Onderzoek naar topbeloningen De beloning van topbestuurders ten opzichte van medewerkers. Utrecht, 1 juni 2011

Onderzoek naar topbeloningen 2010 De beloning van topbestuurders ten opzichte van medewerkers

Utrecht, 1 juni 2011 Frank Hendriks Mariska Stuivenberg

1

10118/4/FNV BG/eindrapportage/01-06-2011

INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave ..................................................................................................... 2 1.

Inleiding...................................................................................................... 3

2.

Uitgangspunten voor de Berekening ............................................................... 3

3.

Selectie van Ondernemingen ......................................................................... 6

4.

Resultaten ................................................................................................... 7

4.1.

Financiële instellingen ................................................................................ 8

4.2.

Bouwondernemingen ................................................................................10

4.3.

Diensten, handel en transport ....................................................................12

4.4.

Industrie .................................................................................................14

4.5.

Metaal en elektrotechniek ..........................................................................16

5.

Conclusies ..................................................................................................18

BIJLAGE 1 ...........................................................................................................19 BIJLAGE 2 ...........................................................................................................20 BIJLAGE 3 ...........................................................................................................21

2


1. INLEIDING Topbeloningen zijn in toenemende mate onderwerp van publieke discussie. Ook binnen vakbonden. De FNV-bonden hebben in een congresresolutie als beleidsuitgangspunt geformuleerd dat het hoogste salaris binnen een onderneming maximaal 20 maal zo hoog is als het laagste salaris in de onderneming. Dit uitgangspunt is bekend geworden onder de naam ‘Factor 20’.

Factor 20:

Vast salaris topbestuurder is maximaal 20. Vast salaris laagst betaalde medewerker

De FNV Vakcentrale, FNV Bondgenoten en FNV Bouw hebben aan Basis & Beleid Organisatieadviseurs B.V. gevraagd te analyseren hoe de norm Factor 20 zich verhoudt tot de realiteit bij ondernemingen met een AEX- of AMX beursnotering, aangevuld met ondernemingen die voor het arbeidsvoorwaardenbeleid van de bonden van belang zijn. Dat is voor het eerst gebeurd over 2009. Recent zijn de gegevens van topbestuurders over 2010 beschikbaar. In dit rapport is de verhouding tussen het inkomen van de voorzitter Raad van Bestuur en het laagste binnen de onderneming over 2010 geanalyseerd en hoe deze zich heeft ontwikkeld ten opzichte van 2009. Voor dit onderzoek heeft Basis & Beleid gebruik kunnen maken van de databank van de Volkskrant over de beloning van de topbestuurders van AEX- en AMX-ondernemingen en de lijst van toegevoegde ondernemingen 1. 2. UITGANGSPUNTEN VOOR DE BEREKENING Uitgangspunten voor de berekening van Factor 20: • Factor 20 heeft betrekking op de verhouding van het vaste loon van de voorzitter van de Raad van Bestuur. Onder vast loon van de voorzitter wordt verstaan het basissalaris van de voorzitter van de Raad van Bestuur. Een aantal bedrijven in de lijst vermeldt in de jaarrekening niet de individuele beloning van de voorzitter van de Raad van Bestuur. In dat geval is de beloning van de totale Raad van Bestuur gedeeld door het aantal leden van de Raad van Bestuur 2. In de weergave van de resultaten is steeds bij de voorzitter van de Raad van Bestuur tussen haakjes “(gem.)” vermeld. • Er is binnen de FNV geen norm genoemd voor de totale beloning. FNV Bondgenoten heeft als uitgangspunt dat variabele beloning voor bestuurders aan de top van een onderneming niet meer moet zijn dan 50% van de vaste beloning.

1

Met uitzondering van de gegevens van Friesland Bank, Arcadis, en VolkerWessels die op dat moment in het databestand van de Volkskrant nog niet beschikbaar waren. 2 Daarbij gaat het om FrieslandCampina, Rabobank, Dura Vermeer, van Wijnen Holding, Strukton, TBI Holdings en VolkerWessels.

3


•

Onder variabele beloning wordt verstaan bonussen, aandelenwinsten en optiewinsten. Pensioenopbouw en overige inkomsten van de voorzitter van de Raad van Bestuur zijn niet meegeteld als variabele beloning. De peildatum in dit onderzoek is 31 december 2010. Dat wil zeggen dat gegevens over de beloning van de voorzitter van de Raad van Bestuur betrekking hebben op het jaar 2010. Deze zijn gerelateerd aan de CAO-lonen van medewerkers op 31 december 2010.

Uitgangspunten voor het vaststellen van de vaste beloning voor medewerkers: • In het onderzoek wordt uitgegaan van de beloning voor een vakvolwassen medewerker (meestal 23 jaar en ouder). De jeugdschalen die in veel CAO’s voorkomen zijn niet gehanteerd. • In het onderzoek is het maximum, de hoogste trede, van de loonschaal opgenomen. In veel CAO’s is het namelijk gebruikelijk dat bij normaal functioneren de hoogste trede kan worden bereikt. • Van de medewerkers is het CAO-loon verhoogd met vakantiegeld (genormeerd op 8% 3), en - indien van toepassing - andere vaste beloningselementen als eventuele vaste 13e maand of (vaste) eindejaarsuitkering. Indien in de CAO een eenmalige uitkering is opgenomen voor 2009 of 2010 is dit bedrag - hoewel niet structureel - meegenomen als vast beloningselement. • In het onderzoek is uitgegaan van de laagst toegepaste loonschaal in de CAO. Dit is niet altijd de laagste loonschaal in de loontabellen. Indien uit de CAO niet te herleiden is welke laagste schaal daadwerkelijk wordt toegepast, heeft Basis & Beleid bij de vakbondsbestuurders nagevraagd welke laagste schaal daadwerkelijk in gebruik is. In elf ondernemingen (ASML, ABN Amro, Ballast Nedam, BAM, Dura Vermeer, Heijmans, Heineken, ING, Friesland Campina, Martinair, NS, Océ, Philips, Smit Internationale, Strukton, TBI Holdings, Unilever en VolkerWessels) leidt dit tot het toepassen van een hogere schaal dan de laagste in de CAO. • Van acht ondernemingen is de laagste schaal genomen, omdat (nog) niet bekend is welke laagste schaal daadwerkelijk wordt toegepast. Dit geldt voor de volgende ondernemingen: Aalberts Industries, Arcelor Mittal, Draka, Gasunie, KPN, Nutreco, Randstad en Ten Cate. • Het komt regelmatig voor dat binnen een concern meerdere CAO’s worden toegepast. Bijvoorbeeld een bedrijfstak-cao voor één deel van het concern en een ondernemings-cao voor een ander deel van het concern. Indien dit binnen een concern voorkomt is uitgezocht welke functie, conform CAO het laagst wordt beloond. Dit niveau is als uitgangspunt genomen voor het berekenen van de factor. • Hoewel het aandeel variabel loon in het inkomen van werknemers veelal klein is, komt het wel voor. Variabel loon van de werknemer is echter in deze rapportage buiten beschouwing gelaten. Uitgangspunten voor de vaststelling van het vaste en variabele loon van topbestuurders: 3

In de meeste Cao’s is een vakantietoeslag van 8% opgenomen, al komt soms een ander percentage voor (bijvoorbeeld 8,33%).

4


•

Van de voorzitter van het Raad van Bestuur zijn voor het vaststellen van het vaste loon de bonussen, optiewinsten, aandelenwinsten en overige inkomsten buiten beschouwing gebleven, evenals de pensioenvoorziening. De vergelijking spitst zich dus toe op de vaste elementen. De verschillen in totale beloning (vast en variabel) tussen de voorzitter en de medewerkers zijn vaak groter in vergelijking met de verschillen in de vaste beloning. In de beloning van de topbestuurders zijn namelijk veel variabele beloningselementen opgenomen. Uit de gegevens van de onderzochte bedrijven blijkt dat de totale beloning van de topbestuurders in 2010 slechts voor 39% bestaat uit vast salaris, en voor 47% uit bonus en aandelenwinsten. Overzicht beloningselementen topbestuurders

Aandeel in inkomen 2010 2% 8% Basissalaris 39%

21%

Bonus Optiewinsten Aandelenwinsten Pensioen Overige inkomsten

4% 26%

Bij de bepaling van de omvang van aandelen en optiewinsten is in het onderzoek rekening gehouden met : • De waardestijging in 2010 van aandelen die al voor 2010 zijn toegekend en bij aanvang 2010 nog niet zijn verkocht. • Het verschil tussen de uitoefenprijs van opties en de marktwaarde (als opties in 2010) zijn uitgeoefend. Optiewinsten zijn vooral gerealiseerd door de CEO’s van Fugro (2010: 3,5 miljoen) en KPN (2010: € 1,5 miljoen). Winsten op aandelen zijn er in 2010 vooral voor de CEO’s van Royal Dutch Shell en KPN (beiden meer dan € 4 miljoen.) en voor de CEO’s van Akzo Nobel, ASML, Randstad en Unilever (meer dan € 1 miljoen.). •

Als gedurende het jaar een nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur wordt benoemd, heeft de Volkskrant het salaris en andere beloningscomponenten omgerekend naar een jaarsalaris. Voor de ondernemingen waarvan de gegevens rechtstreeks zijn ontleend aan de jaarverslagen is dezelfde systematiek toegepast.

5


3. SELECTIE VAN ONDERNEMINGEN De volgende uitgangspunten zijn gehanteerd voor het selecteren van ondernemingen: • De onderneming heeft een AEX- of AMX-notering. • Het jaarverslag geeft inzicht in de honorering van bestuurders. • Binnen de onderneming geldt een CAO (ondernemings- of bedrijfstak-CAO), die is afgesloten met FNV Bondgenoten of FNV Bouw. Een aantal ondernemingen met AEX- en AMX-notering in 2009 en 2010 is niet opgenomen in het onderzoek omdat: • er onvoldoende gegevens beschikbaar zijn over het inkomen van de topbestuurder (of de Raad van Bestuur), bijvoorbeeld na overname door private equity-fondsen (bijv. Hema, Maxeda, en NXP (oud Philips Semiconductors) en C1000). • ze zijn opgegaan in andere ondernemingen: bijv. Fortis (geïntegreerd in ABN AMRO), Smit Internationale (geïntegreerd in Boskalis) en Super de Boer (geïntegreerd in Jumbo). • ze geen CAO afsluiten met AbvaKabo FNV, FNV Bondgenoten en FNV Bouw: bijvoorbeeld: ASMI, Crucell, Eurocommercial, Fugro, Imtech, Logica, Prologis, SBM Offshore, USG, Vastned Retail, Wereldhave, Wessanen, TomTom en Unibail/Rodamco. De lijst van AEX- en AMX-bedrijven is uitgebreid met de volgende ondernemingen die van belang zijn voor het arbeidsvoorwaardenbeleid van FNV Bondgenoten: • • •

ABN AMRO Air France/KLM De Nederlandsche Bank

• • • •

Delta Lloyd FrieslandCampina Gasunie Grontmij

• • • •

KPN Nedap NS Rabobank

Bij KPN is de beloning aan de top vergeleken met het minimumloon, omdat de CAO voor postbezorgers op dat niveau betaalt. Deze CAO wordt door Abvakabo FNV afgesloten. In het domein van FNV Bouw zijn naast de BAM-groep (AEX-genoteerd) en Heijmans (AMX-genoteerd) de volgende ondernemingen toegevoegd aan het onderzoek: • TBI Holdings • Ballast Nedam. • Strukton. • Dura Vermeer. • VolkerWessels. TBI Holdings is wel meegenomen, ook al vermeldt TBI in de jaarrekening 2010 nog slechts de totale beloning van de Raad van Bestuur zonder onderscheid naar inkomenscategorieën. In 2009 is het onderscheid tussen vast en variabel inkomen van de CEO nog wel te maken. Bij de bouwondernemingen in het onderzoek is de CAO Bouwnijverheid van toepassing voor medewerkers. De beloning van de topbestuurders van de verschillende ondernemingen is dus gerelateerd aan steeds hetzelfde salaris voor medewerkers.

6


4. RESULTATEN Voor de weergave van de resultaten zijn de ondernemingen ingedeeld in de volgende categorieën: • Financiële instellingen • Bouwondernemingen • Sectoren Diensten, Handel & Transport • Metaal en elektrotechniek • Industrie. Per onderneming wordt getoond in een tabel: • Het basissalaris van de voorzitter van de Raad van Bestuur (CEO) 4 • Het totaalinkomen van de voorzitter van de Raad van Bestuur (CEO) 5 • De opslag op het basissalaris die de CEO ontvangt in de vorm van bonus, aandelen en opties (=variabele beloning), pensioenopbouw en overige inkomsten 6 • De verhouding tussen het variabele loon van de CEO en het vaste loon (basissalaris) van de CEO. Hiervoor hanteert FNV Bondgenoten de norm van 50% 7 • De verhouding tussen het basissalaris van de CEO 8 en het vaste inkomen van de laagstbetaalde medewerker (waarvoor de norm geldt van Factor 20) In de grafieken wordt in de donkerblauwe kolom de Factor 20 van de desbetreffende onderneming in 2010 uitgedrukt, in lichtblauw de Factor 20 in 2009. De eerste grafiek bij de sectoren laat zien hoe het vaste loon van de voorzitter van de Raad van Bestuur zich verhoudt tot het laagste loon. De tweede grafiek toont de vergelijking van het variabel loon van de topbestuurders met hun vaste beloning. De rode stippellijn in deze grafiek geeft de norm van FNV Bondgenoten aan voor de verhouding tussen het variabel loon voor de topbestuurders en hun vaste beloning. Aan het einde is een overzicht opgenomen met de gehanteerde arbeidsvoorwaarden per onderneming.

4 5 6 7 8

Soms het gemiddelde salaris van de leden van de Raad van Bestuur. Soms het gemiddelde van de totale beloning van alle leden van de Raad van Bestuur. Of de gemiddelde totale beloning van de leden van de Raad van Bestuur Of van de gemiddelden van de leden. Of het gemiddelde van de leden van de Raad van Bestuur

7


4.1. Financiële instellingen In onderstaande tabel is - in volgorde van de berekende factor - te zien hoeveel de topbestuurders in de onderzochte financiële instellingen in 2010 hebben ontvangen aan basissalaris, variabele beloning en totaal inkomen.

Bedrijf

CEO

Variabel/Vast

Vast loon CEO / laagste loon (Factor 20)

ING

J. Hommen

1.353.000

0

-

1.353.000

0%

48,8

Rabobank (gem.)

P. Moerland

1.133.333

283.333

300.000

1.716.667

25%

34,9

Aegon

A. Wynaendts

955.542

0

627.076

1.582.618

0%

31,5

SNS Reaal

R. Latenstein

581.000

0

121.000

702.000

0%

24,7

Delta Lloyd

N. Hoek

650.000

0

120.600

770.600

0%

24,2

ABN Amro

G.Zalm

563.000

0

165.000

728.000

0%

22,9

Friesland Bank

C. Beuving

434.182

0

9.000

443.182

0%

19,4

De Ned. Bank

N. Wellink

406.650

0

10.662

417.312

0%

13,9

Pensioen Variabel en overig

Vast

Totaal inkomen

Verhouding tussen vaste beloning van topbestuurders en vast loon van medewerkers in de laagste (gebruikte) loonschaal binnen de onderneming in 2010 en 2009.

Financiële instellingen Vast loon CEO / laagste loon 2010

49

Norm vast

Idem 2009

49

35

34 32

31

31

25 23

24

23 21

19

20

17 14

ING

Rabobank (gem.)

Aegon

SNS Reaal

8

Delta Lloyd

ABN Amro

14

Friesland Bank De Nederlandsche Bank


Verhouding tussen variabele en vaste beloning van topbestuurders in 2010 en 2009

Financiële instellingen

59%

50%

29%

27% 25%

4%

ING

Rabobank (gem.)

Aegon

SNS Reaal

Delta Lloyd

Variabel/Vast 2009

Variabel/Vast 2010

ABN Amro

Friesland Bank De Nederlandsche Bank Norm

Resultaten: • Van de acht onderzochte financiële instellingen overschrijden zes instellingen de norm van Factor 20. Twee banken, de Nederlandsche Bank (2010: factor 14) en de Friesland Bank (2010: factor 19), blijven onder deze norm. • De overschrijding bij ABN Amro (2010: factor 23) is in 2010 beperkt en is afgenomen ten opzichte van 2009. • In 2009 was het verschil met de norm bij Delta Lloyd (2009: factor 21) en SNS Reaal (2009: factor 23) relatief beperkt, maar dat verschil is in 2010 toegenomen. • Vooral Aegon (2010: factor 32), Rabobank (2010: factor 35) en ING (2010: factor 49) scoren veel hoger dan de norm van Factor 20. • Voor de Friesland Bank is de factor voor het vaste loon binnen de norm. Bij de bank is halverwege 2010 (15 juli) een nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur aangetreden. Het salaris is omgerekend naar een jaarsalaris, overige inkomsten zijn er in 2010 nauwelijks geweest. • Er is bij de financiële instellingen in 2010 weinig variabele beloning uitgekeerd. Alleen bij Rabobank is variabele beloning uitgekeerd, (gemiddeld) 25% van het gemiddelde vaste salaris van de leden van de Raad van Bestuur. • Als Jan Hommen niet zijn aanvankelijk toegekende bonus (van € 1,2 mln.) zou hebben teruggegeven, had ING ook in deze vergelijking de norm (50%) ruimschoots overtreden.

9


4.2. Bouwondernemingen In onderstaande tabel is - in volgorde van de berekende factor - te zien hoeveel de topbestuurders in de onderzochte bouwondernemingen in 2010 hebben ontvangen aan basissalaris, variabele beloning en totaal inkomen.


Vast

Totaal inkomen

Bedrijf

CEO

TBI Holdings (gem.)

E. v.d. Assem

886.000

0

-

886.000

0%

30,8

Dura Vermeer (gem.)

J. Dura

589.000

0

-

589.000

0%

20,5

BAM

N. de Vries

554.000

89.000

93.000

736.000

16%

19,3

Ballast Nedam

T. Bruijninckx

479.000

162.000

147.000

788.000

34%

16,7

Heijmans

G. Witzel

456.052

256.529

177.372

889.953

56%

15,9

Strukton (gem.)

Sanderink

408.439

0

408.439

0%

14,2

404.510

381.335

882.891

94%

14,1

VolkerWessels (gem.) G. v.d. Aast

97.046

Variabel/Vast

Vast loon CEO / laagste loon (Factor 20)

Er wordt bij TBI, Strukton en Dura Vermeer geen onderscheid gemaakt tussen vaste en variabele inkomensbestanddelen. Het gemiddelde is in het onderzoek opgenomen als vast inkomen. Verhouding tussen vaste beloning van topbestuurders en vast loon van medewerkers in de laagste (gebruikte) loonschaal binnen de onderneming in 2010 en 2009.

Bouwondernemingen Idem 2009

Vast loon CEO / laagste loon 2010

Norm vast

31 25 21

20

19 17

18

17

16

13

10

20

16 14

14


Verhouding tussen variabele en vaste beloning van topbestuurders in 2010 en 2009.

Bouwondernemingen 94%

56% 50%

34%

22% 16%

Variabel/Vast 2009

Variabel/Vast 2010

Norm

Resultaten: • In 2010 zit de vaste beloning van zes grote ondernemingen onder of vrijwel op de norm van Factor 20. In 2009 voldeden drie van de destijds onderzochte zeven ondernemingen niet aan de norm: BAM (2009: factor 21) zat bijna op de norm en TBI (2009: factor 31) en VolkerWessels (2009: factor 34) gingen er ruim overheen. • Bij Heijmans (2010: 56%) en VolkerWessels (2010: 94%) is de variabele beloning meer dan 50% van het vaste loon. • Ook bij Ballast Nedam is er een belangrijk verschil tussen totale beloning en vaste beloning, maar de hoogte van de variabele beloning ligt binnen de norm van 50%.

11


4.3. Diensten, handel en transport In onderstaande tabel is - in volgorde van de berekende factor - te zien hoeveel de topbestuurders in de onderzochte ondernemingen in de sectoren diensten, handel en transport in 2010 hebben ontvangen aan basissalaris, variabele beloning en totaal inkomen.

Bedrijf

CEO

Vast

TNT

P. Bakker

KPN

A. Scheepbouwer

Ahold Randstad

Vast loon CEO / laagste Totaal Variabel/ loon inkomen Vast (Factor 20)


918.000

679.326

1.006.461

6.938.981

J. Rishton

945.000

1.219.551

B. Noteboom

823.000

2.060.274

Air France/KLM

P.-H. Gourgeon

750.000

15.000

Grontmij

S. Thijssen

418.000

167.000

NS

A. Meerstadt

473.391

0

Arcadis

H. Noy

438.000

486.000

Nedap

R. Wegman

321.000

102.000

243.832

1.841.158

74%

50,0

7.945.442

689%

44,8

446.000

2.610.551

129%

42,8

245.000

3.128.274

250%

39,4

765.000

2%

27,8

75.000

660.000

40%

20,9

10.489

483.880

0%

17,3

111.000

1.035.000

111%

15,2

26.000

449.000

32%

12,3

-

-


Diensten, handel en transport Vast loon CEO / laagste loon 2010

54

Idem 2009

Norm vast

55

45

45 43

43 39

38

28 26 21

21 18

17

15

15 12

TNT

KPN

Ahold Supermarkten

Randstad

Air France/KLM Grondpers.

12

Grontmij

NS

Arcadis

12

Nedap



Diensten, handel en transport

250%

129% 111%

110%

97% 88% 74%

70% 44%

KPN

32% 32% 15%

2%

689% 631% TNT

50%

40%

23%

Ahold Supermarkten

Randstad Air France/KLM Grondpers.

Grontmij

Variabel/Vast 2009

Variabel/Vast 2010

NS

Arcadis

Nedap

Norm

Resultaten: • Binnen de onderzochte onderneming binnen diensten, handel en transport is de topbeloning van zes van de negen topbestuurders hoger dan Factor 20. Hierin vallen vooral TNT (2010: factor 50), KPN (2010: factor 45), Ahold (2010: factor 43) op. De norm Factor 20 wordt met meer dan 100% overschreden. Ook bij Randstad (factor 39) wordt de factor bijna het dubbele van de norm. De hoge factor bij TNT heeft zowel te maken met het loon van de CEO als het loon van de postbezorger (ter hoogte van het minimumsalaris). • De verschillen tussen variabele en vaste beloning zijn bij KPN (2010: 689%), Randstad (2010: 250%), Ahold (2010: 129%), Arcadis (2010: 111%) en TNT (2010: 74%) zeer groot. KPN spant de kroon met een variabel inkomen voor Ad Scheepbouwer dat bijna 7 keer zo hoog is als zijn vaste inkomen. In de jaarrekening van 2010 wordt als beloning voor Ad Scheepbouwer een lagere variabele beloning genoemd namelijk € 2,4 miljoen in plaats van de bijna € 7 miljoen die we in het onderzoek hebben opgenomen. Het verschil ontstaat omdat de Volkskrant rekening houdt met de gestegen marktwaarde van in vorige jaren voorwaardelijk toegekende aandelen die in 2011 kunnen worden verkocht en van opties die in 2010 zijn uitgeoefend.

13


4.4. Industrie In onderstaande tabel is - in volgorde van de berekende factor - te zien hoeveel de topbestuurders in de onderzochte ondernemingen in de industrie in 2010 hebben ontvangen aan basissalaris, variabele beloning en totaal inkomen.

Vast



Bedrijf

CEO

Royal Dutch Shell

P. Voser

1.500.000

8.067.932

955.190

10.523.123

538%

56,9

Unilever

P. Polman

1.072.000

2.723.354

88.000

3.883.354

254%

33,9

FrieslandC ampina (ge C . 't Hart

980.000

260.000

160.000

1.400.000

27%

33,4

DSM

F. Sijbesma

766.000

683.655

113.292

1.562.947

89%

32,1

Heineken

J.-F. van Boxmeer

950.000

1.306.250

464.000

2.720.250

138%

29,6

Ten C ate

L. de Vries

613.000

521.600

240.000

1.374.600

85%

26,9

Nutreco

W. Dekker

632.303

453.145

139.287

1.224.735

72%

26,8

Akzo C oatings

H. Wijers

765.700

3.475.920

726.900

4.968.520

454%

26,6

Draka

F. Dorjee

550.000

740.000

133.000

1.423.000

135%

25,9

C SM

G. Hoetmeer

594.000

525.944

231.000

1.350.944

89%

20,3

Wavin (Owase)

H. ten Hove

359.333

50.163

114.657

524.153

14%

13,5

Gasunie

P.C . van Gelder

260.001

29.467

12.062

301.530

11%

9,4


Overig industrie Vast loon CEO / laagste loon 2010

Idem 2009

Norm vast

57

38 34 33

33 30

32 33 30 27 24

26

27

26

27 27

26 25 20 20 20

17 13

13 9

14



Overig industrie

254%

208%

168% 150% 138%

147%

89%

135%

89%

85% 72% 68%

81%

60%

48% 27% 27%

50%

33%

27% 14% 11%

538%

11%

454%

Variabel/Vast 2009

Variabel/Vast 2010

Norm

Resultaten: • De norm wordt in 2010 binnen de onderzochte ondernemingen in de overige dienstverlening in negen van de twaalf ondernemingen overschreden. Vooral Shell (2010: factor 57), Unilever (2010: factor 34), FrieslandCampina (2010: factor 33), DSM (2010: factor 32) en Heineken (factor 30) overschrijden deze norm. • Alleen Gasunie, Wavin en CSM voldoen bij het vaste inkomen aan de norm. Bij de eerste twee is het verschil tussen vast en totaal inkomen veel kleiner dan bij de andere ondernemingen. • Het verschil tussen de vaste beloning en variabele beloning is ook nog eens erg groot bij negen van de twaalf ondernemingen. Het totale inkomen is bij vijf ondernemingen zelfs ruimschoots meer dan het dubbele van de norm: Shell (2010: 538%), Akzo Nobel (2010: 454%), Unilever (2010: 254%), Heineken (2010: 138%) en Draka (2010: 135%). • Bij ondernemingen als Unilever, Akzo en Royal Dutch Shell zijn de verschillen tussen de variabele beloning en vaste beloning voor de topbestuurder zeer groot; Shell (538%), Akzo Nobel (454%), en Unilever (254%).

15


4.5. Metaal en elektrotechniek In onderstaande tabel is - in volgorde van de berekende factor - te zien hoeveel de topbestuurders in de onderzochte ondernemingen in de metaal en elektrotechniek hebben ontvangen aan basissalaris, variabele beloning en totaal inkomen.

Bedrijf

CEO

Vast



Aalberts Industries

J. Aalberts

518.000

389.000

907.000

75%

24,4

Océ

R. van Iperen

674.736

325.895

181.164

-

1.181.795

48%

25,4

ASML

E. Meurice

757.000

2.063.458

269.327

3.089.785

273%

26,0

Philips

G. Kleisterlee

1.100.000

1.459.053

321.778

2.880.831

133%

46,3

Arcelor Mittal

L. N. Mittal

1.233.010

516.804

1.749.813

42%

49,6

-


Metaal en elektrotechniek Vast loon CEO / laagste loon 2010

Idem 2009

Norm vast

50 46

47

42

26

26

25

26

24

24 20

16



Metaal- en elektrotechniek

305% 273%

142%

133%

75% 60% 48%

42%

41%

50% 30%

Arcelor Mittal

Philips

ASML

Variabel/Vast 2010

Variabel/Vast 2009

Océ

Aalberts Industries Norm

Resultaten: • Alle ondernemingen overschrijden de norm voor het vaste inkomen van Factor 20. De overschrijding is zeer fors bij Arcelor Mital (2010: factor 50) en bij Philips (2010 factor: 46). • Drie van de vijf onderzochte ondernemingen overschrijden ook de norm voor het variabele inkomen: 50% van het vaste inkomen. Vooral bij ASML (2010: 273%) en Philips (2010: 133%) is de variabele beloning hoog ten opzichte van het vaste inkomen. Ook Aalberts (2010: 75%) komt boven de bij norm uit.

17


5.

CONCLUSIES

Uit bijgaande grafieken voor de ondernemingen waarop de Factor 20 van toepassing is, kan het volgende worden vastgesteld: De norm Factor 20 (bijlage 1): • Van de 50 onderzochte ondernemingen voldoen slechts 15 ondernemingen aan de norm Factor 20 die de FNV hanteert. Dat is 30% van de onderzochte ondernemingen. In bijna 70% van de ondernemingen valt de factor hoger uit dan de gehanteerde norm. • Uitschieters, met een factor die zelfs hoger uitkomt dan 40 zijn: Royal Dutch Shell (2010: factor 57%), TNT (2010: factor 50), Arcelor Mittal (2010: factor 50), ING (2010: factor 49), Philips (2010: factor 46), KPN (2010: factor 45) en Ahold (2010: factor 43). • Hoewel ook bij sommige financiële instellingen de norm overschreden wordt, vinden de uitschieters in overschrijdingen plaats in andere sectoren, namelijk grote industriële bedrijven en dienstverleners. Verhouding variabele en vaste beloning van topbestuurders (bijlage 2): • In 21 van de 50 onderzochte ondernemingen is in 2010 geen variabele beloning toegekend aan de topbestuur van de onderneming. • In 29 ondernemingen is aan de topbestuurder variabele beloning toegekend. De norm die FNV Bondgenoten hanteert als uitgangspunt voor variabele beloning van bestuurders - maximaal 50% van de vaste beloning – wordt in 19 van de 50 bedrijven overschreden. Uitschieters zijn: o KPN: 689%. o Royal Dutch Shell: 538%. o Akzo Coatings: 454%. o ASML: 273%. o Unilever: 254% o Randstad: 250%. • In 2010 bestond het inkomen van topbestuurders voor gemiddeld 41% uit een variabel inkomen (bonus, optiewinsten, aandelenwinsten). Dit aandeel is fors gestegen ten opzichte van 2009. In 2009 was het aandeel variabele beloningselementen 27% over een groep vergelijkbare ondernemingen.

18


19

Vast loon CEO / laagste loon 2010 Idem 2009


Norm vast

60

Royal Dutch Shell

TNT

Arcelor Mittal

45

ING

50

Philips

43

KPN

Ahold Supermarkten

40

Randstad

Rabobank (gem.)

Unilever

32 32

FrieslandCampina (gem.)

DSM

30

Aegon

28 27 27 27 25 26 26 25 24 24

Heineken

Air France/KLM Grondpers.

Ten Cate

Nutreco

Akzo Nobel

ASML

Draka

Océ

SNS Reaal

23

Aalberts Industries

30

Delta Lloyd

20 21 19 19 20

ABN Amro

Grontmij

Dura Vermeer (gem.)

CSM

Friesland Bank

17 17 15 16 14 14 14 13

BAM

NS

Ballast Nedam

Heijmans

Arcadis

Strukton (gem.)

VolkerWessels (gem.)

12 12

De Nederlandsche Bank

20

Wavin (Owase)

Nedap

Nedap

10

Gasunie

BIJLAGE 1

Verhouding vaste beloning CEO/laagste loon; alle ondernemingen 54 57

49 50

46

39

35 33 34

9

0

BIJLAGE 2

Variabele beloning/Vaste beloning CEO; alle ondernemingen 800% 689%

700%

600% 538%

500%

454%

400%

300%

250% 254%

273%

200%

100% 50%

48% 56% 32% 34% 40% 42% 27% 25% 11% 14% 16%

85% 89% 89% 94% 72% 74% 75%

111%

129% 133% 135% 138%

0%

Variabel inkomen CEO/Vast inkomen CEO 2010

20

Variabel inkomen CEO/Vast inkomen CEO 2009


Norm max

BIJLAGE 3: OVERZICHT ARBEIDSVOORWAARDEN PER ONDERNEMING

Bedrijf ING Rabobank (gem.) Aegon SNS Reaal Delta Lloyd ABN Amro

Friesland Bank De Nederlandsche Bank

maximum laagste 13e schaal maand

Max Jaarsalaris laagste trede EJU

25.570 30.012 27.981 21.748 24.798 22.661 20.700 27.086

ja ja ja ja nee ja ja ja

27.700 32.513 30.312 23.560 24.798 24.549 22.425 29.344

28.765 28.765 28.765 28.765 28.765 28.765 28.765

nee nee nee nee nee nee nee

18.351 22.447 22.093 20.904 25.987 20.023 27.343 28.706 26.011

Hoogte EJU nee nee

P P P

nee 8,3%

maximum laagste schaal na EJU 27.700 32.513 30.312 23.560 26.865 24.549

nee nee

22.425

28.765 28.765 28.765 28.765 28.765 28.765 28.765

nee nee nee nee nee nee nee

28.765 28.765 28.765 28.765 28.765 28.765 28.765

nee nee nee nee nee nee nee nee nee

18.351 22.447 22.093 20.904 25.987 20.023 27.343 28.706 26.011

nee nee nee nee 4,0% nee nee 0,6% nee

18.351 22.447 22.093 20.904 27.027 20.023 27.343 28.873 26.011

24.354 23.756 26.905 24.533 21.239

nee nee ja ja nee

24.354 23.756 29.147 26.578 21.239

2,0% nee nee nee nee

24.841 23.756 29.147 26.578

26.351 31.078 28.448 23.898 31.933 22.751 23.580 28.836 21.239 27.035 26.711 25.647

nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee nee ja

26.351 31.078 28.448 23.898 31.933 22.751 23.580 28.836 21.239 27.035 26.711 27.784

29.344

Bedrijf Dura Vermeer (gem.) BAM Ballast Nedam Heijmans Strukton (gem.) VolkerWessels (gem.) TBI Holdings (gem.) Bedrijf TNT KPN Ahold Supermarkten Randstad Air France/KLM Grondpers. Grontmij NS Arcadis Nedap

P

P 0

Bedrijf Arcelor Mittal Philips ASML Océ

Aalberts Industries

P

21.239

Bedrijf Royal Dutch Shell Unilever FrieslandCampina (gem.) DSM Heineken Ten Cate

Nutreco Akzo Coatings

Draka CSM Wavin (Owase) Gasunie

21

P p p

P

nee 1,8% 3,0% nee 0,5% nee nee nee nee 8,3% nee nee

26.351 31.622 29.302 23.898 32.093 22.751

23.580 28.836

21.239 29.287 26.711 27.784


Onderzoek naar topbeloningen De beloning van topbestuurders ten opzichte van medewerkers. Utrecht, 1 juni 2011

Recommend Documents