¶
Duurzaamheid loont
¶
Bestaande gebouwen zijn de grootste veroorzakers van CO2-uitstoot in Nederland
¶
Ondanks een aantrekkelijke waarde wordt onvoldoende bestaand vastgoed verduurzaamd
¶
Knelpunten in de keten veroorzaakt door ontbreken van inzicht in duurzaamheid, risico’s en opbrengsten
¶
Nieuwe contractvormen voor samenwerking, resultaatgarantie en financiering
¶
Praktijkvoorbeelden bewijzen kansen verduurzaming bestaande bouw
“Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling waarbij de huidige wereldbevolking in haar behoeften voorziet zonder de komende generaties te beperken om in hun behoeften te voorzien” (Brundtland, VN rapport ‘Our common future’) MVO betekent zoeken naar een balans tussen Triple P
MVO is de manier waarop organisaties invulling geven aan duurzaamheid
MVO betekent aandacht voor Planet
Verbetering van Planet door reductie verbruik en uitstoot
CO2 Footprint Nederland
Rest 12%
Vervoer 22%
Gebouwen 34% Industriële productie 32%
Gemiddelde werkplek stoot 5000 kg CO2 uit per jaar (Bron: Nationale CO2 Benchmark)
Afval Papier 2% Water Verwarming 3% 0% 6%
Vervoer 52%
Electriciteit 37%
Zorginstelling wil met de nieuwbouw: • De kwaliteit van de huisvesting verhogen • De exploitatiekosten verlagen • De duurzaamheid verbeteren
CFP ondersteunt deze doelstellingen door een eerste verkenning op het gebied van duurzaamheid: 1] het zichtbaar maken van de huidige duurzaamheid door middel van een CO2 footprint van het huidige gebouw
2] door duurzaamheid in te brengen in de nieuwbouwplannen. Hierbij worden scenario’s berekend op duurzaamheid en kostenreductie, incl. eerste schatting van investering en terugverdientijd 3] financieringsmogelijkheden inventariseren
Besparende duurzaamheids optie
Investering
Investering voor
1
WKO-installatie
€200.000-€400.000
2
Laag temperatuur verwarming
10-25% hoger ten opzichte van een conventionele afgifte (radiatoren)
3
Optimalisatie verlichting Zie uitsplitsing: in het pand
3a
Investering is gelijk aan T5 verlichtingsarmaturen conventioneel: EUR 150 Eigenaar per armatuur
3b
LED verlichting
EUR 200 per armatuur
Eigenaar
3c
Aanwezigheidsdetectie
EUR 200 per vertrek
Eigenaar
3d
Daglichtregeling armaturen
EUR 40 per armatuur (aan raamzijde)
Eigenaar
50% op energie voor verlichting aan raamzijde
4
Toepassen van warmtekrachtkoppeling (WKK)
Vergelijkbaar met de conventionele installatie
/ Eigenaar
Geen transportkosten over elektriciteit onveranerd opgewekt door WKK
5
Vrije koeling toepassen
Drycooler EUR 30.000 100.000, afhankelijk van systeem dimensies; icm WKO.
Eigenaar
50 - 80% op energie voor koeling. Daarnaast houdt de drycooler de WKO-bron in balans.
6
Monitoren van energieverbruik
EUR 10.000 - 20.000
Opbrengsten
Bewonerscomfort
Eigenaar
Besparing van 40 - 50% van de energie voor ruimteverwarming.
Verhoogd bewonerscomfort door koeling
Eigenaar
10 - 25% besparing op energie voor ruimteverwarming.
Goed comfort bij toepassing radiator in de woonkamer
Eigenaar
Verminderd elektriciteitsverbruik, verlaging interne warmtelast. onveranderd Verhoogde duurzaamheidsuitstraling. onveranderd: bewoners 30% op energie voor verlichting ten zijn vertrouwd met type opzichte van conventioneel verlichting 50% op energie voor verlichting ten onveranderd opzichte van conventioneel Verbeterd bewonerscomfort: 10 - 20% op energie voor verlichting verlichting schaket automatisch aan en uit onveranderd
onveranderd
EUR 14.000 - 28.000 door voorkomen onveranderd van onnodige energieverbruiken
Besparende duurzaamheids optie
Investering
7
Toepassen warmtepomp lucht water
EUR 25.000 ipv 12.000 per 100 kW opgesteld Eigenaar vermogen
Besparing van 25% op energie voor onveranderd ruimteverwarming
8
Zonnecollectoren voor warmtapwater
EUR: 20.000 - 50.000
3.000 - 5.000 m3 gas per jaar
9
Toepassen van zonwering
Minder warmtelast, betere EUR: 50.000 - 75.000 (voor / Eigenaar individuele regelbaarheid van zonbelaste gevels) temperatuur.
10
Toepassen van vloerkoeling
Nihil bij toepassing laag temperatuur verwarming.
11
12
Optimalisatie Ventilatieconcepten (Luierverwerking) Toepassen van duurzame terreinverlichting
Investering voor Opbrengsten
Eigenaar
Eigenaar
LED lichtmast: EUR 500 1.000 per lichtmast
onveranderd Verhoogd comfort door minder hinderlijke zoninstraling
Verbetering comfort door aanbieden Verhoogd van koeling (lokale regelbaarheid bewonerscomfort als binnenklimaat) gekoeld wordt Besparing op elektrische energie voor ventilatie
ntb
Bewonerscomfort
Verlaging van het verbruik van / Eigenaar buitenverlichting en verhoging duurzaamheidsuitstraling.
onveranderd
onveranderd
13
Livingbuilding toepassen neutraal (Infra+ vloer)
Eigenaar
10 - 30% verminderd leidingwerk, bevestigingsmateriaal, pvc.
onveranderd
14
Energiezuinige liften
neutraal
Eigenaar
Verminderd energieverbruik tov conventionele liften
onveranderd
15
Lange termijn inkoop van beheer een onderhoud
neutraal
Besparing tov conventionele contracten tot 25%. Afrekening op basis van gerealiseerde prestaties.
Verhoogd comfort door minder storingen van installaties.
Duurzame uitstraling
Investering
Voor
Opbrengsten
Bewonerscomfort
1
Inkoop groene elektriciteit en groen gas
neutraal
100% Duurzame energie. Verbetering duurzame uitstraling. CO2-neutraal onveranderd gebouw.
2
Toepassen van zonnepanelen (25 m2)
EUR 10.000 - 15.000 Eigenaar /
2.000 - 2.500 kWh elektriciteit per jaar. Hoge duurzaamheidsuitstraling
onveranderd
3
Optimalisatie Daglicht toetreding
EUR 35.000 - 50.000 per verdieping Eigenaar (laagbouw)
Minder interne warmtelast en elektriciteits verbruik. Opbrengst per investering is gelijk als van zonnepanelen.
Verbeterd door meer daglicht
4
Groen Dak
EUR 40.000 - 50.000 Eigenaar voor laagbouw
Verbetering flora/fauna. Minder temperatuur-overschrijding.
Verbeterd door uitzicht op natuur
5
Grijswatermanagement
ntb
Eigenaar
30% besparing drinkwater.
onveranderd
6
Cradle to Cradle bouwmaterialen en inrichting
ntb
/ Eigenaar
Duurzame uitstraling
onveranderd
7
Gebruik domotica
ntb
/ Eigenaar
Verhoogd bewonerscomfort en hogere veiligheid
Verbeterd door hogere veiligheid
8
Gescheiden afvalverzameling
nihil
/ Eigenaar
Vermindering CO2 footprint
onveranderd
9
MVO Statement van de directie voor groen
-
Duurzame uitstraling
onveranderd
Corporaties
Beleggers
Aannemers / installateurs
Componenten leveranciers
Projectontwikkelaar
Beheerders
Architecten
FM Organisatie
Met name verschil in de eerste schakels daar waar het bestaande bouw of nieuwbouw betreft. Ook een verschil in financiering tussen zorg en kantoren.
Adviseurs
Gebouw Gebruikers
Eigenaren/Beleggers
Niet bereid te betalen
1-5% premie
Niet bereid te betalen
1-5% premie
6-9% premie
>9% premie
6-9% premie
>9% premie
7%
6%
7%
17%
19%
22%
70%
83% van de gebruikers zijn bereid om meer te betalen voor duurzame huisvesting
* bron: Jones Lang LaSalle
52%
81% van de eigenaren/beleggers geeft aan extra te willen investeren in duurzame huisvesting
¶
Duurzaamheid loont
¶
Bestaande gebouwen zijn de grootste veroorzakers van CO2-uitstoot in Nederland
¶
Ondanks een aantrekkelijke waarde wordt onvoldoende bestaand vastgoed verduurzaamd
¶
Knelpunten in de keten veroorzaakt door ontbreken van inzicht in duurzaamheid, risico’s en opbrengsten
¶
Nieuwe contractvormen voor samenwerking, resultaatgarantie en financiering
¶
Praktijkvoorbeelden bewijzen kansen verduurzaming bestaande bouw
Knelpunt
Oplossingsrichting
Rol voor
Split incentive – Eigenaar en gebruiker
Gezamenlijk investeren en afspraken maken over het verdelen van de opbrengsten, hierdoor zal de gebruiker sneller akkoord gaan
Eigenaar en gebruiker gezamenlijk
Risico aversie
Leveranciers moeten opbrengsten en resultaten garanderen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van de diensten van een ESCO
Beheerder, belegger en leveranciers (o.a. installateurs en OEM-ers)
Onduidelijke business case
Snelle identificatie van het besparingspotentieel, gegarandeerde investeringen en gegarandeerde opbrengsten
Beheerder en adviseurs
Knelpunt
Oplossingsrichting
Rol voor
Achterblijvende investeringen
Schrijven van een objectieve en aantrekkelijke business case met hoge rendementen. Opzetten van een fonds voor gebouwinvesteringen
Eigenaar en overheid
Onduidelijkheid rondom duurzaamheid
Duidelijke gecontroleerde definitie van duurzame gebouwen die bekend wordt gemaakt in de markt. Opname van deze definitie in gebouwtaxaties. Meer regels van de overheid die niet duurzaamheid zijn onaantrekkelijk maakt
Overheid , adviseurs en eigenaar/beleggers
Onvoldoende schaalgrootte
Groepen gebouwen of gebieden tegelijkertijd aanpakken. Combineren met verduurzamen onderhoud en maincontracting
Eigenaar/beleggers
Financiering en opdrachtgeverschap in de zorg
Samenwerking met corporaties, gezamenlijk PvE, kostenreductie
Gebruikers, corporaties
De case: portefeuille vastgoedbelegger • Renovatie en nieuwbouw van verzorgingstehuis
De knelpunten • Financiering • Opdrachtgeverschap De oplossing De sleutelpartijen
• Corporatie financiert, 10 jarig huurcontract gebruiker
• Corporatie • Architect • Adviseurs
• Integrale business case met life cycle perspectief en TCO berekening • Gezamenlijke projectontwikkeling
Contact Amersfoortseweg 15 a 7313 AB Apeldoorn
t:+31 (0)55 355 5199 f:+31 (0)55 355 2555 e:
[email protected] w: www.cfp.nl
• Kostenbesparingen 15-40%, besparingen op CO2 40-100% • Ontwikkelaar van de CO2-Jaarrekening
Scan duurzaamheid & besparingen
• Uniek expertsysteem voor benchmarking van de kosten, CO2 -uitstoot en kwaliteit Consultancy
• Innovatief, resultaatgericht, hands-on
Interim Professionals
Corporate Facility Services
Outsourcing & Inkoop Management en beheer
De case: De Tempel Den Haag • Renovatie monumentaal kantoorpand
De knelpunten • Split incentive • Risico aversie
De oplossing
De sleutelpartijen
• Gelijktijdig overeenkomsten gesloten tussen 3 partijen op basis van garanties (eigenaar / gebruikers / serviceprovider, SP)
• Eigenaren • Gebruikers • adviseur
• Garantie op de energieprestatie door SP naar gebruiker • SP geeft garanties aan belegger op hogere huurpenningen • Belegger geeft garanties aan SP op bestendigheid relatie • Besparingen op energie worden verdeeld over partijen • Heldere businesscase voor de belegger • Groenfinanciering gekregen voor het project
De case: portefeuille vastgoedbelegger • Verduurzamen portefeuille beleggingsfonds
De knelpunten • Split incentive • Risico aversie De oplossing De sleutelpartijen
• Financieel model servicekosten
• Belegger • Gebruikers • Beheerder
• Investeringen pas doorbelasten bij succes • Concretiseren van maatregelen voor de huurder • Goede relatie tussen eigenaar en huurder
De case: Rotterdam Groene Gebouwen • Verduurzaming vastgoedportefeuille Rotterdam: start met zwembaden.
De knelpunten • Onduidelijke business case De oplossing De sleutelpartijen
• Energy Service Companies (ESCO’s) inschakelen
• Eigenaar • Adviseur • Leveranciers (ESCO’s)
• Concurrentiedialoog om o.a. garanties realistisch te krijgen • Prestatiecontracten op basis van baseline energieverbruik
De case: portefeuille vastgoedbelegger • Prestatiegarantie op energieverbruik bij renovaties
De knelpunten • Risico aversie • Onduidelijke business case
De oplossing
• Samenwerking beheerder en installateur (combinaties vastgoedkennis en installatiekennis)
De sleutelpartijen • Beheerder • Installateur
• Lange termijn servicecontract na realisatie met garanties op energieprestatie • In eerste instantie visie ontwikkelen en vervolgens de investeringen berekenen • Voor beleggers belangrijk dat er een goede duurzaamheid standaard wordt ontwikkeld • Risico’s delen
