Omgaan met de verschillende menstypen

verander met resultaat

Omgaan met de verschillende menstypen Ieder mens is uniek en valt niet in een hokje te stoppen. Toch kunnen modellen met enkele ‘menstypen’ je helpen om je communicatie te optimaliseren: • je kunt je aanpassen aan het gespreksniveau van je gesprekspartner; • misverstanden en weerstanden kunnen makkelijker opgelost worden; • het juiste communicatieniveau en inleving in de ander zorgt voor betere resultaten.

D (dominantie) DOORZETTER, ZELFVERZEKERD, DOELGERICHT, HARDE WERKER, ONDERNEMEND

EXTRAVERT

In dit hoofdstuk maak je kennis met het DISC-model, dat uitgaat van de volgende vier gedragskenmerken: dominantie, invloed, stabiliteit en conformiteit. De basis van dit model wordt gevormd door de criteria extravert/introvert, gerelateerd aan de criteria rationeel/ emotioneel.

wordt gemotiveerd door: gezag, macht, respect, uitdagingen, materiele zaken

I (invloed) ENTHOUSIAST, SPRAAKZAAM, POSITIEVE INSTELLING, ENERGIEK, DRUK, HARTELIJK wordt gemotiveerd door: waardering, erkenning, vrijheid van handelen, omgaan met mensen

RATIONEEL

EMOTIONEEL

S (stabiliteit)

KENNIS, SPECIALISATIE, STRUCTUUR, DIPLOMATIEK, ACCURAAT, PERFECTIONISTISCH

BETROUWBAAR, BEDACHTZAAM, VOLHARDEND, VOORKOMEND, CONSEQUENT, PLANMATIG

wordt gemotiveerd door: structuur, orde, professionaliteit, duidelijkheid, details

INTROVERT

C (conformiteit)

wordt gemotiveerd door: zekerheid, oprechtheid en welgemeende waardering, rust

In de training geven we elk menstype een naam: D heerser I beïnvloeder S zekerheidszoeker C specialist

www.vmrpartners.nl Theorie Omgaan met verschillende menstypen

verander met resultaat Type D (dominantie, heerser) D types zijn te omschrijven als dominant, wedijverend, doortastend, direct, weetgierig, ondernemend en zelfbewust. Het zijn vaak actieve, daadkrachtige mensen met een duidelijke wens om een bepaalde doelstelling te behalen. D types hebben vaak de touwtjes in handen, staven hun mening met feiten en doen dat vaak in een hoog tempo. Ze steken overal hun neus in, maar niet te diepgaand, want dat kost tijd. En tijd is geld, voor de D. Zowel de werkwijze als de communicatie van een D type is direct en to the point. Soms kan hij daarin wat te kort door de bocht zijn. Een D vindt het prettig als hij de macht heeft, als er tegen hem opgekeken wordt. D´s zijn zeer gevoelig voor erkenning van hun gezag, houden van respect en bewondering (ook in financiële zin). Ze houden niet van beperkingen en hun grootste vrees is falen. D’s zullen er dan ook alles aan doen om dat niet te laten gebeuren!

Type I (invloed, beïnvloeder) Mensen van het I type komen vaak over als hartelijk, enthousiast, geïnteresseerd, charmant, druk, spraakzaam en positief. Type I is meestal verbaal erg sterk: hij legt gemakkelijk contact met mensen en kan anderen goed overtuigen, enthousiasmeren en motiveren. Type I houdt niet van conflicten, die hij dan ook het liefst vermijdt. De reden hiervan is niet zozeer de inhoud van een eventueel conflict, als wel het feit dat een I zich vrij snel persoonlijk aangevallen voelt. En dat is de grootste angst van dit type: afwijzing. De I heeft het liefst contact met zoveel mogelijk mensen. Mogelijk schermt hij ook met namen van ‘vrienden’ die hij her en der heeft. De hoeveelheid sociale contacten heeft ook zijn schaduwzijde: de I is soms wat oppervlakkig. Hij kan erg goed horen, maar luisteren is niet zijn sterkste kant. Type I zoekt naar genegenheid en wil graag onderdeel uitmaken van een groep. Dat kan met zich meebrengen dat het lastig is om concrete afspraken met een I te maken, omdat hij allerlei toezeggingen doet aan diverse mensen.

Type S (stabiliteit, zekerheidszoeker) Zoals de naam al aangeeft, zoekt type S naar stabiliteit en zekerheid. Dat betekent niet dat dit type voortdurend onzeker is, maar dat hij zijn gedrag aanpast om niet onzeker te worden, want daar houdt hij absoluut niet van. Type S is gewoonlijk vriendelijk, voorkomend en welwillend in de omgang met andere mensen. Dit type mens is beslist niet impulsief en is moeilijk over te halen tot avonturen. Hij bouwt graag een relatie op met een relatief kleine groep van vrienden en collega’s en is daarin zeer loyaal en oprecht. In zijn optreden is hij wat www.vmrpartners.nl Theorie Omgaan met verschillende menstypen

verander met resultaat bedachtzaam en terughoudend. Type S observeert eerst, tast wat af en ‘zoekt zijn vrienden uit’. Een S type heeft dus zeker mensen nodig om zich heen; het liefst een klein, betrouwbaar, stabiel team. Een S kan soms wat weinig enthousiasme uitstralen, maar dat zegt niet zoveel, aangezien hij op een rustige manier zeer gemotiveerd kan zijn. In vergelijking met type I kan de S niet alleen goed horen, maar ook erg goed luisteren.

Type C (conformiteit, specialist) Mensen van type C zijn vaak diplomatiek en gedisciplineerd. Het zijn kritische mensen, die zich niet gemakkelijk laten beïnvloeden. Een C type wordt gemotiveerd door de mogelijkheid zich te specialiseren. Type C is erg rationeel ingesteld. Omdat gevoelens niet makkelijk in ‘regels en procedures’ zijn te vatten, loopt dit type vaak vast als er een meningsverschil ontstaat waarbij het gevoel een rol speelt. Dit zal type C niet meteen laten merken, maar dat betekent niet dat hij zich alles maar laat welgevallen. Een C type zal wel vergeven, maar niet gemakkelijk vergeten. Bij het nemen van beslissingen weegt type C alle argumenten nauwkeurig tegen elkaar af, om op die manier weloverwogen tot een besluit te komen. Sommige beslissingen kunnen dus even op zich laten wachten. Nogmaals, emoties spelen daarbij een ondergeschikte rol. Dat maakt ook dat type C zichzelf nooit voor de volle honderd procent lijkt te geven: ook wanneer een C enthousiast is, is dit niet altijd even makkelijk te merken. Dit geldt overigens ook voor de omgekeerde situatie: is een C type ontevreden, dan deelt hij dit vaak ‘gevoelloos’ en weldoordacht mee.


verander met resultaat Je eigen menstype en dat van anderen Mensen hebben hun eigen communicatiestijl, gevoed door hun specifieke eigenschappen, waarden en normen. Dit zijn zaken die, vanzelfsprekend, ook een belangrijke invloed hebben op de manier waarop je communiceert met anderen. Daarom bespreken we de omgang met verschillende typen mensen. Het is zinvol om een inschatting te kunnen maken over het type ‘mens’ dat je voor je hebt. Hierdoor vergroot je de kans op een betere communicatie en samenwerking met anderen. Zoals eerder gezegd: deze indeling is een kunstmatige manier om types inzichtelijk te maken. De meeste mensen hebben van alle bovenstaande types iets in zich. Toch is het meestal mogelijk om vast te stellen dat iemand één van bovenstaande kenmerken nadrukkelijker vertoont dan de andere drie. Met andere woorden: de persoon reageert in de meeste situaties op een duidelijk herkenbare wijze. Personen die beschikken over een evenwichtige balans tussen de vier vormen van gedrag zullen in de regel gemakkelijker communiceren met de verschillende types dan de personen die beschikken over bijvoorbeeld, overmatige afstandelijke gevoelens. In eerste instantie is het de bedoeling inzicht te geven in het gedrag van verschillende mensen en daar passende ‘omgangsvormen’ voor te vinden. Daarom wordt er in de volgende voorbeelden uit gegaan van extremen. We stoppen de mensen dus in hokjes. Dat maakt de herkenning ervan een stuk gemakkelijker. Nogmaals: in vrijwel alle gevallen beschikken mensen over een combinatie van verschillende eigenschappen, want ieder mens is uniek en is daardoor per definitie niet in hokjes te stoppen. Dat is ook niet de bedoeling. Het doel is juist dat je je eigen gedrag zo soepel mogelijk kunt afstemmen op die ander. Daardoor wordt deze persoon gesterkt in zijn idee dat jij met hem meedenkt en meevoelt, waardoor hij zal openstaan voor jouw suggesties, verzoeken, voorstellen, feedback etc. Er zijn personen die dit automatisch aanvoelen en daar hun gedrag op afstemmen. Voor degene die dit nog niet beheersen volgt er een overzicht met de verschillende typen mensen en een aantal tips om ze te herkennen en vervolgens daarop in te spelen.


verander met resultaat Omgaan met type D (Heerser) De meeste mensen vinden het lastig om te reageren om deze persoonlijkheden: gevoelsmatig verzet je je tegen de mening van de ander, maar het is vaak lastig om op het moment zelf argumenten te vinden die deze gevoelens kunnen onderbouwen. En dat is nu juist iets wat de heerser wel goed onder controle heeft. Een heerser vindt het prettig als hij de macht heeft, als er tegen hem opgekeken wordt. Heersers zijn zeer gevoelig voor erkenning van hun gezag, houden van respect en bewondering (ook in financiële zin). Ze houden niet van beperkingen en hun grootste vrees is dat ze falen. De heerser zal dan ook alles in het werk stellen om dat niet te laten gebeuren.

HERKEN DE HEERSER... • • • • • • • • • •

Komt net op tijd (of te laat of helemaal niet) Heeft een stevige zelfverzekerde handdruk Kan nogal bot of kortaf overkomen Neigt anderen in de rede te vallen Neemt tijdens een gesprek (tussendoor) telefoongesprekken aan Leest tussendoor iets tijdens een gesprek Reageert impulsief en ongeduldig Spreekt op een nadrukkelijke (tartende) manier Gedraagt zich ongedurig en energiek Stelt zich kritisch op en maakt aanmerkingen

De omgang met de heerser Wat kan je doen (en wat moet je vermijden) in de omgang met een heerser? • Ga niet teveel tegen hem in bij een discussie; • Dring je mening niet op, maar stel vragen; • Reageer wel zakelijk en niet emotioneel • Vermijd sneller en zachter spreekgedrag • Teveel gebruik maken van ‘ja, maar…’ (dat wijst immers op het feit dat je het niet met hem eens bent); • Probeer oplossingen te formuleren aan de hand van feiten; mocht dit niet leiden tot overeenstemming, vraag dan de medewerker zelf om een oplossing te formuleren, door bijvoorbeeld een ‘stel-dat’ vraag te stellen: “stel dat je zelf in deze situatie zou verkeren, hoe zou jij het dan oplossen?” of maak gebruik van de keuzevraag: “wat vind je een beter idee… …... of …….” • Blijf rustig, zeker en zakelijk • Veer mee, zonder dat te overdrijven • Laat hem over zichzelf praten www.vmrpartners.nl Theorie Omgaan met verschillende menstypen

verander met resultaat Omgaan met type I (Beïnvloeder) Beïnvloeders zoeken naar genegenheid en willen graag onderdeel uitmaken van een groep. Dat kan met zich meebrengen dat het lastig is om concrete afspraken met ze te maken, omdat ze allerlei toezeggingen doen aan diverse mensen. Ze houden bovendien niet van conflicten en dat maakt dat ze nogal makkelijk halve beloftes doen die ze later niet na kunnen komen.

HERKEN DE BEÏNVLOEDER... • • • • • • • • • • •

Geeft stevige, ‘pompende’ handdruk Kan buitengewoon enthousiast zijn; is vrij snel amicaal Is vriendelijk in de omgang en streeft naar gezelligheid Is het meestal met nagenoeg alles eens Toont zich zeer geïnteresseerd, doch luistert vaak slecht Is beweeglijk; benadrukt woorden met gebaren Vertelt verhalen en anekdotes Deelt al vrij snel zijn/haar persoonlijke gevoelens Bekommert zich weinig of niet om details Heeft een positieve kijk op zaken; is conflictvermijdend Onderschat soms problemen of situaties

De omgang met de beïnvloeder: • • • • • • •

Neem de tijd en laat hem spreken over zijn denkbeelden en gedachten; Waardeer de ideeën en verhalen van de beïnvloeder; Vermijd teveel discussiëren, maar probeer de beïnvloeder door vragen te stellen op andere gedachten te brengen; Denk niet te snel dat de beïnvloeder het met je eens is! Vraag door, zeker bij twijfel, maar laat die twijfel niet blijken; Hou je niet alleen bij de feiten, maar speel ook in op het gevoel; Vat mondelinge afspraken altijd schriftelijk samen; Houd het initiatief (door vragen te stellen) maar ruim ook tijd in voor persoonlijke belangstelling.


verander met resultaat Omgaan met type S (Zekerheidszoeker) Dit type mens wordt gemotiveerd door een zeker gevoel. Je kunt daaraan bijdragen door hem tijdig te informeren over veranderingen, hem de gelegenheid bieden vragen te stellen enzovoort. Af en toe de verzekering geven dat je begrijpt wat hij bedoelt en dat je … voor hem gaat regelen, zal hij als zeer prettig ervaren. Let er wel op je niet overmatig veel tijd aan deze medewerker besteedt.

HERKEN DE ZEKERHEIDSZOEKER... • • • • • • • • • •

Maakt een rustige en ontspannen indruk en luistert aandachtig Foto’s in zijn of haar kantoor zijn van familie of bezittingen De directe werkomgeving is netjes Streeft naar het behoud van stabiliteit Is tevreden met de dingen zoals deze zijn Heeft zijn of haar zaken goed voor elkaar Toont een grote zelfbeheersing Stelt vragen ter verduidelijking Spreekt gewoonlijk langzaam, doch met duidelijke stem Luistert liever dan dat hij of zij praat

De omgang met de zekerheidszoeker • • • • • • •

Wees ontspannen en informeel in je benadering Toon interesse in hem of haar als mens Luister aandachtig Wees openhartig en oprecht Bij een meningsverschil niet te veel ingaan op de feiten, maar juist ook op het gevoel van de ander Hou altijd de grootste angst van de zekerheidszoeker in de gaten: de angst voor onzekerheid! Stel vragen en vraag (oprecht geïnteresseerd ) door als daar aanleiding toe is.


verander met resultaat Omgaan met type C (Specialist) Specialisten worden graag serieus genomen en houden ervan zich verder in hun werkgebied te verdiepen. Betrek ze niet overmatig bij zaken die te maken hebben met sfeer of persoonlijke onderwerpen. Hij zal het waarderen als je inhoudelijk met hem kunt discussiëren over zijn vakgebied. Het kan nodig zijn hem op hoofdlijnen te laten focussen.

HERKEN DE SPECIALIST... • • • • • • • • • • •

Geeft een niet-stevige, korte handdruk Vermijdt direct oogcontact en is niet erg demonstratief Bereidt zich grondig op een gesprek voor Maakt een ongehaaste en georganiseerde indruk Is beleefd en diplomatiek, doch stelt gedetailleerde en precieze vragen Probeert meningsverschillen te voorkomen Is zeer logisch, zorgvuldig en systematisch Neigt tot perfectionisme en houdt zich strikt aan tijdschema’s Laat persoonlijke gevoelens niet gemakkelijk merken Komt enigszins besluiteloos of weifelend over Kan af en toe wat zenuwachtig lachen of kuchen

De omgang met de specialist • • • • • • • • • •

Vermijd te veel praten of in de rede vallen; Bereid je gesprek goed voor en wees nauwkeurig en systematisch in je aanpak; Probeer het inspelen op emoties te vermijden (ga niet op de persoonlijke toer); Overbluffen of overdrijven heeft weinig zin: hij is goed op de hoogte van de feiten! Overenthousiast reageren wordt al snel als overdreven gedrag gezien; Verwaarloos je vakkennis niet! Geef de specialist de tijd om over jouw voorstellen na te denken; Volg een gesprek op met een memo of brief; Verschaf concreet en tastbaar bewijs (en maak het eindresultaat duidelijk); de mening van anderen zegt hem of haar niet zoveel; Houd rekening met de vaak korte antwoorden van de ander: stel open vragen.


verander met resultaat Jouw eigen gedrag Op grond van de korte persoonlijkheidstyperingen op de voorgaande pagina’s, krijg je een indruk van de manier waarop je zelf zou moeten reageren. Maar hoe reageer je in werkelijkheid? Dat is natuurlijk ook afhankelijk van het type dat jij bent! Jij hebt je persoonlijke behoeftes wat betreft het vertonen van je gedrag, waarbij je natuurlijk ook te maken hebt met de normen en waarden die gelden in de organisatie waar je werkzaam bent. Probleem is echter, dat de vervulling van jouw persoonlijke behoeftes vaak strijdig is met het gedrag wat je zou moeten vertonen in het contact met klanten, collega’s of andere personen. Wanneer je bijvoorbeeld graag praat en ideeën oppert, dan kan de ander (die ook graag praat) niet aan bod komen. Wanneer je graag domineert en alle touwtjes in handen wilt houden, dan kan de ander zich onbelangrijk gaan voelen. Wanneer je veel sympathie bij mensen zoekt, dan kun je anderen afschrikken. In de communicatie met je medewerker is het eerste doel dus altijd: zoek naar de juiste golflengte, ten behoeve van een optimale communicatie. Dat betekent dat je goed op de hoogte moet zijn van de verschillende aspecten in je persoonlijkheid en de uitwerkingen daarvan op je medemens. Daarbij gaat het niet om het beoordelen van je persoonlijkheid in uitspraken als ‘goed’ of ‘slecht’, maar om je bewust te maken van de impact die jij hebt op de verschillende typen mensen en de manier waarop je ze moet benaderen. Wanneer je je bewust bent van die uitwerking, weet je welke component je van jezelf naar voren moet halen om aan te sluiten bij de ander. Tegelijkertijd bestaat er de mogelijkheid om bij de ander een andere component aan te boren die op dat moment effectiever en prettiger is voor het gesprek of de samenwerking. Bij iemand die de kenmerken van een heerser vertoont, speel je in eerste instantie in op dit gedrag. Vervolgens kun je een overstap maken en wellicht zijn andere componenten aanspreken, zoals zijn ‘specialistenkant’ of ‘beïnvloedende’ trekken. Dit is een kwestie van aanvoelen en op het juiste moment de goede snaar weten te raken.


Omgaan met de verschillende menstypen

Recommend Documents