www.researchportal.be - 18 Dec 2015 14:38:28
Onderzoeksprojecten (1 - 50 van 58) Zoekfilter: Classificaties: Vreemdetalenonderwijs
Research project Child Poverty De overgang naar de kleuterschool voor kinderen uit gezinnen in armoede Universiteit Gent Abstract: Voorschoolse voorzieningen kunnen belangrijke positieve effecten hebben, in het bijzonder voor kinderen in armoede en / of met een migratiegeschiedenis. Toch weten we dat ons onderwijssysteem maatschappelijke ongelijkheden reproduceert. In dit kwalitatieve onderzoek volgen we een antal kinderen gedurende hun eerste jaar in de kleuterschool. Door intensieve viedo- en audio-observaties, interviews met ouders en leraren, krijgen we een beeld van de factoren die een positieve of belemmerende invloed hebben op de socialisering van kinderen in armoede en/of kinderen met een migratieachtergrond. Organisaties: • Vakgroep Sociale agogiek
Onderzoekers: • Michel Vandenbroeck
VALILEX Theoretische en empirische validering van lexicale competentie Engels en Frans in het Europees Referentiekader voor Talen. KU Leuven Abstract: Het Europees Referentiekader voor Talen (ERK) is wellicht het belangrijkste beleidsdocument voor het vreemdetalenonderwijs in Europa. Het taalneutrale ERK beschrijft taaltaken en talige competenties voor alle Europese talen en linkt deze taken en competenties aan zes taalvaardigheidsniveaus (van A1 tot C2) om taalcursussen en taalvaardigheidsniveaus beter met elkaar te kunnen vergelijken. Ondanks de populariteit van het ERK zijn de taalspecifieke invullingen van het ERK theoretisch en empirisch onvoldoende gevalideerd omdat zij voornamelijk gebaseerd zijn op de oordelen en intuïties van taalleerkrachen en taaldocenten en niet op empirischedata. Bovendien is het verband tussen de taaltakenenerzijds en de talige competenties anderzijds nauwelijks onderzocht. Ten slotte ontbreekt het het CEFR aan een theoretische basis van taalvaardigheid. De vraag die men zich dus kan stellen is of het op dit moment wel mogelijk isnbsp;om op een betrouwbare en valide manier een ERK-niveau aan een vreemde Organisaties: • OG Taal & Onderwijs Antwerpen
Onderzoekers: • Noëlla Peters • Piet Desmet • Kris Heylen
Factoren die bijdragen tot Succes in Blended Learning - Het Geval van het taalonderwijs en opleiding in academische en professionele contacten. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Erasmus Mundus. UA levert aan Erasmus Mundus de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Antwerps Centrum voor Pragmatiek (IPrA Research Center)
Onderzoekers: • Christel Van De Poel
Structurele elaboratie technieken in L2 woordenschatverwerving: het effect van metalinguistische beschouwing op het geheugen Universiteit Gent Abstract: Dit onderzoeksproject zal nagaan wat de bijdrage is van het beschouwen van het vorm-betekenis verband voor L2 woordretentie. Beschouwing van het vorm-betekenis verband betekent dat er een retrospectief een verklaring kan worden gezocht voor de vorm en de betekenis van linguïstische eenheden. Deze vorm-betekenis verbanden dragen bij tot het opdiepen van de woorden uit het geheugen. Organisaties: • Vakgroep Latijn en Grieks
Onderzoekers: • June Eyckmans
Culture and Learning Styles in language classes for Rumanian immigrantsin Spain KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Instituut voor Levende Talen
Onderzoekers: • Kris Buyse
Leesonderwijs en E-hype. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project wil succesvolle leesbevorderende media en bij behorende strategieën inventariseren, ontsluiten voor en vertalen naar de opleidingspraktijk van de lerarenopleiding. Het wil de competenties van lerarenopleiders vergroten door hen hiermee te laten werken om zo de leesattitude van studenten in de lerarenopleding aan te scherpen, zodat die op hun beurt ook zullen experimenteren met nieuwe tools. Organisaties: • Didactica
Onderzoekers: • Mathea Simons
Binnenklasdifferentiatie. Universiteit Antwerpen
Abstract: Het project "Binnenklasdifferentiatie" (promotor: T. Smits) is een onderzoeks- en ontwikkelingsproject waarbij de deelnemende lerarenopleidingen in samenwerking met scholen experimenteren met krachtige leeromgevingen en nieuwe organisatievormen die interne differentiatie mogelijk maken, waarbij we vertrekken vanuit de beginsituatie van de lerende. Organisaties: • Didactica
Onderzoekers: • Tom Smits
S&L : "Speak and Learn": Taalcursus voor uitwisselingsstudenten (17 talen van de EU-lidstaten op Mobile-apparaten) Universiteit Hasselt Abstract: Dankzij de Erasmus, Leonardo en Comenius-programma's, neemt de mobiliteit van jonge Europeanen toe. Echter, het komt heel vaak voor dat studenten moeite hebben om aan te passen aan een nieuw land omdat ze de lokale taal niet spreken. Bovendien hebben ze communicatieproblemen die voortvloeien uit het feit dat het Engels, Duits of Frans, die meestal op scholen worden geleerd als tweede taal, niet wordt gesproken door de mensen van alle EU-lidstaten. Daarom is het zeer nuttig voor de deelnemers van deze programma's om een basiskennis te hebben van de taal van het land waar ze naartoe reizen. Vertrouwd raken met de belangrijkste uitspraakregels en de meest typische standaardzinnen is al erg behulpzaam. Het project "Speak and Learn" zal een meertalige interactief audiovisueel product ontwikkelen. Deze "survival kit" zal worden aangemaakt op basis van de talen van de landen die onder Erasmus, Leonardo en Comenius vallen en zal de Europese jongeren in staat stellen de nodige taal op niveau A1 te leren en, indien mogelijk, hun te introduceren op A2-niveau. Het belangrijkste idee achter het product is om te leren overleven in eenvoudige communicatieve situaties in een vreemde taal, niet via een derde taal, d.w.z. het Engels, maar door middel van de moedertaal. Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Martine VERJANS
Authentieke cooperatieve of team leeromgevingen: Hoe beïnvloeden studenttext karakteristieken het leerproces en het product? KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Onderwijskunde
Onderzoekers: • Filip Dochy
Effectieve ondersteuning van studieschrijfvaardigheid. Een onderzoek naar het effect van taalondersteuning op de ontwikkeling van studieschrijfvaardigheid van eerstejaars hbo-studenten. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Instituut voor Levende Talen
Onderzoekers: • Jan Elen • Lieve De Wachter • N. N.
Onderzoek naar lerarenpraktijken in het gebruik van technologie voor Adult Language Learning (TECH4ALL) Universiteit Hasselt Abstract: Het project heeft als doel verschillende experts uit Europese landen samen te brengen om ideeën en ervaringen op het vlak van Adult Language Learning (ALL) uit te wisselen door middel van nieuwe technologieën. Het huidige project wil voordeel halen uit de alomtegenwoordigheid van nieuwe technologieën om zo eveneens tegemoet te komen aan de noden van de migranten die een taal willen leren. Het project wil ook de problemen van interculturalisme aanpakken door volwassen taalstudenten van diverse culturele achtergronden te betrekken in een poging om te voldoen aan hun linguïstische noden. De projectpartners willen meer bepaald succesvolle ervaringen in Adult Language Learning (ALL) identificeren en zowel de sterktes en zwaktes als de voordelen en uitdagingen van het gebruik van verschillende technologische tools in het proces van aanleren en studeren, bespreken. Het delen van ideeën vanuit verschillende contexten zal leiden tot de samenstelling van een online-verzameling van beste toepassingen in ALL die ook voorbeeldmateriaal zal bevatten voor het aanleren van een vreemde taal voor volwassenen. De partners zullen ook samenwerken om de aanvulling van gegevens in verschillende contexten te evalueren. Hiermee willen ze hun toepassingen en materialen voor het aanleren van vreemde talen aan volwassenen van diverse origine en aan volwassen studenten in het algemeen, optimaliseren. Bovendien zullen de partners een online-gids ontwikkelen die beschrijft hoe het geselecteerde materiaal kan gebruikt worden. Tenslotte willen de projectpartners een online-community opstarten die aan alle studenten toelaat om ideeën en ervaringen in het leren van een vreemde/tweede taal uit te wisselen. In het algemeen wil het project taalleerkrachten, opleiders, ICT-experts en volwassen studenten van verschillende landen samenbrengen en zo multiculturalisme te promoten en communicatie en samenwerking tussen Europese burgers met gelijke interesses te versterken. Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Martine VERJANS
Valorising Linguistic Diversity in Multiple Contexts of Primary Education. (VALIDIV) KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Centrum voor Taal en Onderwijs Leuven
Onderzoekers: • Kristiaan Van den Branden
Teaching in the Bed of Procrustes - Effectiveness of gender-sensitive strategies with regard to academic achievement, school retardation, unqualified drop-out, the motivation to learn and the aspirations youngsters in secondary education. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Onderwijskunde
Onderzoekers: • Ferdinand Laevers
Talige muzikaliteit: experimenteel onderzoek naar het verband tussen muzikaliteit en uitspraakvaardigheid (intonatie en beklemtoning) in de vreemdetaalverwerving. Universiteit Antwerpen Abstract: Recent onderzoek in de vreemdetaalverwerving doet een verband vermoeden tussen muzikaliteit en uitspraakvaardigheid. Experimenteel onderzoek moet uitwijzen of 'gevoel voor ritme en intonatie' - de essentie van muzikaliteit -, samenvalt met de processen die verantwoordelijk zijn voor de uitspraakvaardigheid in een vreemde taal. Indien deze hypothese bevestigd wordt, biedt dit evidente perspectieven voor een wetenschappelijk onderbouwde uitspraaktraining in de vreemdetalendidactiek op basis van inzichten en instructiemethodes uit de muziekpedagogie. Organisaties: • Internationale bedrijfscommunicatie
Onderzoekers: • Veronique Verhoeven • Lieve Vangehuchten
Ontwikkeling van toetsenpakket voor taalexamens Frans en NT2 voor onderwijspersoneel Universiteit Hasselt Abstract: In november 2011 kreeg CTL-UHasselt de opdracht toegewezen van het AKOV (Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming) om taaltoetsen Frans en Nederlands (NT2) te ontwikkelen voor het personeel en onderwijzend personeel van Vlaamse lagere scholen, middelbare scholen, centra voor leerlingenbegeleiding, inspectie en CVO's in Vlaanderen en Franstalige scholen op Vlaams grondgebied. We verwijzen naar de omzendbrieven PERS/2010/01 i.v.m. de vereiste taalkennis bij een aanstelling in het onderwijs (http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=14173 en PERS/2010/02 i.v.m. de vereiste taalkennis bij een aanstelling in een Franstalige school of een Nederlandstalige school met een Franstalige afdeling op het grondgebied van het Vlaams Gewest (http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=14174) en de daarin vermelde decreten. Met ingang van 1 september 2009 is een nieuwe regeling van kracht betreffende de vereiste taalkennis bij een aanstelling van een personeelslid in het onderwijs. Het gaat enerzijds om: - de kennis van het Nederlands als onderwijstaal - de kennis van het Frans als verplichte tweede taal in het basisonderwijs. Voor de Franstalige scholen op Vlaams grondgebied gaat het om: - de kennis van het Frans als onderwijstaal, - de kennis van het Nederlands als bestuurstaal en ook - de kennis van het Nederlands als verplichte tweede taal Om een betrekking in het onderwijs te kunnen uitoefenen, moet het personeelslid kunnen aantonen dat het voldoet aan de taalvereisten. Hiertoe dienen deze taalexamens. De afname van de taalexamens gebeurt decentraal door de daartoe geselecteerde CVO in elke provincie. De ontwikkeling van de taaltoetsen werd uitbesteed door de Vlaamse regering, in de persoon van het Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming. De toetsen dienen volledig afgestemd te zijn op het Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Moderne Talen (ERK). Met name toetsen voor de niveaus A2, B1, B2 en C1, voor de vaardigheden lezen, luisteren, spreken en schrijven, worden ontwikkeld. Daarbij is eenduidigheid cruciaal en dient de afstemming van de toetsen op het ERK wetenschappelijk onderbouwd en gevalideerd te zijn. Speciale aandacht wordt besteed aan de parallellie en afstemming tussen de toetsopgaven voor NT2 en voor Frans. Naast de ontwikkeling en validatie van de taalexamens voor beide talen, bestaat de opdracht uit het aanleveren van advies en ondersteuning van disseminatie van de ontwikkelde toetsen. Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Martine VERJANS • Anouk GELAN
Gender in de Ugandeze secundaire schoolklas: Tekstboek representatie, onderwijzers discours en implicaties voor de praktijk Universiteit Gent Abstract: Deze studie naar gender in de Ugandeze schoolklas berust op interdisciplinair onderzoek naar curriculummateriaal en pedagogiek. De focus is op genderrepresentatie in vier populaire Engelse tekstboeken die worden aanbevolen door het Ministerie van Onderwijs voor het leren van Engels aan leerlingen in Ugandeze secundaire scholen. Er wordt ook nagegaan hoe leerkrachten deze teksten mediëren en welke factoren deze omgang beïnvloeden. Organisaties: • Vakgroep Vergelijkende cultuurwetenschappen
Onderzoekers: • Chia Longman
Het Common European Framework of Reference for Languages: Learning, Teaching, Assessment (CEFR) vertaald naar een Vlaamse bedrijfscontext Hogeschool Gent Abstract: Het onderzoek wil een antwoord vinden op de vraag naar de verhouding tussen de talige functievereisten op de werkvloer en die welke aangeleerd worden binnen het onderwijs aan professionele bachelors bedrijfsmanagement. Hoe is de situatie nu en hoe kunnen functievereisten en schoolse output optimaal worden afgestemd op elkaar? Door een corpus van geschreven en gesproken (ook interactieve) tekst aan te leggen en de competenties van de participanten volgens de tabellen van het CEFR te laten inschalen door de stakeholders, moet een helderder licht schijnen over de verhouding tussen perceptie, werkelijke noden en aanbod.
Op basis van deels reeds bestaande technologie kan daarna een tool ontwikkeld worden, die voor bedrijven een efficiëntere selectiemethode garandeert, voor docenten duidelijkere eindcompetenties mogelijk maakt en voor studenten zelfsturing bevordert. Hoewel dit project beperkt blijft tot enerzijds de afstudeerrichtingen Accountancy-Fiscaliteit en Logistiek Management en de sectoren die daarmee samenhangen en anderzijds tot Frans als vreemde taal, zal het door de ontwikkeling van geschikte onderzoeksmethoden de weg vergemakkelijken naar grootschaliger en dieper onderzoek. Organisaties: • Departement Bedrijfsmanagement Mercator • Vakgroep Marketing
Onderzoekers: • Lodewijk De Wilde
Design van een leeromgeving voor taalcoaching NT2. Universiteit Antwerpen Abstract: De algemene doelstelling van dit project, is de ontwikkeling van een eigen NT2-leeromgeving ter ondersteuning van de 4000 medewerkers van het Zorgbedrijf Antwerpen. Ze begeleiden, verzorgen en staan dagelijks een 1500-tal klanten bij en communicatie speelt hierin een cruciale rol. De NT2-leeromgiving wordt op maat van het Zorgbedrijf ontwikkeld en kan permanent evolueren, afhankelijk van de maatschappelijke en wettelijke evoluties. Organisaties: • Individueel onderzoek IOIW
Onderzoekers: • Jozef Colpaert
Proces-verbaal van de XIIe Vaste Gemengde Commissie Vlaanderen - Québec te Brussel 31 maart 2011 / Werkprogramma voor de jaren 2011,2012 en 2013 Universiteit Hasselt Abstract: In het kader van de Entente Québec-Vlaanderen zal het Centrum voor Toegepaste Linguïstiek verkennend onderzoek uitvoeren met het oog op een grondig onderzoek met volgende partners en op volgende gebieden: - Samen met het CCDMD-Montréal (Centre collégial de développement de matériel didactique) en zijn universitaire medewerkers - Welke interculturele verschillen bestaan er in de zakelijke onderhandeling tussen Vlaamse en Québecse zakenpartners, en breder tussen WestEuropese en Noord-Amerikaanse zakenpartners. Voor Québec zal ook ingegaan worden op de taalkundige verschillen t.o.v. het standaard Frans. - Samen met het CCDMD en Druide Informatique (Montréal): - Kan en hoe kan de performante taalcorrector Antidote geïntegreerd worden in een nieuw te concipiëren multimediaal e-learning auteursplatform dat tevens text-to-speech voorziet en zo mogelijk intelligente voice recognition. Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Martine VERJANS
EMSOC: user emprovement in a social media culture Universiteit Gent Abstract: Het project onderzoekt in welke mate en hoe mensen (dis)empowered zijn in hun dagelijkse omgang met sociale media en dit in relatie tot inclusie, mediawijsheiden privacy. Geletterdheid wordt onderzocht vanuit een cultureel-educatief perspectief. Aan de hand van etnografische dataverzameling en retorische analyse wordt nagegaan hoe informele leercontexten ontstaan met de focus op digitale geletterdheid. Organisaties: • Vakgroep Onderwijskunde
Onderzoekers: • Ronald Soetaert • Lieven De Marez
Cognitive Mechanisms of Humor KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Instituut voor Levende Talen
Onderzoekers: • Maarten Lemmens • Kurt Feyaerts • N. N.
INTERcCOM: Interculturele Communicatie in de Euregio Maas-Rijn Universiteit Hasselt Abstract: De Euregio Maas-Rijn, de provincies Limburg en het land Noord-Rijn Westfalen hebben dit onlangs erkend door een omvangrijke ondersteuning van een ambitieus project: INTERcCOM: Interculturele communicatie in de Euregio Maas-Rijn. INTERcCOM wordt ontwikkeld door een internationaal consortium: Provinciale Hogeschool Limburg (PHL), Centrum Toegepaste Linguïstiek - Universiteit Hasselt (CTL-UHasselt), CommArt International (spin-off UHasselt), Hogeschool Zuyd, Institut Supérieur des Langues Vivantes - Université de Liège (ISLV - Ulg), RheinischWestphälische Technische Hochschule (RWTH) Aachen en Gymnasium St. Leonhard Aken. Het project heeft als hoofddoelstelling om op een innovatieve manier en via interactieve e-modules (blended learning) studenten uit de Euregio Maas-Rijn beter te leren communiceren in de drie Euregionale talen: Frans, Nederlands en Duits. Hierbij wordt eveneens rekening gehouden met alle cultuurverschillen die in deze complexe grensregio bestaan. Bovendien voorzien de modules een onderdeel voor (potentiële) studenten afkomstig uit Polen en Turkije. Aan de ontwikkeling gaat een uitgebreid onderzoek vooraf naar taal- en cultuurverschillen, enerzijds tussen de vijf deelregio's van de EMR onderling, anderzijds tussen Turkije, Polen en de EMR. INTERcCOM streeft dus naar een versterking van de communicatieve vaardigheden van toekomstige deelnemers op de Euregionale arbeidsmarkt. Ook om die reden zullen de onderzoeksresultaten verder benut worden ten dienste van de bedrijfswereld. Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Martine VERJANS
Autonomie en retentie in de computergesteunde vreemdetaalverwerving: De impact van het onderliggende pedagogische principe (cognitief-constructivistisch vs. sociaal-constructivistisch) van een online-leermodule op het verwerven van schrijfstrategieën en c Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Organisaties: • Departement Vertaalkunde • Vakgroep Duits
Onderzoekers: • Carola Strobl
Lingua Cluster: Meer euregionale buurtalen-, culturenkennis, hefboom voor euregionale sociale en economische mobiliteit Universiteit Hasselt Abstract: De cluster omvat een zestal acties die enerzijds het geheel van het initieel onderwijs gaande van de kleuterleeftijd tot het hoger onderwijs, en anderzijds ook de arbeidsmarktgerichte voortgezette opleidingen omvatten. Verder zal zowel het onderwijs in de reële klassituatie als het virtueel taalleren aandacht krijgen. Het Centrum van Toegepaste Linguïstiek van de universiteit Hasselt zal op de eerste plaats instaan voor de realisatie van het virtuele talenleerplatform, waarbij niet alleen de zuiver talige component maar ook de cultuurgelinkte communicatieve aspecten zullen aan bod komen. Het platform zal een gevarieerde reeks instrumenten omvatten: een taalleerplatform, een cultuurcommunicatief platform, een sitotheek met een inventaris van geanalyseerde nuttige internetsites, een makelaardij van leermateriaal met een EMR-inslag, de uitwisselingsbeurs voor het opzetten van taalgemengde activiteiten met klassen uit meerdere subregio's van de EMR ... Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Martine VERJANS
De academische Engelse taal: in dienst van het wetenschappelijk onderwijs: organisatie van een systeem met grote capaciteit. Universiteit Antwerpen Abstract: Het project zal een grondige hervorming tot stand brengen van de huidige taalvorming aan de FCK, om tegemoet te komen aan de nieuwe eisen ten aanzien van de academische taalbeheersing Engels. Er wordt vertrokken van een geavanceerde behoeftenanalyse. Voor de materiaalontwikkeling wordt een beroep gedaan op didactisch materiaal dat beschikbaar is in Kinshasa en aan de Universiteit Antwerpen. Het project streeft naar de vorming van docenten en de introductie van een vormingssyssteem dat veel performanter en intensiever is dan het huidige. Er wordt verwacht dat studenten beheersingsniveaus kunnen halen die toegang geven tot de internationale taaltests en de internationale kwalificaties (uiteraard afgestemd op de specifieke studentengroepen: eerste- en tweedejaars en studenten die een buitenlandse specialisatie nastreven). Een multiplicatoreffect wordt op de lange termijn beoogd, door uitbreiding van het systeem naar andere universiteiten en naar het middelbaar onderwijs.. Organisaties: • Antwerps Centrum voor Pragmatiek (IPrA Research Center)
Onderzoekers: • Jozef Colpaert • Pol Cuvelier
Taal- en spraaktechnologie: e-leermethodes ter bevordering van interculturele dialoog Universiteit Hasselt Abstract: Het consortium van dit LLP-multilateraal project wil vooreerst een contrastieve studie uitvoeren van de talen-culturen die deel uitmaken van TST-ID (Nederlands, Frans, Slovaaks, Roemeens, Turks). Op basis van deze gegevens en een studie van de niveaus A1-A2 van het CEFRL zullen vervolgens elektronische taalopleidingspakketten ontwikkeld wordne om volwassen leerders warm maken om (ook) andere of nieuwe Europese talen-culturen, die minder onderwezen worden of totnogtoe minder gekend zijn, te leren. Met aantrekkelijk, efficiënt en vernieuwend opleidingsmateriaal en -diensten, makkelijk toegankelijk voor een breed publiek (ook personen met handicap, als dyslexie, gezichtsproblemen), en ludieke promotie- en sensibiliseringsacties rond de producten en de betrokken culturen wil ze het leren van een nieuwe taal en de kennismaking met de cultuur aanmoedigen en stimuleren. Op die manier hoopt het consortium de kleinere Europese talen een plaats te kunnen geven naast de dominante vreemde talen in het Europese aanbod van taalopleidingen en bij te dragen tot de interculturele dialoog. Immers de keuze van de partners gebeurde vanuit het standpunt van de diversiteit: een oud EU-lid (België), een recent (Slovakije), een zeer recent (RO) en een komend (?; TR); drie godsdiensten (Catholicisme, Orthodoxe godsdienst, Islam); Germaanse (Nederlands), Romaanse (Frans, Roemeens), Slavische (Slovaaks) en Turkse talen; vier delen van de EU (West-, Centraal, Oost- en Zuid-Europa). Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Willem CLIJSTERS • Martine VERJANS • Anouk GELAN
Het toetsen van fraseologische kennis in vreemdetaalverwerving. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dankzij het nieuwe onderzoeksthema Taaltoetsontwikkeling voor vreemdetaalverwervingsonderzoek en de geassocieerde 0,1 ZAPfunctie kan de onderzoeksgroep AQUILANG verschillende aspecten van de reeds ontwikkelde expertise in vreemdetaaldidactiek op innoverende manier met elkaar te integreren in betreffend project (" Het toetsen van fraseologische kennis in vreemdetaalverwerving") dat zich richt op de ontwikkeling van - en het onderzoek naar- toetsen voor het meten van collocationele kennis in een vreemdetaal (Engels en Spaans). Volgens recente inzichten in de vreemdetaaldidactiek is vlot en effectief taalgebruik immers grotendeels afhankelijk van het kunne herkennen en recycleren
van meerwoordcombinaties, die in de literatuur vaak "Chunks" genoemd worden. Het project heeft als doelstellingen (a) een meetinstrument (Discriminating Collocations Test) te ontwikkelen om de fraseologische kennis van vreemdetaalleerders in kaart te brengen en in verband te brengen met hun andere vaardigheden in de vreemde taal (bv. de morfologische en syntactische vaardigheden), en (b) een nieuw integratief toetsformaat (Deleted Essentials Test) dat een verbetering vormt op de wijd verspreide CLOZE en c-tests ( zie Eyckmans et al. 2004) te verfijnen en verspreiden. De toetsformaten worden iet enkel ontwikkeld voor beginners maar ook, en vooral voor meer gevorderde niveaus van vreemdetaalontwikkeling. Organisaties: • Taal- en Letterkunde
Onderzoekers: • June EYCKMANS
LANQUA : Language Network for Quality Assurance Universiteit Hasselt Abstract: Het contract is een samenwerkingsovereenkomst in het kader van een EU-gesponsord project gecoördineerd door de University of Southampton en waaraan meer dan 60 EU-universiteiten meewerken. CTL werkt mee aan de subgroep "Interculturele verschillen" gecoördineerd door de Portugese universiteit van Faro. Doel is het opstellen van kwaliteitsstandaarden voor de opleidingen van vreemde-taalleraars en deze operationaliseren zodat EU-kwaliteitslabels kunnen toegekend worden. Organisaties: • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek • Centrum voor Toegepaste Linguïstiek
Onderzoekers: • Willem CLIJSTERS
Multilinguale thesaurus voor communicatiepathologen: een domeinspecifieke vaktermendatabank Hogeschool Gent Abstract: Dit project vertrekt van het vertaalwoordenboek voor logopedisten en audiologen (Corthals, Van Borsel, Van Lierde, 2004). Alle termen die een aandoening, een onderzoeksprocedure of een interventie van een logopedist of een audioloog betreffen worden geselecteerd. Dit moet naar schatting ruim 1000 vaktermen in het Engels opleveren, die frequent als keyword voorkomen in publicaties op het internationale forum. Deze set wordt opgenomen in de structuur van een thesaurus, naar het voorbeeld van de EET (European Education Thesaurus). De woordfrequentie van elk lemma wordt geverifieerd a.d.h.v. het Journal Archive van de American Speech-Language-Hearing Association en mee opgenomen. Elk lemma krijgt een categorieaanduiding mee aan de hand waarvan het geassocieerd kan worden met één van de subdisciplines in de communicatiepathologie. Er worden buitenlandse deskundigen door de projectaanvragers gecontacteerd. Zij vertalen en annoteren de termen naar hun eigen moedertaal. Annotaties worden geverifieerd en aangevuld a.d.h.v. de scope note uit MeSH database (Medical Subject Headings) . De informatie-uitwisseling wordt vanuit Hogent beheerd en verloopt via een nog te ontwerpen internettool, die eveneens in de uitwisseling van audiobestanden met de correcte uitspraak moet voorzien. De bedoeling is een domeinspecifieke multilinguale thesaurus van vaktermen aan te leggen. Het onderzoeksgehalte van dit project schuilt in de oordeelkundige accumulatie en structurering van een specifiek en geannoteerd lexicon (zodat een eenvoudige thesaurus ontstaat) en in de exploitatie van deze thesaurus met het oog op vergelijkende curriculumstudie. Het toegepast wetenschappelijk karakter van dit project blijkt ook uit de tweetalige vaktermenglossaria die gegenereerd en gepubliceerd worden. Tot de doelgroep worden gerekend (1) binnen- en buitenlandse onderzoekers die internationale publicaties of congresbijdragen klaarmaken, die zoektermen nodig hebben voor literatuurstudies (internet, attenderingstijdschriften) of vergelijkende curriculumstudies willen doen; (2) studenten die eindwerken klaarmaken of deelnemen aan internationale uitwisselingen; (3) vertalers en (4) bibliothecarissen. De internettool kan later bij wijze van spin off gebruikt worden door en voor andere disciplines. Organisaties: • Departement Toegepaste Ingenieurswetenschappen • Departement Gezondheidszorg Vesalius • Departement Vertaalkunde • Vakgroep Informatica • Vakgroep Spraak-, taal- en gehoorwetenschappen • Vakgroep Engels
Onderzoekers: • Joost Buysschaert • Veerle Ongenae • Paul Corthals • Maaike Callens
Speech algorithms for clinical and educational applications (SPACE). Vrije Universiteit Brussel Abstract: In vele toepassingen van spraaksynthese, zoals computerondersteund taalleren of leestraining, is het van belang dat een ogenblikkelijke feedbazck kan gegeven worden en dat de geproduceerde spraak zeer natuurlijk en zeer verstaanbaar klinkt. Hier wordt een hierarchisch ontwerp voor de spraaksynthesizer voorgesteld en onderzocht, waarbij de spraak wordt samengesteld als een aaneenschakeling van elementen van uiteenlopende duren (diphonen, syllablen, worden, phrases, zinnen, paragrafen). Om correctieve feedback mogelijk te maken, moet het bovendien mogelijk worden bepaalde woorden extra te benadrukken. Daartoe zal onderzoek verricht worden naar geschikte spraak modificatie strategien. Organisaties: • Elektronica en Informatica
Onderzoekers: • WERNER VERHELST
Tot uw dienst-II. Universiteit Antwerpen Abstract: In 2002 werd DIDASCALIA gecontacteerd door de Horecafederatie om hen bij te staan in het ontwikkelen van didactisch materiaal ter verbetering van de taalvaardigheid in de horeca-en toerismesector. In samenwerking met de verschillende opdrachtgevers (o.a. VDAB, FOREM, Bruxelles Formation, Toerisme Vlaanderen, ... ) heeft DIDASCALIA het concept en het design vastgelegd. Ook de didactische begeleiding van de auteurs, de projectcoördinatie en de ontwikkeling van het prototype gebeurde door DIDASCALIA. In 2004 werd DIDASCALIA gevraagd om het vervolg op de eerste cd-rom te begeleiden. Op basis van een enquête bij de gebruikers besloten de verschillende partners om: §het woordenboek uit te breiden met alle verbogen en vervoegde vormen in de vier talen, §de oefeningen in De Put der Wijsheid uit te breiden, §een nieuwe werkvorm aan te bieden (De Onverzadigbare Klant), §de ingebouwde tutor een grotere begeleidende rol te geven,
§de oefeningen adaptief aan te bieden met als hoogste niveau full random van de vier talen en §bijkomende softwaretoepassingen toe te voegen (een virtueel bezoek, extra animatie, ...). Aangezien de doelgroep uit beginners bestaat en niet door de traditionele opleidingscentra bereikt wordt, werd gekozen voor een speelse en constructivistische aanpak. Met de bovenvermelde uitbreidingen wordt deze aanpak consequent verdergezet en uitgebreid. De leerder komt terecht in een virtuele stad en kiest in welke sector hij aan de slag wil. Hij kiest een job en striptekeningen plaatsen de leerder onmiddellijk 'on the spot' in een taalsituatie, waar hij geconfronteerd wordt met vragen van klanten. Het is zijn opdracht hierop een zo gepast mogelijk antwoord te formuleren en te kiezen uit de verschillende mogelijkheden om aan de vraag van de klant te voldoen. Dit houdt eveneens in dat de leerders zelfredzaamheid aanleren door bijvoorbeeld te vragen of hij zijn vraag kan herhalen. De klant herhaalt zijn vraag op vereenvoudigde wijze en de leerder krijgt opnieuw de mogelijkheid om te antwoorden. Indien dit niet lukt, kan hij 'hulplijnen' zoals het woordenboek inroepen of de achtergrondinformatie raadplegen. Bij het oplossen van deze probleemsituaties kan de leerder punten verzamelen. Het spelelement en de lay-out 'op maat' van de taalsituaties geven het programma een duidelijke meerwaarde en motiveren de leerders om zoveel mogelijk interimjobs aan te nemen. De reacties bij de gebruikers waren positief tot zeer positief. Met de uitbreiding op de bestaande cd-rom beoogt DIDASCALIA de leerders nog beter te begeleiden en hen bij te staan in het leren van vreemde talen om de klantvriendelijkheid binnen de verschillende sectoren te verbeteren. Organisaties: • Didascalia
Onderzoekers: • Jozef Colpaert
Impact of computer-based feedback on ESL-learning Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Organisaties: • Departement Vertaalkunde • Vakgroep Engels
Onderzoekers: • Sonia Vandepitte
Ontwikkeling van online multimediaal cursusmateriaal Frans en Engels. (perceel 7 en 10) Universiteit Antwerpen Abstract: De officiële online cursus Frans en Engels - niveau Breakthrough en Waystage - voor BIS Volwassenenonderwijs omvat 240 lessen die gelijkmatig verdeeld zijn over de vier vaardigheden; zijnde spreken, schrijven, luisteren en lezen. De 12 contexten door de DVO gedefinieerd in "Opleidingsprofielen Moderne Talen" zorgen voor de noodzakelijke variatie in de cursus. In elke les wordt deze context gecombineerd met een specifieke eindterm om zo een taaltaak te formuleren voor de cursist. De cursus is volledig gebaseerd op het internet en voorziet in bijkomend materiaal zoals extra documenten, pdf files, audio-en videomateriaal, online woordenboeken en grammatica's, links naar interessante sites, enz. Van alle gebruikte sites is een backup beschikbaar. Feedback wordt deels voorzien binnen het programma, en deels door een mentor. Naast de vier taalvaardigheden scherpt de cursist ook volgende vaardigheden aan bij het doorlopen van de cursus: computervaardigheid, zelfredzaamheid, leren werken met informatiebronnen op het internet, informatie leren opzoeken op het net, een kritische houding ontwikkelen tegenover de gevonden informatie en zelfevaluatie van de eigen antwoorden. Organisaties: • Didascalia
Onderzoekers: • Wilfried Decoo • Jozef Colpaert
De ontwikkeling van multimediaal cursusmateriaal Frans Vantage 1 en 2 voor B.I.S. Online. Universiteit Antwerpen Abstract: De officiële online cursus Frans - niveau vantage - voor BIS Volwassenenonderwijs omvat 240 lessen die gelijkmatig verdeeld zijn over de vier vaardigheden; zijnde spreken, schrijven, luisteren en lezen. De 15 contexten - door de DVO gedefinieerd in "Opleidingsprofielen Moderne Talen" - zorgen voor de noodzakelijke variatie in de cursus. In elke les wordt deze context gecombineerd met een specifieke eindterm om zo een taaltaak te formuleren voor de cursist. De cursus is volledig gebaseerd op het Internet en voorziet in bijkomend materiaal zoals extra documenten, pdf files, audio-en videomateriaal, on line woordenboeken en grammatica's, links naar interessante sites, enz. Naast de vier taalvaardigheden scherpt de cursist ook volgende vaardigheden aan bij het doorlopen van de cursus: computervaardigheid, zelfredzaamheid, leren werken met informatiebronnen op het internet, informatie leren opzoeken op het net, een kritische houding ontwikkelen tegenover de gevonden informatie en zelfevaluatie van de eigen antwoorden. Organisaties: • Didascalia • Didascalia
Onderzoekers: • Wilfried Decoo
TN : Facilitating regional learning processes in a competitive environment : regional socio-economic and cultural development in three accession countries and three member states. (RENCOM) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit thematisch netwerk is er op gericht regionale leerprocessen te stimuleren. Het zoekt onder andere naar een niet-hiërarchische manier waarop regios van elkaar kunnen leren Tevens helpt het kandidaatlanden in het voorbereiden van regionale ontwikkelingsdossiers. Verder draagt het bij aan de Europese discussie over structurele indicatoren. Uiteindelijk moet een interactieve website continuïteit geven aan de in het project ontwikkelde ideeën en het tot stand gekomen regionaal netwerk van sociaal-economische innovatie. Zie website www.vub.ac.be/SOCO/tesa/rencom.htm Organisaties: • Sociaal Onderzoek
Onderzoekers: • JACQUES VILROKX
ICT integratie in het taalonderwijs aan de Plantijnhogeschool : onderzoek met het oog op het verlenen van beleidsondersteunende adviezen. Universiteit Antwerpen Abstract: Naar aanleiding van de opening van de nieuwe campus, de goedkeuring van het nieuwe Beleidskader Onderwijsontwikkeling en het opstellen van een ICT-strategie beoogt dit project onderzoek op het vlak van ICT-integratie in het taalonderwijs aan de Plantijnhogeschool met het
oog op het verlenen van beleidsondersteunende adviezen. Organisaties: • Didascalia • Didascalia
Onderzoekers: • Wilfried Decoo
Ontwerp, implementatie en evaluatie van krachtige leeromgevingen. Universiteit Antwerpen Abstract: Gedurende het voorbije decennium hebben zich binnen de onderwijspsychologie, onderwijstechnologie en de ontwerpkunde ('instructional design') belangrijke en veelbelovende ontwikkelingen voorgedaan die (erg) relevant zijn voor het onderzoek en de ontwikkeling van krachtige leeromgevingen. Hoewel het onmiskenbaar is dat de ontwikkelingen binnen deze (sub)disciplines een aantal gelijkenissen vertonen, is er behoeft aan een systematische confrontatie en integratie van de theoretische denkkaders, de onderzoeksmethoden en de empirische bevindingen uit de drie genoemde (sub)disciplines. Organisaties: • VAKGROEP GERMAANSE TAAL- EN LETTERKUNDE • Didactica
Onderzoekers: • Jules Frans Daems
Strategieën bij vreemdetaalverwerving (Duits): de validatie van de meervoudsvorming versus andere indicatoren. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het doel van dit project is onderzoek naar de rol van strategieën bij vreemdetaalverwerving in een institutionele context. Het gaat daarbij om de verwerving van Duitse meervoudsvormen door Nederlandstalige taalleerders uit het secundair onderwijs (ASO). Een voorbereidend literatuuronderzoek heeft tot doel de psychologische literatuur in een sociolinguïstisch kader (onderwijsmethodes, klascontext, onderwijsdoelen) te interpreteren. Het operationeel onderzoek moet in eerste instantie uitwijzen of de meervoudsvorming als een valide indicator voor strategisch gedrag bij vreemdetaalverwerving gezien mag worden. Daarbij wordt gebruik gemaakt van verschillende, elkaar aanvullende onderzoeksmethodes (statistische verwerking van schriftelijke tests met foutenanalyse; intro- en retrospectie). Een antwoord op deze vraag zou ook een nieuw licht kunnen werpen op de vraag of meervoudsvormen in een vreemde taal samen met het basiswoord als items geleerd worden of dat de meervoudsvorming op basis van het toepassen van morpho-syntactische regels gebeurt (psycholinguïstisch luik ). Een antwoord hierop heeft vooral pedagogisch-didaktische implicaties voor het vreemdetaalonderwijs. Organisaties: • Germaanse Talen
Onderzoekers: • KATJA LOCHTMAN • MADELINE LUTJEHARMS
Genderaspecten van Nederlandse rechtstaal in België. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Bij het lezen van juridische teksten in het Nederlands valt in de meeste gevallen de afwezigheid van vrouwelijke persoonsbenamingen en vrouwelijke voornaamwoorden op. Wat de juridische actoren betreft, krijgt men de indruk dat er voornamelijk mannelijke beroepsnamen worden gebruikt, die als neutrale vorm moeten fungeren, terwijl naar de rechtssubjecten niet alleen met mannelijke rolnamen wordt verwezen maar ook met neutrale. opzich zouden neutrale beroeps- en rolnamen een gelijke benadering van man en vrouw moeten kunnen waarborgen. Doordat er voortdurend met mannelijke voornaamwoorden naar wordt verwezen, ontstaat echter geen neutraal, maar integendeedl een sterk mannelijk beeld. Alleen in wetteksten die specifiek betrekking hebben op vrouwgerelateerde onderwerpen zoals vrouwenarbeid, vrouwenhandel, moederschap e.d. lijkt er expliciet sprake te zijn van vrouwen. Is dat inderdaad zo? Is er een alternatief nodig en wat zouden de ipplicaties daarvan zijn? Organisaties: • Instituut voor Taalonderwijs
Onderzoekers: • MARIE-REINE BLOMMAERT
Vergelijkend onderzoek van de onderliggende psychologuïstische en cognitieve processen bij meertalig basisonderwijs. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Meeralig onderwijs neemt in Europa en in België hand over hand toe. Op diverse onderwijsniveaus wordt ermee geëxperimenteerd. Meertalig onderwijs betekend dat het curriculum, bijvoorbeeld in het basisonderwijs, in verschilende talen wordt onderwezen. Meestal wordt van twee talen gebruik gemaakt maar omdat er later ook vreemde talen bijkomen, wordt aan de terminologie meertalig onderwijs de voorkeur gegeven. De resultaten van dergelijk onderwijs, de ondeliggende psychosociolinguïstische processen, noch de cognitieve impact ervan werden totnutoe bestudeerd. dit betekent dat hypothesen zoals de veronderstelde meerwaarde van meertalig onderwijs op het gebied van de moedertaal- en de vreemdetaalontwikkeling samen met de veronderstelde meerwaarde aangaande de andere kannisvaken plus de attitudeverschillen dei met dergelijk onderwijs gepaard gaan, niet werden getoetst. Het toetsen van deze hypotesen vormt de kern van dit onderzoek. Dit project is voortvloeiend uit de jarenlange betrokkenheid van de promotoren met meertaligheid en meertalig onderwijs. Het vormt het Belgische luik van een internationaal geheel dat de impact van meeratlig onderwijs in diverse Europese landen bestudeerd. De scholen die in België voor het onderzoek in aanmerking komen, zijn op de eerste plaats de Foyerscholen die Spaans, Italiaans en Frans in combinatie met het Nederlands aanbieden, en de scholen die het decreet Onckelinx implementeren en die voor de combinatie Frans-Nederlands opteren. De methodologische design is empirischetnografisch van aard waarbij vergelijkbare, monolinguale controlescholen en kwantitatieve testing plus de samenstelling van een datablok en een dynamisch variabelenmodel, een quasi-experimentele opzet garanderen. Organisaties: • Germaanse Talen
Onderzoekers: • PIERRE VAN DE CRAEN
Systemisch functionele wetenschappelijke onderzoeksgemeenschap. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van deze WOG is om, door intensieve workshops en de gecoördineerde publicaties die eruit voort zullen komen, de Systemisch Functionele taalbenadering kritisch te doordenken en verder uit te bouwen op het gebied van theoretische grondslagen, methodologie en beschrijving van taalfeiten. Meer specifiek zal deze WOG zich toespitsen op verheldering van de 'representatieve' en de 'interactieve' functie van de taal, d.w.z. op de 'ideationele' en de 'interpersoonlijke' component van het taalsysteem. Organisaties: • VAKGROEP TAAL EN COMMUNICATIE • Internationale bedrijfscommunicatie
Onderzoekers: • Christian Braecke
Mannelijk en vrouwelijk communicatiegedrag in Nederlandstalige en Duitstalige jeugdtijdschriften Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het verschil tussen het vrouwelijke en het mannelijke communicatieve gedrag binnen onze maatschappij is sedert het begin van de tweede vrouwenbeweging, dus sinds de jaren zeventig onderwerp van linguïstisch onderzoek. Het recente onderzoek staat inmiddels ver weg van het oorspronkelijke, door het feminisme beïnvloede concept van 'de vrouw als slachtoffer' en gaat zich steeds meer concentreren op de verschillen en overeenkomsten van seksegebonden taalgedrag, dat fundamenteel als gelijkwaardig wordt gezien. Bij het voorgestelde sociolinguïstische onderzoek gaat het over hoe en in welke mate gender wordt geconstrueerd in een Nederlandstalig (Vlaanderen) en een Duitstalig (BRD) jeugdtijdschrift, hoe verbale communicatie tussen jongens en meisjes wordt weergegeven en welke rol jeugdtijdschriften spelen bij de overdracht van seksesterotypen. Organisaties: • Germaanse Talen
Onderzoekers: • MADELINE LUTJEHARMS
Congres : Instructed second language learning - Brussel - 24 tot 26 augustus 2000 Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het colloquium is opgevat als een interdisciplinair forum voor presentatie en discussie van recent onderzoek naar alle aspecten van taalonderwijs en taalverwerving, met speciale aandacht voor: - de relatie tussen het taalonderwijs- en taalleerproces. - De specifieke aard van institutionele leercontexten en hun invloed op het taallleerproces. - de bijdrage van de studie van gestuurde taalverwerving voor een algemene theorie van taalverwerving en tweetaligheid. De relatie tussen verschillende taalonderwijsvormen, impliciete en expliciete taalleerprocessen, enimpliciete en expliciete taalkennis. Organisaties: • Romaanse Talen
Onderzoekers: • MICHEL PIERRARD
De rol van de moedertaal bij de verwerving van woordenschat in een vreemde taal. - Woordenschatverwerving in een vreemde taal: syntagma en/of morfeem? Vrije Universiteit Brussel Abstract: Bij de vreemdetaalverwerving binnen een autonoom leerproces moet de taalverwerver regelmatig zelf keuzes maken met betrekking tot de leerstof en de voor haar/hem optimale verwervingsstrategie. Dat impliceert enerzijds aandacht voor de uiteindelijke doelstelling bij het leerproces. (wat wil men op het vlak van de taal bereiken) en anderzijds een zekere mate van bewustmaking van het verwervingsproces op basis van een kritische introspectie (hoe wil men dat doel bereiken). Deze aspecten willen we onderzoeken voor de verwerving van woordenschat bij de keuze van de woorden en de strategieën, die bij de verwerving worden gebruikt. Dit inzicht kan dan helpen bij de ondersteuning van het verwervingsproces door de leerkracht. Organisaties: • Centrum voor Linguistiek • Taal- en Letterkunde
Onderzoekers: • KATJA LOCHTMAN • MADELINE LUTJEHARMS
Taalvaardigheden en attitudes van Nederlandstalige, Franstalige en allochtone leerlingen in het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel. (Progr : Beleidsgericht onderzoek 98/Beleidsdomein : Brusselse Aangelegenehden) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het Nederlandstalig onderwijs in Brussel wordt geconfronteerd met een heterogene schoolpopulatie. De leerlingpopulatie bestaat namelijk niet enkel uit Nederlandstalige kinderen maar ook voor een groot deel uit kinderen uit Franstalige gezinnen. Deze situatie kan verstrekkende gevolgen hebben, zowel voor dagelijkse werking van de scholen, als voor de talige, sociale, psychologische en cognitieve ontwikkeling van de leerlingen. Zij zal dan ook een belangrijke invloed hebben op de verdere relatie tussen de Vlaamse Gemeenschap en de multi-culturele Busselse realiteit. Het project wil de impact van deze niet-geïnstitutionaliseerde vorm van immersieonderwijs bestuderen op: a) de ontwikkeling van kennis en vaardigheden in het Nederlands en hett Frans; b) de ontwikkeling van percepties van en attitudes tav beide landstalen en hun respectievelijke gemeenschappen; bij de Nederlandstalige en de Franstalige jongeren i het secundair Nederlandstalige onderwijs in Brussel. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een cross-sectionele studie met een quasi experimenteelonderzoeksdesign. Organisaties: • Romaanse Talen
Onderzoekers: • MICHEL PIERRARD
Taal, macht en identiteit. Universiteit Antwerpen Abstract: De relatie tussen taal, macht, en identiteit wordt onderzocht met het oog op de sociale, politieke, en ideologische fenomenen verbonden aan observeerbare discursieve patronen, taalregimes, en taalhierarchiën, in het bijzonder in diverse institutionele contexten. Organisaties: • Linguistiek • Antwerps Centrum voor Pragmatiek (IPrA Research Center)
Onderzoekers: • Jozef Verschueren
Van strategische competentie naar autonoom leren. Vreemdetaalverwervingsprocessen en taalbewustheid Vrije Universiteit Brussel Abstract: De klemtoon op gebruik van strategieën bij processen van vreemdetaalverwerving en -verwerking heeft geleid naar belangstelling voor de graad van bewustheid bij die processen. Als de taalverwerver haar/zijn strategische competentie wil beïnvloeden moet er tenminste een fase van bewustheid zijn, om de eigen compententie te kunnen beoordelen (intro- en retrospectie) en eventueel te optimaliseren. Uit het onderzoek tot nu toe blijkt, dat men niet zonder meer van 'ideale' strategieën kan uitgaan. De persoonlijkheid van de leerling, haar/zijn motivatie, de situatie en de taak spelen steeds mee. Als het verwervingsproces gedeeltelijk (of na de verwerving van een zekere basiskennis helemaal) autonoom wordt georganiseerd, kan de leerling het verwervingsproces beter aan de eigen persoonlijkheid aanpassen en krijgt zij/hij meer verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces. Dat verhoogt de motivatie. Bij het onderzoek gaat het enerzijds om het verder ontwikkelen van lesmateriaal voor het
autonoom leerproces, waarbij de nadruk op bewustmaking van het eigen strategiegebruik ligt, en anderzijds om een onderzoek naar hoe leerlingen dat eigen leerproces organiseren en ervaren. Organisaties: • Germaanse Talen
Onderzoekers: • MADELINE LUTJEHARMS
Linguistische en psycholinguïstische determinanten van de doeltreffendheid van expliciete instructie in tweedetaalverwerving. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit onderzoek tracht op een experimentele wijze na te gaan in welke mate en onder welke omstandigheden expliciete instructie over grammaticale structuren van een tweede taal de verwerving van impliciet kennis van die taal (gunstig) beïnvloedt. Om deze invloed na te gaan zal een algemene hypothese getest worden. Daarna zullen wij ons toespitsen op de structuren en regels. Hiervoor zullen wij gebruik maken van een aantal onafhankelijke linguïstische en psycholinguïstische variabelen. Voor de te leren structuren zijn dat (a) de linguïstische-typlogische gemarkeerdheid en (b) de contrastieve gemarkeerdheid. Voor de te leren regel zijn dat (a) haar betrouwbaarheid en (b) haar psycholinguïtische complexiteit. Voor elk van de vier variabelen hebben wij een hypothese geformuleert die d.m.v. een experimenteel design zullen onderzocht worden in een klascontext waarbij het type expliciete instructie constant gehouden wordt. Er zullen dus 6 groepen van 20 personen elk getest worden die twee controle conditites en 4 experimentele condities vertegenwoordigen. Organisaties: • Germaanse Talen • Romaanse Talen
Onderzoekers: • MICHEL PIERRARD • Alexis HOUSEN
In welke mate zijn gesprekken in literaire teksten afhankelijke van gender-specifieke variabelen? Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het is de bedoeling dialogen tussen mannen en vrouwen in recente literaire teksten vanuit het gender-perspectief discoursanalytisch te analyseren. In 1999 - in het eerste jaar van het project - hebben de leden van de werkgroep zich vertrouwd gemaakt met de recente literatuur over (feministische) discoursanalyse. In 2000 hebben zij gesprekken in vertelproza van vrouwelijke Zwitserse auteurs uit de jaren 1970 tot 2000 geanalyseerd. Er bleek dat niet alle werken van het tekstcorpus optimaal geschikt zijn voor dit onderzoek omdat er maar relatief weinig dialogen in voorkomen en omdat vele gesprekken op monologen lijken. In 2001 heeft de groep zich op de analyse van populaire literatuur geconcentreerd en ook literaire werken van mannen bij het onderzoek betrokken. Over dialogen in literaire prozawerken is er nog niet veel gender-specifiek onderzoek verricht; dankzij de steun van de OZR kan de werkgroep pionierswerk verrichten. De onderzoeksgroep is interuniversitair en biedt een wetenschappelijk forum aan doctorandi Duitse taal- en letterkunde uit het hele land. Het project is interdisciplinair: taal- en letterkundigen werken actief mee in deze onderzoeksgroep. Op die manier kan de groep bijdragen tot het overbruggen van de kloof tussen taal- en literatuurwetenschap. In 2000 heeft de groep driemaal vergaderd. Er werden teksten van Zwitserse schrijfsters geanalyseerd. S. Bossaert gaf een lezing over de resultaten van haar licentieverhandeling over 'Taal en gender. Linguïstische analyse van de interactie in de schoolklas en bij een vrouwelijke arts'. In de tweede helft van het jaar 2000 bleek het noodzakelijk het tekstcorpus uit te breiden en wat meer te variëren dan oorspronkelijk gepland. Er is meer tijd nodig om meer teksten van uiteenlopende aard te analyseren. De tot nu toe behaalde resultaten zijn interessant en veelbelovend. Bovendien biedt de onderzoeksgroep een goed forum aan jonge onderzoekers Duitse taal- en letterkunde uit het hele land. Graag zou de onderzoeksgroep het onderzoek in de komende jaren verder willen uitdiepen en de resultaten in 2002 openbaar bekend maken in het kader van een colloquium en een wetenschappelijke bundel van de proceedings. Organisaties: • Germaanse Talen
Onderzoekers: • Margrit MULLER Heidy
Het Nederlands in Brussel: een kwalitatief onderzoek op basis van netwerkanalyse. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project is een voortzetting van het onderzoek "taalverhoudingen, taalverschuivingen en (taal)identiteit in Brussel" (BRUT), dat, onder leiding van prof. dr. Baetens Beardsmore en prof. dr. De Metsenaere in 1996 werd gehonoreerd via onderzoeksprogramma humane wetenschappen (zgn. Van Den Brande gelden), maar waarvan het micro-linguistische deelonderzoek door personeels- en administratieve problemen pas in januari 1998 aangevat is en reeds eind december afloopt. Het hier voorgestelde project beantwoordt aan de grote nood die er heerst om de Brusselse taalstructuren in kaart te brengen. Het onderzoek bestaat uit een kwalitatieve analyse van het gebruik van het Nederlands in Brussel. Omdat taalgedrag, vooral linguïstische variatie in een twee- of meertalige gemeenschap, sociaal gemotiveerd is, vertrekken we van dagelijkse interacties tussen individuen binnen een relevante communicatieve context. Daarom wordt een beroep gedaan op sociale netwerkanalyse aangezien deze aanpak ons in staat stelt het gebruik van het Nederlands te verklaren vanuit de onderliggende dynamiek die sprekers ertoe aanzet taal op een specifieke manier te hanteren. Door de sociale netwerk variabelen te correleren aan de typerende taalkundige variabelen ontstaat een duidelijk beeld van de sociolinguïstische systematiek die het gebruik van het Nederlands ondersteunt. Organisaties: • Germaanse Talen
Onderzoekers: • PIERRE VAN DE CRAEN