Ons erfgoed: het industriële tijdperk

Hans F. van Aalst: Competenties voor de netwerksamenleving. Adviesgroep FNV

Driebergen, 20 april 2009

Competenties voor de netwerksamenleving Hans F. van Aalst DDday adviesgroep FNV

20 april 2009 Driebergen.

Ons erfgoed: het industriële tijdperk 

Wereld als machine, maakbaarheid, maakbaarheid organisaties als machine; scheiding denken en doen; standaardisering, organisatiekunde, managers…



Verlichting: kennis is waarheid uit boeken, ontwikkeld weg van praktijk. Verwerving geeft vrijheid; scheiding denken en doen, meritocratie, ..



Natiestaten



Meritocratie

Hans F. van Aalst: Competenties voor de netwerksamenleving. Adviesgroep FNV, Driebergen 20 april 2009

Informatie: www.hansfvanaalst.info

2

Blz. 1



Maatschappelijke veranderingen

KENNIS Identiteit & sociale textuur

Globalisering


3

Kennis was ? = ? Boekenwijsheid, taal Neutraal, dus extern te ontwikkelen

Eventueel toe te passen

KENNIS Iets dat je individueel verwerft, en dan “bezit”



4

Blz. 2



Hoe kennis verandert Verantwoordelijkheid voor impact Opgesloten in producten

KENNIS

Meer flow dan bezit In innovatieve groepen

Boekenwijsheid Eigen wijsheid

Kennisproductie meer dan kennisverwerving

In innovatieve netwerken


Identiteit & sociale textuur

Identiteit en sociale textuur was … 



Familie met stabiele rolverdeling, rolverdeling dorp, werk als functie in een organisatiehiërarchie (een baan), religie=kerk, nationale staat, maatschappelijke status Sociale ontwikkeling: mate van socialisatie in èn mate van toegang tot deze instituties.



5

6

Blz. 3



Hoe identiteit en sociale structuur veranderen Bindingen: - gevarieerd - issue groepen - toename zwakke bindingen

Werk: - gevarieerd, i d fl flexibel ib l - service gericht - ondernemend


Status: van “niveau” naar portfolio vermenging man-vrouw-rollen

toenemende autonomie en authenticiteit



Binding 

Sterke bindingen  



 



Klein, hoge dichtheid en homogeniteit. Laten weinig verandering toe

Zwakke bindingen 

Groot, heterogeen, complex (identiteits netwerken) open voor en bron van verandering vereist meervoudige persoonlijke rollen

In de netwerksamenleving worden zwakke bindingen relatief belangrijker.



7

8

Blz. 4



Autonomie

Identiteit & sociale textuur 



Autonomie is een waarde in ontwikkeling – van het goede buiten ons (God, natuur, held) naar het goede in ons En toch: negatieve associaties:   





Individualisering en fragmentatie, zelf kiezen als verlies van vrijheid Instrumenteel denken, onttovering V Vervreemding di van publieke bli k sfeer f

Negatieve associaties leiden tot “terug naar het oude” Daarom is autonomie-ontwikkeling een competentie voor de toekomst


9

Globalisering

= Wereldwijde . . 

ICT

Economie democratie

en marktdenken (overigens in varianten)

Globalisering



10

Blz. 5



Globalisering Toename internationale spanning

Onzekerheid politiek bestuur

Globalisering

Issue/weerstandsgroepen


11

Transformatie van: industriële model Orde, regels Orde regels, hiërarchie hiërarchie, taak/tijd taak/tijd, functies, planning en control, training, scheiding tussen denken en uitvoeren, standaardisatie, massaproductie, groei. 

naar: • netwerk model Veranderen, innovatie, ontwerp, variëteit, participatie, employability, complexiteit, kennisflow, leergemeenschap, massaindividualisering, internationalisering lokalisering Hans F. van Aalst: Competenties voor de netwerksamenleving. Adviesgroep FNV, Driebergen 20 april 2009


12

Blz. 6



Deze maatschappelijke veranderingen stellen hogere eisen aan mensen

En dus stellen mensen hogere eisen aan werk, leven, onderwijs, dienstverlening, d e st e e g, .. .. ..

Hogere, maar vooral andere eisen


13

BILBAO


Blz. 7



Het Bilbao Perspectief: competenties voor de netwerksamenleving (van Aalst, 2003)



Kennis maken in organisaties



Werken in productieve netwerken







Balanceren op de grens van orde en chaos – in zijn, kunnen en doen Ontdekken van microtrends en de toekomst Autonomie ontwikkelen




15


Verhalen uit bedrijven 

J Japan – computerschermen t h     



UK – auto’s   



Drive: snellere innovatie, betere aansluiting op consumenten Tacit kennis telt (meer dan prototypen en cursussen) Verschillende groepjes – variëteit, maar één ambitie synergie komt door uiten van twijfels en vage ideeën Bron: Nonaka en Tacheuchi: The Knowledge-creating Company. Drive: minder fouten, meer aandacht Doorbreek taakplanning en hiërarchie; geef verantwoordelijkheid en controle over eigen handelen Maak ontmoetingspunten en tijd voor uitwisseling

NL – sigaretten   

Drive: de beste willen zijn , maar grenzen van technische innovatie bereikt; Neem klachten en suggesties serieus – en geef managers de taak er iets aan te doen Wissel verantwoordelijkheden 16



Blz. 8






Opbrengsten 

Kennisproductieve bedrijven hebben: 25 procent hogere rentabiliteit  20 procent hogere omzetgroei  10 procent hogere winstgroei. 

(Henk Volberda in NRC 2006 2006-06-25) 06 25)

17 Hans F. van Aalst: Competenties voor de netwerksamenleving. Adviesgroep FNV, Driebergen 20 april 2009




“Tacit” kennis en de kracht van het informele 





Informele uitwisseling van kennis en afkijken zijn krachtige leermiddelen (politie) Maar de gesprekken moeten wel over het werk gaan Risico’s: 



verstarring – achter de feiten aanlopen – te laat ontdekken dat de wereld is veranderd. Blijft hangen bij individuen



Blz. 9






De leerelementen van Nonaka en Tacheuchi 

De wisselwerking tussen Tacit en gecodificeerde kennis:   

  

Socialiseren: delen van ervaring; Externaliseren: dialoog, gezamenlijke reflectie, vastleggen Combineren: verbinding maken van vastgelegde ervaring met literatuur, experts, externe collega’s; netwerken. netwerken Internaliseren: Doen, vormgeven Socialiseren: delen van ervaring; etc


Kennis maken in netwerken 

Sociale netwerken 



Versterken identiteit en groepscohesie

Productieve netwerken 

Maken/ontwerpen van produkt



20

Blz. 10



Effectiviteit van productieve netwerken (van Aalst, 2001)

Toegang tot gevarieerde kennisbronnen, kennisbronnen binnen maar ook buiten de organisatie;  Flexibiliteit in bezetting; ieder draagt bij aan coördinatie;  Intensieve wisselwerking tussen eigen- en boeken-kennis. 



Vaak ondersteund met ICT, bijvoorbeeld “Knowledge Forum”


21

Balanceren op de grens van orde en chaos Klinkenberg en Rietveld (2002)

 



Het leven wordt steeds complexer Complexiteit zit tussen orde en chaos Meesterschap is leven op de grens tussen orde en chaos: In zijn, kunnen en doen



22

Blz. 11



Wie je bent Klinkenberg en Rietveld (2002)


23

Wat je kunt Klinkenberg en Rietveld (2002)



24

Blz. 12



Wat je doet Klinkenberg en Rietveld (2002)


25

Leren van de toekomst Keursten & Frijters (2002)







 

Reproduceren: steeds verbeteren en verfijnen, kwaliteitsmanagement, verbeterteams Plannen – strategische planning, business reengineering Verdedigen – oude methoden blijven toepassen terwijl de basis daarvoor wegvaltlt Of: Ontdekken – leren van ongewone situaties, innovatieve projecten, Microtrends (zie bv Penn ea, 2007)



26

Blz. 13



Leren van de toekomst Keursten & Frijters (2002)


27

Ontwikkelen van autonomie 



 



Intrinsieke motivatie; betekenissen; trots; gezondheid; van volgen naar initiatief nemen Leren en kennis ontwikkelen op basis van ervaring, uitwisseling en betekenissen delen: internalisatie (van ervaring naar repertoire) E ti Emotionele l en cognitieve iti regulatie l ti Sociale binding - betekenissen delen, respect; autonomie is “embedded”; Ontwikkeling van het geweten Publieke rol



28

Blz. 14



Het Bilbao Perspectief: competenties voor de netwerksamenleving (van Aalst, 2003)






Werken in productieve netwerken







Balanceren op de grens van orde en chaos – in zijn, kunnen en doen Ontdekken van microtrends en de toekomst Autonomie ontwikkelen


29

Bedankt voor het luisteren




30

Blz. 15



Bronnen (1) 















AALST, HANS F. VAN (1998): Driving Forces behind Schooling for Tomorrow. In: OECD/CERI (1998): Learning and Schooling in the Knowledge Society. Report of the Scheveningen Seminar. CERI/SFT(98)8. OECD Publications, Paris. AALST, HANS F. VAN (2001): Van marktwerking in het onderwijs naar leren in de markt: naar microkeuze en netwerkleren. In: M. van Dyck (redactie): Onderwijs in de markt. Onderwijsraad, Den Haag. AALST, HANS F. VAN (2002): Education in Europe in the 21st Century: Trends and challenges. Paper for the First International Academic Workshop Educational Systems in East Asia and Western Europe: a Comparative Approach. K.U. Leuven, Shenyang Normal University (SNU), China. BRUINING, TON, ANTONETTE SANDERS & ELISE SCHOUTEN (2001): Mensen maken kennis in de BVE. KPC Groep, ’s-Hertogenbosch. CASTELLS, MANUEL (1996): The Rise of the Network society. Blackwell Publishers Inc, Malden, Massachusetts. CASTELLS MANUEL (1997): The Power of Identity. CASTELLS, Identity Blackwell Publishers Inc Inc, Malden Malden, Massachusetts. COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES (2000): A Memorandum on Lifelong Learning. Commission staffworking paper SEC(2000) 1832. Brussels, 30.10.2000. http://europa.eu.int/comm/education/life/priorities DESECO (2002): Definition and selection of competencies: theoretical and conceptual foundations; Strategy paper on key competencies an overarching frame of reference for an assessment and research program; Revised draft- september 13, 2002; ines/smg/2002/2/2. OECD, Paris.


31

Bronnen (2) 

















GIBBONS, MICHAEL AND OTHERS (1994): The new production of knowledge: The dynamics of science and research in contemporary societies. Sage Publications, London. HEIJDEN, KEES VAN DER (1996): Scenarios, The Art of Strategic Conversation. Wiley, UK.NORBERG, JOHAN (2001): Leve de globalisering. Houtekiet, Antwerpen. HERTZ, NOREENA (2002): De stille overname; De globalisering en het einde van de democratie. Contact, Amsterdam. Oorspronkelijke titel: The Silent Takeover – Global Capitalism and the Death of Democracy (2001). KEURSTEN, PAUL & MARTIJN FRIJTERS (2002): Leren van de toekomst. In: Mariël Rondeel en Sibrenne Wagenaar (2002): Kennis maken; leren in gezelschap. Scriptum, Schiedam. KESSELS, JOSEPH W. M. (2001): Verleiden tot kennisproductiviteit. Rede uitgesproken bij het aanvaarden van het ambt van Hoogleraar Human Resource Development aan de Faculteit der Toegepaste onderwijskunde Universiteit Twente. KLINKENBERG NIELS EN ERICA RIETVELD (2002): De knikkers en het spel – KLINKENBERG, Ondernemerschap voor managers. Thema, Zaltbommel. LUBBERS, RUUD (1998-99): Globalization studies homepage. http://fsw.kub.nl/globus/lubbers/ LUNDVALL, BENGT-ÅKE & SUSANA BORRÁS (1997): Innovation Policy in the Globalising Learning Economy. Commission of the European Union, DG XII, December. NORBERG, JOHAN (2001): Leve de globalisering. Houtekiet, Antwerpen.



32

Blz. 16



Bronnen (3) 















OECD (2002) Education Policy Analysis 2002. Chapter 5: Rethinking human capital. OECD, Paris PENN, MARK J. , E KINNEY ZASLESNE (2007): Microtrends – Surprising tales of the way we live today. Penguin Books, Londen. RONDEEL MARIËL EN SIBRENNE WAGENAAR (2002): Kennis maken; leren in RONDEEL, gezelschap. Scriptum, Schiedam. SENGE, PETER (1992): De vijfde discipline. Scriptum. Oorspr. Titel: (1990): The Fifth Discipline. SENGE, PETER, ART KLEINER, CHARLOTTE ROBERTS, RICHARD B. ROSS & BRYAN J. SMITH (1994): The Fifth Discipline Fieldbook. Nicolas Brealy Publishers, London. Ook vertaald: (1995) Het vijfde discipline praktijkboek, Academic Service. SPECK, OTTO (1997): Chaos und Autonomie in der Erziehung – Erziehungsschwierigkeiten unter moralischem Aspekt. Ernst Reinhardt Verlag, München. TAYLOR, CHARLES (1991): The ethics of Authenticity. Harvard University Press. Cambridge, Massachusetts. TAYLOR, CHARLES (1989): Sources of the self. The making of the modern identity. Harvard University Oress, Cambridge, Massachusetts.



33

Blz. 17

Ons erfgoed: het industriële tijdperk

Recommend Documents