omslag
Zestien tips om van een soepele startup Vergeet Silicon Valley, in Nederland gaat het allemaal gebeuren. Hoe levert ons land straks aan de lopende band succesvolle startups af? Vier ondernemers én een politica vertellen wat daar voor nodig is. Tekst: Judith Katz | Foto’s: Getty Images ‘Ons bedrijf wilde laatst een Canadese redacteur aannemen, maar dat kon niet omdat haar functie niet uniek genoeg was. Zulke procedures volgen om een werknemer naar Nederland te halen en uiteindelijk toch bot vangen, kost een startup veel geld en tijd. De overheid gaat dan wel een startupvisum invoeren, maar dat geldt alleen voor founders, niet voor personeel. Dat moet anders.’
Wie zijn de tipgevers?
daan weddepohl, peerby
daan weddepohl, peerby Ceo van Peerby, een platform – een app en website – om spullen te lenen en uit te lenen van en aan mensen in je buurt.
nick bortot, bux Ceo van Bux, voorheen bestuurder bij BinckBank. BUX is een app waarmee je kunt beleggen met echt en met nep geld.
anouar el haji, veylinx Founder van Veylinx en promovendus. Veylinx meet de reële betalingsbereidheid van consumenten met online veilingen
esmee pater, jobsome Ceo van Jobsome, een website waarbij werknemers recensies kunnen achterlaten over hun werkgever.
anne-will lucas, tweede kamerlid vvd Zet zich in voor startups en stelde een agenda op met aandachtspunten voor de overheid.
18
FORUM 19.02.15
‘Voor buitenlandse werknemers – in de praktijk vaak softwareontwikkelaars – bestaat er de 30 procent regeling. Ze hoeven dan minder loonbelasting te betalen. Ik zou ook als startup minder loonkosten willen betalen. Beperk die regel vervolgens tot 25 werknemers en tot maximaal drie jaar.’
nick bortot, bux
Nederland machine te maken ‘Geef startups vrijstelling van de dga-regel waarbij je als ceo meer moet verdienen dan je meest verdienende medewerker. Ik heb net een goede coo aangenomen en dat kost geld – je wilt tenslotte mensen aannemen die je bedrijf verder helpen. Maar dat betekent niet dat ik mezelf dan ook maar zo’n salaris moet uitkeren. Ik wil juist mensen aannemen om verder te kunnen groeien.’
daan weddepohl, peerby
‘De bestaande innovatiesubsidies zijn vaak niet bruikbaar voor startups. Ze zijn gebaseerd op technische oplossingen, in plaats van innovatieve ideeën. Ik gebruik techniek om een probleem van klanten op te lossen, niet als doel op zich. Daarnaast zijn veel innovaties niet maanden van te voren te voorspellen.’
daan weddepohl, peerby
‘Nederland moet aantrekkelijker worden voor buitenlandse startups. Buitenlandse bedrijven kijken naar het fiscale en innovatieklimaat, naar regelgeving en andere wetgeving in een land en kiezen dan heel bewust. Als we willen dat men voor Nederland kiest, moeten we onze regelingen afstemmen op hun wensen.’
anne-will lucas, tweede kamerlid (vvd)
19
FORUM 19.02.15
omslag
‘Als investeerders niet bereid worden gevonden om te investeren in je startup, kan de overheid een aandeel nemen. Singapore is daar veel verder mee dan Nederland, daar heeft de overheid een heel stelsel van aandelen, subsidies en leningen voor startups.’
anouar el haji, veylinx
‘Nederlandse overheids instanties moeten beter weten hoe regels voor startups in elkaar zitten. De Belastingdienst bezorgt me soms kopzor gen als ze me weer eens verkeerde informatie geven en voordat je het weet ben je maanden verder. Je bent vaak enorm overgeleverd aan de grillen van de belastinginspecteur. Dat kost veel te veel tijd die je als startupper niet hebt.’
‘Nederland is gewoonweg niet trots genoeg op zijn bedrij ven. Kijk bijvoorbeeld naar Booking. com, een van de meest succesvolle bedrijven op ecommerce gebied. Hoeveel mensen weten dat dat Nederlands is? Je moet jezelf op de borst durven kloppen.’
esmee pater, jobsome
nick bortot, bux
‘De overheid zou geld in de startupwereld kunnen pompen. Niet alleen door allerlei leuke events te organiseren, maar door leningen aan te bieden, of bepaalde belastingkortingen. Want uiteindelijk is het altijd een geldkwestie voor een startup: je hebt als ondernemer vaak teveel ideeën en te weinig budget. Hoe minder geld je betaalt voor je mensen of diensten, hoe langer je het kunt volhouden en hoe groter de kans is op succes.’
nick bortot, bux
20
FORUM 19.02.15
‘Geef particuliere investeerders belastingvoordeel. In Engeland kan het, zolang investeer ders in een van oorsprong Engels bedrijf investeren. Zo komt een hele hoop geld vrij.’
nick bortot, bux
‘Zorg ervoor dat lokale overheden, zoals gemeenten, geïnteresseerd raken in het oplossen van problemen waarmee ze worstelen, zoals afvalstromen of sociale armoede, met de hulp van startups. Ze weten ons nu niet genoeg te vinden. Zonde.’
daan weddepohl, peerby
‘Nederlanders investeren in bewezen succes, Amerikanen investeren in iets dat er nog niet is. Hier kijkt iedereen de kat uit de boom, maar als er dan succes is, wil iedereen mee doen. We moeten juist eerder investeren, meer risico nemen en niet voor de bewezen modellen gaan. Wees geen risicomijder. Dat geldt zeker voor banken en investeerders.’
daan weddepohl, peerby
Wat is een startup?
‘Startups willen vaak in contact komen met mensen die de ervaring, het netwerk én het kapitaal hebben. Voor een investering dus, maar zeker voor de hulp en kennis. Daar heb je in Nederland niet veel van en dat is zonde. Het verbaast me ook niks dat de grootste ‘rondes’ van Nederlandse startups gedaan worden door buitenlandse investeerders. Terwijl we toch in een rijk land wonen.’
anouar el haji, veylinx
21
FORUM 19.02.15
Het clichébeeld van een startup: jonge hipsters die met hun Macbooks in een leuk grachtenpandje werken. Zitzakken op de vloer, tafelvoetbal in de hoek. Dat klopt maar deels. Niet elk nieuw bedrijf is gelijk een startup. De nieuwe winkel om de hoek is dat niet en dat hippe communicatiebureau dat websites ontwerpt ook niet. Volgens de Amerikaanse ondernemer en startup-goeroe Steve Blank is een startup een tijdelijke organisatie, waarbij gezocht wordt naar een optimaal, herhaalbaar en schaalbaar businessmodel. Startups houden zich veelal bezig met nieuwe, innovatieve diensten en producten waarvan succes allerminst zeker is. Dat betekent dat deze jonge bedrijven niet alleen moeten zoeken naar een markt, maar ook naar manieren om daadwerkelijk geld te verdienen. Daar is kapitaal voor nodig, om snel te kunnen groeien en de markt te kunnen veroveren. Pas dan wordt een startup een bedrijf. Neem bijvoorbeeld Peerby. De dienst, waarbij mensen in hun omgeving spullen kunnen lenen van anderen, is razend populair, maar het bedrijf heeft ‘pas’ in zijn derde jaar een manier gevonden waarop het geld kan gaan verdienen. Als een startup eenmaal een herhaalbaar business model heeft, kan het snel doorgroeien tot een veel groter bedrijf.
omslag
Wat gaat Neelie doen? Nederland moet dé plek voor startups worden. Nieuwe bedrijven zorgen voor nieuwe banen, voor welvaart en voor economische groei. Oud-eurocommissaris Neelie Kroes gaat als special envoy de kar trekken in opdracht van Economische Zaken en moet ervoor zorgen dat Nederlandse startups zich voor honderd procent op hun bedrijf kunnen richten. Daarnaast wil Kroes buitenlandse startups ervan overtuigen om naar Nederland te komen. Een deel van haar werk zal dus de marketing van Nederland zijn, een ander deel is de overheid ervan bewust maken dat veel (fiscale) regelgeving jonge bedrijven in de weg zit. Onder de naam StartupDelta gaat Kroes samen met haar team praten met alle groepen die te maken hebben met startups, zoals investeerders en overheden. ‘Ik wil vooral zorgen dat het klimaat in Nederland beter wordt voor startups. Wij moeten straks als land in de top-3 staan, met andere steden zoals San Francisco. Dat is mijn doel’, zegt Kroes. Op het Amsterdamse marineterrein zal de komende jaren een plek verrijzen waar startups terecht kunnen, al is de exacte indeling, bedoeling en planning van de locatie nog niet bekend.
‘Betrek heel Nederland. Mijn bedrijf zit in Zwolle, een regio waar veel gebeurt, maar bij discussies over startups gaat het vaak alleen maar over Amsterdam en de Randstad. Dat is jammer, want voor veel buitenlanders maakt drie uur in de auto niks uit.’
esmee pater, jobsome
‘Neem startups mee op handelsmissie, zodat het makkelijker is om in het buitenland voet aan de grond te krijgen. We moeten actief over de grens kijken om onze innovatieve startups verder te helpen.’
anne-will lucas, tweede kamerlid (vvd)
22
FORUM 19.02.15
‘Universiteiten en hogescholen moeten veel meer werk maken van een topondernemersregeling, waarbij studenten hulp krijgen bij een bedrijf en dezelfde vrijstellingen als topsporters. Op mijn oude hogeschool, Windesheim, werden studerende ondernemers goed geholpen door één vrouw die zich er hard voor maakte. Dat zou overal moeten gebeuren. Veel startups beginnen in het hoger onderwijs.’
esmee pater, jobsome
jeroen poortvliet
column scheer
Ochtendhumeur Ik zie de laatste tijd op het NS-perron regelmatig mensen met hun mobiel een foto maken van een vertrekbord. Daarop staat dat de volgende trein vertraging heeft vanwege een wisselstoring, koperdiefstal of een ‘aanrijding met een persoon’. De foto moet waarschijnlijk als bewijslast dienen voor de baas of de schoolleiding. Want die vertrouwt de boel niet meer; het is al de zoveelste keer. We hebben nauwelijks een horrorwinter gehad, maar de dienst regeling van de NS wist wel die indruk te maken. Mopperend op een koud perron of samengedrukt in een te korte trein besloot ik daar maar weer eens een stevige column aan te wijden. Maar vervolgens begon het me te dagen dat mijn ergernissen niet alleen aan NS en ProRail zijn te wijten. Het is gewoon mijn ochtendhumeur. Er zijn nogal wat ergernissen op de vroege morgen. Om te beginnen de mensen die niet doorlopen naar de gangpaden in de coupé’s, maar blijven hangen in de ruimte waar je in- en uitstapt (hoe heet die plek? – nog een ergernis). Daar moet ik dan doorheen om in de tweede of – als die vol is – eerste klas te gaan zitten. De eerste klas is namelijk vaak belachelijk leeg. Hoewel: het lijkt alsof meer mensen mijn tactiek toepassen en met hun tweedeklaskaart eerste klas gaan zitten. Want in de spits wordt toch zelden gecontroleerd.
Wat is er al? Het is niet zo dat Neelie Kroes vanaf nul moet beginnen. Startups kunnen bijvoorbeeld terecht bij Rockstart, opgericht door Oscar Kneppers, dat als ‘hub’ functioneert. Ondernemers kunnen met hun jonge bedrijf bijvoorbeeld een zogenoemd accelerator programma volgen, en zo klaargestoomd worden voor een kleine investering door Rockstart. Kneppers is blij dat Economische Zaken eindelijk aandacht heeft voor startups. ‘Wat wij doen is geweldig en leuk, maar het wordt voor ons veel makkelijker als meer mensen het startup-evangelie verspreiden. Dat zorgt ervoor dat Rockstart straks bij de gevestigde orde hoort en nog meer bedrijven kan helpen’, zegt Kneppers. ‘Ik hoop dat er in Nederland zo een ondernemende cultuur ontstaat waarin risico’s niet geschuwd worden. Startups zijn jonge bedrijven, vaak met relatief jonge mensen. Die optimistisch en nieuwsgierig zijn. Die houding hebben we nodig in Nederland.’
23
FORUM 19.02.15
Zit ik goed en wel, dan wordt mijn humeur verder verstoord door jengelende kinderen, vrouwen die zich opmaken, mensen die uitgebreid ontbijten en daarbij kraken met papieren zakken, ambtenaren die alleen maar nota-taal uitkramen, mensen die hun muziek (vaak herrie) te hard hebben staan, mensen die hard en oeverloos praten, face to face of in hun mobiel. Het geratel op het toetsenbord van een laptop gaat me al te ver. Bovendien doorbreekt zo iemand de code van de forens door alvast aan het werk te zijn. Zelf lees ik graag de krant in de trein. Medepassagiers vinden misschien dat ik daarmee te veel ruimte inneem of te veel kraak. Kan ik niet overstappen op een tablet? Nee, ik heb een ochtendhumeur, zeur niet. Paul Scheer
