Onbezorgd. naar huis met te vroeg geboren kindje. Langer en beter leven met hersentumor Breed arsenaal tegen huidaandoeningen

Sara NIEUW: FOCUSKLINIEK ORTHOPEDIE

naar huis met te vroeg geboren kindje EMEN EN

AG! • ME M

Breed arsenaal tegen huidaandoeningen

Onbezorgd AG! • ME M

Langer en beter leven met hersentumor

Jaargang 13 | nr. 2 | Winter 2015

EMEN EN

Publieksmagazine MCH-Bronovo

Hoffelijke zorg

‘Sara’ verwijst naar de jonkvrouw die de eerste ‘besturend zuster’ was van het ziekenhuis. Sara Katharina de Bronovo (1817-1887) nam in 1865 het initiatief tot een opleidingsinstituut Sara Katharin a de Bronovo (1817-1887 voor diaconessen: verpleegkundigen ) die hun werk verrichtten vanuit hun christelijk-protestantse overtuiging. Het bevond zich aanvankelijk achter het Lange Voorhout,in de Kazernestraat. De naam van het huidige ziekenhuis is nog altijd ontleend aan Sara’s familienaam.

Snel heen en weer

Colofon

Sara is het magazine voor patiënten, bezoekers en omwonenden van MCH-Bronovo. Het verschijnt twee keer per jaar. Bezoekadres MCH ANTONIUSHOVE Burgemeester Banninglaan 1 2262 BA Leidschendam Tel: 070 - 357 44 44, fax: 070 - 357 41 14 MCH WESTEINDE Lijnbaan 32, 2512 VA Den Haag Tel: 070 - 330 20 00, fax: 070 - 380 94 59 BRONOVO Bronovolaan 5, Den Haag Tel: 070 - 312 41 41, fax: 070 - 312 44 25 Internet www.mchaaglanden.nl en www.bronovo.nl

Soepel van ene naar andere afdeling Stel, u heeft gisteren een knie- of heupprothese gekregen. Vandaag moet u in uw bed van de afdeling Orthopedie naar de Radiologie worden vervoerd voor een controlefoto. Of stel, u verblijft op een verpleegafdeling en er is aanvullend onderzoek nodig elders in het ziekenhuis. Dan wilt u graag snel heen en weer worden gebracht en niet lang hoeven te wachten. MCH-Bronovo is dan ook trots op een nieuwe, snelle werkwijze voor het interne transport van patiën-

ten. “Zij worden nu van de afdeling opgehaald in de helft van de tijd die vroeger nodig was”, zegt Jaap Man in ‘t Veld, afdelingsmanager huishouding & service. “Dat is te danken aan een digitaal planningsysteem: ARTA.” Hij legt uit: “Een verpleegkundige of receptioniste hoeft nog maar één handeling te verrichten om een brancardier - een collega van het patiëntenvervoer - op te roepen. Al onze brancardiers zien het verzoek op een soort smartphone,

Redactie Afdeling Communicatie MCH-Bronovo Gerben Stolk, (eind)redactie Francine van der Wiel, redactie Masja de Ree, redactie Karin Hiralal, redactie Hanneke van Leeuwen, redactie Manou van de Zande, redactie

Brancardier Ramsey Jacobs en een patiënt.

waarna degene die het dichtst bij de betreffende afdeling is, erheen gaat om de patiënt op te halen.” Alleen al in MCH Westeinde worden jaarlijks 30.000 patiënten in hun bed vervoerd van de ene naar de andere afdeling. Vele personen hebben dus baat bij het digitale planningsysteem. De nieuwe aanpak is eind 2014 ingevoerd in MCH Westeinde en afgelopen lente in MCH Antoniushove. Bronovo volgt spoedig.

E-mail redactie: [email protected] en [email protected] Fotografie: Frank van der Burg Fotografie Michel Groen Fotografie Vormgeving: Thielen Peters de communicatie kliniek, Lijnden Druk: De Bink, Leiden Oplage: 5.000 exemplaren Auteursrecht Artikelen uit dit blad mogen worden overgenomen na toestemming van de redactie. Bronvermelding is verplicht. @mchaaglanden en @Bronovo www.facebook.com/Bronovo www.youtube.com/user/mchaaglanden en www.youtube.com/Bronovo

IN DE GEEST VAN

Sara

Goede zorg, met aandacht voor u als persoon. Dat mag u van een ziekenhuis verwachten. In MCH-Bronovo bent u aan het juiste adres. Onze medewerkers zetten zich hier elke dag voor in. In uw handen heeft u het publieksmagazine van MCH-Bronovo. Het blad past bij ons streven patiënten, hun naasten en onze omgeving op de hoogte te houden van nieuwe ontwikkelingen. Sinds 1 januari 2015 zijn Bronovo en MCH gefuseerd. Daarom leest u in dit nummer over de zorg die wij verlenen in zowel Bronovo,MCH Antoniushove als MCH Westeinde. Wij realiseren ons dat open en duidelijke communicatie bijdraagt aan het welbevinden van patiënten en aan beter begrip bij buurtbewoners en onze relaties. Die communicatie werkt twee kanten op. Wij trachten u bijvoorbeeld zo goed mogelijk op de hoogte te brengen over een ziekte en behandeling. Maar graag nodigen we u uit ook van zich te laten horen. Is er iets onduidelijk? Is er misschien iets dat u liever anders had zien lopen? Of bent u tevreden en wilt u dat met ons delen? U kunt het onder meer laten weten via [email protected] en [email protected]. Want goede zorg, dat is een kwestie van samenspel. Niet alleen tussen zorgverleners, maar ook tussen professionals en degene om wie het allemaal begonnen is: u.

Paul Doop en Renée Barge raad van bestuur MCH-Bronovo

INHOUDSOPGAVE 4 Eerste paal bestralingscentrum Ouders te vroeg geboren baby gerustgesteld 6 8 Focuskliniek Orthopedie Snel en goed: operaties liesbreuk en galblaas 12 14 Nieuwe verpleegafdelingen MCH Antoniushove 15 Bijzondere blijk van dank 16 Behandeling kwaadaardige hersentumor 19 Slimme tactiek bij linkszijdige borstkanker 20 Breed aanbod dermatologische zorg 21 Stichting Vrienden van Bronovo 24 Service & Informatie

8 16

SARA DE BRONOVO • 3

Nieuw bestralingscentrum

MODERNSTE BEHANDELTECHNIEKEN IN AANGENAME OMGEVING

Het bestralingscentrum op locatie MCH Antoniushove opent de deuren in het najaar van 2016. Het gloednieuwe gebouw in Leidschendam zal duurzaam en volledig bovengronds opgetrokken zijn, met in de wachtkamers veel daglicht en zicht op de tuin. Voor patiënten een veel aangenamer omgeving dan de huidige ondergrondse bunkers in MCH Westeinde. Vanaf najaar 2016 wordt alle bestralingszorg van MCH-Bronovo verhuisd naar de locatie in Leidschendam, waar dan een groot deel van de oncologische zorg is geconcentreerd. De bundeling heeft vele voordelen. Manager Radiotherapie Naomi Nathan: “Dit maakt overleg en samenwerking tussen medisch specialisten van verschillende disciplines gemakkelijker en daardoor de zorgkwaliteit beter.’ Afspraken bij verschillende behandelaars, zowel radiologen als oncologen, kunnen op één dag worden gepland. Dat verkort de doorlooptijd van bezoek tot diagnose en scheelt de patiënt veel reistijd.” In het nieuwe bestralingscentrum kunnen de radiotherapeut-oncologen nog preciezer te werk gaan, met de modernste apparatuur. In een speciaal verbouwde operatiekamer in het OK-complex in het gebouw ernaast, is dan ook intra-operatieve radiotherapie mogelijk. Hierbij wordt een patient tijdens de borstsparende operatie bestraald. “Het nieuwe apparaat wordt in januari 2016 al in gebruik genomen in MCH Antoniushove. De borstkankerpatiënt krijgt zo de gehele behandeling in één keer en hoeft niet meerdere malen terug te komen voor bestraling.” MCH Antoniushove is een algemeen ziekenhuis met een focus op oncologie. MCH-Bronovo is een samenwerkingsverband begonnen met het LUMC (het Universitair Kanker Centrum Leiden | Den Haag), omdat we samen nog betere zorg kunnen bieden in gespecialiseerde behandelteams. Leidschendam is daarom een logische locatie voor het bestralingscentrum. Op 4 juni werd de eerste paal geslagen van het nieuwe bestralingscentrum. 4 • SARA DE BRONOVO


&

Te vroeg geboren baby soepel naar consultatiebureau

PATIËNT PROFESSIONAL

ZORGEN EN ONBEKENDHEID OUDERS WEGGENOMEN

Iedereen bij elkaar voor Sandhya Ze woog bij haar geboorte slechts anderhalf kilo, kreeg een dag lang zuurstof toegediend en moest drie weken doorbrengen in een couveuse. Maar na een maand was de conditie van Sandhya Brouwer zó goed, dat ze in augustus de kinderafdeling in Bronovo mocht inruilen voor de woning van haar ouders Arosha en Joey in Den Haag-Bezuidenhout.

DUWTJE IN DE RUG Ouders van te vroeg geboren baby’s maken zich vaak zorgen over hun kindje. Oók wanneer het uiteindelijk helemaal gezond is, het ziekenhuis mag verlaten en toe is aan de gebruikelijke zuigelingenzorg van het consultatiebureau. In Bronovo is daar nu een oplossing voor. “Het consultatiebureau (CB) kent ons kindje niet en wij kennen de verpleegkundigen en artsen van het CB niet. Is onze baby na ontslag uit het ziekenhuis dus wel verzekerd van goede zorg?” Dergelijke vragen worden best vaak gesteld door ouders van prematuren, ofwel kindjes die na een zwangerschap van minder dan 37 weken zijn geboren (40 weken is normaal). 6 • SARA DE BRONOVO

Vertrouwen Voor de kinderafdeling - de WillemAlexander - in Bronovo was dit aanleiding om afgelopen zomer te beginnen met een initiatief dat vertrouwen kweekt en onbekendheid wegneemt bij ouders. In de week voor ontslag kunnen de moeder en haar partner desgewenst een verpleegkundige van het CB ontmoeten in Bronovo. Een kinderarts en kinder

verpleegkundige van MCH-Bronovo zijn er ook bij. Onzeker Irene Zuidam, beleidsmedewerker zorg. “Deze ouders hebben vaak in angst gezeten over hun kind. Zou het blijven leven? Zouden er blijvende complicaties optreden? De gemiddelde premature baby mag pas na een maand het ziekenhuis verlaten. Logisch

dat moeder en partner vaak onzeker zijn over de zorg daarna. We geven ze graag een duwtje in de rug.” Kinderverpleegkundige Hanneke Bakker: “Tijdens het ontmoetingsgesprek voorafgaand aan het beoogde ontslag vertellen de ouders aan de CB-verpleegkundige bijvoorbeeld hoe de zwangerschap is geweest, welke medicijnen hun kindje gebruikt, welke onderzoeken zijn uitgevoerd en wat hun zorgpunten zijn. De kinderarts en kinderverpleegkundige kunnen de ouders hierbij medisch-inhoudelijk aanvullen. De CB-verpleegkundige op haar beurt vertelt de ouders over het CB. Wanneer worden de ouders er bijvoorbeeld met hun kindje verwacht? Wanneer wordt de baby gevaccineerd?”

Onmiddellijk een afspraak Bakker: “Ouders vinden het fijn om hun verhaal te vertellen aan de CB-verpleegkundige. Die laatste hoort wat de baby en ouders achter de rug hebben - en dit is vaak nogal wat. De ouders op hun beurt vernemen wat over een paar weken mogelijke aandachtspunten zijn tijdens het eerste CB-bezoek. In het ziekenhuis maken de ouders en CB-verpleegkundige ook onmiddellijk de afspraak voor dat eerste bezoek.” Jaarlijks worden bijna honderd kinderen te vroeg geboren op de kinderafdeling in Bronovo. De afdeling voorziet in ‘warme overdrachten’ naar alle tien de CB’s in Den Haag.

“Ook wij hebben voorafgaand aan het ontslag een gesprek gevoerd met de CB-verpleegkundige en de kinderarts en kinderverpleegkundige erbij”, vertelt Arosha. “Het was great om iedereen bij elkaar te hebben die betrokken was bij de zorg voor Sandhya. Iedereen wist daardoor wat er aan de hand was. Dat was goed voor de continuïteit van de zorg.” Arosha vertelde aan de CB-verpleegkundige onder meer dat de placenta niet goed had gefunctioneerd tijdens de zwangerschap. Ze zegt: “Sandhya kreeg daardoor geen voedingsstoffen meer en stopte met groeien. Daarop besloten de artsen haar geboorte te vervroegen en een keizersnede uit te voeren. Sandhya is geboren na een zwangerschap van 34 weken en 5 dagen.” Hoe gaat het nu met de kleine meid? “Uitstekend”, antwoordt Arosha eind september. “Ze is helemaal gezond en weegt inmiddels drie keer zoveel als bij de geboorte. Toevallig gaan we morgen naar het consultatiebureau voor haar eerste prikken.” Vader Joey: “Arosha en ik hebben geen woorden voor de goede behandeling die wij hebben ontvangen. De dokters en verpleegsters waren geweldig en steunden ons elk uur van de lange dagen. Sandhya is inmiddels sterk geworden en ze kan brullen als een leeuwin!”


Focuskliniek Orthopedie

SCHOUDERS, KNIE EN TEEN Patiënt centraal, helemaal: Den Haags eerste gespecialiseerde

schouders op één plek geopereerd

aa

L

nieuwe kruisband en instabiele

we

komt eraan. Versleten gewrichten,

ge n

orthopediekliniek in een ziekenhuis

t u be

Nieuwe vleugel Aan Bronovo wordt een nieuwe vleugel gebouwd met zes operatiekamers, waarvan er twee bestemd zijn voor de gespecialiseerde orthopediekliniek: vijf dagen per week alleen maar orthopedische operaties. Naast de centrale Bronovo-receptie is 400 m2 gereserveerd voor een nieuwe orthopedie-poli en ontvangstruimte.

en verzorgd - in Bronovo. In een Focuskliniek staat alles in het teken van één type behandeling. Bij de Focuskliniek Orthopedie is dat bijvoorbeeld het behandelen van die ene knie, schouder of heup. Orthopedisch chirurg Jan-Willem Swen, een van de initiatiefnemers, vertelt over de centrale rol van de patiënt: “Al binnen een week na verwijzing door de huisarts

Orthopedisch chirurg Jan-Willem Swen 8 • SARA DE BRONOVO

of specialist zien we de patiënt. Na het onderzoek krijgt hij nog op dezelfde dag de diagnose te horen. We stellen ook een direct ingaand behandelplan op. Kort na de operatie - die afhankelijk van de ingreep in principe twee tot vier weken na het bezoek aan de polikliniek plaatsvindt - krijgt de patiënt fysiotherapie, zodat hij snel weer in beweging komt en naar huis kan. De kliniek is goed ingericht, er is een gastvrouw en ieder van ons schiet iedere patiënt op elk moment te hulp.” Prothese De Focuskliniek Orthopedie gaat rond de jaarwisseling open. Maar de gestroomlijnde werkwijze is uiteraard goed voorbereid en bij sommige patiënten al in hoofdlijnen toegepast. Zo werd Ron Moene (63) uit Den Haag vlot voorzien van een nieuwe rechterknie. In 2016 zal hij in de nieuwe kliniek ook zijn linkerkniegewricht laten vervangen door een prothese. “Mijn reumatoloog verwees me naar de orthopeed. Dezelfde dag een foto,

en tien dagen later prikten hij en ik een datum voor de operatie. Die dag kwam ik ’s ochtends nuchter binnen en een uur later werd ik geopereerd; een volledige knieprothese.”

UNIEK: ONDERDEEL VAN EEN COMPLEET ZIEKENHUIS “Om twaalf uur werd ik wakker”, vervolgt hij. “Diezelfde middag vertelde de fysiotherapeut met welke oefeningen ik kon beginnen en een paar dagen later was ik thuis. Toen begon ik aan een fysiotherapie-programma. Over zowel de voorlichting vooraf als de verzorging achteraf was ik heel tevreden - geen verrassingen of vertragingen.” Moene loopt nu zonder pijn, en kan zijn honden weer uitlaten ook voor een groot rondje.

Poli op alle locaties De nog te opereren linkerknie van Ron Moene valt onder medische ingrepen die ruim van tevoren kunnen worden gepland. Deze worden voortaan uitgevoerd in de Focuskliniek Orthopedie. Wat niet betekent dat alleen heupen en knieën welkom zijn: ook andere euvels die vaker voorkomen (bijvoorbeeld schouderoperaties bij gescheurde pezen, regelmatig uit de kom schietende schoudergewrichten en hand-, arm- en voetproblematiek) maken deel uit van het pakket. Belangrijk om te weten: de patiënt die zich voor het eerst meldt met een orthopedisch probleem, kan zowel in MCH Westeinde, MCH Antoniushove als Bronovo terecht

Getallen orthopedie MCH-Bronovo: • circa 3.500 operaties per jaar • 19.000 nieuwe patiënten op de poli per jaar • 500 protheses per jaar • 230 kruisbandoperaties per jaar • 27 bedden op de nieuwe afdeling

op een polikliniek orthopedie. Daar wordt bekeken wat de behandeling moet zijn, en of die in Bronovo of een andere locatie van MCH-Bronovo wordt uitgevoerd. Ook op de poliklinieken zullen de wachttijden korter zijn, wordt het proces (nog meer) gericht op de patiënt en is de service straks verder verbeterd. Bekwaam Er werken negen orthopedischchirurgen in de Focuskliniek Orthopedie. Groot voordeel is dat ieder van hen zich focust op twee gewrichten: hoe vaker een orthopeed dezelfde handelingen verricht, hoe bekwamer hij of zij wordt. Straks werken bovendien de gespecialiseerde teams op één plek. Die bestaan uit verpleegkundigen en operatiemedewerkers die zich specialiseren in orthopedische ingrepen. Swen, zelf een knie- en schouderchirurg, noemt nog een pluspunt. “Het unieke van onze Focuskliniek Orthopedie is dat we

onderdeel zijn en blijven van een compleet ziekenhuis. Voor zowel patiënten als verzekeraars heeft dat grote voordelen; wij behandelen ook degenen bij wie meer aan de hand is dan alleen die knie of schouder, bijvoorbeeld diabetes of ernstig overgewicht.” Deze situatie komt ook de veiligheid van de patiënt ten goede: mocht zich tijdens een ingreep onverhoopt een complicatie of iets anders onverwachts voordoen, dan is altijd de benodigde medische expertise in de directe nabijheid. Verhuizing Vanaf eind 2015 gaan de orthopedie patiënten vanuit locatie MCH Antoniushove voor een medische ingreep naar Bronovo. Met ingang van februari 2016 geldt dat ook voor de orthopediepatiënten uit locatie MCH Westeinde. Eind 2016 worden een nieuw te bouwen poli en een nieuwe verpleegafdeling voor orthopedische patiënten geopend in Bronovo. SARA DE BRONOVO • 9

KORT NIEUWS

NIEUW: LACHGAS BIJ BEVALLEN In de Geboortekliniek in MCH Westeinde kunnen vrouwen sinds kort bevallen met behulp van lachgas. MCH-Bronovo is hiermee het eerste ziekenhuis in Den Haag dat deze vorm van pijnbestrijding biedt. Het is gemakkelijk toe te dienen, werkt snel en werkt ook weer gauw uit. Bij ongeveer de helft van de vrouwen helpt lachgas voldoende en is geen andere pijnbestrijding meer nodig.

HARTZORG OP ÉÉN PLAATS

OP ZOEK NAAR INSPIRATIE

Alle hartzorg binnen de muren van Bronovo is tijdens de afgelopen zomer samengebracht in een splinternieuwe afdeling op de eerste etage. Een van de voordelen: patiënten worden niet meer belast met verhuizingen van de ene naar de andere afdeling. Het gaat om klinische hart- en long patiënten, mensen die hartbewaking (CCU) nodig hebben en patiënten voor wie eerste harthulp is vereist. De kwaliteit van deze zorg is verder toegenomen, omdat verpleegkundigen en artsen van de verschillende onderdelen nu één afdeling delen, daardoor nauwer samenwerken en gemakkelijker patiëntinformatie en kennis uitwisselen. De privacy op de nieuwe afdeling is ook beter. Er zijn meer eenpersoonskamers en alle kamers hebben een eigen douche en toilet.

BETER BEELD KEUS- EN KEELHOLTE Minder ongemak voor de patiënt en een veel beter beeld van diens neus- en keelholte. Deze pluspunten zijn te danken aan een nieuw soort videoscoop waarmee de keel-, neus- en oorartsen in Bronovo werken. Zij zijn daarmee de eersten in Nederland. Tijdens het onderzoek heeft niet alleen de KNO-arts uitstekend zicht in de neus- en keelholte, ook de patiënt kan meekijken. De scopen hebben een cameraatje met ingebouwde led-lichtbron op de top. Het beeld is te zien op schermen in de onderzoekskamer. Voor de patiënt is het prettig dat de nieuwe scopen dunner zijn dan voorheen. Daardoor wordt de scoop nauwelijks gevoeld in de neus-, keel- of oorholte.

POLI BUIKPIJN EN INCONTINENTIE KINDEREN Is uw kind vijf jaar of ouder en heeft het last van buikpijn in combinatie met obstipatie of verlies van urine of ontlasting? Dan kan uw zoon of dochter baat hebben bij een nieuwe poli. Uw huisarts kan verwijzen naar de BINK-poli in Bronovo. BINK staat voor: Buikpijn en INcontinentie bij Kinderen. Jongens en meisjes komen hier in één keer op consult bij de kinderarts, uroloog en kinderbekkenfysiotherapeut. Rita van den Tooren is kinderarts met als aandachtsgebied buik- en incontinen-

10 • SARA DE BRONOVO

tieklachten. Zij zegt: “Wij zagen voorheen veel kinderen met buikpijn voor wie ook een consult bij de uroloog of kinderbekkenfysiotherapeut nodig was. Nu is die verwijzing niet meer nodig. Binnen de BINK-poli zien we het kind gezamenlijk en stellen we ook samen een behandelplan op.”

Bezinning en inspiratie, dat is het terrein waar de negen geestelijk verzorgers in MCH-Bronovo en het Huis Nebo zich op begeven. Ze zijn op zoek gegaan naar inspiratie, zowel bij medewerkers als bij patiënten, en vonden 24 mensen, verspreid over de verschillende locaties, die hun inspiratie wilden delen. Aan de 24 deelnemers werden de volgende vragen gesteld:

BORSTKANKERPATIËNTEN OMARMD

Waar wordt u vrolijk van? Wat geeft kleur aan uw leven? Waar knapt u van op? Wat schenkt voldoening? Wat geeft nieuwe energie? Uit welke bronnen put u? Kortom: wat inspireert u?

Wie in oktober MCH Antoniushove bezocht of passeerde, kon het niet ontgaan: de locatie van MCH-Bronovo in Leidschendam baadde in het roze licht. Waarom? Omdat oktober Borstkankermaand was, een internationaal initiatief om aandacht voor deze ziekte te vragen. De mammapoli in MCH Antoniushove is gespecialiseerd in de diagnostiek van vrouwen die een knobbeltje in de borst hebben én in behandeling hiervan. Maar borstkanker werd op nog veel meer manieren in de schijnwerpers geplaatst.

Ieder gaf een heel eigen antwoord op de vragen. De reacties staan, in beeld en in tekst, in een boekje, op posters en op ansichtkaarten. Heel hartelijk dank aan iedereen die een bijdrage leverde! Het materiaal is uitgedeeld op de verschillende locaties. Heeft u nog geen boekje, poster of ansichtkaart gezien? Vraag ernaar bij een van de geestelijk verzorgers. Dat kan via de verpleging op uw afdeling. U kunt ook met het ziekenhuis bellen en naar de geestelijk verzorgers vragen: Bronovo: (070) 312 41 41, MCH Westeinde: (070) 330 20 00 en MCH Antoniushove: (070) 357 44 44.

Zo ontvangt iedere patiënt op de mammapoli per 1 oktober 2015 een omslagdoek, gemaakt van zacht materiaal en daarmee prima geschikt voor vrouwen met borstkanker. Zij moeten tijdens onderzoeken en gesprekken vaak hun bovenlichaam ontkleden, wat soms een kwetsbaar, ongelijkwaardig en naakt gevoel geeft. De patiënt kan de doek met één beweging omslaan en wordt daarmee ‘omarmd’. De aanschaf van de ‘embrace-doeken’ is mogelijk dankzij een schenking van de Stichting Roparun. Nóg een mooi initiatief in oktober: de high tea voor vrijwilligers die al jarenlang ‘heart pillows’ maken voor onze patiënten. Deze hartvormige kussens laten zich prettig onder de oksel dragen en verlichten daarmee de klachten na een borstoperatie. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat een autogordel niet over de wond schuurt. Bovendien symboliseert de hartvorm betrokkenheid.


Eind van de dag weer thuis

LIESBREUK? Wij helpen u snel en goed! Heeft u een liesbreuk? Dan kunt u met een verwijzing van uw huisarts snel terecht op onze locatie Bronovo. Vaak wordt u binnen één week gezien in de polikliniek. Het streven is binnen drie weken te opereren. Otto Das onderging dit voorjaar een liesbreukoperatie. Terugblikkend concludeert hij: “Het is allemaal uitstekend verlopen.” U meldt zich in Bronovo voor zowel de operatie, het polikliniekbezoek als de nacontroles. Er is een vast team - chirurgen, gespecialiseerde OK-medewerkers en verpleegkundigen - dat de behandeling uitvoert. U treft dus altijd ervaren en gespecialiseerde zorgverleners. Meer mogelijkheden Door de behandelingen te concentreren op één locatie van MCH-Bronovo, kun-

‘IK VOND DE BEHANDELING IN ÉÉN WOORD UITSTEKEND’

(een ingreep via een sneetje in de lies) en de kijkoperatie (via een paar gaatjes in de buikwand). Samen met de chirurg beslist u welke behandeling u krijgt. Ook in de anesthesie (verdoving) is er meer keuze: narcose, ruggenprik of plaatselijke verdoving. De anesthesioloog zal de mogelijkheden met u bespreken.

nen we u meer behandelopties bieden. Het gaat om de Lichtensteintechniek

Gedegen De heer Das had nog nooit in een ziekenhuis gelegen, maar kwam nu terecht in Bronovo. “Ik vond het allemaal erg spannend. Ik heb me vooraf uitgebreid laten informeren en kreeg van alle betrokkenen uit het ziekenhuis gedegen informatie over wat me te wachten stond.”

Meer expertise bij galblaasoperatie Niet alleen heeft MCH-Bronovo de liesbreukoperaties gebundeld op locatie Bronovo, hetzelfde geldt voor ingrepen aan de galblaas die gepland en ongecompliceerd zijn. Chirurg Gijs van Acker vertelt over de voordelen. “Voorheen behandelden we op één dag bijvoorbeeld twee patiënten met een darmaandoening, twee patiënten met een liesbreuk en een patiënt met een probleem aan de galblaas. Maar sinds 2014 clusteren we alle geplande galblaasoperaties op één locatie - in Bronovo en op één dag. Zo verhogen we onze vaardigheden en winnen we aan kwaliteit.” Acute operaties aan de galblaas zijn mogelijk in zowel de locatie Bronovo, MCH Westeinde als MCH Antoniushove.


Paar weken “Toen ik last kreeg van die liesbreuk, was het een kwestie van een paar weken van de huisarts tot de operatie. Bij de voorbereidingen voor zo’n operatie zie je verschillende mensen achter elkaar. Mij viel op dat iedereen precies wist wat hij of zij moest doen. Natuurlijk; er werd weleens wat dubbel gevraagd, maar dan kreeg ik uitleg waarom die vraag nog een keer langskwam.”

PATIËNT EN CHIRURG BESLISSEN SAMEN OVER DE BEHANDELING Uitstekend “Het is me allemaal reuze meegevallen. Ik was aan het eind van de dag weer thuis. Ik was wat misselijk van de operatie, maar heb geen gebruikgemaakt van de pijnstillers die ik van het ziekenhuis

had meegekregen. De dag daarna belde een verpleegkundige om te vragen of alles goed met me ging en of ik nog vragen had.” Inmiddels gaat het prima met de heer Das. “Ik vond de behandeling in één woord uitstekend.”

Wat is het? Een liesbreuk is een uitstulping van het buikvlies door een zwakke plek in de buikwand. Soms zitten er darmen in het uitstulpende buikvlies. Een liesbreuk bevindt zich in de liesstreek op de grens tussen onderbuik en de benen. Liesbreuken verdwijnen nooit vanzelf.


Nieuwbouw verpleegafdelingen bij MCH Antoniushove

Privacy

en comfort

Ruimte, lichte en comfortabele eenpersoonskamers met eigen badkamer. Die maken een verblijf voor patiënten op de nieuwe verpleegafdelingen van MCH Antoniushove tot een heel andere beleving. De nieuwbouw bij MCH Antoniushove is klaar voor gebruik. Mede dankzij de nieuwe entree en het sfeervolle restaurant heeft u het gevoel een ander ziekenhuis binnen te lopen. Bouwcoördinator Marieke Smit is dan ook blij met de toegevoegde waarde aan het ziekenhuis. “We beschikken nu over de nieuwste apparatuur, infrastructuur en inrichting. Er staat een gebouw om trots op te zijn.” Beter slapen Eenpersoonskamers dragen bij aan een spoedig herstel. Patiënten slapen er beter, hebben meer privacy en het risico op infecties is lager. De nieuwe verpleegafdelingen bij MCH Antoniushove staan niet op zichzelf. Er gebeurt véél op deze locatie. Zo is de nieuwbouw van het bestralingscentrum in volle gang (zie pagina 4/5). MCH Antoniushove blijft een algemeen ziekenhuis, maar ontwikkelt daarnaast steeds nadrukkelijker een speciaal aandachtsgebied: de 14 • SARA DE BRONOVO

behandeling van patiënten met kanker. De meeste kankerbehandelingen van MCH-Bronovo zullen hier plaatsvinden. Die concentratie is gunstig, want hoe vaker een type behandeling wordt uitgevoerd op dezelfde plek en door dezelfde zorgverleners, hoe hoger de kwaliteit.

‘PATIËNTEN MOETEN ZICH THUIS VOELEN’ Thuisgevoel De nieuwbouw bij MCH Antoniushove is verrezen op de plek van de voormalige parkeerplaats en tramhalte. De hoofd ingang verbindt het nieuwe pand en het huidige gebouw van dertien verdiepingen met elkaar.

Smit: “In het nieuwe gedeelte vind je onder andere de centrale ontvangsthal, waar alle gangen op uitkomen, de bloed afname, apotheek en het restaurant. De verpleegafdelingen, met in totaal 124 bedden, bevinden zich op de eerste en tweede verdieping, met op de eerste ook een binnentuin. De poliklinieken blijven in het oudere gedeelte.” Er heerst volgens Smit een rustige en prettige sfeer. “Patiënten mogen best ervaren dat ze in een ziekenhuis zijn, maar moeten zich ook thuis kunnen voelen. Daarom zijn warme en natuurlijke kleuren gebruikt: gebroken wit op de muren, groen-, bruin- en grijstinten in de stoffering en licht eiken parketvloeren. Verder is direct duidelijk waar je moet zijn. En is er veel openheid in het gebouw, met zitjes die patiënten verleiden hun kamers uit te komen.” Open dag Tijdens de open dag (zaterdag 21 november) konden patiënten, buurtbewoners, patiënten, MCH-Bronovo-medewerkers, familieleden en andere geïnteresseerden een kijkje nemen. Smit: “We wilden graag die kans bieden vlak voor de ingebruikname. Een groot bouwproject als dit geeft altijd overlast. We hebben veel waardering voor het getoonde begrip.”

Bijzondere blijk van

Credit illustratie: haes | mijnnaamishaes.nl

Taart, gebak, bloemen, vrolijke kaarten. Artsen en medewerkers van de afdelingen Verloskunde en Gynaecologie worden er dikwijls mee verrast door blije ouders, want elke geboorte is in principe aanleiding voor een feestje. Maar een stripverhaal als blijk van dank? Nee, dat hadden de zorgverleners in MCH Westeinde nog nóóit meegemaakt.

“Mijn vrouw Theodora en ik waren zó tevreden over de goede zorgen, dat ik het stripverhaal heb gegeven dat ik had gemaakt in het ziekenhuis”, legt Hugo Seriese uit. Hun dochter Binja werd onlangs geboren in MCH Westeinde. Seriese: “De laatste fase van de zwangerschap was best spannend, want we

hoorden toen in het ziekenhuis dat de bevalling moest worden ingeleid. En wat ga ik dan doen in zo’n situatie? Ik ben striptekenaar en heb altijd een schetsboek bij me. Het ziekenhuis inspireerde me enorm, en zo ben ik gaan tekenen terwijl Theodora in bed lag. Het is een compleet verhaal van zes pagina’s gewor-

den: van het gesprek met de arts tot de geboorte van onze dochter.” Gynaecoloog Jan Lind: “Het is bijzonder om op een bevalling terug te kijken in de vorm van een stripverhaal. Extra leuk is dat het de nodige humor bevat.”


Het overkomt weinigen, maar héb je de pech dan staat je leven op z’n kop. Een kwaadaardige hersentumor helemaal weghalen kan niet. Klein krijgen, en zo lang mogelijk klein houden, kan wél.

Werken aan welzijn neuro-oncologische patiënten

LEVEN MET EEN HERSENTUMOR

Mike Antonissen (zie tekst ‘Jamvlek in wollen trui’ op pagina 18)


“Hersenen zijn een precair gebied om in te opereren - je kunt je daar nauwelijks schade permitteren. Hier zitten tenslotte de regelcentra voor je spraak, zicht, gevoel en beweging. Tel daarbij op dat we uiteindelijk mensen niet kunnen genezen, en dan is het begrijpelijk dat men twintig jaar geleden nog zei dat opereren geen zin had”, vertelt neuroloog prof. dr. Martin Taphoorn. “Maar nu is het anders: behandelingen hebben wel degelijk zin, omdat ze de kwaliteit van leven van onze patiënten vergroten, én hun tijd van leven verlengen.” MCH-Bronovo is het centrum voor neurologie en neurochirurgie in de regio Den Haag. Een hecht team werkt in MCH Westeinde aan het welzijn van neuro-oncologische patiënten. De neuroloog is de hoofdbehandelaar, met andere specialisten naast zich. Verpleegkundig specialisten en gespecialiseerde verpleegkundigen fungeren als de rechterhand van de neuroloog. Zij zijn de sleutelfiguren van het team - ze weten álles van wat er met de patiënt is gebeurd en nog moet gebeuren. Vaak is dat een groot pakket: opereren, bestralen, chemotherapie, psychologische begeleiding, pathologisch onderzoek en regelmatig een MRI-scan om te beoordelen of de behandeling werkt. Klein en intensief Taphoorn: “In vergelijking met andere kankers hebben we een vrij kleine patiën-

tengroep. Ons contact met de patiënten is intensief. We hebben daarnaast veel aandacht voor partners en naasten van patiënten; hun levens veranderen net zo ingrijpend. De lange-termijn-effecten verdienen sowieso veel aandacht, niet alleen medisch maar ook psychisch. Want je leven ná de zware behandelingen is ook niet eenvoudig.”

‘JE HEBT MENSEN NODIG DIE WETEN WAT JE DOORMAAKT EN WAT JE NOG TE WACHTEN STAAT’ Eerst opereren, bestralen, chemotherapie. “Beeldvorming heeft opereren enorm vooruitgeholpen. Dankzij nieuwe chirurgische technieken en apparatuur kan de chirurg nu zoveel mogelijk van het glioom (zie kader ‘Nooit echt weg’ op de volgende pagina, red) weghalen. Hetzelfde geldt voor radiotherapie: dankzij technologische vooruitgang kan bestralen preciezer en zuiniger. Voor chemotherapie gebruiken we al tien jaar een succesvol middel: temozolomide. SARA DE BRONOVO • 17

Dat stelt tumorgroei uit en vermindert klachten zoals bijvoorbeeld epileptische aanvallen. Maar het geneest niet en dus zijn nieuwe behandelingen noodzakelijk.” Taphoorn vindt dat je vrij vroeg moet praten over ‘wat nog wel’ en ‘wat niet meer’ als je ongeneeslijke kanker hebt: “We nemen niet alleen deel aan klinische onderzoeken naar medicijnen en nieuwe behandelingen, maar doen ook wetenschappelijk onderzoek naar kwaliteit van leven, én van sterven. Juist hier is veel te winnen.”

Nooit echt weg Per jaar wordt in Nederland bij ongeveer 1200 mensen een kwaadaardige hersentumor ontdekt: een glioom. Een glioom ontstaan uit glia-cellen (steuncellen in ons zenuwweefsel). Gliomen verschillen sterk in groei snelheid (laaggradig en hooggradig) en gevoeligheid voor behandeling. Het meest voorkomende en meest kwaad-

Jamvlek in wollen trui Vorig jaar kwam hij in Rome aan na een fietstocht van 2230 kilometer (wat 18.550,- aan sponsoreuro’s opleverde) en dacht: dit nooit meer. Nu plant Mike Antonissen een nieuwe trip om zijn neuroloog aan onderzoeksgeld te helpen.

Neuroloog Martin Taphoorn is per 1 juni 2015 hoogleraar neurooncologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Sindsdien werkt hij twee dagen in Leiden en drie in Den Haag. Taphoorn was eerder bijzonder hoogleraar neurooncologie aan de VU Amsterdam. Zijn nieuwe aanstelling is een belangrijke stap in de samenwerking van MCH-Bronovo en LUMC binnen het Universitair Kankercentrum Leiden | Den Haag.


“We vertrekken op 12 juli 2016, naar Barcelona. Mijn oudste dochter fietst ook, mijn vrouw en een vriendin gaan mee op hun scooters. De route heb ik al uitgestippeld.” Op 8 december 2009 werd bij hem een hersentumor geconstateerd. Na een scan, operatie en bestraling zou hij nog twee tot vijf jaar kunnen leven, zo was de voorzichtige schatting. “Ik word nu elke zes maanden gescand en ben inmiddels vijftien MRI’s en twaalf PET-scans verder. Mijn tumor, een laaggradig glioom, is ‘niet een soepballetje dat je er uitschept, maar meer een jamvlek in een wollen trui’, zo legde verpleegkundig specialist Hanneke Zwinkels het mij destijds uit.” Zijn epileptische aanvallen, een veel voorkomend symptoom bij patiënten met een hersentumor, houdt hij onder controle met medicatie. “Ik heb altijd supergezond geleefd, veel gesport, niet gerookt. Hoe kon ík nou kanker krijgen? ‘Domme pech’, zei de neuroloog die mij zes jaar geleden het

aardige type glioom is het glioblastoma multiforme - een agressieve tumor die altijd terugkomt en snel groeit. Behalve primaire hersentumoren (ontstaan in de hersenen zelf) komen secundaire voor, zelfs veel vaker dan primaire. Deze tumoren zijn uitzaaiingen (metastasen) van kanker ergens anders in het lichaam, zoals long-, borst- of darmkanker.

slechte nieuws moest geven. Iedereen in het team is gelukkig eerlijk en duidelijk. Na zo’n diagnose kom je in een mallemolen terecht; fijn als er dan mensen zijn die weten wat je doormaakt en wat je nog te wachten staat.” Iets bewijzen Tijd is een kostbaar goed geworden. Antonissen geeft op vaste dagen in de week hockeytraining en doet nog regelmatig een project als zelfstandig architect. Zijn vrouw Carla werkt vier dagen in de week. “Ik ben me bewuster geworden van het leven; het werkwoord leven. Het is niet gek dat ik kies voor Italië en Spanje. Daar is léven belangrijk, niet je dikke auto of de bontjas van je vrouw.” Via de stichting STOPhersentumoren.nl zamelt hij geld in voor onderzoek van neuroloog Martin Taphoorn. “Ik ben blij dat ik me op deze manier nuttig kan maken. Maar wel op mijn eigen manier; de sponsortocht Alpe d’HuZes vind ik prachtig, maar ik wil zelf de regisseur zijn. Het obsessieve mijd ik. Zo reis ik ook niet de hele wereld af op zoek naar redding - ik weiger mijn leven te laten bepalen door de zoektocht naar hét middel, naar dé behandeling. Ik heb andere mensen dat zien doen - dat is niet hoe ik wil leven.” Meer informatie over de fietstocht: www.biking4braincancer.nl

Mirjam Mast, medewerker ‘Research en Development’ Radiotherapie

Hart ontlast bij bestraling linkszijdige borstkanker

Even diep ademhalen… Een aantal keren een halve minuut lang flink de adem inhouden. Als een vrouw met kanker in de linkerborst dat doet tijdens radiotherapie, ofwel bestraling, wordt de stralingsdosis in het hartgebied gehalveerd en ontstaat minder hartschade. Dat concludeerde Mirjam Mast tijdens het onderzoek waarop ze op 23 juni promoveerde aan de Universiteit Leiden. Vier vragen aan de medewerker ‘Research en Development’ van de afdeling Radiotherapie van MCH-Bronovo. Welke balans proberen radiotherapeuten te vinden? “Aan de ene kant is het belangrijk de tumor effectief te bestralen. Anderzijds is het doel de stralingsdosis van het omringende weefsel zoveel mogelijk te beperken, want zo voorkom je bijwerkingen. Een goed voorbeeld zijn vrouwen met een tumor in de linkerborst. Omdat het hart zich links bevindt, wordt dit orgaan ook, voor een klein deel, blootgesteld aan straling. Gelukkig zijn de technieken in de loop der tijd verbeterd en is de hartbelasting minder hoog dan voorheen, maar deze

vrouwen hebben toch een kleine kans tien jaar na de radiotherapie last te krijgen van hun hart.” Waarom helpt de ademhalingstechniek dit risico te verminderen? “Als je je adem inhoudt, vergroot je de afstand tussen je hart en het gebied dat wordt bestraald. Het hart en de bloedvaten die het hart van bloed voorzien, worden daardoor gespaard. De longen zetten uit en vullen de ontstane ruimte. De straling vormt geen probleem voor de longen, want de longblaasjes vullen zich met lucht en daarin kan straling geen kwaad.” Hoe gaat dit in MCH-Bronovo? “Vanaf 2010 passen we deze ademhalingstechniek toe voor alle vrouwen met linkszijdige borstkanker. Dat zijn er jaarlijks ongeveer 150. Weinig andere

ziekenhuizen doen dit bij al hun patiënten. Voordat de radiotherapie begint, wordt elke patiënt getraind om de adem in te houden. Met deze zorgvuldige benadering kan 98% van de patiënten de techniek volhouden. Oók nuttig: zodra de vrouw weer uitademt, stopt het bestralingsapparaat automatisch met stralen, omdat dan het hart weer dichter bij het bestralingsgebied komt te liggen.” Met de ademhalingstechniek wordt de stralingsdosis in het hartgebied gehalveerd? “Ja, maar in MCH-Bronovo boekt de patiënt nog meer winst. Sinds dit jaar wordt gewerkt met een betere bestralingswijze van de borst: een zogenaamde intensiteits-gemoduleerde techniek. Deze IMRT-techniek spaart, in combinatie met de ademhalingstechniek, het hart nog beter. Wanneer de patiënt de adem inhoudt, wordt de afstand tot het onderste deel van het hart niet vergroot. Het blijft op zijn plaats. De IMRT-techniek zorgt ervoor dat dit deel minder stralingsdosis krijgt. De combinatie van ademhalingstechniek en IMRT is de beste behandeling bij bestraling van linkszijdige borstkanker. MCH-Bronovo loopt hiermee al meer dan vijf jaar voorop in Nederland.” SARA DE BRONOVO • 19

Extra zorg Uw steun aan de Stichting Vrienden van Bronovo maakt extra zorg mogelijk. Wist u dat uw gift onder bepaalde voorwaarden fiscaal aftrekbaar is?

Breed aanbod dermatologische zorg

Vrienden van Bronovo Bronovolaan 5 2597 AX Den Haag www.vriendenvanbronovo.nl

Patiënten met een huidaandoening kunnen voor een breed scala aan behandelingen terecht in

Vriend van Bronovo

MCH-Bronovo. Alle locaties voorzien in algemene dermatologie, maar sommige hebben ook speciale poli’s. De toegangstijden zijn kort. Plekjespoli Een verdacht plekje op uw huid? Na verwijzing door de huisarts kunt u zich zowel in MCH Westeinde als MCH Antoniushove melden in een polikliniek die hierin is gespecialiseerd. Dermatoloog Theo van den Akker: “Patiënten kunnen binnen drie dagen op één van beide locaties terecht, zodat ze niet lang in onzekerheid hoeven te zitten.” MCH-Bronovo werkt op het gebied van oncologie samen met het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Dat gebeurt in het onlangs opgerichte Universitair Kankercentrum Leiden | Den Haag (UKC) bij MCH Antoniushove. De behandeling van huidkanker wordt hier in de loop van 2016 ondergebracht. Van den Akker: “Het streven is om op termijn de meesten van onze patiënten met huidkanker te behandelen binnen het UKC.” Pigmentpoli In MCH Westeinde is een speciale poli voor mensen met huidklachten die samenhangen met te veel of te weinig pigment. Rond MCH Westeinde wonen veel mensen met een donkere huid. Zij hebben meer risico op huidziekten die te maken hebben met pigment.


Psoriasis Van oudsher worden in MCH Westeinde veel patiënten met ernstige psoriasis gezien. Tegenwoordig zijn er veel betere medicijnen tegen deze huidziekte dan vroeger. In MCH-Bronovo is veel expertise op dit gebied.

‘NIET LANG IN ONZEKERHEID BIJ VERDACHT PLEKJE’ Spataderen Dermatologen in MCH-Bronovo beheersen alle mogelijke behandelingen van spataderen. Op locatie Bronovo wordt de laserbehandeling gegeven. Niet alle behandelingen worden door zorgverzekeraars vergoed. U kunt hiervoor contact opnemen met uw zorgverzekeraar. Jong- en Oudpoli Bij de Jong- en Oudpoli in MCH Antoniushove kunnen zich patiënten melden met huidklachten die specifiek zijn voor de jonge of juist de oude huid. Te denken valt aan atopisch eczeem en acne bij jongeren en zonbeschadigingsplekjes bij ouderen.

Dermatoloog Theo van den Akker

BRONOVO BEWEEGTUIN, DOKTERSFOTO’S EN VERBETERIDEEËN

Vrouw en kind Binnen locatie Bronovo bestaat speciale expertise op het gebied van huidzorg voor moeder en pasgeboren kinderen. De dermatologen werken hier nauw samen met de kinderartsen, verloskundigen en gynaecologen. Hiv-positieve mannen In januari gaat in MCH Westeinde een speciaal spreekuur van start voor hiv-positieve MSM-mannen (mannen die seks hebben met mannen). Van den Akker: “Deze groep heeft een verhoogd risico op anale kanker. Een van onze dermatologen heeft zich gespecialiseerd in anusscopie, met als doel voorstadia hiervan op te sporen. MCH-Bronovo wordt het derde ziekenhuis in Nederland waar deze diagnostiek mogelijk is.”

Zorg Koninginnegracht verplaatst De buitenpoli aan de Koninginnegracht is gesloten, vanwege het faillissement van de verhuurder. Het spreekuur is verplaatst naar de locaties Bronovo en Bronovo Gezondheidscentrum Wassenaar.

Ongeveer 150 particulieren zijn al Vriend van Bronovo. Zij maken extra zorg en service mogelijk.

Klein gebaar, groot verschil

MCH-Bronovo is als organisatie veranderd, maar de doelstellingen van de Stichting Vrienden van Bronovo zijn nog hetzelfde. Bij de oprichting in de vorige eeuw werd het officieel als volgt geformuleerd: “Allen die werkzaam zijn in het Ziekenhuis Bronovo, de gelegenheid bieden om zich te bezinnen over ontwikkelingen en oplossingen voor vraagstukken op het gebied van de gezondheidszorg.” Dankbaar “Sindsdien zijn vele mooie en nuttige projecten uitgevoerd die hebben bijgedragen aan betere patiëntenzorg en ook een prettigere ziekenhuisomgeving”, zegt communicatieadviseur Christine Le Roy-Margés. “Dankzij donaties en legaten kon de Stichting Vrienden van Bronovo ideeën van artsen en medewerkers laten verwezenlijken. We zijn daar erg dankbaar voor.” Uitgelicht Welke projecten sprongen eruit in 2015? Le Roy-Margés belicht drie initiatieven die (mede) mogelijk zijn dankzij de Stichting Vrienden van Bronovo.

Vragen over de stichting en projecten? Zoek contact met communicatieadviseur Christine Le Roy-Margés: [email protected]. Rekeningnummer: NL42FVLB0699811872, ten name van Stichting Vrienden van Bronovo Den Haag.

• Posterwedstrijd. Onder het motto ‘Samen Beter’ werden de artsen en medewerkers uitgenodigd in tekst en beeld hun ideeën te delen tijdens een symposium. ‘Samen beter’ heeft betrekking op twee doelen. Eén: de patiënt als gesprekspartner van de zorgverlener om zorg te verbeteren. Twee: de samenwerking tussen collega’s werkzaam op de locaties Bronovo, MCH Westeinde en MCH Antoniushove. • Bronovo Beweegtuin. Uiterlijk in het voorjaar van 2016 kunnen ouderen zowel lichamelijke als mentale kracht opdoen in een buitenruimte op het Bronovo-terrein. Hier bevinden zich dan moderne beweegtoestellen. De tuin is bedoeld voor patiënten die na ontslag uit het ziekenhuis een revalidatieprogramma volgen, maar ook voor senioren uit de wijk die behoefte hebben aan beweging en gezelschap. De Bronovo Beweegtuin wordt financieel mogelijk gemaakt door de gemeente Den Haag, MCH-Bronovo en de Stichting Vrienden van Bronovo. • Foto’s van specialisten. In de wachtruimten van de poliklinieken op de locaties MCH Westeinde en MCH Antoniushove hangen lijstjes met daarin de portretfoto en naam van de (verpleegkundig) specialist die op dat moment aan het werk is. Patiënten stellen dit op prijs, want zij vinden het fijn te weten wie of wat zij kunnen verwachten tijdens het consult of de behandeling. Dankzij de Stichting Vrienden van Bronovo hangen de foto’s binnenkort op alle drie de locaties van MCH-Bronovo. SARA DE BRONOVO • 21

Answers to all of your questions

Ik mag dan alleen zijn,

How does healthcare work in the Netherlands? How will the health insurer reimburse the costs of my treatment? Understandably, many expats have these kinds of questions. MCH-Bronovo is prepared to answer all of your questions.

maar ik sta er niet alleen voor

Wanneer een gevorderd leven ingrijpend verandert, is extra houvast welkom en aandacht op zijn plaats. In een bedding van rust en respect bieden we bij het Huis Nebo een veilige omgeving en een zinvol dagelijks bestaan voor kwetsbare mensen. Daar dragen we onder andere zorg voor met daginvullingen die zo veel mogelijk aansluiten op wie ze in hun wezen zijn. Zo is mevrouw Beumer een echt

gezelligheidsmens. ‘Het is hier heel ﬁjn. Ze gaan hier heel goed met de mensen om. Je bent zo’n beetje de hele dag bezig. Met mensen praten, zingen, naar muziek luisteren … Ach, ik vind alles eigenlijk wel leuk. Ik heb nergens aanmerkingen op.’ Met oog en oor voor eigenheid treden onze medewerkers cliënten tegemoet. Bevlogen en betrokken. Want al gaat er veel verloren in de tijd, elke dag heeft waarde.

Floris Arntzeniusplein 65, 2597 SP Den Haag, tel.: 070 - 312 37 37, mail: [email protected], www.hethuisnebo.nl Vandaag heeft waarde

Naam: Anneke van Kooten-Kastelein Position: Expat Service Desk staff member What assistance do you provide to expats? “Newcomers to the Netherlands are not yet familiar with, for example, how the healthcare system is organised or what services MCH-Bronovo has to offer. Together with my two colleagues, I answer questions and I provide further information on experts, such as medical specialists.” What can expats expect from you? “That I help them find their way. I explain that, in principle, if you’re suffering from the flu or a migraine attack in the Netherlands, you do not proceed straight to a hospital. Instead, you visit your general practitioner. The GP may then refer you to a medical specialist in the hospital. I also help expats find a GP’s practice in their neighbourhood. A highly common question is: Can I give birth to my child at MCH-Bronovo? The answer is: Of course; the hospital has extensive experience in delivering babies.” Available: weekdays from 8.00 am - 4.30 pm on +31 (0) 70 312 40 16 and via email at [email protected] (not for medical appointments).

Naam: Deborah Warmenhoven-Walmsley Position: Administrative assistant in the Care Records Office (Zorgadministratie). “I mainly assist expats. I have English origins, so I speak the language perfectly.” What assistance do you provide to expats? “I chiefly help expats and foreign patients with any questions they may have about bills for treatment, as well as insurance and insurance claims.” What can expats expect from you? “Anyone who is undergoing, or has undergone, treatment in a hospital likes to have everything properly arranged with the health insurer. That’s why I call foreign insurance companies to consult with them on affairs that concern their clients, our patients. Do you have questions about your bill for treatment? Or would you like a specification or a translation of it? If so, you can come to me for help.” Available: Monday, Wednesday and Friday from 8.30 - 4:00 pm on +31 (0) 70 330 20 00 and via email at [email protected].

Naam: Nanda Jagusiak-Monteiro Position: MCH-Bronovo Expat Coordinator What assistance do you provide to expats? “I bring MCH-Bronovo to the attention of expats in the Hague and surrounding areas. To that end, I organise information meetings at MCH-Bronovo for embassies or expats, for example, or at international organisations, schools, clubs and businesses. Expats are informed about healthcare in the Netherlands, among other things, and medical specialists, such as a gynaecologist or a paediatrician, talk about their departments.” What can expats expect from you? “They can approach me with any questions they may have about healthcare in the Netherlands. I also refer them to the right people in the hospital, such as staff from the Expat Service Desk or Care Records Office or to medical specialists.” Available: [email protected]


SERVICE & INFORMATIE Medisch Centrum Haaglanden - Bronovo

Martha Flora De dementiezorg die u zoekt als thuis wonen niet meer gaat.

De beste zorg in Den Haag en omstreken voor oudere mensen met een dementie.

Wilt u meer informatie neem dan contact op met onze locatiemanager Ellen van Spronsen via 06 101 222 36 of ga naar www.marthaﬂora.nl

MCH Westeinde, MCH Antoniushove en Bronovo vormen sinds 1 januari 2015 samen met Verpleeghuis Nebo de Stichting Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo. Kwaliteit, de beleving van en service aan de patiënt en de menselijke maat zijn belangrijke kernbegrippen. Medische speerpunten zijn Oncologie, Vrouw en Kindzorg, Ouderen geneeskunde, Hart- en vaatziekten, Acute zorg en Infectieziekten. Het MCH had in 2013 een omzet van 288 miljoen euro, het aantal eerste polikliniekbezoeken was 165.505 en het aantal opnames 24.504. Bronovo had in 2013 een omzet van 125 miljoen euro, het aantal eerste polikliniekbezoeken bedroeg 90.361 en het aantal opnames 13.347. In 2013 hadden MCH en Bronovo in totaal 4423 medewerkers. Meer informatie vindt u op www.mchaaglanden.nl en www.bronovo.nl. Verwijsbrief mee! U heeft voor de eerste afspraak in het ziekenhuis een brief van een verwijzer nodig. Een verwijzer is bijvoorbeeld een huisarts, verloskundige of medisch specialist. De verwijsbrief is wettelijk bepaald. Als de behandeling in het ziekenhuis van start gaat zonder verwijzing, bestaat de kans dat de zorgverzekeraar de behandeling niet betaalt en de patiënt na afloop een factuur krijgt thuisgestuurd. Uitzonderingen • Voor acute zorg of zorg via de Spoedeisende Hulp heeft u geen verwijsbrief nodig. Deze zorg wordt altijd vergoed door de zorgverzekeraar.

De dementiezorg die u zoekt

• Voor patiënten met een buitenlandse zorgverzekering gelden andere regels. Patiëntenpas & aanmelden polikliniek Patiënten hebben een patiëntenpas nodig voor een bezoek aan de poliklinieken en functieafdelingen in MCH-Bronovo. Op locatie Bronovo kunt u de patiëntenpas laten maken bij de registratiezuilen of de inschrijfbalie in de ontvangsthal. Binnenkort kunt u zich met de patiëntenpas op locatie Bronovo aanmelden bij de aanmeldzuilen op alle poliklinieken. U ziet dan op de aanmeldzuil uw afspraakgegevens, inclusief de route naar de juiste wachtruimte.

Verhinderd? Wilt u uw afspraak voor een bezoek aan een polikliniek of voor een ziekenhuisopname veranderen of annuleren? Laat dit alstublieft uiterlijk 24 uur van tevoren weten. U kunt van maandag tot en met vrijdag tussen 8.00 en 12.00 uur en tussen 13.00 en 16.00 uur telefonisch uw afspraak afzeggen via de polikliniek. Wie dat niet tijdig doet, kan het wegblijftarief (€ 45,00) in rekening gebracht krijgen. Bent u vanwege ziekte of een andere dringende reden verhinderd om in het ziekenhuis te worden opgenomen? Belt u dan tijdens kantooruren uw behandelend specialist. Dat geeft Bronovo de kans een andere patiënt in uw plaats op te nemen. Dat verkort de eventuele wachtlijst. Bijzonder Resistente Micro-Organismen MCH-Bronovo hecht de grootste waarde aan veiligheid van de patiënten. Het ziekenhuis wil bijvoorbeeld Bijzonder Resistente Micro-Organismen (BRMO) geen kans geven. Wie BRMO bij zich draagt, kan het risico lopen dat een behandeling met antibiotica geen resultaat oplevert.

Eén tot vijf procent van de bevolking draagt BRMO bij zich, vaak zonder het te weten. Tegelijkertijd zijn BRMO besmettelijk. Daarom krijgt iedere patiënt aan het begin van de opname een aantal vragen voorgelegd om na te gaan of hij of zij wellicht BRMO heeft. Zo ja, dan achterhalen zorgverleners welke antibiotica wél zouden kunnen aanslaan en treffen zij maatregelen om besmetting van andere patiënten te voorkomen. Wij rekenen op uw begrip voor deze voorzorgsmaatregel.

Bereikbaarheid U vindt Bronovo aan de Bronovolaan 5 in Den Haag. Meer informatie over de bereikbaarheid van Bronovo en de kosten van het parkeren kunt u terug vinden op onze website: www.bronovo.nl Valet parking Patiënten, bezoekers en/of hun begeleiders kunnen een beroep doen op de Parkeerservice van Bronovo. U stapt uit voor de deur en een chauffeur parkeert uw auto. De kosten bedragen € 5,00. Dit bedrag is ongeacht de duur van het parkeren op één dag en inclusief parkeergeld. De Parkeerservice wordt aangeboden op maandag tot en met donderdag tussen 08.15 en 17.00 uur. Parkeerplaatsen invaliden U vindt de parkeerplaatsen voor invaliden op het parkeergedeelte aan de rechterzijde van de hoofdingang. De zeven parkeerplaatsen zijn duidelijk aangegeven. De parkeerkosten voor deze plaatsen worden ongedaan gemaakt nadat u uw invalidenkaart (of kopie) heeft laten zien bij de receptie.


SERVICE & INFORMATIE

Avondspreekuren

Buiten werktijd, korte wachttijd, ruime parkeergelegenheid Enkele poliklinieken hebben op dinsdag avond avondspreekuur in Bronovo. U kunt bij het maken van een afspraak vragen of u van het avondspreekuur gebruik kan maken. Verder is de afdeling Bloedafname in Bronovo elke dinsdag geopend van 7.30 tot 20.30 uur.

Bezoek Informatie over de actuele bezoektijden kunt u vinden op: www.mchaaglanden.nl en www.bronovo.nl Bezoekregels • Ontvang niet meer dan twee bezoekers tegelijk • Houd rekening met andere patiënten • Neem kinderen die in aanraking zijn geweest met besmettelijke ziekten liever niet mee. Het kan misschien geen kwaad voor de patiënt die u bezoekt, maar zijn/haar kamergenoot kan er wel gevoelig voor zijn. Overdag gaan de behandelingen en onderzoeken gewoon door, ook tijdens de bezoekuren. Uiteraard probeert Bronovo zoveel mogelijk te voorkomen dat er wordt gestoord tijdens het bezoek, maar het is niet altijd te vermijden. Wij rekenen op uw begrip.

Opleidingsziekenhuis MCH-Bronovo is een opleidingsziekenhuis. Dit betekent dat u kunt worden behandeld door een arts-assistent. Een arts-assistent is afgestudeerd als arts en wordt in dit ziekenhuis opgeleid tot medisch specialist of doet specialistische ervaring op. De arts-assistent verricht zelfstandig medische handelingen, zoals medische ingrepen, operaties en bevallingen. De arts-assistent heeft hierin een eigen 26 • SARA DE BRONOVO

Activiteiten verantwoordelijkheid, maar de eindverantwoordelijkheid ligt bij de medisch specialist. Als u er bezwaar tegen heeft door een arts-assistent te worden behandeld, kunt u dit voorafgaand aan de behandeling kenbaar maken.

Online medisch dossier

Patiënten kunnen via Medischegegevens.nl altijd en overal online toegang krijgen tot hun gegevens. Zij bekijken de informatie wanneer het hun het best uitkomt. Of het nu gaat om een operatieverslag, brief aan de huisarts of waarden die zijn vastgesteld in het laboratorium. MCH-Bronovo biedt deze service kosteloos en veilig aan. Iedere patiënt heeft zo zicht op zijn definitieve en door medisch specialisten geaccordeerde gegevens die worden bijgehouden in het ziekenhuis. Het gaat om medische brieven, röntgenfoto’s, laboratoriumuitslagen, operatieen pathologieverslagen, radioverslagen met beeldmateriaal en - op termijn overzichten van medicatie. Iedere patiënt die inzage in zijn dossier wil, kan een aanmeldformulier invullen bij de balie in de ontvangsthal van Bronovo. Daarmee geeft de patiënt toestemming dat de gegevens met een beveiligde verbinding van Bronovo naar Medischegegevens.nl worden verstuurd. Om privacy te waarborgen, is het nodig dat de patiënt zich bij aanmelding eenmalig legitimeert met een identiteitsbewijs. Vervolgens verzoekt Medischegegevens.nl MCH-Bronovo om in opdracht van de patiënt diens gegevens online ter beschikking te stellen. Via een beveiligde verbinding plus een sms-code op de mobiele telefoon kan de patiënt overal zijn gegevens inzien. Het systeem wordt elke 24 uur geactualiseerd.

Radiologie / röntgen afdeling

Bronovo Buitenpoli Statenkwartier

Moet u een röntgenonderzoek ondergaan? Daarvoor maakt u een afspraak bij de afdeling Radiologie in Bronovo.

Bronovo Buitenpoli Statenkwartier is gevestigd in Gezondheidscentrum Statenkwartier aan de President Kennedylaan 15 (ingang Aert van der Goesstraat). Bronovo Buitenpoli Statenkwartier kent geen lange wachttijden. Doorgaans kunt u na verwijzing door de huisarts al binnen een week worden gezien tijdens het spreekuur van een van de medisch specialismen.

Dit is niet nodig voor long(thorax)-foto’s. Hiervoor kunt u op de afdeling Radiologie terecht van maandag tot en met vrijdag tussen 8.00 en 12.00 uur en tussen 14.00 en 16.30 uur. Neem uw inschrijfkaart en de aanvraag van uw arts mee. U vindt de afdeling Radiologie op de begane grond. De afdeling is telefonisch bereikbaar op genoemde tijden via telefoonnummer (070) 312 41 20.

Het Huis Nebo Het Huis Nebo behoort tot dezelfde stichting als MCH-Bronovo. Nebo is een verpleeghuis voor somatische en psychogeriatrische bewoners. Er is plaats voor 120 bewoners. Nebo biedt een veilige omgeving en zinvol bestaan aan kwetsbare mensen. Het is belangrijk dat bewoners in Nebo een echt thuis vinden, waar oprechte aandacht is, respect heerst en wordt gezorgd voor een zinvolle dagbesteding. Vooral de inzet en betrokkenheid van medewerkers en vrijwilligers maken Nebo tot een plek waar bewoners graag wonen en medewerkers graag werken. Nebo Floris Arntzeniusplein 65 2597 SP Den Haag Telefoon (070) 312 37 37 Fax (070) 312 37 00 E-mail: [email protected], Website: www.hethuisnebo.nl

U kunt er terecht op het spreekuur van de volgende specialismen: • Cardiologie • Kindergeneeskunde • Verloskunde

Bronovo Gezondheids centrum Wassenaar Woont u in Wassenaar en heeft u medische zorg nodig? Bijna alle specialismen houden spreekuur in Bronovo Gezondheidscentrum Wassenaar aan de Hofcampweg 65. In Bronovo Gezondheidscentrum Wassenaar werken meer dan veertig zorgverleners. Het gaat niet alleen om medisch specialisten, maar bijvoorbeeld ook om huisartsen, fysiotherapeuten, psychologen en een tandarts. Verder heeft het laboratorium van Bronovo er een dagelijks servicepunt voor bloedprikken. Telefoon (070) 512 72 00 Website: www.gezondheidscentrumwassenaar.nl www.wassenaarhealthcentre.nl

Bianca van Beek, medewerker patiëntencommunicatie: “MCH-Bronovo vindt het belangrijk dat patiënten met zorgprofessionals van gedachten kunnen wisselen en de gewenste informatie krijgen. Daarom bieden we kosteloos informatieavonden aan.” Bevallen Voor aanstaande ouders zijn er regelmatig gratis voorlichtingsavonden in Bronovo. U krijgt informatie over de gang van zaken bij een bevalling in ons ziekenhuis. Een gynaecoloog, verloskundige en verpleegkundige praten u bij. Er zijn beelden te zien van de verloskamers en de kraamafdeling. Vanwege het grote aantal belangstellenden is een rondleiding over de afdeling helaas niet mogelijk. De eerstkomende voorlichtingsavonden (allemaal op maandag) zijn op 7 december. In 2016 op 4 januari, 1 februari, 7 maart en 4 april (Engelstalig). Een bijeenkomst duurt van 19.00 tot 21.00 uur. U bent vanaf 18.45 uur welkom in het Auditorium op de vierde etage. Schrijf u in via patvoor@ bronovo.nl of via het inschrijfformulier op www.bronovo.nl Voetwonden voorkomen bij diabetes Op woensdagavond 9 december wordt in Bronovo aandacht besteed aan het voorkomen van wonden aan voeten bij diabetespatiënten. De bijeenkomst duurt van 19.00 tot 21.30 uur. U bent vanaf 18.45 uur welkom in het Auditorium op de vierde etage. Schrijf u in via [email protected] of via het inschrijfformulier op www.bronovo.nl, waar u ook meer informatie over de avond kan vinden. Blinden en slechtzienden Op elke eerste maandag van de maand houdt de Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden (NVBS)

van 16.00 tot en met 17.15 uur inloopspreekuur in de ruimte van Bureau Patiëntenvoorlichting in de Ontvangsthal. Bloedprikken Heeft uw arts gezegd dat dat uw bloed moet worden onderzocht? U kunt bloed laten prikken in Bronovo, maar ook in Bronovo Gezondheidscentrum Wassenaar of op andere locaties. Vergeet niet uw inschrijfkaart en het aanvraagformulier van uw arts mee te nemen. U vindt de afdeling Bloedafname in Bronovo op de tweede verdieping. De afdeling is geopend van maandag tot en met vrijdag van 7.30 uur tot 16.00 uur, op dinsdag tot 20.30 uur en op zaterdagmorgen van 8.00 uur tot 11.00 uur. Telefoon: (070) 312 41 89. Bronovo Gezondheidscentrum Wassenaar is gevestigd aan de Hofcampweg 65. Hier kunt u van maandag tot en met vrijdag bloed laten afnemen van 8.00 uur tot 12.00 uur en van 12.30 tot 15.00 uur. Telefoon (070) 512 72 00. Voor het actuele overzicht van de servicepunten bloedafname kunt u onze website bezoeken: www.bronovo.nl


De verzorging van vroeger

met de vooruitzichten van vandaag

Hoffelijke zorg

MCH Westeinde, MCH Antoniushove en Bronovo vormen sinds 1 januari 2015 samen met Verpleeghuis Nebo de Stichting Medisch Centrum Haaglanden en Bronovo-Nebo. Kwaliteit, de beleving van en service aan de patiënt en de menselijke maat zijn belangrijke kernbegrippen. Medische speerpunten zijn Oncologie, Vrouwen Kindzorg, Ouderengeneeskunde, Hart- en Vaatziekten, Acute Zorg en Infectieziekten.

Bronovo

MCH Westeinde

MCH Antoniushove

Bronovolaan 5, 2597 AX Den Haag

Lijnbaan 32, 2512 VA Den Haag

Burg. Banninglaan 1, 2262 BA Leidschendam

tel.: 070 - 312 41 41, www.bronovo.nl

tel.: 070 - 330 20 00, www.mchaaglanden.nl

Tel.: 070 - 357 44 44, www.mchaaglanden.nl

Onbezorgd. naar huis met te vroeg geboren kindje. Langer en beter leven met hersentumor Breed arsenaal tegen huidaandoeningen

Recommend Documents