OnderDak
Buurtcentrum Gerbrandypark, Amsterdam West door Janne Bacchini
Inhoud
Inleiding Projectbeschrijving: Analyse Locatie: Gerbrandypark Ontwerp in fasen: Schetsontwerp Voorlopig Ontwerp - Sfeerbeelden VO Definitief ontwerp OnderDak - Toelichting plattegrond Materialisatie Klimaat Privé-ruimte uitgelicht: Tiener-ruimte Afbeeldingen
Inleiding Voor u ligt het boekje waarin ik mijn afstudeerproject ‘OnderDak’ aan de TU Delft zo beknopt mogelijk heb proberen uit te leggen. Dit project behelst een buurtcentrum temidden van een door mij herontworpen deel van het Gerbrandypark in Amsterdam West. Vanwege de situering in een klein, smal park is het idee ontstaan het gebouw te zien als een integraal onderdeel van het park. Kolommen en een welvend dak verbeelden bomen en gewelven van bladeren en takken waar gefilterd licht tussendoor valt. Om deze reden bestaat de materialisatie zoveel mogelijk uit hout. Het buurtcentrum is bedoeld voor de bewoners van de omringende probleemwijk. Het is een ruimte waar de bewoners met verschillende sociale en culturele achtergronden met elkaar in contact kunnen komen onder een groot dak. Om het buurtcentrum zo goed mogelijk te laten functioneren is het hoofduitgangspunt de gebruikers zich thuis te laten voelen in het gebouw, er te kunnen dromen, rust te vinden. Door een combinatie van binnen- en buitenruimten in de vorm van gemeenschappelijke ruimten en ruimten waar men zich per groep kan terugtrekken is hiertoe de mogelijkheid geboden. Het gebouw biedt onderdak aan gemeenschappelijke functies als een café-restaurant, workshopruimten en studio’s en een sporthal. Daarnaast zijn er afgesloten ruimten voor kinderen, tieners, ouderen en een besloten ruimte voor (islamitische) vrouwen. Veel dank ben ik verschuldigd aan dhr. Bosch van Centrum Hout, die met veel enthousiasme heeft meegedacht over dit project. Janne Bacchini, augustus 2006
Projectbeschrijving
Analyse Ik ben afgestudeerd in de richting Interior Architecture aan de TU Delft. Bij deze afstudeerrichting gold voor alle studenten dat ze een openbaar gebouw in Amsterdam West moesten ontwerpen. Het ontwerptraject begon met een grondige analyse van Geuzenveld-Slotermeer samen met drie medestudenten. Wij besloten naast het in kaart brengen van de fysieke eigenschappen van deze wijk ook te proberen sociaal inzicht in dit deel van Amsterdam West te krijgen. Hiertoe interviewden we de buurtconciërges van iedere buurt in Geuzenveld-Sloterneer. De belangrijkste conclusies van de analyse waren dat Amsterdam West een keten van groene zones bezit, in de vorm van parken en grasvelden, die veelal een verlaten sfeer hebben. (groene gebieden op illustratie hiernaast) Daarnaast zijn voor veel gebieden in Amsterdam West vernieuwings-plannen, slechts enkele stukken zullen blijven zoals ze momenteel zijn. Er zijn veel voorzieningen voor kinderen, maar deze zijn zo ver weg gesitueerd dat het te gevaarlijk is voor jonge kinderen er alleen heen te gaan. De bewoners van Amsterdam West zijn voornamelijk autochtone oudere mensen en allochtone mensen. Sociaal-maatschappelijke problemen zijn in bepaalde wijken veel voorkomend. (grijze gebieden op kaart)
Locatie: Gerbrandypark De wijk direct grenzend aan het verwaarloosd uitziende Gerbrandypark is een probleemwijk, waar geen vernieuwingsplannen voor zijn. De mensen die er wonen hebben te kampen met tal van sociaal maatschappelijke problemen, waarvan burenruzies, alcoholproblemen en armoede deel uitmaken. Voor deze buurt wilde ik een buurtcentrum in het park ontwerpen aangezien de centrale ligging van het park het gebouw goed bereikbaar maakt voor de buurtbewoners, het park hiermee een nieuwe impuls krijgt en daarnaast kinderen er veiliger kunnen komen dan bij andere voorzieningen die meer aan de randen van wijk gesitueerd zijn. Het buurtcentrum zal verder een omgeving vormen waarin buurtbewoners elkaar in een andere sfeer en met andere dingen bezig zijnde kunnen ontmoeten. Maar waar men zich ook kan terugtrekken met de eigen groep zonder last te ondervinden van andere mensen.
Ontwerp in fasen
Schetsontwerp Het schetsontwerp bestaat uit een gemeenschappelijke hal waarin privé-ruimten gestoken zijn. De hal is breed waar gemeenschappelijke functies zich bevinden, aan de westkant bevindt zich het sociaal-culturele gedeelte van het buurtcentrum met een caferestaurant, hieraan grenzen vier privé-ruimten. Deze zijn bedoeld voor kinderen in de vorm van een kinderdagverblijf waar moeders die een workshop gaan doen hun kind kunnen laten opvangen, een andere ruimte is bedoeld voor tieners waar huiswerk kan worden gemaakt en waar ontspanning plaats kan vinden. Voor ouderen is een dojo waar gymnastiek, tai-chi, yoga en andere bewegingslessen gevolgd kunnen worden en een besloten ruimte voor (islamitische) vrouwen met een eigen tuin. De gemeenschappelijke ruimte is overgedimensioneerd zodat wanneer een groep meer ruimte nodig heeft dan zijn privé-ruimte bieden kan, men zich een deel van de hal kan toeeigenen om daar de activiteiten voort te zetten. Spelende kinderen van het kinderdagverblijf zullen zich dan bijvoorbeeld naast ouderen bevinden die een kopje koffie drinken. De gemeenschappelijke ruimte versmalt waar studio’s en workshopruimten in het volume steken. De sporthal bevindt zich aan de andere kant van het gebouw en vormt ook een verbreding van de gemeenschappelijke hal.
Voorlopig Ontwerp Was in het schetsontwerp het gebouw nog een lange binnenruimte met daarin gevoegde privé-ruimten, in het voorlopig ontwerp gelden dezelfde ideeën, maar is om integratie met het smalle park te versterken het gebouw opgevat als een groot lichtdoorlatend dak met daaronder twee binnengebieden en een semi-buitenruimte met studio’s en workshopruimten. Zodat wanneer het gebouw gesloten is ook het park nog dwars doorgestoken kan worden en ook voor de wandelaar het gebouw daadwerkelijk deel uitmaakt van het park.
Sfeerbeelden VO
Definitief ontwerp OnderDak Met het rigide functionalistische patroon van Amsterdam West wilde ik niet concurreren en aangezien ik een ruimte wilde ontwerpen waar ruimte is om tot rust te komen, te dromen en rond te dwalen koos ik als typologie voor het Gerbrandypark het Engelse park. Temiddden van dit park staat het buurtcentrum wat in de vorm van een dak met verschillende functies eronder een deel van het park overdekt. Het dak was oorspronkelijk bedoeld als semi-transparant dak, d.m.v. houten planken met spleten ertussen waar daglicht doorheen valt om licht dat gefilterd door gebladerte valt te symboliseren. Klimaattechnisch was het niet haalbaar het gehele dak zo uit te voeren. Alleen boven het middengedeelte waar studioen workshopruimten in de buitenlucht staan valt door het gehele dak licht naar beneden. Boven de sociaal culturele hal en sporthal zijn daklichten aangebracht waar overheen wel het plankendak doorloopt. Op deze manier vormt het dak wel een visuele eenheid van buitenaf. En valt in de interieurs van het gebouw op de plaatsen van de daglichten gefilterd licht naar binnen (zie laatste hoofdstuk: afbeeldingen)
Toelichting plattegrond
Materialisering
Materialisering Het buurtcentrum wordt overkapt door ovalen stalen kolommen die gelamineerde spanten dragen. De spanten zijn uitgevoerd in spintvrij inlands lariks, want de spanten worden ook buiten onbeschut toegepast. Het dakpakket bestaat uit twee lagen multiplex met daartussen isovlas, bovenop het isloatiepakket is een bitumineuze laag met daarop afstandhouders waar bovenop weer de planken zijn aangebracht. Op deze manier kan regenwater onder de planken door weglopen. De planken van het dak zijn uitgevoerd in onbehandeld cumaru met FSC-keurmerk. De vloeren van de gemeenschappelijke ruimten van het gebouw, zowel binnen als buiten zijn ook uitgevoerd in hetzelfde onbehandelde ongeprofileerde cumaru. Alleen de vloeren van de privé-ruimten zijn van behandeld en gelakt cumaru, dit om een meer buiselijke sfeer te creëren. Tussen de prive-ruimten vormen glaswanden in houten kozijnen de gevels. De prive-ruimten en studio’s zijn behandeld als tijdelijke prefab doosjes op poeren met gevels van plato-hout, die boven de grond en de gemeenschappelijke hal zweven. Op deze manier is een zo groot mogelijke flexibiliteit onder het grote dak gewaarborgd.
Klimaat Te openen ramen in studio’s en workshopruimten en de toepassing van lamellen in de gehele gevel van de sporthal en boven de glazen gevels van de sociaal-culturele hal in combinatie met het verhoogde dak waaronder ook weer lamellen zijn toegepast maken dat dit gebouw geheel natuurlijk geventileerd kan worden. Daarnaast is als isolatiemateriaal het milieuvriendelijke vlas gekozen.
Privé-ruimte uitgelicht: Tiener-ruimte
Afbeeldingen
