Online hulpverlening: light of heavy? 15 juni 2011
Helen Blow
Wat is het Steunpunt? • Expertise centrum voor sociaal werk op de eerste lijn • Ondersteuningsstructuur voor 25 autonome Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW)
Wat is het CAW? • CAW = 1621 VTE en 1000 vrijwilligers helpen 100.000 cliënten per jaar – Verschillende thema’s en doelgroepen: • • • •
Slachtofferhulp en daderhulpverlening Armoede en thuisloosheid Persoonlijke, relationele en psychologische problemen Etc...
– Algemeen onthaal en jongerenonthaal (JAC) – Groot aandeel van cliënten kampt met psychische problemen, vaak onderdeel van een meervoudige kwetsbaarheid
Wat biedt het CAW op GGZ vlak? • Neemt een positie in tussen ‘samenleving’ en ‘zorg’ en heeft 4 belangrijke basisfuncties: – – – –
Toegankelijkheid (5B’s) Vangnet (vermaatschappelijking) Toeleiding (basisrechten) Verwijzing (bufferfunctie)
• Psychosociale hulpverlening en GGZ ; verschillen en raakvlakken: – Continuüm – Psychische stoornissen (acuut of chronisch) – Pathologieën
Psycho-sociale hulpverlening vanuit ‘verbindend werken’ • Verbinding tussen alle relevante levensdomeinen • Verbinding tussen behoefteniveaus en betekenis ervan voor individu en omgeving • Het eerste richtpunt is de actualiteit van het dagelijkse leven • Verbinding tussen actualiteit en patronen of structuren
Wat hebben wij met onlinehulp te maken? • 2008 – 2010: Project ter ondersteuning van onlinehulpverlening in de CAW’s en OHUP – Vlaamse overheid: Welzijn
• 4 taken: – Visie en positionering (OHUP en CAW’s) – Deskundigheidsbevordering (CAW’s) – Organisatorische verankering (CAW’s en Steunpunt) – Software onderzoek (OHUP en CAW)
Output project onlinehulpverlening • Beleidsdossier http://bit.ly/9OJxcw • Methodisch kader • Nota kwaliteitseisen • Vormingen • Artikels • Advies chatsoftware • …
Wat is onlinehulpverlening? = Hulp- en dienstverlening via het internet
• • • • •
Informatieve en interactieve websites E-mail Chat Internetfora Sociale netwerksites, communitysites, chatsites, ... • Zelfhulp en zelftestmodules • Begeleidingsmodules
Kernprocessen in de hulpverlening • • • • • • • • •
Preventie en gezondheidspromotie Informatie Advies Psychosociale ondersteuning Begeleiding Nazorg Therapie Online outreach ...
Wat kun je nog meer met online? • • • • •
Profilering Bekendmaking Bereikbaarheid verhogen Deproblematiseren ...
Centra Algemeen Welzijnswerk: JAC Online • • • •
24 JAC’s in het netwerk + 60 uur per week online Jongeren tussen 12 en 25 advies (54,4%), informatie(24,5%), psychosociale ondersteuning (15,9%) • anoniem, gratis, vrijwillig en vrijblijvend, met respect voor autonomie, ook online
• E-mail – e-mail adres of website van het JAC – stel je vraag op: • www.jongereninformatie.be • www.allesoverseks.be
• Chat – www.jac.be – chatknop op: • www.jongereninformatie.be • lokale jac-websites
• Sociale netwerksites – Netlog, Facebook
CAW registratiegegevens 2009 • Chatgesprekken (enkel JAC’s)
2360
• E-mail contacten
5581
• Totaal online
7841
= + 23 % ten opzichte van 2008
Wie bereikt het CAW met onlinehulp? • • • •
60% is tussen 12 en 17 jaar Piekleeftijd 16 76,5% meisjes 23,6 % jongens
Waarover gaat het? • Jongens – seksualiteit (voorlichting en functioneren) – relaties (gezin en partner)
• Meisjes – stress en draagkracht, zelfbeleving en identiteit, neiging tot zelfdoding – gezinsrelaties
Waarom is online bijzonder? • Persoonlijke drempels – – – –
Gevoel van anonimiteit Meer autonomie: easy escape Afstand Minder remmingen: schaamte en taboe onderwerpen – Praten over wat e niet gezegd krijgt
• Structurele drempels – tijd, locatie, kosten,...)
• Toegankelijkheid verhoogd (bekendmaking & bereikbaarheid)
Maar... er zijn voorwaarden! • Onlinehulp is volwaardige hulp • Visieontwikkeling & positionering • Kwaliteit: deskundigheidsbevordering & structurele randvoorwaarden • Investeren in communicatie (doelgroep én intermediairen) • Investeren in know how, tijd, mensen en middelen • Beleidsdossier onlinehulp http://bit.ly/9OJxcw
Onlinehulpverlening in Vlaanderen vandaag
Online aanbod eerste lijn Vlaanderen • • • • • • • • • •
www.tele-onthaal.be www.kjt.org www.jac.be www.zelfmoordlijn.be www.slachtofferchat.be www.holebifoon.be www.alcoholhulp.be www.teleblok.be www.druglijn.be www.boysproject.be
Onderwijs en onderzoek • 2007 – 2009 • OHUP, Arteveldehogeschool en Cera • Onderzoek naar chathulp in het eerstelijnswelzijnswerk • Ch@tlas: http://bit.ly/9KGxi0 • Andere hogescholen en universiteiten volgen (KHK, Hogeschool Gent, SMIT-IBBT, KHLim, …) • Onlinehulp in de opleidingen maatschapplijk werk en orthopedagogie
Vandaag • Onlinehulpverlening boomt • Andere sectoren kijken mee en starten op – – – – –
(Geestelijke) gezondheidszorg Toeleiders (onderwijs, verenigingen, jeugdwerk,...) Ouderenzorg Bijzondere jeugdzorg ...
• ICT initiatieven alom – Digitale kloof – ICT voor sociale inclusie
Toekomst • Uitwisseling en kennisdeling is nodig – Competenties, infrastructuur en organisatieverandering – Professionele ethiek & privacy – Communicatie en gebruik van social media – Praktijkuitwisseling: Wat werkt (en wat niet)? Voor wie en onder welke voorwaarden
• Meer onderzoek • Evaluatie/effectmeting/ervaren baat • Aangepaste ICT tools/software
Expertisenetwerk: Wat? • Intersectoraal expertisenetwerk • Uitwisseling van ervaring en knowhow over ICT toepassingen in hulpverlening • Kwaliteit online hulp bevorderen • Hulpverlening middels ICT toegankelijker maken
Expertisenetwerk: Waarom? • Cliënten wensen steeds vaker online beroep te doen op hulp- en dienstverlening • Kwaliteitsvolle onlinehulpverlening is niet vanzelfsprekend • Explosie in de aanbodzijde maakt ondersteuning, uitwisseling en kennisopbouw noodzakelijk • Netwerk onlinehulpverlening Vlaanderen gaat internationaal • Kansen voor kwetsbare en moeilijk te bereiken groepen: toegankelijkheid verbeteren met ICT
Expertisenetwerk: Wie? • Kernpartners – Steunpunt AWW – Arteveldehogeschool – KHLim
• Eerste schil ‘gebruikers’ – OHUP leden – ?
Expertisenetwerk: output • Digitaal platform kennisnetwerk • Inhoudelijke input publieke website • Lancering samen met handboek onlinehulpverlening • Opstarten community – lerend netwerk • Internationale uitwisseling bewerkstelligen
Bronnen • • • • • • • •
• •
Beelen, S., Van den Meerschaute, K.(2010). Beleidsdossier Toegankelijke hulpverlening: Online?! Berchem, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk http://bit.ly/9OJxcw Beelen, S. (2010). Wanneer afstand nabijheid creëert. Methodiekmap onlinehulpverlening. Berchem, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk (binnenkort online op www.steunpunt.be ) Boyd, Danah (2009). “Do you See What I See?: Visibility of Practices through Social Media.” Supernova and Le Web. San Francisco and Paris, 1 and 10 December 2009. Boyd, Danah (2007) “Social Network Sites: Public, Private, or What?”Knowledge Tree 13, May. http://kt.flexiblelearning.net.au/tkt2007/?page_id=28 De Coster, Jan (2009). “Zelfdoding en internet. Preventie 2.0.” Symposium Internet en zelfdoding, Brussel, 4 december 2009 Federatie van Tele-Onthaaldiensten in Vlaanderen v.z.w. (2009). Jaarverslag 2008. Gent. Mendonck, K., Delbeke, J., Cautaers, A., Van Menxel, G. (2009) CAW in beeld – cijfers 2008. Berchem, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk (www.steunpunt.be ) Serrien, L. “de hervorming bekeken door de bril van de CAW” in Cursus een fundamentele hervorming van de geestelijke gezondheidszorg, KU Leuven, februari 2011 Vlaeminck, H. , Vanhove, T., De Zitter, M. and Bocklandt, P. (2009). Onderzoek naar methodiek voor onlinehulpverlening in eerstelijnswelzijnswerk. Gent, Arteveldehogeschool, COMPahs Sociaal Werk. Vlaeminck, H., Vanhove, T., De Zitter, M. and Bocklandt, P. (2009). Ch@tlas: methodiek onlinehulp in eerstelijns welzijnswerk. Gent, Arteveldehogeschool, COMPahs Sociaal Werk: http://bit.ly/9KGxi0
Dank u! Vragen?
[email protected]
