Omdat het ultrafijne haar van de ijsberen alle filters verstopte, moesten nieuwe filtertechnieken worden bedacht. Business Station

nieuws Nr. 15, februari 2010

Ondernemers Vereniging Reimerswaal

E S N A K ‘ A M E H T

N’

In dit nummer

• Cortech levert ‘on­­mogelijke’ oplossingen • E&K gaat uitdagingen niet uit de weg • YES. Harde werkers houden de schepen in de vaart • Wat goed is voor het milieu is goed voor de portemonnee!

Geen leeuwen en beren maar kansen! Omdat het ultrafijne haar van de ijsberen alle filters verstopte, moesten nieuwe filtertechnieken worden bedacht

De crisis brengt heus niet alleen maar leeuwen en beren op het pad van de Reimerswaalse ondernemers. Met inventiviteit en kennis van zaken richten zij zich soms op nichemarkten waar je het bestaan niet van zou vermoeden! Kijk nou naar de ijsberen in Blijdorp. Zwommen ze eerst in een soortje groene erwtensoep, nu zijn ze happy in hun doorzon­ aquarium. Het publiek kan ze glashelder bewonderen, dankzij het Yersekse bedrijf Cortech.

Starters

Business Station

Reimerswaal heeft sowieso niet over ondernemerschap te klagen. In 2008 kwamen er maar liefst 106 startende ondernemers bij. Opvallend veel in ­de ­categorie landbouw, maar ook de ­sectoren bouw en groothandel ­zitten boven het Zeeuwse én landelijke ­gemiddelde. Deze starters hebben niet de makkelijkste omstandigheden, maar we zien dat heel veel kansen benut ­kunnen worden door samenwerking en (bundeling van) ­specifieke kennis.

Kijk naar het tweede leven voor het station. Arie van der Maas van Impuls Zeeland vertelt: “Op een zekere dag stapte ik uit de trein op station KruiningenYerseke en zag ik het bordje ‘te huur’ op het stationsgebouw staan. Op weg naar huis liet dat me niet los en de dagen daarna ook niet. Zo’n goed bereikbare plek, een sympathiek ogend gebouwtje, daar moest ik, samen met mijn werkgever, toch mogelijkheden voor kunnen verzilveren. Want hoewel de crisis een stempel op de economie drukt, geeft diezelfde crisis Vervolg op pagina 3

• Samen door economisch mindere tijden laveren

Het voormalig stationsgebouw wordt Business Station Kruiningen-Yerseke

Ondernemers Vereniging Reimerswaal

Colofon

2

OVR Nieuws, 6e jaargang, no. 15, februari 2010. OVR Nieuws is een uitgave van de Ondernemers­vereniging Reimerswaal. De periodiek komt drie maal per jaar uit. Wilt u meer informatie over de OVR? Kijk op www.ovreimerswaal.nl of neem contact op met Ad Openeer. Telefoon ()   . Heeft u suggesties voor de redactie van OVR Nieuws? Mail dan naar [email protected] Redactie: Adriaan Rijk, Carolien Sinke, John Mol, Cees van Rij, Ruth de Bruin Tekst: Bits & Pieces

Voorwoord Reimerswaalse bedrijven zitten niet stil en al helemaal niet tijdens economisch ­mindere tijden. Dat kunt u lezen in deze OVR Nieuws. Kansen doen zich ook nu voor, de ‘crisis’ brengt niet alleen maar ellende maar doet ook een beroep op inventiviteit en creatief ondernemerschap. Ondernemend Reimerswaal is met goede moed aan het nieuwe jaar begonnen. U hopelijk ook. De Ondernemersvereniging ondersteunt de bedrijven waar mogelijk. Want hoewel ­positief gestemd, nu zijn het ook tijden waarin bedrijven soms een steuntje in de rug nodig hebben. Collectief kan dat beter en sterker dan als individueel bedrijf. De OVR is een platform waar ondernemers met elkaar kunnen overleggen en bij elkaar ‘in de keuken’ mogen kijken. Daarnaast probeert de OVR waar nodig de ­belangen van bedrijven uit Reimerswaal te behartigen. Bij de provincie, de gemeente, het Rijk en bij allerlei instanties die via de overheid impulsen voor een gezonde ­economische groei kunnen versterken. Ook bij u, inwoner van Reimerswaal, behartigen we de belangen van ‘onze’ bedrijven. Bijvoorbeeld door deze nieuwsbrief. Want wij zijn erbij gebaat als u een positief gevoel heeft over de bedrijven in uw omgeving. We hebben soms uw begrip nodig, want inherent aan de bedrijvigheid is ook dat er b­ijvoorbeeld transport plaatsvindt, dat er wel eens lawaai is, of reuk. Maar óók inkomens voor gezinnen, groei van capaciteiten van mensen, en werkplezier!

Foto’s: Blijdorp, Limit Fotografie, E&K, Cortech, Ruth de Bruin, Arcus

Productie: Bits & Pieces communicatie, Heinkenszand

Ook in 2010 moeten we samen leven, samen werken en het samen maken. Ik wens u daarbij alle goeds.

OVR Nieuws is mede mogelijk gemaakt door: LambWeston/Meijer, gemeente Reimerswaal, Rabobank, Fortis, AB N A M RO, I NG.

Kitty van Hoek-Stoutjesdijk Voorzitter Ondernemersvereniging Reimerswaal

Druk: Drukkerij Van Velzen, Krabbendijke

www.ovreimerswaal.nl

Vervolg van pagina 1 kansen en mogelijkheden. Wat vroeger alleen ging, moet nu samen. Netwerken van kennis en kunde maken het verschil tussen bijvoorbeeld succesvol nieuwe producten ontwikkelen of de boot net ­missen.” Inmiddels zijn we een goed half jaar verder. Het gebouwtje wordt ingrijpend verbouwd. Ook zijn er stekken gestoken met 6 ­partners voor het nieuwe concept: Business Station Kruiningen-Yerseke. De gemeente werkt mee om de bestemming van spoorweg­ activiteiten te verbreden en vrienden van het Business Station geven geld en moed, in ruil voor een werkplek, netwerkmogelijkheden of vergaderruimte. Rode draad van het Business Station is FOOD. Het station ligt in het centrum van de voedselproducerende of voedsel­ verwerkende industrie. Adriaan Rijk raakte betrokken en bevlogen bij dit project doordat Taxatie- & Advieskantoor Rijk het stationsgebouw voor de eigenaar, Meijer Beheer B.V., in de verhuur­ bemiddeling had. Adriaan: “Het leggen van verbanden is voor Taxatiekantoor Rijk bijna een tweede natuur, zo heb ik de onderwijspartner uit Dronten ‘aan­

Starters in Reimerswaal In de tabel hiernaast het aantal startende ondernemers in Reimerswaal naar sector (2008). Bron: Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland.

geleverd’. Het is geweldig, dat ook het onderwijs een plaats krijgt in dit concept. Hier kunnen studenten een slag maken om de aansluiting tussen hun opleiding en de praktijk, dus de arbeidsmarkt, veel beter te laten verlopen. De oude wachtruimte van het station wordt omgetoverd tot klaslokaal annex vergaderruimte.” Ook de OVR ziet het Business Station natuurlijk als een positieve ‘impuls’.

en karakter van Zeeland delen met elkaar, kunnen ook anderen de kwaliteiten van onze provincie ontdekken. En bekend maakt bemind. Aan de inwoners en ondernemers van Reimerswaal nu dus de uitdaging om in te haken op de nieuwe promotie-aanpak om hun eigen producten in de kijker te zetten. Kijk maar eens op: www.zeeland.nl/promotie en ­ www.watdoenzenu.nl

Reimerswaal maakt het verschil

DNA Zeeland

Reimerswaal, dat kan zich onderscheiden met zijn eigen DNA. De provincie Zeeland, heeft daar al een voorzet voor gedaan met het nieuwe promotieconcept ‘Zeeland, echt waar’. Dat is geen kant-en-klare campagne zoals destijds ‘ Welkom in Zeeland’, maar een aanpak die door Zeeuwen zelf verder ingevuld kan worden. Je zult geen borden of advertenties tegenkomen met alleen de slogan ‘Zeeland, echt waar’. Je gaat het op allerlei plaatsen tegenkomen om de kwaliteiten van Zeeland een accent te geven. Bijvoorbeeld om een product, dienst of kwaliteit uit Reimerswaal uit te dragen. Wat Zeeland écht is, is voor iedereen anders. Daarom kan iedereen het zelf invullen. Als we het ware, echte gezicht

Het beeld van Zeeland is divers en heeft ­ duidelijk twee kanten: een ruige/stoere (industrie/ondernemend) en een lieflijke/ zachte (natuur en rust). Het nieuwe promotie­concept kan beide zijden laten zien. De woorden ‘echt waar’ passen bij de Zeeuwse ­identiteit en bij de waarden en normen van Zeeuwen. Zeeuwen houden niet van praatjes, van ‘dingen mooier maken dan ze zijn’. Echt waar sluit aan bij die gedachte. De ‘echt waar’-gedachte sluit ook aan bij het inzicht dat Zeeland veel ‘best bewaarde’ geheimen heeft. Met ‘Zeeland echt waar’ kunnen we die geheimen onthullen. Zeeland heeft ook veel ‘echte waren’ in de zin van pure producten als de Zeeuwse Zilte Zaligheden.

Sector Reimerswaal aantal Landbouw 12 Industrie 5 Bouw 20 Groothandel 6 Detailhandel 14 Horeca 4 Vervoer 2 Financiën 0 Adviesdiensten 12 Facilitaire diensten 15 Persoonlijke diensten 11 Algemene diensten 5 Overig 0 Totaal 106

Reimerswaal % 10,1 4,2 18,9 5,7 13,2 3,8 1,9 0,0 11,3 14,2 10,4 4,7 0,0 100,0

Zeeland % 2,8 5,0 15,2 5,1 13,5 4,9 3,9 0,5 12,3 14,1 12,5 10,3 0,0 100,0

Nederland % 2,4 3,2 16,2 5,0 11,2 2,7 2,9 0,5 16,7 14,6 14,3 10,3 0,1 100,0

3

Onmogelijk? Bestaat niet bij Cortech

De ijsberen van Blijdorp, die hebben een irritante gewoonte. Ze slepen allerlei lekkernijen mee het water in en alles wat de wind meevoert komt er ook in terecht. Door zonlicht ontwikkelen algen zich razendsnel in dat voedselrijke water en dat wordt daardoor troebel. Omdat de haren van de ijsberen standaardfilters verstoppen is de zuivering erg ingewikkeld. Maar het publiek wil de beren graag zien in glashelder water… hoe pak je dat aan?

4

De ijsberen beschikken over een riviertje om in te poedelen en ook over twee 5 meter diepe bassins. Het zeewater, dat als bulk­ water met een lijndienst uit de Middelandse Zee wordt aangevoerd, heeft een andere samenstelling dan Noordzeewater en is daardoor ook geschikt voor tropische aquaria en de kweek van koralen. Na een heel circuit door de dierentuin komt het bij de grootste viespeuken: de ijsberen, zeeotters en zeeleeuwen. Blijdorp heeft totaal wel 7.000 kuub zeewater binnen, daarvan wordt 350 kuub per maand ververst.

Een echte hersenbreker Het is voor Cortech een uitdaging: schijnbare onmogelijkheden op het gebied van

werktuigbouw en aanverwante disciplines mogelijk maken. Eigenaar Marijn Cornelisse vertelt: “In het Oceanium staat een enorm machinepark om al het water van Blijdorp te zuiveren. Het is een soort kelder onder het zeeleeuwenverblijf, niet toegankelijk voor transportmateriaal of hefwerktuigen. Het bevindt zich bovendien onder het water­niveau, heeft een betonnen vloer die niet belast mag worden en is ook nog eens een eind verwijderd van de bassins van de ijsberen.” Het was dus echt een hersenbreker, om met alle randvoorwaarden een werkbare en betaalbare oplossing te bedenken en te realiseren. Marijn: “In ­het geval van de ijsberen hebben we een trommelfilter vóór de bestaande installatie gebouwd. Die haalt alle troep van de ijsberen eruit voordat het verder behandeld wordt. Dit apparaat, dat gevuld met water 20.000 kg weegt, mocht niet op de vloer staan en moest klein zijn vanwege de beperkt beschikbare ruimte. Daarom hebben we de behuizing aan de onderkant rond gemaakt en poten tegen de wanden geplaatst in de vrijwel onbereikbare ruimte (kelder in, door een labyrint van gangen en deuren, met zware onder­delen over een betonnen greppel vol kwetsbare leidingen en tanks). We hebben de hele installatie dus als een bouwpakket gemaakt. Voor alle stukjes (tot 500 kg zwaar) hebben

we aparte lastkarretjes ­geconstrueerd. We hebben hijshulpstukken ontworpen en aan de betonnen verdiepings­vloer gemonteerd om de onderdelen ter plaatse tot een geheel te bouwen. Maar nu filtert de installatie 450.000 liter water per uur door een filter van 100 micron (0,1 mm). De groene erwtensoep van het bassin was na een week al aardig opgelost. De ijsberen kunnen elkaar onder water weer zien en ook het publiek kan ze aan de droge kant van de glaswand weer  bewonderen! Blijdorp hoopt een baby ijsbeertje te verwel­komen van mama beer, die momenteel in winterslaap is.

Foodindustrie De ijsberen zijn natuurlijk een aansprekend voorbeeld. Maar Cortech is vooral actief in de foodindustrie, bijvoorbeeld met ­machines voor de verwerking van schaal- en schelp­ dieren en de agro-industrie in binnenen buitenland. Ook het ontwerp en de ­constructie van interieuronderdelen, zoals designtrappen schuwt het bedrijf niet.

Speciale activiteiten Behalve waterzuiveringsinstallaties (voor ­ijsberen en andere wezens) levert Cortech bijvoorbeeld ook energie­besparende UVwater­behandelings­installaties. Maatwerk is het handelsmerk bij alle ­producten. Heeft u een speciaal onderdeel dat op maat gesneden moet worden? De vijf-assige watersnij­machine van het bedrijf kan dat ook om ’n hoekje. Van rvs tot draadglas, van schuimrubber tot hout: alle maten en bijna alle vormen zijn denkbaar. Zelfs de TU uit Delft maakt er gebruik van. Zie ook www. cortech.nl en www.watersnijdenzeeland.nl

E&K gaat uitdagingen niet uit de weg Tegen de stroom in is E&K Electronics onder de bezielende leiding van Eric van Westen uitgegroeid tot een bloeiend bedrijf. Met een gedreven team techneuten levert E&K maatwerk in elektrotechniek. In de scheepsbouw, schelpdierindustrie, foodindustrie, besturingen voor mobiele kranen in soorten en maten. Door deze diversiteit breidt het klantenbestand zich steeds verder uit.

Na een opleiding als scheepswerktuigkundige had Eric aspiraties om naar zee te gaan. Maar dit plan werd geen werkelijkheid omdat de liefde ook op zijn pad kwam. Eric kwam in dienst bij de Roem van Yerseke waar hij een vracht aan ervaring heeft opgedaan. Standaardoplossingen waren er weinig, niet voor aan boord en niet voor het industriële automatiseringsproces aan de wal. De creatieve technouitvinder, die blijkbaar in hem schuilde kwam daar dus tot leven.

De gekste projecten In de werkplaats staat de indrukwekkende cabine van een palenboor. Die wordt van allerlei snufjes meet- en regeltechniek voorzien. De programmeurs van het bedrijf hebben het ontwerpen van die complexe processen in hun vingers. Maar ook de uitvoering is helemaal in goede handen bij E&K. Naast het ontwerpen en maken van nieuwe installaties is E&K ook specialist in het onderhouden en draaiend houden van bestaande installaties. Service en het verhelpen van storingen vinden overal plaats: aan boord, op zee, in het buitenland

en bij storingen vaak ’s nachts en in het weekend.

Ook hier de ijsberen E&K ontwierp en installeerde i.o.v. Cortech ook de elektronica in het zwemparadijs van de ijsberen in Blijdorp. De installatie reinigt de filters automatisch en geeft signalen af wanneer er iets niet in de haak is. Andere paradepaardjes zijn: het ontwerp en gebruiksklaar opleveren van alle elektronica aan boord van de Fugro Discovery. Die boot doet oceanografisch seismologisch onderzoek. Het verzorgen van de complete elektrische installaties voor de drie grootste mosselkotters die ooit gebouwd zijn. En ook de ‘Lady Thuraya’ is door E&K onder handen genomen. Deze luxe charter die op de Middellandse zee vaart heeft een nostalgisch uiterlijk, maar zit propvol met de nieuwste snufjes elektronica. “Ons vakgebied evolueert snel, we zijn constant bezig met het toepassen van de nieuwste ontwikkelingen in onze projecten, altijd met een groot bedieningsgemak als randvoorwaarde. Dat maakt ons werk ook wel erg leuk. Ook omdat je je niet alleen moet verplaatsen in de opdracht­

gever wanneer je iets ontwerpt, maar vooral ook in de gebruiker. Wat voor kennis­ niveau heeft hij of zij? Moet de apparatuur hufterproof zijn? Is het op zee met zout water of in andere materiaal­onvriendelijke omstandigheden? “aldus Eric van Westen.

Duurzame energie “Momenteel ben ik gegrepen door het ontwikkelen van oplossingen op basis van duurzame energie. Hierbij spelen uiteraard alternatieve energiebronnen een grote rol, maar ook het intelligent koppelen van de verschillende bronnen. We onderzoeken momenteel de beste en economisch meest rendabele oplossing, want ik probeer altijd een product neer te zetten waarmee mijn klanten echt geholpen zijn,” aldus een bevlogen Erik van Westen, die dit nieuwe product eerst gaat testen in een pilot opstelling in zijn eigen privéwoning achter het bedrijf. De naam E&K is zo’n 13 jaar geleden bedacht. De E staat voor Eric, de K voor zijn vriend waarmee hij aanvankelijk het bedrijf wilde oprichten. Deze haakte af, maar de naam was geregistreerd en E&K bleef het. Zie ook www.ekelectronics.nl

5

Harde werkers houden de schepen in de vaart

Werkers, harde werkers, dat zijn de mensen wel bij Yerseke Engine Services, kortweg YES. Als ze er Y E S zeggen tegen hun klanten, dan doen ze er ook alles aan om dat waar te maken. Al bijna 20 jaren lang en dat 24 uur per dag en 7 dagen per week. Ook al betekent dat bij nacht en ontij door de branding ploeteren, met wiebelige touwladdertjes langs een schip omhoog boven een kolkende zee of zweten in snikhete machinekamers, die scheepsmotor zal weer aan de gang gaan en die boot zal weer varen.

Video endoscoop kijkt in de motor

6

De jarenlange inzet resulteert wel in een trouwe klantenkring. Die klanten doen niet alleen een beroep op het familiebedrijf van YES bij storingen, maar ook voor preventief onderhoud, revisies, hermotorisering en bij nieuwbouwschepen. YES heeft voor deze verschillende werkzaamheden een ploeg van 25 medewerkers, waarvan tien ‘volbloed techneuten’ die door hun enorme vakkennis en toewijding in belangrijke mate bijdragen aan het succes van de onderneming en verder machinebank­werkers, elektriciens en administratieve ondersteuning. De drie zoons van eigenaars Jan en Ida de Braal zijn ook gelieerd aan het familiebedrijf. Ze hebben een ‘aan­geboren kennis’ van motoren, want ze zijn daar vanaf de wieg mee opgegroeid. YES beschikt over gespecialiseerd materieel zoals een video endoscoop, waarmee de staat van een motor helemaal in beeld gebracht kan worden. Wat hebben ze nog meer bij YES? Diepgaande kennis en ervaring met het Amerikaanse merk Caterpillar. De huisstijlkleur van Caterpillar is geel en dat blijft niet onopgemerkt. De soms meer dan manshoge motoren maken de werkplaats tot een grote gele zee. Verder kunnen ze niet zonder tot de tanden toe uitgeruste servicebussen, met reserve onderdelen

en alle eerste hulp materialen voor de scheeps­motoren. De monteurs, die zijn soms wat minder uitgerust, want het is aanpoten geblazen om dit soort klussen te klaren. Maar een tevreden klant geeft veel voldoening en de uitdaging van de voortschrijdende techniek houdt iedereen scherp.

Nieuwe wegen inslaan Momenteel zijn de klanten terughoudender met hun bestedingen. Er is minder handel en de reparaties en het onderhoud worden wel eens wat langer uitgesteld. Voordeel is dat YES gereviseerde ruilmotoren kan inzetten, budgettair interessant in deze economisch wat mindere tijden. En bij de familie de Braal gaan ze gewoon door. Bijvoorbeeld met een apart bedrijf in de Antwerpse haven, op een prominente plek. Bij Antwerp Diesel Repair (ADR) komen grote binnenvaartschepen tot aan de voordeur. Het is er het hele jaar lang een drukte van belang geweest. ADR richt zich met name op de binnenvaart: duwboten, drogeladingschepen en bijvoorbeeld tankers van wel 135 meter lang. Schepen uit de zeevaart kunnen hier ook terecht, maar dan is niet de hoofdmotor het onderwerp van vervanging of reparatie. Voor zo’n groot schip is die motor wel 40.000 tot 100.000 PK.

ADR richt zich op het zogenaamde ‘hulp-­ vermogen’ dat zorgt voor bijvoor­beeld verlichting en koeling op deze schepen.

Met koffer en laptop naar de Zwarte Zee Ja, Antwerpen, dat blijft nog enigszins in de buurt. Maar het familiebedrijf heeft sinds begin 2008 ook een onafhankelijk bedrijf in Roemenië. In Constantza aan de Zwarte Zee heeft zoonlief Willem (26) Diesel Mecanica opgericht. Hij is daar bijna twee jaar terug met zijn koffer en laptop naartoe gereisd en opgestart, nu lijkt hij zijn draai gevonden te hebben. “Hij komt in ieder geval nauwelijks nog naar huis,” aldus zijn moeder, die dagelijks contact houdt. Om de zoveel tijd gaan er één of twee monteurs van YES naar hem toe. Aan de Zwarte Zee zijn veel marine activiteiten en verder binnenvaart en zeevaart. Willem: “Het was een hele stap en toen ik hier kwam ging het absoluut niet vanzelf. Maar ondertussen heb ik veel ‘Roemeense’ mensenkennis opgebouwd en een goed vriendennetwerk. Het is wel wennen, je aanpassen aan het soms tergend trage tempo en administratieve rompslomp hier. De facturen gaan in Ron’s de deur uit en die dagkoers schommelt als de temperatuur. Maar ik ben degene die me zal moeten aanpassen en er wat van moet maken. Nou, dat lukt aardig. En ondanks de afstand, enkele reis 2600 kilometer over land of 1800 km door de lucht, ben ik toch in het team van YES gebleven dat mij back-up geeft wanneer dat nodig is. ” Zie ook www.yesbv.nl

Hans van der Heijden (rechts) houdt al 25 jaar het magazijn met folie en daarnaast ook verpakkings­ materialen en ingrediënten piekfijn op orde. Hier staat hij samen op de foto met Johan Roks, die de inkoop van o.a. folie op rollen verzorgt.

Wat goed is voor het milieu is goed voor de portemonnee! De frites en aardappelspecialiteiten van LamWeston/Meijer, dat zijn lekkernijen die via onze mond in onze maag terechtkomen. Daar gaan we het verder niet over hebben want dat moet je gewoon proeven. Maar alle producten die nodig zijn om die frites te produceren, die willen we wel eens onder de loupe nemen. Johan Roks koopt samen met een collega alle hulpproducten voor het productieproces in, niet alleen voor de vestigingen in Kruiningen, maar ook voor de andere drie vestigingen van LambWeston/Meijer. Dat gaat dus om behoorlijk grote volumes! Johan: “Het is belangrijk om bij inkoop altijd in kringlopen te denken. Je kijkt naar de instroom en naar de uitstroom. Dan ben je het meest duurzaam bezig. Dat doen we hier bij LambWeston/Meijer al zeker tien jaar. Voordeel is dat duurzaam inkopen economisch vaak voordeliger uitpakt. En bovendien vragen de klanten en ook de wetgever erom. Dus waarom niet?” We kijken naar vier belangrijke hulpbronnen van het productieproces. Om te beginnen de palmolie, nodig voor het frituren van de aardappelproducten. LambWeston/Meijer heeft meerdere vrachtwagens per dag nodig! De afdeling inkoop bedingt bij het contract dat het wordt aangevoerd in vrachtwagens die voldoen aan de EU norm voor de uitstoot. Dat betekent EU5 of hoger. De palmolie moet aantoonbaar van plantages komen waarvoor geen oerbossen zijn gekapt en waar eventueel bos dat wel gekapt is wordt herbeplant. De palmolie wordt vrijwel helemaal opgebruikt, geabsorbeerd door de frites. De ‘restjes’ komen samen met morsverliezen in een aparte afvalstroom terecht, ongeveer één vrachtwagen per maand. Dat wordt als bijstook gebruikt om elders tuinbouwkassen te verwarmen. Niets gaat zomaar in de restafvalbak Karton komt als zogenaamde ‘plano’s’ aan

op de fabrieken, dus niet als voorgevormde dozen. Om het milieu te ontzien is LambWeston/Meijer overgestapt op een lichter soort van geheel of gedeeltelijk gerecycled papier. Het ziet er nog steeds mooi uit en is voldoende sterk. Karton gaat na gebruik de kringloop weer in. En vormt dus één van de wel 15 bijproducten die LambWeston/Meijer realiseert. Johan: “Er gaat hier niets zomaar in de restafvalbak.” Folie waar in het productieproces zelf de zakken voor de frites gemaakt worden, komt aan op grote rollen van 85 kilogram. Er worden dus nooit losse zakjes aan­ gevoerd. Uit één zo’n rol komen een slordige 5.000 zakken voor 2,5 kg frites. Omdat folie in direct contact staat met het eindproduct, gebruikt LambWeston/Meijer hier géén gerecyceld materiaal. Wel is de dikte van de folie aanmerkelijk terug­ gelopen, zo’n 30%. Van dikke plasticzakken naar dunnere zakken met nog steeds goede sterkte. Uitval wordt verzameld in een ‘eigen’ afvalstroom. Johan: “Om de volumes wat in te krimpen, hebben we pers­ containers die de folie of andere afval­ stromen compacter maken. Anders ­transporteer je gewoon een hoop lucht en dat is ook niet goed voor het milieu.” De reststroom folie wordt elders verwerkt tot landbouwplastic of ­bij­gestookt in elektriciteitscentrales.

Veel klanten vragen om zogenaamde cheppallets. Dat zijn pallets waar het eindproduct op vervoerd wordt die je kunt huren. Een soort witte fietsenplan voor deze (blauwe) pallets. Je moet wel betalen voor de pallets, dat is een prikkel om er zuiniger mee om te gaan. Een bijproduct van de productie is grond. Het jasje waarin de aardappels worden aangeleverd, zeg maar. Die wordt ­ingezameld en gaat terug naar de landbouw voor het ophogen van landbouw­ percelen. Het gaat jaarlijks om zo’n 50.000 ton. Het lijken maar ‘kleine’ dingen, maar die dragen met elkaar uiteindelijk bij aan grote besparingen voor het milieu.

7

Samen door economisch mindere tijden laveren Peter Kamstra is directeur commercial banking bij de Fortisbank. Hij heeft goed zicht op de bedrijven in Reimerswaal en de economische situatie in zijn algemeenheid. “Natuurlijk zien we dat debiteuren van bedrijven soms later betalen, dat voorraden langer blijven staan, maar er zijn zeker ook positieve ontwikkelingen. Enkele van onze klanten doen het heel goed met innovatieve producten en processen. Verder blijven uien en andere agrarische grondstoffen altijd nodig. De bouw heeft het zwaar. De mosselbranche zal gezamenlijk op moeten treden en de vraag moeten stimuleren, omdat de prijzen nu lager liggen dan voorgaande jaren,” aldus Kamstra. Fortis staat de Reimerswaalse ondernemers bij. In goede, maar ook in minder goede tijden. Gelukkig hebben de meeste bedrijven in Reimerswaal wel wat ‘vet’ op de botten,

8

even wat minder betekent niet direct het einde. Peter: ”Als bank kunnen we geen verliezen financieren. Wel kunnen we bijvoorbeeld een periode helpen overbruggen als de klanten bijvoorbeeld later betalen. Fortis kan de inspanningen van de ondernemers ondersteunen. We voeren op dit moment dan ook intensievere gesprekken. In zo’n gesprek reiken we de ondernemers waar mogelijk adviezen aan hoe om te gaan met tegenvallende inkomsten. De ‘best practices’ van andere ondernemingen, daar kunnen al onze klanten van profiteren.” Fortis is er ook voor particulieren Peter Kamstra: “Ons advies is om bij

Nieuws

Eerste woningen Kruseveer De herontwikkeling van het voormalige veerhaventerrein in Kruiningen krijgt nu echt vorm. Langs de Westerschelde komt een rand van appartementengebouwen aan een boulevard met in totaal 74 ruime appartementen. In de luwte daarachter komt het nieuwe woongebied met 183 ­een­gezinswoningen in verschillende prijsklassen

Illustratie: Kruseveer. Voor meer informatie zie www.thuisinveerhaven.nl

financiële problemen in een zo vroeg mogelijk stadium naar de bank te stappen voor overleg. Het is heus niet zo dat we ineens de kraan dichtdraaien. We denken juist mee met onze klanten. Maar in een vroeg stadium kunnen we anticiperen en samen zorgen dat de eventuele pijn zo klein mogelijk uitpakt. Bij een gedwongen verkoop van een huis zijn er twee verliezers. Dat moeten we dus te allen tijde zien te voorkomen en dat is tot nu toe dan ook in alle gevallen gelukt.” Of het nu om particulieren of bedrijven gaat, Fortis streeft een bestendige en persoonlijke relatie met zijn klanten na. Daarom treedt Fortis ook op als partner, niet als ‘vijand’. Het gaat erom de positieve kanten te versterken en samen door ­economisch mindere tijden te laveren.

Winterbijeenkomst OVR op ruime kavels. Het plan wordt in een ­aantal fasen gerealiseerd. Fase 1, genaamd ‘Veerhaven’, is ­inmiddels gestart. Veerhaven is een combinatie van ­appartementengebouwen en eengezins­ woningen. Ruim, groen en direct bij het water. Op zater­dag tussen 11.00 en 16.00 uur is het informatie­punt van Kruseveer geopend.

Ondernemersvereniging Reimerswaal houdt op vrijdag 12 februari 2010 een winterbijeenkomst met prof. dr. Leen Paape, Dean van de Nyenrode School of Accountancy & Controlling. Leen (geboren in Sint Annaland) zal het onder andere hebben over risico­management van Nederlandse bedrijven en instellingen. Bent u een ondernemer, die wil sfeer­­ proeven? Stuur voor 5 februari een mail naar: [email protected]

Jonge ondernemers OVR Op 23 april 2010 houdt de OVR een bijeen­ komst specifiek gericht op jonge onder­ nemers uit de gemeente. Sfeerproeven? Van harte welkom, maar neem even contact op via [email protected] Kijk op www.ovreimerswaal.nl voor ­actuele informatie over ondernemers en ­ondernemen in Reimerswaal.