Onderzoeksrapport Seminar. Carlo de Ruiter Esmée Blommers

Onderzoeksrapport Seminar Carlo de Ruiter - 1603198 Esmée Blommers - 1604953 Docent: Madris Duric Cursus: JDE-SCONT.3V-13 Cursusjaar: 2013-2014, Blok D

1

Inhoudsopgave Inleiding

3

Motivatie 4 Hoofdvraag en deelvragen 5 CMD relevantie 6 Onderzoek

7

Conclusie 28

2

Reflectie Carlo

30

Reflectie Esmée

31

Inleiding Dexter, Breakig Bad, Suits, Game Of Thrones, The Walking Dead, Mad Men en Hannibal. Zomaar een kleine greep uit het arsenaal tv-series dat wij (Esmée Blommers en Carlo de Ruiter) kijken. Wanneer het einde van een seizoen van een van de bovengenoemde tvseries is bereikt, belanden wij in een zwart gat. We weten niet wat we moeten doen en willen dat er zo snel mogelijk een vervolg op de laatste aflevering komt. Voor het vak seminar hebben wij een onderzoek gedaan naar wat de succesfactoren van een televisieserie zijn. Tijdens ons onderzoek ontdekten we naast de ‘succesfactoren’ ook waarom wij zo graag naar een tv-serie blijven kijken. Met de geprezen series Dexter en Breaking Bad als leidraad, hebben we een interessant onderzoek gedaan. We hebben dingen ontdekt die we nog niet wisten over televisieseries. De resultaten hebben we uiteindelijk in een documentaire gegoten.

3

Motivatie Als vaste volgers van onder meer Dexter, Breaking Bad en The Walking Dead, willen wij te weten komen wat de succesfactoren zijn van televisieseries. Waarom blijven mensen kijken naar een televisieserie? Hoe belangrijk is het verhaal daarbij? We vinden storytelling een erg interessant onderdeel binnen de opleiding. Daarom lijkt een onderzoek met de combinatie van storytelling en televisieseries ons erg leerzaam om te doen. Ons onderzoek willen wij visualiseren in een av-documentaire met onder andere televisieserie footage, motion graphic elementen en één of meerdere interviews. In de docu gebruiken we Dexter en Breaking Bad als leidraad en vergelijken we deze tv-series met elkaar.

Hoofdvraag en deelvragen Onze hoofdvraag voor ons onderzoek is: ‘Wat zijn de succesfactoren van een tv-serie?’ Dit was niet meteen onze hoofdvraag. We zijn uitgegaan van onze interesses binnen en buiten de opleiding. Binnen de opleiding bleek onze interesse voor het grootste deel uit te gaan naar storytelling, daarnaast vonden wij het AV-project uit jaar 1 erg leuk en besloten we om onze onderzoeksresultaten in een documentaire te gieten. We hebben gekeken naar wat we later willen doen, dit kwam vooral neer op werken in de televisiewereld. Zowel qua televisieprogramma’s maken/bedenken als het monteren van televisieprogramma’s/shows. Onze eerste hoofdvraag was dan ook: ‘Hoe maak je een succesvol tv-programma?’ Toen wij dit bespraken met onze klasgenoten kwamen we er achter dat dit toch niet was wat wij wilden. En wat is ‘succesvol’? Daarnaast kwam bij deze hoofdvraag ook onze interesse voor storytelling nog niet echt omhoog borrelen.. We kwamen er achter dat we allebei eenzelfde hobby hebben, het kijken van tv-series. We waren het er al snel over eens dat we televisieseries voor ons onderzoek willen gebruiken. Al snel hadden we onze hoofdvraag bedacht: ‘Wat is een goede televisieserie?’ Tijdens de volgende bespreekronde met klasgenoten en onze docent hebben we onze definitieve hoofdvraag geformuleerd: ‘Wat zijn de succesfactoren van een tv-serie?’ In diezelfde bespreekronde hebben we ook onze deelvragen bedacht. De feedback van onze klasgenoten was positief en we besloten dan ook om de deelvragen te laten zoals we ze bedacht hadden. Dit zijn de deelvragen: - Hoe is het verhaal van een televisieserie opgebouwd? - Waarom is de ontwikkeling van een personage belangrijk? - Heeft de ruimte/omgeving een grote invloed op een tv-serie? - In hoeverre voldoet een tv-serie aan de menselijke behoeften? Met behulp van bovenstaande deelvragen wilden we er achter komen hoe de verhaalopbouw van een tv-serie er uit ziet en of de verhaalopbouw belangrijk is voor het succes ervan. We wilden er achter komen hoe belangrijk een (hoofd)personage nou echt is voor een televisieserie. Dit geldt ook voor de locatie waar de serie zich afspeelt. Daarnaast wilden we er achter komen waarom we zo graag naar televisieseries kijken. We hebben de deelvragen met succes kunnen beantwoorden.

4

5

CMD relevantie

Onderzoek Deelvraag 1: Hoe is het verhaal van een televisieserie opgebouwd?

Waarom is onze seminar relevant voor onszelf en voor andere Communication & Multimedia Design studenten? Voor onszelf is het relevant, omdat wij later allebei werkzaam willen zijn in de televisiewereld. De droom van Carlo is om later mee te werken aan een grote televisieserie, het lijkt hem te gek om mee te werken aan een serie zoals Dexter. Esmée ziet zichzelf later televisieprogramma’s maken en bedenken. Wordt ze de nieuwe John de Mol? Door ons onderzoek weten we nu waar een succesvolle televisieserie (of ander beroepsproduct) aan zou moeten voldoen. Bij CMD gaan we vaak uit van een concept. Een concept dat bestaat uit losse flarden werkt niet, ook niet als je meteen een uiting erbij bedenkt. Een goed concept bevat een verhaal. Een verhaal dat je aan de doelgroep wil vertellen. Hierbij komt storytelling om de hoek kijken. We zijn er achter gekomen dat een goed verhaal en een logische verhaalopbouw erg belangrijk zijn voor een televisieserie. Wij geloven er heilig in dat dit ook voor ander producten geldt. De doelgroep moet zich kunnen identificeren met het product, dat is iets waar we zijn achter gekomen. Als we voortaan een concept bedenken proberen we altijd een concept neer te zetten waar de doelgroep in geloofd en zichzelf in kan identificeren. Een televisieserie laat door middel van personages zien hoe goed dit werkt. We willen tenslotte allemaal wel de held uit onze favoriete serie zijn, toch? We zijn er achter gekomen hoe belangrijk de locatie/ruimte wel niet is voor een televisieserie. Voor een concept of product is de plek of tijd waar je jouw verhaal vertelt ook erg belangrijk. Tot slot zijn we erachter gekomen waarom we naar televisieseries blijven kijken. Het gaat om het vervullen van behoeften en jezelf ergens in kunnen verliezen. Bij CMD proberen we altijd in te spelen op de behoeften en eisen van de doelgroep.

De opbouw van het verhaal van een televisieserie verschilt op een paar manieren met de opbouw van een verhaal in bijvoorbeeld een film. In een film vind je één keer een verhaalopbouw terug, in een televisieserie vind je een verhaalopbouw vaker terug. Een televisieserie bestaat uit afleveringen en seizoenen. In elke aflevering en in elk seizoen zit een verhaalopbouw en dan heb je natuurlijk nog de verhaalopbouw gedurende de gehele televisieserie. Daarnaast zijn er twee belangrijke onderdelen die aan de verhaalopbouw van een serie worden toegevoegd, de ‘recap’ en de ‘teaser’.

Klassieke opbouw

In de opbouw van een verhaal vind je altijd een aantal belangrijke elementen terug. Aristoteles heeft een theorie over verhaalopbouw ontwikkeld die nog steeds stand houdt en veel gebruikt word. Zijn verhaalopbouw bestaat uit zeven fases: de expositie, het motorisch moment, de conflictontwikkeling, de keerpunten, de climax, de ommekeer en de afwikkeling.

De zeven fases van Aristoteles uitgelegd1:

Expositie: Het publiek ontvangt de informatie die nodig is om het verhaal te beginnen. Motorisch moment: Het moment waarop het verhaal echt van start gaat. Conflictontwikkeling: Er wordt een probleem of situatie gepresenteerd die moet worden opgelost. Keerpunten: Kronkels die het verhaal interessant houden, nieuwe gebeurtenissen. Climax: Het moment dat het probleem wordt opgelost. Ommekeer: De belevenissen van de hoofdfiguren na de climax. Afwikkeling: Wat de verteller wilt overbrengen wordt verteld in een eindbeeld.

Vandewijer, I. (2009). Storytelling. Leuven: Davidsfonds Uitgeverij. Geraadpleegd op 18 mei 2014

1

6

7


Een andere bekende verhaalopbouw is de piramide van Freytag. In deze theorie beschrijft Gustav Freytag het plot van een verhaal in slechts vijf onderdelen2:

Introductie: De hoofdpersonages worden geïntroduceerd. Heel belangrijk is

dat het hoofdpersonage zijn of haar doel te weten krijgt en wat er op het spel staat wanneer dit doel niet bereikt wordt. Stijgende actie: Wanneer de hoofdpersonages en hun motieven zijn geïntroduceerd begint de strijd met elkaar, er ontstaat een conflict. Het doel van de protagonist is nu duidelijk en hij begint hier naartoe te werken. Er zijn meerdere hindernissen die hij tegenkomt, daarom richt hij zich op het overwinnen van deze hindernissen. Climax: Tijdens de climax is de hoofdpersoon er klaar voor om zijn doel aan te pakken. De hoofdpersoon neemt een beslissing, deze bepaalt het resultaat v an het verhaal en hoe hij als personage uit deze ervaring komt. Tijdens de climax gaan de protagonist en antagonist meestal een fase in waarin zij tot confrontatie komen met elkaar, een van de twee verliest dan compleet. De plannen van de protagonist zijn deels bereikt en deels verijdeld door de antagonist. Wat zo belangrijk aan de climax is, is dat zijn beslissing zijn lot zal bepalen. Bij een tragedie is deze beslissing een tragische fout. Dalende actie: De losse eindjes worden met elkaar verbonden, er is veel spanning in het verhaal, omdat het helemaal verkeerd gaat en de antagonist de overhand heeft. Ontknoping: Er vindt een laatste confrontatie plaats tussen protagonist en antagonist, een van de twee overwint. Hierdoor wordt bepaald wat de consequenties op de lange termijn zijn.

Opbouw tv-serie

Tijdens ons interview met cameraman Elias Brugs (filmde vorig jaar de Nederlandse tv-serie Ramses) stelden wij hem de vraag welk onderdeel hij van een verhaalopbouw het meest belangrijk vind (E. Brugs, interview 1 Wat zijn de succesfactoren van een tv-serie?, 2 mei 2014). Elias noemde de conflictontwikkeling het belangrijkste onderdeel van de verhaalopbouw van een tv-serie. Hij zegt dat het probleem waar de hoofdpersoon mee te maken heeft tijdens een tv-serie steeds groter en groter wordt en een dieptepunt bereikt dat uiteindelijk overwonnen wordt, zodat het probleem weer is opgelost. Dit komt aardig overeen met de conflictontwikkeling, keerpunten en climax uit de zeven fases van Aristoteles.


Volgens Sandor Soeteman (S. Soeteman, interview 3 Wat zijn de succesfactoren van een tv-serie?, 8 mei 2014), senior filmeditor (Overspel, Toren C, De Prooi, De Hel Van ‘63, Baantjer en vele andere films en tv-series), bestaat de verhaalopbouw van een tv-serie uit een aantal onderdelen die belangrijk zijn en bijdragen aan het succes. De verhaalopbouw die Soeteman benoemt is anders dan de zeven fases van Aristoteles. Bovendien noemt hij twee nieuwe onderdelen: De recap en de teaser.

Onderzoek

De opbouw van een doorlopende televisieserie bestaat volgens hem uit de volgende onderdelen: B C D E F G

Recap Leader Begin Twistmoment Opbouw Teaser

Niet elke tv-serie maakt gebruikt van een recap, maar de meesten wel. De recap kun je terugvinden aan het begin van de aflevering. De recap is een kort gesneden montage waarin de kijker ziet wat er in de voorgaande afleveringen is gebeurd. Door de recap weet de kijker weer precies waar het verhaal over gaat. Na de recap vind de leader plaats. Dit is meestal een stuk waarin de hoofdpersonen voorbij komen en gemonteerd zijn op de muziek. De leader kan ook in een visueel/grafisch jasje zijn gestoken. Het ‘begin’ bouwt volgens Soeteman verder op waar de vorige aflevering mee geëindigd is. Vervolgens vind het twistmoment plaats. Na het twistmoment vertelt het verhaal door in de ‘opbouw’. Deze opbouw werkt toe naar de teaser. Door de teaser wil de kijker ook de volgende aflevering zien. De opbouw die Sandor Soeteman beschrijft lijkt wel op theorie van Gustav Freytag. Er is een duidelijk begin en einde.

2 Owsrutger.wordpress.com (10-03-2012). Gustav Freytag - 5 akten structuur. Geraadpleegd op 18 mei 2014; van: http://owsrutger.wordpress.com/2012/03/10/gustav-freytag-5-akten-structuur/

8

9


Opbouwonderdelen als succesfactor

De opbouw die Soeteman beschrijft, noemt hij als een van de succesfactoren van de tv-serie Dexter. Hij noemt het begin en het teasende einde van een Dexter-aflevering als belangrijkste onderdelen. De teaser bij Dexter zorgt ervoor dat je absoluut de volgende aflevering wil kijken. Vervolgens wordt de teaser in de volgende aflevering in het begindeel na een paar minuten ingelost. In de paar minuten daarvoor zijn er alweer nieuwe elementen onthuld waardoor je helemaal in het verhaal zit. Die nieuwe aspecten moeten iets doen met het hoofdkarakter, dat gebeurd dan ook in de televisieserie Dexter. Daardoor kan de opbouw zeker een succesfactor voor een televisieserie zijn. Uit een onderzoek uit 2008 blijkt dat de teaser (ook bekend als cliffhanger) inderdaad erg belangrijk is voor een tv-serie3. Dit onderzoek noemt ook flashbacks en flashforwards als hele belangrijke toevoegingen hierop. Door deze twee onderdelen bepaalt een televisieserie wat en hoe de kijker denkt, wat voor gevoel ze ergens bij krijgen en wat voor gevolg zij verwachten. Hierdoor wordt de kijker gedwongen om verder te kijken. Volgens dit onderzoek is de cliffhanger in combinatie met een groots, meeslepend verhaal de rede waarom mensen naar een serie blijven kijken.


Conflicten belangrijk voor een goed verhaal

Een goed verhaal draait altijd om een thema. Het thema is datgene waar het verhaal over gaat. Voorbeelden van bekende thema’s zijn5:

uHoogmoed komt voor de val uIdealisme versus pragmatiek uWraak uOnrecht wordt gestraft uEen mens ontkomt niet aan zijn noodlot Een thema kun je vaak omschrijven als een conflict. Net zoals personages, hebben verhalen ook conflicten. Volgens Arthur Quiller-Couch heb je zonder conflict geen verhaal. Het conflict houdt het verhaal gaande. Een tv-serie moet dus een conflict hebben. Quiller-Couch zegt dat er zeven soorten conflicten zijn6:

uMan vs. man uMan vs. zichzelf uMan vs. natuur uMan vs. maatschappij uMan vs. god/lot uMan gevangen door andere karakters of conflicten uMan en vrouw

In een artikel op The-Artifice.com verteld Catherine Sweeney dat het succes van Breaking Bad hem onder andere zit in de geheimen die je als kijker over de hoofdpersoon weet, terwijl zijn familie deze dingen (nog) niet weet. Als kijker weet je wat dat Walter White crystal meth maakt en hiervoor een extra mobiele telefoon heeft genomen. Je wilt er als kijker weten wat er gebeurd als Walter zijn vrouw er achter komt waar die extra telefoon voor is. Een ander voorbeeld dat Sweeney noemt is de relatie tussen Walter en zijn schoonbroer Hank. Deze relatie zorgt voor erg veel spanning in het verhaal. Hank (een DEA-agent) komt steeds dichterbij de ontdekking dat Walter de beruchte ‘Heisenberg’ (zoals Walter White zich in het criminele circuit noemt, onder deze naam kookt hij crystal meth) is. Daarom moet Walter voortdurend een stap voor zijn op zijn schoonbroer. Deze kronkels zijn erg belangrijk voor het verhaal, je zit voortdurend te wachten op het moment dat Walter White gepakt wordt4.

Medium.mercurius-uva.nl (09-04-2014). Verslaafd aan series. Geraadpleegd op 26 mei 2014; van: http:// www.medium.mercurius-uva.nl/2014/04/verslaafd-aan-series/ 4 The-Artifice.com (30-07-2013). Why Breaking Bad has been a success so far. Geraadpleegd op 26 mei 2014; van: http://the-artifice.com/why-breaking-bad-has-been-a-success-so-far/ 3

10

Vandewijer, I. (2009). Storytelling. Leuven: Davidsfonds Uitgeverij. Geraadpleegd op 29 mei 2014 Tvtropes.org (z.d.). Conflict. Geraadpleegd op 29 mei 2014; van: http://tvtropes.org/pmwiki/pmwiki.php/Main/ Conflict 5 6

11


In de televisieserie Dexter staat elk seizoen in teken van een ander thema/conflict. In Dexter kun je de conflicten van Quiller-Couch duidelijk terugvinden. De tv-serie laat goed zien dat een verhaal binnen een televisieserie om een thema draait7:

Seizoen 1: Individualisme - In seizoen komt de protagonist dankzij de

antagonist in conflict met de code waar hij zich in zijn leven aan houdt (Man vs. zichzelf). Seizoen 2: Bezetenheid - Dit seizoen draait om de protagonist die gehersenspoeld wordt door een vrouw (Man gevangen door andere karakters of conflicten) Seizoen 3: Vertrouwen - De protagonist maakt in dit seizoen een vriend, maar het blijkt dat zijn vriend voldoet aan de code. Dus hij zal zijn vriend moeten vermoorden. (Man vs. man) Seizoen 4: Verantwoordelijkheid - In dit seizoen wordt de vrouw van de protagonist vermoord. Hij houdt zichzelf hiervoor verantwoordelijk, omdat hij haar niet kon beschermen. (Man vs. natuur) Seizoen 5: Onzelfzuchtigheid - Doordat zijn vrouw dood is heeft hij een schuldgevoel. Hierdoor helpt hij een andere vrouw met het vermoorden van haar mishandelaars. Hierdoor krijgt de protagonist het gevoel dat hij iets goeds doet. (Man vs. maatschappij) Seizoen 6: Geloof - In dit seizoen begint de protagonist respect te krijgen voor het geloof. Daarnaast ontdekt zijn zus zijn ware aard. (Man vs. god/lot) Seizoen 7: Liefde - De protagonist wordt verliefd. De vrouw waar hij op verliefd is zou hij moeten voor vermoorden volgens de code, maar hij kan het niet. (Man en vrouw) Seizoen 8: Opoffering - In het laatst seizoen wordt het de protagonist duidelijk dat zijn aanwezigheid zijn geliefden in gevaar brengt. Daarom neemt hij drastische maatregelen. (Man vs. god/lot) In Breaking Bad zie je de conflicten ‘man vs. natuur’, ‘man vs. god/lot’ en ‘man vs. man‘ goed terugkomen. Man vs. natuur: Walter White leidt aan terminale kanker. Dit conflict zorgt ervoor dat Walter White crystal meth gaat maken. Man vs. god/lot: Doordat Walter in het criminele circuit terecht komt, kan hij niet meer uit deze wereld stappen. Hij heeft zijn ziel als het ware verkocht aan de duivel. Man vs. man: De schoonbroer van Walter White is een DEA-agent die opzoek is naar Heisenberg, het alterego van Walter White. Walter moet daarom steeds een stap voor blijven op zijn schoonbroer8. Reddit.com (22-10-2012). Season Themes. What do you guys think? Geraadpleegd op 30 mei 2014; van: http://ww.reddit.com/r/Dexter/comments/13mxon/season_themes_what_do_you_guys_think/ 8 IOP.Harvard.edu (z.d.). The Haunting Philosophies of Breaking Bad. Geraadpleegd op 30 mei 2014; van: http://www.iop.harvard.edu/haunting-philosophies-breaking-bad 7

12

13

Onderzoek Deelvraag 2: Waarom is de ontwikkeling van een personage belangrijk?

Personages zijn dimensionaal en hebben een functie binnen een serie, het zijn de verhaalfiguren in een verhaal. Om een dimensionaal personage te vormen, wordt er onder andere filosofie en emotionele uitingen aan toegevoegd. Filosofie en emotionele uitingen geven vorm aan een personage. Daarnaast zijn ze ook verantwoordelijk voor de transformatie van een karakter. “Het is het personage dat invloed uitoefent op het verhaal, dimensionaliteit toevoegt en het verhaal in nieuwe richtingen beweegt9.” Joseph Campbell heeft een aantal karaktertypes ontwikkeld, de archetypes, een model waarop iets gebaseerd is9 :

De held: De held is iemand die de eenzaamheid en beproevingen doorstaat

haal, r e v t e h fent op e o t i ingen t u h d c i e r o l e v w n in nieu e dat i l g a a a n h o r s e r v e tp het “Het is he iteit toevoegt en nal dimensio 9 .” beweegt

voor het welzijn van zijn clan. De held moet altijd een prijs betalen om zijn doel te bereiken. De mentor: Het karakter traint, helpt en leidt de held op. De mentor kan de held ook voorzien van aanwijzingen en informatie. De schildwacht bij de drempel: De schildwacht is de eerste hindernis die de held op zijn reis tegenkomt. De heraut: Persoon, informatie, kracht of gebeurtenis die de held uit zijn evenwicht haalt. Het vertrouwde wordt op zijn kop gezet. De transformator of gedaantewisselaar: De transformator verandert van rol, gedaante of persoonlijkheid en is moeilijk te doorgronden. De schaduw: De schaduw is een negatief figuur die dingen in ons vertegenwoordigt die we liever niet zien. De schaduw is ook vaak de antagonist. De trickster of misleider: De misleider houdt de dingen in proportie en zorgt voor een humoristische noot in het verhaal. De misleider kan een vriend zijn van zowel de held als de schurk. De trickster of misleider: De misleider houdt de dingen in proportie en zorgt voor een humoristische noot in het verhaal. De misleider kan een vriend zijn van zowel de held als de schurk.

Motivatie en doel

Karakters hebben een bepaalde rol binnen een verhaal. Er bestaat een nauwe relatie tussen de personen in tv-serie en de gebeurtenissen. Personages handelen en streven een doel na. De motivatie en het doel zijn erg belangrijk in een serie. De motivatie duwt het personage dieper in het verhaal. Als gevolg van deze motivatie kijkt de hoofdpersoon naar een doel, hij of zij werkt ergens naartoe. Een doel voldoet aan drie eisen9: B Er moet iets op het spel staan. C Het doel brengt de hoofdpersonage in direct conflict met de doelen van de tegenstander. D Het doel moet daarnaast moeilijk genoeg zijn om ervoor te zorgen dat het hoofdpersonage gedurende het najagen van het doel veranderingen doormaakt.


9

14

15


Identificatie

De personages in tv-series zijn fictief, maar komen bij de kijker vaak wel als een echt persoon over. In een tv-serie is identificatie erg belangrijk. Door een personage echte eigenschappen te geven, kan de kijker zich identificeren met het personage. Je bent je er van bewust dat Dexter Morgan of Walter White niet echt bestaan, maar ze voelen wel aan als bestaande mensen. Een tv-serie wordt wekelijks uitgezonden, waardoor er genoeg tijd is om het personage te leren kennen. Zo creëer je een band met het personage. Je leeft mee met dit personage en deelt ervaringen, het is een soort “vriend” voor je. Dat is dan ook een groot verschil met films. In een film is het creëren van een band niet mogelijk, omdat er simpelweg geen tijd voor is om je te binden met het personage. Een film duurt tenslotte maar twee uur. Robert Doornenbal, docent Theologie en cultuur aan de Christelijke Hogeschool Ede over Dexter: “Bij Dexter is de hoofdpersoon een seriemoordenaar, dus dat kan eigenlijk niet deugen. Maar wat blijkt: in de serie zien we ook de liefdevolle kant van hem in de toewijding aan zijn familie. Daardoor voel je als kijker veel sympathie voor Dexter. Kijkers komen in zichzelf of bij anderen vaak ook een donkere of ‘verknipte’ kant tegen. Dexter doet op een bepaalde manier recht aan dit ervaringsgegeven dat mensen meerdere, en soms ook duistere, kanten hebben.” Een truc die de schrijvers van Dexter hadden bedacht om hem sympathieker te maken, is om hem elk seizoen een dubbelganger te geven. Iemand die dezelfde psychopathische trekjes heeft als Dexter, alleen dan nog wat erger. Waardoor Dexter naast zo’n figuur wel een goede vent lijkt10.

Geloofwaardigheid

Volgens Mees Hilhorst, acteur in opleiding, zijn er een aantal belangrijke dingen die een personage geloofwaardig maken namelijk lichaamstaal, acteerwerk en timing. “Je kan een verhaal nog zo goed vertellen, maar als je lichaam niet mee werkt is het niet geloofwaardig.” Aldus Mees (M. Hilhorst, interview 2 Wat zijn de succesfactoren van een tv-serie?, 3 mei 2014). Een karakter gebruikt een methode om zijn doel te bereiken, deze methode laat de kracht en oprechtheid van een personage zien. Als een personage iets wilt, maar er vervolgens niks aan doet om het te bereiken, komt het personage niet oprecht over. Je mist dan geloofwaardigheid in het karakter. “Hoe zwaarder de te nemen acties en hoe groter de te overwinnen blokkades, des te sterker het personage is11”.


telkens weer verrast, waardoor je blijft kijken. De transformatie gedurende de serie is enorm bij Walter White. Een belangrijk moment in deze transformatie is dat Walter getuige is van de dood van Jesse’s vriendin Jane. Op dit moment begint Walter voor de kijker meer op een schurk dan op een held te lijken. Vanaf dit punt worden zijn misdaden ook ernstiger en voelt hij zich ook minder schuldig over zijn daden. Als kijker ben je benieuwd waar het nu weer heen gaat en blijf je dan ook trouw kijken12. Ook Dexter kent een grote ontwikkeling. De acteur van het personage Dexter, Micheal C. Hall, verteld over zijn ontwikkeling: “Dexter is nu op een plek die ik me nooit had kunnen voorstellen. Toen we het eerste seizoen draaiden, had ik niet gedacht dat hij ooit seks zou hebben, laat staan dat hij zou trouwen of een kind zou krijgen. Maar misschien wel het grootste verschil met vroeger is dat Dexter nu beseft dat zijn gedrag niet alleen gevolgen heeft voor hemzelf. Ik denk dat de stelling dat hij niet in staat is tot menselijke gevoelens niet meer opgaat. Al vraag ik me af of we ooit echt hebben geloofd dat dit waar was13.” Eén van de vijanden van hoofdpersoon Walter White, in Breaking Bad, is Gus Fring. Een succesfactor van de serie. Eén van de meest prominente crystal meth distributeurs in het zuiden van de Verenigde Staten. Het is een interessant personage, omdat hij in tegenstelling tot andere drugsdealers overkomt als een zeer intelligente, goed in elkaar gezette, charismatische man. Onderwijl is hij een wrede crimineel, die iedereen wilt vermoorden en alles er aan zal doen om zichzelf en zijn bedrijf te redden. Zijn robot-achtige gezichtsuitdrukking in combinatie met zijn gebrek aan berouw maakt het dat de kijker zich ongemakkelijk voelt en ook geïntrigeerd op hetzelfde moment. De kijker is net als bij Walter, continue verbaasd over wat hij nu weer zal gaan doen12. Het is duidelijk dat een personage invloed uitoefent op een tv-serie verteld Mees: “Het ligt voor een groot deel aan de verhaallijn, bij een serie als Dexter draait elk verhaallijn om hem, terwijl bij Game of Thrones er eigenlijk meerdere hoofdpersonages zijn. Daar draait niet elk verhaallijn om één personage.” Aldus Mees.

Ontwikkeling

De ontwikkeling van een personage is van groot belang verteld Mees. Een serie blijft hierdoor leuk om te kijken. “Kijk naar Breaking Bad, een doodnormale man met een gezin die ineens een drugsdealer wordt.” Je wordt Denieuwekoers.nl (30-08-2012). Serieverslaafden. Geraadpleegd op 24 mei 2014; van http://www.denieuwekoers.nl/item/54-serieverslaafden 11 Vandewijer, I. (2009). Storytelling. Leuven: Davidsfonds Uitgeverij. Geraadpleegd op 29 mei 2014 10

16

12 The-Artifice.com (30-07-2013). Why Breaking Bad has been a success so far. Geraadpleegd op 29 mei 2014; van: http://the-artifice.com/why-breaking-bad-has-been-a-success-so-far/ 13 Cinema.nl (15-05-2012). ‘Iedereen heeft geheimen’. Geraadpleegd op 29 mei 2014; van: http://www.cinema. nl/series/artikelen/8904585/iedereen-heeft-geheimen

17


Conflicten

Een ander belangrijk punt in voor personages in tv-series zijn conflicten. “Dat zijn de facetten die je als kijker doen blijven kijken” aldus Sander Soeteman, serie- en film editor. Er bestaan verschillende soorten conflicten, denk aan interne conflicten, relationele conflicten en situationele conflicten. Het conflict is de bron van spanning14. Een hoofdpersonage moet emotioneel verbonden zijn aan dat conflict, als dat niet zo is breng je de spanning echter moeilijk over. Het personage moet zich persoonlijk aangesproken voelen door dit conflict om zo herkenning bij de kijkers te creëren. Het conflict moeten worden gekoppeld aan het personage en- of zijn eigenschappen. Dan zal het personage vanzelf een ontwikkeling doormaken15.

Vandewijer, I. (2009). Storytelling. Leuven: Davidsfonds Uitgeverij. Geraadpleegd op 22 mei 2014 Schijvenonline.nl (19-12-2013). Vier tips voor de karakterontwikkeling van jouw personage. Geraadpleegd op 23 mei 2014; van: http://www.schrijvenonline.org/schrijftips/vier-tips-voor-de-karakterontwikkeling-van-jouw-personage 14 15

18

19

Onderzoek Deelvraag 3: Heeft de ruimte/omgeving een grote invloed op een tv-serie?


Albuquerque erg belangrijk voor Breaking Bad

Volgens Michael Powell (Directeur en CEO bij NTCA) besloot Vince Gilligan (film- en televisiemaker) om tijdens het maken van de succesvolle tv-serie Breaking Bad de nodige risico’s te nemen. Hij had kunnen kiezen voor een knappe, jongere, succesvolle protagonist, waarmee mensen zich graag zouden identificeren. Gilligan had kunnen kiezen voor een meer geaccepteerde drug, zoals marihuana of xtc, drugs die al eerder een succesvol onderwerp bleken te zijn in andere tv-series of films. Hij koos echter voor de drugs ‘crystal meth’, een drug die erg veel problemen geeft in de Verenigde Staten. Een ander groot risico dat Gilligan nam, was de locatie voor de tv-serie. In plaats van een wereldberoemde stad zoals bijvoorbeeld Los Angeles of New York, koos hij voor de buitenwijken van Albuquerque. Een plek waar weinigen van ons ooit zullen komen16.

Alburquerque

Redacteur Alastair Plumb van ‘the world’s biggest movie magazine’ Empire, beschrijft Albuquerque in Breaking Bad als een karakter op zichzelf. Het is een perfecte, filmische omgeving voor Gilligan om zijn drugsverhaal te vertellen. Het bleek de perfecte omgeving voor Breaking Bad te zijn, andersom was de tv-serie verantwoordelijk voor het op de kaart zetten van de stad17. Bryan Cranston, hoofdrolspeler Breaking Bad, beaamt dat Albuquerque een belangrijk karakter is voor de tv-serie. Hij zegt het volgende: “Albuquerque heeft zich ontwikkeld tot een personage in de serie. Een heel belangrijk personage. Het gaf ons een gerechtvaardigde locatie. Een goede, solide plek die onbekend is bij de meeste mensen”. Cranston wordt bijgesprongen door Vince Gilligan. Gilligan kan zich niet voorstellen dat Breaking Bad zich ergens anders af zou spelen. Albuquerque was heel erg belangrijk voor de tv-serie. De serie was minder interessant geweest als het zich op een andere locatie zou afspelen. De locatie heeft de cinematografie en de ‘look’ van de show bepaald. Aldus Vince Gilligang, die heeft besloten om de spin-off van Breaking Bad, ‘Better Call Saul’, ook in Albuquerque te schieten18. We kunnen hieruit wel concluderen dat de locatie een belangrijke succesfactor was voor Breaking Bad.

Dexter en Miami?

Waar Breaking Bad zich afspeelt in Albuquerque en daar ook volledig is opgenomen, worden de kijkers van Dexter qua locatie in de maling genomen. Het eerste seizoen van Dexter is nog in Miami opgenomen, maar daarna is uitgeweken naar Long Beach, Californië19. Long Beach ligt 3750 kilometer ten westen van Miami. LinkedIn.com (24-07-2013). What The Success Of Breaking Bad Teaches Us About Leadership. Geraadpleegd op 22 mei 2014; van: https://www.linkedin.com/today/post/article/20130724153611-271580474-what-the-success-of-breaking-bad-teaches-usabout-leadership 17 Plumb, A. (2013). Chemical Reaction. Empire, 24 (289), 102-107. 18 Locationshub.com (20-05-2014). Breaking Bad Prequel Better Call Saul to Film in Albuquerque, New Mexico. Geraadpleegd op 23 mei 2014; van: http://www.locationshub.com/blog/2014/5/19/breaking-bad-prequel-better-call-saul-to-film-in-albuquerque-newmexico 19 Huffingtonpost.com (27-06-2013). 10 Dexter Filming Locations That Were Actually In Miami. Geraadpleegd op 23 mei 2014; van: http://www.huffingtonpost.com/2013/06/27/dexter-filming-locations-miami_n_3511107.html 16

4The-Artifice.com (30-07-2013). Why Breaking Bad has been a success so far. Geraadpleegd op 26 mei 2014; van: http://the-artifice.com/why-breaking-bad-has-beena-success-so-far/ 5 Vandewijer, I. (2009). Storytelling. Leuven: Davidsfonds Uitgeverij. Geraadpleegd op 29 mei 2014 6Tvtropes.org (z.d.). Conflict. Geraadpleegd op 29 mei 2014; van: http://tvtropes.org/pmwiki/pmwiki.php/Main/Conflict

20

21


De televisieserie Dexter speelt zich zoals gezegd af in Miami, maar het grootste deel is opgenomen in Long Beach. Director of photography Romeo Tirone heeft met succes de Miami-sfeer weten te bewaren terwijl er op een andere locatie werd gefilmd. Door de witbalans aan te passen zorgde Tirone ervoor dat de kleuren warmer werden. Zo kon Long Beach doorgaan voor Miami, de warme kleuren zijn blijkbaar kenmerkend voor Miami. Dit geeft aan dat wanneer de echte locatie niet beschikbaar is, de cameramensen ervoor kunnen zorgen dat een andere locatie zo goed mogelijk overkomt als de gewenste locatie.20

Locatie erg belangrijk volgens cameraman Elias Brugs

Cameraman Elias Brugs filmde vorig jaar de Nederlandse tv-serie Ramses en noemt de locatie heel erg belangrijk voor een televisieserie (E. Brugs, interview 1 Wat zijn de succesfactoren van een tv-serie?, 2 mei 2014). Hoe belangrijk een locatie kan zijn legt hij uit aan de hand van de televisieserie Ramses. Amsterdam is volgens Brugs een van de uithangborden voor de serie. Ramses Shaffy is Amsterdam en Amsterdam is Ramses Shaffy. Uit zijn woorden kun je opmaken dat deze televisieserie nergens anders opgenomen had kunnen worden dan in onze hoofdstad. De locatie heeft dus bijgedragen aan het succes van de serie. Elias Brugs zegt dat je als cameraman erg belangrijk bent bij het in beeld brengen van een televisieserie. Met een technisch oogpunt bepaalt hij hoe hij zijn shots aantrekkelijk maakt voor de kijkers. “Je kunt bijvoorbeeld een straat in ‘totaal’ of ‘close’ schieten, dit kan bepalen hoe aantrekkelijk je de locatie in beeld brengt”, aldus Elias Brugs. Als cameraman heb je een grote invloed op een televisieserie. Je overlegt veel met de regisseur en je kunt de shots ook zelf bepalen. Wat de kijker te zien krijgt op tv is grotendeels het werk van de cameraman, al dan niet in overleg met de regisseur. Volgens Brugs ziet de cameraman dingen die een regisseur niet ziet. Denk aan kleuren, de scherptediepte verhoudingen en hoe het beeld op de kijker overkomt. De cameraman kan die dingen goed inschatten en de regisseur meestal iets minder. Daarnaast kan een cameraman met zijn creativiteit de locatie een extra dimensie geven. Elias Brugs legt in ons interview met hem uit dat hij ooit een discussie had met een regisseur. De regisseur wilde een stil shot hebben, maar Elias Brugs stelde een rijdend shot voor, een dollyshot. Uiteindelijk bleek in de montage dat hij gelijk had, het dollyshot werd gekozen en het stilstaande shot kon de prullenbak in. “Ik denk dat dit een manier is om als cameraman je creativiteit uit te oefenen”, aldus de jonge cameraman.

Studiodaily.com (18-10-2006). HD Cinematography on Showtime’s Dexter. Geraadpleegd op 23 mei 2014; van: http://www.studiodaily.com/2006/10/hd-cinematography-on-showtimes-dexter/ 20

22


Camerawerk als succesfactor

Elias Brugs noemt goed camerawerk als succesfactor voor een televisieserie. Als cameraman kun je bepaalde dingen vastleggen, zodat het voor de kijker aantrekkelijk is. Dit kan een acteur zijn, maar ook een ruimte. Dit is voornamelijk het werk van een cameraman. De cameraman bepaalt hoe een televisieserie er uit. Als voorbeeld noemt hij Breaking Bad. Die serie is grotendeels ‘handheld’ (uit de hand) gefilmd. Dit zorgt ervoor dat de kijker het idee heeft dat hij er echt bij is. Romeo Tirone heeft als director of photography ervoor gezorgd dat de locaties in de tv-serie Dexter zo goed mogelijk uit de verf kwamen. Zo heeft hij de werkplek van van Dexter Morgan (het politiebureau van Miami) met een speciale vloer laten bouwen. Zo kon hij deze locatie perfect in beeld brengen met behulp van soepele dollyshots. Om de plek waar Dexter zijn slachtoffers ombrengt zo mysterieus mogelijk te maken, heeft Tirone de plek voorzien van bepaalde lampen. Het gezicht van Dexter wordt niet belicht, totdat hij met zijn gezicht dichtbij het slachtoffer komt. Romeo Tirone omschrijft de ‘look’ en ‘feel’ van de tv-serie Dexter als een stripboek-stijl met een Scorsese-Cronenberg-Kubrick invloed. Dit heeft te maken met de activiteiten van de protagonist. Overdag is hij een lab-nerd en ‘s nachts een seriemoordenaar. Om dit verschil duidelijk te maken, belicht Tirone Dexter in dagscenes van voren en in de nachtscenes belicht hij hem van boven21.

TheASC.com (maart 2009). The television series Dexter, Life on Mars, True Blood and The Unusuals present their cinematographers with varied creative challenges. Geraadpleegd op 23 mei 2014; van: http://www. theasc.com/ac_magazine/March2009/TVSeries/page1.php 21

21 TheASC.com (maart 2009). The television series Dexter, Life on Mars, True Blood and The Unusuals present their cinematographers with varied creative challenges. Geraadpleegd op 23 mei 2014; van: http://www. theasc.com/ac_magazine/March2009/TVSeries/page1.php

23

Onderzoek Deelvraag 4: In hoeverre voldoet een tv-serie aan de menselijke behoeften?

Verhalen vervullen menselijke behoeften

Abraham H. Maslow heeft een hiërarchie ontwikkeld waarin een vijftal fundamentele behoeften staan beschreven. Deze behoeften zijn nodig om als mens een gezonde persoonlijkheid te ontwikkelen. Volgens Maslow luisteren we naar verhalen (hier valt ook het kijken naar tv-series, omdat hier ook een verhaal in zit), vanwege de volgende vijf behoeften22:

Zelfontplooiing: De kijker of luisteraar moet de verbeelding krijgen dat

hij in het verhaal mee doet. De rol van de kijker is om de televisieserie in zijn gedachten op te nemen. Zo wordt de kijker een medeverteller van het verhaal, door de manier waarop hij het verhaal ervaren heeft. Behoefte aan waardering en erkenning: Door naar verhalen te luisteren en te vertellen groeit een groep naar elkaar toe. Een voorbeeld: Voor deze opdracht hebben we samen Breaking Bad en Dexter zo ver mogelijk, al dan niet, afgekeken. Dit hebben we gedaan om samen een zo goed mogelijk onderzoek te doen en aan ons gezamenlijk doel te kunnen voldoen. Behoefte aan sociaal contact: Vaak zie je dat als mensen eenzelfde serie kijken, dat ze het hier samen over hebben en om hun ervaringen met deze serie uit te wisselen. Dat komt, omdat je door te communiceren voldoet aan je sociale behoeften. Zo kun je bijvoorbeeld je gevoelens, ideeën en ervaringen over een serie met elkaar delen. Behoefte aan veiligheid en zekerheid: In een televisieserie zit een verhaal, verhalen zijn een voedingsbodem om aan de veiligheidsbehoefte te voldoen. Naar verhalen luisteren geeft een veilig gevoel en als een mens zich veilig voelt, luistert hij heel actief. We willen de aandacht die we krijgen vasthouden en die aandacht wordt ons in series geboden via woorden en beelden. Deze woorden en beelden vormen een verhaal. Lichamelijke behoeften: Verhalen vertellen gaat over de interactie tussen de verteller en luisteraar. Hoe reageren de kijkers als hun favoriete personage doodgaat? De reacties van deze kijkers beïnvloeden het verhaal, want zij willen een nieuwe favoriet. Daarnaast zijn veel kijkers nauw verbonden met een televisieserie en kunnen zij niet wachten wanneer het nieuwe seizoen begint. Waarom mensen tv-series kijken Uit een onderzoek van Spot en een interview met Elias Brugs komt naar voren dat een tv-serie de ultieme manier is om te ontspannen. “Het is fijn om na je werk of school, lekker thuis op de bank een serie te kijken. Het is fijn om een verhaal te horen, of naar een comedy te kijken. Ik denk dat het


22

24


heel ontspannend werkt”. Aldus Elias Brugs. Acteur in opleiding, Mees Hilhorst, denkt dat mensen naar tv-series kijken, omdat het lekker weg kijkt. Daarnaast kun je volgens hem elke week naar iets leuks uitkijken, daarmee bedoelt hij natuurlijk elke week een nieuwe aflevering van een televisieserie. Hij denkt ook dat mensen tv-series kijken vanwege de cliffhanger, daardoor willen ze de volgende aflevering zien. Volgens Ina Vandewijer heeft een tv-serie een bepaald publiek. De behoeften van een publiek zijn verschillend en variëren van emotie, ontroering, ontspanning tot puur genieten23. Sandor Soeteman houdt er een meer filosofische rede op na. Hij zegt dat mensen graag tv-series kijken, omdat ze graag willen dromen en zich ergens in willen verliezen. Ook kunnen de karakters dingen meemaken die de kijker zelf heeft meegemaakt, dit zorgt voor herkenning. Ook noemt hij ‘roddel’ als belangrijk onderdeel waarom mensen tv-series kijken. Vroeger roddelden mensen in een dorp over elkaar op het dorpsplein. In een tv-serie wil de kijker weten hoe de personages met elkaar omgaan en wat zij samen meemaken. “Dat vervult een beetje de sociale controle”. Aldus Soeteman. Zijn ‘roddel’ omschrijving lijkt erg veel op Maslows behoefte aan sociaal contact. Hij noemt ook het opgaan in het verhaal een erg belangrijk aspect. Mensen kijken bijvoorbeeld een fantasy tv-serie om een nieuwe wereld te ontdekken en op te gaan in het verhaal en hun zorgen uit de echte wereld te vergeten. De behoeften die mensen hebben kan ook het succes van een tv-serie betekenen. Volgens Sandor Soeteman was er een tijd dat politieseries het heel erg goed deden, blijkbaar was er toen een behoefte aan televisieseries die met de politie te maken hadden. Tegenwoordig doen tv-series het over politiek weer heel goed, zoals Borgen en House Of Cards. Volgens hem is blijkbaar ook fantasy weer in. Kijk naar Game Of Thrones, die serie is nu razend populair. Het moment waarop een tv-serie uitgezonden wordt is dus van belang voor het succes, op het ene moment doet een bepaalde televisieserie het beter dan op een ander moment. Volgens Wim Staat, universitair docent filmethiek aan de Universiteit van Amsterdam, identificeer je je tegenwoordig veel sterker met de hoofdpersonen én maakt een serie veel meer indruk, dan vroeger. Dit komt doordat televisie voor het tijdperk van internet en dvd’s een medium was dal veel verder van de kijker af stond. Maar bij het kijken van een film in de bioscoop werd je totaal ondergedompeld en dit gebeurd nu ook bij televisie. Mensen trekken zich terug en gaan een weekend lang een serie kijken, dat gebeurde vroeger niet. Daarnaast heb je in series een bepaalde spanningsboog, wanneer deze spanning zou ontbreken, is de serie niet meer leuk om naar te kijken24. Vandewijer, I. (2009). Storytelling. Leuven: Davidsfonds Uitgeverij. Geraadpleegd op 22 mei 2014 Denieuwekoers.nl (30-08-2012). Serieverslaafden. Geraadpleegd op 24 mei 2014; van http://www.denieuwekoers.nl/item/54-serieverslaafden 23

24

25


Een thriller als Dexter biedt volgens Robert Doornenbal, docent Theologie en cultuur aan de Christelijke Hogeschool Ede, belangrijke psychologische voordelen. “Ik vermoed dat de aantrekkingskracht van Dexter te maken heeft met een vorm van catharsis (reiniging, red.). We vinden het allemaal een tergende gedachte dat gevaarlijke moordenaars en verkrachters ongestraft rondlopen. We zouden maar graag willen dat hier wat aan wordt gedaan en dat ze worden (terug)gepakt. Plaatsvervangend voorziet Dexter in die primaire menselijke behoefte aan gerechtigheid en wraak. Hij geeft de boeven wat ze verdienen en dat geeft een gevoel van zuivering, er is iets kwaads uit de weg geruimd. Al is de manier waarop natuurlijk niet koosjer25.” In een serie als Dexter, vindt James Wolcott, van het blad Vanity Fair, de echte vernieuwing plaats. Er wordt geëxperimenteerd met karakterontwikkeling en vorm. Daarnaast wordt er geworsteld met de grote vragen van het leven. Mensen praten er de hele dag over en wordt volop besproken op Social Media. De invloed van televisie op populaire cultuur is enorm toegenomen. De hogere beschikbaarheid van kwaliteitsseries heeft ook de status van series veranderd. Televisieseries zijn een soort sociaal bindmiddel geworden voor jong en oud25. Het kijken van tv-series mond dan ook steeds vaker uit in ‘binge-watching’. ‘Binging’ is Engels voor overmatig. Binge-watching betekend dus eigenlijk het overmatig kijken van tv-series. In Nederland kijkt 40% overmatig naar tv-series, dit zijn vooral mannen tussen de 18 en 34 jaar. Je bent een ‘binge-watcher’ als je per dag meer dan 3 uur naar een tv-serie of tussen de 2 en 6 afleveringen kijkt26.

Seks en geweld

Mensen reageren hevig op geweld en seks. Dat is niet zo gek, want die twee dingen zijn cruciaal voor ons voortbestaan. Mensen vinden het fascinerend om te zien of een koppel wel of geen seks zal hebben. Dat komt door de spanning en opwinding, daarvan kunnen wij moeilijk weg kijken. Seks is volgens Robert Kubey, hoogleraar psychologie, een van de favoriete dingen van mensen om naar te kijken. Sommige mensen kijken graag naar geweld, terwijl andere mensen hier liever niet naar kijken. Waarom mensen graag naar geweld kijken is niet duidelijk. Wel is uit onderzoek gebleken dat we geweldsscènes in tv-series extra waarderen, wanneer hier een doel of betekenis achter zit. Misschien komt dat, omdat het geweld dan gezien wordt als betekenisvol en ontroerend. Dat zet ons aan tot denken. In geweldsscènes voel je empathie voor het slachtoffer, bewondering voor moedige daden en we krijgen meer inzicht in onze eigen neiging naar geweld. Geweldsscènes zorgen net als seksscènes voor spanning en opwinding, hetgeen waar we graag naar kijken27. Geweld- en seksscènes voldoen dus aan de lichamelijke behoeften uit de piramide van Maslow.

Denieuwekoers.nl (30-08-2012). Serieverslaafden. Geraadpleegd op 24 mei 2014; van http://www.denieuwekoers.nl/item/54-serieverslaafden 26 Medium.mercurius-uva.nl (09-04-2014). Verslaafd aan series. Geraadpleegd op 26 mei 2014; van: http:// www.medium.mercurius-uva.nl/2014/04/verslaafd-aan-series/ 27 KnackFocus.be (19-01-2014). Waarom zijn goede televisieseries zo verslavend? Geraadpleegd op 29 mei 2014; van: http://focus.knack.be/entertainment/tv/tv-nieuws/waarom-zijn-goede-televisieseries-zo-verslavend/ article-4000503053027.htm

Onderzoek Extra kennis die wij hebben opgedaan

Buiten onze deelvragen om hebben we uit de interviews nog andere waardevolle inzichten gekregen met betrekking tot de succesfactoren van tv-series.

Team als succesfactor

Elias Brugs heeft als cameraman van Ramses het succes van de serie van dichtbij meegemaakt. Hij zegt dat de crew van een televisieserie uit een heel groot team bestaat, denk hierbij bijvoorbeeld aan mensen van geluid, licht, camera, regie, om er maar een paar te noemen. Als iedereen zijn eigen specialisme in de serie gooit, maak je volgens Elias Brugs uiteindelijk een heel goed en mooi product.

Script als basis voor goede tv-serie

“Een goed script is de absolute basis voor een goede televisieserie”. Dat zegt Sandor Soeteman, als wij hem vragen wat het verschil tussen een goede en een slechte tv-serie is. Een goed verhaal, goede karakters, goede conflicten zijn volgens Soeteman de ingrediënten voor een goed verhaal. Goed camerawerk en een goede montage zijn ook erg belangrijk, die aspecten helpen mee om het geheel tot een succes te maken. De basis, het script, moet al een 8 zijn om tot een succes te komen. Als het script bijvoorbeeld een 6 waard is, kun je met goed camerawerk en een goede montage er wel iets beters van maken, maar zal het nooit een succes worden.

Editor als succesfactor

Sandor Soeteman noemt zijn eigen beroep, film en tv-serie editor, ook als mogelijke succesfactor voor een televisieserie. Als editor moet je ervoor zorgen dat het verhaal duidelijk is voor het publiek en dat je de acteurs zo goed mogelijk naar voren laat komen. “Je bent altijd op zoek naar aspecten waardoor het verhaal zo geloofwaardig mogelijk wordt”, aldus Sandor Soeteman. De montage kan een serie eigenlijk maken of kraken. Dit heeft te maken met ritme. Als je bijvoorbeeld spanning wilt creëren, snij je als editor korte stukken en als je juist geen spanning wil laat je de shots langer staan. Zo ben je als film-editor eigenlijk de persoon die het verhaal van een tv-serie in zijn uiteindelijke vorm giet. Een artikel van het Belgische Knack Focus voegt daar aan toe dat in televisieseries de scenes elkaar razendsnel opvolgen. Binnen één scene switcht het beeld voortdurend van personage naar personage. Hierdoor krijgt de kijker het gevoel dat hij/zij geen seconde weg kan kijken, omdat de kijker dan iets belangrijks zou kunnen missen. “Wanneer we naar snel wisselende scenes kijken raken we meer betrokken bij het televisieprogramma en wordt het fysiek moeilijk om de andere kant op te kijken.”28

25

26

KnackFocus.be (19-01-2014). Waarom zijn goede televisieseries zo verslavend? Geraadpleegd op 29 mei 2014; van: http://focus.knack.be/entertainment/tv/tv-nieuws/waarom-zijn-goede-televisieseries-zo-verslavend/article-4000503053027.htm 28

27

Onderzoek Conclusie

Conclusie

Conclusies per deelvraag

Conclusie deelvraag 1: Hoe is het verhaal van een televisieserie opgebouwd?

Als we het verhaal van een televisieserie met bijvoorbeeld dat van een film vergelijken komen we er achter de opbouw verschilt. Waar je in films vooral de verhaalopbouw van Freytag en Aristoteles ziet terug komen, hebben we tijdens onze seminar een nieuwe verhaalopbouw leren kennen die je terugziet in tv-series: 1. Recap 2. Leader 3. Begin 4. Twistmoment 5. Opbouw 6. Teaser Het verhaal kan een succesfactor voor een tv-serie zien, wanneer er een opbouw inzit waardoor mensen naar de serie blijven kijken. De recap en de teaser/cliffhanger zijn hierbij hele belangrijke onderdelen gebleken. De serie Dexter is een goed voorbeeld waarbij de opbouw een succesfactor is van de serie. Elk verhaal draait om een thema of conflict. Een succesvolle televisieserie heeft een goed verhaal nodig. In een goed verhaal zit een conflict, een conflict houdt het verhaal gaande. In succesvolle series als Dexter en Breaking Bad zie je de conflicten duidelijk terugkomen.

Conclusie deelvraag 2: Waarom is de ontwikkeling van een personage belangrijk?

In tegenstelling tot een film, leer je bij een tv-serie de personages veel beter kennen. Ook al zijn ze niet echt, lijken ze wel echt te bestaan. Dit komt vooral door de langere duur van een tv-serie ten opzichte van een film. Elke week (wanneer de nieuwe afleveringen uitkomt) zie je de personages weer terug en zo krijg je een band met de karakters uit een tv-serie. Uit ons onderzoek blijkt dat personages en de ontwikkeling hiervan erg belangrijk zijn voor het succes van een tv-serie. Zo is de geloofwaardigheid

28

en je kunnen identificeren met het personage erg belangrijk. De conflicten die de personage meemaakt, zorgen voor spanning en voor de ontwikkeling. Als dit niet goed door de acteur wordt neergezet is de herkenning en geloofwaardigheid bij de kijker weg. Conflicten, motivatie, doel en de eigenschappen die je een personage geeft, zijn allemaal facetten die er voor zorgen dat een personage een ontwikkeling doormaakt in een tv-serie. Als deze facetten er niet zijn, maakt het personage geen ontwikkeling mee én zo is de tv-serie niet meer leuk om naar te kijken. Een ontwikkeling van een personage is dus erg belangrijk om van een tv-serie een succes te maken.

Conclusie deelvraag 3: Heeft de ruimte/omgeving een grote invloed op een tv-serie?

Ons is duidelijk geworden dat een locatie bij kan dragen aan het succes, als het als een karakter gebruikt wordt. Dit kan worden gedaan door goed camerawerk, zodat de locatie er echt uitspringt. Mocht er een locatie worden nagebootst is goed camerawerk misschien wel nog belangrijker. Door creatief om te gaan met onder andere de belichting kun je een bepaalde locatie voor andere locatie door laten gaan.

Conclusie deelvraag 4: In hoeverre voldoet een tv-serie aan de menselijke behoeften?

Tot slot blijkt uit ons onderzoek dat het succes van een tv-serie in grote mate inspeelt op de menselijke behoeften. Denk aan ontspanning, je zelf ergens in willen verliezen en identificeren. Ook vervult een succesvolle serie de sociale controle. Er is een groot verschil tussen de status van tv-series van vroeger en nu. Door de grotere beschikbaarheid en Social Media is het een sociaal bindmiddel geworden. Kijk naar Dexter, een vernieuwende serie. Er wordt geëxperimenteerd met karakterontwikkeling en vorm. Mensen praten er de hele dag over. De invloed van tv-series op populaire cultuur is dan ook enorm toegenomen. Hierdoor is ‘binge-watching’ ontstaan, het overmatig kijken van tv-series.

29

Zelfreflectie Carlo

Zelfreflectie Esmee

Tijdens het vak seminar heb ik veel nieuwe dingen geleerd over televisieseries en storytelling. Ook heb ik veel geleerd over onderzoek doen. Voor het eerst heb ik ervaren hoe belangrijk onderzoek is voor je eindproduct en ook hoe leuk het kan zijn. De samenwerking met Esmée verliep goed. Het is toch een uitdaging om met z’n tweeën 6 weken lang aan een project te werken. We hebben het onderzoek netjes verdeeld en elkaar hier feedback op gegeven en elkaars stukken gelezen en aangevuld, zodat we allebei evenveel hebben geleerd.

Voor het vak seminar heb ik nagedacht over verschillende onderwerpen die mij interesseerde. Na wat te hebben gebrainstormd, kwam ik uit op tv-series. Ik ben gek op tv-series en wilde hier graag onderzoek naar doen. Carlo de Ruiter vond dit ook een interessant onderwerp. We besloten om samen iets te onderzoeken wat betrekking heeft met tv-series. Al snel kwam storytelling er bij kijken, een onderwerp wat wij beide ook erg interessant vonden. We wilden deze twee onderwerpen met elkaar combineren en hieruit kwam de volgende hoofdvraag: Wat zijn de succesfactoren van een tv-serie?

We hebben ontzettend veel artikelen gelezen waar we erg veel van geleerd hebben, maar het meeste inspirerende was ons interview met film-editor Sandor Soeteman. Ik ben er trots op dat wij iemand met zo’n CV en zoveel ervaring hebben kunnen interviewen voor onze seminar. De praktijkervaringen die we hoorden tijdens onze interviews waren erg leerzaam. De verhaalopbouw die Sandor Soeteman vertelde die je terugziet in televisieseries vind ik misschien wel de leukste ontdekking tijdens ons onderzoek. Ook vond ik het erg interessant om te lezen dat een locatie/omgeving een karakter kan zijn in een tv-serie. Hier was echter niet heel veel over te vinden op het internet. Als we langer de tijd hadden gehad, hadden we hier nog wel iemand over willen interviewen die ons hier meer over kon leren. We willen hier nog wel meer over weten. Esmée en ik hebben wel even moeite gehad om te bepalen wat we nou uiteindelijk terug wilden zien in de documentaire en hoeveel aandacht het krijgt in de korte docu. Natuurlijk wilden we al onze onderzoeksresultaten terug laten komen in de audiovisuele uiting, maar dan zouden we over de 10 minuten heen gaan. Daarom hebben we besloten om sommige dingen eruit te laten en alleen terug te laten komen in dit verslag. We hadden al snel voor ogen hoe de docu er uit moest zien. De uitdaging zat hem in de verdeling hiervan. Want hoe monteer je samen een korte docu? Uiteindelijk hebben we samen een stijl bedacht en samen grafische elementen ontworpen. We hebben geprobeerd om zo goed mogelijk samen de docu te monteren en elkaar hierbij te helpen. Als ik achteraf terug kijk ben ik erg blij met ons onderzoek en natuurlijk ook met onze av-documentaire. Als we langer de tijd hadden, of het nog een keer zouden moeten doen, zouden we dieper ingaan op de details die we hebben ontdekt. De kleine details zijn vaak toch de grote nieuwe inzichten. Al met al kijk ik terug op een leerzame en vooral leuke periode.

30

Wij hebben de seminar in de vorm van een AV documentaire gegoten. Een format wat wij beiden het best vonden passen bij ons onderwerp. De documentaire moest ongeveer 10 minuten duren en dat beangstigde ons een beetje. We wilden absoluut niet dat het saai werd, daarom hebben we van te voren goed gekeken wat we wilden weten en hoe wij dit in de documentaire wilden verwerken. Namelijk met motion graphics en interviews. Ik denk doordat we dit van te voren zo goed besproken hebben dat de documentaire zo is geworden zoals hij nu is. En daar ben ik echt tevreden mee, want hij is absoluut niet saai geworden. We hebben verschillende interviews afgelegd met een film- en serie editor, cameraman en acteur in opleiding. De inzichten die wij uit deze antwoorden kregen waren wisselend. Van de editor hebben we veel geleerd, zoals dat de verhaalopbouw van een serie totaal verschild met de verhaalopbouwen die we al kennen. De antwoorden van de acteur in opleiding vielen helaas wat tegen. Ik denk dat we iets dieper op het interview in moesten gaan, waardoor we nu betere inzichten hadden gekregen. Dit is dan ook zeker een leer punt voor een volgend interview, om niet alleen de vragen van mijn blaadje af te lezen, maar echt door vragen. Al met al ben ik erg tevreden met zowel ons onderzoeksverslag als onze documentaire. Het was een goed voorproefje voor het afstudeeronderzoek. Ik vond het ontzettend leerzaam. Ook doordat dit onderwerp mij echt interesseerde, wilde ik er ook alles over te weten komen. Onderzoek doen was hierdoor echt leuk in tegenstelling tot de onderzoeken die ik eerder heb gedaan. Het psychologische gedeelte met de menselijke behoeften vond ik erg interessant en heb hier dan ook veel nieuwe inzichten in gekregen. De planning ging ons beide goed af, waardoor we niet in tijdsnood zaten. We vonden het wel lastig om soms de taken te verdelen met het maken van het filmpje, omdat we allebei een andere stijl hebben. Uiteindelijk zijn we tot één stijl gekomen en hebben we deze in zowel het filmpje als het onderzoeksverslag verwerkt. Als ik kritisch kijk naar ons onderzoek hadden we misschien iets dieper op het onderwerp in moeten gaan en wat meer out of the box, waardoor we meer vernieuwende inzichten zouden krijgen. Nu zijn we vooral veilig gebleven en missen we spannende nieuwe inzichten in ons onderzoek. Dit is dan ook zeker een leerpuntje voor de volgende keer.

31

Onderzoeksrapport Seminar. Carlo de Ruiter Esmée Blommers

Recommend Documents