Ro e m e n i ë
Onbekend maakt onbemind
Ontdek Roemenië:
DRUM BUN en SANATATE! Op Roemenië is de uitspraak onbekend maakt onbemind wel van toepassing. Het wordt hoog tijd dat daar verandering in komt, want Roemenie heeft de reiziger veel te bieden. De sleutelwoorden voor zo’n ‘rondje Roemenie’ zijn avontuur, cultuur en
Tekst en fotografie: Hans Groenendijk natuur.
Na de val van dictator Ceauşescu is Roemenië voor ons opengegaan en andersom is West-Europa voor de Roemenen opengegaan. Veel Roemenen waren nog nooit over de grens geweest en de vraag onder elkaar ‘ben jij wel eens buiten geweest’ is tekenend voor het opgesloten gevoel waarmee men zo lang heeft moeten leven. Jammer is natuurlijk dat Roemenie bij veel mensen zo’n negatief imago heeft, terwijl het een van de veiligste landen van Europa is en waar de onderlinge sociale controle nog sterk aanwezig is. Wetenswaardigheden Ondernemers kijken gemiddeld wat verder vandaar dat Nederland de grootste buitenlandse investeerder is in Roemenië met klinkende namen als Unilever, Campina, Friesland Foods, Damen Shipyards, Heineken en vele andere. Nederland exporteert ook voor zo’n anderhalf miljard euro aan goederen, fruit en bloemen. Ook op cultureel en kerkelijk gebied zijn er heel wat uitwisselingen en er zijn bijzonder veel stedenbanden tussen Roemeense en Nederlandse steden en stadjes.
@ De Roemeen is een Latino en daarbij hoort theater, luidruchtigheid en een hecht familieleven…… Roemenië is ongeveer 6 x zo groot als Nederland en telt ruim 20 miljoen inwoners. De voor ons meest bekende streken zijn Transsylvanië, Moldavië en Walachije. In het oostelijk deel van Roemenië, dus achter de schitterende Karpaten, is de bevolking grotendeels Orthodox met als resultaat een grote hoeveelheid prachtige kerken en kloosters, waarvan de kloosters in de Bucovina deel uitmaken van het Unesco werelderfgoed. De iconen, zowel in de kerken als op de buitengevels, zijn van een unieke schoonheid. In het westen en midden wonen de Hongaarse minderheden, waaronder enkele zeer gesloten gemeenschappen en de nazaten van de Saksische emigranten. Hier ziet men dan ook plaatsnaamborden in drie talen, Roemeens, Duits en Hongaars en hier vind je rooms-katholieken en protestanten. Ook de houten weerkerken zijn wereldberoemd.
vakantiereismagazine carvoyage
| 35
Ro e m e n i ë Het Roemeens is een Latijnse taal nauw verwant aan het Italiaans, Spaans en Frans. De Roemeen is een Latino en daar hoort enig theater, enige luidruchtigheid en een hecht familieleven bij. In de landelijke dorpen is het leven nog net zo als bij ons 50 jaar geleden, men leeft van groenten en fruit uit eigen tuin, van de eigen kippen, ganzen en het varken en de koe. Alles wordt geweckt, gerookt en gezouten, zodat men in de kelder een voorraadje kan opbouwen om de doorgaans strenge winter door te komen. Ook wijn en sterke drank wordt zelf gemaakt. Het is geen slecht bestaan en er wordt geen honger geleden. Wel ontstaat er een probleem als ouderen niet meer goed uit de voeten kunnen en dure medicijnen nodig hebben. De saamhorigheid in de dorpen en de zorg van kinderen voor hun ouders brengen vaak de oplossing. In de steden, er zijn er heel veel in dit grote land, struikel je over de dure SUV’s en je vindt er alle bekende Europese supermarktketens; Carrefours uit Frankrijk, Engelse Tesco’s en Pennymarkten, Lidl’s en Kauflands uit Duitsland. Tegenstellingen De jeugd loopt er vaak zeer modieus gekleed bij en iedereen heeft een mobiele telefoon. En ineens, 10 kilometer verderop, loopt er een vrouwtje met laarzen aan en een hoofddoekje om met een emmer water uit de put en haar koe aan een touwtje. Een herinnering aan onze overgrootouders dringt zich op. Weer verderop kunt u gewoon tanken bij de Shell en geld pinnen bij de ING-bank. De plaatselijke markten zijn een lust voor het oog, groenten en fruit zijn heel goedkoop want de boeren hebben geen andere afzetmogelijkheden dan de markt. Er is geen logistiek, geen veiling of iets dergelijks. Als de aardbeien rijp zijn heeft iedereen aardbeien en brengen ze dus weinig op. In de grote supermarkten vind je weinig producten uit het land zelf. De mooie glimmende appels in een bakje van 6 stuks komen gewoon uit Nederland. Jammer voor de plaatselijke boeren en tuinders. Goed voor onze export natuurlijk en als we dan als toerist weer wat geld terugbrengen dan houden we het weer iets in evenwicht.
@ r ijke mensen mocht je niet aankijken, hoofd naar beneden dat was respect tonen… Gastvrijheid De Roemenen zijn zeer gastvrij en al gauw merken we dat hoe armer de mensen zijn, hoe gastvrijer. Natuurlijk kijkt de wat armere Roemeen wel even de kat uit de boom en denkt “wat moet ik zeggen tegen die rijke mensen”. Misschien vermijdt hij ook het directe oogcontact. Vroeger mocht je hier rijke mensen niet aankijken, hoofd naar beneden, dat was respect tonen. Als wij nu wat zeggen of een lichte aanraking maken dan zien we direct een grote verandering; zo van kijk, die rijke mensen zeggen wat tegen mij en hebben dus ook respect voor mij. Of ze kunnen verstaan wat wij zeggen, is hierbij in het geheel niet van belang.
@ “onze laatste koning was een volle neef van jullie koningin Wilhelmina”…… Geschiedenis De geschiedenis heeft dit land gevormd. Het westelijk deel maakte lang deel uit van de Hongaars-Oostenrijkse Dubbelmonarchie van
36 | vakantiereismagazine carvoyage
de Habsburgers. Het zuidoosten maakte deel uit van het Osmaanse rijk. Na de Eerste Wereldoorlog werd Roemenië een stukje naar het westen opgeschoven, een stukje Hongarije ging naar Roemenië en in het oosten ging er een stukje af naar Rusland, de Republiek Moldavië. Vroeger was Roemenië een rijk land, de graanschuur van Europa en de hoofdstad Boekarest ‘het Parijs’ van het oosten. De banden met het westen zijn sterk, want, zei een Roemeen eens tegen mij, “onze laatste koning was een volle neef van jullie koningin Wilhelmina, dus waarom zijn jullie tegen ons en horen we er niet bij?” Het nieuwe Roemenië Van het verleden weer terug naar het heden, dus van de Habsburgers naar de Hamburgers……..,ook hier veel Mc.Donalds. Reizend door Roemenie zie je overal de tekenen van vooruitgang; mooie nieuwe grote huizen, hotels en restaurants. De wegen, slingerend door de vele dorpen met lintbebouwing, zijn in rap tempo opgeknapt. Alleen brengen de strenge winters elk jaar weer de nodige gaten in het asfalt. Kamperen Het caravan- en camperbezit in Roemenie is de laatste jaren sterk gestegen maar staat desondanks nog in de kinderschoenen. De Roemeense caravanclub heeft nu zo’n 100 leden en dat zijn vooral mensen uit de groeiende middenklasse. Aan de rijke Roemeen, die gewoon met de hele familie naar Abu Dhabi vliegt, is moeilijk uit te leggen dat voor ons westerlingen het verblijf op een grasveld (camping) in een hokje van enkele vierkante meters (de caravan) als een genoegen wordt ervaren. Tenslotte heeft hij zich net ontworstelt aan het grasveldje en aan dat huisje van enkele vierkante meters. Als je reist met een kampeermiddel kan je gebruik maken van een 15tal campings die geheel of gedeeltelijk Nederlandse wortels hebben. Ze zijn vaak voortgekomen uit de hulpverlening; Nederlandse man of vrouw hebben het schooltje geschilderd en zijn verliefd geworden op de plaatselijke schone en niet meer teruggegaan. En natuurlijk zijn er ook wat Nederlandse echtparen die zijn gegrepen door de prachtige natuur en hier een tweede leven zijn begonnen. Deze campings zijn bijna allemaal lid van de Nederlandse SVR en voldoen aan onze maatstaven. In de brochures van de Roemeense overheid staan vaak campings vermeld waar wij met een caravan of een camper niet terecht kunnen. Die campings hebben uitsluitend kleine driehoekige huisjes met alleen twee bedden en stammen uit de tijd dat er in Roemenie in het geheel geen tenten, laat staan caravans of campers te koop waren. Iedereen werkte vroeger bij een staatsbedrijf en als men bij de chef in de smaak viel, mocht men met zijn gezin een week naar zo’n cabana, zo’n driehoekhuisje. Vakantiebestemmingen In de Roemeense wintersportgebieden is met de kerst geen kamer meer te krijgen, de vele grote hotels zijn allemaal volgeboekt en prijzen van 250 euro voor een kamer zijn heel gewoon. Ook van half juli tot half augustus is er voor ons niet veel plaats aan de Zwarte Zee maar in het voor- en najaar zijn wij van harte welkom. Je vindt er mooie zandstranden, goede campings en de moderne goed gerestaureerde badplaats Mamaia telt veel hotels en restaurants en een mooie flaneerboulevard. Iets meer naar het noorden ligt de befaamde Donau Delta, het grootste deltagebied van Europa en het walhalla voor de vogelaar. Je kunt er een prima rondvaart maken door dit unieke gebied met dorpjes die alleen over water bereikbaar zijn. De Donau zelf is een prachtige rivier, geheel bevaarbaar en van de Zwarte Zee kan men via het Rijn-Donaukanaal rechtstreeks naar de Noordzee varen.
vakantiereismagazine carvoyage
| 37
Ro e m e n i ë Roemenie heeft tal van thermaal- en natuurbaden met een zeer hoog zoutgehalte, waarop je gewoon blijft drijven. Ook de zoutmijnen zijn een bezoek zeker waard. De Karpaten zijn een middelhoog gebergte met toppen tot 2500m. TIP: Neem de Fagaras Highway waar men in de zomer tot een hoogte van 2042m kan rijden, een weg zo spectaculair dat het ook wel de ‘hemelse highway’ wordt genoemd. Er is ook veel bos, 65% van de nog in Europa aanwezige oerbossen bevinden zich in Roemenie. Je ziet er nog taferelen in de bosbouw zoals dat al eeuwen geleden gebeurde; de boomstammen worden met paarden voortgetrokken naar een modderige helling zodat ze vanzelf naar beneden rollen om daar opgeladen te worden. De mijnbouw in Moldavië is voorbij, alle mijnen zijn gesloten omdat ze niet meer rendabel waren. Gelukkig heeft Roemenië zelf veel jaknikkers in de goede betekenis van het woord, namelijk de olie, zodat er niet veel hoeft te worden geïmporteerd. Het dagelijkse leven Het minimumloon in Roemenie bedraagt iets meer dan € 160,00 per maand, zodat veel mensen proberen in het buitenland werk te vinden, zo’n twee miljoen nu, vooral in Italië. Begrijpelijk, zeker als je bedenkt dat een liter diesel al € 1,35 kost. Als je in augustus rondtoert, zie je veel buitenlandse auto’s met kentekens uit alle Europese landen. De eerste gedachte is; ‘ wat veel toeristen’, maar dan blijkt dat de meesten gewoon Roemenen zijn die in het buitenland werken en voor een vakantie naar hun familie onderweg zijn om daar te vertellen hoe geweldig ze het hebben getroffen, wat echter maar zelden het geval is. Er zijn gevallen bekend van busladingen vol, in dorpen geronselde mannen en vrouwen, voor de pluk van aardbeien in Spanje. Velen komen na één maand hard werken terug zonder een euro, omdat de Spanjaard niet kon of wilde betalen. Ook in Nederland komen sporadisch deze praktijken voor. Maar een Roemeen klaagt niet zo snel, hij is wel aan wat tegenspoed gewend.
@e en van de veiligste landen van Europa en een sterke sociale controle ………. Lekker eten De keuken in Roemenie is een stevige boerenkeuken met veel soepen, groenten, aardappelen en veel vlees. Ook wordt er in de weekenden in de dalen langs de rivieren gebarbecued dat het een lieve lust is. Zittend op een klapstoeltje of op een kleedje geniet men met vrienden en familie van het buitenleven onder het genot van de zelfgemaakte wijn uit de plastic colafles. De vele wijnen in de supermarkten van Roemeense oorsprong zijn van uitstekende kwaliteit en laag in prijs. Tot slot Men kan natuurlijk met een groep reizen, dat kan heel gezellig zijn, maar een nadeel is dat het de contacten met de Roemenen wat beperkt. Met het Routeboek van Cagrom kan je rustig en veilig reizen in etappes van kleine camping naar kleine camping. Je hoeft niets te bespreken, er is altijd wel een plaatsje en vaak staat er een wijntje of een palinka voor u klaar. Dus zoals de Roemenen zeggen: DRUM BUN (goede reis) en SANATATE (goede gezondheid)!
38 | vakantiereismagazine carvoyage
Informatie Geld/ men heeft de Lei, ook wel RON genoemd. 1 Lei (ca. € 0,25) = 100 Bani (munten) Bewaar de muntjes in uw zak en treft u iemand die gehandicapt is en op straat zit en zijn hand ophoudt, geef hem dan een handje vol met muntjes en er mag natuurlijk ook een biljetje bij. De Roemeen geeft ook heel vaak wat, want zijn religie schrijft voor dat er ook voor de armen gezorgd moet worden. Afstanden/ van west naar oost is 560 km. Van noord naar zuid: 450 km. Afstand Utrecht -grens Roemenië: 1650 km. Dat betekent dat men voor een mooie rondreis uit en thuis zo’n 5000 km onderweg is.
Cagrom routegids en VIP Card
Wel voorbereid….. niet begeleid De Cagrom routegids met VIP card. doet u ideeën aan de hand van te rijden routes. De gids is zo samengesteld dat u een aantal ‘lussen’ kunt rijden die u allemaal met elkaar kunt verbinden. De campings die erin zijn opgenomen zijn van veelal (gedeeltelijk) Nederlandse campingeigenaren zodat u hier geen taal problemen zult ondervinden. Per camping wordt aangegeven met welke taal u terecht kunt. TIP: op maandag 18 juni en maandag 3 september 2012 start er in Roemenië een 4-daagse evenement waar u voor € 99,00 per persoon aan kunt deelnemen. Hierbij zijn o.a. inbegrepen de campingkosten inclusief stroom, 4xvers brood, 3x happy hour, 3x avondeten, excursies en een spetterende folkloreavond. Meer informatie hierover in het routeboek. Het Cagrom routeboek is voor € 22,50 ( incl. verzendkosten) te bestellen via www.travelmagazines.nl
vakantiereismagazine carvoyage
| 39
