www.researchportal.be - 2 Jul 2016 12:20:18
Onderzoeksprojecten (50 - 75 van 75) Zoekfilter: Classificaties: Geschiedenis van de christelijke kerken
Een Gouden Eeuw van Bijbelstudie in Leuven and Douai (1550-1650) KU Leuven Abstract: In het midden van de zestiende eeuw drong het in katholieke kringen door dat de claim van de protestanten de bijbel aan hun kant te hebben, enkel kon worden gecounterd indien ook katholieken terugkeerden naar een meer bijbels gefundeerde theologie en prediking. Dit inzicht werd bekrachtigd gedurende de humanistisch geïnspireerde vijfde sessie van het Concilie van Trente (1546), wat leidde tot de bloei van Bijbelstudies overal in katholiek Europa. De periode 1550-1650 kan daarom worden beschouwd alseen #Gouden Eeuw van katholieke Bijbelstudie'. Karel V, die de beslissing van Trente als een bevestiging van zijn eigen religieuze politieke zag, richtte in hetzelfde jaar 1546 aan de Leuvense theologische Faculteiteen #Koninklijke# leerstoel in de H.-Schriften op. Mede als gevolg hiervan wisten de theologische faculteiten van Leuven enDouai een aanzienlijke bijdrage te leveren tot deze #Gouden Eeuw# door (1) het doorgedreven tekstkritische werk dat hier werd verricht met betrekking tot de La Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Wim François • Antonio Gerace
De val binnen het eenheidsstreven van Augustinus van Hippo KU Leuven Abstract: Deze doctorale studie beoogt via 8 sporen een toepassing te vinden van het eenheidsdenken bij Augustinus: (a) hoe heeft de eenheid van de verschillende ledematen in het lichaam een structuur gegeven aan de toepassing ervan in de Totus Christus? De lichaamseenheid kan ondanks de verschillen tussen de vele ledematen in het lichaam van Christus op een geëigende wijze de solidariteit toelichten; (b) de eenheid in het 'universum' die berekenbaar is door zijn vele wetmatigheden, valt niet meer te berekenen wanneer het toeval van de 'sors' de noodzakelijkheid doorbreekt; (c) er zijn twee facetten die de eenheid van de kerk in spanning houden, het 'otium' en het 'negotium' als de verhouding van de ene God enerzijds en de vele activiteiten anderzijds; (d) Laetus die een leerling is van Augustinus en kandidaat voor het religieuze leven, ruilt de gemeenschapsgoederen in voor de particulariteit van zijn moeder; (e) psalm 45,11 toont hoe God in het 'otium' te zien is, meer bepaald hoe de eenheid va Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Bernard Bruning • Mathijs Lamberigts • Anthony Dupont
De theologie van het boetesacrament tijdens de tweede helft van de 16e en de eerste helft van de 17e eeuw: de teksten van Trebnyk door Peter Mohyla KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Mathijs Lamberigts • Vasyl Popelyastyy
De 'tekst van Mechelen': een veronachtzaamde schakel in de reflectie over de rol van de kerk in de wereld. Een historischkritisch onderzoek naar de 'theologie van het tijdelijke'. KU Leuven Abstract: Dit project onderzoekt de theologische stroming van de 'theologie van het tijdelijke' en het christelijk humanisme: (A) Het beschrijft het succes van deze denkstromingen in het werk en handelen van Gustave Thils, Gerard Philips, Charles Moeller en Albert Dondeyne. (B) Het onderzoekt systematisch hun verwezelijking om het debat hierover voor en tijdens het Tweede Vaticaans Concilie te bepalen. Deze doelstellingen worden als volgt uitgewerkt: (i) We onderzoeken hoe vanaf de jaren 1940 in de context van het pas opgerichte Hoger Instituut voor Godsdienstwetenschappen voor de leken Thils, Philips, Moeller en Dondeyne succes hadden met hun 'theologie van het tijdelijke' en christelijk humanisme. Elk van hen richtte zich vanuit een andere benadering op hetzelfde onderwerp. Hun interesse in de 'de temporalibus' werd een theologisch en cultureel gegeven van deze 'school'. Bovendien maakten de belangrijkste werken van deze auteurs hen niet enkel gerenommeerd in internationale context, maar beïnv Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Mathijs Lamberigts • Karim Schelkens • Dries Bosschaert
De schepping verhalen, verhalen scheppen: een literair-theologische studie van de Genesishomilieën 1-17 van Johannes Chrysostomus in hun sociale en cultuure context KU Leuven Abstract: Deze dissertatie bestudeert de homiliae In Genesim I-XVII van Johannes Chrysostomus (PG 53.21-54.580; CPG 4409) binnen de ontwikkeling van de patristische exegese van Genesis 1-3. Om deze homiliën in hun historischecontext te analyseren, worden niet alleen tekstkritische en filologische kwesties besproken maar ook de acceptatie (of afwijzing) en onderlingerelatie van vijf aspecten die van invloed zijn op de totstandkoming vanhaast elke homilie: (1) patristische strategiën van bijbelse exegese; (2) patristische christelijke doctrine; (3) heidense exegesemethodiek voor cultureel 'heilige' teksten (e.g. Plato#s Timaeus of Homerus Odyssee);(4) heidense filosofische claims; (5) Rethorische technieken die werdengebruikt voor de communicatie van de bovenstaande claims. De dynamischesamenhang van deze aspecten zal worden aangetoond in de homilieën en beoordelen het effect van zijn onderricht op zijn Antiocheense publiek in de veertigdagentijd Lenten 388 n. Chr. Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Johan Leemans • Peter Van Deun
De receptie van het Tweede Vaticaans Concilie tussen proces en product.Een historisch-kritische benadering van het actuele hermeneutiekdebat. KU Leuven Abstract: Doorheen de geschiedenis van het christendom vormen concilies ijkpuntenin de ontwikkeling van het christelijke denken. Conciliebesluiten worden gepercipieerd als autoritatief sluitstuk van een periode van theologische discussie, doch vormen telkens ook de aanzet tot nieuw theologischdebat. Dit samenspel van discontinuïteit en continuïteit kenmerkt ook het Tweede Vaticaans Concilie (1959-1962). Concilies constitueren een uiterst complexe vorm van leergezagsuitoefening, gekarakteriseerd door een aanhoudende spanning tussen het dynamische proces van totstandkoming vanconciliedocumenten enerzijds, en het gestolde eindproduct anderzijds in de vorm van constituties, decreten, verklaringen. Precies deze spanning tussen proces en product, tussen gebeuren en tekst, zorgt in de huidige receptie van Vaticanum II voor problemen (cf. in dit opzicht de opmerkelijke studie van Hünermann 2007). Verrassend hierbij is dat, op basis van dezelfde beschikbare literatuur, men regelmatig tot tegengesteld Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Peter De Mey • Mathijs Lamberigts • Karim Schelkens
De pastorale relativizering van de Latijnse Vulgaat in de postconciliaire Kerk: Een studie van de latere geschiedenis van een Bijbelse vertaling KU Leuven Abstract: Er is tot op heden weinig diepgaand onderzoek gebeurd met betrekking tot de opgemerkte pastorale relativizering van de Latijnse Vulgaat in de postconciliaire Kerk. Deze studie heeft als doel enkele hypothetische veranderingen in Bijbelse studies, kerkelijke censuur en liturgie te verifidren als bepalende factoren in de status- en plaatsvermindering van de Latijnse Vulgaat in het leven van de hedendaagse Kerk. Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Mathijs Lamberigts • N. N. • Wim François
De ontwikkeling van Augustinus' denken over straf als 'genademiddel' inzijn anti-Manicheese en anti-Donatistische polemiek KU Leuven Abstract: Augustine is well known both for his emphasis on interiority in his doctrine of grace and for his justification of coercion against Donatism. Although conversion and perseverance are ultimately an interior divine gift, the external means of punishment also have a role to play in the economy of grace. The genealogy of Augustine#s thought on punishment as a #means of grace# has not yet been object of systematic study. This project aims at filling this gap by chronologically studying Augustine#s thought on the relationship between punishment and grace in the context of both is anti-Manichean and his anti-Donatist polemics. The main themes that will be addressed in this study are: Augustine#s concept of the pedagogical character of the punishment of the first sin, punishment as a pedagogical means within salvation history; state-sponsored violence and theconcept of martyrdom. Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Mathijs Lamberigts • Anthony Dupont • Bartholomeus van Egmond
De invloed van de Jezuïtische spiritualiteit op het nationalistische en algemeen-politieke gedachtegoed in Vlaanderen in de eerste helft van de twintigste eeuw. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project ligt in het verlengde van het vierjarig onderzoek naar de eerste bestaansjaren van het Ruusbroecgenootschap (1925). Dit onderzoek bracht een belangrijk probleem aan het licht: een nog niet nader gedefinieerd aspect van de Jezuïtische spiritualiteit blijkt een aanzienlijke impact te hebben gehad op het nationalistische en zelfs algemeen-politieke denken in Vlaanderen in de 1ste helft van de 20ste eeuw. Het project zal aandacht geven aan: °het 'valse mysticisme' binnen de Belgische (Vlaamse) Jezuïetenprovincie °de invloed van de spiritualiteit binnen deze s.j.-provincie op het nationalistische gedachtegoed van de Vlaamse ordeleden °de politieke invloed van de Jezuïtische spiritualiteit op de Vlaamse samenleving. Organisaties: • RUUSBROECGENOOTSCHAP • Onderzoekscentrum Ruusbroecgenootschap
Onderzoekers: • Herman Van Goethem • Guido De Baere
De horizonten van Guibertus van Gembloers (1124/25-1214). Historisch-antropologisch onderzoek naar de wereld van een benedictijnse briefschrijver uit de decennia na de 'crisis' van het traditionele cenobitisme Universiteit Gent Abstract: Vanuit de briefwisseling van de benedictijner monnik Guibertus van Gembloers wil dit historisch-antropologische onderzoek nagaan hoe het traditionele benedictinisme in de Zuidelijke Nederlanden zich wist te positioneren, zowel maatschappelijk als spiritueel, tijdens de decennia volgend op de vermeende (crisis' in het traditionele cenobitisme (Van Engen, 1986). Organisaties: • Vakgroep Geschiedenis
Onderzoekers: • Jeroen Deploige
De Heilige Geest als de glorie van de Drie-eenheid - Gregorius van Nyssa s Adversus Macedonianos: een triniteitstheologie van de aanbidding KU Leuven Abstract: Dit onderzoek levert een in de Nederlandse taal geschreven synthetischevisie op het geschrift Adversus Macedonianos van Gregorius van Nyssa. Het integraal onderzoek naar dit geschrift brengt de samenhang van het geschrift in beeld en maakt zichtbaar welke belangwekkende relatie de verschillende theologische elementen en de gehanteerde retorische en stilistische middelen met elkaar hebben. Na een uitgebreide inleiding en een Nederlandse vertaling van het geschrift volgt er een commentaar per hoofdstuk, dat de centrale concepten opspoort en beschrijft en de ordening vanhet geschrift vaststelt. De synthetische analyse loopt uit op een beschrijving van de in dit geschrift aanwezige triniteitstheologie van de aanbidding. Een afrondend hoofdstuk onderzoekt Gregorius# visie op theologie als spreken over God, doxologie als spreken tot God, theologia als spreken van God en beschrijft de overgang die Gregorius in dit geschrift maakt van theologisch denken en spreken naar de cultus van de Drie-e Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Johan Leemans • N. N.
De gedichten van Pseudo-Hadewijch Universiteit Gent Abstract: Het onderzoek heeft als doel de analyse en interpretatie in hun context van de gedichten van pseudo-Hadewijch m.n. de nummers 17 tot 29 van de Mengeldichten (J. Van Mierlo, 1952). Het onderzoek focust op de handschriftelijke overlevering, de taalkundige en formele aspecten van het corpus, de omgeving van het ontstaan en de identificatie van de bronnen in het licht van de weerklank die ze in de werken van Jan van Ruusbroec gekend hebben. Organisaties: • Vakgroep Romaanse talen (andere dan het Frans)
Onderzoekers: • Joris Reynaert • Sabine Verhulst
De christelijke Byzantijnse receptiegeschiedenis van de Griekse versiesvan het Oude Testament. Algemene tendens gekoppeld aan een specifieke benadering via de Commentaar op Spreuken van Malachias Monachus (kritische editie en studie). KU Leuven Abstract: Het onderzoeksobject sensu lato van dit project is de receptie van de verschillende Griekse versies (christelijk en joods) van het Oude Testament in de christelijke Byzantijnse literatuur. Tot op heden is hetnbsp;van de Septuagintatekst en zijn verscheidene joodse revisies en christelijke recensies niet uitgetekend. Daar waar recente projecten hun spoor proberen te volgen in het Byzantijnseen middeleeuwse jodendom, zal dit project een eerste en a priori vernieuwende impuls bieden voor de studie van de specifiek christelijke receptiegeschiedenis. Bovenal zal aangetoond worden in welke mate Byzantijnse corpora van nut kunnen zijn voor Septuagintastudies. Om zulke vragen adequaat te kunnen beantwoorden, wordt er naast een contextuele studie van deze christelijke Byzantijnse literatuur ook een diepgravende analyse van een welbepaald werk uitgevoerd. Dit onderzoeksobject sensu stricto is de commentaar op het oudtestamentische boek Spreuken van de (laat)Byzantijnse auteur Malachias Monachus Organisaties: • OG Griekse Studies Leuven
Onderzoekers: • Joseph Verheyden • Peter Van Deun • Reinhart Ceulemans
De cartografische onderneming van de Franse jezuïeten in China tijdens de vroege 18de eeuw: gevormd door de interactie met Qing China en Europa. KU Leuven Abstract: In 1687 zetten een groep Franse jezuïeten, gezonden door Louis XIV, voet aan wal in China. Anders dan hun voorgangers hadden zijeen specifieke opdracht: het bestuderen van een brede waaier aspecten van de Chinese samenleving en wetenschappen. Op die manier droegen zij de vroeg-moderne, Europese wetenschappen uit naar het VerreOosten, maar tegelijkertijd stimuleerden zij de ontwikkeling van die vroeg-moderne wetenschappen door Europa te confronteren met de nieuw vergaarde kennis. Deze expliciet wetenschappelijke missie betekendeeen belangrijke verandering in de Sino-Europese relaties en leidde tot het ontstaan van een invloedrijk en intercontinentaal netwerk van communicatie en circulatie.Sommige van deze missionarissen konden de keizer overtuigen met hun (Europese) cartografische technieken en kregen de opdracht om het hele keizerrijk gedetailleerd in kaart te brengen. Om ditte bewerkstelligen kregen deze missionarissen voor het eerst toegang tot zelfs de meest afgelegen provincies. Da Organisaties: • OG Sinologie Leuven
Onderzoekers: • Nicolas Standaert • Mario Cams
De betekenis van het Concilie van Nicea in de Trinitaire discussies vande vierde eeuw: een historische, theologische en literaire studie van De Decretis Nicaenae Synodi van Athanasius van Alexandrië. KU Leuven Abstract: Athanasius van Alexandrië was een sleutelfiguur in de trinitaire discussies van de vierde eeuw, in het bijzonder vanwege zijn verdediging van de theologie van Nicea. Het voorliggend project bestudeert kritisch hoe hij zijn vurige steun voor het Niceaans credo uitdrukt in één van zijn geschriften, met name zijn De Decretis Nicaenae Synodi. Door de analyse van dit geschrift zullen we Athanasius# opvatting over de Niceaanse formulering van het christelijk geloof # in het bijzonder wat betreft de relatie tussen de drie goddelijke personen # reconstrueren. Ons onderzoeksdoel bestaat uit het aantonen van de relevantie van Athanasius# ideeëngoed in De Decretis Nicaenae Synodi voor de trinitaire theologie van zijn tijd en het onderzoeken hoe zijn unieke bijdrage vorm gegeven heeft aan hetdebat. We zullen ook bestuderen hoe andere contemporaine stromingen # die zich verzetten tegen de Niceaanse theologie (zoals bijvoorbeeld de Arianen en Eusebianen) # Athanasius hielpen om zijn theologie te ont Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Johan Leemans • N. N.
Culturele transfers in the middeleeuwen: het monastieke wezen als generator en mediator van 'seculiere' praktijken van sociale interactie en entertainment (West-Europa, elfde-vijftiende eeuw) Universiteit Gent Abstract: Dit project onderzoekt het fenomeen van culturele transfers aan de hand van de studie van de rol van middeleeuwse kloostergroepen in de creatie en verspreiding van gezelschapsspelen. Monastieke groepen incorporeerden spelelementen uit de seculiere cultuur en transformeerden ze voor gebruik binnen het klooster en voor de verspreiding van monastieke attituden in de seculiere wereld. Organisaties: • Vakgroep Geschiedenis
Onderzoekers: • Steven Vanderputten
Conventus. Problemen van het religieuze gemeenschapsleven in de hoge middeleeuwen (Wetenschappelijke onderzoeksgemeenschap) prof. S. Vanderputten 2009 Universiteit Gent Abstract: Deze internationale onderzoeksgemeenschap beoogt door middel van interuniversitaire en internationale samenwerking het onderzoek naar het religieuze gemeenschapsleven in de Zuidelijke Nederlanden en Noord-Frankrijk tussen ca.900 en ca. 1200 te coördineren en het interdisciplinaire karakter ervan te stimuleren. Organisaties: • Vakgroep Geschiedenis
Onderzoekers: • Steven Vanderputten
Condition historique et théologie chez Marie-Dominique Chenu. Les interactions de lintelligence de la foi et de lengagement apostolique commedynamique de révélation. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Leo Kenis
Christendom en de Oosterse godsdiensten en Mysterieculten in het werk van Franz Cumont, en het werk van Cumont in de context van het Modernisme (Alfred Loisy) Universiteit Gent Abstract: Dit project wil de visie bestuderen van Cumont op het antieke Christendom vanuit zijn gepubliceerde werken, zijn ongepubliceerde correspondentie met andere geleerden, vooral Loisy en zijn recensies. Verder: zijn theorieën over de vergelijkende studie van religies over Christendom als een mysteriegodsdienst, heidense invloeden op het Christendom en Christendom versus de Oosterse Godsdiensten binnen het Romeinse culturele en politieke universalisme. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap
Onderzoekers: • Danny Praet
Brieven uit Pelusium. Een historische, literaire en theologische analyse van de brieven van Isidorus van Pelusium met bijzondere aandacht voorzijn correspondentie met mensen van buiten Pelusium (Gregorius, Sarapion, Synesius, Evoptius, Didymus, Evagrius KU Leuven Abstract: Dit project stelt zich tot doel de relevantie aan te tonen van de brieven die Isidorus van Pelusium richtte aan de meest representatieve theologen van het einde van de vierde en het begin van de vijfde eeuw, als eenillustratieve steekproef voor het Egyptische, christelijke milieu, zowel aangaande haar theologische als haar administratieve problemen. Aangezien deze 32 brieven geadresseerd aan Gregorius, Sarapion, Synesius, Evoptius, Didymus, Evagrius en Cyrillus een grote verscheidenheid aan onderwerpen behandelen (exegetische vraagstukken, refutaties van het arianisme en tegen de eunomianen, de monofysitische controverse, de rehabilitatie van Johannes Chrysostomus, de hiërarchische structuren en de machtsstrijd in Pelusium#), mogen ze niet los van elkaar gezien worden of van decontext waarin ze geschreven werden. Ze moeten daarentegen gezien worden in het midden van een levendig sociaal netwerk van intellectuelen en gebeurtenissen. Deze brieven, en bij uitbreiding het hele corpus epi Organisaties: • OE Geschiedenis van Kerk en Theologie
Onderzoekers: • Johan Leemans • N. N.
Biedt de Verklaring Nostra Aetate 4 een voldoende grond voor het ontwikkelen van een katholieke theologie over het jodendom? KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Faculteit Theologie en Religiewetensch.
Onderzoekers:
• Mathijs Lamberigts • N. N.
Bestrijding en representatie van ketterij in de elfde-eeuwse Lage Landen: Een onderzoek naar het cericale discours over sociale en religieuze dissidentie Universiteit Gent Abstract: Dit project beoogt een onderzoek naar de reactie van clericale elites op religieuze dissidentie en nieuwe vormen van sociale organisatie in de elfde eeuw. Door middel van een studie van het discours van het eigentijdse bronnenmateriaal wil het de houdbaarheid van algemeen aanvaarde theorieën over de groei van de stedelijke samenleving, kerkelijke attitudes en religieuze veranderingen toetsen. Organisaties: • Vakgroep Geschiedenis
Onderzoekers: • Steven Vanderputten
Belichaamde vroomheid in tijden van iconoclasme. Kerkobject en religieuze routine in de zestiende-eeuwse Nederlanden. Universiteit Gent Abstract: Dit is een interdisciplinair project over religieus gedrag in de kerk in de Nederlanden aan de vooravond van de Beeldenstorm (1566). Een studie van de archieven en het bewaarde kerkinterieur van de kerk van Zoutleeuw zal gecombineerd worden met een close reading van een brede waaier van visuele representaties, polemische teksten en verhalende bronnen. Organisaties: • Vakgroep Geschiedenis
Onderzoekers: • Anne-Laure Van Bruaene
Apocalyps en eschatologie bij de veertiende-eeuwse Middelnederlandse auteurs Jan van Boendale, Lodewijk van Velthem en Jan van Leeuwen Universiteit Gent Abstract: Al snel na het ontstaan van de Apocalyps waren de apocalyptisch-eschatologische denkkaders aan verandering onderhevig. Zeker in de West-Europese middeleeuwen zijn een aantal ogenblikken aan te wijzen waarop ze alternatieve invullingen kregen. In het onderzoek zal nagegaan worden hoe het evoluerende apocalyptisch-eschatologische gedachtegoed bij de veertiende-eeuwse Middelnederlandse auteurs Velthem, Boendale en Van Leeuwen werd gerecipieerd. Organisaties: • Vakgroep Nederlandse literatuur
Onderzoekers: • Joris Reynaert
Alfred Loisy als vergelijkend godsdiensthistoricus. Een onderzoek van Loisy's positie binnen de vroeg-20ste eeuwse en huidige comparatieve methodologie Universiteit Gent Abstract: Dit project heeft als doel de methodologische bijdrage te onderzoeken tot de vroeg-20ste-eeuwse vergelijkende godsdienstgeschiedenis van Alfred Loisy (1857-1940), professor in de godsdienstgeschiedenis aan het Collège de France; de impact te analyseren van Loisy?s comparatieve studies op het huidige onderzoek naar de oorsprong van het christendom; en de sociologische context (wetenschappelijke netwerken) te bestuderen waarbinnen Loisy actief was. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap
Onderzoekers: • Danny Praet
