55 01 60 - F 051 55 01 69 [email protected]

huisvandeMens Leuven Tiensevest 40 3000 Leuven T 016 23 56 35 - F 016 20 75 47 [email protected]

huisvandeMens Turnhout Begijnenstraat 53 - 2300 Turnhout T 014 42 75 31 - F 014 42 54 40 [email protected]

huisvandeMens Eeklo Boelare 131 - 9900 Eeklo T 09 218 73 50 - F 09 218 73 59 [email protected]

huisvandeMens Lier Begijnhofstraat 4 2500 Lier T 03 488 03 33 - F 03 488 03 33 [email protected]

huisvandeMens Sint-Niklaas Ankerstraat 96 - 9100 Sint-Niklaas T 03 777 20 87 - F 03 777 31 64 [email protected]

huisvandeMens Genk Bochtlaan 16 bus 6 - 3600 Genk T 089 51 80 40 - F 089 51 80 49 [email protected] huisvandeMens Gent Sint-Antoniuskaai 2 - 9000 Gent T 09 233 52 26 - F 09 233 74 65 [email protected]

huisvandeMens Tienen Beauduinstraat 42 3300 Tienen T 016 81 86 70 - F 016 82 40 31 [email protected] huisvandeMens Tongeren Vlasmarkt 11 3700 Tongeren T 012 45 91 30 - F 012 45 91 39 [email protected]

huisvandeMens Lommel Hertog Jan Plein 24 - 3920 Lommel T 011 34 05 40 - F 011 34 05 49 [email protected]

Voor meer informatie:

www.deMens.nu

36


Ontdek snel de eerste editie van dit magazine! pdw Anne Provoost Op Dossier: HARDER, iemands gezicht slaan FASTER, is geen vrije STRONGER!

Recommend Documents