Onderwijsprogramma
Hamel Foundation, Gemeente Gorinchem & Ambassade van de Republiek Korea
Inhoudsopgave Voorwoord Burgemeester van Gorinchem Zuid-Koreaanse ambassadeur
4 5
Les 1. Wie verbinden Nederland en Zuid-Korea 1-1. Hendrick Hamel 1-2. Luitenant-kolonel Den Ouden 1-3. Guus Hiddink
6
Les 2. Zuid-Korea algemeen 2-1. Locatie en klimaat 2-2. Landschap 2-3. Bevolking 2-4. Nationale symbolen 2-5. Korte geschiedenis van Zuid-Korea
11
Les 3. Succesvolle ontwikkeling van Zuid-Korea 16 3-1. Hoe was Zuid-Korea in de jaren 50? 3-2. Economisch succes 3-3. Politiek succes 3-4. Speciale betekenis van deze politieke en economische successen 3-5. Geheimen van deze succesvolle ontwikkeling 3-6. Wat kunnen we daar van leren? 3-7. Zuid-Koreaanse merken Les 4. De Zuid-Koreaanse popcultuur 4-1. De geboorte van de K-Wave 4-2. K-films 4-3. K-pop 4-4. De toekomst van K-Wave
2
23
Les 5. Hoe leven Zuid-Koreanen? 5-1. Hangeul: alfabet 5-2. Hanok: huizen 5-3. Hanbok: kleding 5-4. Religie 5-5. Traditionele feestdagen
29
Les 6. Hansik, Koreaans eten 6-1. Voeding als medicijn 6-2. Rijst en bijgerechten 6-3. Kimchi 6-4. Bulgogi 6-5. Haemul-pajeon 6-6. Tafel manieren
35
Les 7. Onderwijs in Zuid-Korea 7-1. Geschiedenis van onderwijs 7-2. Hoog niveau onderwijs 7-3. Schoolsysteem in Zuid-Korea 7-4. Het leven van basisschool leerlingen 7-5. Traditionele Zuid-Koreaanse muziek 7-6. Taekwondo
39
Les 8. Toerisme in Zuid-Korea 8-1. Seoul 8-2. Gyeongju 8-3. Andong 8-4. Seoraksan en de Oost Zee 8-5. DMZ
44
Les 9. Nederland en Zuid-Korea 9-1. Hoe denken Zuid-Koreanen over Nederland? 9-2. Overeenkomsten Nederland en Zuid-Korea 9-3. Huidige relaties Nederland en Zuid-Korea 9-4. Toekomst Nederland en Zuid-Korea
51
3
Gorinchem Gangnam style Gorinchem en Zuid-Korea hebben een bijzondere band. Het was 350 jaar geleden immers een Gorcumer die schreef over Korea en dit verhaal bekend maakte in de Westerse wereld. Nadat Hendrick Hamel zijn scheepsjournael had gepubliceerd richtte het altijd zo gesloten land zich meer naar buiten. Het resultaat: vandaag de dag zijn ze economisch gezien een van de meest succesvolle landen. Zuid-Koreanen weten veel over Nederland. Door Hamel, maar ook door onze bijdrage aan de Korea oorlog en niet te vergeten door Guus Hiddink die het Koreaanse elftal zo succesvol coachte. Maar wat weten wij eigenlijk over Zuid-Korea? Samsung, Kia, Hyundai, LG, Gangnam style, Taekwondo. Ongemerkt komt er steeds meer Korea in ons leven. Door Hamel heeft Gorinchem een stedenband met de Zuid-Koreaanse stad Gangjin. Dan is het toch best interessant te weten welk land dat is, waar we zo nauw mee verbonden zijn. Daarmee was het idee geboren om een lespakket te ontwikkelen voor basisscholen waarin leerlingen Zuid-Korea kunnen ontdekken. En vooral de bijzondere relaties tussen onze landen en de relatie met Gorinchem in het bijzonder. We kunnen veel over hen leren, maar ook veel van hen leren. De wereldeconomie beleeft donkere tijden en de Nederlandse economie worstelt hier ook mee. In zulke tijden is het belangrijker dan ooit om vriendschappen te koesteren en samen nieuwe mogelijkheden te zoeken. Hamel heeft ooit de eerste stap daarvoor gezet. Dit is een prachtige tweede stap.
Anton Barske Burgemeester van Gorinchem
4
Waarom Ons Korea? Korea ligt ver van Nederland. De vlucht erheen duurt ongeveer elf uur. Het is dan ook niet vreemd als u niet veel over Korea weet. Behalve wellicht de wereldhit Gangnam Style van de Koreaanse rapper Psy. Toch, als u er iets langer bij stil staat, zult u merken dat Korea al een groter deel van uw leven uitmaakt dan u denkt. Stel uw ouders wonen in Rotterdam en u wilt bij hen op bezoek. U belt hen met uw mobiele telefoon van Samsung en vertelt hen dat u er aan komt. U stapt in uw nieuwe Kia SUV en rijdt erheen. Als u de Rotterdamse Haven passeert ziet u een groot schip gemaakt door Hyundai. Eenmaal aangekomen kijkt uw vader misschien nog een voetbalwedstrijd tussen Ajax en PSV op zijn Samsung tv. Uw moeder pakt ondertussen wat te drinken uit de LG koelkast. Het zijn allemaal Koreaanse merken. Onbewust kent u dus veel Koreaanse producten. Koreanen weten bewust veel over Nederland. Het land van de tulpen, windmolens en Van Gogh. Daarnaast is Nederland ook een goed ontwikkeld land met hoge welvaart. Maar er is veel meer dat ons bindt. De eerste Nederlander die Korea bekend maakte in het Westen was een Nederlander: Hendrick Hamel. De voetbalcoach die het Koreaanse voetbalelftal voor het eerst naar de finale leidde was een Nederlander: Guus Hiddink. Nederland is ook aanwezig in het dagelijkse leven van Koreanen. Ikzelf ben sinds 2005 verzekerd bij ING. Daarnaast gebruik ik al 20 jaar een Philips scheerapparaat. In de zomer zit ik graag op het terras met een Heineken biertje en heerlijk stukje Goudse kaas. Ik luister naar muziek met mijn Philips audio-set. Verder zie ik dat Quinny een zeer bekend kinderwagenmerk is in Korea. Tegenwoordig is Nederland de tweede of derde grootste handelspartner van Zuid-Korea in Europa en de derde grootste investeerder in Zuid-Korea. Maar de relatie tussen onze landen gaat veel verder terug. In 1660 was het een scheepvaarder uit Gorinchem die een boek schreef over Korea. Hendrick Hamel introduceerde Korea daarmee voor het eerst aan de wereld. In 1950 heeft Nederland de Zuid-Koreanen geholpen tijdens de Koreaanse oorlog. Dit alles maakt dat er in de wereld maar weinig landen zo nauw met elkaar verbonden zijn als Nederland en Zuid-Korea. Bovendien is Korea een land met een lange geschiedenis, unieke cultuur en levensstijl. Wat het meest opvalt aan Korea, is haar succesvolle ontwikkeling in democratie en economie gedurende de afgelopen 50 jaar. Hoe meer u over Korea weet, hoe interessanter Korea voor u zal worden. Ik ben heel erg blij dat de gemeente Gorinchem en de Hamel Foundation een belangrijke rol spelen in de relatie tussen Nederland en Korea. Laten we Korea leren kennen.
LEE Key Cheol Ambassadeur van de Republiek Korea
5
01 Les
Wie verbindt Nederland en Zuid-Korea? Voor de Zuid-Koreanen is Nederland al eeuwen een zeer bekend bevriend land. Er zijn enkele Nederlanders geweest die een uitzonderlijke bijdrage hebben geleverd aan deze relatie. Daardoor hebben de Zuid-Koreanen Nederland beter leren kennen en zijn hen ook dankbaar. Ongeveer 350 jaar geleden werd Zuid-Korea door Hendrick Hamel voor het eerst bekend in het Westen. Zo’n zestig jaar geleden vocht luitenant-kolonel Den Ouden samen met 5.000 jonge Nederlandse soldaten in de Korea Oorlog. In 2002 heeft voetbalcoach Guus Hiddink de trots van het Koreaanse volk hersteld tijdens het WK.
1.1 Hendrick Hamel: De Gorcumer die Korea ‘ontdekte’ Het verhaal van Hamel Hendrick Hamel werd geboren in Gorinchem in 1630. Hij ging werken voor de Verenigde OostIndische Compagnie (VOC). In 1953 ging hij mee op handelsreis naar Japan als boekhouder op het VOC-schip de Sperwer, om ondermeer het scheepslog bijhouden. Tijdens die reis kwam het schip in slecht weer terecht. Door de storm werd de Sperwer uit koers geslagen en sloeg kapot op de rotsen van een eiland. Slechts 36 van de 64 bemanningsleden overleefden de schipbreuk, waaronder Hendrick Hamel. Ze hadden geen idee waar ze waren, het bleek het eiland Jeju voor de Koreaanse kust te zijn. De overlevenden van de Sperwer werden door soldaten gevangen genomen. Vanaf het eiland werden ze naar het hof van de koning in Seoul gebracht. Daar moesten ze hard voor hem werken. Na 13 jaar wisten ze met een kapotte vissersboot te ontsnappen naar Japan.
Verbeelding van de schipbreuk door Henny Saventje
Reconstructie van Hamels scheepswrak op het eiland Jeju
Het Hamel Journael In de tijd dat Hamel gevangen zat, leefde hij als Koreaan tussen de Koreanen. Hij moest zich de taal eigen maken en had voldoende tijd om hun gewoonten te bestuderen. Omdat Hamel de enige was die kon schrijven, maakte hij daar aantekeningen van. Hij schreef over de gevangenschap, maar ook wat hij om zich heen zag: de huizen waar de Koreanen in wonen, de politieke structuur, de taal, de bevolking met hun tradities en gewoonten. Dat verslag heeft de VOC na hun ontsnapping openbaar gemaakt. Lange tijd was dat in Europa de enige informatie die ze hadden over Korea. Daarom wordt Hamel wel gezien als de ontdekker van Korea. Hamel staat nu symbool voor de band die Nederland en Korea hebben. Hamel verbindt beide landen. Gorinchem verbindt dus, want Hamel was een echte Gorcumer. Een man met eigenschappen die beide landen nog steeds herkennen en belangrijk vinden: avontuurlijk, ondernemend, een doorzetter, een man die kansen greep. Anders had hij het namelijk niet kunnen overleven. 6
Journael van Hamel in het Koreaans Beeld van Hamel in Gorinchem
Hamelmuseum in Gangjin
1.2 Luitenant-kolonel Den Ouden en de jonge Nederlandse soldaten “Neem me niet mee naar het ziekenhuis! We zullen de vijand verslaan!” Dat was het laatste bevel dat luitenant-kolonel Den Ouden gaf nadat hij ernstig gewond was geraakt door mortiergranaten. Dat gebeurde tijdens de slag in Hoengseong op 12 februari 1951 in de Koreaanse Oorlog. Hij weigerde om naar het ziekenhuis gebracht te worden en bleef leiding geven tijdens de veldslag tot het moment dat hij overleed. “Dood of gevangen, maar zorg ervoor dat jullie Heuvel 325 veroveren!” Dat was het bevel aan het Nederlandse bataljon drie dagen later. Het bataljon slaagde in het uitvoeren van deze onmogelijke missie en versloeg drie Chinese eenheden. Terwijl Nederland vocht voor onafhankelijkheid van Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog, vocht Korea voor zijn onafhankelijkheid van Japan. Toen de Tweede Wereldoorloog eindigde in 1945 werd Korea ook bevrijd, maar daarna verdeeld in twee landen. De Verenigde Staten bezette het zuidelijk deel, terwijl de Sovjet-Unie het noordelijk deel van Korea bezette. Op 25 juni in 1950, lanceerde het Noord-Koreaanse leger een grootschalige aanval op Zuid-Korea en veroverde al snel negentig procent van het Koreaanse schiereiland.
( Bewijzen dat de Koreaanse oorlog was begonnen door Noord-Korea )
Krantenartikel over de aanval van Noord-Korea
Vergelijking militaire capaciteit tussen Zuid
op Zuid-Korea, 25 juni 1950
en Noord-Korea voor 1950
De internationale gemeenschap ondernam meteen actie in de Zuid-Koreaanse crisis. De Verenigde Naties verzocht haar lidstaten om deel te nemen aan de Koreaanse Oorlog en Zuid-Korea te beschermen tegen het geweld uit Noord-Korea.
7
Herdenkingsmonument voor luitenant-kolonel Den Ouden in Hoengseong, Zuid-Korea
De Nederlandse overheid nam de moedige beslis-sing om 5.322 jonge Nederlandse soldaten in de periode van 1950 tot 1954 als VN hulptroepen te zenden. Tijdens de oorlog sneuvelden 123 Nederlandse soldaten en raakten 645 soldaten gewond. Luitenant-kolonel Den Ouden, de Nederlandse bataljonscommandant was één van hen. Zuid-Korea is nog steeds dankbaar voor de hulp van de moedige Nederlandse soldaten die vochten voor hun missie. Nederland was het enige land van wie de commandant sneuvelde tijdens de Koreaanse Oorlog.
De Zuid-Koreanen en de Zuid-Koreaanse regering zijn de heldhaftige Nederlandse soldaten nog altijd dankbaar, omdat zij 60 jaar geleden voor de vrijheid en democratie van Zuid-Korea hebben gevochten. Toen de Zuid-Koreaanse president Park Geun-hye, als speciale gezant van de toenmalige president, in 2011 Nederland bezocht, ging zij dan ook als eerste naar het Rotterdamse Gedenkmonument ter ere van de gevallen Nederlandse soldaten. Daarna bezocht zij de veteranen van de Koreaanse Oorlog.
President Park’s greetings with Korean War Veterans during her visit to the Rotterdam Memorial Monument as a Special Envoy of the then President in 2011
Het Ministerie van Patriotten en Veteranenzaken van Zuid Korea heeft een ‘Revisit Program’ georganiseerd voor Nederlandse veteranen. Daarmee konden zij na de oorlog het land nog eens bezoeken. Daarnaast heeft het Ministerie studieprogramma’s en -beurzen opgezet voor nazaten van Nederlandse veteranen. 8
Veteranenbijeenkomsten De Zuid-Koreaanse ambassade in Den Haag en de Zuid-Koreaanse gemeenschap in Nederland tonen hun waardering voor de Nederlandse veteranen van de Koreaanse Oorlog door jaarlijks evenementen te organiseren. Tijdens de ceremonie van 2012 richtte de Koreaanse ambassadeur zich tot de veteranen en zei, “Zonder de opoffering van de jonge Nederlandse soldaten die gevochten hebben voor de vrijheid van Zuid-Korea, was het voor Zuid-Korea niet mogelijk geweest om onze opmerkelijke vooruitgang te kunnen maken op het gebied van democratie en economie. Zuid-Korea zou niet zijn zoals het nu is. U verdient het om trots te zijn op wat u 60 jaar geleden voor Zuid-Korea heeft gedaan. Jullie zijn de helden van het Zuid-Koreaanse volk.” De Nederlandse veteranen van de Koreaanse Oorlog kunnen trots zijn op hun bijdrage aan de economische en politieke groei van Zuid-Korea. Dhr. Motshagen, voorzitter van de Vereniging Oud-Korea Strijders zei: “Wij veteranen hadden nooit gedacht dat Zuid-Korea het zou halen. De oorlog had alles weggeslagen en het leek er niet op dat zij deze verwoesting zouden overleven. We kunnen alleen maar zeggen dat dit een waar wonder is!” Evenement voor Koreaanse oorlogsveteranen door de Zuid-Koreaanse ambassade, 13 december 2012
Ook de Nederlandse regering organiseert jaarlijks in juni een ceremonie om de strijders in Korea te herdenken.
1.3 Guus Hiddink: voor eeuwig de nationale held van Zuid-Korea Tegenwoordig is Guus Hiddink, de voetbalcoach, de bekendste Nederlander in Zuid-Korea. Hij heeft het Koreaanse elftal voor het eerst in de geschiedenis geleid tot de halve finale van het WK in 2002. Daarmee werd hij de nationale held van Zuid-Korea. Het Zuid-Koreaanse nationale elftal behaalde voor de komst van Hiddink slechte resultaten. Het elftal had vier keer eerder meegedaan Juichende Guus Hiddink. aan de FIFA wereld kampioenschappen voor 2002, maar was geen enkele keer verder gekomen dan de kwalificatiewedstrijd. Het team leek hopeloos. Daarom haalde de KFA (Korean Football Association) de Nederlandse voetbalcoach Guus Hiddink binnen om dit elftal te redden. Tegen de verwachtingen van vele mensen in heeft hij met het elftal geschiedenis geschreven door wedstrijden te winnen, waarvan ze dachten dat het onmogelijk was. In het WK van 2002 heeft het Zuid-Koreaanse nationale elftal gewonnen van Polen, Portugal, Italië en Spanje. Hoewel ze uiteindelijk verloren tegen Duitsland, was het een ongekende prestatie om tot de halve finale van het WK te komen. Maar dat was niet alles. De manier waarop Hiddink het elftal coachte werd ook bewonderd en gewaardeerd. Zijn stijl van leiderschap wordt ook wel het ‘Hiddink Syndroom’ of ‘Hiddink’s way’ genoemd. Een manier van coachen die zich uitsluitend concentreert op de vaardigheden en het vermogen van de speler. De nadruk ligt op hardheid, onpartijdigheid en de grondbeginselen van het spel. De Zuid-Koreanen begonnen dit toe te passen op vele manieren. Het ‘Hiddink Syndroom’ werd toegepast in het bedrijfsleven in heel het land, op het gebied van corporate management, investering, marketing, verkoop en beleidsbepaling. 9
Hiddink heeft Zuid-Korea ondertussen verlaten, maar veel Zuid-Koreanen respecteren hem nog steeds en bezoeken zijn geboorteplaats Varsseveld. Hij is voor de Koreanen het bewijs dat dromen echt kunnen uitkomen.
Hiddink en Ji Sung Park
“Dromen
Vragen les 1 1.
komen uit”
Een verhaal over Hans
Waarom is Hamel bekend in Zuid-Korea? In veel Zuid-Koreaanse schoolboeken
Hij introduceerde Korea voor het eerst aan het Westen Hij leerde hen oorlogsstrategieen en hoe wapens te maken Hij kende de Koreaanse koning goed
staat een bekend fabeltje over de jongen Hans Brinker, die zijn dorp redde door zijn vinger in een gat in de dijk te steken. Op een stormachtige dag ontdekt hij per toeval een gat in
2.
Welke stad heeft een zusterverband gesloten met Gorinchem?
de dijk van zijn dorp. Er loopt water doorheen. Hij stopt zijn vinger in de
Seoul Andong Gangjin
dijk en het water stopt. Hij roept om hulp, maar niemand hoort hem. De hele nacht vecht hij letterlijk met zijn handen tegen het water. Pas de volgende ochtend wordt hij ontdekt.
3.
Hoe heet de veldslag waarin Nederlandse soldaten hebben gevochten tijdens de Korea Oorlog?
Zuid-Koreanen hebben patriottisme hoog in het vaandel staan. Voor hen is het verhaal van Hansje Brinker het
Slag in Hoengseong Slag in Nakdonggang Slag in Incheon
symbool van liefde voor het vaderland. Vraag een willekeurige Zuid-Koreaan naar het verhaal van de Nederlandse jongen Hans die zijn dorp heeft gered. Veel Koreanen geloven nog steeds dat
4.
Wie was de enige buitenlandse commandant die sneuvelde tijdens de Koreaanse Oorlog? Luitenant-kolonel den Ouden Generaal MacArthur Bernhard van Lippe-Biesterfeld
5.
Wat leerden de Zuid-Koreanen van Guus Hiddinks leiderschap? Hardheid Respect voor de grondbeginselen Beiden
10
het echt gebeurd is!
Les
02
Het land in het algemeen Zuid-Korea ligt 11 uur vliegen vanaf Nederland. Bijna de andere kant van de wereld. Toch zijn er naast de verschillen opmerkelijk veel overeenkomsten tussen beide landen te vinden.
2.1 Locatie en klimaat Zuid-Korea (officieel Republiek Korea), is een land in NoordoostAzië. Zuid-Korea wordt aan drie kanten omringd door water en is dus een schiereiland. De buurlanden zijn China in het westen, Japan in het oosten en Noord-Korea in het noorden. De oppervlakte is 99.392 km², daarmee is het land 2,5 keer groter dan Nederland. De hoofdstad van Zuid-Korea is Seoul. De afstand tussen Amsterdam en Seoul is 5.439 km. Het land ligt in een gemengde zone Kan je Zuid-Korea vinden op de kaart? van land- en zeeklimaat waardoor Zuid-Korea koud en droog is in de winter, maar heet en vochtig in de zomer. Zuid-Korea heeft vier duidelijk verschillende seizoenen, hoewel de lente en de herfst vaak kort zijn.
Lente
Zomer
Herfst
Winter
11
De jaarlijkse neerslag in Zuid-Korea is 1.245mm, dat is 1.4 keer het wereldwijde gemiddelde.
Gemiddelde temperatuur en neerslag in Seoul
2.2 Landschap In Nederland zie je niet veel bergen of heuvels. Zuid-Korea daarentegen bestaat voor 70% uit bergen. De bekendste en meest pittoreske berg is Seorak. De hoogste berg is Halla, dat is een slapende vulkaan in het centrum van Jeju eiland. De bekendste rivier is de Han. Terwijl het waterbeheer in Nederland zich met name richt op de lage ligging van het land ten opzichte van de zee, richt het ZuidKoreaanse waterbeheer zich op de hevige regenval in de zomer. Nederlandse irrigatie experts hebben de ZuidKoreaanse watermanagement meerdere malen geholpen, onder andere bij het bouwen van de monding van de Nakdong rivier in de jaren 70. Topografische kaart van Zuid-Korea
2.3 Bevolking In 2012 passeerde het inwonersaantal van Zuid-Korea de vijftig miljoen. De hoofdstad Seoul is de grootste stad en ook de grootste industriestad. Seoul heeft tien miljoen inwoners. De metropoolregio van Seoul heeft maar liefst 24.4 miljoen inwoners en is de tweede grootste metropoolregio in de wereld. Andere grote steden zijn de havenstad Busan (3.5 miljoen), Incheon (2.8 miljoen), Daegu (2.5 miljoen), Daejeon (1.5 miljoen), Gwangju (1.4 miljoen) en Ulsan (1.1 miljoen). Zuid-Korea is bekend om de hoge populatiedichtheid, namelijk 497 mensen per vierkante kilometer (2011), iets meer dan Nederland en tien keer het wereldgemiddelde. De meeste ZuidKoreanen wonen in stedelijke gebieden sinds de grote migratie vanuit het platteland tijdens de snelle economische groei in de jaren zeventig, tachtig en negentig. Zuid-Korea is een etnisch homogene gemeenschap. Het aantal buitenlandse inwoners groeit echter snel. In 2012 telde Zuid-Korea 1,4 miljoen buitenlandse inwoners, dat is 2,8% van de bevolking.
12
2.4 Nationale symbolen De Zuid-Koreaanse vlag heet “Taegeukgi”. Het ontwerp is gebaseerd op de oriëntaalse filosofie van yin en yang. De cirkel in het midden van de Koreaanse vlag is verdeeld in twee gelijke delen. Dit zijn elkaar aanvullende waarden. De twee krachten samen tonen de continue beweging, de balans en de harmonie die oneindigheid karakteriseren. De cirkel is omringd door vier trigrammen, in iedere hoek één. Iedere trigram symboliseert een van de vier universele elementen: hemel ( ), aarde ( ), vuur ( ) en water ( ). De Zuid-Koreanen respecteren de filosofie van de gulden middenweg tussen tegenovergestelde elementen die verbeeld zijn in hun vlag: yin en yang, hemel en aarde, water en vuur. De nationale bloem van Zuid-Korea is de Mugunghwa, de tuinhibiscus. Ieder jaar van juli tot oktober bloeien de Mugunghwa bloemen in het hele land. Anders dan andere bloemen, is de Mugunghwa opvallend vasthoudend en immuun voor bacteriën en insecten. De symboliek van de bloem komt voort uit het Koreaanse woord Mugung, dat onsterfelijkheid betekent. De Zuid-Koreanen vinden dit veelzeggend voor het vasthoudende karakter van de Zuid-Koreaanse cultuur: de vastbeslotenheid en het uithoudingsvermogen van het Zuid-Koreaanse volk. Deze mentaliteit heeft er volgens hen voor gezorgd dat het land zijn onafhankelijkheid heeft kunnen bewaren ondanks de constante invasies van buurlanden.
Taeguekgi, de nationale vlag van Zuid-Korea
Mugunghwa, de nationale bloem
2.5 Korte geschiedenis van Zuid-Korea Volgens archeologische ontdekkingen werd het Koreaanse schiereiland bewoond tijdens de oude steentijd. Geschriften uit de oudheid beschrijven koninkrijken tot aan 2333 voor Christus, toen Gojoseon, de eerste Koreaanse staat werd gesticht. Korea heeft meerdere dynastieën meegemaakt. Hieronder valt het koninkrijk Koryeo, dat bekend was onder de buitenlandse handelaren en waar de oorsprong ligt van de huidige naam van het land. Gedurende meer dan 1.200 jaar, van 668 tot 1910, heeft het land haar soevereiniteit kunnen bewaren ondanks de talloze invasies van buurlanden zoals Mongolië, China en Japan. Korea was gekoloniseerd door het Japanse koninkrijk van 1910 tot 1945. Na de Tweede wereldoorlog werd het land verdeeld in Noord- en Zuid-Korea. In 1948, werd de overheid van de Republiek Korea (Zuid-Korea) gesticht. In 1950 was de invasie van Noord-Korea op Zuid-Korea. Dit was de start van een drie jaar durende oorlog. Na deze oorlog is Zuid Korea uit de as herrezen en en heeft het land een opvallende economische en politieke groei doorgemaakt zoals die vandaag zichtbaar is.
Kaart van Korea 13
Vragen les 2 1.
Waar ligt het Koreaanse schiereiland? Zuid-Azië Zuidoost-Azië Noordoost-Azië
2.
Wat voor klimaat heeft Zuid-Korea? Hetzelfde weer als in Nederland Tropische temperaturen het hele jaar Lange warme zomers en lange ijskoude winters
3.
Wat heeft Nederland niet gedaan in Zuid-Korea? Deelname aan de Koreaanse Oorlog Hulp bij watermanagement Koreanen leren porselein maken
4.
Waarom heeft men waterbeheer nodig in Zuid-Korea? Water stroomt makkelijk naar de zee door de vele bergen Vanwege hevig regenval tijdens de zomer Omdat het land lager is dan de zeespiegel
5.
Noem twee belangrijke Zuid-Koreaanse symbolen 1. 2.
6.
14
Waar staan deze symbolen voor?
Een verhaal over Korea en de tijger Mensen zijn vaak bang voor tijgers. Maar in vele oude Koreaanse boeken worden tijgers afgebeeld als vriendelijke dieren. Hoe komt dat? De Dangun mythe vertelt over een tijger en een berin die wilden veranderen in een mens. De godenzoon gaf hen rauwe knoflook en een groente genaamd bijvoet. Hij vertelde hen dat hun wens in vervulling zou gaan als zij 100 dagen overleefden in een grot. De berin slaagde, maar de tijger vluchtte weg. De berin veranderde in een vrouw en trouwde met de godenzoon. Zij werden de ouders van de allereerste koning van Korea, Dangun. In dit verhaal wordt niet een typisch beeld van een tijger beschreven. In traditionele fabels en schilderingen is hij ondeugend, grappig en vriendelijk. Zuid-Koreanen denken dat de kaart van Korea lijkt op een tijger. Ook op het Zuid-Koreaanse voetbaltenue staat een tijger.
Bleh, wat een verschrikkelijke smaak
Ik kan niet opgeven als ik een mens wil worden
Tekening van Dangun Myth
Tijgerkaart, onbekend, vroeg 20e eeuw
15
Les
03
De succesvolle ontwikkeling van Zuid-Korea Nederland is al langer een van de meest toonaangevende landen op het gebied van democratie en economie. Vele landen, zoals Zuid-Korea, zijn hier nog steeds jaloers op. Zuid-Korea is weliswaar een laatbloeier, maar heeft in korte tijd wel ongekend succesvolle prestaties geleverd op het gebied van zowel democratie als economie. Vijftig jaar geleden was het nog een ontwikkelingsland, nu is Zuid-Korea een populair rolmodel voor ontwikkelingslanden. Wat is het geheim van dit succes?
3.1 Zuid-Korea in de jaren ‘50 Na de Koreaanse oorlog (1950-1953) was Zuid-Korea een van de armste landen van de wereld. Het land was totaal verwoest door de oorlog. De wegen waren volledig verwoest en miljoenen mensen leefden in extreme armoede. Duizenden werklozen worstelden dagelijks om in hun basisbehoeften te voorzien. In die tijd was Noord-Korea nog beter af. Zuid-Korea ontving in die tijd zelfs economisch hulp van Thailand en de Filippijnen. Seoul in 1950
3.2 Economisch succes De afgelopen 50 jaar heeft Zuid-Korea een wonderbaarlijke economische groei doorgemaakt. Tegenwoordig is Zuid-Korea één van de meest welvarende economieën met een bruto binnenlands product (BBP) van $1.129 miljard (2012). Het land staat op de vijftiende plaats van de grootste economieën in de wereld. De BBP per capita was 60 jaar geleden nog geen $100,-. Dat is nu ruim 300 keer groter, ongeveer $23.000. Als je kijkt naar koopkracht ligt het zelfs nog hoger: $32.000,- per persoon. Dat is hoger dan een gemiddelde EU-lidstaat. Zuid-Korea bezit nu meer dan 140 van de bestverkopende producten in de wereld. Zo is Zuid-Korea bijvoorbeeld de grootste in de scheepsbouwindustrie en zesde in de staalindustrie. Het heeft ook twee electronicabedrijven die behoren tot de top tien van electronicaconcerns van de wereld. 16
Seoul in 2013
Het eerste kwartaal van 2013 liet zien dat 60% van de wereldwijde markt van mobiele telefoons gefabriceerd wordt door Koreaanse bedrijven. Verder toonden de eerste kwartaalcijfers van 2013 dat 41% van de LCD televisies gefabriceerd worden door Koreaanse bedrijven. Zuid-Korea is nu de vijfde van ‘s werelds grootste autofabrikanten. Het is dan ook geen verrassing dat Zuid-Korea lid is geworden van de “biljoen dollar club” in 2011, die slechts bestaat uit een beperkt aantal landen, waaronder Nederland. Zuid-Korea heeft twee wel heel bijzondere prestaties geleverd: 1. Zuid-Korea is het eerste land dat eerst ontwikkelingshulp kreeg en nu ontwikkelingshulp geeft en is toegetreden tot de OECD. 2. In 2012 sloot Zuid-Korea zich aan bij de “20-50 Club” die bestaat uit landen die een BBP per hoofd hebben van meer dan $20 duizend en een inwonersaantal van meer dan 50 miljoen. Zuid-Korea werd het zevende lid van deze Club, na Amerika, Japan, Duitsland, Frankrijk, Italië en Engeland. Het was het eerste en enige lid dat in het verleden hulp had ontvangen. Het ‘Wonder aan de Han rivier’ beschrijft de na-oorlogse economische groei. Inclusief de snelle industrialisatie, technologische prestaties, explosieve groei van onderwijs, grote toename van de levensstandaard, snelle verstedelijking, groei van wolkenkrabbers en modernisering. Daarbij organiseerden ze de Olympische Spelen in de zomer van 1988 en het FIFA wereldkampioenschap voetbal in 2002. Deze groei ging samen met democratisering en globalisering. Er voltrok zich een verandering van een verwoest land na de Koreaanse Oorlog tot een welvarend en ontwikkeld land met invloed op de wereldeconomie. Een land waarin prominente multinationale bedrijven zoals Samsung, LG en HyundaiKia gevestigd zijn.
De rivier Han
De uitdrukking “Wonder aan de Han” verwijst naar de economische groei van Seoul, waar de Han rivier stroomt, maar wordt gebruikt voor het hele land als geheel. Het “wonder” verwijst specifiek naar de periode tussen 1961 en 1996. De term is afgeleid van “het Wonder aan de Rijn”, dat slaat op de economische wedergeboorte van West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, mede dankzij het Marshallplan. Toen generaal Park Chung-hee werd verkozen tot president in 1963 was het inkomen per hoofd in Zuid-Korea minder dan $100 per jaar. In de jaren 60 was Zuid-Korea grotendeels afhankeljk van buitenlandse economische hulp. Deze kwam met name van Japan als gevolg van het Basisverdrag tussen Japan en het Republiek Korea en van de VS, gedeeltelijk in ruil voor de deelname van Zuid-Korea aan de Vietnam oorlog. De New Community Movement concencentreerde zich op de ontwikkeling van het landelijke Korea. Het sterke leiderschap van de overheid (hoewel bekritiseerd als onderdrukkend en hardhandig) diende als katalysator voor de Zuid-Koreaanse economie. In minder dan 40 jaar transformeerde Seoul tot een wereldstad, een centrum voor handel en commercie in Noordoost-Azië en een hoogontwikkeld economisch middelpunt. De basis voor een geavanceerd infrastructuur zowel technisch als op gebied van communicatie. Deze snelle groei wordt door Koreanen beschouwd als een symbool van nationale trots en zelfvoorziening.
17
3.3 Politiek succes Zuid-Korea groeide niet alleen economisch maar maakte ook een politieke ontwikkeling door. Volgens de jaarlijkse democratie index van de Economist Intelligence Unit (EIU) steeg Zuid-Korea naar nr. 20 in 2012, de hoogste plaats onder de Aziatische landen. Zuid-Korea is geclassificeerd als een van de 25 landen met een volwaardige democratie. Koreaanse democratie was niet in één poging verkregen. Het land heeft ook onderdrukkende regimes gekend. Maar de sterke wil en vastberadenheid van het Koreaanse volk voor een beter land maakte het mogelijk om deze hoge standaard van democratie te bereiken in Zuid-Korea. De democratie in Zuid-Korea is bijzonder omdat het is bereikt in tijd van constante bedreigingen en provocaties vanuit Noord-Korea.
Democratie-index 2012 (EIU)
3.4 Speciale betekenis van de succesvolle ontwikkeling Wat maakt de ontwikkeling van Zuid-Korea zo speciaal? In de eerste plaats omdat Zuid-Korea een prestatie geleverd heeft op het gebied van zowel economie als democratie. Ten tweede omdat het land dit heeft opgebouwd vanaf de ashopen tot het niveau van EU-lidstaten. Op de derde plaats omdat dit gebeurd is in een tijdsbestek van 50 jaar, waar westerse landen 200-300 jaar over hebben gedaan. En tot slot omdat het een ongeëvenaarde prestatie is in de wereldgeschiedenis. Als gevolg hiervan is Zuid-Korea het populairste model voor ontwikkelingslanden geworden en fungeert als actieve brug tussen de ontwikkelingslanden en de ontwikkelde landen.
3.5 Wat is het geheim? Hoe is het mogelijk dat Zuid-Korea zo’n economische én politieke ontwikkeling heeft kunnen bereiken terwijl andere ontwikkelingslanden dat niet is gelukt. Vooral gezien het feit dat ZuidKorea volledig was verwoest na de Koreaanse Oorlog, de ongunstige omgeving voor ontwikkeling, zoals het kleine oppervlakte met beperkte natuurlijke grondstoffen, en de continue na-oorlogse bedreigingen vanuit Noord-Korea. Wat is hun geheim?
18
1. Koreanen zijn toekomstgericht. Ze zijn bereid om te investeren in het onderwijs van hun kinderen, want ze geloven dat goed onderwijs de sleutel is tot zowel individueel succes als nationale ontwikkeling. Daarom is er een kwalitatief goed onderwijssysteem in Zuid-Korea. Het hebben van hoge kwaliteit werknemers met een sterke motivatie heeft een cruciale rol gespeeld in de ontwikkeling van Zuid-Korea tot het hoogtechnologische industrieland wat het nu is. Het hoge aantal hoogopgeleide inwoners heeft ook bijgedragen aan de democratisering van Zuid-Korea. Bovendien hebben vele Zuid-Koreanen, die gestudeerd hebben in de VS en in Europese landen, de westerse waarden ten aanzien van vrijheid en democratie verspreid in Zuid-Korea, toen zij weer naar huis terugkeerden.
2. ‘ ’- Het zeer gemotiveerde karakter van de Koreanen is afkomstig van de “can-do” (“het kan wel”) mentaliteit. Dankzij de “New Community Movement” in de jaren ’70 wakkerde het zelfvertrouwen en het doorzettingsvermogen - die geworteld liggen in de geest van de Zuid-Koreanen – extra aan.
New Community Movement (NCM): Saemaul Undong Eén van de geheimen achter de “can-do” mentaliteit van de Koreanen is de New Community Beweging. In de jaren ‘70 initieerde oud-president Park Chung-hee deze beweging door te investeren in met name de infrastructuur van plattelandsgemeenten. De overheid stelde bouwmateriaal beschikbaar voor dorpelingen, die daarmee vervolgens zelf irrigatiesystemen, bruggen en wegen konden bouwen. In de NCM staan de eigenschappen toewijding, zelf-hulp en samenwerking centraal. Het droeg bij aan de versnelde modernisering van het Dorpelingen bouwen een brug land. Toewijding leidt tot oprechtheid, een waarde die geen plaats heeft voor bedrog, hypocrisie en verwaandheid. Zelf-hulp betekent dat iemands lot afhankelijk is van zijn of haar inspanning. Zoals in het gezegde “De hemel helpt hen die zichzelf helpen”: je bepaalt je eigen lot. Neem je verantwoordelijkheid en wees niet afhankelijk van andermans hulp. Samenwerking moet de groei van de gemeenschap nastreven. Met de uitspraak “Twee hoofden weten meer dan een” bedoelen ze dat de groei van de gemeenschap een groepsinspanning moet zijn. De belangrijkste bijdrage van het NCM was dat het een meer pro-actieve mentaliteit heeft gegeven aan het Zuid-Koreaanse volk. Deze drie waarden worden beschouwd als de essentie voor een nieuwe samenleving en een volk dat in voorspoed kan leven. De “can-do” mentaliteit komt voort uit deze beweging. Dat is de manier waarop Zuid-Koreanen hun problemen nu aanpakken. Zuid-Korea deelt nu zijn succesvolle ervaring met vele andere ontwikkelingslanden.
19
3. De rol van de leiders was belangrijk in de beginperiode van de opbouw van de staat. De instituten waren toen nog zwak. Vooral het sterke leiderschap van oud-president Park met zijn inzicht en visie op de toekomst was onmisbaar voor de ontwikkeling van Zuid-Korea. Hij richtte zich op zware industrie en export. Hij geloofde dat dit de enige manier was om het gebrek aan natuurlijke grondstoffen en de beperkingen van een kleine binnenlandse markt te overwinnen. Dat bleek een schot in de roos te zijn. Dit is de reden dat oud-president Park een van de meest gerespecteerde presidenten in Zuid-Korea is en wordt gezien als de “Vader van de Modernisering van Zuid-Korea”. Zuid-Korea heeft een snelle industrialisatie doorgemaakt. Met name op het gebied van handel en export. Het land heeft nu een sterke productiesector en is toonaangevend in zowel de hightech-industrie als de zware industrie.
4. Als laatste maar niet minder belangrijk, was er de ondersteuning van de internationale gemeenschap, inclusief Nederland. Tijdens de Koreaanse Oorlog in 1950-1953, participeerden zestien landen in de oorlog om Zuid-Korea te verdedigen tegen de invasie van Noord-Korea. Meer dan 40.000 jonge soldaten verloren hun waardevolle levens. Na de Koreaanse Oorlog zorgde de internationale gemeenschap voor economische bijstand om Zuid-Korea te helpen op eigen benen te staan. Van de steunende landen was Nederland nummer 8 in grootte van de ingezonden troepen naar Zuid-Korea tijdens de Koreaanse Oorlog. Daarna was Nederland nummer 7 in hoeveelheid economische bijstand aan Zuid-Korea. ZuidKorea zegt zelf nooit de succesvolle economische en politieke ontwikkeling hebben kunnen behalen zonder deze internationale steun.
3.6 Lessen van de succesvolle ontwikkeling van Zuid-Korea De lessen die uit de succesvolle ontwikkeling van Zuid-Korea kunnen worden getrokken zijn: 1. Het lot van het land is grotendeels afhankelijk is van de houding van zijn inwoners. Ondanks de ongunstige omstandigheden zoals het kleine oppervlakte, beperkte natuurlijke grondstoffen en constante bedreiging van Noord-Korea, overwon Zuid-Korea al deze moeilijkheden met een sterke wil en besluitvaardigheid van de mensen. 2. Democratie en markteconomie zegevieren over communisme en gecontroleerde economie. ZuidKorea en Noord-Korea zijn 1.500 jaar lang één land geweest. De mensen zijn hetzelfde. Het enige verschil is te zien in de systemen. Tegenwoordig wordt Noord-Korea gezien als een voorbeeld van een achtergesteld land terwijl Zuid-Korea wordt gezien als een succesvol land. De twee Korea’s zijn het beste voorbeeld dat democratie en markteconomie succesvol zijn. 3. Zuid-Korea is Nederland nog steeds dankbaar voor alle hulp. Nederland heeft een grote bijdrage geleverd door 5.322 Nederlandse soldaten en 6 marineschepen te sturen in de Korea Oorlog. Daarna heeft Nederland lange tijd economische hulp geboden. Dankzij de hulp van de internationale gemeenschap, inclusief Nederland, heeft Zuid-Korea de economische groei en politieke ontwikkeling kunnen maken. Zuid-Korea denkt dan ook aan Nederland bij het handel drijven. De handel tussen Zuid-Korea en Nederland en de investering van Zuid-Korea in Nederland heeft inmiddels geleid tot 40.000 banen in Nederland.
20
3.7 Zuid-Koreaanse producten Met name de hightech-bedrijven hebben de economie van Zuid-Korea groot gemaakt. Samsung Electronics is één van de grootste electronica bedrijven in de wereld. Het produceert o.a. hightech smartphones, tablets, computers, fotocamera’s en televies. Het staat op de eerste plaats in de wereldmarkt van mobiele telefoons en verkoopt meer dan een miljoen telefoons per dag. Het heeft vestigingen in meer dan 58 landen en heeft meer dan 90.000 werknemers.
Samsung Galaxy mobiele telefoon
Hyundai Motor Company maakt auto’s en vrachtwagens. Het bedrijf is ook verantwoordelijk voor de productie van Kia auto’s. Het verkoopt meer dan 3.5 miljoen auto’s per jaar en heeft meer dan 60.000 werknemers. Dit Zuid-Koreaanse bedrijf is nu een van de top vijf autofabrikanten van de wereld.
Kia autofabriek
LG Corporation, één van de grootste internationale conglomeraten in Zuid Korea. LG is actief in diverse sectoren o.a. elektronica, chemicaliën, telefoondiensten. Het produceert en exporteert zijn producten naar meer dan 80 landen. Bekende producten zijn air conditioners, high-tech smart TV’s met OLED schermen, mobiele telefoons en koelkasten.
LG tv (met OLED scherm)
Zuid-Korea is trots op zijn toppositie in de scheepsbouwindustrie. Het land heeft één van de grootste havens in de wereld, Busan. Ook Hyundai en Kia -bij ons beter bekend als automerken- zijn grote spelers in de scheepsbouwindustrie.
Scheepsbouw door Hyundai zware industrie
21
Vragen les 3 1.
Waarom is het bijzonder dat Zuid-Korea tegenwoordig een welvarend land is? Omdat er geen rijke landen zijn in Azië Omdat het vroeger een ontwikkelingsland was Omdat ze een burgeroorlog hebben gehad
2.
Welke beschrijving over de succesvolle ontwikkeling Zuid-Korea is waar? Gelijktijdige ontwikkeling van economie en democratie De ontwikkeling duurde 100 jaar Zuid-Korea heeft heeft nu een welvaartsniveau dat onder de gemiddelde EU-lidstaten ligt
3.
Hoe heeft Zuid-Korea zich zo goed en snel kunnen ontwikkelen? Omdat de mensen bereid zijn om te werken Omdat Zuid-Korea veel olie bezit in de grond Omdat Amerika investeert in Zuid-Korea
4.
Wat is de New Community Movement? Een Zuid-Koreaanse product dat succesvol is op de markt Het verminderen van de ongelijkheid tussen de steden en het platteland De opkomst van havensteden in Zuid-Korea
5.
Noem de 3 waarden van de New Community Movement. 1. 2. 3.
6.
Noem een Zuid-Koreaans merk dat bekend is over de hele wereld
7.
Zuid-Koreaanse werknemers zijn goed opgeleid omdat Ze het hebben geleerd van hun ouders Ze hard aan het werk worden gezet door hun bazen Ze een goede opleiding hebben gehad
22
Les
04
Zuid-Koreaanse popcultuur De Zuid-Koreaanse popcultuur, wordt ook wel K-wave genoemd en is inmiddels ook overgewaaid naar de rest van Azië, maar ook naar Amerika en Europa. K-Wave betekent letterlijk Koreaanse golf. De term werd ongeveer 10 jaar geleden voor het eerst gebruikt door Chinese journalisten die zagen hoe de Koreaanse popcultuur in China steeds populairder werd. Door het dancenummer Gangnam Style van de rapper Psy in 2012, raakten Nederlanders ook geïnteresseerd in de ZuidKoreaanse popmuziek. Inmiddels verplaatst de K-wave zich van het kleine podium naar het hoofdpodium van de wereldwijde popcultuur. Psy
4.1 K-drama series De oorsprong van de Koreaanse popmuziek ligt in populaire Koreaanse tv series. Ook wel K-drama genoemd. In juli 1997 zond de Chinese publieke omroepzender CCTV, landelijk de ZuidKoreaanse drama serie ‘Wat is liefde’ uit. Het werd de eerste Zuid-Koreaanse televisieserie die uitgezonden werd in China. ‘Wat is liefde’ is een soapserie over twee families – een liberale en een conservatieve familie – en hun conflicten en oplossingen. De Chinese kijkers werden fan van de televisieserie omdat het de familie georiënteerde mentaliteit en het moderne leven van de Zuid-Koreanen liet zien. Die verschilt erg van de communistische levensstijl. Als gevolg hiervan werd ‘Wat is liefde’ gewaardeerd als op een na populairste buitenlandse televisieserie in China. De kloof van wantrouwen en onwetendheid tussen Zuid-Korea en China, die was ontstaan na de Koreaanse Oorlog in de jaren ’50, werd zo door de K-wave geslecht. Een andere tv-serie ‘Winter Sonata’ verbeterde de relatie met Japan. Deze gaat over een liefde tussen twee mensen. Vooral onder oudere vrouwelijke Japanse kijkers was de serie populair. Normaal zijn ze in Japan heel streng over hoe je met elkaar omgaat en de serie was voor hen echt een bevrijding. Toen de hoofdpersoon uit de serie naar de Japanse hoofdstad Tokio ging, stonden er 5.000 vrouwelijke fans op hem te wachten.
Wat is liefde
Winter Sonata
Zo’n 5.000 Japanse fans vullen het vliegveld om mr. Bae te verwelkomen in 2004
23
‘Daejanggeum’ is een grote hitserie die in 2003 werd uitgezonden. Deze serie is gebaseerd op een waargebeurd verhaal uit de 16e eeuw. Het gaat over de wees Janggeum die haar lage sociale status overwint en uiteindelijk de eerste vrouwelijke dokter aan het hof wordt. Behalve dit fascinerende verhaal toonde ‘Daejanggeum’ fraaie traditionele Koreaanse jurken (Hanbok) de traditionele huizen (Hanok) en het sterke Koreaanse geloof in de medicinale kracht van voeding. ‘Daejanggeum’ werd kort na de uitzending zeer populair in heel Azië, inclusief China en Japan. Buiten Azië kreeg het de titel ‘De parel in het paleis’. Het werd wereldwijd uitgezonden in meer dan 60 landen, o.a. in de VS, Australië, India, Israël, Jordanië, Peru, Colombia en Kenia.
In een populair Britse weblog
Doejanggeum
In een Japans tijdschrift
4.2 K-drama series De films die in Zuid-Korea worden gekeken zijn voor meer dan 50% van Zuid-Koreaanse afkomst. Dat is veel hoger dan in andere landen. Tegenwoordig domineren twee grote stromingen de Zuid-Koreaanse filmwereld: de Zuid-Koreaanse blockbusters (kaskrakers met grote acteurs) en de zogenaamde kwaliteitsfilms. De eerste grote blockbuster, ‘Shiri’ (1999), ging over een onmogelijke liefde tussen twee spionnen uit Zuid- en Noord-Korea. Het was zo populair dat het werd opgevolgd door een tweede deel, ‘Joint Security Area’ (2000). Ook de kwaliteitsfilms ontvingen wereldwijde erkenning door de getalenteerde regisseurs en goede verhaallijnen. Een voorbeeld hiervan is de film ‘Old Boy’ die werd bezocht door meer dan 3 miljoen Zuid-Koreanen. De regisseur, Chan-Wook Park, won de Grote Juryprijs op het Cannes Film Festival. Verder hebben meerdere buitenlandse filmmaatschappijen een remake gemaakt van Zuid-Koreaanse films. K-boeken De roman ‘Please Look After Mom’ (Zorg alsjeblieft voor mama) van Kyung-sook Shin verkocht 1 miljoen exemplaren in Zuid-Korea en werd gepubliceerd in 22 landen. De New York Times beschreef het als ‘een rauw eerbetoon aan de mysteries van het moederschap’. 24
Het kreeg positieve recensies van Amerikaanse recensenten en lezers. Webwinkels beschreven het als een “adembenemend, diep ontroerend verhaal over de zoektocht naar hun moeder (...) verteld door vanuit het perspectief van een dochter, zoon, echtgenoot en moeder (...) het geeft tegelijkertijd een beeld van het huidige leven in Zuid-Korea en is een universeel verhaal over familie liefde.” Door Kyung-sook Shin hopen vele andere Zuid-Koreaanse schrijvers in haar voetstappen te treden en lezers over de hele wereld te raken.
Joint Security Area
Old Boy
4.3 To the Center of Global Pops: K-pops Sinds 2010 strekt de K-Wave zich uit buiten Azië via internet. Door het gebruik van internet, met name door YouTube, Twitter en Facebook, kwamen meer mensen met K-Wave in aanraking. Dit leidde tot een goedkope en versnelde groei. De Koreaanse boyband Big Bang bijvoorbeeld, bracht het lied ‘Tonight’ in Zuid-Korea uit in 2011 en was binnen een maand 7e op de Heatseekers hitlijst en 3e op de lijst van wereld albums.
Boyband Big Bang
Meidengroep Girl’s Generation
25
Tegenwoordig worden luisteraars actief betrokken bij de dansroutines van hun favoriete artiesten. Verder is het normaal voor fans om een internet fanclub te hebben en informatie en nieuws te delen over hun favoriete artiest. Toen het Zuid-Koreaanse platenlabel SM TOWN zijn eerste Europese concert in Parijs had, waren de kaartjes binnen 15 minuten uitverkocht. Er werd een flash mob door de fans georganiseerd voor het Louvre museum om een extra concertdag te vragen. Deze fans kwamen uit heel Europa, zoals Duitsland, Italië en Engeland, en zongen en dansten op Zuid-Koreaanse popmuziek. Deze flash mob kreeg meteen aandacht door YouTube. Zo lukte het ze om een extra concert te krijgen. Ook dit tweede concert was snel uitverkocht.
SM Town concert Parijs, 2011
FlasMob bij het Louvre voor nog een extra concert
(https://www.youtube.com/watch?v=YFkLb17516M)
(https://www.youtube.com/watch?v=Y1PyjYNelL)
4.4 What is the future of K-wave? Zuid-Koreaanse popmuziek is niet een kopie van Westerse muziek, het voegt aan de muziek de Zuid-Koreaanse cultuur toe. Neem als voorbeeld het beroemde lied ‘Gangnam style’ van PSY. Deze is juist zo bekend geworden door de bijbehorende videoclip. Daarin steekt hij de draak met de levensstijl van sommige rijke Koreanen. Daarbij laat hij een deel van Korea zien dat wij niet kennen doordat hij zingt in de openbare sauna, de metro, de rivier Han. De clip vond snel een weg over de hele wereld via online media. Vandaag beweegt de K-wave zich naar een nieuw tijdperk. Zuid-Korea is een land aan het worden dat net zo bekend staat om zijn cultuur als om zijn economische groei en democatie. Door de populariteit van Koreaanse televisieseries, popmuziek en film is ook de interesse voor andere Zuid-Koreaanse producten gegroeid. Bijvoorbeeld electronica, mobiele telefoons, auto’s, mode, cosmetica, eten en de Zuid-Koreaanse leefstijl in het algemeen. Deze groeiende interesse in de Zuid-Koreaanse cultuur heeft gezorgd voor een toenemende groei van buitenlandse toeristen naar het land. Meer en meer mensen in de wereld leren de Koreaanse taal, waardoor vele universiteiten Koreaanse taalcursussen zijn gestart. Zo heeft bijvoorbeeld de Universiteit Leiden de studie Koreaanse taal en cultuur en een Koreaanse taalcursus.
26
Vragen Les 4 1.
De media uit welk land bedachten voor het eerst de term “K-Wave”? Japan China Thailand
2.
Hoe heet de eerste Zuid-Koreaanse televisieserie die uitgezonden werd in China? ‘Daejanggeum’ ‘What is Love’ ‘Shiri’
3.
Welk van de volgende beweringen over de populariteit van Zuid-Koreaanse televisieseries is niet waar? Grote productiekosten en vele spectaculaire scènes Familie georiënteerde onderwerpen Algemene onderwerpen zoals ‘liefde’
4.
Waarom werd K-pop zo populair? Promotie via internet Verhaallijn over traditionele Zuid-Koreaanse waarden Ingewikkelde dansjes
5.
Wat is in Zuid-Korea het marktaandeel van Zuid-Koreaanse films? Meer dan 50% Ongeveer 40% Ongeveer 30%
6.
Welk van de volgende films is geen Zuid-Koreaanse blockbuster film? Old boy Shiri Joint Security Area
27
Een verhaal over Zuid-Korea: Psy’s Gangnam Wat is Gangnam in Gangnam Style van Psy? Het is de naam van een gebied in Seoul. Letterlijk betekent Gangnam “ten zuiden van de rivier”. Vroeger leefden de koninklijke families en Yangban, de mensen van de hogere klasse, ten noorden van de rivier Han. De meeste boeren leefden ten zuiden van deze rivier in Seoul. Tijdens het begin van de Zuid-Koreaanse industrialisatie, in de jaren 70, verhuisden veel mensen naar Seoul vanwege hun werk. Maar er was niet goed leefruimte voor al deze mensen. Daarom werd Gangnam aangewezen als nieuw ontwikkelingsgebied. Vandaag de dag is het het meest economisch actieve district in Zuid-Korea, met vele hoge commerciële gebouwen, hotels, warenhuizen en zelfs een pretpark. Het wordt ook wel het ‘Beverly Hills van Zuid-Korea’ genoemd en het huisvest de meest vermogende kringen van Zuid-Korea.
28
Les
05
De Zuid-Koreaanse leefstijl Waar wonen of woonden de Zuid-Koreanen in? Welke geschreven taal hanteren ze? Welke kleding dragen ze? Waar geloven ze in? Hoe vieren zij hun feestdagen? Veel vragen, net zoveel antwoorden.
5.1 Hangeul: alfabet In 1443 creëerde koning Sejong de Grote het Koreaanse alfabet, Hangeul. Tot dan toe ontbrak er een alfabet voor schriftelijke communicatie. Hanguel kent net als de Nederlandse en de Engelse taal een fonetisch taalsysteem gebaseerd op uitspraak en bestaat uit slechts 10 klinkers en 14 medeklinkers.
Koning Sejong de Grote (1397-1450)
Hunminjeongeum Haerye, een voorbeeld van hoe Hangeul tot stand kwam
Anders dan andere fonetische schrijfwijzen bestaat iedere letter in het Hangeul uit een unieke groep lettergrepen, bestaande uit een combinatie van medeklinker(s) en klinker(s). Zo’n groep bestaat uit de combinaties: medeklinkerklinker-medeklinker of medeklinker-klinker. Zo’n combinatie maakt een lettergreep en deze lettergrepen maken woorden. Deze kenmerken van Hangeul maken het mogelijk om elk geluid te kunnen schrijven.
29
Het schrift is makkelijk te leren waardoor Zuid-Korea voor 100% alfabeet is. Bovendien is het door de eenvoud makkelijk toepasbaar in het huidige tijdperk van de computer en de ZuidKoreaanse IT- industrie. In 1989 riep UNESCO de King Sejong Literacy Prize in het leven, die uitgereikt wordt aan programma’s en mensen die strijden tegen analfabetisme.
5.2 Hanok: huizen De geschiedenis van Hanok, de traditionele Zuid-Koreaanse huizen, begint meer dan 2.000 jaar geleden. In het verleden leefden Koreanen in huizen met Giwa, een dak dat bestaat uit zwarte gegroefde tegels, of huizen met een rieten dak. De winters zijn koud en droog en de zomers zijn warm en vochtig. De houten vloer werd ca. 70 cm boven de grond gebouwd vanwege de warme (en natte) zomers. In de winter hielden ze de huizen warm door onder die vloer een kachel te hebben (al dan niet van het fornuis). Die vloerverwarming heette Ondol. Tegenwoordig woont ruim 60% van de Zuid-Koreanen in appartementcomplexen, en neemt het aantal Hanok af. In die appartementen probeerden architecten en ontwerpers radiatoren te gebruiken om gebouwen te verwarmen. Dat bleek voor de Zuid-Koreanen minder goed te werken. Daarom installeren zij nu 30 cm onder de vloer metalen pijpen waar heet water doorheen stroomt om de vloer verwarmen. Op deze manier hebben de Zuid-Koreanen een moderne versie van Ondol gecreëerd in de hedendaagse hoge flatgebouwen.
Het is zo lekker warm
Fornuis
Vloer
Chimney
Huis met een Giwa dak
Flue of an ondol
Ondol
Huis met een rieten dak
30
5.3 Hanbok: kleding De traditionele Zuid-Koreaanse kleding wordt Hanbok genoemd. ‘Han’ betekent Korea of Koreaans en ‘Bok’ betekent kostuum of dracht. Hanbok wordt traditioneel gemaakt van katoen, zijde, linnen en/of hennep. Mannen dragen een ruimzittende broek genaamd Baji en een overhemd genaamd Jeogori. Vrouwen dragen lange rokken genaamd Chima en een kortere blouse die ook Jeogori heet. Er worden vijf kleuren gebruikt voor de Hanbok, namelijk wit, blauw, zwart, rood en geel. Er zijn enkele typische kenmerken van Hanbok. Het moet in de eerste plaats zorgen voor bewegingsvrijheid, maar bedekt tegelijkertijd fysieke imperfecties, waardoor de degene die het draagt zich mooi en aantrekkelijk voelt. In tegenstelling tot de traditionele Chinese dracht ‘qipao’, of de Japanse ‘kimono’, heeft Hanbok aparte boven- en onderkleding. Tegenwoordig wordt hanbok alleen gedragen op speciale gelegenheden, zoals bruiloften en traditionele feestdagen bijv. nieuwjaarsdag en chuseok (Koreaanse Thanksgiving Day).
President Park Geun-hye draagt Hanbok tijdens de heropeningsceremonie bij de Sungnyemun poort
5.4 Religie Zuid-Korea heeft een brede variatie aan religies. Historisch gezien leefden de Zuid-Koreanen onder invloeden van sjamanisme, boeddhisme, confucianisme en meer recent is het christendom het land binnengetreden. Statistieken uit 2005 tonen dat ongeveer de helft van de bevolking actief religieus is, ca. 55% is christelijk (protestant 35%, katholiek 20%) en 43% boeddhistisch. Boeddhisme kwam in de 7e eeuw vanuit China naar Korea. De meeste Koreaanse tempels zijn diep in de bergen gelokaliseerd en zijn vaak van cultureel belang. Het Koreaanse boeddhisme legt meer de nadruk op het mediteren (Zen) dan op het bestuderen van een geschreven gids.
31
Confucianisme is meer een gedragscode dan een religie in Zuid-Korea. Het benadrukt een welwillende liefde, rechtvaardigheid, fatsoen en wijs leiderschap. Allemaal om op een juiste manier het gezin en de maatschappij te kunnen sturen. Sinds de 14e eeuw tot de Japanse kolonisatie werkte het confucianisme als Koreaanse filosofie werkte door in het hele sociale systeem, inclusief onderwijs, het denken en de structuur van beleidsbepaling. De hedendaagse Zuid-Koreaanse waarden als kinderlijke gehoorzaamheid, respect voor de leraren en vaderlandsliefde zijn afkomstig van deze filosofie. Katholicisme kwam naar Zuid-Korea samen met westerse boeken in de 17e eeuw. Geleerden begonnen te geloven in deze nieuwe religie en het te practiseren terwijl ze deze westerse boeken bestudeerden. Veel Koreaanse katholieke gelovigen werden gemarteld tijdens de Joseon Dynastie. Volgelingen van de katholieke kerk werden vervolgd omdat de katholieke waarden iedereen van de bevolking gelijkstelden. Dit botste met het Koreaanse klassensysteem en zorgde voor serieuze conflicten. In 1984 bezocht Paus Johannes Paulus II de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul en heeft 103 mensen in Zuid-Korea heilig verklaard, omdat zij hun leven hebben gelaten omwille van hun geloof. Daarmee werd Zuid-Korea de vierde op de ranglijst met de meeste katholieke heiligen in de wereld. Protestantisme werd eind 19e eeuw geïntroduceerd door missionarissen. De missionarissen stimuleerden de landelijke modernisering door universiteiten en ziekenhuizen op te richten, zoals Ehwa Universiteit en Severance Ziekenhuis. De scholen die opgericht waren door missionarissen werden uiteindelijk de broedplaats van de onafhankelijkheidsbeweging tegen Japan. Ook hebben christelijke organizaties zoals YMCA (Young Men’s Christian Association) bijgedragen aan onderwijs op het platteland en bevorderde het de gelijkheid tussen man en vrouw. Eens bekeerden Zuid-Koreanen zich tot het christendom door Amerikaanse zendelingen, maar nu zendt Zuid-Korea zendelingen over de hele wereld. Na de VS zendt Zuid-Korea nu het hoogste aantal zendelingen. Zuid-Koreaanse christenen staan bekend als zeer toegewijde en enthousiaste volgelingen. Tien van de 20 grootste kerken in de wereld staan in Zuid-Korea.
Lotus lantaarn festival
Katholieke kerk
5.5 Traditionele feestdagen De traditionele feestdagen zijn een afspiegeling van het oude familiesysteem en de leefstijl in Zuid-Korea. Normaal gebruiken Koreanen de zonnekalender, maar voor de traditionele feestdagen gebruikt men de maankalender. De maankalender is gebaseerd op de cyclus van de maan en daarom veranderen de dagen ieder jaar. De Koreaans nieuwjaarsdag valt meestal eind januari en Chuseok (Koreaanse Thanksgiving Day) vaak eind september of begin oktober.
32
Op nieuwjaarsdag delen Zuid-Koreanen hun nieuwjaarsgroet en doen een nieuwjaarsbuiging naar alle ouderen in hun gezin. Met Chuseok worden speciale familierituelen gehouden die gericht zijn op de voorouders. Dat gebeurt door hen de eerste oogst van gewassen en fruit te bieden en hen te danken hiervoor. Deze feestdagen laten duidelijk zien dat Zuid-Koreanen waardering hebben voor hun geschiedenis als landbouw maatschappij, waarbij het familieleven in de middelpunt staat. Het toont ook het belang van kinderlijke gehoorzaamheid, een van de basiswaarden van het confucianisme. Op nieuwjaarsdag en Chuseok zijn de meeste bedrijven, overheidskantoren en winkels gesloten gedurende drie dagen, de feestdag zelf en de dag ervoor en erna. Dat hebben ze nodig om te reizen. Om dit feest met hun familie te vieren reizen jaarlijks tientallen miljoenen mensen naar hun geboortestad.
Buiging naar de ouderen tijdens Nieuwjaarsavond
Een familie die Songpyeon maakt (halve maanvormige rijstcakejes) voor Chuseok
Een verhaal over Zuid-Korea: respect voor de oudere medemens In Zuid-Korea kan je in drukke metro’s en lijnbussen lege stoelen vinden en je afvragen hoe dat komt. Het is omdat deze plaatsen zijn gereserveerd voor ouderen boven de 65 jaar en jongeren geen gebruik mogen maken van deze stoelen. Vanaf hun jeugd wordt Zuid-Koreanen geleerd dat school, de gemeenschap en het land een verlengstuk is van het gezin. Ze hebben ook geleerd dat ze de ouderen moeten respecteren alsof ze familie zijn, zelfs als het onbekenden zijn. Het is gewoon om te zeggen dat leerlingen hun leraar moeten respecteren en behandelen als hun eigen ouders. Er wordt hen zelfs verteld niet op de schaduw van hun leraar te staan. Plaatsen exclusief voor oudere mensen
33
Vragen Les 5 1.
Welke van de volgende beweringen over Hangeul is NIET juist? Hangeul is een ideogram letter systeem, net als het chinees. Hangeul bestaat uit 10 klinkers en 14 medeklinkers. Hangeul droeg bij aan het lage analfabetismecijfer in Zuid-Korea.
2.
Wat is Ondol? De vloerverwarming in de oude Koreaanse huizen De houten vloer van de oude huizen die 70 cm boven de grond begint Een dak betegeld met zwarte gegroefde tegels
3.
Welke van de volgende kleuren werd NIET gebruikt in Hanbok? Wit Geel Groen
4.
Welke van de volgende beweringen over Hanbok is juist? Hanbok wordt nog dagelijks gedragen Hanbok bestaat uit twee delen, blouse en rok of broek Hanbok is een jurk als de Kimono
5.
Welke bewering kunnen we niet toeschrijven aan het protestantisme in Zuid-Korea? Het bouwen van scholen en ziekenhuizen. Het doorbreken van bijgeloof en het bevorderen van gelijkheid tussen man en vrouw. Het benadrukt Zen in plaats van bijbelstudie.
6.
Welke lessen leren wij van traditionele feestdagen als nieuwjaarsdag en Chuseok? Zuid-Korea heeft veel feestdagen Zuid-Korea stelt familie centraal in de maatschappij. Zuid-Koreanen waarderen kinderlijke gehoorzaamheid.
7.
Welke activiteiten worden voltrokken met Chuseok? Uiting van waardering aan de voorouders met nieuw geoogste gewassen en fruit. Nieuwjaarsbuiging aan de ouderen Feestelijke bijeenkomst met vrienden
34
Les
06
Hansik, Koreaans eten De traditionele Koreaanse keuken heet Hansik. Deze wordt continue beïnvloed door de Koreaanse filosofie en door de natuurlijke omgeving. Zuid-Koreanen hebben uitgesproken opvattingen over voeding en tafelmanieren.
6.1 Voeding als medicijn
Hansik, een uitgebreid gedekte tafel
De soap serie ‘Daejanggeum’ introduceerde de eerste vrouwelijke dokter aan het hof. Ze kookte echter ook. Het idee dat voeding ook een medicijn is, is diep geworteld in de Koreaanse manier van denken. Daarom schreven vele kruidendokters boeken over kruiden die gebruikt kunnen worden voor de gezondheid. Voor Koreanen is Hansik een medicijn dat zij dagelijks consumeren. Hansik behoudt de gezondheid door gefermenteerd eten en sauzen, zoals Kimchi, bonenpasta, hete peperpasta en sojasaus. Het proces lijkt veel op kaas in de Westerse keuken. Groenten worden in Hansik met name rauw gegeten, gestoomd of gewokt en helpt daarom tegen ouderdomsziekten zoals obesitas of aderverkalking. Een goed voorbeeld is Bibimbap. De ingrediënten – gestoomde rijst, “Bap in het Koreaans, (koolhydraten), groenten (vezels, vitamines en mineralen), ei en rundvlees (eiwit) en sesamolie (vet) – bieden een goedgebalanceerde maaltijd. Koreanen hebben zelfs een populaire vliegtuigmaaltijd ontwikkeld van Bibimbap. De Zuid-Koreaanse vliegtuigmaatschappij Korean Air heeft Bibimbap (op traditionele wijze) daarmee een PAX Internationale Prijs (2006) gewonnen voor de beste vliegtuigmaaltijd.
35
Samgyetang, kippensoep
Bibimbap, als vliegtuigmaaltijd
met gemberwortel
(Korean Air)
6.2 Rijst en bijgerechten
Gedekte tafel met 3 gerechten
Gedekte tafel met 5 gerechten
Gedekte tafel met 7 gerechten
Gedekte tafel met 9 gerechten
Hansik op traditionele wijze opgediend
Traditiegetrouw wordt de Hansik eettafel volledig bedekt met gerechten zoals rijst, soep, Kimchi en andere bijgerechten. Anders dan in de westerse keuken worden alle gangen in één keer geserveerd en een diner bevat geen dessert. In een klassieke maaltijd vind je altijd een kom met gestoomde rijst (bap). Daarbij is er vaak soep, gemaakt van zeevruchten, vis, groenten of vlees. Koreanen maken verschillende soorten soep met seizoensgroenten. Kimchi maakt onderdeel van vrijwel elke maaltijd uit. De overige bijgerechten zijn een goede afspiegeling van Korea’s natuurlijke omgeving. Met een lange geschiedenis als landbouwgemeenschap verbouwt Korea vele verschillende soorten groenten. Daarnaast worden vis, schelpen en zeewier gebruikt in veel huiselijke gerechten. Koreanen bereiden vlees op verschillende manieren, van gestoomd en gekookt tot gegrild.
36
6.3 Kimchi Hansik is niet compleet zonder Kimchi. Het bestaat al meer dan 1.000 jaar en er zijn meer dan 200 verschillende soorten Kimchi. Kimchi kan bijvoorbeeld gemaakt worden van kool, radijs en bosui. De Kimchi die wij vandaag het beste kennen komt uit de 16e eeuw, toen de rode hete peper werd geïntroduceerd in Korea. Koreanen hebben Kimchi bedacht zodat zij ook in de winter groenten kunnen eten, aangezien kassen niet veel voorkwamen. Tot de jaren ‘70 maakte ieder Koreaans huishouden eind november een grote hoeveelheid Kimchi voor de aankomende winter. Er zijn veel ingrediënten nodig om Kimchi te maken, zoals gezouten Chinese kool, radijs, bosuit, knoflook, hete peperpoeder en gezouten vis of schaaldieren. Kimchi werd bewaard in aardewerken potten onder de grond in de tuin. Op deze manier bleef het goed tot maart van het volgende jaar en was een goede bron van vezels en vitamines. De moderne technologie, zoals Kimchi-koelkasten en kassen, heeft deze traditionele manier van bewaren vervangen.
Ingredienten voor Kimchi met kool
Kimchi met kool
Kimchi van blokjes radijs
Kimchi is gefermenteerd, net als kaas en doet qua smaak nog het meest denken aan onze zuurkool, maar dan pittig gekruid. Tijdens het fermentatieproces worden meer dan 200 verschillende lactaat bacteriën aangemaakt. Deze gezonde lactaat bacterie maakt Kimchi een van de vijf gezondste voedingsproducten in de wereld, samen met de Spaanse olijfolie, Griekse yoghurt, Indiase linzen en Japanse natto. (US Health magazine, 2008) Kimchi komt in vrijwel elke maaltijd voor. Koreanen maken vandaag ook Kimchi hamburgers en pizza’s met Kimchi.
37
6.4 Bulgogi Bulgogi Bulgogi is een barbecue-gerecht van dun gesneden riblappen, dat vooraf gemarineerd en gekruid wordt. Bulgogi betekent letterlijk “vuurvlees” omdat het gegrild wordt op houtskool. De bekendste methode om bulgogi te maken is door het te bakken op een grillpan waarbij de sappen uit het vlees lopen tijdens het bakproces, ook wel Seoul stijl genaamd. Verder zijn er per district andere versies van bulgogi. Bulgogi is één van de populairste ZuidKoreaanse gerechten onder zowel Koreanen als buitenlanders.
Bulgogi op de barbecue (op Ulsan wijze)
6.5 Haemul-pajeon Zoals de Nederlanders genieten van de Nederlandse pannenkoeken, zo genieten Koreanen van hun eigen pannenkoeken. Eén van de populairste pannenkoeken is gemaakt van meel, groenten en zeevruchten en wordt Haemul-pajeon (zeevruchten pannenkoek) genoemd. Haemulpajeon is een hartige pannenkoek met bosui en is bedekt met een zacht papperig deeg met daar bovenop een geklopt ei. Haemul-pajeon
6.6 Tafel manieren Er bestaat een Koreaanse uitdrukking “Aan tafel leren”. Koreanen geloven dat de tafelmanieren die geleerd worden tijdens de kinderjaren, de basis zijn voor de rest van hun sociale leven. Daarom wordt kinderen het belang van tafelmanieren geleerd. Een paar tafelmanieren zijn: t t t t t t
38
Wacht tot de oudste persoon begint met eten voordat jij begint. Gebruik een lepel voor de rijst en soep en eetstokjes voor de Kimchi en bijgerechten. Speel niet met je lepel en friemel niet met je eetstokjes. De rijst- of soepkom niet vasthouden met je handen, deze moeten altijd op tafel staan. Als je samen met andere mensen eet, neem je je eten van het bijgerecht naar jouw bord. Eet niet te snel of te langzaam, pas je snelheid aan aan de anderen aan tafel.
Les
07
Onderwijs in Zuid-Korea Zuid-Koreanen zijn er van overtuigd dat ze het ‘wonder aan de Han’ hebben bewerkstelligd door de mentaliteit van hun werknemers en de hoge investeringen in onderwijs. Zij geloven dat onderwijs de sleutel is tot individueel geluk en die van nationale ontwikkeling.
7.1 Geschiedenis van onderwijs in Zuid-Korea De Zuid-Koreanen vinden dat onderwijs de sleutel is van persoonlijkheidsontwikkeling, sociale succesen en nationale ontwikkeling. 1.500 jaar geleden had de Koreaanse overheid al een onderwijsinstituut opgericht voor de ontwikkeling van aspirant werknemers. Hoewel klassedenken toen heel gewoon was, wierven ze 1.000 jaar geleden al ambtenaren door middel van toelatingsexamens, onafhankelijk van de sociale klassen. Tijdens de koloniale periode onder Japans bewind, in het begin van de 20e eeuw, hebben visionaire gemeenschapsleiders en christelijke zendelingen vele scholen gebouwd. Koreanen hebben een gezegde dat luidt “ook al sla je een maaltijd over, je slaat geen schooldag over”. Het onderwijs werd zelfs tijdens de Koreaanse Oorlog gewaarborgd al moest er les worden gegeven aan uitgehongerde kinderen buiten in de tuin of in tenten. In de jaren ‘60 werden hogescholen en universiteiten “Torens van koeienbotten” genoemd, in plaats van ivoren torens. Omdat de boeren hun kostbaarste goed, hun koeien, verkochten om het collegegeld voor hun kinderen te kunnen betalen.
Onderwijs in de tuin
Onderwijs in een tent
7.2 Huidig niveau van het onderwijssysteem De hoge ambitie voor onderwijs van Zuid-Koreanen wordt ook wel “onderwijskoorts” genoemd. Dit leidde tot meer en meer scholen. Volgens de statistieken van OECD (2008) is het aantal mensen dat het beroepsonderwijs heeft afgerond hoog: 55-65 jarigen 40%, 45-54 jarigen 68%, 35-44 jarigen 93% en 98% voor de leeftijdsgroep 25-34 jaar. Het aantal mensen met een diploma in het beroepsonderwijs is het hoogst in de wereld. Daarnaast heeft het onderwijs in Zuid-Korea hoge scores behaald op het gebied van kwaliteit. In de PISA (Program for International Student Assessment) evalueert OECD het onderwijs in de wereld. Elke drie jaar wordt in 65 landen over de hele wereld onderzoek gedaan naar de kwaliteit van het onderwijs. Dat gebeurt door leerlingen van 15 jaar te toetsen op hun kennis en vaardigheid op het gebied van hun eigen taal, wiskunde, natuurwetenschappen en probleem oplossend vermogen. Ieder jaar staat Zuid-Korea bovenaan deze lijst. 39
7.3 Schoolsysteem in Zuid-Korea Zuid-Koreaanse kinderen starten op de peuterspeelzaal. Als 4-jarigen gaan ze naar de kleuterschool (3 jaar) en als ze zeven jaar oud zijn gaan ze naar de basisschool. Het Zuid-Koreaanse schoolsysteem bestaat uit 6 jaar basisschool, 3 jaar onderbouw van de middelbare school en 3 jaar bovenbouw van de middelbare school. Anders dan in Nederland zijn de onderbouw en bovenbouw van de middelbare school afzonderlijke scholen van elkaar. De basisschool en de onderbouw middelbare school zijn verplicht en gratis. De leerlingen betalen een toelage voor de bovenbouw middelbare school (high school). High school is verdeeld in twee soorten: de voorbereiding op de universiteit en de beroepsopleiding. Voorbereidend op de universiteit kunnen leerlingen in hun tweede jaar kiezen uit een vakkenpakket gericht op wetenschap of op maatschappij. Aan het einde van hun examenjaar maken de leerlingen hun schoolexamens, genaamd National College Scholastic Aptitude Test, opgezet door het Ministerie van Onderwijs. De resultaten hiervan worden gecombineerd met alle cijfers die behaald zijn op de high school. Deze resultaten zijn van groot belang bij de toelating tot de universiteit. Het universitaire systeem in Zuid-Korea kent een Junior universiteit (2 jaren), universiteit (4 jaren) en onderwijs-universiteit, dat wat wij kennen als PABO (4 jaren). Veel studenten gaan naar het buitenland om daar naar een high school of universiteit te gaan. In het verleden verkozen de meeste studenten de VS of Engeland, maar ieder jaar neemt het het aantal Zuid-Koreaanse studenten dat naar Nederland komt toe. In 2012 studeerden ongeveer 650 Zuid-Koreaanse studenten aan een Nederlandse hogeschool of universiteit.
Basisschool
Middelbare school
Schoolexamen (Aptitude)
7.4 Het leven van basisschool leerlingen Anders dan op Nederlandse scholen, telt de Zuid-Koreaanse basisschool minstens 200 schooldagen. Het eerste semester begint in maart en eindigt half juli. De zomervakantie is van half juli tot eind augustus. Tijdens het tweede semester, van begin september tot eind februari, hebben de leerlingen een wintervakantie van 40 dagen. De meeste leerlingen hebben na-schoolse lessen om te studeren of hun academisch kennisvermogen bij te spijkeren. Ze kunnen op na-school ook deelnemen aan vakken die niet in het basispakket zitten, zoals muziek of sport. De basisschoolvakken zijn: Koreaanse taal, ethiek, maatschappijleer, rekenen, wetenschap (o.a biologie), lichamelijke opvoeding, muziek, kunst en engels (vanaf groep 5). De inhoud van iedere les lijkt op die in Nederland, maar de Zuid-Koreaanse leerlingen hebben ook verschillende traditionele lessen. Dat is bijvoorbeeld traditionele muziek en Taekwondo, de Koreaanse vechtskunst.
40
7.5 Traditionele Zuid-Koreaanse muziek Traditionele Koreaanse muziek heet Kuk-ak, en het heeft 3 noten per maat, anders dan Chinese en Japanse muziek. Er zijn twee verschillende muziekgenres: De Jeong-ak voor mensen van adel en Koninklijke huize en Monsok-ak voor het gewone volk. Jeong-ak heeft een langzame, statische en ingewikkelde melodie. Traditioneel werd deze gespeeld op Koninklijke banketten, rituelen en feesten voor de hogere klassen in de samenleving. Eén van de bekendste voorbeelden van Jeong-ak is “Soojecheon”. Letterlijk vertaald betekent dat “het eeuwige leven wensen”. “Soojecheon” is 1.500 jaar geleden gecomponeerd. Minsok-ak, de Zuid-Koreaanse volksmuziek kan op drie manieren worden gecategoriseerd. 1. Nong-ak, een gevariëerde, snelle en dynamische muzieksoort voor en door boeren. 2. Min-yo, volksliedjes die de gedachten en emoties van het volk uitdrukken. 3. Pansori, een episch solo door een zanger(es), begeleid door een trommelspeler. Eén van de meest geliefde Koreaanse volksliederen is “Arirang”, dat zowel liefde als pijn uitdrukt. Het lied is door UNESCO als immaterieel werelderfgoed geregistreerd.
Soojecheon voorstelling
Arirang voorstelling
7.6 Taekwondo: the harmony with body, mind and spirit De meeste Nederlanders hebben een zwemdiploma, omdat het in de Nederlandse cultuur past om kinderen van jongs af aan op zwemles te doen. Zuid-Koreaanse kinderen hebben de blauwe, rode of zwarte band in Taekwondo. Zij krijgen al lessen voordat ze naar de basisschool gaan. Taekwondo is de Zuid-Koreaanse nationale vechtkunst en nationale sport. Taekwondo is ruim 1.500 jaar geleden ontstaan en het heeft zich met de Koreaanse geschiedenis mee ontwikkeld. Tae doelt op de voettechniek, kwon op de handtechnieken en do beschrijft de coördinatie van lichaam en geest. Drie vaste onderdelen zijn: t Stijlvormen (Pumsae): vaste oefeningen waarbij je vecht tegen denkbeeldige tegenstanders t Sparren (Gyeorugi): aanval van de tegenstander afslaan met voet- en vuisttechnieken t Breektest (Gyeokpa): met handen of voeten planken en stenen breken
41
Pumsae
Gyeorugi
Gyeokpa
(stijlvormen)
(sparren)
(breektest)
Als Taekwondo slechts een (vecht)sport was, dan zou de ontwikkeling ervan beperkt zijn. Maar naast de drie basisvaardigheden, vraagt Taekwondo van de beoefenaar ook continue training van lichaam en geest door zelfontkenning en terughoudendheid. De coaches leren de studenten eerst - nog voordat ze enige vechtkunst hebben geleerd - respect te hebben voor anderen door zelfzucht te overwinnen. Taekwondo brengt harmonie van lichaam, geest en ziel. Taekwondo wordt uitgevoerd op de zogenaamde Dojang. Inmiddels heeft Taekwondo zich ontwikkeld tot een wereldsport met 80 miljoen leerlingen. In Nederland worden de officiële Taekwondo spelen jaarlijks georganiseerd op de Dutch Open Taekwondo. Bovendien is het een Olympische sport.
Taekwondo en meditatie
42
Taekwondo en manieren
Taekwondo toernooi Eindhoven
Vragen Les 7 1. Welke bewering over de hoge Zuid-Koreaanse ambitie voor onderwijs is waar? Dagelijkse problemen oplossen vinden Zuid-Koreaanse leerlingen moeilijk. Het verschil van academisch vermogen tussen en op scholen is groot. Zuid-Koreanen zijn een van de meest hoogopgeleide mensen in de wereld.
2. Welke uitdrukking over de Zuid-Koreaanse ambitie voor onderwijs is NIET juist? ‘Ook al sla je een maaltijd over, je slaat geen schooldag over’ ‘Torens van koeienbotten’ ‘Laten we spelen zolang we jong zijn’
3. Welke bewering over het Zuid-Koreaanse schoolsysteem is waar? De onderbouw en de bovenbouw van de middelbare school zijn twee aparte scholen Er worden minder uren les gegeven dan in Nederland De bovenbouw is verplicht
4. Welke van de volgende titels is GEEN voorbeeld voor Zuid-Koreaanse volkmuziek? Soojecheon Arirang Pansori
5. Wat is NIET één van de drie basiscomponenten van Taekwondo? Pumsae (stijlvorm) Gyeorugi (sparren) Meditatie
6. Wat is belangrijk bij Taekwondo? Het benadrukt de harmonie van lichaam, geest en ziel Sterker zijn dan je tegenstander Zoveel mogelijk planken breken met de voeten of handen
43
Les
08
Toerisme in Zuid-Korea Stel dat je eens naar Zuid-Korea zou gaan, wat zie je dan? Grote steden met sobere Koninklijke paleizen enerzijds en een uitbundig nachtleven anderzijds. Maar ook natuurschoon en de DMZ als tragische erfenis van de oorlog tussen Noord- en Zuid-Korea.
Bezienswaardigheden in Zuid-Korea
8.1 Seoul Seoul is al meer dan 600 jaar de hoofdstad van Zuid-Korea en tevens het centrum voor politiek, economie en cultuur van Zuid-Korea. Seoul ligt in een stroomgebied, omringd door bergen, de rivier Han stroomt door de stad heen. Seoul staat op de tiende plek op de lijst van ’s werelds grootste steden. Met een oppervlakte van 605,27 km² is Seoul drie keer groter dan Amsterdam en telt meer dan 10 miljoen inwoners. Ondanks de hoge bevolkingsdichtheid, zijn de verkeersopstoppingen niet zo erg als in andere metropolen in de wereld. Dat komt mede doordat de metro in Seoul vrij gemakkelijk en betaalbaar is. Er worden dagelijks meer dan zeven miljoen mensen vervoerd voor een basisbedrag van een Amerikaanse dollar.
44
Seoul nachtleven
Han rivier
Metro in Seoul
Er zijn vijf koninklijke paleizen in het centrum van Seoul: Kyungbok-gung, Changduk-gung, Changkyunggung, Kyunghee-gung en Kyungwoon-gung. Het hoofdpaleis, Kyungbok-gung, is gebouwd in 1395. Het paleis is niet opzichtig, maar het illustreert gematigdheid en waardigheid. De geschiedenis van de stad Seoul vind je in de traditionele Zuid-Koreaanse dorpen Bukchon. In Namchon en Insadong kun je winkels vinden die traditioneel handwerk en antiek verkopen.
Kyungbok-gung
Bukchon
Insadong
Het stadsdistrict Gangnam ligt in het zuiden van de stad. Hier vind je grote straten met wolkenkrabbers, reclameborden van grote bedrijven en moderne cafés, vol dynamiek. Je voelt er de energie van grote Zuid-Koreaanse bedrijven. Myung-dong is gevuld met toeristen uit de hele wereld, hier merk je dat Seoul een echte wereldstad is. De markt bij de Zuidelijke Poort telt meer dan 10.000 winkels en krijgt zo’n 300.000 bezoekers per dag.
Een van de hoofdstraten, Gangnam
Myung-dong
Markt bij de Zuidelijke Poort 45
8.2 Gyeongju Gyeongju, in het zuidoosten van Zuid-Korea, was de hoofdstad van de Silla dynastie van 57 v. Chr. tot 935. In het jaar 676 werd Silla verenigd met de twee andere koninkrijken (Goguryeo en Baekje) op het Koreaans schiereiland waardoor er één staat en één identiteit ontstond. Gyeongju staat in de Werelderfgoedlijst van UNESCO en wordt ook wel het ‘museum zonder muren’ genoemd. Gyeongju heeft 37 Koninklijke graftombes waar historische voorwerpen van grote waarde zijn gevonden, zoals een gouden kroon, riem en oorbellen. In Walseong, de plek van het inmiddels afgebroken Koninklijke paleis en Anapji krijg je een blik in het dagelijks leven van de Koninklijke familie in het toenmalige Silla.
Koninklijke graven
Gouden kroon
Anapiji
De nationale religie destijds was het Boedhisme. Daarom is er ook veel Boedhistisch cultureel erfgoed te vinden in Gyeongju. De Bulguksa tempel en de Seokguram grot zijn de meest toonaangevende historische plekken. In totaal zijn er 147 tempels, 118 Buddha beelden, 96 pagodes en 22 stenen lantarens te vinden in het zuidelijk gebergte van deze historische stad.
Bulguksa tempel
Seoguram grot
Gyeongju Namsan Chilbumam Maaeseokbul
8.3 Andong Andong is ook wel bekend als de spirituele hoofdstad van Zuid-Korea. Het confucianisme heeft het dagelijks leven van Koreanen aanzienlijk beïnvloed. De Koreanen zien Andong als de hoofdstad van het Koreaanse confucianisme. In Andong werd 500 jaar geleden een particuliere confucianistische school gebouwd, genaamd Dosan-Seowon. De studenten van Dosan-Seowon leerden twee kernwaarden van het confucianisme – loyaliteit en kinderlijke gehoorzaamheid. Twee waarden die nog steeds heel belangrijk zijn in Zuid-Korea. Het dorp Hahoe in Andong is een gemeenschap bestaande uit één stam.
46
Dosan-Seowon
Toegangspoort van Dosan-Seowon
De gemeenschap is rond 1600 gesticht en heeft de naam Ryu uit Pungsan. Zij verzamelden zich hier en bouwden huizen en private confucianistische scholen. De oude Koreaanse tradities zijn hier goed bewaard. In dit dorp zijn de woningen van mensen van hogere klasse harmonieus gemengd met die van de lagere klasse.
Het dorp Hahoe
Hahoe Byulsin-gut Nori masker (voorstelling)
8.4 Seoraksan en de Oost Zee De berg Seoraksan ligt aan de Oostkust. De top van deze berg, Daechung-bong, is 1.708 meter hoog. De UNESCO heeft deze berg opgenomen in de biosfeerreservatenlijst omdat er met uitsterven bedreigde dier- en plantsoorten leven. Volgens onderzoek is bergklimmen een van de top vrijetijdsactiviteiten in Zuid-Korea. Veel ZuidKoreanen beklimmen Seoraksan voor de herfstbladeren en sneeuwlandschappen. Ook reizen veel Zuid-Koreanen speciaal naar de Oostkust om een zonsopgang op de Oostzee te kunnen zien.
Seorak berg in de herfst
Seorak berg in de winter
Zonsopkomst in de Oostzee
47
In de Oostzee liggen twee prachtige eilanden: Ulleungdo en Dokdo. Dokdo is de broedplek van veel trekkende zeevogels. Tijdens het broedseizoen, van april tot juni, kan je een prachtig schouwspel zien van groepen zeemeeuwen die naar elkaar roepen en in formatie vliegen. Dokdo is ook een belangrijke rustplaats voor de trekkende zeevogels die de Oost Zee oversteken. De Zuid-Koreaanse overheid heeft het gebied uitgeroepen tot beschermd natuurgebied om deze ongerepte natuurlijke omgeving en het ecologisch system van Dokdo te beschermen. Dokdo, een prachtig Koreaans eiland
8.5 DMZ: Erfenis van de Koude Oorlog Na de wapenstilstandsovereenkomst als besluit van de Koreaanse Oorlog in 1953, werd Korea verdeeld in Noord- en Zuid-Korea. De militaire grens die het land sindsdien doorsnijdt is 248 km lang. Beide Korea’s hebben een gebied van 2 km breed vanaf die grens ingeleverd en zo de gedemilitariseerde zone (DMZ) opgezet. Het totale oppervlakte van de DMZ is 992 km², wat 0.45% is van het gehele Koreaanse schiereiland. De DMZ is één van de meest streng beveiligde gebieden in de wereld. Bij het dorp Panmunjom ligt de Joint Security Area dat door zowel Noord- als Zuid-Korea wordt onderhouden. Het is ook de meest populaire bestemming voor toeristen in het gebied. Hier worden ook de bilaterale vergaderingen gehouden tussen Noord- en Zuid-Korea. Door de Koreaanse Oorlog werden ongeveer tien miljoen Koreanen gescheiden van hun families. Van tijd tot tijd worden er daarom in Panmunjom familie herenigingsactiviteiten georganiseerd.
Zuid-Koreaanse soldaten
Panmunjom
Reünie van gescheiden families
op wacht bij de grens
De andere kant van dit tragische stuk niemandsland is dat de strenge beveiliging ervoor gezorgd heeft dat het gebied één van de meest natuurrijke en goed bewaarde natuurreservaten in de wereld is geworden. Haast ongeschonden door publiek. Er is een groot moeras met 13 met uitsterven bedreigde soorten gevonden in dit gebied. In samenwerking met de Verenigde Naties streven Noord- en ZuidKorea ernaar om een ‘World Peace Park’ op te zetten in de DMZ om het gebied om te dopen in een gebied van leven en vrede.
48
Ural uil
Grote copper
Koreaanse Crevice salamander
Fietspaden versus Olle wandelpaden Waar veel Zuid-Koreanen jaloers op zijn in Nederland zijn de vele fietspaden, waardoor je veilig door het gehele land kan reizen. Op het eiland Jeju begint iets vergelijkbaars snel populair te worden. Jeju ligt op 140 kilometer van de zuidelijke kustlijn van het schiereiland en heeft een totale oppervlakte van 1.848,5 km². In het midden van het eiland ligt de berg Halla, een slapende vulkaan met een hoogte van 1.950 meter. Verder heeft Jeju veel vulkanische grotten en uniek ontworpen rieten huizen met een dak van geweven gras en stenen om de harde wind te trotseren. Het woord Olle komt voor in het Jeju dialect en betekent “een smal pad dat de straat met de ingang van het huis verbindt”. Er zijn in totaal 21 kustwandelpaden met in totaal een afstand van 422 kilometer om al wandelend van Jeju’s unieke cultuur te kunnen genieten. Deze Olle wandelpaden voor voetgangers passen goed in de laatste trends voor duurzaam toerisme en gezondheidsbewustzijn.
Halla berg op het eiland Jeju
Seongsan-po op het eiland Jeju
Olle wandelpaden
49
Vragen Les 8 1.
Welke zin over de geografie van Seoul is juist? Seoul ligt vlakbij de zee Seoul is een stroomgebied omringd door bergen De rivier Nakdong stroomt door Seoul
2.
Welke zin over de Kyungbok-gung is NIET juist? Het hoofdpaleis heeft een luxueuze uitstraling Het hoofdpaleis illustreert gematigdheid en waardigheid Het hoofdpaleis is gebouwd in 1395
3.
Wat is er te zien in Gyeongju? Hoe de Koninklijke familie leefde 2.000 geleden Hoge bergen en besneeuwde bergtoppen Alles wat met het Boeddhisme te maken heeft
4.
Welke bewering over Andong is juist? Andong wordt ook wel de hoofdstad van Koreaans confucianisme genoemd Andong wordt ook wel het ‘museum zonder muren’ genoemd In Andong zijn veel Koninklijke graftombes
5.
Welke bewering over het dorp Hahoe in Andong is NIET juist? Er zijn veel Boedhistische erfgoederen in het dorp Hahoe Hahoe Byulsin-gut Mask-Nori is een soort ritueel dat wordt uitgevoerd in Hahoe De huizen van mensen van hogere- en lagere klasse zijn harmonieus gemengd in Hahoe
6.
Wat is de DMZ?
7.
Wat is het World Peace Park? Een pretpark in Zuid-Korea Een museum in Noord-Korea Een plan van Noord- en Zuid-Korea samen om de DMZ in om te toveren
50
Les
09
Nederland en Zuid-Korea We hebben tot nu toe verschillende onderwerpen over Zuid-Korea besproken, zoals politiek, economie, cultuur, dagelijks leven en toerisme. Dit laatste hoofdstuk gaat over hoe ZuidKoreanen over Nederland denken, de overeenkomsten tussen Nederland en Zuid-Korea, de relaties tussen beide landen en de toekomst.
9.1 Hoe denken Zuid-Koreanen over Nederland? Als Zuid-Koreanen aan Nederland denken, denken ze aan tulpen, windmolens, Hansje Brinker en het dagboek van Anne Frank. Ze vinden ons land eruit zien als een goedverzorgde bloementuin. Zuid-Koreanen leren over Hamel, Van Gogh, Rembrandt en Erasmus op school. Bovendien zien zij Nederland als een land met het hoogste niveau van democratie en economische welvaart. En de Nederlanders zelf zien zij als mensen die uitdagingen aangaan en veel moeilijke dingen bereiken door samen te werken en compromissen te sluiten. In 1627 kwam een Nederlander, genaamd Jan Janszn. Weltevree, naar Korea. Hij werd genaturaliseerd tot Koreaanse burger, kreeg een Koreaanse naam en trouwde met een Koreaanse vrouw. Deze Nederlander is bekend als de eerste buitenlander die tot Koreaan was genaturaliseerd. Hendrick Hamel zette in 1653 voet aan land in Korea na schipbreuk te hebben geleden voor de Koreaanse kust. Tijdens zijn 13 jaar gevangenschap hield hij een logboek bij van alles wat hij om zich heen zag van het Koreaanse leven. In 1666 wist hij terug te keren naar Nederland. Daar publiceerde hij het boek, waarmee hij Korea voor het eerst introduceerde aan het Westen. Zuid-Koreanen weten heel goed dat veel jonge Nederlandse soldaten hebben meegevochten in de Koreaanse Oorlog in 1950-1953. Dat ze hun levens hebben opgeofferd om een fundament te vormen voor de vrijheid en welvaart waar ZuidKoreanen nu van kunnen genieten. Sinds 2002 is Nederland zelfs een betere bondgenoot van Zuid-Korea geworden dankzij Guus Hiddink. Hij leidde als voetbalcoach het Koreaanse voetbalteam naar de halve finale van het WK 2002 en kreeg daarvoor veel respect van de Zuid-Koreanen.
9.2 Overeenkomsten tussen Nederland en Zuid-Korea De reden dat veel Zuid-Koreanen zich aangetrokken voelen tot Nederland komt niet alleen doordat ze veel weten over Nederland of dat ze zich verschuldigd voelen door het verleden. Het komt ook doordat de twee landen veel overeenkomsten hebben ondanks de grote geografische afstand. Laten we kijken wat die overeenkomsten tussen deze twee landen precies zijn.
51
1. Nederland en Zuid-Korea hebben beide een moeilijke natuurlijke omgeving. Een kleine oppervlakte met een hoge bevolkinsdichtheid en weinig natuurlijke hulpbronnen. 2. Beide landen hebben te maken gehad met militaire aanvallen door buurlanden. Nederland heeft aanvallen uit o.a. Spanje, Frankrijk en Duitsland overleefd. Zuid-Korea heeft constant te maken gehad met aanvallen uit Japan, China, Mongolië en Noord-Korea. Op dit moment is Zuid-Korea nog steeds onder bedreiging van het nucleaire wapen programma van Noord-Korea. 3. Nederland en Zuid-Korea hebben beide een hardwerkend volk, dat hoog is opgeleid. 25% van het land in Nederland is kunstmatig aangelegd door het volk. Vanuit de as van de Koreaanse Oorlog, heeft Zuid-Korea de ‘Wonder van rivier Han’ gerealiseerd met behulp van de ijzeren wil van het volk.
( Reclamation Project by South Korea and the Netherlands )
Saemangeum dijk in Zuid-Korea,
De afsluitdijk, de langste dijk in Nederland
de langste dijk van de wereld
4. Beide landen zijn rolmodellen voor democratie en de markteconomie. Nederland realiseerde welvaart als een traditioneel geavanceerd westers land en Zuid-Korea deed datzelfde vanuit de achterstandspositie als ontwikkelingsland. Democratie en de markteconomie waren in beide landen vereisten voor het ontwikkelen van creativiteit en vrije wil van de inwoners. 5. Nederland en Zuid-Korea zijn extern geörienteerde landen. Nederland ging met de VOC al snel overzee. Toen Hamel voor het eerst Korea bezocht was Korea nog een erg gesloten land dat bang was voor verandering. Maar de Zuid-Koreanen hebben de huidige economische en politieke ontwikkelingen kunnen realiseren dankzij het streven naar verandering en ondernemen met een open geest.
52
9.3 De huidige relaties tussen Nederland en Zuid-Korea De Nederlandse ambassade in Seoul werd in 1968 geopend. Een jaar later werd in Den Haag de Zuid-Koreaanse ambassade geopend. Sindsdien hebben de twee landen elkaar gesteund op internationaal niveau. Samen is er gewerkt aan verschillende vormen van beleid met betrekking tot handel en versterking van de economische samenwerking. Zuid-Korea heeft de tweede nucleaire wereldtop (Nuclear Security Summit) in 2012 georganiseerd en Nederland wordt gastland voor deze topontmoeting in 2014. Koning Willem-Alexander heeft Zuid-Korea tot vandaag al vier keer bezocht.
De tweede nucleaire wereldtop in Seoul, 2012
WFCC in Den Haag waar de derde nucleaire wereldtop zal worden gehouden in 2014
Nederland is de op één na grootste handelspartner van Zuid-Korea in Europa en is de op twee na grootste investeerders in Zuid-Korea in de wereld. Het export van Nederland naar ZuidKorea is in 10 jaar gegroeid tot $3,9 miljard dollar in 2012. Zuid-Korea is de op drie na grootste afzetmarkt in Azië na China, Singapore en Japan. De primaire exportgoederen van Nederland zijn halfgeleider-gerelateerde producten, chemicaliën zoals verrijkt uranium, natuurlijke melkbestanddelen en onderdelen voor de productie van machines. De import van Nederland uit Zuid-Korea bedroeg $5,0 miljard dollar. Daarmee is Nederland de op één na grootste importeur van Zuid-Koreaanse producten in Europa. De geïmporteerde producten uit Zuid-Korea zijn o.a. olie, auto’s en onderdelen hiervan, mobiele telefoons en zwaar materiaal voor de bouwindustrie. Een groep van Nederlandse bedrijven, zoals ING (Finance), Philips (Elektronica) en Akzo Nobel (Chemiecaliën), hebben het initiatief genomen om van Zuid-Korea een toegangspoort tot Azië te maken en hebben tussen 1962 en 2012 $21,679 miljard dollar geïnvesteerd in Zuid-Korea.
Nederlandse bedrijven in Zuid-Korea
Anderzijds, hebben Zuid-Koreaanse bedrijven, zoals Samsung, LG, Kia Motors en Hyundai Heavy Industries, tot 2012 al $11,254 miljard dollar geïnvesteerd in Nederland om voet aan de grond te krijgen in de Europese markt.
53
Zuid-Koreaanse bedrijven in Nederland
De wederzijdse economische afhankelijkheid tussen Nederland en Zuid-Korea laat zich goed illustreren aan de hand van de relatie tussen ASML en Samsung. ASML in Veldhoven produceert machines voor het fabriceren van halfgeleiders en exporteert deze machines naar Samsung. Als Samsung meer mobiele telefoons verkoopt, kan ASML meer machines produceren, wat weer werkgelegenheid op levert. Samsung heeft 3% van de ASML aandelen aangeschaft en $276 miljoen dollar geïnvesteerd in een 5-jarig R&D project. De toekomst van ASML en Samsung zijn dus nauw met elkaar verbonden. Hierdoor zijn ASML en Samsung onderling verbonden en is de werkgelegenheid in Nederland mede gerelateerd aan de werkgelegenheid in Zuid-Korea. In 2012, woonden 760 Nederlanders in Zuid-Korea en 2.600 Zuid-Koreanen in Nederland. Volgens de Zuid-Koreaanse ambassadeur komen er steeds meer Zuid-Koreaanse studenten naar Nederland omdat de hoge kwaliteit van het Nederlands hoger onderwijs langzaam maar zeker wordt erkend. De uitwisselingsprogramma’s in het hoger onderwijs worden uitgevoerd door Nuffic Korea, Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), National Institute for International Education (NIIED), Academy for Korean Studies en het National Research Foundation (NRF) in Zuid-Korea. Bovendien worden er regelmatig culturele uitwisselingsactiviteiten georganiseerd in beide landen. De Nederlandse ambassade organiseert bijvoorbeeld het jaarlijks Jarasum Jazz festival in Zuid-Korea. De Zuid-Koreaanse ambassade sponsort bijvoorbeeld het Asian Film Festival in Nederland.
9.4 De toekomst van Nederland en Zuid-Korea De wereld wordt steeds kleiner, we hebben de verantwoordelijkheid voor onze eigen toekomst. De Nederlanders hebben Korea geïntroduceerd aan het westen en hebben Korea geholpen in gevaarlijke tijden. Bovendien hebben ze ook bijgedragen aan het herstel van de nationale trots. Koreaanse ambassadeur Lee: “Het is, juist nu het met de wereldeconomie wat minder gaat, belangrijker dan ooit om vriendschappen te handhaven en samen nieuwe mogelijkheden te zoeken. Net als Hamel die een avontuurlijke geest had, moet Nederland meer toekomstgerichte relaties bouwen met Zuid-Korea. Laten we aandacht houden voor elkaar. Zuid-Korea is een goede vriend, ver weg.”
54
Foto’s en bronnen Foto’s en bronnen geleverd door onderstaande instituten, ondernemingen en individuen. Ieders bijdrage wordt zeer gewaardeerd. I.
Media
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Yonhap news (www.yonhapnews.co.kr ) Korean Broadcasting System(KBS) (www.kbs.co.kr ) Munhwa Broadcasting Co.(MBC) in Korea (www.imbc.com ) TV Daily (tvdaily.mk.co.kr) Taekwondo news (www.tkdnews.com ) EIU, Economist Intelligence Unit (www.eiu.com )
II.
Ministeries en Instituten
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
Hamelhuis Foundation (www.hamelhuis.nl ) Korean Tourism Organization (www.visitkorea.or.kr ) Korean Culture and Information Service (www.korea.net ) Institute for Reunification Education (www.uniedu.go.kr) Korea Saemaul Undong Center (www.saemaul.or.kr ) The Korean Federation of Teachers’ Association (www.kfta.or.kr ) Ministry of Culture, Tourism and Sports Blog (http://culturenori.tistory.com/1250) Ministry of Environment (www.me.go.kr ) Museum of Seoul History (www.museum.seoul.kr ) Gyeongju City homepage (www.gyeongju.go.kr ) Dosan Seowon (www.dosanseowon.com ) Miryang City homepage (www.miryang.go.kr ) Korean Football Association (www.kfa.or.kr ) (Hong SeokKyun) Gangjin District Office in Jeollanam-do (www.gangjin.go.kr )
III. Ondernemingen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
ING (www.ing.com ) Philips (www.philips.com ) Akzonobel (www.akzonobel.com ) ASML (www.asml.com ) World Forum in the Hague (www.worldforum.nl ) Samsung Electronics Benelux (www.samsung.com ) LG Electronics Benelux (www.lge.com/nl ) Hyundai Heavy Industries, Co., Ltd. (www.hhi.co.kr ) Kia Motors (www.kia.com ) Korean Air (www.koreanair.com ) Booksea publishing co. (www.booksea.co.kr ) SM Entertainment (www.smtown.com )
55
13. 14. 15. 16. 17.
YG Entertainment (www.ygfamily.com ) Myung Films (www.myungfilm.com ) EGG Film Co., Ltd (www.eggfilm.com ) C. JW Company (www.cjwcompany.com ) Keyeast Entertainment (www.keyeast.co.kr )
IV.
Individuen
18. 19. 20.
Mr. Manwook Lee (Professional photographer) Mr. Henny Savenije (http://www.hendrick-hamel.henny-savenije.pe.kr/indexk2.htm ) Mr. Jaya Prakashi (http://www.flickr.com/photos/jpaudit/2274454702/)
v. Overige bronnen 21. 22.
23.
56
Wikipedia: 1) http://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:South_Korea_Topography.png Internet: 1) http://visual.ly/gangnam-style-5-basic-steps) 2) http://search.daum.net/search?w=img&q=%ED%95%9C%EA%B5%AD%EC%A0%84%EC% 9F%81%20%EC%82%AC%EC%A7%84&autocvt=0&spacing=0 Flickr 1) http://www.flickr.com/photos/imcomkorea/2919564167/in/set-72157607808414225/
