OmegaT - Gebruikershandleiding Vito Smolej
OmegaT - Gebruikershandleiding Vito Smolej
publicatie datum Samenvatting Dit document is de officiële gebruikershandleiding voor OmegaT, het gratis Computer Aided Translation-programma. Het bevat ook instructies voor de installatie.
Inhoudsopgave 1. Over OmegaT - introductie .............................................................................................. 1 1. OmegaT pluspunten ................................................................................................. 1 2. Overzicht van hoofdstukken .................................................................................... 1 2. Leren om OmegaT te gebruiken in 5 minuten! ............................................................... 4 1. Stel een nieuw project in ......................................................................................... 4 2. Vertaal het bestand ................................................................................................. 4 3. Valideren van uw tags ............................................................................................. 4 4. Genereren van het vertaalde bestand ..................................................................... 5 5. Enkele andere dingen om te onthouden .................................................................. 5 3. Installeren en uitvoeren van OmegaT ............................................................................. 6 1. Windows-gebruikers ................................................................................................. 6 2. Linux (Intel)-gebruikers ............................................................................................ 7 3. Mac OS X-gebruikers ................................................................................................ 8 4. Andere systemen ..................................................................................................... 9 5. Java Web Start gebruiken ...................................................................................... 10 6. OmegaT starten vanaf de opdrachtregel ............................................................... 10 7. OmegaT bouwen vanuit de bron ........................................................................... 15 4. De gebruikersinterface .................................................................................................. 16 1. Hoofdvenster OmegaT, andere vensters en dialoogvensters ................................. 16 2. OmegaT hoofdvenster ............................................................................................ 17 3. Andere vensters ..................................................................................................... 22 5. Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord .................................................................. 27 1. Hoofdmenu ............................................................................................................. 27 2. Toetsenbord sneltoetsen ........................................................................................ 32 6. Projecteigenschappen .................................................................................................... 35 1. dialoogvenster Eigenschappen ............................................................................... 35 7. Bestandsfilters ............................................................................................................... 38 1. dialoogvenster Bestandsfilters ............................................................................... 38 2. Filteropties .............................................................................................................. 38 3. dialoogvenster Filter bewerken .............................................................................. 40 8. OmegaT bestanden en mappen .................................................................................... 43 1. Projectbestanden vertaling .................................................................................... 43 2. Bestanden met gebruikersinstellingen ................................................................... 45 3. Toepassingsbestanden ........................................................................................... 46 9. Te vertalen bestanden ................................................................................................... 48 1. Bestandsformaten .................................................................................................. 48 2. Andere bestandsformaten ...................................................................................... 49 3. Van rechts naar links talen .................................................................................... 50 10. Bewerken (gedrag) ...................................................................................................... 52 11. Werken met platte tekst ............................................................................................. 55 1. Standaard codering ................................................................................................ 55 2. De OmegaT-oplossing ............................................................................................ 55 12. Werken met opgemaakte tekst ................................................................................... 57 1. Tags voor opmaak ................................................................................................. 57 2. Tag-bewerkingen .................................................................................................... 57 3. Taggroep nesten .................................................................................................... 58 4. Taggroep overlappen ............................................................................................. 58 5. Opties voor valideren van tags .............................................................................. 59 6. Taggroep validatie ................................................................................................. 59 7. Hints voor tagbeheer ............................................................................................. 60 13. Vertaalgeheugens ........................................................................................................ 61 1. Vertaalgeheugens in OmegaT ................................................................................ 61 2. Vertaalgeheugens opnieuw gebruiken ................................................................... 64 3. Bronnen met bestaande vertalingen ...................................................................... 66 4. Pseudo-vertaald geheugen ..................................................................................... 66 5. Vertaalgeheugens bijwerken .................................................................................. 67 14. Bronsegmentatie .......................................................................................................... 68
iii
OmegaT - Gebruikershandleiding 1. Segmentatieregels ................................................................................................. 68 2. Prioriteit van regels ................................................................................................ 69 3. Een nieuwe regel maken ....................................................................................... 69 4. Een paar eenvoudige voorbeelden ........................................................................ 69 15. Zoeken ......................................................................................................................... 71 1. venster Zoeken ...................................................................................................... 71 2. Jokertekens gebruiken ............................................................................................ 72 3. Zoekmethoden en opties ....................................................................................... 72 4. Zoekresultaten weergeven ..................................................................................... 73 16. Reguliere uitdrukkingen ............................................................................................... 74 1. Regex-programma's en voorbeelden van gebruik ................................................. 76 17. Woordenboeken ........................................................................................................... 78 1. Hoe woordenboeken te downloaden en te installeren ........................................... 78 2. Problemen met woordenboeken ............................................................................ 78 18. Woordenlijsten ............................................................................................................. 80 1. Gebruik ................................................................................................................... 80 2. Bestandsformaat .................................................................................................... 81 3. Hoe zijn woordenlijsten te maken .......................................................................... 82 4. Trados Multiterm gebruiken ................................................................................... 82 5. Algemene problemen met woordenlijsten ............................................................. 83 19. Machinevertaling .......................................................................................................... 84 1. Introductie .............................................................................................................. 84 2. Google Translate .................................................................................................... 84 3. OmegaT-gebruikers en Google Translate ............................................................... 84 4. Belazar ................................................................................................................... 85 5. Apertium ................................................................................................................. 85 6. Machinevertaling - probleemoplossing ................................................................... 86 20. Spellingscontrole .......................................................................................................... 87 1. Installeren van woordenboeken voor spelling ........................................................ 87 2. Woordenboeken voor spelling gebruiken ............................................................... 88 3. Hints ....................................................................................................................... 89 21. Diverse onderwerpen ................................................................................................... 90 1. OmegaT modus Console ........................................................................................ 90 2. Automatisch vergelijken van Java-eigenschappen ................................................. 91 3. Lettertype-instellingen ............................................................................................ 91 4. Gegevensverlies voorkomen .................................................................................. 92 A. Talen - ISO 639 codelijst ............................................................................................... 93 B. Sneltoetsen voor het toetsenbord voor het bewerken .................................................. 98 C. OmegaT Teamprojecten .............................................................................................. 100 1. Versiebeheer - introductie .................................................................................... 100 2. Delen van een project met behulp van SVN ........................................................ 101 3. Het teamproject gebruiken in OmegaT ................................................................ 104 D. plug-in Tokenizer ......................................................................................................... 106 1. Introductie ............................................................................................................ 106 2. Installatie en gebruik van de opdrachtregel ........................................................ 106 3. Mac OS X specifieken .......................................................................................... 106 4. Probleemoplossing ................................................................................................ 107 E. plug-in LanguageTool ................................................................................................... 108 1. Introductie ............................................................................................................ 108 2. Installatie en gebruik ........................................................................................... 109 F. plug-in Scripting ........................................................................................................... 111 1. Introductie ............................................................................................................ 111 2. Installatie en gebruik ........................................................................................... 111 G. OmegaT op het web ................................................................................................... 114 1. OmegaT-sites en OmegaT SourceForge project ................................................... 114 2. Foutenrapporten ................................................................................................... 114 3. Deelnemen aan het OmegaT project ................................................................... 114 H. Aanpassen van sneltoetsen toetsenbord .................................................................... 116 1. Aanpassen van sneltoetsen toetsenbord ............................................................. 116 2. menu Project ........................................................................................................ 117 iv
OmegaT - Gebruikershandleiding 3. menu Bewerken ................................................................................................... 4. menu Ga naar ...................................................................................................... 5. menu Weergave ................................................................................................... 6. menu Extra ........................................................................................................... 7. menu Opties ......................................................................................................... 8. menu Help ............................................................................................................ I. Auteursrechten .............................................................................................................. 1. Voor de documentatie .......................................................................................... 2. Voor de toepassing .............................................................................................. J. Dankwoorden ................................................................................................................ 1. Iedereen bedankt! ................................................................................................ Register ............................................................................................................................
v
117 118 118 119 119 120 121 121 121 122 122 123
Lijst van afbeeldingen 4.1. OmegaT hoofdvenster ................................................................................................ 17 4.2. venster Overeenkomsten ............................................................................................ 19 4.3. Instellen venster Overeenkomsten ............................................................................. 20 4.4. item met meerdere woorden in de woordenlijst ........................................................ 21 4.5. venster Opmerkingen ................................................................................................. 22 4.6. venster Tags valideren ............................................................................................... 23 4.7. projectstatistieken ....................................................................................................... 24 4.8. Statistieken voor overeenkomsten ............................................................................. 25 6.1. venster Projecteigenschappen .................................................................................... 35 8.1. OmegaT project .......................................................................................................... 43 8.2. OmegaT projecten en mappen ................................................................................... 44 10.1. Bewerken (gedrag) opties ........................................................................................ 52 12.1. Invoer bij tagvalidatie ............................................................................................... 59 15.1. venster Tekst zoeken ............................................................................................... 71 16.1. Regex Tester ............................................................................................................. 76 17.1. Merriam Webster woordenboek - gebruiken ............................................................. 78 18.1. venster Woordenlijst ................................................................................................. 80 18.2. items met meerdere woorden in woordenlijsten - voorbeeld ................................... 81 19.1. Google Translate - voorbeeld ................................................................................... 85 20.1. Spellingscontrole instellen ........................................................................................ 87 20.2. Spellingscontrole gebruiken ...................................................................................... 88 E.1. De LanguageTool in OmegaT ................................................................................... 109
vi
Lijst van tabellen 4.1. Hoofdvenster OmegaT ................................................................................................ 16 4.2. Andere vensters .......................................................................................................... 16 4.3. dialoogvensters Instellingen ....................................................................................... 16 4.4. pictogrammen voor vensters ...................................................................................... 17 4.5. Hoofdvenster - tellers ................................................................................................. 18 4.6. Instellen venster Overeenkomsten ............................................................................. 20 5.1. Hoofdmenu .................................................................................................................. 27 5.2. menu Project ............................................................................................................... 27 5.3. Sneltoetsen kopiëren/knippen/plakken ....................................................................... 28 5.4. menu Bewerken .......................................................................................................... 28 5.5. menu Ga naar ............................................................................................................. 29 5.6. menu Weergave ......................................................................................................... 30 5.7. menu Extra ................................................................................................................. 30 5.8. menu Opties ............................................................................................................... 31 5.9. menu Help .................................................................................................................. 32 5.10. Sneltoetsen voor projectbeheer ................................................................................ 32 5.11. Sneltoetsen Bewerken .............................................................................................. 32 5.12. Sneltoetsen Verplaatsen ........................................................................................... 33 5.13. Diverse sneltoetsen .................................................................................................. 33 16.1. Regex - Vlaggen ....................................................................................................... 74 16.2. Regex - Teken .......................................................................................................... 74 16.3. Regex - Aanhalingen ................................................................................................ 74 16.4. Regex - Klassen voor Unicode-blokken en categorieën ............................................ 75 16.5. Regex - Tekenklassen ............................................................................................... 75 16.6. Regex - Voorgedefinieerde tekenklassen ................................................................. 75 16.7. Regex - Overeenkomsten voor begrenzingen .......................................................... 75 16.8. Regex - Gulzige parameters ..................................................................................... 75 16.9. Regex - Weigerachtige (niet-gulzige) parameters .................................................... 76 16.10. Regex - Logische operatoren .................................................................................. 76 16.11. Regex - Voorbeelden van reguliere uitdrukkingen in vertalingen ........................... 77 A.1. ISO 639-1/639-2 lijst voor taalcode ............................................................................ 93 B.1. Gedrag van de toets bij bewerken ............................................................................. 98 H.1. menu Project ............................................................................................................ 117 H.2. menu Bewerken ....................................................................................................... 117 H.3. menu Ga naar .......................................................................................................... 118 H.4. menu Weergave ....................................................................................................... 118 H.5. menu Extra ............................................................................................................... 119 H.6. menu Opties ............................................................................................................. 119 H.7. menu Help ................................................................................................................ 120
vii
Hoofdstuk 1. Over OmegaT introductie 1. OmegaT pluspunten OmegaT is een vrij, multiplatform Computer Aided Translation programma met de volgende pluspunten. • Vertaalgeheugen: OmegaT slaat uw vertalingen op in een vertaalgeheugen. Tegelijkertijd kan het vertaalgeheugens van eerdere vertalingen als verwijzingen gebruiken. Vertaalgeheugens kunnen zeer handig zijn bij het vertalen van veel voorkomende herhalingen of tekstsegmenten die redelijk met elkaar overeen komen. OmegaT gebruikt vertaalgeheugens om uw eerdere vertalingen op te slaan en toont u dan de meest waarschijnlijke vertalingen voor de tekst waaraan u momenteel werkt. Deze vertaalgeheugens kunnen zeer handig zijn als een, reeds vertaald, document moet worden bijgewerkt. Ongewijzigde zinnen worden automatisch vertaald, terwijl bijgewerkte zinnen worden getoond met de vertaling van de meest gelijkende oudere versie van dezelfde zin. Wijzigingen in het originele document worden dus gemakkelijker afgehandeld. Als u eerder gemaakte vertaalgeheugens gebruikt, bijvoorbeeld geleverd door uw vertaalbureau of uw cliënt, is OmegaT in staat om ze te gebruiken als referentiegeheugens. OmegaT gebruikt de standaard bestandsindeling TMX om vertaalgeheugens op te slaan en om daar toegang toe te krijgen, hetgeen garandeert dat u uw vertalingsmateriaal kunt uitwisselen met andere CAT-toepassingen die deze bestandsindeling ondersteunen. • Terminologiebeheer: Terminologiebeheer is belangrijk voor consistentie in de vertalingen. OmegaT gebruikt woordenlijsten die vertalingen van woorden of korte frasen bevatten, een soort vereenvoudigd tweetalig woordenboek op een bepaald terrein. Voor uw verwijzing toont OmegaT de vertaling van woorden als die aanwezig zijn in het segment dat op dit moment de focus heeft. • Proces van vertalingen: Veronderstel dat u iets moet vertalen, van één enkel bestand tot een map die submappen bevat met meerdere bestanden in verschillende indelingen. Als u OmegaT laat weten welke bestanden u moet vertalen, zal het kijken naar de bestanden die het begrijpt, gebaseerd op regels voor bestandsfiltering, de tekstdelen daarin herkennen, de tekstgroepen opsplitsen op basis van segmentatieregels, en de segmenten één voor één tonen zodat u door kunt gaan met de vertaling. OmegaT slaat uw vertalingen op en stelt mogelijke vertalingen voor vanuit overeenkomende segmenten in eerdere vertaalgeheugens. Als u klaar bent om het uiteindelijke product te bekijken, kunt u de vertaalde bestanden exporteren, ze openen in het gewenste programma en zien hoe de vertaling er in de uiteindelijke indeling uitziet.
2. Overzicht van hoofdstukken Deze documentatie is zowel bedoeld als handleiding als als gids met verwijzingen. Hier is een kort overzicht van de hoofdstukken en hun inhoud. • gids Snel starten: dit hoofdstuk is bedoeld als een gids Snel starten voor beginners en “ongeduldige types”, die de complete procedure weergeeft vanaf het openen van een nieuw project voor vertalingen tot en met het voltooien van die vertaling. • Installeren en uitvoeren van OmegaT: dit hoofdstuk is handig als u voor het eerst begint met het werken met OmegaT. Het bevat de specifieke instructies over hoe OmegaT te installeren en het uit te voeren op Windows, Mac OS X en Linux. Voor gevorderde gebruikers beschrijft dit hoofdstuk de opdrachten voor de modus met de opdrachtregel en de mogelijkheden daarvan. 1
Over OmegaT - introductie • De gebruikersinterface,Hoofdmenu en Sneltoetsen voor het toetsenbord: deze twee hoofdstukken zullen waarschijnlijk veelvuldig geraadpleegd worden, omdat zij de gebruikersinterface van OmegaT uitleggen en de via het hoofdmenu en de sneltoetsen voor het toetsenbord beschikbare functies. • Projecteigenschappen, OmegaT bestanden en mappen: een project in de context van OmegaT is het gedeelte werk dat OmegaT in staat is als CAT-gereedschap af te handelen. Dit hoofdstuk beschrijft de projecteigenschappen, zoals de bron- en doeltalen. Het tweede hoofdstuk beschrijft de verschillende submappen en bestanden in een vertaalproject en hun rol als ook andere gebruikers- en toepassingsbestanden die zijn geassocieerd met OmegaT. • Gedrag bewerkingsveld: een kort hoofdstuk dat beschrijft hoe het gedrag met betrekking tot bewerking van het segment dat wordt vertaald wordt ingesteld. • Werken met platte tekst en Werken met opgemaakte tekst: deze twee hoofdstukken beschrijven bepaalde belangrijke punten met betrekking tot te vertalen teksten, zoals de codering (in het geval van "platte tekst"-bestanden) en de afhandeling van tags (in het geval van opgemaakte tekst). • Vertaalgeheugens: beschrijft de rol van de verschillende submappen die vertaalgeheugens bevatten, en verschaft informatie over andere belangrijke aspecten met betrekking tot vertaalgeheugens. • Segmentatie: programma's met vertaalgeheugens werken met teksteenheden die segmenten worden genoemd. In OmegaT kunnen segmenten worden gebaseerd op alinea's of op segmentatieregels. Segmentatie op basis van alinea's wordt minder frequent gebruikt, maar kan handig zijn in het geval van zogenaamde "creatieve" teksten. De op regels gebaseerde segmentatie is gewoonlijk synoniem aan de op zinnen gebaseerde segmentatie. Een aantal verzamelingen van regels worden meegeleverd, terwijl aanvullende regels door de gebruiker kunnen worden gedefinieerd, zoals beschreven in dit hoofdstuk. • Zoeken en Reguliere uitdrukkingen: Zoeken in OmegaT kan zo eenvoudig zijn als "som de segmenten op met het woord 'kangoeroe'". Zij mogen ook complex zijn, om het bijvoorbeeld mogelijk te maken te zoeken naar segmenten met twee of meer opeenvolgende spaties. In dat geval zou de reguliere uitdrukking ^s^s+ worden gebruikt te zoeken en de betrokken segmenten op te sommen. Reguliere uitdrukkingen worden ook uitgebreid in de segmentatieregels gebruikt. • Woordenboeken, Woordenlijsten, Machinevertaling en Spellingscontrole: OmegaT ondersteunt uitgebreid gebruik van woordenboeken en woordenlijsten. Als een verbinding met internet beschikbaar is kunnen verschillende services voor machinevertaling, zoals Google Translate en Microsoft Translator, worden gebruikt vanuit OmegaT. Indien spellingscontrole is geactiveerd, worden spelfouten en typefouten herkend en kunnen die gecorrigeerd worden tijdens de vertaling. Het open bron-programma LanguageTool kan worden gebruikt om veel voorkomende grammatische en stilistische fouten te corrigeren. • Diversen: behandelt andere interessante punten zoals het vermijden van het verliezen van gegevens. • Appendices bevat de volgende informatie • OmegaT op het web: informatie met betrekking tot on-line bronnen voor OmegaT • Talen: de ISO-lijst van talen en taalcodes wordt verschaft • Sneltoetsen toetsenbord: de lijst met sneltoetsen die worden gebruikt bij het bewerken • Aanpassen van sneltoetsen: sneltoetsen kunnen aan uw persoonlijke voorkeuren worden aangepast • Introductie voor invoegtoepassingen Tokenizer en Scripting 2
Over OmegaT - introductie • Teamprojecten • Auteursrechten en bekendmakingen • Index sleutelwoorden: een uitgebreide index van sleutelwoorden wordt verschaft om de lezer te helpen de relevante informatie te vinden.
3
Hoofdstuk 2. Leren om OmegaT te gebruiken in 5 minuten! 1. Stel een nieuw project in Opmerking: Op een Apple Mac, gebruik de toets Cmd of Apple in plaats van de toets Ctrl Maak eerst een project dat al uw bestanden zal bevatten, zoals uw bronbestanden, vertaalgeheugens, woordenlijsten en uiteindelijk uw vertaalde bestand, om te beginnen met het gebruiken van OmegaT. In het menu Project, selecteer Nieuw... en typ een naam in voor uw project. Onthoud waar u het project maakt, omdat u er later naar terug moet keren. Nadat u het project een naam hebt gegeven, zal het dialoogvenster Nieuw project maken openen. Selecteer, aan het begin van dat dialoogvenster, uw taal voor de bronbestanden en de taal waarin uw vertaalde bestand moet zijn, en klik op OK om door te gaan. Indien u geïnteresseerd bent in andere instellingen van dit dialoogvenster, kunt u er op elk moment naar terugkeren door te drukken op Ctrl+E. Vervolgens opent het dialoogvenster Projectbestanden. Klik op Bronbestanden importeren... om uw bronbestand te selecteren. OmegaT zal dan het geselecteerde bestand kopiëren naar de submap /source/van uw nieuw gemaakte project. Nadat het bronbestand is geladen in het venster Bewerken kunt u het dialoogvenster Projectbestanden sluiten.
2. Vertaal het bestand OmegaT zal één segment per keer presenteren om door u te worden vertaald. Nadat u elk segment hebt vertaald, druk op Ctrl+U om naar het volgende niet-vertaalde segment te gaan. Wanneer u wilt zien hoe uw vertaling eruit zal zien in zijn uiteindelijke opmaak, druk op Ctrl+D om het vertaalde document te genereren, dat zal worden gemaakt in de submap / target/ van uw projectmap. Gebruik, gedurende het vertalen, de menu's Bewerken en Ga naar om verschillende handige functies uit te voeren.
3. Valideren van uw tags Als uw bronbestand een opgemaakt bestand is, bijv. Microsoft Word, LibreOffice Writer of HTML, zal OmegaT de opmaak converteren naar tags die de tekst die u vertaalt omsluiten. Documenten hebben ook vaak tags die niets te maken hebben met opmaak, maar die ook belangrijk zijn. In het bronbestand (en in het vertaalde bestand), zou een bronzin eruit kunnen zien als
OmegaT zal deze zin echter op de volgende manier presenteren:
De tags in OmegaT zijn grijs, zodat zij eenvoudig te herkennen zijn. Zij zijn niet beveiligd, zodat u ze kunt verwijderen, ze handmatig kunt invoeren of ze kunt verplaatsen in de doelzin. Indien u echter fouten maakte bij het typen van de tags voor de opmaak, kan het zijn dat uw vertaalde bestand niet wil openen. Druk daarom op Ctrl+T vóórdat uw uw vertaalde document genereert, om te valideren dat uw tags juist zijn. 4
Leren om OmegaT te gebruiken in 5 minuten!
4. Genereren van het vertaalde bestand Als u zich er eenmaal van overtuigd hebt dat er geen tagfouten meer in uw vertaling staan, druk dan op Ctrl+D om het doelbestand te genereren, dat zal worden gemaakt in de submap /target/ van uw projectmap.
5. Enkele andere dingen om te onthouden • Indien een bestand niet wordt geladen in het venster Bewerken, dan zou het kunnen zijn dat uw bronbestand in een indeling is die niet werkt in OmegaT. Zie hoofdstuk 7: Bestandsfilters in de Gebruikershandleiding voor een lijst van bestandsindelingen die OmegaT kan afhandelen. • U kunt een nieuw project maken voor elke nieuwe taak en u kunt verschillende bronbestanden tegelijkertijd aan een project toevoegen. • Open het dialoogvenster Projecteigenschappen door te drukken op Ctrl+E om uzelf te herinneren aan de initiële instellingen van het project. Open het dialoogvenster Projectbestanden door te drukken op Ctrl+L om een lijst van bestanden in het project te zien. • Aan het einde van uw vertaling exporteert OmegaT drie vertaalgeheugens, genaamd "level1", "level2" en "omegat" naar uw projectmap. De geheugens "level1" en "level2" kunnen worden gedeeld met gebruikers van andere vertaalprogramma's. Het geheugen genaamd "omegat" kan worden gebruikt in OmegaT zelf, in toekomstige projecten die u maakt. Als u bestanden van vertaalgeheugens plaats in de submap /tm/ van uw projectmap, zal OmegaT automatisch daarin zoeken naar overeenkomstige segmenten, genaamd "fuzzy overeenkomsten". . • U kunt een woordenlijst maken door te drukken op Ctrl+Shift+G, of bestaande woordenlijsten kopiëren naar de submap /glossary/ van uw projectmap en OmegaT zal automatisch daarin woorden opzoeken. • Het is vaak handig om te zoeken naar woorden en frasen in de brontekst en in uw vertaling, dus druk op elk moment op Ctrl+F voor het dialoogvenster "Tekst zoeken". • Voor een meer uitgebreide introductie, bekijk OmegaT for Beginners [http:// www.omegat.org/en/tutorial/OmegaT%20for%20Beginners.pdf] op de OmegaT website. Als u ondersteuning nodig hebt met enig aspect van OmegaT, neem dan vrijblijvend deel aan de OmegaT gebruikersgroep. [http://tech.groups.yahoo.com/group/Omegat/]
5
Hoofdstuk 3. Installeren en uitvoeren van OmegaT 1. Windows-gebruikers
1.1. Downloaden van het pakket Heeft u een Java-implementatie die compatibel is met Oracle's Java 1.5 JRE? • Ja: download OmegaT_2.6.x_Windows_without_JRE.exe. • Nee / Ik weet het niet: download OmegaT_2.6.x_Windows.exe. Dit pakket is gebundeld met Oracle's Java Runtime Environment. Deze JRE zal geen problemen veroorzaken met andere Java-implementaties die misschien al op uw systeem geïnstalleerd zijn.
1.2. Installeren van OmegaT Dubbelklik op het programma dat u hebt gedownload om OmegaT te installeren. Bij het begin van de installatie kunt u de taal selecteren die moet wordne gebruikt gedurende de installatie. In het volgende venster kunt u aangeven dat de geselecteerde taal moet worden gebruikt in OmegaT. Als u het overeenkomende keuzevak selecteert, wordt het bestand OmegaT.l4J.ini aangepast om de geselecteerde taal te gebruiken (zie het volgende gedeelte voor details). Later, nadat u de licentieovereenkomst hebt geaccepteerd, zal het programma u vragen of u een map in het menu Start wilt maken en of u een snelkoppeling op het bureaublad en in het systeemvak wilt maken - u kunt deze snelkoppelingen later maken door OmegaT.exe naar het bureaublad of het menu Start te slepen om het van daaruit te koppelen. Het laatste frame biedt u de mogelijkheid om de bestanden readme en changes te bekijken voor de versie die u hebt geïnstalleerd.
1.3. OmegaT uitvoeren Als OmegaT eenmaal is geïnstalleerd, kunt u klikken op OmegaT.jar om het direct te starten, of u kunt het direct vanaf de opdrachtregel starten. De eenvoudigste manier om OmegaT te starten is echter om het programma OmegaT.exe uit te voeren. De opties voor het opstarten van het programma zullen in dit geval worden gelezen uit het OmegaT.l4J.ini-bestand, dat zich bevindt in dezelfde map als het exe-bestand en wat u kunt bewerken om uw instellingen weer te geven. Het volgende voorbeeld voor het INI-bestand reserveert 1GB aan geheugen, zal Frans als taal van de gebruiker instellen en Portugal als het land: # OmegaT.exe runtime configuration # To use a parameter, remove the '#' before the '-' # Memory -Xmx1024M # Language -Duser.language=FR # Country -Duser.country=CA
1.4. Upgraden van OmegaT Deze informatie is alleen van toepassing op de "traditionele" Windows-versies van OmegaT. Het is niet van toepassing op de Web Start-versies, die automatisch worden geüpgraded, noch op de versies voor meerdere platformen die zijn geïnstalleerd op Windows. 6
Installeren en uitvoeren van OmegaT Als u al een versie van OmegaT hebt geïnstalleerd op uw PC en wilt upgraden naar een meer recente versie, heeft u twee opties: • Installeren over de bestaande installatie heen. Selecteer eenvoudigweg dezelfde installatiemap als de bestaande installatie bij het installeren van de nieuw versie om dit te doen. De "oude" versie van OmegaT zal worden overschreven, maar alle instellingen ervan zullen worden behouden. Dit omvat ook de voorkeuren die zijn ingesteld binnen OmegaT, alle wijzigingen die u hebt gemaakt aan uw OmegaT.l4J.ini-bestand, en ook uw script om op te starten (.bat-bestand), als u er een gebruikt. Met deze methode kunt u ook de versie "Windows without JRE" downloaden, omdat de nieuwe installatie uw bestaande JRE zal gebruiken. • Installeren in een nieuwe map. Hiermee zult u beide versies naast elkaar hebben staan, wat u zou kunnen doen totdat u zich op uw gemak voelt met de nieuwe versie. Deze methode zal ook de voorkeuren en instellingen gebruiken die u hebt gemaakt binnen OmegaT. In dit geval echter: • Als u wijzigingen hebt gemaakt in uw OmegaT.l4J.ini-bestand en/of een .bat-bestand gebruikt, moet u die kopiëren naar de nieuwe installatie. • Als uw bestaande installatie van OmegaT een "Windows with JRE"-versie is, moet de nieuwe versie ook een "Windows with JRE"-versie zijn.
2. Linux (Intel)-gebruikers 2.1. Downloaden van het juiste pakket Heeft u een Java-implementatie die compatibel is met Oracle's Java 1.5 JRE? • Ja: download OmegaT_2.6.x_Without_JRE.zip. • Nee / Ik weet het niet: download OmegaT_2.6.x_Linux.tar.bz2. Dit pakket is gebundeld met Oracle's Java Runtime Environment. Deze JRE zal geen problemen veroorzaken met andere Java-implementaties die misschien al op uw systeem geïnstalleerd zijn.
2.2. Installeren van OmegaT Uitpakken/untarren van het gedownloade bestand. Dit zal een map omegat/ maken in de werkmap waarin u alle nodige bestanden vindt om OmegaT uit te voeren. Uitpakken van het .tar.gz bestand: $ tar xf downloaded_file.tar.gz
2.3. OmegaT toevoegen aan uw menu's (KDE) of panelen (Gnome) 2.3.1. KDE 4-gebruikers U kunt OmegaT als volgt aan uw menu's toevoegen: • Druk op Alt+F2 om KRunner weer te geven. Typ kmenuedit+enter om de opdracht uit te voeren. De KMenuEditor verschijnt. Selecteer in KMenuEditor Bestand -> Nieuw item. • Dan, na het selecteren van een passend menu, voeg een submenu/item toe met Bestand Nieuw submenu en Bestand - Nieuw item. Voer OmegaT in als de naam van het nieuwe item. 7
Installeren en uitvoeren van OmegaT • Gebruik, in het veld "Commando", de navigatieknop om uw OmegaT startscript te vinden (het bestand genaamd OmegaT in de uitgepakte map) en selecteer dat. • Klik op de pictogramknop (rechts van de velden Naam/Beschrijving/Commentaar) • Andere pictogrammen - Bladeren en navigeer naar de submap /images in de OmegaTtoepassingsmap. Selecteer het pictogram OmegaT.png. • Sla tenslotte de wijzigingen op met Bestand - Opslaan.
2.3.2. Gnome-gebruikers U kunt OmegaT als volgt aan uw menu's toevoegen: • Klik met rechts op het paneel - Nieuwe starter. • Voer "OmegaT" in in het veld "Naam"; gebruik, in het veld "Commando", de navigatieknop om uw startscript voor OmegaT te vinden (het bestand genaamd OmegaT in de uitgepakte map). Selecteer dat en bevestig met OK. • Klik op de pictogramknop, en druk dan op Bladeren... en navigeer naar de submap / images in de toepassingsmap OmegaT. Selecteer het pictogram OmegaT.png. GNOME kan weigeren om de pictogrambestanden weer te geven in de beschikbare indelingen en in het begin een SVGbestand verwachten, maar als de map wordt geselecteerd, zouden de bestanden moeten verschijnen en kan OmegaT.png worden geselecteerd.
2.4. OmegaT uitvoeren U kunt OmegaT opstarten vanaf de opdrachtregel met een script dat de opties voor opstarten bevat of u kunt klikken op OmegaT.jar om het direct op te starten. Methoden verschillen, afhankelijk van de distributie. Zorg ervoor dat de instellingen van uw PATH juist zijn en dat .jarbestanden juist zijn gekoppeld aan een Java-starter. Bekijk "Starten vanaf de opdrachtregel" hieronder voor meer informatie.
3. Mac OS X-gebruikers 3.1. Downloaden van het pakket OmegaT 2.6 vereist Java 1.5 om te kunnen worden uitgevoerd. Gebruik "Software Update..." uit het menu Apple om uw versie van Java bij te werken. Download OmegaT_2.6.x_Mac.zip.
3.2. Installeren van OmegaT Dubbelklik op OmegaT_2.6.x_Mac.zip om het uit te pakken. Dit zal een map maken die OmegaT heet. De map bevat 2 bestanden: index.html en OmegaT.app. Kopieer de map naar een toepasselijke map (bijv. Toepassingen). Als u dit gedaan heeft kunt u het bestand OmegaT_2.6.x_Mac.zip verwijderen, het is niet langer nodig.
3.3. OmegaT toevoegen aan het dock Sleep en zet OmegaT.app op het Dock neer.
3.4. OmegaT uitvoeren Dubbelklik op OmegaT.app of klik op zijn locatie in het dock Klik met rechts op OmegaT.app en selecteer "Pakketinhoud weergeven" om toegang te krijgen tot Info.plist, en open het bestand door er met rechts op te klikken en selecteer uw 8
Installeren en uitvoeren van OmegaT tekstverwerker van uw keuze. U kunt ook met "cd" daar rechtstreeks naartoe gaan vanaf de opdrachtregel en Info.plist openen in een verwerker voor de opdrachtregel zoals emacs of vi. U kunt het gedeelte Properties en ook het gedeelte VMOptions aanpassen. Indien u waarden wilt toevoegen aan VMOptions, plaatst u er een spatie tussen. Bijvoorbeeld: -Xmx1024M -Duser.language=ja zal OmegaT opstarten met 1024MB aan geheugen en de gebruikersinterface in het Japans. Als u meerdere instanties van OmegaT.app moet uitvoeren, gebruik dan in plaats daarvan het bestand JavaApplicationStub dat zich bevind in OmegaT.app/ Contents/MacOS/. Gebruik het bestand OmegaT.jar dat zich bevindt in OmegaT.app/Contents/Resources/Java/ om OmegaT vanaf de opdrachtregel te starten. Bekijk "Starten vanaf de opdrachtregel" hieronder voor meer informatie.
3.5. Mac OS X goede dingen OmegaT.app kan worden bereikt vanuit Mac OS X Services. U kunt dus ergens in OmegaT een woord selecteren en de Services gebruiken om het te controleren, bijvoorbeeld in Spotlight of in Google. U kunt ook AppleScript of Automator gebruiken om Services of scripts te maken die acties die veel voorkomen te automatiseren.
4. Andere systemen Deze informatie is van toepassing op systemen zoals Solaris SPARC/x86/x64, Linux x64/ PowerPC, Windows x64
4.1. Downloaden van het juiste pakket OmegaT is beschikbaar, gebundeld met een Oracle Java JRE voor Linux (Intel x86)- en Windows-platformen. Gebruikers van andere platformen (Linux PowerPC, Linux x64, Solaris SPARC/x86/x64, Windows x64 etc) moeten een werkende compatibele Java JRE op hun systeem hebben om OmegaT te kunnen gebruiken. Heeft u een Java-implementatie die compatibel is met Oracle's Java 1.5 JRE? • Ja: download OmegaT_2.6.x_Windows_without_JRE.zip. Dit pakket kan worden gebruikt op elk platform waar een Java 1.5 JRE compatibele JRE is geïnstalleerd. • Ik weet het niet: open een terminal en type "java -version". Als een "command not found" of soortgelijk bericht wordt teruggegeven, is het waarschijnlijk dat Java niet is geïnstalleerd op uw systeem. • Nee: Zorg voor een Java JRE voor uw systeem (zie hieronder) en download OmegaT_2.6.x_Without_JRE.zip. Oracle levert JRE's voor Solaris SPARC/x86 (Java 1.5) en voor Linux x64, Solaris x64, Windows x64 (Java 1.5) op http://www.oracle.com/technetwork/java/archive-139210.html. IBM levert JRE's voor Linux PowerPC op http://www.ibm.com/developerworks/java/jdk/linux/ download.htm [http://www.ibm.com/developerworks/java/jdk/linux/download.html] Volg de installatie-instructies voor het pakket dat u nodig hebt.
4.2. Installeren van OmegaT Pak eenvoudigweg het bestand OmegaT_2.6.x_Without_JRE.zip uit om OmegaT te installeren. Dit maakt een map ./OmegaT_2.6.x_Without_JRE/ in de werkmap waarin u alle benodigde bestanden zult vinden om OmegaT uit te voeren. 9
Installeren en uitvoeren van OmegaT
4.3. Installeren van handige sneltoetsen Volg de instructies voor uw systeem om sneltoetsen voor OmegaT op handige plaatsen te installeren.
4.4. OmegaT uitvoeren Als OmegaT eenmaal is geïnstalleerd, kunt u het direct vanaf de opdrachtregel starten, u kunt een script maken dat de startparameters voor de opdrachtregel bevat of u kunt op OmegaT.jar klikken om het direct uit te voeren. Methoden verschillen, afhankelijk van de distributie. Zorg ervoor dat de instellingen van uw PATH juist zijn en dat .jar-bestanden juist zijn gekoppeld aan een Java-starter. Bekijk "Starten vanaf de opdrachtregel" hieronder voor meer informatie.
5. Java Web Start gebruiken Java Web Start-technologie (onderdeel van Java 1.5 en hoger) kan worden gebruikt om met één enkele klik zelfstandige Java softwaretoepassingen uit te voeren over het netwerk. Java Web Start zorgt er voor dat de meest recente versie van de toepassing zal worden uitgevoerd, evenals de juiste versie van de Java Runtime Environment (JRE). Laad de volgende URL in uw browser om OmegaT voor de eerste keer te starten met Java Web Start: http://omegat.sourceforge.net/webstart/OmegaT.jnlp Download het bestand OmegaT.jnlp en klik er dan op. Gedurende de installatie, afhankelijk van uw besturingssysteem, zou u verschillende beveiligingswaarschuwingen kunnen ontvangen. De rechten die u aan deze versie geeft (welke kunnen lijken op "onbeperkte toegang tot de computer") zijn identiek aan de rechten die u geeft voor de locale versie, d.i. zij geven toegang tot de harde schijf van de computer. Opvolgende klikken op OmegaT.jnlp zal leiden tot het controleren op upgrades, ze installeren als ze er zijn, en dan OmegaT starten. Na de initiële installatie kunt u natuurlijk OmegaT.jnlp ook gebruiken als u offline bent. Privacy: OmegaT Java Web Start slaat geen informatie van u op buiten de computer waarop het wordt uitgevoerd. De toepassing wordt slechts uitgevoerd op uw machine. Uw documenten en vertaalgeheugens blijven op uw computer, en het OmegaTproject zal geen toegang hebben tot uw werk of informatie. Merk op dat als u argumenten voor het opstarten wilt gebruiken (zie boven), u de normale installatie moet gebruiken.
6. OmegaT starten vanaf de opdrachtregel Normaal gesproken is het niet nodig om OmegaT te starten vanaf de opdrachtregel. Het alternatief van de opdrachtregel stelt echter de gebruiker in staat om het gedrag van het programma te beheren en aan te passen. Er zijn twee manieren om OmegaT te starten met behulp van de opdrachtregel.
6.1. Openen van een venster voor de opdrachtregel Een venster voor de opdrachtregel wordt ook wel een "terminalvenster" genoemd. Op Windows wordt het een "MS-DOSvenster" genoemd en is het beschikbaar via het menu Start, in Alle programma's → Bureau-accessoires, via het item "Opdrachtprompt". Het equivalent voor Mac OS X is de toepassing Terminal die zich bevind in Programma's → Hulpprogramma's. U moet normaal gesproken twee opdrachten typen om OmegaT te starten. De eerste hiervan is: cd {map} 10
Installeren en uitvoeren van OmegaT waar {map} de naam is van de map, met het complete pad, waarin uw OmegaT-programma - specifiek het bestand OmegaT.jar - is geplaatst. In de praktijk zal deze opdracht er ongeveer zo uitzien: Op Windows cd C:\Program Files\OmegaT Op Mac OS X cd
/OmegaT.app/Contents/Resources/Java/ Op Linux cd /usr/local/omegat Deze opdracht wijzigt de map naar de map die het uitvoerbare OmegaT-bestand bevat. De tweede opdracht is de opdracht die OmegaT echt start. In zijn meest basale vorm is deze opdracht: java -jar OmegaT.jar Let op de hoofdletters - in andere besturingssystemen dan Windows zal het programma niet starten als u omegat invoert in plaats van OmegaT ! Deze methode heeft het bijzondere voordeel dat het geschikt is om oorzaken voor problemen op te sporen: als een fout optreedt gedurende het gebruiken van het programma wordt een foutbericht weergegeven in het terminalvenster dat bruikbare informatie kan bevatten over de oorzaak. De bovenstaande methode is een niet zo praktische manier om een programma routinematig te starten. Om deze reden zijn de twee hierboven beschreven opdrachten opgenomen in een bestand (een "script", ook wel een ".bat-bestand" genoemd op Windows-systemen). Als dit bestand wordt uitgevoerd worden de daarin opgenomen opdrachten automatisch uitgevoerd. Derhalve is het voldoende om dit bestand aan te passen om wijzigingen aan te brengen in de startopdracht.
6.2. Argumenten voor de startopdracht De basisopdracht is hierboven al genoemd. Wijzigingen voor deze opdracht behelzen het daaraan toevoegen van "argumenten". Argumenten worden toegevoegd ná het initiële "java" en vóór het gedeelte "-jar OmegaT.jar". Onthoud dat u in Windows het bestand OmegaT.l4J.ini kunt wijzigen om uw voorkeuren weer te geven. Op Mac OSX kunt u Info.plist wijzigen, dat zich bevindt in OmegaT.app/Contents/, om hetzelfde te doen. Een lijst van mogelijke argumenten wordt hieronder weergegeven. Gevorderde gebruikers kunnen meer informatie over de argumenten vinden door man java in het terminalvenster te typen. • Taal van de gebruikersinterface -Duser.language=XX Normaal gesproken, d.i. als OmegaT wordt gestart zonder enig argument, detecteert het programma eerst de taal van het besturingssysteem van de gebruiker. Als een gebruikersinterface in deze taal beschikbaar is gebruikt OmegaT die. Dus, als het besturingssysteem van de gebruiker Russisch is en OmegaT is vertaald in het Russisch, wordt OmegaT weergegeven met een Russische gebruikersinterface, Russische menu's, etc. Als de taal van het besturingssysteem van de gebruiker niet beschikbaar is gebruikt OmegaT standaard Engels. Dit is het standaard gedrag. Het argument "-Duser.language=XX" zorgt ervoor dat OmegaT de gespecificeerde taal gebruikt, in plaats van de taal van het besturingssysteem van de gebruiker. "XX" 11
Installeren en uitvoeren van OmegaT in de opdracht staat voor de code van twee letters van de gewenste taal. De opdracht, om OmegaT te starten met een Franse interface (bijvoorbeeld op een Russisch besturingssysteem), zou daarom zijn: java -Duser.language=fr -jar OmegaT.jar • Land gebruiker -Duser.country=XX Naast de taal kunt u ook het land specificeren, bijvoorbeeld CN of TW in geval van de Chinese taal. U moet zowel de taal als het land specificeren om de gids Snel starten in de gewenste taal weer te geven. Dit is zelfs nodig als er slechts één combinatie beschikbaar is, zoals pt_BR in geval van Portugees / Braziliaans. • Antialiasing lettertype - (alleen Java 1.5) -Dswing.aatext=true Dit argument beïnvloedt de anti-aliasing van de lettertypen, waarbij hun weergave wordt verbeterd. • Toewijzen van geheugen -XmxZZM Deze opdracht wijst meer geheugen toe aan OmegaT. Standaard wordt 512 Mb toegewezen, dus er is geen voordeel te behalen door minder dan dit getal toe te wijzen. "ZZ" staat voor de toegewezen geheugenruimte in megabytes. De opdracht om OmegaT te starten met toewijzing van 1024 Mb (1 gigabyte) aan geheugen luidt dan ook: java -Xmx1024M -jar OmegaT.jar • Proxy host IP-adres -Dhttp.proxyHost=nnn.nnn.nnn.nnn Het IP-adres van uw proxyserver, als uw systeem een proxy gebruikt • Proxyhost poortnummer Dhttp.proxyPort=NNNN Het poortnummer dat uw systeem gebruikt om toegang te krijgen tot de proxyserver. • Google Translate V2 -Dgoogle.api.key=A123456789B123456789C123456789D12345678 Indien u bent geabonneerd op de services van Google Translate, dient u hier uw eigen private Google API-sleutel in te voeren. Onthoud dat de sleutel 38 tekens lang is. • Microsoft Translator Zorg er voor dat u een gratis account voor free Microsoft hebt. U heeft dat nodig om in te loggen op Windows Azure Marketplace [http://datamarket.azure.com/dataset/bing/ microsofttranslator#schema] en de service Translator te gebruiken. Onthoud dat tot en met 2M tekens per maand gratis is. de twee vereiste items zijn beschikbaar op uw pagina van het account [https://datamarket.azure.com/account] onder Primary account key en Customer-ID: -Dmicrosoft.api.client_id=XXXXXXXX-XXXX-XXXX-XXXX-XXXXXXXXXXXX Dmicrosoft.api.client_secret=XXXX9xXxX9xXXxxXXX9xxX99xXXXX9xx9XXxXxXXXXX= • optie Teamproject -no-team adresseert projecten die zijn ingesteld voor werken in teamverband. Gebruik hem als OmegaT de inhoud van het project niet moet synchroniseren. Argumenten mogen worden gecombineerd: Voor het starten van OmegaT met alle hierboven genoemde voorbeelden zou de opdracht zijn: 12
Installeren en uitvoeren van OmegaT java -Dswing.aatext=true -Duser.language=pt -Duser.country=BR DDhttp.proxyHost=192.168.1.1 -Dhttp.proxyport=3128 -jar -OmegaT.jar
-Xmx1024M
-
6.3. OmegaT in de modus Opdrachtregel Het doel van de console-modus is om OmegaT als vertaalgereedschap te gebruiken in een script-omgeving. Indien wordt begonnen in de console-modus, wordt geen GUI geladen (dus het zal werken op elke console) en het opgegeven project wordt automatisch verwerkt zoals verzocht.
6.3.1. Vooraf vereist Een geldig OmegaT-project moet aanwezig zijn om OmegaT uit te kunnen voeren in de modus Opdrachtregel. De locatie maakt niet uit omdat het bij de start toch al moet worden ingevuld in de opdrachtregel. Indien u gewijzigde instellingen nodig hebt, moeten de configuratiebestanden beschikbaar zijn. Dat kan op twee manieren worden bereikt: • Voer OmegaT normaal uit (met de GUI) en maak de instellingen. Indien u OmegaT in console-modus start, zal het dezelfde instellingen gebruiken. • Indien u OmegaT niet normaal kunt uitvoeren (geen grafische omgeving beschikbaar): kopieer de instellingen vanaf een andere installatie van OmegaT op een andere machine naar een bepaalde map. De locatie maakt niet uit, omdat u die toch in kunt vullen in de opdrachtregel bij het starten. De relevante bestanden zijn filters.conf en segmentation.conf en kunnen worden gevonden in de startmap van de gebruiker (bijv. C:\Documents and Settings\%User%\OmegaT onder Windows, %user%/.omegat/ onder Linux).
6.3.2. Beginnen in console-modus Enkele extra parameters moeten bij het starten worden opgegeven om OmegaT in consolemodus te starten. De meest belangrijke is <project-dir>, en optioneel --config-dir=. Voorbeeld: java -jar OmegaT.jar /pad/naar/project \ --config-dir=/pad/naar/config-bestanden/ \ --mode=console-translate|console-createpseudotranslatetmx|console-align --source-pattern={reguliere uitdrukking} Merk op dat alle parameters beginnen met een dubbel "-"-teken. Uitleg: • <project-dir> vertelt OmegaT waar het project kan worden gevonden dat moet worden vertaald. Indien opgegeven start OmegaT in de console-modus en zal het opgegeven project gaan vertalen. • --config-dir= vertelt OmegaT in welke map de configuratiebestanden zijn opgeslagen. Indien niet opgegeven gaat OmegaT terug naar de standaard waarden (OmegaT-dir onder beginmap van de gebruiker, of indien niet beschikbaar: de huidige werkmap). Onthoud het dubbele "-"-teken • --mode=...- OmegaT begint in de console-modus om één van de volgende services automatisch uit te voeren • --mode=console-translate 13
Installeren en uitvoeren van OmegaT In deze modus zal OmegaT proberen om de bestanden in /source/ te vertalen met de beschikbare vertaalgeheugens. Dit is handig om OmegaT uit te voeren op een server waarmee TMX-bestanden automatisch worden toegevoegd aan het project. • --mode=console-createpseudotranslatetmx In deze modus zal OmegaT een TMX voor het gehele project maken, alleen gebaseerd op de bronbestanden. U specificeert dat het TMX/bestand moet worden gemaakt met --pseudotranslatetmx=allsegments.tmx --pseudotranslatetype=[equal|empty] Het argument pseudotranslatetype specificeert, of de doelsegmenten gelijk moeten zijn aan de bron of leeg moeten worden gelaten. • --mode=console-align In deze modus zal OmegaT het bestand met de Java-eigenschappen die zijn gevonden in de map /source/ van het project vergelijken met de inhoud op de opgegeven locatie. De resulterende TMX wordt opgeslagen in de map /omegat/ onder de naam align.tmx. Een aanvullende parameter, die de locatie van de doelgegevens specificeert, is in dit geval vereist: --alignDir={locatie van vertaalde bestanden} alignDir moet een vertaling bevatten in de doeltaal van het project. Als, bijvoorbeeld, het project EN->FR is, moet alignDir een bundle bevatten die eindigt op _fr. De resulterende TMX wordt opgeslagen in de map omegat onder de naam align.tmx. • --source-pattern={reguliere uitdrukking} Als deze modus werd gebruikt, zal deze optie de bestanden specificeren die automatisch moeten worden verwerkt. Als de parameter niet is gespecificeerd, zullen alle bestanden worden verwerkt. Hier zijn een paar typische voorbeelden om uw keuze te beperken: • .*\.html Alle HTML-bestanden zullen worden vertaald - merk op dat de punt in het gebruikelijke *.html moet worden vooraf gegaan door een backslash (\.) zoals gespecificeerd door de regels voor reguliere uitdrukkingen • test\.html Alleen het bestand test.html aan het begin van de map source zal worden vertaald. Indien er andere bestanden, genaamd test.html, in andere mappen staan, worden die genegeerd. • dir-10\\test\.html Alleen het bestand test.html in de map dir-10 zal worden verwerkt. Merk opnieuw op dat ook de backslash moet worden voorafgegaan door een backslash. • --output-tag-validation-={reguliere uitdrukking} Als deze modus werd gebruikt, zal deze optie de bestanden specificeren die automatisch moeten worden verwerkt. Als de parameter niet is gespecificeerd, zullen alle bestanden worden verwerkt. Hier zijn een paar typische voorbeelden om uw keuze te beperken: • .*\.html Alle HTML-bestanden zullen worden vertaald - merk op dat de punt in het gebruikelijke *.html moet worden vooraf gegaan door een backslash (\.) zoals gespecificeerd door de regels voor reguliere uitdrukkingen
14
Installeren en uitvoeren van OmegaT • test\.html Alleen het bestand test.html aan het begin van de map source zal worden vertaald. Indien er andere bestanden, genaamd test.html, in andere mappen staan, worden die genegeerd. • dir-10\\test\.html Alleen het bestand test.html in de map dir-10 zal worden verwerkt. Merk opnieuw op dat ook de backslash moet worden voorafgegaan door een backslash. • --tag-validation=[abort|warn] outputFileName Deze optie maakt het mogelijk het valideren van tags in modus batch uit te voeren. Als abort is geselecteerd zal het valideren van tags stoppen bij het eerste ongeldige segment. Als warn is gespecificeerd zal het valideren van tags alle segmenten verwerken en waarschuwingen over segmenten met ongeldige tags in het gespecificeerde bestand schrijven.
6.3.3. optie Quiet Een extra parameter voor de opdrachtregel, specifiek voor de console-modus: --quiet. In de modus quiet, wordt er minder informatie gelogd op het scherm. De berichten die u normaal gesproken zou vinden in de statusbalk worden niet weergegeven. Gebruik: java -jar OmegaT.jar /pad/naar/project --mode=console-translate --quiet
6.3.4. Optie Tags valideren Een andere parameter voor de opdrachtregel, specifiek voor de console-modus: --tagvalidation=[abort|warn]. Als deze parameter wordt toegevoegd, wordt het valideren van tags toegepast voorafgaande aan vertalen/uitlijnen. Als de waarde abort is dan worden bij tagfouten de fouten afgedrukt en het programma stopt. Als de waarde warn is dan worden fouten afgedrukt maar OmegaT gaat door. Gebruik: java -jar validation=abort
OmegaT.jar
/pad/naar/project
--mode=console-translate
--tag-
7. OmegaT bouwen vanuit de bron Onthoud dat u ook het programma ant (http://ant.apache.org/bindownload.cgi) nodig hebt om uw eigen versie van OmegaT te bouwen. Pak het bestand OmegaT_2.6.x_Source.zip uit en geef de map OmegaT_2.6.x_Source op of voer de map ./omegat/ in voor de checkoutcode van SVN. Controleer of een bestand build.xml in die map aanwezig is. Typ dan op de opdrachtregel: $ ant jar release Dit zal een volledige distributie van OmegaT maken in de map ./dist/, waarin u alle benodigde bestanden zult vinden om OmegaT uit te voeren.
15
Hoofdstuk 4. De gebruikersinterface 1. Hoofdvenster OmegaT, andere vensters en dialoogvensters Het OmegaT hoofdvenster bevat het hoofdmenu, statusbalk en verschillende vensters. Aanvullende vensters zijn beschikbaar, net als dialoogvensters, gebruikt om de instellingen van het project van OmegaT te wijzigen. De informatie hieronder somt hun gebruik op en hoe zij worden geactiveerd:
Tabel 4.1. Hoofdvenster OmegaT venster Bewerken
waar u uw vertaling typt en bewerkt
venster geeft de meest overeenkomende segmenten vanuit vertaalgeheugens Overeenkomsten weer venster Woordenlijst
geeft de terminologie weer die is gevonden voor items in het huidige segment
venster Woordenboek
geeft de treffers uit het woordenboek weer voor de gevonden items in het huidige segment
venster geeft de vertaling weer zoals die wordt verschaft door services voor Machinevertaling machinevertaling venster Notities
notities die behoren bij het huidige segment, bijv. alternatieve vertalingen of de huidige sleutel in het geval van "sleutel=waarde"bestandsindelingen
venster Opmerkingen
Opmerkingen door de auteur in PO-bestanden, of de naam van het attribuut dat wordt vertaald (in XHTML)
Tabel 4.2. Andere vensters venster Tags valideren
Gebruikt om tags te valideren (openen met Ctrl+T, sluiten met Esc)
Help-browser
Gebruikt om de gebruikershandleiding weer te geven (openen met F1, sluiten met Esc)
venster Statistieken
Gebruikt om het venster met de statistieken van het project te openen, geef het weer met behulp van Extra → Statistieken.
venster Gebruikt om de statistieken voor overeenkomsten in het project weer Statistieken voor te geven, selecteer Extra → Statistieken voor overeenkomstenom het te overeenkomsten openen.
Tabel 4.3. dialoogvensters Instellingen Projecteigenschappen Gebruikt om de projectmappen en talen aan te passen, (openen met sneltoets Ctrl+E of Project → eigenschappen..., sluiten met Esc) Lettertype
Gebruikt om het lettertype aan te passen dat door OmegaT wordt gebruikt voor het weergeven van bron, vertaling, overeenkomsten en de termen uit de woordenlijst, (openen met Opties → Lettertype..., sluiten met Esc)
Bestandsfilters
Gebruikt om de afhandeling van ondersteunde bestandsformaten aan te passen (openen met Opties → Bestandsfilters..., sluiten met Esc) 16
De gebruikersinterface Segmentatie
Gebruikt om de manier waarop uw tekst wordt opgedeeld in zinnen te wijzigen (openen met Opties → Segmentatie, sluiten met Esc)
Bewerken (gedrag)
Gebruikt om te wijzigen hoe OmegaT zich gedraagt bij het doorlopen van de segmenten, (openen met Opties → Bewerken (gedrag)..., sluiten met Esc)
2. OmegaT hoofdvenster Afbeelding 4.1. OmegaT hoofdvenster
Het hoofdvenster bestaat uit verschillende vensters, het hoofdmenu en een statusbalk. U kunt de positie van elk venster wijzigen of het zelfs losmaken en er een zelfstandig venster van maken door het venster te slepen aan zijn naam. Afhankelijk van de status van het venster kunnen verschillende tekens verschijnen in de rechterbovenhoek ervan.
Opmerking Als u niet alle vensters kunt zien (als ze zijn geopend of geminimaliseerd), zal drukken op Opties > Hoofdvenster herstellen ze herstellen naar de status zoals die is gedefinieerd bij de installatie.
Tabel 4.4. pictogrammen voor vensters minimaliseert het venster zodat alleen de naam wordt weergegeven aan de onderzijde van het venster maximaliseert het venster. herstelt de weergave naar vóór de stap van het maximaliseren maakt het venster los van het hoofdvenster zet het venster weer vast in het hoofdvenster
17
De gebruikersinterface U kunt de vensters elkaar laten overlappen als u dat wilt. Als dat gedaan wordt zullen de vensters aan de bovenzijde een tab weergeven. De scheidingen tussen de vensters kunnen worden gesleept om de afmetingen van vensters te wijzigen. Indien u niet meer weet welke wijzigingen u aan de gebruikersinterface heeft aangebracht, kunt u op elk moment Opties → Hoofdvenster herstellen gebruiken om terug te keren naar de originele lay-out. De tellers in de rechter benedenhoek houden de voortgang van de vertaling bij (getallen in de linkerkolom verwijzen naar de afbeelding hierboven):
Tabel 4.5. Hoofdvenster - tellers 27/27
aantal segmenten - vertaald / totaal van huidig bestand
9319/16338aantal unieke segmenten - vertaald / totaal in het project 31175
totaal aantal segmenten (inclusief herhalingen) in het project
103/114
aantal tekens in het bron- en in het doelsegment
Vanuit praktisch oogpunt is het meest belangrijkste paar het tweede paar getallen: het vertelt hoeveel u tot op dit moment hebt gedaan, in relatie tot het totaal van het tweede getal. Het project in het voorbeeld is zeker voltooid, omdat alle unieke segmenten zijn vertaald.
2.1. venster Bewerken Hier typt en bewerkt u uw vertaling. Het venster Bewerken geeft de tekst van het gedeeltelijk vertaalde document weer: de tekst die al vertaald is wordt vertaald weergegeven en de tekst die nog niet vertaald is wordt weergegeven in de originele taal. De weergegeven tekst is gesplitst in segmenten en u kunt door het document scrollen en op een willekeurig segment dubbelklikken om het te bewerken. In het bovenstaande geval worden de reeds vertaalde segmenten weergegeven in geel. Eén van de bovenstaande segmenten is het huidige segment. Het is het segment dat wordt weergegeven in twee gedeelten. Het bovenste gedeelte is weergegeven in de brontaal, in vette tekens met een groene achtergrondkleur, het onderste gedeelte is het bewerkingsveld, gescheiden door een markering: de markering is <segment nnnn> waarbij nnnn het getal is van het segment in het project. Gebruik het bovenste gedeelte als een verwijzing en vervang of pas de inhoud van het bewerkingsveld aan door/met uw vertaling. Afhankelijk van het gedrag van uw voorkeur tijdens het bewerken kan het bewerkingsveld voor het niet-vertaalde segment leeg zijn, de brontekst bevatten of de vertaling bevatten van de tekenreeks die het meeste lijkt op die welke u gaat vertalen. Als u verder gaat naar een ander segment wordt de vertaling gevalideerd en opgeslagen. Als u wilt dat het segment niet vertaald wordt, maakt u eenvoudigweg het bewerkingsveld leeg door alle tekst te verwijderen (selecteer alles met Ctrl+A en verwijder het met Del). OmegaT is in staat om vertalingen op te slaan die identiek aan de bron zijn. Het is handig voor documenten die handelsmerken, (bedrijfs-)namen of andere woorden met hoofdletters bevatten of delen in een derde taal die niet vertaald behoeven te worden. Zie Vertaling bewerken voor meer details. Als u met rechts klikt op het venster bewerken opent een pop-upmenu waarin Knippen, Kopiëren, Plakken (d.i. dezelfde functies als Ctrl+X, Ctrl+C en Ctrl+V) en de functies Ga naar segment.
18
De gebruikersinterface
2.2. venster Overeenkomsten Afbeelding 4.2. venster Overeenkomsten
Het venster Overeenkomsten toont de meest overeenkomende segmenten uit de vertaalgeheugens, zowel uit het interne vertaalgeheugen dat werd gemaakt terwijl u uw project vertaalde als uit aanvullende vertaalgeheugens die u importeerde uit eerder werk of die u heeft gekregen van uw cliënt of vertaalbureau. Als u doorgaat naar het volgende segment wordt de eerste overeenkomst (die met het hoogste percentage van overeenkomst) automatisch geselecteerd. U kunt een andere overeenkomst selecteren door te drukken op Ctrl+2, 3, 4 of 5. Uiteraard zal het drukken op Ctrl+5 geen effect hebben als er geen overeenkomst #5 is. Gebruik Ctrl+R om het doelveld te vervangen door die overeenkomst of Ctrl+I om die in te voegen op de cursorpositie, om de geselecteerde overeenkomst in uw vertaling te gebruiken. Het percentage voor de overeenkomst is ruwweg het equivalent van het aantal meest voorkomende woorden in het vergeleken en het overeenkomende segment, gedeeld door het aantal woorden in de langste van de twee. De geselecteerde overeenkomst zal worden geaccentueerd in vet, woorden die ontbreken in het segment dat u vertaald zullen blauw gekleurd zijn en woorden die aansluiten aan ontbrekende gedeelten zullen groen zijn. In het bovenstaande voorbeeld is het bronsegment Context menu command. De bovenste overeenkomst is 100%, omdat alle woorden overeenkomen. Hetzelfde geldt voor de twee volgende overeenkomsten en de overeenkomst #4 is soortgelijk, maar verschilt. De regel met het percentage van overeenkomst bevat ook de naam van het vertaalgeheugen dat de overeenkomst bevat. Indien er geen naam vermeld is, is de bron het interne vertaalgeheugen van het project. Wezen-segmenten (de overeenkomst #2) beschrijven segmenten in het standaard vertaalgeheugen van het project die geen overeenkomend bronsegment hebben. Er zijn feitelijk drie berekende overeenkomsten beschikbaar (66/66/30 in het geval van overeenkomst #4 hierboven). Zij worden als volgt gedefinieerd: • percentage van overeenkomst als de plugin tokenizer wordt gebruikt • standaard overeenkomst OmegaT - aantal overeenkomende woorden - getallen en tags worden genegeerd - gedeeld door het totale aantal woorden • overeenkomst OmegaT, inclusief getallen en tags
2.2.1. Aanpassen van het venster Overeenkomsten In Opties > Externe TMXen maken een aantal variabelen het mogelijk om de weergave van het venster Overeenkomsten te configureren:
19
De gebruikersinterface
Afbeelding 4.3. Instellen venster Overeenkomsten
De afbeelding hierboven heeft de sjabloon weer voor de standaard weergave van overeenkomsten. De inhoud ka worden aangepast met behulp van de volgende variabelen:
Tabel 4.6. Instellen venster Overeenkomsten ${id}
Nummer van de overeenkomst van 1 tot en met 5
${sourceText}
Brontekst van de overeenkomst
${targetText}
Doeltekst van de overeenkomst
${diff}
Tekenreeks die de verschillen weergeeft tussen de bron en de overeenkomst. Hint: gebruik dit als de tekst, die u hebt vertaald, is bijgewerkt.
${score}
Percentage met tokenizer
${noStemScore} Percentage zonder nummers en tags ${adjustedScore}Percentage aangepast ${fileNameOnly} Naam van de TMX ${filePath}
Volledig pad van de TMX
${fileShortPath} Pad van de TMX, beginnend vanaf de root van /tm ${creationID}
Auteur van de overeenkomst
${creationDate} Datum van de overeenkomst ${fuzzyFlag}
Geeft aan dat deze overeenkomst fuzzy is (momenteel alleen voor vertalingen vanuit PO-bestanden met de markering #fuzzy)
2.3. venster Woordenlijst Het venster Woordenlijst maakt het u mogelijk om uw eigen collectie uitdrukkingen en speciale terminologie, die u heeft verzameld in uw bestanden voor de woordenlijst, te gebruiken. Het geeft de vertalingen weer van termen die zijn gevonden in het huidige segment. Het bronsegment in het voorbeeld hieronder was “Context menu command”, zoals het voorbeeld voor Overeenkomsten hierboven, en de weergegeven termen werden gevonden in de beschikbare woordenlijsten (Microsoft's Term collection en de woordenlijst voor de Sloveense Linux gebruikersgroep.
20
De gebruikersinterface
Afbeelding 4.4. item met meerdere woorden in de woordenlijst
Als u de optie TransTips hebt geactiveerd Opties → Transtips), kunt u met rechts klikken op het geaccentueerde woord om een keuzelijst te openen met de voorgestelde vertalingen, zoals die worden aangeboden door uw woordenlijst. Selecteren van één er van zal het invoegen op de huidige positie van de cursor in het doelsegment. U kunt ook uw geprefereerde alternatief accentueren in het venster Woordenlijst en het invoegen in het doel door met rechts op de selectie te klikken.
2.4. venster Woordenboek Woordenboeken zijn de elektronische versies van gedrukte woordenboeken zoals MerriamWebster, Duden, Larousse etc., die u op uw bureau zou hebben kunnen staan. Bekijk er meer over in het hoofdstuk over Woordenboeken
2.5. venster Meerdere vertalingen Een bepaald bronsegment kan verschillende vertalingen vereisen, afhankelijk van de context. Als de huidige vertaling van het segment niet past, kan de gebruiker Bewerken → Alternatieve vertaling maken selecteren. De doeltekst die daarna wordt ingevoerd zal worden behandeld als een alternatieve vertaling van het bronsegment. U kunt één van de alternatieven bijvoorbeeld die welke het meest waarschijnlijk is - als de standaard vertaling instellen door te selecteren Bewerken → Als standaard vertaling gebruiken
2.6. venster Notities De vertaler kan notities toevoegen aan het geopende segment, bijvoorbeeld om later terug te kunnen keren naar het segment en de vertaling opnieuw te doen, te controleren dat alternatieve vertalingen juist zijn of om collega's om hun mening te vragen. U kunt door de notities bladeren met behulp van Ga naar → Volgende notitie en Ga naar → Vorige notitie.
2.7. venster Opmerkingen Sommige bestandsindelingen, gespecialiseerd voor vertaalwerk, bijvoorbeeld PO, maken het opnemen van opmerkingen mogelijk. Op deze manier kan de vertaler de context voor het segment dat moet worden vertaald worden verschaft. In het voorbeeld hieronder heeft de auteur van het PO-bestand een waarschuwing voor de vertaler opgenomen om de lengte van de vertaling te controleren:
21
De gebruikersinterface
Afbeelding 4.5. venster Opmerkingen
2.8. venster Machinevertaling Het venster Machinevertaling, indien geopend, bevat de suggesties van programma's voor machinevertaling voor het huidige segment. Druk op Ctrl+M om de vertaling van het huidige segment te vervangen door de voorgestelde vertaling. Meer in het hoofdstuk Machinevertaling
2.9. Hoofdmenu Het hoofdmenu geeft toegang tot alle functies van OmegaT. Zie de appendix Hoofdmenu voor een volledige beschrijving van alle menu's en menu-items. De meestgebruikte functies zijn te benaderen met sneltoetsen voor het toetsenbord, dus als u daar eenmaal aan gewend bent, zal er geen reden meer zijn om door de menu's te bladeren tijdens het vertalen. Bekijk hoofdstuk Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord voor details.
2.10. Statusbalk De statusbalk geeft berichten met betrekking tot de werkzaamheden weer aan de onderzijde van het hoofdvenster. Deze balk geeft de gebruiker berichten met terugkoppeling over specifieke bewerkingen die worden uitgevoerd. Het geeft ook het aantal overeenkomsten en overeenkomsten in de woordenlijst aan voor het huidige segment.
3. Andere vensters 3.1. Projectbestanden Het venster Projectbestanden somt de projectbestanden op en geeft andere informatie over het project weer. Het wordt automatisch weergegeven als OmegaT een project laadt. Gebruik Ctrl+L om het te openen en Esc om het te sluiten. Het venster Projectbestanden geeft de volgende informatie weer: • de lijst met alle vertaalbare bestanden in het project. Dit zijn de bestanden die aanwezig zijn in de map met bronbestanden in een formaat dat OmegaT kan afhandelen. Klikken op een bestand zal het openen voor vertaling • het bestand dat momenteel beschikbaar is in het venster Bewerken is geaccentueerd met een blauwe achtergrond. Drukken op Enter zal het venster Bewerken verplaatsen naar het begin van het geselecteerde bestand • Items van bestanden bevatten hun namen, typen bestandsfilters, hun codering en het aantal segmenten dat elk bestand bevat 22
De gebruikersinterface • het totale aantal segmenten, het aantal unieke segmenten in het gehele project en het aantal reeds vertaalde unieke segmenten worden weergegeven aan de onderzijde De verzameling Unieke segmenten wordt berekend door alle segmenten te nemen en daaruit de duplicaten te verwijderen. (De definitie van “uniek” is gevoelig voor hoofdletters: "Run" en "run" worden als verschillend behandeld) Het verschil tussen "Aantal segmenten" en "Aantal unieke segmenten" geeft een ruwe benadering van het aantal herhalingen in een tekst. Merk echter op dat de aantallen niet vertellen hoe relevant de herhalingen zijn: zij zouden kunnen betekenen dat relatief lange zinnen een aantal keren worden herhaald (in welk geval u geluk hebt) of het zou een tabel met sleutelwoorden kunnen beschrijven (niet zo gelukkig). Het bestand project_stats.txt dat is geplaatst in de map omegat van uw project bevat meer gedetailleerde informatie over elk segment per bestand. Aanpassen van de segmentatieregels kan effect hebben op het aanpassen van het aantal segmenten/unieke segmenten. Zoiets zou echter in het algemeen moeten worden vermeden nadat u eenmaal met de vertaling van het project bent begonnen. Zie het hoofdstuk Segmentatieregels voor meer informatie. bestanden toevoegen aan het project: U kunt bronbestanden toevoegen aan het project door te klikken op de knop "Bronbestanden importeren...". Dit kopieert de geselecteerde bestanden naar de map /source en herlaadt het project om de nieuwe bestanden te importeren. U kunt ook bronbestanden toevoegen vanaf internetpagina's, geschreven in MediaWiki, door te klikken op de knop "Importeren vanuit MediaWiki" en de corresponderende URL op te geven.
3.2. venster Zoeken U kunt het venster Zoeken gebruiken om specifieke segmenten in het project te vinden. U kunt meerdere vensters tegelijkertijd geopend hebben. Gebruik Ctrl+F in het hoofdvenster om een nieuw venster te openen. Het venster Zoeken bestaat uit een tekstvak voor tekenreeksen of sleutelwoorden om te zoeken, vlaggen en keuzeknoppen voor het instellen van het zoek- en weergavegebied dat de resultaten van de zoekactie bevat. Zie het hoofdstuk Zoeken voor meer informatie over het zoekvenster.
3.3. Tags valideren Het venster Tags valideren detecteert de tagfouten en niet-consistente vertalingen in de vertaling en somt ze op. Open het venster met Ctrl+T. Het venster heeft een kolom met 3 tabellen met een koppeling naar het segment en de inhoud van diens bron en doel:
Afbeelding 4.6. venster Tags valideren
De tags worden vet blauw geaccentueerd voor eenvoudige vergelijking tussen de originele en de vertaalde inhoud. Klik op de koppeling om naar het segment in het venster Bewerken te springen. Verbeter, indien nodig, de fout en druk op Ctrl+T om terug te keren naar het venster 23
De gebruikersinterface Tags valideren om andere fouten te corrigeren. In het eerste en derde geval hierboven waren tags niet correct gepaard en in het tweede geval ontbreekt bij de openingstag het <-teken. Tagfouten zijn gevallen waarin de tags in de vertaling niet overeenkomen in volgorde en aantal in vergelijking met het originele segment. Sommige scenario's met betrekking tot tags die worden gevlagd in het venster Tag valideren zijn noodzakelijk en zijn goedaardig, terwijl andere problemen zullen veroorzaken als het vertaalde document wordt gemaakt. Tags vertegenwoordigen meestal enige vorm van opmaak in de originele tekst. Vereenvoudigen van de opmaak van de originele tekst in het bronbestand voordat de vertaling wordt begonnen draagt enorm bij aan het verminderen van het aantal tags.
3.4. Statistieken Het venster Statistieken - te benaderen via Extra > Statistieken - geeft de statistieken voor het huidige project van OmegaT weer, zowel in de vorm van een overzicht als in detail voor elk bestand dat moet worden vertaald. De weergegeven statistieken zijn beschikbaar als een tab-gescheiden bestand project_stats.txt (submap omegat), klaar om te worden geladen in een programma met rekenbladen dat de gebruiker wil gebruiken. U kunt Ctrl+A , Ctrl+C , Ctrl+V gebruiken om de inhoud te kopiëren en te plakken.
Afbeelding 4.7. projectstatistieken
3.5. Statistieken voor overeenkomsten Toegang tot de statistieken voor overeenkomsten gaat viaExtra > Statistieken voor overeenkomsten. De evaluatie vergt nogal wat gebruik van de CPU en kan nogal wat tijd vergen, dus wordt er een voortgangsbalk weergegeven gedurende de berekening. Voorzover het categorieën betreft wordt de de facto industriestandaard voor het classificeren van overeenkomsten in de volgende groepen gebruikt: Herhalingen, Exacte overeenkomst, 95%-100%, 85%-94%, 75%-84%, 50%-74% en Geen overeenkomst. Deze informatie wordt berekend voor zowel segmenten als voor woorden en voor tekens (zonder en met spaties). Onthoud dat er kleine verschillen zouden kunnen zijn tussen de tellingen van OmegaT en de getallen die worden verschaft door andere CAT-programma's.
24
De gebruikersinterface
Afbeelding 4.8. Statistieken voor overeenkomsten
Onthoud dat deze totalen een goede (of 'zo goed als maar kan zijn') benadering zijn van het betrokken werk in het project en dus kan dienen als een basis voor uw berekeningen van kosten en prijzen. Met spaties tussen segmenten wordt geen rekening gehouden in de laatste kolom. Herhalingen staan voor identieke segmenten die meerdere malen aanwezig zijn in de tekst. Het eerste segment en de inhoud daarvan zullen worden geclassificeerd als "geen overeenkomst", en de rest van hen als een herhaling van de eerste. Als de vertaling voor verschillende identieke bronsegmenten al bestaat in het vertaalgeheugen van het project, zullen deze segmenten, samen met andere, reeds vertaalde unieke segmenten, worden geclassificeerd als een "Exacte overeenkomst". Het aantal unieke segmenten die, indien nodig, worden verschaft in het standaard venster met statistieken, ongeacht of zij zijn vertaald of niet. De rest van de categorieën (50-100%) behelst niet-vertaalde segmenten met een fuzzy overeenkomst. Fuzzy overeenkomsten kunnen ook vanuit de map /tm komen - en niet alleen vanuit het interne vertaalgeheugen in /omegaT, zoals het geval is voor herhalingen en exacte overeenkomsten. Het enige verschil met overeenkomsten vanuit het vertaalgeheugen project_save is dat externe TM's geen exacte overeenkomsten kunnen geven, alleen 100%. Indien men geen externe TM's wil gebruiken voor het tellen, moet men de map /tm leeg maken of de instelling van het project wijzigen (tijdelijk) zodat de waarde voor /tm naar een andere locatie verwijst. De overeenkomsten voor statistieken zijn tab-gescheiden en u kunt Ctrl+A , Ctrl+C , Ctrl +V gebruiken om ze te kopiëren/plakken, bijvoorbeeld in een werkblad of in uw toepassing voor kostenberekening. Eenmaal berekend zijn de gegevens ook beschikbaar in omegat/ project_stats_match.txt. Onthoud dat het bestand voorzien is van een tijdstempel, omdat de berekening (in tegenstelling tot de standaard statistieken) is niet onmiddellijk wordt uitgevoerd en dus snel niet meer van toepassing is.
3.6. Help-browser De Help-browser (die deze handleiding weergeeft) kan worden opgeroepen door op F1 te drukken of door te navigeren naar Help → Gebruikershandleiding... in het hoofdmenu. In het venster worden de handleiding en twee knoppen weergegeven: Terug en Inhoud. De gebruikershandleiding is een HTML-document met koppelingen naar de verschillende hoofdstukken. Klikken op een koppeling, zoals u in een webbrowser zou doen, brengt de gewenste pagina op de voorgrond. De gebruikershandleiding is geplaatst in de submap docs onder de installatiemap van OmegaT, dus u kunt bijvoorbeeld de Engelse documentatie bekijken door het bestand docs/ en/index.html in uw browser te openen. Openen van de gebruikershandleiding op deze 25
De gebruikersinterface manier stelt u ook in staat om externe koppelingen te volgen, omdat de ingebouwde helpbrowser geen externe koppelingen naar internet accepteert.
26
Hoofdstuk 5. Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord 1. Hoofdmenu Alle functionaliteiten van OmegaT zijn beschikbaar via de menubalk boven het venster Bewerken. De meeste functies zijn ook beschikbaar via sneltoetsen voor het toetsenbord. Sneltoetsen worden geactiveerd door te drukken op Ctrl en een letter. Sommige sneltoetsen gebruiken ook andere toetsen. Voor de leesbaarheid worden letters hier geschreven als hoofdletters. Ctrl wordt gebruikt op Windows, UNIX en UNIX-achtige besturingssystemen die een toetsenbord hebben met de Ctrl- of Control-toets. Mac-gebruikers moeten in plaats daarvan de cmd+-toets gebruiken. De "Cmd"-toets heeft ofwel een label "command" of een Apple-merkteken op toetsenborden van Apple. U kunt bestaande sneltoetsen aanpassen of nieuwe, naar uw behoeften, toevoegen. Zie Appendix - Sneltoetsen aanpassen
Tabel 5.1. Hoofdmenu Project
Bewerken
Ga naar
Weergave
Extra
Opties
Help
1.1. Project Tabel 5.2. menu Project Nieuw
Maakt en opent een nieuw project. Het dialoogvenster om een project te maken is hetzelfde als voor het bewerken van het project. ZieHoofdstuk 6, Projecteigenschappen
Openen
Ctrl+O
Opent een eerder gemaakt project.
Bronbestanden importeren...
Kopieert de geselecteerde bestanden naar de map /source en herlaadt het project om de nieuwe bestanden te laden.
Importeren vanuit MediaWiki...
Importeert eenheden vanaf pagina's van MediaWiki, gebaseerd op de ingevoerde URL.
Herladen
F5
Herlaadt het project om externe wijzigingen in bronbestanden, gebruikte vertaalgeheugens, woordenlijsten en instellingen voor het project te verwerken.
Sluiten
Ctrl+Shift+W
Slaat de vertaling op en sluit het project.
Opslaan
Ctrl+S
Slaat het interne vertaalgeheugen op de harde schijf op. OmegaT slaat automatisch elke 10 minuten de vertaalgeheugens op en ook als u het project sluit of OmegaT afsluit.
Vertaalde documenten maken
Ctrl+D
Maakt de doeldocumenten op basis van uw vertaling van de tekst in de documenten. De gemaakte doeldocumenten zijn geplaatst in de map /target.
Eigenschappen...
Ctrl+E
Geeft het dialoogvenster Projecteigenschappen weer om de projecttalen en maplocaties te kunnen bewerken.
Projectbestanden... Ctrl+L
Sluit of opent het venster Projectbestanden (afhankelijk van het feit of het geopend of gesloten is). 27
Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord Afsluiten
Ctrl+Q
Slaat het project op en sluit OmegaT af. Als u het project nog niet hebt opgeslagen wordt hier handmatig bevestiging gevraagd of u werkelijk af wilt sluiten.
1.2. Bewerken Opmerking: Items die in de meeste toepassingen aanwezig zijn (kopiëren/knippen/plakken) worden in dit menu niet weergegeven maar zijn beschikbaar met de sneltoetsen van uw systeem. Bijvoorbeeld:
Tabel 5.3. Sneltoetsen kopiëren/knippen/plakken Kopiëren
Ctrl+C
Kopieert de geselecteerde tekst naar het klembord.
Knippen
Ctrl+X
Kopieert de geselecteerde tekst naar het klembord en verwijdert de geselecteerde tekst.
Plakken
Ctrl+V
Plakt de tekst van het klembord op de cursorpositie.
Het menu Bewerken zelf bevat de volgende sneltoetsen:
Tabel 5.4. menu Bewerken Laatste actie ongedaan maken
Ctrl+Z
Herstelt de status naar vóórdat de laatste actie werd uitgevoerd. Deze opdracht werkt niet als het gewijzigde segment al is gevalideerd.
Laatste actie opnieuw
Ctrl+Y
Herstelt de status naar vóórdat de laatste actie werd geannuleerd. Deze opdracht werkt niet als het gewijzigde segment al is gevalideerd.
Vervangen door overeenkomst
Ctrl+R
Vervangt het gehele doelsegment door de huidige geselecteerde overeenkomst (de eerste overeenkomst is standaard geselecteerd)
Overeenkomst invoegen
Ctrl+I
Voegt de huidige geselecteerde overeenkomst in op de cursorpositie. Indien een gedeelte van het doelsegment is geselecteerd, overschrijft deze functie het geselecteerde gedeelte.
Vervangen door machinevertaling
Ctrl+M
Vervangt het doelsegment door de vertaling die wordt verschaft door de service van de machinevertaling. Geen actie wordt ondernomen indien er geen service voor machinevertaling is geactiveerd (zie Menu > Opties hieronder).
Vervangen door bron
Shift+Ctrl+R
Vervangt het brontekst.
Bron invoegen
Shift+Ctrl+I
Voegt de brontekst in op de cursorpositie.
huidige
doelsegment
door
de
Brontags invoegen Shift+Ctrl+T
Voegt de brontags in op de cursorpositie. Alle tags in de brontekst - d.i. OmegaT zowel als aangepaste, Java, printf etc tags - zullen worden ingevoegd in het huidige segment, ongeacht of ze daar al staan of niet. Tekst, omsloten door tags, wordt vervangen door spaties: Dit is tekst dus zal worden gekopieerd als één_spatie
Shift+Ctrl+C
Exporteert de huidige selectie naar een tekstbestand voor verwerking. Indien geen tekst is geselecteerd, wordt het huidige bronsegment naar dit bestand geschreven. Wanneer de gebruiker OmegaT afsluit, wordt dit bestand niet geleegd, om consistent te zijn aan het gebruikelijke gedrag
Selectie exporteren
28
Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord van het klembord. De geëxporteerde inhoud wordt gekopieerd naar het bestand selection.txt dat is geplaatst in de voorkeursmap van de gebruiker (zie Hoofdstuk 8, OmegaT bestanden en mappen). Item voor woordenlijst maken
Shift+Ctrl+G
Laat de gebruiker een item maken in het standaard bestand voor de woordenlijst.
Zoeken in project...
Ctrl+F
Opent een nieuw venster Zoeken.
Schakel Hoofd-/ kleine letters naar...
Shift+F3 (zie tekst)
Wijzigt hoofd-/kleine letters van de geaccentueerde tekst in het doelsegment naar de geselecteerde optie (Kleine letters, Hoofdletters of Alle woorden hoofdletters). Gebruik Shift+F3 om tussen de drie keuzes te schakelen. Indien geen tekst is geselecteerd, selecteert OmegaT het woord dat de letter bevat direct rechts naast de cursor.
Overeenkomst #N Ctrl+#N selecteren
(#N is een getal van 1 tot en met 5) - Selecteert de Ne overeenkomst die is weergegeven in het venster Overeenkomsten om het segment te vervangen of het daar in te voegen. De Paragraaf 2.2, “venster Overeenkomsten” beschrijft de codering van de kleuren in detail.
Als standaard vertaling gebruiken
Indien er meerdere alternatieve vertalingen beschikbaar zijn voor het actieve segment, kunt u het geselecteerde alternatief als de standaard vertaling instellen. Het item zal grijs worden als er slechts één vertaling beschikbaar is.
Alternatieve vertaling maken
Het ene en hetzelfde segment kan, afhankelijk van de context, verschillende vertalingen vereisen. Selecteer dit menuitem als de huidige vertaling niet van toepassing is en voer de alternatieve vertaling in.
1.3. Ga naar Tabel 5.5. menu Ga naar Volgende nietCtrl+U vertaalde segment
Verplaatst naar het volgende segment dat geen equivalent heeft in het vertaalgeheugen.
Volgende segment Ctrl+N of Enter of Tab
Verplaatst naar het volgende segment. Als het huidige segment het laatste in een bestand is, verplaatst het naar het eerste segment van het volgende bestand.
Vorige segment
Ctrl+P of Ctrl+Enter of Ctrl+Tab
Verplaatst naar het vorige segment. Als het huidige segment het eerste in een bestand is, verplaatst het naar het laatste segment van het vorige bestand.
Segmentnummer... Ctrl+J
Het segment wordt geopend segmentnummer wordt ingevoerd.
Volgende notitie
Het volgende segment waar een notitie aan is verbonden, zal openen.
Vorige notitie
Het vorige segment met een notitie zal openen.
Verder in geschiedenis...
Ctrl+Shift+N
OmegaT onthoudt de verwerkte segmenten. Met deze opdracht kunt u vooruit naar het segment dat u eerder verliet met de opdracht Terug in geschiedenis... 29
als
zijn
Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord Terug in geschiedenis...
Ctrl+Shift+P
Met deze opdracht kunt u één segment terug in de tijd gaan, om later terug te keren naar het huidige segment met behulp van de opdracht Verder in geschiedenis... hieronder.
1.4. Weergave Tabel 5.6. menu Weergave Vertaalde segmenten markeren
Indien aangevinkt, zullen de vertaalde segmenten in geel worden geaccentueerd.
Niet-vertaalde segmenten markeren
Indien aangevinkt, zullen de niet-vertaalde segmenten in paars worden geaccentueerd.
Bronsegmenten weergeven
Indien aangevinkt, zullen de bronsegmenten in groen worden geaccentueerd. Indien niet aangevinkt, zullen de bronsegmenten niet worden weergegeven.
Niet-unieke segmenten markeren
Indien aangevinkt zullen niet-unieke segmenten bleekgrijs worden gemarkeerd.
Segmenten met opmerkingen markeren
In aangevinkt zullen segmenten met opmerkingen cyaankleurig worden gemarkeerd. Deze markering heeft prioriteit boven Vertaalde segmenten markeren en Niet-vertaalde segmenten markeren.
Niet-afbreekbare spaties markeren
Indien aangevinkt worden niet-afbreekbare spaties in het segment met een grijze achtergrond weergegeven.
Info over wijzigingen
Instellen van de optie Info over wijzigingen op Weergave voor huidige segment zal datum en tijd en de auteur weergeven van de laatste wijziging aan het huidige segment. Het instellen op Weergave voor alle segmenten geeft deze informatie weer voor alle segmenten en Niets weergeven schakelt deze optie uit.
1.5. Extra Tabel 5.7. menu Extra Tags valideren
Ctrl+T: Controleert op ontbrekende of misplaatste tags in opgemaakte bestanden. Zal een lijst weergeven waarin de segmenten met tagfouten en mogelijke onvolkomenheden staan. Zie Tagvalidatie en Hoofdstuk 12, Werken met opgemaakte tekst.
Tags verwijderen
Indien ingeschakeld worden alle tags voor opmaak verwijderd uit de bronsegmenten. Dit is handig als teksten worden afgehandeld waarin in-regelige opmaak geen echt nut heeft (bijv. ge-OCRde pdf, slecht geconverteerde .odt of .docx, etc.) Alleen in-regelige tags worden verwijderd, dus normaal gesproken zou er geen probleem moeten zijn met het openen van de doeldocumenten. Niet-zichtbare opmaak (d.i. die niet als tags verschijnen in de bewerker van OmegaT) wordt in het doeldocument behouden.
Statistieken
Opent een nieuw venster en geeft de statistieken voor het project weer, d.i. de totalen voor het project en de totalen voor elk bestand in het project.
Statistieken voor overeenkomsten
Geeft de Statistieken voor overeenkomsten weer voor het project: het aantal herhalingen, exacte overeenkomsten, overeenkomsten en geen overeenkomsten, voor segmenten, woorden en in tekens. 30
Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord
1.6. Opties Tabel 5.8. menu Opties Tab gebruiken om Stelt de toets voor het valideren van het segment in op Tab in plaats door te gaan van de standaardtoets Enter. Deze optie is handig voor sommige invoersystemen voor Chinese, Japanse of Koreaanse tekens. Afsluiten altijd bevestigen
Het programma zal u altijd om bevestiging vragen om af te sluiten.
Machinevertaling
Stelt u in staat om de aangeboden programma's voor machinevertaling te activeren/deactiveren. Indien actief, zal Ctrl+M de suggestie in het doelgedeelte van het huidige segment invoegen.
Woordenlijst
gereserveerd voor toekomstig gebruik door plugins
TransTips
Stelt u in staat de mogelijkheid TransTips te activeren/deactiveren en stelt de optie er van in op Exacte overeenkomst. Met de geactiveerde TransTips zal een klik met rechts op een geaccentueerd woord in de bron een pop-upmenu openen met de items van de woordenlijst voor het woord waarop u hebt geklikt. U kunt dan op de geprefereerde vertaling klikken om die in te voegen in het doelsegment op de huidige positie. Met TransTips/Exacte overeenkomst ingeschakeld, zullen alleen volledige woorden worden gecontroleerd, anders zullen ook gedeelten van woorden overeenkomen.
Lettertype...
Toont het dialoogvenster om het lettertype voor de weergave van de tekst aan te passen. Gebruikers van oudere computers die het aanpassen van de venstergrootte heel traag vinden kunnen proberen om het lettertype te wijzigen. Bekijk Lettertype-instellingen in Diverse onderwerpen
Bestandsfilters...
Geeft het dialoogvenster Bestandsfilters weer bestandsafhandeling en het parsen te configureren.
Segmentatie...
Opent het venster Segmentatie-instellingen om de segmentatie van de tekst te configureren.
om
Spellingscontrole... Geeft het venster Spellingscontrole instellen weer om spellingscontrole te installeren, te configureren en te activeren.
de
de
Bewerken (gedrag)...
Geeft het dialoogvenster Vertaling bewerken weer om te configureren.
Tags valideren...
Voor programmeurs: Stelt u in staat om de opties voor Tags valideren te configureren en variabelen in het programma (%...) ook te controleren.
Team...
Voer hier uw naam in en die zal worden gekoppeld aan alle door u vertaalde segmenten.
Externe TMXen...
Laat de gebruiker beslissen hoe tags in vreemde TMX-bestanden (d.i. niet gegenereerd door OmegaT) moeten worden behandeld.
Weergave...
Bevat de optie om alle bronsegmenten in vet weer te geven en het eerste niet-unieke segment te markeren.
Opslaan...
Stelt de gebruiker in staat om de interval te selecteren - in minuten en seconden - tussen het opeenvolgende automatisch opslaan van het project. Het minimum is 10 seconden.
Inloggen Proxy...
Voer u gebruikersnaam en uw wachtwoord in, als u een proxy gebruikt om toegang te krijgen tot uw projecten.
Hoofdvenster herstellen
Herstelt de componenten van het hoofdvenster van OmegaT naar hun standaard status. Gebruik deze mogelijkheid in de gevallen dat u één of meer componenten heeft losgemaakt, verplaatst of verborgen en u ze niet terug kan krijgen op de manier die u wilt. Het kan ook worden
31
Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord gebruikt als vensters er niet uitzien zoals u verwachtte na een upgrade van OmegaT.
1.7. Help Tabel 5.9. menu Help Gebruikershandleiding... F1: Opent de Help-browser met deze handleiding in een afzonderlijk venster. Over...
Geeft auteursrechten, dankwoorden en licentie-informatie weer.
2. Toetsenbord sneltoetsen De volgende sneltoetsen zijn beschikbaar in het hoofdvenster. Als een ander venster op de voorgrond staat, klik dan op het hoofdvenster om het weer op de voorgrond te plaatsen of druk op Esc om dat venster te sluiten. Sneltoetsen worden geactiveerd door te drukken op Ctrl en een letter. Sommige sneltoetsen gebruiken ook andere toetsen. Voor de leesbaarheid worden letters hier geschreven als hoofdletters. Ctrl wordt gebruikt op Windows, UNIX en UNIX-achtige besturingssystemen die een toetsenbord hebben met de Ctrl / Control-toets. Mac-gebruikers zouden in plaats daarvan de cmd+toets moeten gebruiken. Op toetsenborden van Apple heeft de cmd-toets een label "command" of een merkteken van Apple er op. • Projectbeheer • Bewerken • Verplaatsen • Verwijzingsvensters • Andere
2.1. Projectbeheer Tabel 5.10. Sneltoetsen voor projectbeheer Project openen
Ctrl+O
Geeft een dialoogvenster weer om een reeds bestaand project te zoeken.
Opslaan
Ctrl+S
Slaat het huidige werk op in het interne vertaalgeheugen (bestand project_save.tmx dat staat in de map omegat van het project).
Project sluiten
Shift+Ctrl+W
Sluit het huidige project.
Vertaalde documenten maken
Ctrl+D
Maakt de vertaalde documenten in de map Target van het project en maakt de bestanden voor het vertaalgeheugen (level1, level2 en omegat tmxbestanden) in de hoofdmap van het project.
Projecteigenschappen Ctrl+E
Geeft de instellingen voor het project weer om die aan te passen, indien gewenst.
2.2. Bewerken Tabel 5.11. Sneltoetsen Bewerken Laatste actie ongedaan maken
Ctrl+Z
Maakt de laatste actie in het huidige doelsegment ongedaan 32
Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord Laatste actie opnieuw
Ctrl+Y
Overeenkomst #N Ctrl+#N selecteren
Voert opnieuw de laatste bewerking uit die zojuist in het huidige doelsegment ongedaan werd gemaakt #N is een getal van 1 tot en met 5. De sneltoets selecteert de Ne overeenkomst die wordt weergegeven in het venster Overeenkomsten (de eerste overeenkomst wordt standaard geselecteerd)
Vervangen door overeenkomst
Ctrl+R
Vervangt de inhoud van het huidige doelsegment door de geselecteerde overeenkomst (de eerste overeenkomst wordt standaard geselecteerd)
Overeenkomst invoegen
Ctrl+I
Voegt de geselecteerde overeenkomst in op de cursorpositie in het huidige doelsegment (de eerste overeenkomst wordt standaard geselecteerd)
Vervangen door bron
Ctrl+Shift+R
Vervangt de inhoud van het huidige doelsegment door de inhoud van de brontekst
Bron invoegen
Ctrl+Shift+I
Voegt de inhoud van de brontekst in op de cursorpositie in het huidige doelsegment
Brontags invoegen Ctrl+Shift+T
Voegt de brontags in op de cursorpositie in het huidige doelsegment.
Zoeken in project
Ctrl+F
Geeft een dialoogvenster weer waarmee zoekacties kunnen worden uitgevoerd binnen het project
Vervangen door machinevertaling
Ctrl+M
Vervangt het doelsegment door de machinevertaling van de bron. Geen actie indien machinevertaling is gedeactiveerd (zie Menu > Opties > Machinevertaling).
Selectie exporteren
Shift+Ctrl+C
Exporteert de huidige selectie tekstbestand voor verwerking.
Item voor woordenlijst maken
Shift+Ctrl+G
Laat de gebruiker een item maken in het standaard bestand voor de woordenlijst.
naar
een
2.3. Verplaatsen Tabel 5.12. Sneltoetsen Verplaatsen Volgende nietCtrl+U vertaalde segment
Verplaatst het bewerkingsveld naar het volgende segment dat nog niet geregistreerd is in het vertaalgeheugen van het project
Volgende segment Ctrl+N, Enter of Return
Verplaatst het bewerkingsveld naar het volgende segment
Vorige segment
Ctrl+P
Segmentnummer... Ctrl+J
Verplaatst het bewerkingsveld naar het vorige segment Verplaatst naar het ingevoerde segmentnummer
Terug in geschiedenis...
Ctrl+Shift+P
Verplaats één segment terug in de geschiedenis.
Verder in geschiedenis...
Ctrl+Shift+N
Verplaatst één geschiedenis.
segment
naar
voren
2.4. Andere Tabel 5.13. Diverse sneltoetsen Lijst projectbestanden
Ctrl+L
Geeft de lijst met projectbestanden weer
33
in
de
Sneltoetsen voor menu en het toetsenbord Tags valideren
Ctrl+T
Opent het venster Tags valideren.
Selectie exporteren
Shift+Ctrl+C
Exporteert de huidige selectie of de huidige bron, als er geen tekst is geselecteerd. De tekst wordt geëxporteerd naar een bestand met platte tekst.
Zoeken in project
Ctrl+F
Opent een nieuw venster Zoeken.
Helpbestanden
F1
Geeft de OmegaT helpbestanden weer in een afzonderlijk venster
34
Hoofdstuk 6. Projecteigenschappen 1. dialoogvenster Eigenschappen Het dialoogvenster Project → eigenschappen... (Ctrl+E) wordt gebruikt om de projectmappen en talen te definiëren en aan te passen. Het is mogelijk om de projecteigenschappen gedurende een vertaalsessie aan te passen. Onthoud dat wijzigen van de instellingen voor het project consequenties kan hebben, in het bijzonder als het project al is opgestart. De veiligste manier is echter om, totdat u wat meer ervaring hebt met OmegaT, alle instellingen als vast te beschouwen als de vertaling eenmaal is begonnen - tenzij u zich natuurlijk realiseert dat er een grote vergissing is gemaakt. Zie het gedeelte Gegevensverlies voorkomen voor manieren om uw werk te beveiligen.
Afbeelding 6.1. venster Projecteigenschappen
35
Projecteigenschappen Het bevat: • Een gebied om de bron- en doeltalen van het project in te stellen U kunt de bron- en doeltalen handmatig instellen of het menu met de keuzelijsten gebruiken. Onthoud goed dat het wijzigen van de talen er voor kan zorgen dat het de huidige gebruikte vertaalgeheugens onbruikbaar kan maken omdat hun taal niet meer overeenkomt met de nieuwe talen. • Keuzevak Inschakelen segmentering op zin-niveau De instellingen voor segmentatie hebben alleen betrekking op de manier waarop de bronbestanden door OmegaT worden afgehandeld. De vooraf ingestelde manier van het segmenteren van de bronnen is de segmentering op zin-niveau, dus dit keuzevak zou in normale gevallen geselecteerd moeten worden gelaten. In sommige uitzonderlijke gevallen kan het alternatief, d.i. segmenteren op alinea's, de voorkeur genieten. Wijzigen van deze vlag past niet de segmentatie van de reeds bestaande vertaalgeheugens aan. Indien u gedurende de vertaling besluit om te schakelen van zin- naar alinea-vertaling, zal het interne vertaalgeheugen van het project niet worden gewijzigd (OmegaT kan oude vertaalgeheugens bijwerken die geen gebruik maakten van zin-segmentatie, maar niet andersom). Wijzigen van de instellingen voor segmentatie kunnen er voor zorgen dat sommige reeds vertaalde segmenten opgedeeld of samengevoegd worden. Zij zullen dan effectief terugkeren naar de status "niet vertaald" omdat zij niet overeenkomen met de opgenomen segmenten in het projectgeheugen, zelfs als de originele vertaling daar nog steeds in staat. • Knop Segmentatie... De segmentatieregels zijn in het algemeen geldig voor alle projecten. De gebruiker echter wil misschien een set regels genereren, specifiek voor het betreffende project. Gebruik deze knop om een dialoogvenster te openen dat het keuzevak Projectspecifieke segmentatieregels activeert, en ga dan door met het aanpassen van de segmentatieregels, zoals gewenst. De nieuwe set regels zal worden opgeslagen tezamen met het project en zal niet botsen met de algemene set segmentatieregels. Deselecteer het keuzevak om projectspecifieke segmentatieregels te verwijderen. Bekijk hoofdstuk Bronsegmentatie voor meer informatie over segmentatieregels. Hint: de set segmentatieregels voor een bepaald project wordt opgeslagen als project/ omegat/segmentation.conf. • Knop Bestandsfilters... Op eenzelfde manier als hierboven kan de gebruiker project-specifieke bestandsfilters maken, die tezamen met het project zullen worden opgeslagen en alleen geldig zullen zijn voor het huidige project. Klik op de knop Bestandsfilters ... , en activeer het keuzevak Projectspecifieke filters inschakelen in het venster dat opent om een set projectspecifieke bestandsfilters te maken. Een kopie van de gewijzigde configuratie van de filters zal met het project worden opgeslagen. Deselecteer het keuzevak om projectspecifieke bestandsfilters te verwijderen. Onthoud dat in het menu Opties->Bestandsfilters, de globale filters voor de gebruikers worden gewijzigd, niet de filters voor het project. Bekijk hoofdstuk Bestandsfiltersvoor meer over het onderwerp. Hint: de set bestandsfilters voor een bepaald project wordt opgeslagen als project/omegat/ filters.xml. • Keuzevak Automatisch vergroten van vertaling In het geval dat er niet-unieke segmenten in brondocumenten staan biedt het keuzevak Automatisch vergroten van vertaling de gebruiker de volgende twee mogelijkheden met betrekking tot automatische vertaling: indien geselecteerd zal het eerste vertaalde
36
Projecteigenschappen segment worden beschouwd als de standaard vertaling en de tekst van het doel zal automatisch worden gebruikt voor latere hits gedurende het vertaalproces. Foutief vertaalde segmenten kunnen natuurlijk later handmatig worden gecorrigeerd met behulp vanAlternatieve vertaling maken. Als het keuzevak Automatisch vergroten van vertaling niet is geselecteerd zullen de segmenten met alternatieve vertalingen niet vertaald worden totdat de gebruiker heeft bepaald welke vertaling moet worden gebruikt. • keuzevak Tags verwijderen Indien ingeschakeld worden alle tags voor opmaak verwijderd uit de bronsegmenten. Dit is in het bijzonder handig als teksten worden afgehandeld waarin in-regelige opmaak geen echt nut heeft (bijv. ge-OCRde pdf, slecht geconverteerde .odt of .docx, etc.) In een normaal geval zou het altijd mogelijk moeten zijn om de doeldocumenten te kunnen openen, omdat alleen de in-regelige tags worden verwijderd. Niet-zichtbare opmaak (d.i. die niet als tags verschijnen in de bewerker van OmegaT) wordt in de doeldocumenten behouden. • Een gebied voor het instellen van de projectmappen Hier kunt u verschillende submappen selecteren, bijvoorbeeld de submap met bronbestanden, submap voor doelbestanden etc. Indien u namen voor mappen invoert die nog niet bestaan, zal OmegaT die voor u maken. Voor het geval u van plan bent de projectmappen aan te passen, onthoudt dan dat daarmee niet de bestanden uit oude mappen naar de nieuwe locatie worden verplaatst.
37
Hoofdstuk 7. Bestandsfilters OmegaT omvat zeer aanpasbare filters die u in staat stellen verschillende aspecten in te stellen. Bestandsfilters zijn gedeelten van code die in staat zijn om: • Het document in enkele specifieke bestandsformaten te lezen. Bijvoorbeeld platte tekstbestanden. • De te vertalen inhoud uit het bestand te halen. • Automatische wijzigingen in de vertaalde bestandsnamen van de documenten te maken door de te vertalen inhoud te vervangen door de vertaling. Bekijk het menu Opties > Bestandsfilters ... om te zien welke bestandsindelingen kunnen worden afgehandeld door OmegaT. De meeste gebruikers zullen tevreden zijn met de standaard ingestelde opties. Als u dat niet bent opent u het hoofd dialoogvenster door in het hoofdmenu Opties → Bestandsfilters... te selecteren. U kunt ook project-specifieke bestandsfilters inschakelen, die alleen zullen worden gebruikt voor het huidige project, door de optie Bestandsfilters... in Project → Eigenschappen te selecteren. U kunt projectspecifieke filters inschakelen via Project → Eigenschappen.... Klik op de knop Bestandsfilters en activeer het keuzevak Projectspecifieke filters inschakelen. Een kopie van de configuratie van de filters zal in dit geval met het project worden opgeslagen. Indien u later filters wijzigt zullen alleen de projectfilters worden bijgewerkt, waarbij de filters voor de gebruikers ongewijzigd zullen blijven. Waarschuwing! Als u de segmentatie-opties wijzigt als een project geopend is moet u het project herladen vóórdat de wijzigingen effect hebben.
1. dialoogvenster Bestandsfilters Dit dialoogvenster toont de beschikbare bestandsfilters. Als u OmegaT niet wilt gebruiken om bestanden van een bepaald type te vertalen, kunt u het betreffende filter uitschakelen door het keuzevak naast de naam niet te selecteren. OmegaT zal dan de betreffende bestanden weglaten bij het laden van projecten en zal ze ongewijzigd kopiëren bij het maken van de doeldocumenten. Als u het filter opnieuw wilt gebruiken, selecteer dan het keuzevak. Klik op Standaardinstellingen om de bestandsfilters terug te zetten naar de standaard instellingen. Selecteer het filter uit de lijst en klik op Bewerken om aan te geven welke bestanden in welke coderingen het filter moet verwerken.
2. Filteropties Verschillende filters (Tekstbestanden, XHTML-bestanden, HTML- en XHTML-bestanden, OpenDocument-bestanden en Microsoft Open XML-bestanden) hebben één of meer specifieke opties. Selecteer, om de opties aan te passen, het filter uit de lijst en klik op Opties. De beschikbare opties zijn: Tekstbestanden • Alineasegmentatie op regeleinden, lege regels of nooit: als regels voor zinsegmentatie actief zijn, zal de tekst verder worden gesegmenteerd overeenkomstig de hier geselecteerde optie. PO-bestanden • Blanco vertalingen in het doelbestand toestaan: 38
Bestandsfilters Indien ingeschakeld zal, wanneer een PO-segment (wat een gehele alinea kan zijn) niet is vertaald, de vertaling leeg zijn in het doelbestand. Technisch gesproken zal het segment msgstr in het PO-doelbestand, indien gemaakt, leeg zijn. Het staat standaard aan, omdat dit het standaard gedrag is voor PO-bestanden. Indien de optie is uitgeschakeld, zal de brontekst worden gekopieerd naar het doelsegment. • PO-koptekst overslaan De koptekst van de PO zal worden overgeslagen en niet worden gewijzigd, als deze optie is geselecteerd. • Automatisch vervangen van 'nplurals=INTEGER; &plural=EXPRESSION;' in koptekst De optie maakt het voor OmegaT mogelijk om de specificatie in de koptekst van het PObestand te overschrijven en de standaard voor de geselecteerde doeltaal te gebruiken. XHTML-bestanden • Codering-declaratie aan HTML- en XHTML-bestanden toevoegen of herschrijven: vaak moeten de doelbestanden een andere tekenset voor de codering hebben dan die in het bronbestand (of dat nu expliciet gedefinieerd is of als gevolg van). Met behulp van deze optie kan de vertaler specificeren of in de doelbestanden de declaratie voor de codering moet worden opgenomen. Als bijvoorbeeld het filter UTF8 specificeert als het schema voor codering voor de doelbestanden, zal het selecteren van Altijd er voor zorgen dat deze informatie zal wordne opgenomen in de vertaalde bestanden. • Vertaal de volgende attributen: De geselecteerde attributen zullen als segmenten in het venster Bewerken verschijnen. • Start een nieuwe alinea bij: De
HTML-tag zal een alinea voor segmentatiedoeleinden maken. • Tekst die overeenkomt met reguliere uitdrukking overslaan: De tekst die overeenkomt met de reguliere uitdrukking wordt overgeslagen. Dit wordt in de tagvalidatie in rood weergegeven. Tekst in het bronsegment die overeenkomt wordt cursief weergegeven. • Vertaal het attribuut 'content' van metatags niet: ... : De volgende metatags zullen niet worden vertaald. • Vertaal NIET de inhoud van tags met de volgende paren van sleutels en waarden voor attributen (door komma's gescheiden):: een overeenkomst in de lijst met sleutelwaardenparen zorgt er voor dat de inhoud van tags zal worden genegeerd Het is soms handig om enkele tags niet te vertalen te maken, gebaseerd op de waarde van attributen. Bijvoorbeeld: <span translate="no"> U kunt sleutelwaardenparen definiëren voor tags die niet vertaald moeten worden. Voor het voorbeeld hierboven zou het veld bevatten: class=hide, translate=no Microsoft Office Open XML-bestanden U kunt selecteren welke elementen vertaald moeten worden. Zij zullen als afzonderlijke segmenten in de vertaling verschijnen. • Word: Niet-zichtbare tekst met instructies, Notities, Voetnoten, Eindnoten, Voetteksten • Excel: Notities, Werkbladnamen • Powerpoint: Dianotities, Diamodellen, Dia-lay-outs • Globaal: Grafieken, Diagrammen, Tekeningen, WordArt • Andere opties:
39
Bestandsfilters • Hoeveelheid tags: Indien geselecteerd zullen tags, zonder vertaalbare tekst er tussen, worden samengevoegd tot enkele tags. • Spaties voor alle tags behouden: Indien geselecteerd zal "witruimte" (d.i. spaties en nieuwe regels) worden behouden, zelfs als dat niet technisch is ingesteld in het document. HTML- en XHTML-bestanden • Codering-declaratie aan HTML- en XHTML-bestanden toevoegen of herschrijven: Altijd (standaard), Alleen als (X)HTML-bestand een kop heeft, Alleen als (X)HTML-bestand een codering-declaratie heeft, Nooit • Vertaal de volgende attributen: De geselecteerde attributen zullen als segmenten in het venster Bewerken verschijnen. • Start een nieuwe alinea bij: De
HTML-tag zal een alinea voor segmentatiedoeleinden maken. • Tekst die overeenkomt met reguliere uitdrukking overslaan: De tekst die overeenkomt met de reguliere uitdrukking zal worden overgeslagen. • Vertaal het attribuut 'content' van metatags niet: ... : De volgende metatags zullen niet worden vertaald. • Vertaal NIET de inhoud van tags met de volgende paren van sleutels en waarden voor attributen (door komma's gescheiden):: een overeenkomst in de lijst met sleutelwaardenparen zorgt er voor dat de inhoud van tags zal worden genegeerd Tekstbestanden • Alineasegmentatie op regeleinden, lege regels of nooit: als regels voor zinsegmentatie actief zijn, zal de tekst verder worden gesegmenteerd overeenkomstig de hier geselecteerde optie. Open Document Format (ODF)-bestanden • U kunt selecteren welke van de volgende elementen vertaald moeten worden. Indexitems, bladwijzers, verwijzingen naar bladwijzers, notities, opmerkingen, notities in presentaties, koppelingen (URL), werkbladnamen
3. dialoogvenster Filter bewerken Het dialoogvenster stelt u in staat om de patronen van de bronbestandsnaam te bewerken van de bestanden die het filter zal verwerken, de bestandsnamen van vertaalde bestanden aan te passen en te selecteren welke coderingen het zal gebruiken bij het laden van het bestand en zijn vertaalde tegenhanger. Pas de velden direct aan of klik op Bewerken om een patroon voor het bestandsfilter aan te passen. Klik op Toevoegen om een nieuw patroon voor een bestandsfilter toe te voegen. Hetzelfde dialoogvenster wordt gebruikt om een patroon toe te voegen of een bepaald patroon te bewerken. Het dialoogvenster is handig omdat het een speciale bewerker voor het patroon van de doelbestandsnaam heeft waarmee u de namen van de te maken bestanden aan kunt passen.
3.1. Type bronbestand, patroon voor bestandsnaam Als OmegaT een bestand tegenkomt in zijn bronmap, probeert dat het filter te selecteren gebaseerd op de extensie van het bestand. Meer precies: OmegaT probeert of van elk filter het patroon van de bestandsnaam overeenkomt met de bestandsnaam. Het *.xhtmlpatroon zal bijvoorbeeld overeenkomen met elk bestand met de extensie .xhtml. Als het juiste filter is gevonden wordt dat voor verdere verwerking toegepast op het betreffende
40
Bestandsfilters bestand. Standaard zal bijvoorbeeld het XHTML-filter worden gebruikt bij het verwerken van bestanden met de extensie .xhtml. U kunt bestandsnaam-patronen toevoegen of wijzigen voor bestanden die door elk filter worden afgehandeld. Patronen voor bronbestandsnamen gebruiken jokertekens die overeenkomen met die in Zoeken. Het teken '*' komt overeen met nul of meer tekens. Het teken '?' komt overeen met exact één teken. Alle andere tekens vertegenwoordigen zichzelf. Als u bijvoorbeeld wilt dat het tekstfilter readme-bestanden (readme, read.me en readme.txt) afhandelt, zou u het patroon read* moeten gebruiken.
3.2. Coderen van bron- en doelbestanden Slechts een beperkt aantal bestandsformaten specificeren een voorgeschreven codering. Bestandsformaten die hun codering niet specificeren zullen de codering gebruiken die u instelt voor de extensie die overeenkomt met hun naam. Standaard zullen bijvoorbeeld .txt-bestanden worden geladen met behulp van de standaard codering van uw besturingssysteem. U kunt de broncodering voor elk verschillend bronbestandsnaampatroon wijzigen. Zulke bestanden kunnen ook in elke codering worden weggeschreven. Als standaard heeft het vertaalde bestand dezelfde codering als de codering van het bronbestand. Velden voor bron- en doelcodering gebruiken combinatievakken waarin alle ondersteunde coderingen zijn opgenomen.
laat de keuze van de codering aan OmegaT over. Zo werkt het: • OmegaT identificeert de codering van het bronbestand door de declaratie van de codering te gebruiken, indien aanwezig (HTML-bestanden, op XML gebaseerde bestanden). • OmegaT is geïnstrueerd om een voorgeschreven codering te gebruiken voor bepaalde bestandsformaten ( Java-properties etc) • OmegaT gebruikt de standaard codering van het besturingssysteem voor tekstbestanden.
3.3. Doelbestandsnaam Soms wilt u misschien de bestanden die u vertaalde automatisch hernoemen, bijvoorbeeld door een taalcode achter de bestandsnaam te zetten. Doelbestandsnaam-patronen gebruiken een speciale syntaxis, dus als u dit veld zou willen bewerken, moet u op Bewerken... klikken en het dialoogvenster Patroon bewerken gebruiken. Klik op Standaardinstellingen als u terug wilt keren naar de standaard configuratie van het filter. U kunt de naam ook direct aanpassen in het veld voor het patroon van het doelbestand of het dialoogvenster Bestandsfilters. Het dialoogvenster Patroon bewerken biedt, naast andere, de volgende opties: • Standaard is ${filename} - volledige bestandsnaam van het bronbestand met extensie: in dit geval is de naam van het vertaalde bestand hetzelfde als dat van het bronbestand. • ${nameOnly} - laat u alleen de naam van het bronbestand invoegen zonder de extensie. • ${extension} - de originele bestandsextensie • ${targetLocale} - locale-code voor doel (in de vorm "xx_YY"). • ${targetLanguage} - de doeltaal en landcode samen (in de vorm "XX-YY"). • ${targetLanguageCode} - de doeltaal - alleen "XX" • ${targetCoutryCode} - de doel-landcode - alleen "YY" • ${timestamp-????} - datum en tijd van het systeem op het moment van genereren in verschillende patronen Bekijk documentatie van Oracle [http://docs.oracle.com/javase/1.4.2/docs/api/java/text/ SimpleDateFormat.html] voor voorbeelden van de patronen voor "SimpleDateFormat" 41
Bestandsfilters • ${system-os-name} - besturingssysteem van de gebruikte computer • ${system-user-name} - systeem gebruikersnaam • ${system-host-name} - systeem hostnaam • ${file-source-encoding} - codering bronbestand • ${file-target-encoding} - codering doelbestand • ${targetLocaleLCID} - Microsoft locale voor doel Aanvullende varianten zijn beschikbaar voor variabelen ${nameOnly} en ${Extension}. In het geval dat de bestandsnaam een niet unieke naam heeft, kan men variabelen in de vorm ${name only-aantal extensies} en ${extension-aantal extensies} toepassen. Als bijvoorbeeld het originele bestand is genaamd Document.xx.docx, zullen de volgende variabelen de volgende resultaten geven: • ${nameOnly-0} Document • ${nameOnly-1} Document.xx • ${nameOnly-2} Document.xx.docx • ${extension-0} docx • ${extension-1} xx.docx • ${extension-2} Document.xx.docx
42
Hoofdstuk 8. OmegaT bestanden en mappen OmegaT werkt met drie bestandstypen. • Projectbestanden vertaling: Deze vormen een vertaalproject. Verlies van deze bestanden kan de integriteit van het project beïnvloeden alsmede de mogelijkheid van het voltooien van uw werk. Projectbestanden zijn de meest belangrijke bestanden in OmegaT. Het zijn de bestanden waarmee u dagelijks hebt te maken bij het vertalen. • Bestanden voor gebruikersinstellingen: Deze worden gemaakt als het gedrag van OmegaT wordt gewijzigd met voorkeursinstellingen voor de gebruiker. Verlies van deze bestanden zorgt er meestal voor dat OmegaT terugkeert naar de "fabrieksinstellingen". Dit kan soms enige problemen geven als u midden in een vertaling bent. • Toepassingsbestanden: Zij zijn opgenomen in het pakket dat u hebt gedownload. De meeste er van zijn nodig om OmegaT juist te laten functioneren. Als door enige oorzaak deze bestanden verloren gaan of beschadigd worden, download en herinstalleer OmegaT dan om ze allemaal terug te zetten.
1. Projectbestanden vertaling Een OmegaT vertaalproject bestaat uit een aantal bestanden en mappen. Als u een vertaalproject maakt, maakt OmegaT automatisch een map met de gespecificeerde naam aan en een lijst met mappen:
Afbeelding 8.1. OmegaT project
Alternatieve locaties voor sommige mappen kunnen worden gekozen bij het maken van het project of tijdens de vertaling. Het is daarom mogelijk om bestaande mappen te kiezen of mappen te maken op locaties die passen bij uw eigen werkwijze en projectbeheer. Open Project > Eigenschappen... of met Ctrl+E en maak de nodige aanpassingen om de locaties van de mappen te wijzigen nadat een project is gemaakt. 43
OmegaT bestanden en mappen In een bestandsbeheerder ziet een vertaalproject er precies zo uit als elke andere map en gedraagt zich ook zo. In het volgende voorbeeld bevat de map mijn projecten drie projecten van OmegaT:
Afbeelding 8.2. OmegaT projecten en mappen
Dubbelklikken op het item met het pictogram van OmegaT is voldoende om het project te openen. Een vertaalproject Voorbeeld_Project, gemaakt met de standaard instellingen, zal worden gemaakt als een nieuwe submap met de volgende structuur:
1.1. Bovenste map De bovenste map van een project bevat altijd het bestand OmegaT.Project, dat de parameters voor het project bevat zoals die zijn gedefinieerd in het venster Projecteigenschappen (Bestand > Eigenschappen). Als de vertaling vordert worden in deze map aanvullende bestanden (project_naam-omegat.tmx, project_naam-level1.tmx en project_naam-level2.tmx) gemaakt (en bijgewerkt gedurende het vertaalproces). Zij bevatten één en dezelfde inhoud voor het vertaalgeheugen in verschillende vormen, om in toekomstige projecten te worden gebruikt.
1.2. Submap dictionary Bij aanvang leeg, zal deze map woordenboeken bevatten die u zult toevoegen aan het project. Bekijk hoofdstuk Woordenboeken voor meer over dit onderwerp.
1.3. Submap glossary Deze map is bij aanvang leeg. Hij zal de woordenlijsten bevatten die u in het project zult gebruiken. Bekijk hoofdstuk Woordenlijsten voor meer over dit onderwerp.
1.4. Submap omegat De submap omegat bevat ten minste één en mogelijk meerdere andere bestanden. Het meest belangrijke bestand is hier project_save.tmx, dat het werkende vertaalgeheugen voor het project is. Back-ups van dit bestand (met de extensie bak) worden progressief toegevoegd aan deze map, eerst aan het begin van de vertaalsessie, aan het einde daarvan en als de vertaling vordert. Op deze manier wordt een onbedoeld verlies van gegevens vermeden bekijk Gegevensverlies voorkomen in hoofdstuk Diverse onderwerpen. Gedurende de vertaling kunnen als volgt aanvullende bestanden in deze map worden gecreëerd stats.txt
bevat de huidige statistieken van het huidige project. U kunt het bekijken door te selecteren Extra > Statistieken 44
OmegaT bestanden en mappen ignored_words.txt. learned_words.txt
worden gemaakt en gebruikt door de spellingscontrole. Als u al woorden hebt verzameld waarvan u wilt dat de spellingscontrole die negeert / accepteert, hoeft u slechts de corresponderende twee bestanden naar de submap omegat van uw huidige project te kopiëren.
project_stats_match.txt bevat de laatste statistieken voor overeenkomsten in het project, gegenereerd door Extra > Statistieken voor overeenkomsten segmentation.conf
indien aanwezig bevat het projectspecifieke segmentatieregels, indien vereist in Project > Eigenschappen ... Bekijk hoofdstuk Projecteigenschappen
filters.xml
indien aanwezig bevat het projectspecifieke bestandsfilters, indien vereist in Project > Eigenschappen ... Bekijk hoofdstuk Projecteigenschappen
1.5. Submap source De submap source bevat de bestanden die moeten worden vertaald. U kunt de bestanden er later aan toevoegen. Houdt er wel rekening mee dat de structuur van de submap source elke vorm mag hebben die u wilt. Indien de bestanden die vertaald moeten worden deel uitmaken van een boomstructuur (zoals op een website), hoeft u slechts de bovenste submap op te geven en zal OmegaT de gehele inhoud behouden, waarbij de boomstructuur intact blijft.
1.6. Submap target Deze submap is bij aanvang leeg. Selecteer Project → Vertaalde documenten maken (Ctrl+D) om er inhoud aan toe te voegen. Bestanden in de map source, of zij vertaald zijn of niet, worden dan hier gegenereerd, in dezelfde hiërarchie als die welke aanwezig is in de submap source. De inhoud van de submap target zal de huidige status van de vertaling weergeven, zoals die aanwezig is in het vertaalgeheugen van het project, opgeslagen in het huidige /omegat/project_save.tmx. Niet-vertaalde segmenten zullen hierbij hun brontaal behouden.
2. Bestanden met gebruikersinstellingen Gebruikersbestanden bevatten de informatie die van toepassing is voor alle projecten voor een bepaalde gebruiker; logs/OmegaT.log
Dit bestand slaat foutberichten van Java op terwijl OmegaT wordt uitgevoerd. Als OmegaT zich niet goed lijkt te gedragen is het belangrijk om dit bestand of het relevante gedeelte daarvan op te nemen in een foutenrapport.
script/
map die scriptbestanden bevat voor de plug-in Scripting, indien geïnstalleerd
filters.xml
standaard bestandsfilters voor de gebruiker
omegat.prefs
voorkeuren van OmegaT
segmentation.conf standaard segmentatieregels voor de gebruiker uiLayout.xml
Een xml-bestand met alle toegankelijke optie-instellingen voor de GUI.
Onthoud dat de standaard segmentatieregels en bestandsfilters kunnen worden overschreven door een projectspecifieke instelling (zie boven). De locatie van gebruikersbestanden is afhankelijk van het platform dat u gebruikt: Windows 2000 en XP
Documents and Settings\\Application Data\OmegaT
Windows Vista en 7
Users\\AppData\Roaming\OmegaT
45
OmegaT bestanden en mappen andere Windows
\OmegaT ( komt overeen met de locatie van de map "home" zoals die wordt vastgesteld door Java.)
Linux/Solaris/ FreeBSD
<User Home>/.omegat (.omegat is een map, de punt die voor de naam staat maakt die onzichtbaar tenzij u typt ls -a of een overeenkomende opdracht.)
MAC OS X
/Library/Preferences/OmegaT
Andere
3. Toepassingsbestanden OmegaT wordt uitgegeven als een pakket dat u kunt downloaden vanaf SourceForge. Hier wordt een platform-onafhankelijk pakket in een standaard Java-vorm overwogen. Alternatieven bevatten een Linux .tar-pakket, een Windows-installatieprogramma - met of zonder een Java Runtime Environment -, een Mac OS X-installatieprogramma en een broncodepakket voor ontwikkelaars. Het platform onafhankelijke pakket kan worden gebruikt op elk platform met een werkende Java 1.5 runtime omgeving, inclusief de platforms waarvoor een specifiek pakket bestaat. Het wordt geleverd als een gecomprimeerd bestand (zip- of tar-archief) dat u in de map van uw keuze moet uitpakken om te installeren. Het bestand kan gewoonlijk worden uitgepakt door op het gedownloade pakket te dubbelklikken. Als het archief is uitgepakt zal een map zijn gemaakt met de volgende inhoud: Bestand/ submap
Inhoud
/docs/
Alle bestanden van de gebruikershandleiding staan in deze map. U kunt ze in een internetbrowser openen om toegang te krijgen tot externe koppelingen.
/images/
Pictogrammen en logo-afbeeldingen
/lib/
Bevat Java-bestanden die nodig zijn om OmegaT uit te voeren.
join.html
Dit is een normaal html-bestand dat, eenmaal geopend in uw internetbrowser, u naar de OmegaT gebruikersgroep brengt die wordt gehost op Yahoo! Groups. Abonneren is niet noodzakelijk maar geeft u toegang tot aanvullende services, zoals bestanden en onregelmatige polls, daarnaast kunt u deelnemen aan discussies die zijn gerelateerd aan OmegaT. De archieven van de groep zijn openbaar en het raadplegen daarvan vereist geen abonnement op de groep.
changes.txt
Een relatief gedetailleerde lijst van aanpassingen tussen deze versie en de voorafgaande versies.
license.txt
De GNU GENERAL PUBLIC LICENSE. Deze licentie staat u toe om bepaalde dingen met OmegaT te doen, inclusief het aanpassen en distribueren ervan. Indien u bent geïnteresseerd in het aanpassen of distribueren van OmegaT, lees dit document dan zorgvuldig door en zorg er voor dat u bekend bent met alle implicaties vóórdat u iets anders doet. Als u twijfelt, aarzel dan niet om de projectleden direct te benaderen ofwel door hen een mail te sturen vanaf de pagina van SourceForge of door een publieke mail te sturen aan de gebruikersgroep.
doc-license.txt
De GNU GENERAL PUBLIC LICENSE. Deze licentie behandelt de documentatie. Zie boven.
readme.txt
Dit bestand is heel belangrijk en u zou het gelezen moeten hebben voordat u met OmegaT begon. Het bevat algemene informatie over OmegaT, waar meer informatie te vinden is, hoe mee te doen etc. Het is vertaald in een aantal talen.
Omegat
Een tekstbestand dat twee regels bevat: 46
OmegaT bestanden en mappen
#!/bin/bash java
java -jar OmegaT.jar $*
Linux- en OS X-gebruikers zouden dit handig kunnen vinden. Maak het uitvoerbaar (chmod +x OmegaT) vanaf de opdrachtregel nadat u zich er van overtuigd hebt dat u in de map /OmegaT_2.5/ bent. U kunt dan OmegaT starten door dit bestand vanaf de opdrachtregel uit te voeren.
OmegaT.bat
Een batch-bestand gebruikt om OmegaT te starten vanaf de opdrachtregel van Windows. Het bevat slechts de volgende regel:
java -jar OmegaT.jar %*
OmegaT.jar
De hoofdtoepassing OmegaT. U moet dit bestand aanroepen vanaf de opdrachtregel of starten vanuit uw bestandsbeheerder, gewoonlijk door er op te dubbelklikken, om OmegaT te starten.
47
Hoofdstuk 9. Te vertalen bestanden 1. Bestandsformaten U kunt OmegaT gebruiken om bestanden te vertalen in een aantal bestandsformaten. Er zijn twee basale typen bestandsformaten, platte tekst en opgemaakte tekst.
1.1. Platte-tekst bestanden Platte tekst-bestanden bevatten alleen maar tekst, zodat hun vertaling zo eenvoudig is als het typen van die vertaling. Er zijn meerdere methoden om de codering van een bestand te specificeren zodat de inhoud niet door elkaar wordt gegooid bij het openen in OmegaT. Zulke bestanden hebben geen informatie over opmaak naast de "witte ruimte" die wordt gebruikt om tekst uit te lijnen, alinea's aan te geven of pagina-einden in te voegen. Zij zijn niet in staat informatie te bevatten / te behouden met betrekking tot de kleur, lettertype etc. van de tekst. Momenteel ondersteunt OmegaT de volgende platte tekst-formaten: • ASCII tekst (.txt, etc.) • Gecodeerde tekst (*.UTF8) • Java bronbundels (*.properties) • PO-bestanden (*.po) • INI (sleutel=waarde) bestanden (*.ini) • DTD-bestanden (*.DTD) • DokuWiki-bestanden (*.txt) • SubRip titelbestanden (*.srt) • Magento CE Locale CSV-bestanden (*.csv) Andere platte-tekst bestanden kunnen worden behandeld door OmegaT door hun bestandstype te koppelen aan een ondersteund bestandstype (bijvoorbeeld .pod-bestanden zouden kunnen worden gekoppeld aan het ASCII tekstfilter) en ze voor te bewerken met specifieke segmentatieregels. PO-bestanden mogen zowel bron- als doeltekst bevatten. Vanuit dit oogpunt zijn zij platte tekstbestanden plus vertaalgeheugens. Indien voor een opgegeven bronsegment nog geen bestaande vertaling in het vertaalgeheugen van het project (project_save.tmx) aanwezig is, zal de huidige vertaling in project_save.tmx worden opgeslagen als de standaard vertaling. In het geval dat hetzelfde bronsegment echter al bestaat, maar met een andere vertaling, wordt de nieuwe vertaling opgeslagen als een alternatief.
1.2. Opgemaakte tekstbestanden Opgemaakte tekstbestanden bevatten zowel tekst als informatie, zoals lettertype, afmeting, kleur etc. Zij worden normaal gesproken gemaakt met tekst- of HTMLverwerkingsprogramma's. Zulke bestanden zijn ontworpen om hun informatie over de opmaak te behouden. Zulke informatie over de opmaak kan eenvoudig zijn zoals "dit is vet" of zo complex als tabelgegevens met verschillende lettertype-afmetingen, kleuren, posities etc. In de meeste vertalingen wordt het belangrijk geacht dat het vertaalde document er uitziet zoals het origineel. OmegaT stelt u in staat om dit te doen door het markeren van de tekens/ woorden die een speciale opmaak hebben met eenvoudig te bewerken tags. Vereenvoudigen van de opmaak van de originele tekst draagt enorm bij aan het verminderen van het aantal tags. Indien mogelijk zou het gelijk maken van gebruikte lettertypen, lettertype-afmetingen, 48
Te vertalen bestanden kleuren etc. het vertalen vereenvoudigen en het aantal mogelijke fouten in tags verminderen. Elk bestandstype wordt verschillend behandeld in OmegaT. Specifiek gedrag kan worden ingesteld in de bestandsfilters. Momenteel ondersteunt OmegaT de volgende opgemaakte tekst-formaten: • ODF - OASIS Open Document Format (*.ods, *.ots, *.odt, *.ott, *.odp, *.otp) • Microsoft Office Open XML (*.docx, *.dotx, *.xlsx, *.xltx, *.pptx) • (X)HTML (*.html, *.xhtml,*.xht) • HTML Help Compiler (*.hhc, *.hhk) • DocBook (*.xml) • XLIFF (*.xlf, *.xliff, *.sdlxliff) - van de variëteit bron=doel • QuarkXPress CopyFlowGold (*.tag, *.xtg) • ResX-bestanden (*.resx) • Android-bronbestanden (*.xml) • LaTex (*.tex, *.latex) • Help- (*.xml) en Manual- (*.hmxp) bestanden • Typo3 LocManager (*.xml) • WiX Localization (*.wxl) • Iceni Infix (*.xml) • Flash XML exporteren (*.xml) • Wordfast TXML (*.txml) • Camtasia voor Windows (*.camproj) • Visio (*.vxd) Andere opgemaakte tekst-bestanden kunnen worden afgehandeld door OmegaT door hun bestandstype te koppelen aan een ondersteund bestandstype, er van uitgaande dat de overeenkomende segmentatieregels ze juist zullen segmenteren.
2. Andere bestandsformaten Andere platte tekst- of opgemaakte tekst-bestandsformaten die mogelijk door OmegaT kunnen worden verwerkt zouden ook kunnen bestaan. Externe programma's kunnen worden gebruikt om bestanden te converteren naar ondersteunde formaten. De vertaalde bestanden moeten daarna weer terug worden geconverteerd naar het originele formaat. Als u bijvoorbeeld een verouderde versie van Microsoft Word hebt, die niet het ODT-formaat kan afhandelen, is hier een manier voor Wordbestanden met de extensie DOC: • importeer het bestand in Writer • sla het bestand op in de indeling ODT • vertaal het in het doel-ODT-bestand • laad het doelbestand in Writer • sla het bestand op als een DOC-bestand 49
Te vertalen bestanden De kwaliteit van het vertaalde bestand zal afhankelijk zijn van de kwaliteit van het heen-enweer converteren. Voor het uitvoeren van dergelijke conversies: zorg er voor dat alle opties zijn uitgeprobeerd. Controleer de thuispagina van OmegaT [http://www.omegat.org/] voor een bijgewerkte lijst van hulpprogramma's voor vertalingen.
3. Van rechts naar links talen Uitvulling van de bron- en doelsegmenten is afhankelijk van de projecttalen. Ze worden standaard links uitgevuld voor talen van Left-To-Right (LTR) en rechts uitgevuld voor talen van Right-To-Left (RTL). U kunt schakelen tussen de verschillende weergavemodi door in te drukken Shift+Ctrl+O (dit is de letter O en niet de numerieke 0). De schakeling met Shift+Ctrl+O heeft drie statussen: • standaard uitvulling, die wordt gedefinieerd door de taal • links uitvullen • rechts uitvullen Gebruiken van de modus RTL in OmegaT heeft geen enkele invloed op de modus weergeven van de vertaalde documenten die werden gemaakt in OmegaT. De modus weergeven van de vertaalde documenten zal moeten worden aangepast binnen de gewoonlijk gebruikte toepassing (zoals Microsoft Word) om ze weer te geven of te wijzigen (bekijk de relevante handleidingen voor de details). Gebruiken van Shift+Ctrl+O zorgt er voor dat zowel de tekstinvoer als de weergave in OmegaT worden gewijzigd. Door te klikken op het venster en te schakelen met de weergavemodus kan het afzonderlijk worden gebruikt voor alle drie vensters (Bewerken, Overeenkomsten en Woordenlijst). Het kan ook worden gebruikt in alle aanwezige invoervelden in OmegaT - in het zoekvenster, voor de segmentatieregels etc. Opmerking voor Mac OS X-gebruikers: gebruik de sneltoets Shift+Ctrl+O en niet cmd+Ctrl +O.
3.1. LTR- en RTL-tekenreeksen in segmenten mixen Bij het schrijven van pure RTL-tekst, kan de standaard (LTR) weergave worden gebruikt. In veel gevallen is het echter noodzakelijk om LTR-tekst in RTL-tekst in te bedden. Bijvoorbeeld in OmegaT-tags, productnamen die moeten worden behouden in de LTR-brontaal, tijdelijke plaatsaanduidingen in lokalisatie-bestanden en getallen in tekst. In dit soort gevallen is het noodzakelijk om te schakelen naar de modus RTL, zodat de RTL- (in feite twee richtingen) tekst correct wordt weergegeven. Waarbij dient te worden opgemerkt dat als OmegaT in de modus RTL staat, zowel de bron als het doel worden weergegeven in de modus RTL. Dit betekent dat als de brontaal in LTR is en de doeltaal is RTL, of vice versa, het nodig zou kunnen zijn om heen en weer te schakelen tussen de modi RTL en LTR om de bron te bekijken en eenvoudiger het doel in te voeren in hun respectievelijke modus.
3.2. OmegaT-tags in RTL-segmenten Zoals hierboven vermeld zijn OmegaT-tags LTR-tekenreeksen. Bij het vertalen tussen RTLen LTR-talen kan het nodig zijn dat de vertaler, om de tags juist te lezen uit de bron en om ze dan juist in te voeren in het doel, vele malen moet schakelen tussen de modi LTR en RTL. Indien het document het toelaat wordt het de vertaler sterk aangeraden om informatie over de opmaak uit het originele document te verwijderen zodat er zo weinig mogelijk tags als nodig is in de OmegaT-interface verschijnen. Volg de aanwijzingen die worden gegeven in Hints voor tagbeheer. Valideer de tags regelmatig (zie Tag-validatie) en maak met regelmatige tussenpozen vertaalde documenten (zie hieronder en Menu) om het eenvoudiger te maken om problemen te zien die opkomen. Een hint: vertalen van een 'platte tekst'-versie van de tekst en het op een later moment toevoegen van het noodzakelijke opmaakprofiel in de relevante toepassing zou misschien minder problematisch blijken te zijn. 50
Te vertalen bestanden
3.3. Vertaalde RTL-documenten maken Als het vertaalde document wordt gemaakt zal de weergaverichting hetzelfde zijn als die van het originele document. Als het originele document LTR was, moet de weergaverichting van het doeldocument handmatig worden gewijzigd naar RTL in de toepassing waarin het wordt weergegeven. Elke indeling voor de uitvoer heeft specifieke manieren om om te gaan met RTL-weergave, controleer de relevante handleidingen voor de toepassing voor details. Voor .docx-bestanden worden een aantal wijzigingen automatisch gedaan: • Alinea's, secties en tabellen wordne ingesteld op bidi • Runs (tekstelementen) worden ingesteld op RTL Het is soms mogelijk om de parameters voor weergave voor het bronbestand te wijzigen zodat dergelijke parameters worden geërfd door de doelbestanden, om te vermijden dat de parameters voor weergave voor de doelbestanden elke keer moeten worden gewijzigd als de bestanden worden geopend. Zulke wijzigingen zijn mogelijk in ODF-bestanden bijvoorbeeld.
51
Hoofdstuk 10. Bewerken (gedrag) Het dialoogvenster in Opties → Bewerken (gedrag)... laat de gebruiker bepalen hoe het huidige segment wordt geïnitialiseerd en afgehandeld.
Afbeelding 10.1. Bewerken (gedrag) opties
U vertaalt uw bestanden door van segment naar segment te gaan, waarbij elk segment op zijn beurt wordt bewerkt. Bij het verplaatsen tussen segmenten kunt u bepalen of het bewerkingsveld moet worden gevuld met een bestaande vertaling uit het venster Overeenkomsten of met de brontekst. In Opties → Bewerken (gedrag)... biedt OmegaT u de volgende alternatieven: De brontekst
U kunt de brontekst automatisch ingevoegd hebben in het bewerkingsveld. Dit is handig als teksten veel handelsnamen en andere woorden met hoofdletters bevat die intact gelaten moeten worden.
Segment leeg laten
OmegaT laat het bewerkingsveld leeg. Deze optie stelt u in staat om de vertaling in te voeren zonder de brontekst te hoeven verwijderen, hetgeen u een aantal toetsaanslagen scheelt (Ctrl+A en Del). Lege vertalingen zijn nu toegestaan. Zij worden als weergegeven in het bewerkingsvenster. Klik met rechts in een segment en selecteer "Lege vertaling instellen". Het item Vertaling verwijderen in hetzelfde pop-upmenu maakt het ook mogelijk de bestaande vertaling van het huidige segment te verwijderen. U bereikt hetzelfde door het doelsegment leeg te maken en te drukken op Enter.
Beste overeenkomst invoegen
OmegaT voegt de vertaling van de tekenreeks in die het meeste lijkt op de huidige bron, indien die boven de drempel van het percentage van overeenkomst komt dat in het dialoogvenster is ingesteld. Het voorvoegsel (is standaard 52
Bewerken (gedrag) leeg) kan worden gebruikt om vertalingen te taggen, wat wordt gedaan via fuzzy overeenkomsten. Indien u een voorvoegsel toevoegt (bijvoorbeeld [fuzzy]), kunt u deze vertalingen later traceren om te zien of zij juist zijn. De keuzevakken in het onderste gedeelte van het dialoogvenster dienen het volgende doel: Poging om nummers te converteren bij het invoegen van een overeenkomst
If this option is checked, when a fuzzy match is inserted, either manually or automatically, OmegaT attempts to convert the numbers in the fuzzy matches according to the source contents. Er zijn een aantal beperkingen: • Het bronsegment en de fuzzy overeenkomsten moeten dezelfde lijst met getallen bevatten • De getallen moeten exact hetzelfde zijn tussen de bron en de overeenkomsten voor het doel. • Alleen gehele getallen en eenvoudige getallen met zwevende komma (die de punt als decimaal scheidingsteken gebruiken, bijv. 5.4, maar niet 5,4 of 54E-01) worden in overweging genomen.
Vertaling mag gelijk zijn aan brontekst
Te vertalen documenten kunnen handelsnamen, namen of andere woorden met hoofdletters bevatten die hetzelfde moeten blijven in vertaalde documenten. Er zijn twee strategieën voor segmenten die slechts zulke onveranderlijke tekst bevatten. U zou kunnen besluiten om zulke segmenten niet te vertalen. OmegaT zal deze segmenten dan aanmerken als nietvertaald. Dit is de standaard. Het alternatief is om een vertaling in te voeren die identiek is aan de brontekst. OmegaT is in staat om te herkennen dat u dit gedaan hebt. Ga naar Opties → Bewerken (gedrag)... en selecteer het vak Vertaling mag gelijk zijn aan brontekst, om dit mogelijk te maken.
Segment naar tekstbestanden exporteren
De functie Tekst exporteren exporteert gegevens vanuit het huidige OmegaTproject naar platte tekst-bestanden. De gegevens worden geëxporteerd als het segment wordt geopend. De bestanden verschijnen in de submap /script in de map met gebruikersbestanden van OmegaT, en bevatten: • De inhoud van de brontekst van het segment (source.txt). • De inhoud van de brontekst van het segment (target.txt). • De tekst die door de gebruiker werd geaccentueerd, als Ctrl-Shift-C werd ingedrukt of als Bewerken > Selectie exporteren is geselecteerd (selection.txt). De inhoud van de bestanden wordt overschreven als een nieuw segment wordt geopend (source.txt en target.txt) of als een nieuwe selectie wordt geëxporteerd (selection.txt). De bestanden zijn niet-opgemaakte platte tekst-bestanden. Het gehele proces kan worden gestuurd en beheerd via op Tck/Tcl-gebaseerde scripts. Bekijk De functie Tekst exporteren in OmegaT gebruiken [http://www.omegat.org/en/ howtos/text_export.html] voor specificaties, voorbeelden en suggesties.
Ga naar volgende nietvertaalde segment stopt
Als we foutieve vertalingen willen vermijden in het geval van segmenten met verschillende mogelijke inhoud voor het
53
Bewerken (gedrag) wanneer er ten minste één alternatieve vertaling is.
doel, zal het selecteren van dit keuzevak er voor zorgen dat Ga naar volgende niet-vertaalde segment stopt bij het volgende dergelijke segment, ongeacht of het al is vertaald of niet.
54
Hoofdstuk 11. Werken met platte tekst 1. Standaard codering 'Platte-tekst'-bestanden - meestal met de extensie .txt - bevatten slechts tekstuele informatie en bieden geen helder gedefinieerde manier om de computer te vertellen welke taal zij bevatten. Het beste dat OmegaT in zo'n geval kan doen, is er van uitgaan dat de tekst is geschreven in de taal die de computer zelf gebruikt. Dit is geen probleem voor bestanden die zijn gecodeerd in Unicode met behulp van een 16-bit tekenset voor codering. Al de tekst echter werd gecodeerd in 8-bit, kan men worden geconfronteerd met de volgende vervelende situatie: in plaats van de tekst weer te geven voor Japanse tekens...
...zal het systeem het bijvoorbeeld als volgt weergeven:
De computer waarop OmegaT wordt uitgevoerd heeft Russisch als de standaard taal en dus worden de tekens in het Cyrillisch alfabet weergegeven en niet in Kanji.
2. De OmegaT-oplossing Er bestaan in principe drie manieren om dit op te lossen in OmegaT. Zij behelzen allemaal het gebruik van de bestandsfilters in het menu Opties. Wijzig de codering van uw bestanden naar Unicode
open uw bronbestand in een tekstverwerker die zijn codering juist interpreteert en sla het bestand op met de codering "UTF-8". Wijzig de bestandsextensie van .txt naar .utf8. OmegaT zal het bestand automatisch interpreteren als een UTF8-bestand. Dit is de beste algemene alternatief, het bespaart u problemen op de langere termijn.
Specificeer de codering voor uw 'platte tekst'-bestanden
- d.i. bestanden met de extensie .txt - : wijzig, in de sectie Tekstbestanden van het dialoogvenster Bestandsfilters, de Codering van bronbestand van naar de codering die overeenkomt met uw bron .txt-bestand, bijvoorbeeld .jp voor het bovenstaande voorbeeld.
Wijzig de extensies van uw 'platte tekst'-bestanden
bijvoorbeeld van .txt naar .jp voor Japanse platte teksten: voeg, in de sectie Tekstbestanden van het dialoogvenster Bestandsfilters, een nieuw Patroon voor bronbestanden toe (*.jp voor dit voorbeeld) en selecteer de toepasselijke parameters voor de bron- en doelcodering.
OmegaT heeft standaard het volgende lijstje beschikbaar om het voor u eenvoudiger te maken om sommige 'platte tekst'-bestanden te behandelen. • .txt-bestanden worden automatisch () door OmegaT geïnterpreteerd als zijnde gecodeerd in de standaard codering van de computer. • .txt1-bestanden zijn bestanden in ISO-8859-1, geschikt voor de meeste West-Europese talen. • .txt2-bestanden zijn bestanden in ISO-8859-2, die de meeste Centraal- en OostEuropese talen ondervangt) 55
Werken met platte tekst • .utf8 bestanden worden door OmegaT geïnterpreteerd als zijnde gecodeerd in UTF-8 (een codering die bijna alle talen in de wereld ondervangt). U kunt dat zelf controleren door het item Bestandsfilters te selecteren in het menu Opties. Als u bijvoorbeeld een Tsjechisch tekstbestand (zeer waarschijnlijk geschreven in de code ISO-8859-2) hebt, hoeft u alleen maar de extensie te wijzigen van .txt naar .txt2 en OmegaT zal de inhoud juist interpreteren. Indien u echter op zeker wilt spelen kunt u overwegen om dit soort bestanden te converteren naar Unicode, d.i. naar de bestandsindeling .utf8.
56
Hoofdstuk 12. Werken met opgemaakte tekst Informatie over opmaak die aanwezig is in het bronbestand moet meestal worden gereproduceerd in het doelbestand. De in-regelige informatie over opmaak van ondersteunde formaten (momenteel DocBook, HTML, XHTML, Open Document Format en Office Open XML (MS Office 2007 en later) wordt door OmegaT weergegeven als tags. Normaal gesproken worden tags genegeerd bij het bepalen van de gelijkheid tussen de verschillende teksten ten behoeve van overeenkomsten. Tags die zijn gereproduceerd in het vertaalde segment zullen aanwezig zijn in het vertaalde document.
1. Tags voor opmaak Namen van tags: De tags bestaan uit één tot drie tekens en een getal. Met unieke nummers kunnen de tags die met elkaar overeenkomen worden gegroepeerd en onderscheiden zich van de tags die dezelfde tekencombinatie hebben, maar in feite verschillend zijn. De gebruikte tekens in de tags proberen de onderliggende betekenis van de tag weer te geven (bijv. b voor vet, i voor cursief, etc.) Nummering van tags: Tags worden oplopend genummerd per groep van tags. "Taggroepen" in deze context zijn één enkele tag (zoals en ). Binnen een segment krijgt de eerste groep (paar of enkele) het nummer 0, de tweede het nummer 1, etc. Het eerste voorbeeld hieronder heeft 3 tag-groepen (een paar, een enkele en dan nog een ander paar), het tweede voorbeeld heeft slechts één groep (een paar). Paren en enkele: Tags zijn altijd óf enkel óf gepaard. Enkele tags geven informatie over de opmaak aan die niet van invloed is op de tekst er omheen (een extra spatie of regeleinde bijvoorbeeld). , <Enter><segment 2132> is een enkele tag en heeft geen effect op de omringende tekst. Tagparen geven gewoonlijk informatie over de stijl weer die van toepassing is op de tekst tussen de openingstag en de sluitingstag van een paar. en hieronder zijn gepaard en beïnvloeden de tekst log.txt. Onthoud dat de openingstag altijd vóór de bijbehorende sluitingstag moet komen: log.txt) voor het bijhouden van bewerkingen en fouten.<segment 3167> OmegaT maakt zijn tags voordat het proces van segmentatie van zinnen wordt uitgevoerd. Afhankelijk van de segmentatieregels kan het paar tags worden gescheiden naar twee opeenvolgende segmenten en zal de tagvalidatie een fout aangeven en de twee segmenten markeren.
2. Tag-bewerkingen Voorzichtigheid is geboden met tags. Als zij per ongeluk worden gewijzigd kan de opmaak van het uiteindelijke document corrupt worden. De basisregel is dat de volgorde van de tags in dezelfde volgorde moet worden behouden. Het is echter mogelijk, als bepaalde regels strikt worden gevolgd, om van deze basisregel af te wijken. 57
Werken met opgemaakte tekst Tags dupliceren: Kopieer ze eenvoudigweg naar de positie van uw keuze om tags te dupliceren. Onthoud dat in een paar de openingstag vóór de sluitingstag moet komen. De opmaak die wordt vertegenwoordigd door de groep die u dupliceerde zal op beide gedeelten worden toegepast. Voorbeeld: Deze opmaak zal hier worden gedupliceerd.<segment 0001> Na het dupliceren: Deze opmaak is hier gedupliceerd.<segment 0001> Verwijderen van taggroepen: Verwijder ze eenvoudigweg uit het segment om taggroepen te verwijderen. Onthoud dat van een paar zowel de openings- als de sluitingstag moet worden verwijderd om er voor te zorgen dat alle sporen van de opmaak correct worden uitgewist, anders zou het vertaalde bestand mogelijk beschadigd kunnen raken. Door een taggroep te verwijderen verwijdert u de gerelateerde opmaak uit het vertaalde document. Voorbeeld: Deze opmaak zal worden verwijderd.<segment 0001> Na het verwijderen: Deze opmaak is verwijderd.<segment 0001>
3. Taggroep nesten Wijzigen van de volgorde van een taggroep kan resulteren in het nesten van een taggroep binnen een andere taggroep. Dit is acceptabel zolang de omsluitende groep in zijn geheel de omsloten groep bevat. Met andere woorden, zorg er bij het verplaatsen van tagparen voor dat zowel de openings- als de sluitingstag ofwel binnen of buiten andere tagparen staan, anders zou het vertaalde bestand mogelijk beschadigd kunnen zijn en niet willen openen. Voorbeeld: Opmaak een zal worden genest binnen opmaak nul.<segment 0001> Na het nesten: Opmaak een is genest binnen opmaak nul.<segment 0001>
4. Taggroep overlappen Overlappen is het resultaat van slechte bewerkingen van tagparen en zal gegarandeerd leiden tot beschadiging van de opmaak en soms tot het helemaal niet openen van het vertaalde document. Voorbeeld: Opmaak one zal worden verminkt.<segment 0001> Na een slechte bewerking: Opmaak een is nu zeer verminkt.<segment 0001> 58
Werken met opgemaakte tekst
5. Opties voor valideren van tags Men kan enkele van de regels in het venster Opties > Tags valideren... instellen om het werken met tags aan te passen: Het hier vermelde gedrag is van toepassing op alle bronbestanden en niet op slechts enkele van de bestandstypen, zoals opgemaakte tekst. • Printf-variabelen - niet controleren, eenvoudige controleren, alle controleren OmegaT kan controleren of variabelen voor programmeren (zoals bijvoorbeeld %s) in de bron bestaan in de vertaling. U kunt bepalen om ze helemaal niet te controleren, de eenvoudige printf-variabelen te controleren (zoals %s %d etc) of alle typen printfvariabelen. • Eenvoudige Java MessageFormat-patronen controleren Activeren van dit keuzevak zal er voor zorgen dat OmegaT controleert of eenvoudige tags voor Java MessageFormat (zoals {0}) juist worden verwerkt. • Aangepaste tag(s) reguliere uitdrukking Een hier ingevoerde reguliere uitdrukking zal er voor zorgen dat OmegaT de gedetecteerde items behandelt als aangepaste tags. Het of het aantal tags en hun volgorde identiek is, net zoals dat het geval is als voor tags van OmegaT. • Fragment(en) die zouden moeten worden verwijderd uit de vertaling van de reguliere uitdrukking Men kan een reguliere uitdrukking invoeren voor ongewenste inhoud in het doel. Aanwezige overeenkomsten in het doelsegment zullen dan rood gekleurd worden, d.i. eenvoudig te identificeren en te corrigeren. Bij het zoeken naar fuzzy overeenkomsten wordt het patroon om te verwijderen genegeerd. Een vaste straf van 5 wordt toegevoegd als het verwijderde gedeelte niet overeenkomt met enig ander segment, dus de overeenkomst wordt niet weergegeven als 100%
6. Taggroep validatie De functie Tags valideren detecteert gewijzigde tags (of dat met opzet is gedaan of per ongeluk) en toont de betrokken segmenten. Het activeren van deze functie – Ctrl+T - zal een venster openen dat alle segmenten uit het bestand, waarvan wordt vermoed dat ze zijn verbroken of slechte tags zijn, bevat. Repareren van de tags en het opnieuw samenstellen van de doeldocumenten is eenvoudig met de functie Tags valideren. Het venster, dat wordt geopend door te drukken op Ctrl+T, heeft een kolom met 3 tabellen met een koppeling naar het segment, het originele segment en het doelsegment
Afbeelding 12.1. Invoer bij tagvalidatie
De tags worden vet blauw geaccentueerd voor eenvoudige vergelijking tussen de originele en de vertaalde inhoud. Klik op de koppeling om het segment in het venster Bewerken te activeren. Verbeter, indien nodig, de fout (in het geval hierboven is dat het ontbrekende paar ) en druk op Ctrl+T om terug te keren naar het venster Tags valideren om andere fouten te corrigeren. Tagfouten zijn volgordes van tags in de vertaling die niet dezelfde 59
Werken met opgemaakte tekst volgorde en nummering van tags produceren als die in het originele segment. Sommige tagbewerkingen zijn noodzakelijk en zijn goedaardig, sommige zullen problemen veroorzaken als het vertaalde document wordt gemaakt.
7. Hints voor tagbeheer Vereenvoudig de originele tekst Tags vertegenwoordigen over het algemeen een bepaalde vorm van opmaak van de originele tekst. Vereenvoudigen van de originele opmaak draagt bij aan het verminderen van het aantal tags. Waar de omstandigheden dat toestaan, zou het gelijk maken van gebruikte lettertypen, lettertype-afmetingen, kleuren etc. moeten worden overwogen, omdat het het vertalen vereenvoudigt en mogelijke fouten in tags vermindert. Lees het gedeelte Tagbewerkingen om te zien wat er met tags gedaan kan worden. Onthoud dat als u tags een probleem vindt in OmegaT en de opmaak niet buitengewoon relevant is voor de huidige vertaling, het verwijderen van tags de eenvoudigste manier kan zijn om uit de problemen te geraken. Wees extra voorzichtig met tagparen. Als u de tags moet zien in OmegaT maar de meeste opmaak niet behoeft te behouden in het vertaalde document staat het u vrij om de tags niet op te nemen in het vertaalde document. Let in dit geval extra op de tagparen omdat het verwijderen van één deel van het paar, maar het vergeten te verwijderen van het andere, gegarandeerd de opmaak van uw document zal beschadigen. Omdat tags in de tekst zelf zijn opgenomen, is het mogelijk om segmentatieregels te gebruiken om segmenten te maken met minder tags. Dit is een geavanceerde voorziening en enige ervaring is vereist om die juist toe te passen. OmegaT is nog niet in staat om fouten in de opmaak volautomatisch te detecteren, dus het zal geen signaal geven als u een fout maakt of de opmaak wijzigt zodat die beter bij uw doeltaal past. Soms kan uw vertaalde document er echter vervormd uitzien en, - in het ergste geval-, zou zelfs misschien weigeren te openen.
60
Hoofdstuk 13. Vertaalgeheugens 1. Vertaalgeheugens in OmegaT 1.1. mappen tmx - locatie en doel Projecten van OmegaT kunnen bestanden voor vertaalgeheugens bevatten - dit zijn bestanden met de extensie tmx - op vier verschillende plaatsen: map omegat
De map omegat bevat project_save.tmx en mogelijk een aantal back-ups van TMX-bestanden. Het bestand project_save.tmx bevat alle segmenten die in het geheugen zijn opgenomen sinds u het project startte. Dit bestand bestaat altijd in een project. De inhoud ervan zal altijd alfabetisch worden gesorteerd op het bronsegment.
hoofdmap project
De hoofdmap van het project bevat 3 tmxbestanden, project_naam-omegat.tmx, project_naam-level1.tmx en project_naam-level2.tmx (waarin project_naam de naam is van uw project). • Het bestand level1 bevat alleen tekstuele informatie. • Het bestand level2 kapselt specifieke tags van OmegaT in binnen correcte TMX-tags zodat het bestand met zijn opmaakinformatie kan worden gebruikt in een vertaalprogramma dat TMX niveau 2-geheugens ondersteund of OmegaT zelf. • Het bestand OmegaT is inclusief OmegaT specifieke opmaaktags zodat het bestand kan worden gebruikt in andere OmegaT-projecten Deze bestanden zijn kopieën van het bestand project_save.tmx, d.i. van het belangrijkste vertaalgeheugen van het project, exclusief de zogenaamde wezen-segmenten. Zij dragen toepasselijk gewijzigde namen, zodat de inhoud ervan steeds kan worden geïdentificeerd, indien elders gebruikt, bijvoorbeeld in de submap tm van een ander project (zie hieronder).
map tm
De map /tm/ kan een willekeurig aantal aanvullende vertaalgeheugens bevatten - d.i. tmx-bestanden. Zulke bestanden kunnen worden gemaakt in elk van de drie hierboven aangegeven variëteiten. Onthoud dat andere CATprogramma's tmx-bestanden kunnen exporteren (en ook importeren), gewoonlijk in alle drie vormen. Het beste is natuurlijk om OmegaT-specifieke TMX-bestanden te gebruiken (zie hierboven), zodat de in-regelige opmaak binnen het segment wordt behouden. De inhoud van vertaalgeheugens in de submap tm dienen om suggesties te genereren voor de tekst(en) om te worden vertaald. Elke tekst, reeds vertaald en opgeslagen in deze bestanden, zal tussen de overeenkomsten verschijnen, indien het voldoende overeenkomt met de tekst die momenteel wordt vertaald. Indien het bronsegment in één van de aanvullende TM's identiek is aan de tekst die wordt vertaald, gedraagt OmegaT zich zoals gedefinieerd is in het dialoogvenster Opties → Bewerken 61
Vertaalgeheugens (gedrag).... Bijvoorbeeld (als de standaard is geaccepteerd) zal de vertaling vanuit de aanvullende TM worden geaccepteerd en worden vooraf gegaan door [fuzzy], zodat de vertaler de vertalingen op een later tijdstip kan nakijken en controleren of segmenten die op deze manier zijn getagd, juist zijn vertaald (zie het hoofdstuk Bewerken (gedrag)) . Het kan gebeuren dat vertaalgeheugens, beschikbaar in de submap tm, segmenten met identieke brontekst bevatten, maar afwijkende doelen. TMX-bestanden worden, gesorteerd op hun naam, gelezen en segmenten binnen een bepaald TMX-bestand regel na regel. Het laatste segment met de identieke brontekst zal dus worden gekozen (Opmerking: natuurlijk is het verstandiger om dit in de eerste plaats in zijn geheel te vermijden). Onthoud dat de TMX-bestanden in de map tm kunnen worden gecomprimeerd met gzip. map tm/auto
Als het vanaf het begin duidelijk is dat de vertalingen in een bepaald TM (of TM's) allemaal juist zijn, kan één van hen in de map tm/auto worden geplaatst en heel veel van de gevallen van bevestiging met [fuzzy] worden voorkomen. Dit zal de brontekst effectief vooraf vertalen : alle segmenten in de brontekst, waarvoor vertalingen kunnen worden gevonden in deze "auto"TM's, zullen zonder interventie van de gebruiker belanden in de belangrijkste TM van het project.
mappen tm/penalty-xxx
Soms is het handig om onderscheid te maken tussen vertaalgeheugens van hoge kwaliteit en die welke, vanwege het onderwerp, cliënt, revisiestatus, etc., minder betrouwbaar zijn. Voor vertaalgeheugens in mappen met de naam "penaltyxxx" (waarvan xxx ligt tussen 0 en 100), zullen overeenkomsten worden gedegradeerd overeenkomstig de naam van de map: een overeenkomst van 100% in een vertaalgeheugen dat zich bevindt in een map genaamd, bijvoorbeeld, Penalty-30, zal worden verlaagd naar een overeenkomst van 70%. De straf is van toepassing op alle drie de percentages voor de overeenkomsten: overeenkomsten van 75, 80, 90 zullen in dit geval worden verlaagd naar 45, 50, 60.
Optioneel kunt u OmegaT een aanvullend tmx-bestand laten hebben (OmegaT-opmaak) waar u dat maar wilt, dat alle te vertaalbare segmenten van het project bevat. Zie pseudo-vertaald geheugen hieronder. Onthoud dat alle vertaalgeheugens in het geheugen worden geladen bij het openen van het project. Back-ups van het vertaalgeheugen van het project worden regelmatig gemaakt (zie het volgende hoofdstuk) en project_save.tmx wordt ook opgeslagen/bijgewerkt als het project wordt gesloten of opnieuw wordt geladen. Dit betekent bijvoorbeeld dat u het project waarin u momenteel werkt niet behoeft te verlaten als u besluit om er een andere aanvullende TM aan toe te voegen: u kunt eenvoudigweg het project opnieuw laden, en de wijzigingen die u hebt gemaakt zullen daarin worden opgenomen. De locaties van de verschillende vertaalgeheugens voor een bepaald project zijn door de gebruiker gedefinieerd (zie dialoogvenster Project in Projecteigenschappen). Afhankelijk van de situatie zijn dus verschillende strategieën mogelijk, bijvoorbeeld: diverse projecten over hetzelfde onderwerp: behoud de projectstructuur en wijzig mappen voor bron en doel (Bron = bron/volgorde1, doel = doel/volgorde1 etc). Onthoud dat u segmenten uit volgorde1, die niet aanwezig zijn in volgorde2 en andere opvolgende taken, zullen worden getagd als wezen-segmenten; echter, zij zullen nog steeds handig zijn om overeenkomsten te verkrijgen. 62
Vertaalgeheugens verschillende vertalers werken aan hetzelfde project: splits de bronbestanden in bron/ Alice, bron/Bob... en geef ze uit aan de leden van het team (Alice, Bob ...). Zij kunnen dan hun eigen projecten maken en hun eigen project_save.tmx, inleveren indien voltooid of wanneer een bepaalde mijlpaal is bereikt. De bestanden project_save.tmx worden dan verzameld en mogelijke conflicten met betrekking tot bijvoorbeeld terminologie worden opgelost. Een nieuwe versie van de hoofd-TM wordt dan gemaakt, ofwel om in de submappen tm/auto van de teamleden te worden geplaatst of om hun bestanden project_save.tmx in hun projecten te vervangen. Het team kan ook dezelfde structuur voor de submappen gebruiken voor de doelbestanden. Dit maakt het voor hen bijvoorbeeld mogelijk om op elk moment te controleren, of de doelversie voor het gehele project nog steeds OK is.
1.2. TMX back-up Tijdens het vertalen van uw bestanden slaat OmegaT uw werk op in project_save.tmx in de submap /omegat van het project. OmegaT maakt ook, elke keer als een project wordt geopend of herladen, een back-up van het vertaalgeheugen in project_save.tmx.JAARMMDDUUMM.bak in dezelfde submap. JAAR is 4-getallen jaar, MM is een maand, DD dag van de maand, UU en MM zijn uren en minuten van wanneer het vorige vertaalgeheugen werd opgeslagen. Als u denkt dat u vertaalde gegevens kwijt bent, volg dan de volgende procedure: 1. Sluit het project 2. Hernoem het huidige project_save.tmx-bestand naar iets dat u zult onthouden (zoals bijvoorbeeld project_save.tmx.tijdelijk) 3. Selecteer de back-up van het vertaalgeheugen dat meest waarschijnlijk (bijv. de meest recente of de laatste versie van de dag ervoor) de gegevens bevat die u nodig hebt 4. Kopieer het als project_save.tmx 5. Open het project
1.3. TMX-bestanden en taal TMX-bestanden bevatten vertaaleenheden die zijn gemaakt van een aantal equivalente segmenten in verschillende talen. Een vertaaleenheid bestaat uit ten minste twee variaties van een vertaaleenheid (tuv). Beide kunnen als bron of doel worden gebruikt. De instellingen in uw project geven aan wat de bron- en wat de doeltaal is. OmegaT neemt dus de tuv-segmenten die overeenkomen met de taalcodes van de bron en het doel in het project en gebruiken ze respectievelijk als de bron- en doelsegmenten. OmegaT herkent de taalcodes met behulp van de twee volgende standaard conventies: • 2 letters (bijv. JA voor Japans), of • 2- of 3-letter taalcode gevolgd door de 2-letter landcode (bijv. EN-US - Zie Bijlage A, Talen - ISO 639 codelijst voor een gedeeltelijke lijst van taal- en landcodes). Als de taalcodes en de TMX-taalcodes voor het project volledig overeenkomen worden de segmenten in het geheugen geladen. Als de taal overeenkomt, maar niet de landcode worden de segmenten toch geladen. Als de taalcode, noch de landcode overeenkomen zullen de segmenten worden genegeerd. TMX/bestanden kunnen over het algemeen vertaaleenheden bevatten voor verschillende kandidaat-talen. Indien er voor een opgegeven bronsegment geen item is voor de geselecteerde doeltaal, worden alle andere doelsegmenten geladen, ongeacht hun taal. Als bijvoorbeeld het taalpaar voor het project DE-FR is, kan het nog steeds hulp bieden om hits te zien in de vertaling DE-EN, als er in het DE-FR-paar geen aanwezig is. 63
Vertaalgeheugens
1.4. Wezen-segmenten Het bestand project_save.tmx bevat alle segmenten die zijn vertaald sinds u het project startte. Als u de segmentatie van het project aanpast of bestanden uit de bron verwijdert, zullen sommige overeenkomsten in het venster Overeenkomsten kunnen verschijnen als wezen-tekenreeksen: zulke overeenkomsten verwijzen niet langer naar segmenten die voorkomen in de brondocumenten, omdat zij overeenkomen met segmenten die werden vertaald en opgenomen vóór de aanpassingen plaats vonden.
2. Vertaalgeheugens opnieuw gebruiken In het begin, dat is als het project wordt gemaakt, is de hoofd-TM van het project, project_save.tmx, leeg. Deze TM wordt gedurende de vertaling gevuld. Bestaande vertalingen kunnen worden gebruikt om dit proces te versnellen. Indien een bepaalde zin al eens is vertaald, en juist is vertaald, bestaat er geen reden om die opnieuw te gaan vertalen. Vertaalgeheugens kunnen ook vertaalgeheugens als verwijzingen bevatten: meertalige wetgeving, zoals van de Europese Gemeenschap is daarvan een typisch voorbeeld. Wanneer u de doeldocumenten maakt in een project van OmegaT, wordt het vertaalgeheugen van het project uitgevoerd in de vorm van drie bestanden in de hoofdmap van uw project van OmegaT (zie de bovenstaande beschrijving). U kunt deze drie TMX-bestanden, (-omegat.tmx", "-level1.tmx" en "-level2.tmx"), beschouwen als een "exporteerbaar vertaalgeheugen", dat is: een export van de inhoud van uw huidige project in tweetalige vorm. Indien u een vertaalgeheugen uit een vorig project zou willen gebruiken (bijvoorbeeld omdat het nieuwe project overeenkomt met het eerdere project, of terminologie gebruikt die eerder gebruikt is), kunt u deze vertaalgeheugens gebruiken als "invoer vertaalgeheugens", dat is: om in uw nieuwe project te importeren. In dit geval plaatst u de vertaalgeheugens die u wilt gebruiken in de mappen /tm of /tm/auto van uw nieuwe project: in het eerste geval zult u hits van deze vertaalgeheugens in het venster Overeenkomsten krijgen en in het laatste geval zullen deze TM's worden gebruikt om uw brontekst vooraf te vertalen. Standaard staat de map /tm onder de hoofdmap van het project (bijvoorbeeld .../MijnProject/ tm), maar u kunt in het dialoogvenster Projecteigenschappen een andere map kiezen als u dat wilt. Dit is handig als u regelmatig eerder gemaakte vertaalgeheugens gebruikt, bijvoorbeeld omdat zij over hetzelfde onderwerp gaan of voor dezelfde klant zijn. In dit geval zou een handige procedure zijn: • Maak een map (een "voorraadmap") op een handige locatie op uw harde schijf voor de vertaalgeheugens voor een bepaalde klant of onderwerp. • Elke keer als u een project voltooid, kopieert u één van de drie "exporteerbare" bestanden van vertaalgeheugens vanuit de map van het project naar de voorraadmap. • Als u een nieuw project begint voor hetzelfde onderwerp of voor dezelfde klant, navigeer naar de voorraadmap in het dialoogvenster Project > Eigenschappen > Project bewerken en selecteer het als de map voor het vertaalgeheugen. Onthoud wel dat alle TMX-bestanden in de voorraadmap /tm worden geparset als het project wordt geopend, dus door daarin alle verschillende vertaalgeheugens die u voorhanden hebt te plaatsen, kan OmegaT onnodig langzamer maken. U zou zelfs kunnen overwegen om die, welke u niet meer nodig hebt, te verwijderen, als u eenmaal hun inhoud hebt gebruikt om het bestand project-save.tmx te vullen.
2.1. Importeren en exporteren van vertaalgeheugens OmegaT ondersteunt geïmporteerde tmx-versies 1.1-1.4b (zowel niveau 1 als niveau 2). Dit maakt het mogelijk dat vertaalgeheugens die zijn gemaakt door andere programma's kunnen 64
Vertaalgeheugens worden gelezen door OmegaT. OmegaT ondersteunt echter niet volledig geïmporteerde TMXbestanden van niveau 2 (die niet alleen de vertaling opslaan, maar ook de opmaak). TMXbestanden van niveau 2 kunnen nog steeds worden geïmporteerd en hun tekstuele inhoud kan worden bekeken in OmegaT, maar de kwaliteit van de overeenkomsten zal wat lager zijn. OmegaT volgt zeer strikte procedures bij het laden van bestanden van vertaalgeheugens (TMX-bestanden). Als een fout in een dergelijk bestand wordt gevonden zal OmegaT de positie aangeven binnen het defecte bestand waarin de fout zich bevindt. Sommige programma's staan er om bekend dat zij onder bepaalde omstandigheden ongeldige TMX-bestanden maken. Als u dergelijke bestanden als verwijzingen voor vertalingen in OmegaT wilt gebruiken, moeten zij worden gerepareerd of OmegaT zal een fout rapporteren en het weigeren te laden. Reparaties zijn kleine bewerkingen en OmegaT assisteert bij het oplossen van problemen met het gerelateerde foutbericht. U kunt advies aan de gebruikersgroep vragen als u problemen ondervindt. OmegaT exporteert versie 1.4 TMX-bestanden (zowel niveau 1 en niveau 2). De export van niveau 2 komt niet volledig overeen met de standaard van niveau 2 maar is goed genoeg en zal correcte overeenkomsten genereren in andere programma's met vertaalgeheugens die TMX niveau 2 ondersteunen. Als u alleen tekstuele informatie wilt (en geen opmaakinformatie) gebruik dan het bestand van niveau 1 dat OmegaT heeft gemaakt.
2.2. Maken van een vertaalgeheugen voor geselecteerde documenten In het geval dat vertalers hun TMX-basis willen delen terwijl zij sommige delen van hun vertalingen daaruit willen laten of juist bepaalde bestanden er in willen opnemen, is het delen van de volledige ProjectNaam-omegat.tmx niet aan de orde. Het volgende recept is slechts één van de mogelijkheden, maar eenvoudig genoeg te volgen en zonder gevaar voor de onderdelen. • maak een project, afzonderlijk van andere projecten, in het gewenste paar van talen, met een toepasselijke naam - onthoud dat de gemaakte TMX-en deze naam zullen bevatten. • Kopieer de documenten die u nodig hebt voor het vertaalgeheugen, naar de map source van het project. • Kopieer de vertaalgeheugens, die de vertalingen voor de hierboven genoemde documenten bevatten, naar de map tm/auto van het nieuwe project. • Start het project. Controleer op mogelijke fouten in tags met Ctrl+T en op niet-vertaalde segmenten met Ctrl+U. U kunt op Ctrl+D drukken om de doeldocumenten te maken en hun inhoud controleren om te controleren of alles is zoals verwacht mag worden. • Wanneer u het project verlaat bevatten de TMX-bestanden in de hoofdmap van het project (zie boven) nu de transities in het geselecteerde paar van talen, voor de bestanden die u naar de map source hebt gekopieerd. Kopieer ze naar een veilige plek voor toekomstige verwijzingen. • Verwijder de map van het project of archiveer het ergens weg van uw werkplek ot te vermijden dat het project opnieuw wordt gebruikt en dus toekomstige gevallen besmet.
2.3. Delen van vertaalgeheugens In gevallen waar een team van vertalers betrokken is, zullen vertalers bij voorkeur algemene vertaalgeheugens delen dan hun eigen lokale versies te distribueren. OmegaT werkt samen met SVN en Git, twee veel voorkomende softwareprogramma's voor versiebeheer en revisiecontrole systemen (RCS), beschikbaar onder een licentie van open bron. In het geval van OmegaT worden complete projectmappen - met andere woorden de 65
Vertaalgeheugens betrokken vertaalgeheugens als ook de bronmappen, projectinstellingen etc - beheerd door het geselecteerde RCS. zie meer in hoofdstuk
2.4. Gebruiken van TMX met alternatieve paren van taal Er kunnen gevallen zijn waar u een project hebt gedaan met bijvoorbeeld Nederlandstalige bronnen en een vertaling in, zeg Engels. Dan hebt u ene vertaling nodig voor bijvoorbeeld Chinees, maar uw vertaler begrijpt geen Nederlands; zij begrijpt echter uitstekend Engels. In dit geval kan het vertaalgeheugen voor NL-EN dienen als een tussenstation om een NLZH-vertaling te genereren. De oplossing in ons voorbeeld is om het bestaande vertaalgeheugen te kopiëren naar de submap tm en ze te hernoemen naar ZH_CN.tmx om de doeltaal van de tmx aan te geven. De vertaler zal Engelse vertalingen te zien krijgen voor bronsegmenten in Nederlands en die gebruiken om de Chinese vertaling te maken. Belangrijk: de ondersteunende TMX moet worden hernoemd naar XX_YY.tmx, waar XX_YY de doeltaal van de tmx is, bijvoorbeeld naar ZH_CN.tmx in het voorbeeld hierboven. De brontalen voor project en TMX zouden natuurlijk identiek moeten zijn - NL in ons voorbeeld. Onthoud dat slechts één TMX voo een bepaald paar van talen mogelijk is, dus als er meerdere vertaalgeheugens bij betrokken zouden zijn, zou u ze allemaal moeten samenvoegen in de XX_YY.tmx.
3. Bronnen met bestaande vertalingen Sommige typen bronbestanden (bijvoorbeeld PO, TTX, etc.) zijn tweetalig, d.i. zij dienen zowel als bron als als vertaalgeheugen. In zulke gevallen wordt een bestaande vertaling, die wordt gevonden in het bestand, opgenomen in project_save.tmx. Het wordt behandelt als een standaard vertaling, indien geen overeenkomst werd gevonden, of als een alternatieve vertaling, in het geval dat hetzelfde bronsegment bestaat, maar met een doeltekst. Het resultaat zal dus afhangen van de volgorde waarin de bronsegmenten zijn geladen. Alle vertalingen van brondocumenten worden ook weergegeven in het venster Opmerkingen, aanvullend op het venster Overeenkomsten. In het geval van PO-bestanden wordt een straf van 20% toegepast op de alternatieve vertaling (d.i. een overeenkomst van 100% wordt een overeenkomst van 80%). Het woord [Fuzzy] wordt weergegeven op het bronsegment. Wanneer u een gesegmenteerd TTX-bestand laadt zullen segmenten met bron = doel worden opgenomen, als "Vertaling mag gelijk zijn aan brontekst" in Opties → Bewerken (gedrag)... is geselecteerd. Dit zou verwarrend kunnen zijn, dus u zou kunnen overwegen om die optie in dit geval niet te selecteren.
4. Pseudo-vertaald geheugen Opmerking Alleen van belang voor gevorderde gebruikers! Voordat segmenten worden vertaald wilt u ze misschien vooraf verwerken of op een andere manier behandelen dan met OmegaT mogelijk is. Als u bijvoorbeeld een pseudo-vertaling wilt maken om te testen, maakt OmegaT het u mogelijk om een aanvullend TMX-bestand te maken file dat alle segmenten van het project bevat. De vertaling in die tmx kan zijn • vertaling komt overeen met bron (standaard) • vertaalde segment is leeg Het TMX-bestand mag elke naam hebben die u op wil geven. Een pseudo-vertaald geheugen kan worden gegenereerd met de volgende parameters voor de opdrachtregel: 66
Vertaalgeheugens java -jar omegat.jar --pseudotranslatetmx= [pseudotranslatetype=[equal| empty]] Vervang door de naam van het bestand dat u wilt maken, ofwel absoluut of relatief naar de werkmap (de map van waaruit u OmegaT start). Het tweede argument -pseudotranslatetype is optioneel. De waarde ervan is ofwel equal (standaard waarde, voor bron=doel) of empty (doelsegment is leeg). U kunt de gemaakte tmx verwerken met elk programma dat u wilt. Hernoem het naar project_save.tmx en plaats het in de map omegat van uw project om het opnieuw in OmegaT te gebruiken.
5. Vertaalgeheugens bijwerken Hele vroege versies van OmegaT waren slechts in staat bronbestanden in alinea's te segmenteren en nummerden de tags voor opmaak in HTML- en Open Document-bestanden niet consistent. OmegaT 2.5 kan dergelijke TMX-bestanden herkennen en direct bijwerken om de kwaliteit van de fuzzy overeenkomsten te vergroten en uw vertaling op peil te brengen, zodat u dat werk niet handmatig hoeft te doen. De TMX van een project wordt maar één keer bijgewerkt en zal in de bijgewerkte vorm worden weggeschreven in project-save.tmx; eerder gemaakte TMX-bestanden worden, elke keer als het project wordt geladen, direct bijgewerkt. Wees er attent op dat sommige wijzigingen in bestandsfilters in OmegaT 2.5 zouden kunnen leiden tot totaal afwijkende segmentatie; als resultaat daarvan moet u in zulke zeer uitzonderlijke gevallen uw vertaling handmatig bijwerken.
67
Hoofdstuk 14. Bronsegmentatie Programma's met vertaalgeheugens werken met teksteenheden die segmenten worden genoemd. OmegaT heeft 2 manieren om een tekst te segmenteren: alineasegmentatie en zinsegmentatie (waarnaar ook wel wordt verwezen als “op regels gebaseerde-segmentatie”). Selecteer Project → eigenschappen... uit het hoofdmenu en selecteer het aanwezig keuzevak, of niet, om het type segmentatie te kiezen. Alinea-segmentatie heeft in bepaalde gevallen voordelen, zoals bij bijzonder creatieve of stilistische vertalingen waarin de vertaler de volgorde van gehele zinnen zou willen wijzigen; voor het merendeel van de projecten is echter zin- segmentatie de keuze die wordt geprefereerd, omdat het betere overeenkomsten oplevert vanuit eerdere vertalingen. Als zinsegmentatie is geselecteerd kunt u de regels instellen door Opties → Segmentatie...te selecteren uit het hoofdmenu. Betrouwbare segmentatieregels zijn al beschikbaar voor veel talen, dus is het onwaarschijnlijk dat het voor u nodig is om uw eigen segmentatieregels te schrijven. Aan de andere kant kan deze functionaliteit in speciale gevallen bijzonder handig zijn, waarbij u uw productiviteit kunt verhogen door de segmentatieregels af te stemmen op de tekst die vertaald moet worden. Waarschuwing: omdat de tekst afwijkend zal segmenteren nadat filteropties zijn gewijzigd, zult u misschien geheel opnieuw moeten beginnen met vertalen. Tegelijkertijd zullen de eerder gevalideerde segmenten in het vertaalgeheugen van het project worden omgezet naar wezen-segmenten. Als u de segmentatie-opties wijzigt als een project geopend is moet u het project herladen vóórdat de wijzigingen effect hebben. OmegaT gebruikt de volgende reeks stappen: Segmentatie op niveau van de structuur
OmegaT parst eerst de tekst voor segmentatie op niveau van de structuur. Gedurende dit proces wordt alleen de structuur van het brondocument gebruikt om segmenten te maken. Tekstbestanden kunnen bijvoorbeeld gesegmenteerd worden op regeleinden, lege regels of helemaal niet gesegmenteerd worden. Bestanden die opmaak bevatten (ODF-documenten, HTML-documenten, etc.) worden gesegmenteerd op het blokniveau (alinea)tags. Vertaalbare object-attributen in XHTML of HTML-bestanden kunnen als afzonderlijke segmenten worden geëxtraheerd.
Segmentatie op niveau van de zin
Nadat het bronbestand in structurele eenheden is gesegmenteerd, zal OmegaT deze blokken verder segmenteren in zinnen.
1. Segmentatieregels Het proces van segmentering kan als volgt worden voorgesteld: de cursor verplaatst zich langs de tekst, één teken per keer. Voor elke cursorpositie wordt elke regel, bestaande uit een Voor- en Na -patroon, in de opgegeven volgorde toegepast en probeert of een van de Voor-patronen geldig is voor alle tekst die links van de cursor staat en het overeenkomende Na-patroon op de tekst rechts van de cursor. Als de regel overeenkomt gaat de cursor ofwel door zonder een einde voor het segment in te voegen (voor de uitzonderingsregel) of er wordt een nieuw einde voor het segment ingevoegd op de cursorpositie (voor de afbreekregels). De twee typen regels gedragen zich als volgt: Afbreekregel
Verdeelt de brontekst in segmenten. Voorbeeld: "Begrijpt u dat? Ik was er niet zeker van." zou moeten worden gescheiden in twee segmenten. Wat betekent dat er een afbreekregel zou moeten zijn voor "?", indien die wordt gevolgd door spaties en een woord met een hoofdletter. Selecteer het keuzevak Afbreken/Uitzondering om een regel te definiëren als een Afbreekregel. 68
Bronsegmentatie Uitzonderingsregel
specificeer welke gedeelten van de tekst NIET zouden moeten worden gescheiden. Niettegenstaande de punt zou "Mrs. Dalloway " niet moeten worden gesplitst in twee segmenten, dus zou een uitzonderingsregel gemaakt moeten worden voor Mrs (en voor Mr, voor Dr, voor prof etc), gevolgd door een punt. Selecteer NIET het keuzevak Afbreken/Uitzondering om een regel te definiëren als een Uitzonderingsregel.
De voorgedefinieerde afbreekregels zouden voldoende moeten zijn voor de meeste Europese talen en Japans. Gelet op de flexibiliteit kunt u overwegen om meer uitzonderingsregels te definiëren voor de taal waaruit u vertaald om u meer betekenisvolle en samenhangende segmenten te geven.
2. Prioriteit van regels Alle segmentatieregels die zijn ingesteld voor een overeenkomend taalpatroon zijn actief en worden toegepast in de opgegeven volgorde van prioriteit, dus regels voor een specifieke taal zouden hoger moeten staan dan de standaardregels. Regels voor Canadees Frans (FRCA) zouden bijvoorbeeld hoger moeten staan dan de regels voor Frans (FR.*) en hoger dan de standaardregels (.*). Dus, bij het vertalen vanuit Canadees Frans worden de regels voor Canadees Frans - indien aanwezig - eerst worden toegepast, gevolgd door de regels voor Frans en tenslotte de standaard regels.
3. Een nieuwe regel maken Grote wijzigingen aan de segmentatieregels zouden in het algemeen moeten worden vermeden, speciaal na het voltooien van een eerste gang, maar kleinere wijzigingen, zoals het toevoegen van een herkende afkorting, kan voordelen bieden. Klik eenvoudigweg op een verzameling van regels in de bovenste tabel om die te bewerken of uit te breiden. De regels voor die verzameling zullen in het onderste gedeelte van het venster verschijnen. Klik op Toevoegen in het bovenste gedeelte van het dialoogvenster, om een lege verzameling van regels te maken voor een nieuw taalpatroon. Een lege regel zal aan de onderzijde van de bovenste tabel verschijnen (u moet misschien naar beneden scrollen om die te zien). Wijzig de naam van de regelverzameling en het taalpatroon naar die van de betrokken taal en de code daarvan (zie Bijlage A, Talen - ISO 639 codelijst voor een lijst van taalcodes). De syntaxis van het taalpatroon komt overeen met de syntaxis voor reguliere uitdrukkingen. Als uw regelverzameling een taal/land-paar betreft raden wij u aan om het naar boven te verplaatsen met de knop Naar boven. Voeg de patronen Voor en Na toe. Het wordt aangeraden om programma's te gebruiken die het mogelijk maken de effecten direct te zien om de syntaxis en de toepasbaarheid te controleren. Zie het hoofdstuk over Reguliere uitdrukkingen. Een goed startpunt zullen altijd de bestaande regels zijn.
4. Een paar eenvoudige voorbeelden Bedoeling Stel een segment in na een punt ('.') gevolgd door een spatie, tab ... Niet segmenteren na Mr. Stel een segment in na "#" (Japanse punt)
Vóór
Na
\.
\s
"\." staat voor het teken punt. "\s" betekent elk teken voor witruimte (spatie, tab, nieuwe pagina etc.)
Mr\.
\s
Dit is een uitzonderingsregel, dus het keuzevak voor de regel moet niet zijn geselecteerd
#
Let er op dat Na leeg is
69
Opmerking
Bronsegmentatie Bedoeling Niet segmenteren na M. Mr. Mrs. en Ms.
Vóór
Na
Mr??s??\.
\s
70
Opmerking Uitzonderingsregel - zie het gebruik van ? in reguliere uitdrukkingen
Hoofdstuk 15. Zoeken 1. venster Zoeken Afbeelding 15.1. venster Tekst zoeken
Opmerking Bovenstaande zoekactie vindt alle doelsegmenten die tekens bevatten die zeer onwaarschijnlijk zijn voor de doeltaal - d.i. Sloveens.
1.1. Zoeken OmegaT verschaft een groot scala aan zoekfuncties. Open het venster Zoeken met Ctrl+F en voer het woord of de frase waarnaar u wilt zoeken in het vak "Zoeken naar" in. Als alternatief: selecteer een woord of frase ergens in het bewerkingsveld en druk op Ctrl+F. Het woord of de frase wordt automatisch ingevoegd in het vak "Zoeken naar". U kunt verschillende vensters Zoeken tegelijkertijd geopend hebben, maar sluit ze als u ze niet langer nodig hebt zodat zij uw bureaublad niet vol zetten.
1.2. Zoeklocatie Zoekacties worden standaard uitgevoerd in zowel de bron- als de doelgedeelten van het project, maar u kunt uw zoekactie beperken tot de bron- of het de doeltekst. U kunt zoeken in • alleen het project (standaardinstelling) 71
Zoeken • zowel het project en in de vertaalgeheugens waarnaar wordt verwezen in /tm/ (kies Zoeken in TM's) • één enkel bestand of een map die een aantal bestanden bevat (kies Bestanden zoeken) Bij het zoeken in bestanden (in tegenstelling tot in vertaalgeheugens) zal OmegaT zich beperken tot de bestanden in de indelingen van bronbestanden. Als consequentie daarvan zal OmegaT, hoewel het in staat is om tmx-bestanden te behandelen, die niet opnemen bij zoekacties met Zoeken in bestanden. Indien u Gevorderde opties inschakelt, kunt u de zoekactie combineren met de naam van de auteur van de vertaling en het tijdstip waarop de laatste wijziging is gemaakt.
2. Jokertekens gebruiken In zowel exact zoeken als zoeken naar sleutelwoorden kunnen de jokertekens '*' en '?' worden gebruikt. Zij betekenen, bekend voor gebruikers van Word: • '*' komt overeen met nul of meer tekens, vanaf de huidige positie in een opgegeven woord tot het einde ervan. De zoekterm 'run*' zal bijvoorbeeld overeenkomen met 'run, 'runs'' en 'running'. • '?' komt overeen met exact één teken. 'run?' zal bijvoorbeeld overeenkomen met 'runs'' en 'runn'' in het woord 'running'. De overeenkomsten zullen in vet blauw worden weergegeven. Onthoud dat '*' en '?' een speciale betekenis hebben in reguliere uitdrukkingen, dus zoeken met jokertekens, zoals hier beschreven, is alleen van toepassing voor exacte zoekacties en zoekacties met sleutelwoorden (zie hieronder).
3. Zoekmethoden en opties Selecteer de methode met behulp van de optieknoppen. De volgende methoden om te zoeken zijn beschikbaar: Exact zoeken
Zoekt naar segmenten die de exacte tekenreeks bevatten die u heeft opgegeven. Exact zoeken zoekt naar een frase, d.i. als er meerdere woorden zijn ingevoerd, zullen zij slechts worden gevonden als zij in exact dezelfde volgorde voorkomen. Zoeken naar geopend bestand zal dus alle entiteiten van de tekenreeks geopend bestand vinden, maar niet bestand geopend of geopend invoerbestand.
Sleutelwoorden zoeken
Zoekt naar segmenten die alle sleutelwoorden bevatten die u heeft opgegeven, in willekeurige volgorde. Selecteer Sleutelwoorden zoeken om te zoeken naar een willekeurig aantal individuele woorden, in willekeurige volgorde. OmegaT zal een lijst weergeven waarin alle segmenten staan waarin alle gespecificeerde woorden voorkomen. Zoeken met sleutelwoord is hetzelfde als zoekacties "met alle woorden" in een internetzoekmachine zoals Google (logische EN). Zoeken met sleutelwoorden naar geopend bestand zal dus alle entiteiten van de tekenreeks open file vinden, en ook bestand geopend, geopend invoer bestand, bestand kan gevaarlijk zijn als geopend, etc..
reguliere uitdrukkingen
De zoekterm zal worden behandeld als een reguliere uitdrukking. De zoekterm - [a-zA-Z]+[öäüqwß] - in het voorbeeld hierboven bijvoorbeeld zoekt naar woorden in het doelsegment die twijfelachtige tekens bevatten vanaf het Duitse toetsenbord. Reguliere uitdrukkingen zijn een krachtige 72
Zoeken manier om naar items van een tekenreeks te zoeken. Bekijk meer in het hoofdstuk Reguliere uitdrukkingen. Aanvullend op een van de methoden hierboven kunt u het volgende selecteren: • hoofdletter gevoelig: het zoeken zal worden uitgevoerd voor de exact opgegeven tekenreeks, d.i. met hoofdletters wordt rekening gehouden. • in bron: zoek in de bronsegmenten • in vertaling: zoek in de doelsegmenten • in notities: zoek in notities van segmenten • zoeken in TM's: vertaalgeheugens in de map tm worden opgenomen in de zoekactie. • Alle resultaten weergeven: niet selecteren van dit keuzevak zorgt er voor dat OmegaT alleen het eerst voorkomende item weergeeft van een hit, als er meerdere hits bestaan Als u klikt op de knop Gevorderde opties kunnen aanvullende criteria (auteur van de vertaling, datum van vertaling etc), zoals in het in de afbeelding hierboven weergegeven, worden geselecteerd.
4. Zoekresultaten weergeven Door op de knop Zoeken te drukken na het invoeren van een tekenreeks in het zoekveld zullen alle segmenten in het project, die de gezochte tekenreeks bevatten, worden weergegeven. Omdat OmegaT identieke segmenten behandelt als één entiteit wordt alleen het eerste unieke segment getoond. De segmenten worden weergegeven in de volgorde waarin zij in het project voorkomen. Vertaalde segmenten worden weergegeven met de originele tekst boven en de vertaalde tekst eronder, niet-vertaalde segmenten worden alleen als bron weergegeven. Klikken op een segment opent het in het venster Bewerken om het aan te kunnen passen. Daarna kunt u teruggaan naar het venster Zoeken en naar het volgende gevonden segment gaan, bijvoorbeeld om het te controleren en, indien nodig, de terminologie aan te passen. U kunt meerdere vensters Tekst zoeken tegelijkertijd geopend hebben. U kunt hun inhoud snel zien door te kijken naar hun titel: het zal de gebruikte zoekterm bevatten.
73
Hoofdstuk 16. Reguliere uitdrukkingen De reguliere uitdrukkingen (of afgekort regex) die worden gebruikt in zoekacties en segmentatieregels zijn die welke worden ondersteund door Java. Als u meer specifieke informatie nodig heeft raadpleeg dan documentatie voor Java Regex [http://download.oracle.com/javase/1.5.0/docs/api/java/util/regex/Pattern.html]. Bekijk de aanvullende verwijzingen en voorbeelden hieronder.
Opmerking Dit hoofdstuk is bedoeld voor gevorderde gebruikers, die hun eigen varianten van segmentatieregels moeten kunnen definiëren of meer complexe en krachtigere zoeksleutels moeten kunnen opdelen.
Tabel 16.1. Regex - Vlaggen De constructie... ...komt overeen met het volgende (?i)
Schakelt overeenkomen van hoofd-/kleine letters in (standaard is het patroon hoofdletter-gevoelig).
Tabel 16.2. Regex - Teken De constructie... ...komt overeen met het volgende x
Het teken x, met uitzondering van het volgende...
\uhhhh
Het teken met de hexadecimale waarde 0xhhhh
\t
Het Tab-teken ('\u0009')
\n
Het teken voor een nieuwe regel (line feed) ('\u000A')
\r
Het teken voor een carriage-return ('\u000D')
\f
Het teken voor form-feed ('\u000C')
\a
Het waarschuwingsteken (bel) ('\u0007')
\e
Het escape-teken ('\u001B')
\cx
Het besturingsteken dat overeenkomt met x
\0n
Het teken met de octale waarde 0n (0 <= n <= 7)
\0nn
Het teken met de octale waarde 0nn (0 <= n <= 7)
\0mnn
Het teken met de octale waarde (0 <= m <= 3, 0 <= n <= 7)
\xhh
Het teken met de hexadecimale waarde 0xhh
Tabel 16.3. Regex - Aanhalingen De constructie... ...komt overeen met het volgende \
Niets, maar quote het volgende teken. Dit is vereist als u een van de metatekens !$()*+.<>?[\]^{|} zou willen invoeren om overeen te komen als hetzelfde teken.
\\
Dit is bijvoorbeeld het teken voor een backslash
\Q
Niets, maar quote alle tekens tot \E
\E
Niets, maar beëindigt quoten dat werd gestart door \Q
74
Reguliere uitdrukkingen
Tabel 16.4. Regex - Klassen voor Unicode-blokken en categorieën De constructie... ...komt overeen met het volgende \p{InGreek}
Een teken in het Griekse blok (eenvoudig blok [http:// download.oracle.com/javase/1.5.0/docs/api/java/util/regex/ Pattern.html#ubc])
\p{Lu}
Een hoofdletter (eenvoudige categorie [http://download.oracle.com/ javase/1.5.0/docs/api/java/util/regex/Pattern.html#ubc])
\p{Sc}
Een valutasymbool
\P{InGreek}
Elk teken met uitzondering van die in het Griekse blok (negatie)
[\p{L}&&[^ \p{Lu}]]
Elke letter met uitzondering van hoofdletters (subtractie)
Tabel 16.5. Regex - Tekenklassen De constructie... ...komt overeen met het volgende [abc]
a, b, of c (eenvoudige klasse)
[^abc]
Elk teken met uitzondering van a, b, of c (negatie)
[a-zA-Z]
a tot en met z of A tot en met Z inclusief (bereik)
Tabel 16.6. Regex - Voorgedefinieerde tekenklassen De constructie... ...komt overeen met het volgende .
Elk teken (met uitzondering van regeleinden)
\d
Een getal: [0-9]
\D
Geen getal: [^0-9]
\s
Een teken voor witruimte: [ \t\n\x0B\f\r]
\S
Een teken niet zijnde witruimte: [^\s]
\w
Een woordteken: [a-zA-Z_0-9]
\W
Een teken voor geen-woord: [^\w]
Tabel 16.7. Regex - Overeenkomsten voor begrenzingen De constructie... ...komt overeen met het volgende ^
Het begin van een regel
$
Het einde van een regel
\b
Een woordgrens
\B
Grens voor geen-woord
Tabel 16.8. Regex - Gulzige parameters De constructie... ...komt overeen met het volgende X?
X, één maal of helemaal niet
X*
X, nul of meer keren
X+
X, één of meer keren
Opmerking Gulzige parameters zullen overeenkomen met zoveel als voor hen mogelijk is. Bijvoorbeeld: a+? zal overeenkomen met de aaa in aaabbb 75
Reguliere uitdrukkingen
Tabel 16.9. Regex - Weigerachtige (niet-gulzige) parameters De constructie... ...komt overeen met het volgende X??
X, één maal of helemaal niet
X*?
X, nul of meer keren
X+?
X, één of meer keren
Opmerking Weigerachtige (niet-gulzige) parameters zullen overeenkomen met zo weinig als voor hen mogelijk is. a+? zal bijvoorbeeld overeen komen met de eerste a in aaabbb
Tabel 16.10. Regex - Logische operatoren De constructie... ...komt overeen met het volgende XY
X gevolgd door Y
X|Y
Of X óf Y
(XY)
XY als een enkele groep
1. Regex-programma's en voorbeelden van gebruik Er zijn een aantal interactieve programma's beschikbaar om reguliere uitdrukkingen te ontwikkelen en te testen. Zij volgen in het algemeen allemaal hetzelfde patroon (zie hieronder voor een voorbeeld van de Regular Expression Tester): de reguliere uitdrukking (bovenste item) analyseert de zoektekst (tekstvak in het midden), wat de hits oplevert, weergegeven in het tekstvak met het resultaat.
Afbeelding 16.1. Regex Tester
Zie The Regex Coach [http://weitz.de/regex-coach/] voor Windows, Linux, Mac, FreeBSD versies van een zelfstandig programma. Dat is vrijwel identiek aan het bovenstaande voorbeeld. Een fijne collectie van handige gevallen van reguliere uitdrukkingen kan worden gevonden in OmegaT zelf (zie Opties > Segmentatie). De volgende lijst bevat uitdrukkingen die u misschien handig vindt bij het doorzoeken van het vertaalgeheugen: 76
Reguliere uitdrukkingen
Tabel 16.11. Regex - Voorbeelden van reguliere uitdrukkingen in vertalingen Reguliere uitdrukking
Vindt het volgende:
(\b\w+\b)\s\1\b
dubbele woorden
[\.,]\s*[\.,]+
komma of een punt, gevolgd door spaties en weer een andere komma of punt
\. \s+$
extra spaties na de punt aan het einde van de regel
\s+a\s+[aeiou]
Engels: woorden, beginnend met een klinker, zouden moeten worden voorafgegaan door "an", niet "a"
\s+an\s+[^aeiou]
Engels: dezelfde controle als hierboven, maar met betrekking tot medeklinkers ("a", niet "an")
\s{2,}
meer dan één spatie
\.[A-Z]
Punt, gevolgd door een hoofdletter - mogelijk ontbreekt er een spatie tussen de punt en het begin van een nieuwe regel?
\bis\b
zoeken naar “is”, niet “thuis” of “isn't” etc.
77
Hoofdstuk 17. Woordenboeken 1. Hoe woordenboeken te downloaden en te installeren Woordenboeken in OmegaT zijn gebaseerd op StarDict of op de indeling Lingvo DSL. Doe het volgende om de benodigde bestanden voor de indeling van StarDict te installeren: • Zoek naar de gewenste taalcombinatie - bijvoorbeeld op het StarDict Platform [http:// stardict.sourceforge.net/index.php] hierboven. • Download het bestand - het zou een tarball-archief (extensie tar.bz of tar.bz2) moeten zijn. • Gebruik untar (of iets soortgelijks, bijvoorbeeld winrar in Windows) om de inhoud uit te pakken naar de projectmap "Dictionary". Er zouden drie bestanden moeten zijn, met de extensies dz, idx en ifo. Merk op dat u, aanvullend aan de "bron-doel" woordenboeken, via de mogelijkheid van Dictionary, toegang kunt krijgen tot informatie zoals: • Webster's Revised Unabridged Dictionary (1913) • Longman Dictionary of Contemporary English • De Britannica Concise Encyclopedia • etc... Sommige woordenboeken verplichten tot niets - dat is zijn "Vrij te gebruiken", en sommige, zoals de selectie hierboven, bevinden zich onder de GPLlicentie. Het volgende voorbeeld toont Merriam Webster 10th dictionary "in actie":
Afbeelding 17.1. Merriam Webster woordenboek - gebruiken
2. Problemen met woordenboeken • Controleer of uw bestanden van het woordenboek in de juiste map (of in één van de submappen daarvan) staan. Controleer in Project → eigenschappen (Ctrl+E). 78
Woordenboeken • Bevat de map drie bestanden met dezelfde naam, met extensies? Indien er slechts één bestand aanwezig is, controleer dan de extensie er van. Als het tar.bz is, dan bent u vergeten het uit te pakken (untar).
79
Hoofdstuk 18. Woordenlijsten Woordenlijsten zijn bestanden die handmatig gemaakt en bijgewerkt worden voor gebruik in OmegaT. Als een project in OmegaT één of meer woordenlijsten bevat, worden termen uit de woordenlijst die ook worden gevonden in het huidige segment automatisch weergegeven in het venster Woordenlijst. U definieert de locatie ervan in het dialoogvenster Projecteigenschappen. De extensie moet .txt zijn (indien niet zal die worden toegevoegd). De locatie van het bestand moet liggen binnen de map /glossary, maar het mag in een diepere map staan (bijv. glossary/sub/ glossary.txt). Het bestand hoeft niet te bestaan als het wordt ingesteld, het zal worden gemaakt (indien nodig) bij het toevoegen van een item voor de woordenlijst. Als het bestand al bestaat, wordt er geen poging gedaan om de indeling of de tekenset van het bestand te verifiëren: de nieuwe items zullen altijd in de indeling tab-gescheiden en UTF-8 zijn. Omdat de bestaande inhoud niet wordt geraakt, zal schade aan een bestaand bestand beperkt zijn.
1. Gebruik Plaats een bestaande woordenlijst eenvoudigweg in de map /glossary, na het maken van het project, om die te gebruiken. OmegaT detecteert automatisch woordenlijstbestanden in deze map als een project wordt geopend. Termen in het huidige segment die OmegaT vindt in het/ de woordenlijstbestand(en) worden weergegeven in het venster Woordenlijst:
Afbeelding 18.1. venster Woordenlijst
Het woord voor het =-teken is de bronterm en de vertaling is (of zijn) de woorden na =. Het item voor de woordenlijst kan een opmerking toegevoegd hebben. De functie woordenlijst vindt alleen exacte overeenkomsten met het woordenlijst-item (bijv. vindt geen afgeleide vormen etc.). Nieuwe termen kunnen handmatig aan de bestanden voor de woordenlijst worden toegevoegd tijdens het vertalen,bijvoorbeeld in een tekstverwerkingsprogramma. Nieuw toegevoegde termen worden niet herkend vóórdat de wijzigingen in het tekstbestand zijn opgeslagen. De bronterm behoeft geen item met één woord te zijn, zoals het volgende voorbeeld laat zien:
80
Woordenlijsten
Afbeelding 18.2. items met meerdere woorden in woordenlijsten voorbeeld
Het onderstreepte item "pop-upmenu" kan worden gevonden in het venster Woordenlijst als "pojavni menu". Door het te accentueren in het venster Woordenlijst en er dan met rechts op 1 te klikken voegt het in op de cursorpositie in het doelsegment.
2. Bestandsformaat Woordenlijstbestanden zijn eenvoudige platte tekst-bestanden die drie-kolommen, tabgescheiden lijsten bevatten met de bron- en doeltermen in respectievelijk de eerste en tweede kolom. De derde kolom kan worden gebruikt voor aanvullende informatie. Er kunnen items zijn waarin de doelkolom ontbreekt, d.i. bevatten slechts de bronterm en de opmerking. Woordenlijstbestanden kunnen of in de standaard systeemcodering (en aangegeven door de extensie .tab) zijn of in UTF-8 (de extensie .utf8). De codering Unicode (UTF8) wordt om voor de hand liggende redenen geprefereerd. Ook het CSV-formaat wordt ondersteund. Dit formaat is hetzelfde als de tabgescheiden: bronterm, doelterm. Velden met opmerkingen worden gescheiden door een komma ','. Tekenreeksen kunnen worden omsloten door aanhalingstekens ", die het mogelijk maken een komma binnen een tekenreeks te hebben: "This is a source term, which contains a comma","Dit is een bronterm, die een komma bevat" In aanvulling op het platte tekst-formaat, wordt TBX-formaat ook ondersteund. TBX Term Base eXchange - is de open, op XML gebaseerde standaard voor de uitwisseling van gestructureerde terminologische gegevens. TBX is goedgekeurd als een internationale standaard door LISA en ISO. Als u een bestaand systeem hebt voor de afhandeling van terminologie - MultiTerm bijvoorbeeld - is het zeer wel mogelijk dat het de mogelijkheid biedt om gegevens van terminologie in TBX-formaat te exporteren. Microsoft Terminology Collection [http://www.microsoft.com/Language/en-US/Terminology.aspx] kan worden gedownload in bijna 100 talen en kan dienen als hoeksteen IT-woordenlijst.
1
Onthoud dat in het bovenstaande geval, dit slechts het halve verhaal (of zelfs nog minder is) is, omdat de doeltaal (Sloveens) verbuigingen gebruikt. Dus het ingevoegde "pojavni meni" in de nominatieve vorm - moet worden gewijzigd naar "pojavnem meniju", d.i. naar de locatief. Dus is het waarschijnlijk sneller om de term direct correct in te typen zonder u bezig te houden met de woordenlijst en de sneltoetsen daarvan.
81
Woordenlijsten
3. Hoe zijn woordenlijsten te maken De projectinstellingen maken het mogelijk een naam in te voeren voor een te beschrijven woordenlijstbestand (zie het begin van dit hoofdstuk). Klik met rechts in het venster Woordenlijst of druk op Ctrl+Shift+G om een nieuw item toe te voegen. Een dialoogvenster opent en maakt het u mogelijk de bronterm, doelterm en opmerkingen die u zou kunnen hebben in te voeren:
De inhoud van bestanden met woordenlijsten worden in het geheugen bewaard en geladen als het project wordt geopend of opnieuw geladen. Bijwerken van een woordenlijstbestand is dus vrij eenvoudig: druk op Ctrl+Shift+G en voer de nieuwe term in, de vertaling ervan en opmerkingen die u zou kunnen hebben (zorg er voor dat u op 'tab' drukt tussen de velden) en sla het bestand op. De inhoud van het venster Woordenlijst zal overeenkomstig worden bijgewerkt. De locatie van het te beschrijven bestand voor de woordenlijst kan worden ingesteld in het dialoogvenster Project > Eigenschappen .... De te herkennen extensies zijn TXT en UTF8. Opmerking: Natuurlijk zijn er andere manieren en mogelijkheden om een eenvoudig bestand met tabgescheiden items te maken. Er is niets tegen het gebruiken van Notepad++ op Windows of GEdit op Linux of een werkbladprogramma voor dit doel: elk programma dat UTF8 kan afhandelen en witruimte weer kan geven (zodat de vereiste TAB-tekens u niet ontgaan) kan worden gebruikt.
4. Trados Multiterm gebruiken Woordenlijsten die zijn geëxporteerd vanuit Trados Multiterm kunnen zonder verdere aanpassingen worden gebruikt als woordenlijsten voor OmegaT, vooropgesteld dat zij de bestandsextensie .tab hebben gekregen en de velden voor bron- en doelterm respectievelijk de eerste twee velden zijn. Indien u exporteert met behulp van de systeemoptie "Tabgescheiden exporteren", moet u de eerste 5 kolommen verwijderen (Seq. Nr, Date created etc). De nieuwere versies van MultiTerm ondersteunen het exporteren naar TBXformaat. 82
Woordenlijsten
5. Algemene problemen met woordenlijsten Probleem: Er worden geen items van de woordenlijst weergegeven - mogelijke oorzaken: • Geen bestand met woordenlijst gevonden in de map "glossary". • Het bestand met de woordenlijst is leeg. • De items worden niet gescheiden door een TAB-teken. • Het bestand met de woordenlijst heeft niet de juiste extensie (.tab of .utf8). • Er bestaat geen EXACTE overeenkomst tussen het item in de woordenlijst en de brontekst in uw document - bijvoorbeeld als het item meervoud is. • Het bestand met de woordenlijst heeft niet de juiste codering. • Er staan in het huidige segment geen termen die overeenkomen met enige term in de woordenlijst. • Eén of meer van bovenstaande problemen kan zijn gerepareerd, maar het project werd nog niet herladen. Probleem: In het venster Woordenlijst worden sommige tekens niet juist weergegeven • ...maar dezelfde tekens worden wel goed weergegeven in het venster Bewerken: de extensie en de codering van het bestand komen niet overeen.
83
Hoofdstuk 19. Machinevertaling 1. Introductie Tegengesteld aan de door de gebruiker gegenereerde vertaalgeheugens (zoals in het geval van OmegaT) gebruiken programma's voor machinevertaling (MT) op regels gebaseerde linguïstische programma's om een vertaling van de bron te maken zonder dat een vertaalgeheugen nodig is. Statistische leertechnieken, gebaseerd op bron- en doelteksten, worden gebruikt om een vertaalmodel te bouwen. Services voor machinevertalingen hebben goed en steeds betere resultaten behaald in research evaluaties. Ga naar Opties > Machinevertaling... en activeer de gewenste service om een van de services voor machinevertaling te activeren. Onthoud dat zij allemaal op het web gebaseerd zijn: u zult online moeten zijn als u ze wilt gebruiken.
2. Google Translate Google Translate is een service waarvoor betaald moet worden en die wordt aangeboden door Google, voor het vertalen van zinnen, websites en complete teksten tussen een nog steeds groeiend aantal talen. Op het moment van schrijven bevat de lijst meer dan 50 talen, van Albanees tot Jiddisch, inclusief natuurlijk alle grote talen. De huidige versie van de service is, op het moment van schrijven, gebaseerd op het gebruiken ervan, met een prijs van 20 USD per miljoen tekens. Belangrijk: Google Translate API v2 vereist rekeninggegevens voor alle accounts vóórdat u de service kunt gebruiken (zie Pricing and Terms of Service [https://developers.google.com/ translate/v2/pricing?hl=en-US] voor meer informatie). U gebruikt uw eigen private unieke sleutel, die door Google aan u is verzonden toen u zich registreerde bij de service, om uzelf te identificeren als een geldige gebruiker voor de services van Google. Bekijk hoofdstuk Installeren en uitvoeren van OmegaT, gedeelte OmegaT starten vanaf de opdrachtregel, voor details om deze sleutel aan de omgeving van OmegaT toe te voegen. De kwaliteit van de vertaling is aan de ene kant afhankelijk van het reservoir aan teksten in de doeltaal en de beschikbaarheid van hun meertalige versies, aan de andere kant ook van de kwaliteit van de gebouwde modellen. Het is haast wel zeker dat, hoewel de kwaliteit in sommige gevallen onvoldoende kan zijn, het uiteindelijk mettertijd beter zal worden en niet slechter.
3. OmegaT-gebruikers en Google Translate De gebruiker van OmegaT is niet gedwongen om Google Translate te gebruiken. Indien het wordt gebruikt zal de beslissing van de gebruiker om de vertaling te accepteren, noch de uiteindelijke vertaling beschikbaar worden gemaakt voor Google. Het volgende venster geeft een voorbeeld weer van a) de Engelse bron b) Spaanse en c) Sloveense vertaling in Google Translate.
84
Machinevertaling
Afbeelding 19.1. Google Translate - voorbeeld
De Spaanse vertaling is beter dan de Sloveense. Merk op dat interesar en navegar in het Spaans correct zijn vertaald als respectievelijk de werkwoorden interest en sail. In de Sloveense versie worden beide woorden vertaald als zelfstandige naamwoorden. Het is eigenlijk zeer waarschijnlijk dat de Spaanse vertaling, ten minste gedeeltelijk, is gebaseerd op de actuele vertaling van het boek. Vanaf het moment dat de service is geactiveerd zal er een suggestie voor de vertaling verschijnen in het venster Machinevertaling voor elk nieuw bronsegment dat wordt geopend. Indien u de suggestie acceptabel vindt, druk op Ctrl+M om het doelgedeelte van het geopende segment te vervangen. In het segment hierboven, bijvoorbeeld, zou Ctrl+M de Spaanse versie overschrijven met de Sloveense suggestie. Indien u niet wilt dat OmegaT uw bronsegmenten verstuurt naar Google om te worden vertaald, verwijdert u het vinkje vóór het menuitem Google Translate in Opties. Onthoud dat er niets anders dan het bronsegment wordt verzonden naar de service van de machinevertaling. De online versie van Google Translate maakt het de gebruiker mogelijk om de suggestie te corrigeren en het gecorrigeerde segment in te sturen. Deze mogelijkheid is echter niet geïmplementeerd in OmegaT.
4. Belazar Belazar [http://belazar.info/] is een programma voor machinevertaling voor een Russisch Wit-Russisch taalpaar.
5. Apertium Apertium [http://www.apertium.org/] is een gratis/open-bron platform voor machinevertaling, initieel gericht op gerelateerde taalparen, zoals CA, ES, GA, PT, OC en FR maar recent uitgebreid om ook minder gangbare taalparen (zoals Engels-Catalaans) te behandelen. Controleer op de website voor de laatste lijst van geïmplementeerde taalparen. Het platform levert • een taal-onafhankelijk programma voor machinevertaling • om de linguïstische gegevens te beheren die nodig zijn om een systeem voor machinevertaling te bouwen voor een bepaald taalpaar en • linguïstische gegevens voor een groeiend aantal taalparen Apertium gebruikt een oppervlakkig overdrachtprogramma voor machinevertaling die de invoer in gedeelten verwerkt, zoals in een lopende band: opmaak verwijderen, 85
Machinevertaling morfologische analyses, doorverwijzen van spraakgedeelten, oppervlakkige structurele overdracht, lexicografische overdracht, morfologische generatie, en opnieuw opmaken. Het is mogelijk om Apertium te gebruiken om systemen voor machinevertalingen te bouwen voor een variëteit aan taalparen; voor dat doel gebruikt Apertium eenvoudige op XML gebaseerde standaard formaten om de benodigde linguïstische gegevens te coderen (ofwel met de hand of door het converteren van bestaande gegevens), die zijn gecompileerd met behulp van de verschafte programma's in de formaten voor hoge snelheid zoals die gebruikt worden door het programma.
6. Machinevertaling - probleemoplossing Indien er niets verschijnt in het venster Machinevertaling, controleer dan het volgende: • Bent u online? U moet online zijn om een programma voor machinevertaling te kunnen gebruiken. • Wat is het taalpaar dat u nodig hebt? Controleer of de geselecteerde service het aanbiedt. • Google Translate werkt niet: heeft u Translate API service [https://developers.google.com/ translate/v2/faq] toegepast? Onthoud dat de service Google Translate niet gratis is, bekijk hoofdstuk Installeren en uitvoeren (parameters voor runtime) voor meer daarover. • "Google Translate gaf HTTP antwoordcode: 403 terug ...": controleer of de sleutel van 38 tekens, ingevoerd in het bestand pinfo.list, juist is. Controleer of de service Translate API [https://developers.google.com/translate/v2/faq]geactiveerd is. • Google Translate werkt niet: - met de sleutel voor de Google API ingevoerd zoals vereist. Controleer in Opties > Machinevertaling of Google Translate V2 is geselecteerd. • Google Translate V2 rapporteert "Bad request" - controleer de bron- en doeltalen voor uw project. Het niet gedefinieerd hebben van talen leidt tot een dergelijk soort antwoord.
86
Hoofdstuk 20. Spellingscontrole OmegaT heeft een ingebouwde spellingscontrole die is gebaseerd op de spellingscontrole die wordt gebruikt in Apache OpenOffice, LibreOffice, Firefox en Thunderbird. Als consequentie daarvan is het in staat om het grote aantal gratis woordenboeken voor spelling te gebruiken die beschikbaar is voor die toepassingen.
1. Installeren van woordenboeken voor spelling Voordat de functie Spellingscontrole kan worden gebruikt moet een geschikt woordenboek of woordenboeken (voor uw doeltaal) zijn geïnstalleerd. Volg deze procedure om woordenboeken te installeren: • Maak, in uw bestandsbeheerder, een nieuwe map op een geschikte locatie waarin uw woordenboeken voor de spelling kunnen worden opgeslagen (D:\Vertalingen \spellingscontrole in het voorbeeld hieronder). • Selecteer, in OmegaT, Opties > Spellingscontrole, en klik dan op Kiezen naast het veld map Woordenboek-bestand. Navigeer naar en selecteer de map die u hebt gemaakt voor de woordenboeken. • Plaats de bestanden voor de woordenboeken die u wilt gebruiken in deze map. Er bestaan in essentie twee manieren waarop u dit kunt doen. U kunt ofwel de bestanden handmatig kopiëren, d.i. van elders op uw systeem, met behulp van uw bestandsbeheerder; of u kunt de functie "Nieuw woordenboek installeren" van OmegaT gebruiken om een lijst te verschaffen met beschikbare woordenboeken, waaruit kan worden gekozen. Onthoud dat de functie "Installeren" een internetverbinding nodig heeft. De geselecteerde talen zullen dan worden geïnstalleerd en verschijnen uiteindelijk in het venster Instellen spellingscontrole (dit kan even duren). Handmatig kopiëren van de bestanden is zinvol als u al geschikte bestanden voor de woordenboeken op uw systeem heeft staan, bijvoorbeeld als deel van uw installatie van Apache OpenOffice, LibreOffice, Firefox of Thunderbird. Het is echter eenvoudiger om online naar woordenboeken te zoeken met behulp van het veld URL voor online woordenboeken:
Afbeelding 20.1. Spellingscontrole instellen
87
Spellingscontrole Klikken op de knop Nieuw woordenboek installeren zal het installatievenster Woordenboek openen, waar u de woordenboeken kunt selecteren die u wilt installeren. De namen van de bestanden moeten corresponderen met de taalcode van uw doeltaal zoals die is gedefinieerd in het dialoogvenster Projecteigenschappen (Project > Eigenschappen). Indien u bijvoorbeeld ES-MX (Mexicaans Spaans) hebt geselecteerd als de doeltaal, moeten de bestanden voor de woordneboeken zijn genaamd es_MX.dic en es_MX.aff. Indien u slechts een standaard Spaans woordenboek beschikbaar hebt, met bijvoorbeeld de bestandsnamen es_es.dic en es_es.aff, kunt u deze bestanden kopiëren naar es_MX.dic en es_MX.aff en het woordenboek voor de spelling zal werken. Onthoud dat dit natuurlijk zal controleren op de standaard (Castilliaans) in plaats van op Mexicaans Spaans.
2. Woordenboeken voor spelling gebruiken Het is niet nodig om OmegaT te instrueren om een bepaald woordenboek voor de spellingscontrole te gebruiken; OmegaT zal het juiste woordenboek gebruiken gebaseerd op de taalcodes van uw project. Controleer echter dat de taalcodes exact hetzelfde zijn: een FR-FR woordenboek zal bijvoorbeeld niet werken met de instelling FR voor het doel. Bewerk, indien nodig, de bestandsnamen van het woordenboek of wijzig de taalinstellingen van uw project. Selecteer Opties > Spellingscontrole en selecteer het keuzevak spellingscontrole (zie boven) om de spellingscontrole in te schakelen.
Automatische
Afbeelding 20.2. Spellingscontrole gebruiken
Klikken met rechts op een onderstreept woord (distriberen in de afbeelding hierboven) opent een menu met keuzelijst met suggesties voor de correctie (distribueren). U kunt de spellingscontrole instrueren om, alle keren dat het woord verkeerd gespeld voorkomt, alles te negeren of het aan het woordenboek toe te voegen.
88
Spellingscontrole
3. Hints Als de spellingscontrole niet werkt, zorg er dan eerst voor dat het keuzevak "Automatische spellingscontrole" in het dialoogvenster van de spellingscontrole (Opties > Spellingscontrole...) is geselecteerd. Controleer de taalcode van uw doel met de beschikbare woordenboeken in het venster Instellen spellingscontrole. De spellingscontrole bepaalt de taal die het moet gebruiken uit de taalcode van het doel: als de taalcode voor het doel Braziliaans Portugees (PT_BR) is, moet de submap met woordenboeken de twee bestanden voor het woordenboek, genaamd pt_br.aff en pt_br.dic, bevatten. In het geval dat u al een groot gedeelte van de tekst heeft vertaald, maar zich dan realiseert dat de taalcode van het project niet overeenkomt met de taalcode van de spellingscontrole (u specificeerde pt_BR als de taal, maar er zijn geen pt_BR-woordenboeken) kunt u eenvoudigweg de twee corresponderende bestanden kopiëren en die hernoemen (bijvoorbeeld van pt_PT.arr en pt_PT.dic naar pt_BR.arr en pt_BR.dic). Natuurlijk is het veel verstandiger om een korte pauze te nemen en de juiste versies van de spellingscontrole te downloaden. Merk op dat Verwijderen de geselecteerde woordenboeken fysiek verwijdert. Als zij deel uitmaken van een andere toepassing op uw systeem zullen zij ook uit die toepassing verdwijnen. Indien u dat, om welke reden dan ook, zo nu en dan moet doen, kan het daarom verstandiger zijn om de betrokken bestanden te kopiëren naar een andere map, alleen gereserveerd voor gebruik door OmegaT.
89
Hoofdstuk 21. Diverse onderwerpen 1. OmegaT modus Console Opmerking Alleen van belang voor gevorderde gebruikers! Het doel van de modus console (d.i. de opdrachtregel) is om het gebruiken van OmegaT als vertaalprogramma in een scriptomgeving mogelijk te maken. Indien gestart in de modus console, wordt geen GUI geladen (het zal daarom op elke console werken) en het opgegeven project wordt automatisch vertaald. Een voorbeeld zou een softwareproject zijn, waarvan de GUI is gelocaliseerd in een aantal talen. Door gebruik te maken van de modus console kan men het maken van een gelocaliseerde interface deel van het bouwproces laten zijn.
1.1. Vooraf vereist Een geldig project in OmegaT moet aanwezig zijn om OmegaT uit te kunnen voeren. De locatie maakt niet uit omdat het bij de start toch al moet worden ingevuld in de opdrachtregel. Indien u geen standaard instellingen wilt gebruiken, moeten de configuratiebestanden (filters.conf en segmentation.conf) aanwezig zijn. Dat kan op twee manieren worden bereikt: • Voer OmegaT normaal uit (met de GUI) en maak de instellingen. Indien u OmegaT in console-modus start, zal het de instellingen gebruiken die u hebt geconfigureerd. • Indien u OmegaT niet normaal kunt uitvoeren (geen grafische omgeving beschikbaar): kopieer de instellingen vanaf een andere installatie van OmegaT op een andere machine naar een bepaalde map. De locatie maakt niet uit, omdat u die toch in kunt vullen in de opdrachtregel bij het starten (zie hieronder). De relevante bestanden zijn filters.conf en segmentation.conf en kunnen worden gevonden in de startmap van de gebruiker (Bijv. C: \Documents and Settings\%User%\OmegaT onder Windows, %user%/.omegat/ onder Linux)
1.2. OmegaT opstarten in modus console Enkele extra parameters moeten bij het starten worden opgegeven om OmegaT in modus console te starten. De meest belangrijke van deze is <project-dir>, en optioneel --configdir=. Voorbeeld: $>java -jar OmegaT.jar /pad/naar/project \ --config-dir=/pad/naar/config-bestanden/ \ --mode=console-translate \ --source-pattern={reguliere uitdrukking} \ --tag-validation=[block|warn] Uitleg: • <project-dir> vertelt OmegaT waar het project kan worden gevonden dat moet worden vertaald. Indien opgegeven start OmegaT in de modus console en zal het opgegeven project gaan vertalen. • --config-dir= maakt het mogelijk OmegaT te instrueren in welke map de configuratiebestanden zijn opgeslagen. Indien niet opgegeven gaat OmegaT terug naar de standaard waarden (de map OmegaT onder de startmap van de gebruiker, of indien niet beschikbaar: de huidige werkmap). 90
Diverse onderwerpen • --mode=console-translate OmegaT start in de modus console en vertaalt het opgegeven project • --source-pattern={reguliere uitdrukking} De bestanden die moeten worden vertaald kunnen op deze manier worden gespecificeerd. Hier is een voorbeeld van de reguliere uitdrukking: test\.html • --tag-validation=[abort|warn] Bij abort wordt het programma onderbroken als bij Tags valideren fouten worden gevonden. Bij warn worden de fouten afgedrukt maar gaat het programma door. In alle andere gevallen worden de tags niet gevalideerd.
1.3. optie Quiet Een extra parameter voor de opdrachtregel, specifiek voor de modus console: --quiet. In de modus quiet, wordt minder informatie gelogd op het scherm. De berichten die u normaal gesproken zou vinden in de statusbalk worden niet weergegeven. Gebruik: java -jar OmegaT.jar /pad/naar/project --mode=console-translate --quiet
1.4. Optie Tags valideren Een andere parameter voor de opdrachtregel, specifiek voor de modus console: --tagvalidation=[abort|warn]. Als deze parameter wordt toegevoegd, wordt het valideren van tags toegepast voorafgaande aan vertalen/uitlijnen. Als de waarde abort is dan worden bij tagfouten de fouten afgedrukt en het programma stopt. Als de waarde warn is dan worden fouten afgedrukt maar OmegaT gaat door. Gebruik: java -jar validation=abort
OmegaT.jar
/pad/naar/project
--mode=console-translate
--tag-
2. Automatisch vergelijken van Javaeigenschappen OmegaT kan Java .properties vergelijken in modus console. Indien u de Properties-bestanden voor bron en doel voor één en dezelfde inhoud in uw taalpaar hebt, zal deze procedure een overeenkomend tmx-bestand maken voor deze inhoud. Gebruik: java -jar OmegaT.jar --mode=console-align /my-project-dir --alignDir=/translatedFiles/ alignDir moet een vertaling bevatten in de doeltaal van het project. (bijvoorbeeld: als het project EN->FR is, moet alignDir een bundle bevatten die eindigt op _fr). De resulterende TMX wordt opgeslagen in de map omegat onder de naam align.tmx.
3. Lettertype-instellingen In dit dialoogvenster kan het lettertype worden gedefinieerd dat door OmegaT in de volgende vensters wordt gebruikt: • OmegaT hoofdvenster (Bewerken, venster Overeenkomsten, venster Woordenlijst) • venster Zoeken • venster Tags valideren Het dialoogvenster kan worden aangeroepen door het item in het hoofdmenu Opties → Lettertype.... Het dialoogvenster bevat: • Lettertype: keuzelijst om één van de beschikbare lettertypen op uw machine te selecteren 91
Diverse onderwerpen • Grootte: bewerken om de grootte van het lettertype te wijzigen • Voorbeeldtekst: veld voor direct voorbeeld van het geselecteerde lettertype Opmerking: In sommige gevallen kan het behoorlijk wat tijd vergen voordat OmegaT de weergave heeft bijgewerkt nadat de lettertype-instelling werd gewijzigd. In het bijzonder wanneer een groot bestand met veel segmenten in de bewerker is geopend en/of trage hardware wordt gebruikt. Merk ook op dat sommige lettertypen zich beter lenen voor bepaalde taalparen dan andere. In het bijzonder, als u vertaalt tussen twee talen met verschillende alfabet/schrijfsystemen (zoals Russisch en Japans), selecteer een lettertype dat voor beide gebruikt kan worden.
4. Gegevensverlies voorkomen OmegaT is een robuuste toepassing. U zou echter toch voorzorgen moeten nemen tegen gegevensverlies als u OmegaT gebruikt, net als met elke andere toepassing. Bij het vertalen van uw bestanden slaat OmegaT al uw voortgang op in het vertaalgeheugen project_save.tmx die zich bevindt in de submap /omegat van het project. OmegaT slaat ook, elke keer als een project wordt geopend of herladen, een kopie van het vertaalgeheugen op in project_save.tmx.JAARMMDDUUMM.bak in dezelfde submap. JAAR is 4-getallen jaar, MM is de maand, DD de dag van de maand, en UU en MM zijn de uren en minuten van wanneer het vorige vertaalgeheugen werd opgeslagen. Als u denkt dat u vertaalde gegevens kwijt bent, kunt u de volgende procedure gebruiken om het project te herstellen naar de meest recent opgeslagen status, in de meeste gevallen niet ouder dan ongeveer 10 minuten: 1. sluit het project 2. hernoem het huidige project_save.tmx-bestand naar iets dat u zult onthouden (zoals bijvoorbeeld project_save.tmx.tijdelijk) 3. selecteer de back-up van het vertaalgeheugen dat meest waarschijnlijk de gegevens bevat die u nodig hebt 4. hernoem dat naar project_save.tmx 5. open het project Voorkomen van verlies van belangrijke gegevens: • Maak regelmatig kopieën van het bestand /omegat/project_save.tmx naar back-upmedia, zoals CD of DVD. • Maak met regelmatige tussenpozen de vertaalde bestanden en controleer of dat vertaalde bestand de laatste versie van uw vertaling bevat, totdat u zich OmegaT eigen hebt gemaakt. • Wees in het bijzonder voorzichtig met het maken van wijzigingen in de bestanden in /source terwijl u midden in een project zit. Als het bronbestand wordt gewijzigd nadat u de vertaling bent begonnen, kan het zijn dat OmegaT een segment dat u al vertaald had niet meer kan vinden. • Gebruik om te beginnen deze Helpteksten. Als u tegen problemen aanloopt, post dan een bericht in de OmegaT-gebruikersgroep [http://tech.groups.yahoo.com/group/Omegat/ ]. Maak er geen probleem van om in uw eigen taal te posten.
92
Bijlage A. Talen - ISO 639 codelijst Controleer alstublieft de ISO 639 Codetabellen [http://www.sil.org/ISO639-3/codes.asp] voor meer en meest recente informatie over taalcodes.
Tabel A.1. ISO 639-1/639-2 lijst voor taalcode Naam taal
ISO 639-1
ISO 639-2
Abchazisch
ab
abk
Afar
aa
aar
Afrikaans
af
afr
Akan
ak
aka
Albanees
sq
sqi
Amharisch
am
amh
Arabisch
ar
ara
Aragonees
an
arg
Armeens
hy
hye
Assamees
as
asm
Avarisch
av
ava
Avestaans
ae
ave
Aymarees
ay
aym
Azerbeidzjaans
az
aze
Bambara
bm
bam
Basjkiers
ba
bak
Baskisch
eu
eus
Wit-Russisch
be
bel
Bengaals
bn
ben
Bihari
bh
bih
Bislama
bi
bis
Bosnisch
bs
bos
Bretons
br
bre
Bulgaars
bg
bul
Birmaans
my
mya
Catalaans
ca
cat
Chamorro
ch
cha
Tsjetsjeens
ce
che
Chichewa, Chewa, Nyanja
ny
nya
Chinees
zh
zho
Tsjoevasjisch
cv
chv
Cornisch
kw
cor
Corsicaans
co
cos
Cree
cr
cre
Kroatisch
hr
hrv
Tsjechisch
cs
ces
Deens
da
dan
93
Talen - ISO 639 codelijst Naam taal
ISO 639-1
ISO 639-2
Divehi, Dhivehi, Maledivisch
dv
div
Nederlands
nl
nld
Dzongkhaans
dz
dzo
Engels
nl
eng
Esperanto
eo
epo
Ests
et
est
Ewe
ee
ewe
Faeröers
fo
fao
Fijisch
fj
fij
Fins
fi
fin
Frans
fr
fra
Fula, Fulah, Pulaar, Pular
ff
ful
Galisisch
gl
glg
Georgisch
ka
kat
Duits
de
deu
Grieks, modern
el
ell
Guaraní
gn
grn
Gujarati
gu
guj
Haïtiaans, Haïtiaans Creools
ht
hat
Hausa
ha
hau
Hebreeuws (modern)
he
heb
Herero
hz
her
Hindi
hi
hin
Hiri Motu
ho
hmo
Hongaars
hu
hun
Interlingua
ia
ina
Indonesisch
id
ind
Interlingue
ie
ile
Iers
ga
gle
Igbo
ig
ibo
Inupiaq
ik
ipk
Ido
io
ido
IJslands
is
isl
Italiaans
it
ita
Inuktitut
iu
iku
Japans
ja
jpn
Javaans
jv
jav
Kalaallisut, Groenlands
kl
kal
Kannada
kn
kan
Kanuri
kr
kau
Kasjmiers
s
kas
Kazachs
kk
kaz
94
Talen - ISO 639 codelijst Naam taal
ISO 639-1
ISO 639-2
Centraal Khmer
km
khm
Kikuyu, Gikuyu
ki
kik
Kinyarwanda
rw
kin
Kirgizisch, Kirgizies
ky
kir
Komi
kv
kom
Kongo
kg
kon
Koreaans
ko
kor
Koerdisch
ku
kur
Kwanyama, Kuanyama
kj
kua
Latijns
la
lat
Luxemburgs, Letzeburgs
lb
ltz
Lugandees
lg
lug
Limburgs
li
lim
Lingala
ln
lin
Laotiaans
lo
lao
Litouws
lt
lit
Luba-Katanga
lu
lub
Lets
lv
lav
Manx
gv
glv
Macedonisch
mk
mkd
Malagasisch
mg
mlg
Malayalam
ms
msa
Maleis
ml
mal
Maltees
mt
mlt
Māori
mi
mri
Marathisch (Marāṭhī)
mr
mar
Marshallees
mh
mah
Mongools
mn
mon
Nauru
na
nau
Navajo, Navaho
nv
nav
Noors Bokmål
nb
nob
Noord-Ndebele
nd
nde
Nepalees
ne
nep
Ndonga
ng
ndo
Noors Nynorsk
nn
nno
Noors
no
nor
Yi
ii
iii
Zuid-Ndebele
nr
nbl
Occitaans
oc
oci
Ojibweg, Ojibwa
oj
oji
Oudkerkslavisch, Kerkslavisch, Oerslavisch, Oudbulgaars
cu
chu
Afaan Oromo
om
orm
95
Talen - ISO 639 codelijst Naam taal
ISO 639-1
ISO 639-2
Oriyaans
of
ori
Ossetisch
os
oss
Punjabi
pa
pan
Pāli
pi
pli
Perzisch
fa
fas
Pools
pl
pol
Pasjtoe, Pashto, Pushto
ps
pus
Portugees
pt
por
Quechua
qu
que
Romaans
rm
roh
Rundi
rn
run
Roemeens, Moldavisch, Moldovaans
ro
ron
Russisch
ru
rus
Sanskriet (Saṁskṛta)
sa
san
Sardisch
sc
srd
Sindhi
sd
snd
Noord-Samisch
se
sme
Samoaans
sm
smo
Sango
sg
sag
Servisch
sr
srp
Schots Keltisch, Keltisch
gd
gla
Shona
sn
sna
Sinhala, Singalees
si
sin
Slowaaks
sk
slk
Sloveens
sl
slv
Somalisch
so
som
Zuid Sothees
st
sot
Spaans, Castiliaans
es
spa
Soendanees
su
sun
Swahili
sw
swa
Swatisch
ss
ssw
Zweeds
sv
swe
Tamil
ta
tam
Telugu
te
tel
Tadzjieks
tg
tgk
Thais
th
tha
Tigrinyaans
ti
tir
Tibetaans Standaard, Tibetaans, Centraal
bo
bod
Turkmeens
tk
tuk
Tagalog
tl
tgl
Tswanees
tn
tsn
Tonga (Tonga-eilanden)
to
ton
96
Talen - ISO 639 codelijst Naam taal
ISO 639-1
ISO 639-2
Turks
tr
tur
Tsongees
ts
tso
Tataars
tt
tat
Twi
tw
twi
Tahitiaans
ty
tah
Oeigoers
ug
uig
Oekraïns
uk
ukr
Urdu
ur
urd
Oezbeeks
uz
uzb
Venda
ve
ven
Vietnamees
vi
vie
Volapük
vo
vol
Waals
wa
wln
Welsh
cy
cym
Wolof
wo
wol
Westfries
fy
fry
Xhosa
xh
xho
Jiddisch
yi
yid
Yoruba
yo
yor
Zhuang, Chuang
za
zha
Zulu, Zoeloe
zu
zul
97
Bijlage B. Sneltoetsen voor het toetsenbord voor het bewerken Deze korte tekst beschrijft het gedrag van de toetsen in het bewerkingsvenster. De term "Verplaats naar binnen het segment" betekent dat de cursor verplaatst naar het begin van het segment als het eerder vóór het segment stond en naar het einde van het segment als het er eerder achter stond.
Tabel B.1. Gedrag van de toets bij bewerken ToetscombinatieActie Links:
één teken naar links, maar niet verder dan het begin van het segment
Rechts:
één teken naar rechts, maar niet verder dan het einde van het segment
Ctrl+Links:
één woord naar links, maar niet verder dan het begin van het segment
Ctrl+Rechts:
één woord naar rechts, maar niet verder dan het einde van het segment
PgUp:
pagina omhoog door het document
PgDn:
pagina naar beneden door het document
Home*
verplaats naar het begin van de regel in het segment
End*
verplaats naar het einde van de regel in het segment
Ctrl+Home
verplaats naar het begin van het segment
Ctrl+End
verplaats naar het einde van het segment
Ctrl+PgUp
verplaats naar het begin van het document (Mac: Cmd +PgUp)
Ctrl+PgDn
verplaats naar het einde van het document (Mac: Cmd +PgDn)
Backspace*
verwijder het teken vóór de cursor
Delete*
verwijder het teken na de cursor
Ctrl +Backspace
verwijder de tekens tot aan het begin van het huidige woord (Mac: Alt+Backspace)
Ctrl+Delete
verwijder de tekens tot aan het begin van het volgende woord (Mac: Alt+Delete)
Ctrl+Enter
open het vorige segment (Mac: Cmd+Enter)
Ctrl+A
selecteer het complete segment (Mac: Cmd+A)
Ctrl+Shift+O
schakelen RTL-LTR
* Deze toetsen gedragen zich anders als de cursor buiten het bewerkbare segment staat: • Home: cursor naar het begin van het actieve segment • End: cursor naar het einde van het actieve segment • Backspace: niets • Delete: niets • Toets van elk teken, indien geklikt buiten het bewerkbare segment, zal worden genegeerd. 98
Sneltoetsen voor het toetsenbord voor het bewerken De toets "Shift" omvat niet per definitie enig speciaal gedrag: indien de "Shift"-toets is ingedrukt verplaatsen alle toetsen de cursor op de hun gewone manier, behalve in het geval van de combinatie Shift+Enter, die een regeleinde in de tekst invoert. De systeembrede opdrachten Alles selecteren (Ctrl+A), Plakken (Ctrl+V), Knippen (Ctrl +X), kopiëren (Ctrl+C), Overeenkomst invoegen (Ctrl+I) en Bron invoegen (Ctrl+Shift+I) acteren in principe alleen op de tekst binnen het momenteel geopende segment. Onthoud dat u de sneltoetsen naar uw eigen voorkeuren kunt aanpassen. Zie appendix Sneltoetsen aanpassen
99
Bijlage C. OmegaT Teamprojecten 1. Versiebeheer - introductie Het gemeenschappelijk vertalen zoals dat wordt aangeboden door OmegaT is gebaseerd op de functionaliteit van versie- of revisiebeheer, breed gebruikt binnen de gemeenschap van softwareontwikkelaars om hun wijzigingen aan de code van een programma te beheren en ongehinderde samenwerking binnen het team van ontwikkelaars mogelijk te maken. OmegaT ondersteunt twee van de populaire systemen voor versiebeheer (afgekort VCS), Apache Subversion [http://subversion.apache.org] (vaak afgekort tot SVN naar de naam van de opdracht svn) en Git [http://git-scm.com/]. De voordelen van een systeem voor versiebeheer voor een team van vertalers kan als volgt worden samengevat: • verschillende teamleden kunnen tegelijkertijd aan het vertaalproject werken zonder elkaar te hinderen • Zij kunnen algemeen materiaal delen, zoals vertaalgeheugens voor het project en de woordenlijst • Standaard is elke drie minuten een bijgewerkte versie van de gedeelde gegevens beschikbaar voor de rest van het team • Het systeem onderhoudt de versies voor de gedeelde gegevens • Conflicten - bijvoorbeeld alternatieve vertalingen van hetzelfde segment of item voor de woordenlijst - kunnen worden gemonitord, opgelost en samengevoegd De volgende termen, zie in de tekst hieronder zullen worden gebruikt, verdienen een korte uitleg: • server voor VCS - d.i. server voor SVN of Git, is de omgeving waar het algemene materiaal op het net is opgeslagen en wordt onderhouden. De server kan bestaan in het lokale netwerk maar in de meeste gevallen zal hij beschikbaar zijn op het internet, d.i. via een URL-adres. Eén lid van het team, de beheerder van het project, dient bekend te zijn met het afhandelen van de dingen aan de kant van de server, d.i. de taak van het instellen van de omgeving, importeren van het project van OmegaT, toewijzen van de toegangsrechten voor de leden van het team, oplossen van de conflicten, etc. • cliënt voor VCS: Een cliënt voor SVN of Git moet op de computers van de "beheerders van het project", die zijn betrokken bij het project van OmegaT, zijn geïnstalleerd om met de server te kunnen werken. Zeer populaire cliënten voor de Windows-omgeving zijn TortoiseSVN [http://tortoisesvn.net/] en TortoiseGit [http://code.google.com/p/tortoisegit/]. Andere besturingssystemen (Linux, OS X) bieden soortgelijke pakketten. • opslagplaats: de plaats waar het gedeelde materiaal is opgeslagen en wordt onderhouden, ofwel op een lokaal toegankelijk netwerk of op het internet. Leden van het project verbinden zich daarmee via hun cliënt voor VCS. • checkout: de bewerking die een werkkopie maakt vanuit de opslagplaats naar uw lokale computer. De server legt de informatie over checkouts vast, zodat latere indieningen (commits (zie hieronder)) op een ordentelijke manier kunnen worden uitgevoerd. • indiening (commit): als eenmaal een nieuwe lokale versie van het materiaal van de checkout klaar is, kan het worden ingediend bij de opslagplaats en dus beschikbaar worden gemaakt voor de rest van het team. De server zorgt er voor dat conflicterende wijzigingen, veroorzaakt doordat twee leden werken aan dezelfde inhoud van een checkout, zullen worden opgelost. • beheerder: de persoon die verantwoordelijk is voor het maken en onderhouden van de opslagplaats, d.i. zorgen voor de taken aan de zijde van de server. Slechts één persoon zou deze rechten ten minste initieel moeten hebben om problemen te voorkomen. 100
OmegaT Teamprojecten • gebruiker: een lid van het team, samenwerkend aan het gedeelde project.
2. Delen van een project met behulp van SVN Er zijn twee mogelijkheden om een server voor SVN uit te voeren: u kunt SVN op uw eigen server installeren of u kunt een gehoste service gebruiken. Bij het gebruiken van een externe service dient u zich bewust te zijn van de mogelijke implicaties met betrekking tot vertrouwelijkheid, omdat u het originele document laadt op een server die zich buiten uw directe beheer bevindt. U kunt, als alternatief, een private server voor SVN server instellen, bijvoorbeeld als u al een server voor Apache hebt die de gevraagde software al bevat (bijv. VisualSVN), om dit probleem te vermijden. Als de server voor SVN eenmaal beschikbaar is, moeten beheerders voor het project lokaal een cliënt voor SVN installeren, om de inhoud van het project op hun computers te kunnen beheren. Voor Windows bevelen wij TortoiseSVN [http://tortoisesvn.net/] aan. Voor Mac kunt u de cliënt bijvoorbeeld downloaden van SourceForge [https://sourceforge.net/projects/ macsvn/], Voor Linux: zie Subversion opdrachten en scripts [www.yolinux.com/TUTORIALS/ Subversion.html].
2.1. Een opslagplaats maken De hier gepresenteerde procedure is gebaseerd op de gratis server voor SVN (beperkt tot 2 gebruikers) die wordt aangeboden door ProjectLocker [http://projectlocker.com/]. Onthoud dat degene die de opslagplaats maakt impliciet de rechten als beheerder voor de gemaakte opslagplaats verkrijgt. Log eerst in op de site of - als het uw eerste keer is dat u de site bezoekt: registreer uzelf er voor en noteer uw gebruikersnaam en wachtwoord voor de toekomstige projecten. 1. Maak een nieuw project op ProjectLocker 2. Typ de naam en omschrijving van de opslagplaats in. (in het voorbeeld hier worden OmegaT en OmegaT SL Localization gebruikt) 3. Kies SVN. 4. Klik op Create Project Open de weergave Projects voor uw account. De URL die wordt weergegeven onder Project Services zal door SVN worden gebruikt om cliënten te verbinden met de server van SVN die u zojuist hebt ingesteld. Dit is ook de plaats om leden van het team toe te voegen aan het project en om ze hun rechten toe te kennen. Onthoud dat de teamleden zich eerst geregistreerd moeten hebben, vóórdat u ze aan het project kunt toevoegen (Opmerking: in de gratis versie van ProjectLocker zijn slechts twee gebruikers per project toegestaan). Projecten kunnen worden beheerd overeenkomstig uw stijl en wensen voor de ontwikkeling. Soortgelijk als in het geval van projecten van OmegaT zult u verschillende opslagplaatsen nodig hebben voor verschillende paren van talen. Binnen een bepaald paar van talen is het het beste om verschillende onderwerpen en/of cliënten ook als afzonderlijke opslagplaatsen te houden. Het alternatief is om één enkele opslagplaats te hebben met submappen Project1, Project2, etc. en het algemene materiaal te delen via de mappen tm, glossary en dictionary. Voor het hier weergegeven voorbeeld besloten we tot het enkele project in OmegaT - één enkele opslagplaats om redenen van eenvoud. .
101
OmegaT Teamprojecten
2.2. Importeren van het project naar de opslagplaats van SVN - Windows Op dit moment is de opslagplaats leeg. U maakt eerst een lege map voor de cliënt aan op uw schijf. 1Maak een lege map waar u uw project zult bewaren en klik er met rechts op. Selecteer TortoiseSVN > Checkout. Het volgende dialoogvenster verschijnt:
Voer, in het veld URL of repository, de URL in die werd verschaft door ProjectLocker. Zorg er voor dat het veld Checkout directory juist is correct, d.i. de lege map specificeert die u hebt gemaakt, en druk op OK. Als de bewerking eenmaal is voltooid kunt u de betreffende map controleren: die zou nu een submap .svn moeten bevatten en een groen schild OK op het pictogram ervan zal aangeven dat de inhoud van de map up-to-date is: In de volgende stap zullen we de bestanden voor OmegaT aan de lokale map toevoegen. De volgende bestanden dienen te worden gedeeld door de leden van het team en dienen dus in elk geval daarin te worden opgenomen: • het bestand voor het project omegat - omegat.project • het vertaalgeheugen - omegat\project_save.tmx • de inhoud van de map source • de definitie voor project-specifieke filters - omegat\filters.xml De beheerder kan beslissen om ook de volgende mappen en hun inhoud op te nemen: tm, glossary en dictionary. Ook ignored_words.txt en learned_words.txt in de map omegat zouden het waard kunnen zijn om te delen en te worden onderhouden op het niveau van het team. Vermijd in ieder geval het toevoegen van bestanden bak, project_stats.txt en project_stats_match.txt, uit de submap omegat, omdat zij geen nut of voordeel hebben en slechts ruimte innemen in de opslagplaats. U zou misschien hetzelfde willen doen voor de map target en de inhoud daarvan. Na het kopiëren van de gewenste bestanden in de map voor de checkout zult u bemerken dat het pictogram er van gewijzigd is: het groene schild OK is gewijzigd naar een rood uitroepteken, wat de wijziging in de lokale kopie van de opslagplaats aangeeft. De volgende twee stappen zullen de versie van de server up to date brengen: 102
OmegaT Teamprojecten • voeg de gekopieerde bestanden toe aan de lokale versie van de opslagplaats: klik met rechts op de map voor de lokale checkout en selecteer TortoiseSVN > Add. Laat, in het dialoogvenster dat opent, alle opties als standaard staan en klik op OK. Het venster Add Finished! dat soortgelijk is aan dat hieronder zal verschijnen:
De inhoud van de map voor de checkout zal overeenkomstig worden gemarkeerd:
• indienen (commit) van lokale wijzigingen naar de server: klik met rechts op de map voor de lokale checkout en selecteer SVN Commit.... Het venster Commit - zie hierionder opent. Vink de wijzigingen aan die moeten worden gemaakt - d.i. de mappen en bestanden die in dit geval moeten worden toegevoegd.
103
OmegaT Teamprojecten
Voer een toepasselijke boodschap in het berichtenvenster in en druk op OK. Het venster Commit zal openen en de voortgang van de opdracht tot indienen weergeven. Het zal eerst de huidige inhoud bij de opslagplaats van de server indienen en dan de lokale kopie van de opslagplaats bijwerken - d.i. de inhoud van de submap .svn - zodat die up to date is met de laatste versie in de opslagplaats. • lokale bestanden in de kopie op de lokale opslagplaats bijwerken - de ontvangen wijzigingen van de opslagplaats op de server bevinden zich in de map .svn maar nog niet in de bestanden en mappen zelf. Klik met rechts op de map voor de checkout en selecteer SVN Update om de lokale bestanden bij te werken. Vink de inhoud van de map aan om te bevestigen dat de lokale kopie van de opslagplaats en de overeenkomstige bestanden en mappen overeenkomen met de laatste versie op de server:
3. Het teamproject gebruiken in OmegaT Als het teamproject een maal is ingesteld, hoeven leden van het team slechts via OmegaT toegang tot het teamproject te krijgen. Eerst moeten zij Project > Teamproject downloaden gebruiken. Dit zal actueel een checkout doen van het project naar een lokale map. Inloggegevens worden opgeslagen zodat het niet nodig is om ze elke keer in te voeren. 104
OmegaT Teamprojecten Onder Linux, als OmegaT nog steeds vraagt naar uw inloggegevens, kunt u het keuzevak Wachtwoord opslaan als platte tekst aanvinken. Voor volgend gebruik is alles dat nodig is het openen van het project net als elk ander project van OmegaT. OmegaT zal het als een teamproject herkennen en zal alles, standaard elke drie minuten, automatisch synchroniseren.
105
Bijlage D. plug-in Tokenizer 1. Introductie Tokenizers (of stemmers) verbeteren de kwaliteit van de overeenkomsten door het herkennen va betrokken woorden in de bron en gegevens in de vertaalgeheugens. Zij verbeteren ook de overeenkomsten voor de woordenlijsten. Een stemmer voor bijvoorbeeld Engels zou de tekenreeks "cats" identificeren (en mogelijk "catlike", "catty" etc.) omdat die is gebaseerd op de stam "cat", en "stemmer", "stemming", "stemmed" omdat die is gebaseerd op "stem". Een stemming algoritme reduceert de woorden "fishing", "fished", "fish", en "fisher" tot de stam van het woord: "fish". Dit is speciaal bijzonder handig in het geval van talen die vormen voor voor- en achtervoegsel voor de stamwoorden gebruiken. Lenen we een voorbeeld uit het Sloveens, hier "good" in alle mogelijke grammaticaal juiste vormen: • lep, lepa, lepo - enkelvoud, mannelijk, vrouwelijk, neutraal • lepši, lepša, lepše . - comparatief, nominatief, mannelijk, vrouwelijk, neutraal, resp. meervoudsvorm van het bijvoeglijk naamwoord • najlepših - superlatief, meervoud, genitief voor M,F,N
2. Installatie en gebruik van de opdrachtregel Een tokenizerpakket dat is afgeleid van het Luceneproject wordt gedistribueerd als een OmegaT plug-in op http://sourceforge.net/projects/omegat-plugins/files/. Download de meest recente bestanden (OmegaT-tokenizers_0.4_2-2.1.zip op het moment van schrijven). Maak een map met de naam "plug-ins" in de map waar OmegaT.jar staat en pas de bovenstaande bestanden in die map uit om de tokenizer te installeren. U moet de tokenizer specificeren die u zal gaan gebruiken voor de brontaal en welke tokenizer u zult gaan gebruiken voor de doeltaal om OmegaT uit te voeren. De syntaxis is als volgt: java -jar OmegaT.jar --ITokenizer=[brontaal naam tokenizer] --ITokenizerTarget=[doeltaal naam tokenizer] De namen van de tokenizers zijn vermeld in het bestand Readme.txt dat wordt gedistribueerd met de bestanden van de tokenizer. Als u bijvoorbeeld de Lucene CJK tokenizer wilt gebruiken voor de brontaal en de Lucene French tokenizer in de doeltaal, zal uw opdracht er als volgt uitzien: java -jar OmegaT.jar --ITokenizer=org.omegat.plugins.tokenizer.LuceneCJKTokenizer ITokenizerTarget=org.omegat.plugins.tokenizer.LuceneFrenchTokenizer
--
3. Mac OS X specifieken Indien u de tokenizers wilt gebruiken met het Mac OS X OmegaT.app pakket is de installatie van de tokenizer zoals die hierboven is vermeld van toepassing (klik met rechts op de OmegaT.app om de locatie van OmegaT.jar te vinden), maar u zult de namen van de tokenizers moeten specificeren in info.plist dat de startopties voor Java bevat. Volg bovenstaande instructies om toegang te krijgen tot het bestand info.plist en bewerk het zodanig dat het er als volgt uitziet voor het voorbeeld dat we zojuist gaven:
106
plug-in Tokenizer VMOptions <string>-Xmx1024M Arguments <array> <string>--ITokenizer=org.omegat.plugins.tokenizer.LuceneCJKTokenizer <string>--ITokenizerTarget=org.omegat.plugins.tokenizer.LuceneFrenchTokenizer
4. Probleemoplossing Open een project en controleer de informatie in het log van de console om er voor te zorgen dat de tokenizers ook echt worden gebruikt. Met het bovenstaande voorbeeld zou dat er uitzien als: 84528: Info: Source tokenizer: org.omegat.plugins.tokenizer.LuceneCJKTokenizer 84528: Info: Target tokenizer: org.omegat.plugins.tokenizer.LuceneFrenchTokenizer De getallen aan de linkerzijde zijn waarschijnlijk anders op uw systeem dus zorg er voor dat de namen voor de tokenizers voor de bron- en de doeltaal, gespecificeerd in de startopties, overeenkomend met wat het log weergeeft. Als de tokenizers niet juist zijn geactiveerd, zal het log er als volgt uitzien: 12719: Info: Source tokenizer: org.omegat.core.matching.Tokenizer 12719: Info: Target tokenizer: org.omegat.core.matching.Tokenizer Met het Mac OS X OmegaT.app pakket, dubbelklik op de JavaApplicationStub die is geplaatst in /OmegaT.app/Contents/MacOS/ (kijk hierboven om toegang te verkrijgen) om OmegaT te starten vanuit de console en direct toegang te krijgen tot het log.
107
Bijlage E. plug-in LanguageTool 1. Introductie LanguageTool [http://www.languagetool.org] is een Open Source-programma om stijl en grammatica proef te lezen voor Engels, Frans, Duits, Pools, Nederlands, Roemeens en nog een aantal andere talen - bekijk de lijst met ondersteunde talen [http://www.languagetool.org/ languages/]. U kunt LanguageTool bekijken als een programma om fouten op te sporen die een eenvoudige spellingscontrole niet kan ontdekken, bijv. verwisselen van hen/hun, no/now etc. Het kan ook enkele grammaticale fouten opsporen. Het bevat geen spellingscontrole. LanguageTool zal fouten vinden waarvoor een regel is gedefinieerd in zijn taalspecifieke configuratiebestanden.
108
plug-in LanguageTool
Afbeelding E.1. De LanguageTool in OmegaT
2. Installatie en gebruik De plugin LanguageTool voor OmegaT kan worden gedownload van de OmegaT plugins downloadsite [http://sourceforge.net/projects/omegat-plugins/files]. Pak de bestanden uit en plaats ze allemaal in de map "plugins" die zich bevindt in de installatiemap van OmegaT, dat is de map waarin OmegaT.jar staat. Maak eerst de map "plugins" als die niet bestaat. Eenmaal geïnstalleerd zal de plug-in automatisch worden gebruikt door OmegaT, als Opties > Taalcontrole is aangevinkt. De toegepaste regels (indien aanwezig) zullen afhankelijk zijn van de bron- en doeltaal van het project. Wanneer een regel wordt geactiveerd zal de overeenkomende frase met blauw worden onderstreept in het Bewerkingsvenster (bekijk ook 109
plug-in LanguageTool en Ik deed niets in de afbeelding hierboven). Indien met de muis over een onderstreepte frase wordt gegaan, zal een omschrijving verschijnen.
110
Bijlage F. plug-in Scripting 1. Introductie OmegaT-Scripting maakt het mogelijk in OmegaT scripts uit te voeren die zijn geschreven in verschillende scripttalen.
2. Installatie en gebruik De plug-in Scripting voor OmegaT kan worden gedownload vanaf de downloadsite voor OmegaT plug-ins [http://sourceforge.net/projects/omegat-plugins/files]. Pak de bestanden uit en plaats ze allemaal in de map "plugins" die zich bevindt in de installatiemap van OmegaT, dat is de map waarin OmegaT.jar staat. Maak eerst de map "plugins" als die niet bestaat. Dit voegt een nieuw submenu Extra > Scripten toe. Onder het submenu Scripten zijn vijf tijdelijke plaatsaanduidingen beschikbaar voor scripts. Klikken op Scripten opent het dialoogvenster Scripten:
111
plug-in Scripting
Het dialoogvenster Scripten maakt het voor u mogelijk om een bestaand script in het tekstgebied te laden en het uit te voeren tegen het huidige geopende project. Doe het volgende om de mogelijkheid voor scripten aan te passen: • Laadt een script in het bewerkingsvenster door op de naam ervan te klikken in de lijst in het venster links. • Klik met rechts op een knop van "<1>" tot en met "<5>" in het onderste venster en selecteer "Toevoegen". In het voorbeeld hierboven zijn al twee scripts (positie 1 en 2) toegevoegd. • Als u met links klikt op het cijfer zal het geselecteerde script worden uitgevoerd. U kunt de geselecteerde macro's ook starten vanuit het hoofdmenu door hun items te gebruiken in het menu Extra of door te drukken op Ctrl+Alt+F# (# 1 tot en met 5). 112
plug-in Scripting De volgende scripttalen zijn geïmplementeerd: • NetRexx (http://www.netrexx.org/): het ondersteunt een klassieke REXX-syntaxis, zonder gereserveerde sleutelwoorden, naast aanzienlijke aanvulingen voor ondersteuning van object-georiënteerd programmeren op een manier die compatibel is met het objectmodel van Java. Alle bestaande Java klassebibliotheken kunnen ongewijzigd en zonder speciale instellingen gebruikt worden; tegelijkertijd kan een Java-programmeur er voor kiezen om slechts de Rexx-klasse uit het uitvoeringspakket te gebruiken voor verbeterde afhandeling van tekenreeksen in bronprogramma's met Java-syntaxis. • XSLT (Extensible Stylesheet Language Transformations): is een declarabele, op XML gebaseerde taal die wordt gebruikt voor de transformatie van XMLdocumenten. Het originele document wordt niet gewijzigd; in plaats daarvan wordt een nieuw document gemaakt, gebaseerd op de inhoud van een bestaand. Het nieuwe document kan door de processor worden geserialiseerd (uitvoer) in standaard XML-syntaxis of in een andere indeling, zoals HTML of platte tekst. XSLT wordt vaak gebruikt om gegevens te converteren tussen verschillende schema's van XML of om XML-gegevens te converteren naar webpagina's of PDF-documenten. • Groovy (http://groovy.codehaus.org): is een dynamische taal voor de Java Virtual machine. Het bouwt op de sterke punten van Java maar heeft aanvullende krachtige mogelijkheden, geïnspireerd op talen als Python, Ruby en Smalltalk. • JavaScript (soms afgekort tot JS, niet te verwarren met Java): is een op prototype gebaseerde scripttaal die dynamisch is, zwak getypeerd en eersteklas functies heeft. Het is een taal met meerdere paradigma's, ondersteund object-georiënteerde, imperatieve en functionele programmeerstijlen. Omdat het de taal is achter de populaire software zoals Firefox is het met voorkeur een bekend gereedschap om te programmeren in het domein van open-source . Alle talen hebben toegang tot het objectmodel van OmegaT, met het project als het hoogste object. De volgende code in groovy scant bijvoorbeeld door alle segmenten in alle bestanden in het huidige project en drukt, als de vertaling bestaat, de bron en het doel van het segment af: files = project.projectFiles; for (i in 0 ..< files.size()) { for (j in 0 ..< files[i].entries.size()) { currSegment = files[i].entries[j]; if (project.getTranslationInfo(currSegment)) { source = currSegment.getSrcText(); target = project.getTranslationInfo(currSegment).translation; console.println(source + " >>>> " + target); } } }
113
Bijlage G. OmegaT op het web 1. OmegaT-sites en OmegaT SourceForge project De OmegaT-website [http://www.omegat.org/]bevat koppelingen naar verschillende bronnen voor OmegaT. Ondersteuning voor gebruikers wordt op vrijwillige basis gegeven op de OmegaT Yahoo! gebruikersgroep [http://groups.yahoo.com/ group/omegat/]. De FAQ [http://tech.groups.yahoo.com/group/omegat/database? method=reportRows&tbl=1] is een goed beginpunt om antwoorden te vinden op vragen die u misschien hebt. Bekijk de downloadpagina op www.omegat.org voor de laatste versie van OmegaT. U kunt ook foutenrapporten [http://sourceforge.net/ tracker/?group_id=68187&atid=520347] en verzoeken voor verbeteringen [http:// sourceforge.net/tracker/?group_id=68187&atid=52035] indienen.
2. Foutenrapporten Onthoud dat elk goed foutenrapport precies drie dingen nodig heeft: • Stappen om het te reproduceren • Wat u verwachtte te zien • Wat u in plaats daarvan zag Meer in het artikel Painless Bug fog0000000029.html] van Joel Spolsky
Tracking
[http://www.joelonsoftware.com/articles/
U zou kopieën van bestanden, delen uit het logbestand, schermafdrukken of iets waarvan u denkt dat dat de ontwikkelaars zou kunnen helpen bij het oplossen van uw probleem, moeten toevoegen. Merk op dat foutenrapporten en verzoeken voor verbeteringen publiekelijk te zien zijn, dus u zou daar geen vertrouwelijk bestanden aan moeten toevoegen. Als u bij wilt houden wat er gebeurd met het rapport moet u zich registreren als gebruiker van SourceForge, inloggen en een foutenrapport moeten indienen als u ingelogd bent, of eenvoudigweg op Monitor klikken bovenin het rapport.
3. Deelnemen aan het OmegaT project Deelnemen aan OmegaT: Wordt eerst lid van de gebruikersgroep [http://groups.yahoo.com/group/OmegaT/] (via het web of door een e-mail te sturen naar [email protected] [mailto:[email protected]]). Betrokken raken bij de ontwikkeling van OmegaT kunt u door deel te nemen aan de de ontwikkelingsgroep, via het web of door een e-mail te sturen aan [email protected] [mailto:[email protected]?subject=subscribe] met het onderwerp "subscribe". Voor het vertalen van OmegaT's gebruikersinterface, gebruikershandleiding of andere gerelateerde documenten: Lees eerst de gids Localizing and Customizing OmegaT [http://www.omegat.org/en/howtos/ localizing_omegat.html] en wordt dan lid van de OmegaT vertalersgroep, via het web of door een e-mail te sturen naar [email protected] [mailto:[email protected]?subject=subscribe] met als onderwerp "subscribe".
114
OmegaT op het web Financieel ondersteunen van het OmegaT-project
Als u de voortgaande ontwikkeling van OmegaT wilt helpen ondersteunen, zou het zeer op prijs worden gesteld klik op deze koppeling om naar de OmegaT PayPalrekening [https://www.paypal.com/us/cgi-bin/webscr? cmd=_flow&SESSION=Wumx5AKXybfb0RFlBA4Zve2v75W1qGfK9-ujQ1vYZQGSOnjYhjIb4st1aG&dispatch=5885d80a13c0db1f8e263663d3faee8d569c51c61ce57e9125f793ea3398800 te gaan.
115
Bijlage H. Aanpassen van sneltoetsen toetsenbord 1. Aanpassen van sneltoetsen toetsenbord Aan de meeste items die verschijnen in het hoofdmenu kan een sneltoets worden toegewezen. Alleen aan de meest algemeen gebruikte menuitems zijn standaard sneltoetsen toegewezen. U kunt de reeds toegewezen sneltoetsen wijzigen en nieuwe sneltoetsen toevoegen door een bestand met definities voor de sneltoetsen in uw map voor voorkeuren voor OmegaT te plaatsen (zie Locatie gebruikersbestanden). Het bestand met definities voor de sneltoetsen moet zijn genaamd MainMenuShortcuts.properties en mag ten hoogste één definitie voor een sneltoets per regel bevatten. Lege regels worden geaccepteerd en regels met opmerkingen zouden moeten beginnen met "//". Alles na de "//" zal worden genegeerd. Als het bestand MainMenuShortcuts.properties is gewijzigd, moet OmegaT opnieuw gestart worden om de nieuwe sneltoetsen te kunnen laten werken. De syntaxis voor de definitie van de sneltoets is de volgende: =<sneltoets>, waar een code is die wordt genomen uit de tabellen hieronder en <sneltoets> een combinatie is van ingedrukte toetsen die wordt 1 gedefinieerd door de gebruiker. . <sneltoets> moet in de volgende vorm zijn: 0 of meer <modifier> gevolgd door 0 of 1 <event> gevolgd door 1 , waar: 2
• <modifier> kan zijn: shift, control, ctrl, meta , alt, altGraph • <event> kan zijn: typed, pressed, released 3
• en kan elke toets zijn die beschikbaar is op uw toetsenbord . 4
Bijvoorbeeld, de standaard sneltoetsen voor OmegaT , kan men vinden: • projectOpenMenuItem=ctrl O • editCreateGlossaryEntryMenuItem=ctrl shift G De eerste is de sneltoets voor Project openen, de tweede voor Item voor woordenlijst maken. Indien u Shift+Ctrl+O wilt gebruiken MainMenuShortcuts.properties als volgt aan:
om
een
project
te
openen,
past
u
projectOpenMenuItem=shift ctrl O. Indien u een Mac gebruikt en u wilt de sneltoets Shift+Command+S toevoegen aan Extra → Statistieken, voeg dan de volgende regel toe aan uw MainMenuShortcuts.properties: toolsShowStatisticsStandardMenuItem=shift meta S 1
De volledige syntaxis voor toetsaanslagen (sneltoetsen) wordt gedefinieerd in de volgende documentatie voor Java 1.6 van Oracle (onderaan de bladzijde): Java 1.6 keystrokes shortcuts [http://docs.oracle.com/javase/6/docs/api/javax/swing/ KeyStroke.html] 2 Op de Mac moet de modifier meta worden gebruikt om de toets command te specificeren. 3 De mogelijke gebeurtenissen voor de toetsen (events) worden opgesomd op de volgende documentatie voor Java 1.6 van Oracle: Java 1.6 keyEvents description [http://docs.oracle.com/javase/6/docs/api/java/awt/event/KeyEvent.html] 4 De standaard sneltoetsen voor OmegaT zijn beschikbaar via Sourceforge: Default OmegaT Shortcuts [http:// omegat.svn.sourceforge.net/viewvc/omegat/branches/release-2-5/src/org/omegat/gui/main/MainMenuShortcuts.properties] De standaard sneltoetsen voor OmegaT voor de Mac zijn ook beschikbaar via Sourceforge, zij gebruiken allemaal "meta" in plaats van "ctrl": Default OmegaT Shortcuts for the Mac [http://omegat.svn.sourceforge.net/viewvc/omegat//branches/release-2-5/src/ org/omegat/gui/main/MainMenuShortcuts.mac.properties]
116
Aanpassen van sneltoetsen toetsenbord Sla dan het bestand op en start OmegaT opnieuw op. Uw nieuwe sneltoetsen zouden nu naast de menuitems moeten verschijnen die u hebt aangepast. Als zij niet conflicteren met sneltoetsen van het systeem, zouden zij beschikbaar moeten zijn binnen OmegaT.
2. menu Project Tabel H.1. menu Project Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Nieuw
projectNewMenuItem
Openen
Ctrl+O
projectOpenMenuItem
Bronbestanden importeren...
projectImportMenuItem
Importeren vanuit MediaWiki...
projectWikiImportMenuItem
Herladen
F5
projectReloadMenuItem
Sluiten
Ctrl+Shift+W projectCloseMenuItem
Opslaan
Ctrl+S
Vertaalde documenten Ctrl+D maken
projectSaveMenuItem projectCompileMenuItem
Eigenschappen...
Ctrl+E
projectEditMenuItem
Projectbestanden...
Ctrl+L
viewFileListMenuItem
Afsluiten
Ctrl+Q
projectExitMenuItem
3. menu Bewerken Tabel H.2. menu Bewerken Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Laatste actie ongedaan maken
Ctrl+Z
editUndoMenuItem
Laatste actie opnieuw
Ctrl+Y
editRedoMenuItem
Vervangen door overeenkomst
Ctrl+R
editOverwriteTranslationMenuItem
Overeenkomst invoegen
Ctrl+I
editInsertTranslationMenuItem
Vervangen door machinevertaling
Ctrl+M
editOverwriteMachineTranslationMenuItem
Vervangen door bron
Shift+Ctrl+R editOverwriteSourceMenuItem
Bron invoegen
Shift+Ctrl+I
Brontags invoegen
Shift+Ctrl+T editTagPainterMenuItem
Selectie exporteren
Shift+Ctrl+C editExportSelectionMenuItem
editInsertSourceMenuItem
Item voor woordenlijst Shift+Ctrl+G editCreateGlossaryEntryMenuItem maken Zoeken in project...
Ctrl+F
editFindInProjectMenuItem
Overeenkomst #1 selecteren
Ctrl+1
editSelectFuzzy1MenuItem
117
Aanpassen van sneltoetsen toetsenbord Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Overeenkomst #2 selecteren
Ctrl+2
editSelectFuzzy2MenuItem
Overeenkomst #3 selecteren
Ctrl+3
editSelectFuzzy3MenuItem
Overeenkomst #4 selecteren
Ctrl+4
editSelectFuzzy4MenuItem
Overeenkomst #5 selecteren
Ctrl+5
editSelectFuzzy5MenuItem
Kleine letters
lowerCaseMenuItem
Hoofdletters
upperCaseMenuItem
Alle woorden hoofdletters
titleCaseMenuItem
Schakel Hoofd-/kleine letters naar...
Shift+F3
cycleSwitchCaseMenuItem
4. menu Ga naar Tabel H.3. menu Ga naar Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Volgende nietvertaalde segment
Ctrl+U
gotoNextUntranslatedMenuItem
Volgende segment
Ctrl+N of Enter of Tab
gotoNextSegmentMenuItem
Vorige segment
Ctrl+P of Ctrl gotoPreviousSegmentMenuItem +Enter of Ctrl +Tab
Segmentnummer...
Ctrl+J
Terug in geschiedenis...
Ctrl+Shift+P gotoHistoryForwardMenuItem
Verder in geschiedenis...
Ctrl+Shift+N gotoHistoryBackMenuItem
gotoSegmentMenuItem
5. menu Weergave Tabel H.4. menu Weergave Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Vertaalde segmenten markeren
viewMarkTranslatedSegmentsCheckBoxMenuItem
Niet-vertaalde segmenten markeren
viewMarkUntranslatedSegmentsCheckBoxMenuItem
Bronsegmenten weergeven
viewDisplaySegmentSourceCheckBoxMenuItem
Niet-unieke segmenten markeren
viewMarkNonUniqueSegmentsCheckBoxMenuItem
118
Aanpassen van sneltoetsen toetsenbord Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Info over wijzigingen/ Niet weergeven
viewDisplayModificationInfoNoneRadioButtonMenuItem
Info over wijzigingen/ Weergave voor huidige segment
viewDisplayModificationInfoSelectedRadioButtonMenuItem
Info over wijzigingen/ Weergave voor alle segmenten
viewDisplayModificationInfoAllRadioButtonMenuItem
6. menu Extra Tabel H.5. menu Extra Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Tags valideren
Ctrl +T
toolsValidateTagsMenuItem
Statistieken
toolsShowStatisticsStandardMenuItem
Statistieken voor overeenkomsten
toolsShowStatisticsMatchesMenuItem
7. menu Opties Tabel H.6. menu Opties Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Tab gebruiken om door te gaan
optionsTabAdvanceCheckBoxMenuItem
Afsluiten altijd bevestigen
optionsAlwaysConfirmQuitCheckBoxMenuItem
Machinevertaling
TransTips/Transtips inschakelen
optionsTransTipsEnableMenuItem
TransTips/Exacte overeenkomst
optionsTransTipsExactMatchMenuItem
Lettertype...
optionsFontSelectionMenuItem
Bestandsfilters...
optionsSetupFileFiltersMenuItem
Segmentatie...
optionsSentsegMenuItem
Spellingscontrole...
optionsSpellCheckMenuItem
Bewerken (gedrag)...
optionsWorkflowMenuItem
Tags valideren...
optionsTagValidationMenuItem
Team...
optionsTeamMenuItem
Externe TMXen...
optionsExtTMXMenuItem
Weergave...
optionsViewOptionsMenuItem
Opslaan...
optionsSaveOptionsMenuItem
Inloggen Proxy...
optionsViewOptionsMenuLoginItem
Hoofdvenster herstellen
optionsRestoreGUIMenuItem
119
Aanpassen van sneltoetsen toetsenbord
8. menu Help Tabel H.7. menu Help Menuitem
Standaard sneltoets
Code menuitem
Gebruikershandleiding...F1
helpContentsMenuItem
Over...
helpAboutMenuItem
120
Bijlage I. Auteursrechten 1. Voor de documentatie Auteursrechten De met OmegaT 2.6 gedistribueerde documentatie is inclusief de gebruikershandleiding en het readme.txt document. Voor de documentatie bestaat Copyright ©2013 Vito Smolej. De auteur van het hoofdstuk OmegaT gebruiken in 5 minuten! is Samuel Murray, Copyright ©2005-2012. Distributie en aanpassingen De documentatie is een vrij document; u mag het opnieuw distribueren en/of aanpassen onder de bepalingen van de GNU General Public License zoals die is gepubliceerd door de Free Software Foundation; ofwel versie 2 van die License, of (naar uw eigen inzicht) enige latere versie. Garantie De documentatie wordt gedistribueerd in de hoop dat het bruikbaar zal zijn, maar ZONDER ENIGE GARANTIE; zelfs zonder de impliciete garantie voor VERHANDELBAARHEID of GESCHIKTHEID VOOR EEN BEPAALD DOEL. Kijk in de GNU General Public License voor meer details.
2. Voor de toepassing Auteursrechten OmegaT 2.6 is Copyright © 2000-2013 Keith Godfrey, Zoltan Bartko, Volker Berlin, Didier Briel, Kim Bruning, Alex Buloichik, Thomas Cordonnier, Sandra Jean Chua, Martin Fleurke, Wildrich Fourie, Phillip Hall, Jean-Christophe Helary, Thomas Huriaux, Hans-Peter Jacobs, Ibai Lakunza Velasco, Guido Leenders, Aaron Madlon-Kay, Fabián Mandelbaum, John Moran, Maxym Mykhalchuk, Arno Peters, Henry Pijffers, Briac Pilpré, Tiago Saboga, Andrzej Sawuła, Benjamin Siband, Yu Tang, Rashid Umarov, Antonio Vilei, Martin Wunderlich en Michael Zakharov. Distributie en aanpassingen OmegaT 2.6 is vrije software; u mag het verder verspreiden en/of aanpassen onder de bepalingen van de GNU General Public License zoals die is gepubliceerd door de Free Software Foundation; ofwel versie 2 van die License of (indien u dat prefereert) een willekeurige latere versie. Garantie OmegaT 2.6 wordt gedistribueerd in de hoop dat het bruikbaar zal zijn, maar ZONDER ENIGE GARANTIE; zelfs zonder de impliciete garantie voor VERHANDELBAARHEID of GESCHIKTHEID VOOR EEN BEPAALD DOEL. Kijk in de GNU General Public License voor meer details.
121
Bijlage J. Dankwoorden 1. Iedereen bedankt! Welke inconsistente dingen, vergeten dingen en echte fouten u ook in deze huidige versie zult vinden, zij zijn allemaal van mijzelf. Deze handleiding zou echter niet mogelijk zijn zonder de hulp en ondersteuning van een aantal personen. Expliciete dank aan: • Mark Prior: het corrigeren van de eerste versie was liefde voor OmegaT en de Engelse taal. • Didier Briel: ik zou het niet hebben kunnen doen zonder het geduld en de voortdurende hulp van Didier met de details van DocBook. Niet te vergeten zijn zorg en zorgvuldigheid voor het intact en in goede orde houden van de opgeslagen dingen. • Samuel Murray: voor het hoofdstuk ter introductie "OmegaT gebruiken in 5 minuten". • Will Helton: het doorlezen van de uiteindelijke versie heeft mij een heleboel schaamte bespaard. Men kan zich alleen maar afvragen hoeveel voorzetsels zouden ontbreken zonder zijn onschatbare hulp. • Jean-Christophe Helary: speciale dank aan JC voor zijn bondige beschrijving om OmegaT uit te voeren, de parameters voor de opdrachtregel en alle andere details, die ik nog moet ontdekken. • Laatste maar niet de minste: mijn dank aan alle deelnemers aan de zoekmachine voor OmegaT documentatie [http://sourceforge.net/tracker/?group_id=68187&atid=912617] voor alle inconsistente dingen die werden gevonden in eerdere versies van de documentatie. Blijf er mee doorgaan!
122
Register
(zie ook getagde tekst) Platte tekst-bestanden, 48 programma's voor bestandsconversie, 49 talen van rechts naar links, 50
A
Auteursrechten, 121 Voor de documentatie, 121 Voor de toepassing, 121
G
B
Bestandsfilters Bestandstype en patroon voor naam, 40 Bewerken, 40 Bron, doel - coderen, 41 dialoogvenster, 38, 41 globale versus projectspecifieke bestandsfilters, 36 Opties, 38 Projectspecifieke bestandsfilters, 38 Bestandsformaten niet opgemaakte, 48 (zie ook bronbestanden) opgemaakte, 49 (zie ook bronbestanden) Bronbestanden andere bestandsformaten, 49 bestanden toevoegen aan het project, 23 bestandsformaten, 48 Bestandstype en patroon voor naam, 40 coderen, 41, 55 mixen van RTL- en LTR-tekenreeksen, 50 opgemaakte tekst, 57 opgemaakte tekstbestanden, 48 Platte tekst-bestanden, 48, 55 PO als tweetalige bestanden, 48 talen van rechts naar links, 50 Vertalen bijgewerkte bron, 19
C
Codering Centraal- en Oost-Europees, 55 Platte tekstbestanden, 55 Unicode, 56 Westers, 55
D
Diversen, 90 Automatisch vergelijken van Javaeigenschappen, 91 Gegevensverlies voorkomen, 92 Lettertype-instellingen, 91 OmegaT modus console, 90 Doelbestanden andere bestandsformaten, 49 bestandsformaten, 48 bestandsnamen, 41 coderen, 41 mixen van RTL- en LTR-tekenreeksen, 50 opgemaakte tekst, 57 opgemaakte tekstbestanden, 48
Gebruikersinterface Andere vensters, 16 dialoogvenster Instellingen, 16 (zie ook Projectinstellingen) Hoofdvenster OmegaT, 16 Instellen venster Overeenkomsten, 20
I
Installeren van OmegaT Andere systemen, 9, 9 Linux, 7 OS X, 8 Windows, 6 ISO taalcodes, 93
L
Lucene (zie Tokenizer)
M
Machinevertaling, 84 Apertium, 85 Belazar, 85 Google Translate, 84 introductie, 84 Probleemoplossing, 86 Menu, 27 Bewerken, 28 Extra, 30 Ga naar, 29 Help, 32 Opties, 31 Bewerken (gedrag)..., 52 Project, 27 Weergave, 30 menu Extra Statistieken, 16 Statistieken voor overeenkomsten, 16 menu Help Gebruikershandleiding..., 25 Help-browser, 25 menu Opties bestandsfilters, 16 bewerken (gedrag), 17 Lettertype..., 91 Segmentatie, 17 Menu Opties Bewerken (gedrag) Fuzzy overeenkomsten invoegen, 52 Getallen converteren, 53 Het huidige segment exporteren, 53 Lege vertaling, 52 Segmenten met alternatieve vertaling, 54 Vertaling gelijk aan bron, 53
123
Register Spellingscontrole, 87 menu Project Eigenschappen, 16 Nieuw..., 4
O
OmegaT Team projects, 100 (zie ook Teamprojecten) OmegaT aanpassen Linux, 7 OS X Startparameters, 9 OmegaT modus console, 90 (zie ook diversen) OmegaT op het web, 114 Deelnemen aan OmegaT, 114 Doneren aan OmegaT, 115 Financiële ondersteuning, 115 Fouten rapporteren, 114 Ontwikkeling, Vertalen, 114 SourceForge Project, 114 OmegaT uitvoeren Andere systemen, 10 Argumenten voor bestand om op te starten, 11 Antialiasing lettertype, 12 Google Translate V2, 12 Land gebruiker, 12 Microsoft Translator, 12 optie voor geen team, 12 Proxyhost - Poortnummer, 12 Proxyhost IP-adres, 12 Taal gebruikersinterface, 11 Toewijzen van geheugen, 12 Java Web Start gebruiken, 10 Linux, 8 modus Opdrachtregel, 13 OmegaT bouwen vanuit de bron, 15 OS X, 8 Starten vanaf de opdrachtregel, 10 Windows, 6 INI-bestand, 6 Opmerkingen venster Opmerkingen, 22 Overeenkomsten Instellen venster Overeenkomsten - afbeelding, 20 Statistieken voor overeenkomsten, 30 venster Overeenkomsten - afbeelding, 19
P
Plug-ins Scripting, 111 Tokenizer, 106 Plugins LanguageTool, 108 Project eigenschappen, 35, 68 Eigenschappen, 93 (zie ook Talen)
Inschakelen segmentering op zin-niveau, 36 Maak / open nieuw, 4 Optie Automatisch vergroten van vertaling, 36 Optie Tags verwijderen, 37 Opties, 68 Sneltoetsen voor projectbeheer, 32 Statistieken, 30 Statistieken voor overeenkomsten, 30 vooraf vertalen, 62 Wijzigen van de mappenstructuur, 37 Projectbestanden bestand omegat.project, 44 bestand Statistieken, 44 Bestanden met gebruikersinstellingen, 45 gebruikersbestanden, 81 (zie ook woordenlijsten) ignored_words en learned_words, 45 Projectbestanden voor vertaling, 43 submap Glossary, 80 Submap omegat, 44 submap Source, 45 submap Target, 45 toepassingsbestanden, 46 Projectinstellingen bestandsfilters, 16 bewerken (gedrag), 17 lettertype, 16 segmentatie, 17
R
Reguliere uitdrukkingen, 74 (zie ook segmentatie) (zie ook zoeken) programma's, 76 voorbeelden van gebruik, 76
S
Sbeltoetsen Selectie hoofd-/kleine letters - Shift+F3, 29 Segment markering, 18 Segmentatie een nieuwe regel maken, 69 (zie ook reguliere uitdrukkingen) globaal versus projectregels, 36 prioriteit van regels, 69 regels, 68 afbreekregel, 68 uitzonderingsregel, 69 segmentatie op niveau van de bron, 68 segmentatie op niveau van zin, 68 voorbeelden, 69 Sneltoetsen Alles selecteren - Ctrl+A, 24, 25 Help - F1, 16, 25 Lijst projectbestanden - Ctrl+L, 22 Machinevertaling - Ctrl+M, 85 Overeenkomst selecteren - Ctrl+N, 19 Projecteigenschappen - Ctrl+E, 16, 78 Tagvalidatie - Ctrl+T, 16, 59 Tekst invoegen - Ctrl+I, 19
124
Register Tekst kopiëren - Ctrl+C, 24, 25 Tekst plakken - Ctrl+V, 24, 25 Tekst vervangen - Ctrl+R, 19 Zoeken - Ctrl+F, 71 Sneltoetsen aanpassen menu Weergave, 118 Sneltoetsen van toetsenbord aanpassen, 116 Spellingscontrole, 87 hints, 89 Spellingscontrole instellen , 87 Statistieken, 24 (zie ook menu Extra) Statistieken voor overeenkomsten, 24 (zie ook menu Extra) Stemmer (zie Tokenizer) Tags, 57 bewerkingen, 57 Brontags invoegen, 28 dupliceren, 58 groep valideren, 59 hints, 60 namen, 57 nesten van groepen, 58 nummering, 57 overlappen van groepen, 58 paren en enkele, 57 verwijderen van groepen, 58 Tags valideren, 23 (zie ook sneltoetsen, tags) venster - afbeelding, 23 (zie ook tags) Talen, 93 Teamprojecten Opslagplaats voor SVN maken, 101 Subversion, 101 TMX (zie Vertaalgeheugens) Toetsenbord sneltoetsen, 32 Andere, 33 Bewerken, 32 Ga naar, 32, 33 Project, 32
Instellen venster Overeenkomsten - afbeelding, 20 Pictogrammen voor vensters, 17 Projectbestanden, 22 tags valideren, 23 (zie ook tags) tellers, 18 venster Bewerken, 18 venster Machinevertaling, 22 venster Meerdere vertalingen, 21 venster Overeenkomsten, 19 Aanpassen, 19 venster Overeenkomsten - afbeelding, 19 venster Woordenboek, 21 venster Woordenlijst, 20, 80 venster Zoeken, 23 Vensters van OmegaT, 18 (zie ook vensters in OmegaT) terugzetten naar fabrieksinstellingen, 18 Vertaalgeheugens, 61 Alternatieve paren van taal, 66 back-up, 63 bijwerken naar zinsegmentatie, 67 Delen, 65 (zie ook Project, Teamproject downloaden...) gecomprimeerd, 62 hoofdmap project, 61 Importeren en exporteren, 64 meertalige, afhandelen van, 63 overeenkomsten, 19 PO en OKAPI TTX-bestanden, 66 (zie ook Vertaalgeheugens submap tm/auto) pseudo-vertaling, 66 submap omegat, 61 (zie ook projectbestanden) submap tm, 61 (zie ook projectbestanden) Submap tm/auto, 62 (zie ook Projectbestanden) Submappen tm/penalty-xxx, 62 (zie ook Projectbestanden) taal, 63 vertaalgeheugens opnieuw gebruiken, 64 wezen-segmenten, 19, 64
U
W
T
Upgraden van OmegaT Windows, 6
V
Van rechts naar links talen, 50 doelbestanden, 51 mixen van RTL- en LTR-tekenreeksen, 50 OmegaT-tags in RTL-talen, 50 RTL-doelbestanden maken, 51 RTL-doeltekst maken, 51 venster Zoeken voorbeeld, 71 Vensters in OmegaT hoofdvenster, 17
Woordenboeken, 78 Britannica, 78 Downloaden en installeren, 78 Longman, 78 Merriam Webster, 78 (zie ook Woordenboeken) problemen met, 78 StarDict, 78 Webster, 78 Woordenlijsten, 21, 80 bestandsformaat, 81 een woordenlijst maken, 82 Locatie van het te beschrijven bestand voor de woordenlijst, 37, 82 125
Register Microsoft Terminology collectie, 81 problemen met woordenlijsten, 83 TBX-formaat, 81 Trados MultiTerm, 82 venster Woordenlijst items met meerdere woorden, 81 Woordenlijsten, venster Woordenlijst, 80
Z
Zoeken, 71 gevorderde opties, 72 Jokertekens gebruiken, 72 Methoden en opties, 72
126
