WAT ANDEREN ER VAN ZEGGEN Carl Flesch (1873-1944), beroemd violist en paedagoog, schrijft in zijn boek "Erinnerungen eines Geigers" het volgende over Mengelberg. Sinds ik in 1903 voor het eerst onder Mengelberg's leiding ben opgetreden, heb ik gedurende meer dan drie decennia alle mogelijke stukken,maar vooral de concerten van Beethoven en Brahms in Nederland, Duitsland en Amerika met hem gespeeld. Ik geloof, hem in menselijk en artistiek opzicht precies te kennen. Willem Mengelberg kwam in Utrecht in 1871 als zoon van Duitse ouders op de wereld en kreeg zijn muzikale opleiding aan het Conservatorium te Keulen, zodat hij zowel wat afstamming als opvoeding betreft eigenlijk bij Duitsland: hoort. Zijn vader was een Rijnlandse houtsnijder, die ook een gedeelte van de kerkdeuren van de Keulse dom heeft vervaardigd. Mengelberg was oorspronkelijk pianist en had voor de piano een ver boven de middelmaat liggende begaafdheid. De kleine, behendige man lijkt al wat uiterlijke verschijning betreft tot dirigeren gepredestineerd te zijn. Zijn bewegingen zijn precies en duidelijk, zijn handtechniek is voorbeeldig gebleven. Eigengereid en zelfverzekerd, heeft hij vanaf het begin de roeping gevoeld om massa's te beheersen: de Napoleon van de dirigeerstok zoals overdreven bewonderaars hem gaarne noemen. Toch mist hij, streng katholiek opgevoed, niet de aanleg om lastige administratieve problemen diplomatiek te benaderen. Voegt men bij dit alles nog een buitengewone universele muzikale ontwikkeling, evenals een behoorlijke portie doorzettingsvermogen en een drang naar volmaaktheid, dan kan het niet verwonderen dat Mengelberg een toppositie op zijn speciaal terrein heeft verworven. Hij zou misschien de allergrootste in zijn vak zijn geworden indien bij al zijn artistieke eigenschappen nog een beetje meer onbaatzuchtig-poëtisch-dromerig gevoel zou zijn gekomen, de "blauwe bloem" van Jean-Paul's romantiek, die alleen om haar' zelve en zonder doel bloei t . Mengelberg daarentegen beheerst zich telkens weer, durft zich niet te verliezen. Bedwelmende uiterlijke" schittering, onbuigzame ritmiek ligt hem beter dan innerlijk en intiem gevoelen. Als orkestpaedagoog maakt hij de fout gedurende de repetities te veel te praten. Toen hij eens te Parijs repeteerde met het Colonne~ orkest, tikte hij direct na de eerste vier maten van de "Pastorale" af en maakte aanstalten de nog slaperige musici gedurende een kwartier het begrip "pastoraal" te verduidelijken, waarbij hij verwees naar alle mogelijke poëtische gelijkenissen, ontleend aan het herdersleven uit de l8e eeuw. Toen hij klaar was, vroeg de hoboist droogjes; "Pardon Monsieur, est-ce que c'est forte ou piano"? Met solisten heeft hij altijd met tegenzin en alleen gedurende het laatste kwartier gerepeteerd. "U hebt het niet nodig en ik toch zeker niet", placht hij te zeggen, zonder te bedenken dat niet de capaciteiten van de enkeling, maar de overeenstemming van beide kanten de kern van het gemeenschappelijk musiceren vormt. Voortreffelijk kenner van de techniek der blaasinstrumenten, heeft hij als echt pianist nooit veel begrip getoond voorde stokvoering op de strijkinstrumenten. Toen ik in 1921 n.a.v. het grote Mahlerfeest, dat gegeven werd om Mengelberg's vijftigste verjaardag te vieren, te zijner ere aan de tweede lessenaar meespeelde, was ik ten zeerste verrast te horen dat hij van de eerste violen verlangde in pianopassages met expressieve cantilènes altijd aan de punt van de stok te blijven spelen. Kennelijk was hij er niet van op de hoogte dat een volle expressieve en dragende toon ook in pianogedeelten de hele stok van node heeft, in zoverre het punt waar stok en snaar elkaar raken meer naar de toets toe moet worden gelegd. Gedurende een van deze repetities, die twee uur en een kwartier duurde, vermaakte ik mij ermee met het horloge in de hand de duur van Mengelberg's oratorische prestaties op te tellen: aan het slot bleek hij anderhalf uur gesproken te hebben en drie kwartier gemusiceerd. Indien het hem desalniettemin gelukt is zijn orkest tot een van de beste ter wereld te maken, een klankapparaat met een eigen gezicht te vormen, dan alleen
omdat hem een onbegrensde repetitietijd ter beschikking stond. Mengelberg heeft in de eerste plaats grote verdiensten verworven voor de bekendmaking van werken van Strauss en Mahler. Voorallaaust:genoemde heeft hij in zijn hart gesloten en er was een tijd dat hij hem zelfs boven Beethoven prefereerde. (Vertaald door Otto Hamburg) IN MEMORIAM ELLY BIJSTERUS HEEMSKERK (24.11.1889 - 6.10.1987) HTante Ellie n , zoals zij in intieme kring genoemd werd, was een lieve en wijze oude dame, streng in. haar plichtsbetrachting en kritisch maar openstaand ten aanzien. van anderen en andersdenkenden. Zij had een levendige belangstelling voor alles wat er op muziekgebied gaande was. Tot heel kort voor haar dood bezocht zij geregeld de concerten in het Concertgebouw,óók de concerten van de Serie C! Met haar scherpzinnigheid en haar eruditie bezat zij als weinig anderen het onderscheidingsvermogen voor het formaat van mensen en kunstenaars. Dit is van belang bij de beoordeling en waarde,ring van haar getuigenis over Willem Mengelberg. Maar zeer weinigen zullen Willem Mengelberg als mens en als kunstenaar zo goed gekend hebben als zij. Reeds als 14-jarige heeft zij als aankomend violiste meegewerkt aan een uitvoering in familiekring van een door Mengelberg gecomponeerde Cantate onder leiding van hemzelf. Toen zij haar conservatorium-opleiding voltooid had heeft zij enige malen op Mengeiberg's verzoek als extra-kracht meegespeeld in uitvoeringen van de Matthäus Passion en van de Achtste Symphonie van Mahler in Frankfurt in 1912. In 1914 kreeg zij een vaste aanstelling als violiste in het Concertgebouworkest. Ruim 37 jaren heeft zij van het orkest deel uitgemaakt. Zij heeft alle groten der aarde op muziekgebied voorbij zien gapn en talloze grandioze evenementen zoals het Mahlerfeest in 1920 meegemaakt. Zo heeft zij tijdens de repetities en concerten Willem Mengelberg als musicus in al zijn facetten door en door leren kennen. Daarnaast heeft zij vele jarenlang geregeld in de privé-sfeer van de familie Mengelberg vertoefd, vooral tijdens de zomervacanties in de Chasa in Zwitserland, waarheen zij bijna altijd meeging als lid van de familie. Daar heeft zij Mengelberg als mens van zeer nabij leren kennen, zoals dat maar weinigen gegeven was • • Haar herinneringen en ervaringen waren uiteraard van onschatbare waarde. Gelukkig zijn die voor een deel bewaard gebleven in haar mooie boekje "Over Willem Mengelberg", uitgegeven in 1971 bij Uitgeverij Heuff te Amsterdam (ISBN 9061410010). In dit boekje, dat in feite de enige betrouwbare biografie van W.Mengelberg bevat, getuigt zij van een realistische visie op de figuur van Mengelberg, niet zonder bewondering - begrijpelijk en volkomen terecht - maar ook niet van kritiek gespeend. Na Mengeiberg's dood in 1951 heeft zij zich iedere zomer belast met de leiding van de Chasa Mengelberg, geheel in de lijn zoals hij dat bedoeld had. Zij vervulde haar zelf opgelegde taak heel consciëntieus en met veel liefde.
Zij heeft dat volgehouden tot en met 1984! Daarbij achtte zij het ook tot haar taak te behoren om iedere middag om 4 uur het steile pad achter de Chasa naar het prachtige kapelletje te beklimmen om het klokkenspel te bespelen, precies zoals destijds Willem Mengelberg dat zelf placht te doen. Hij had daarvoor speciale composities geschreven. Traditiegetrouw klonken dan de kristalheldere carillonklanken langs de berghellingen omlaag, waarnaar de bewoners in het dal met trots luisterden, want dit was volstrekt uniek in hun land. (Uit "Over Willem Mengelberg" van E.Bijsterus Heemskerk): Onvermoeid was Mengelberg bij iedere voorbereiding. Hij kende geen tijd, zodat het nodig was de maximum duur van een repetitie contractueel vast te stellen. Zelfs dan stoorde hij zich daar niet aan indien hij het nodig achtte voor een goede uitvoering en dikwijls moest er in die dagen vergoeding worden uitgekeerd voor overwerk. Hij was zeer veeleisend voor het orkest, maar altijd nog meer voor zichzelf. Voordat hij begon te repeteren had hij de partituur dusdanig bestudeerd dat hij een volmaakt beeld van het uit te voeren werk had, dat hij trachtte te verwezenlijken. Hij rustte niet alvorens alle medewerkenden zijn intenties volkomen meevoelden. Niets mocht aan het toeval worden overgelaten. " ••.. Ik heb dat nog heel anders in mijn oor •.. " zei hij en dan wist hij ook het technische middel aan te geven op welke manier het beoogde effect te verkrijgen was. " •. Pauk, U moet dichter bij de rand slaan, kleine trom, probeert U het eens met de achterkant van Uw stokjes - strijkers, geen slepend te-de, maar duidelijk afgescheiden ta-ta precies op de tik spelen (dit laatste bezorgde hem de bijnaam van "Tiktator") - U moet bij de opmaat al voorbereid zijn zodat de klank er is als mijn stok stilstaat - blazers, U moet iets anticiperen anders klinkt de toon een fractie te laat in deze zaal - het lijkt wel of ik een kar uit de modder moet trekken, er moet veel meer spanning zijn .•• " Destijds werd het nieuwe repertoire gedurende de maand september, als er slechts weinig concerten waren, ingestudeerd, veelal in groepsrepetities, om zodoende in het drukke winterseizoen al grotendeels voorbereid te zijn. Maar op het oude repertoire werd even hard gestudeerd. Ik herinner mij een repetitie waarbij vrijwel de gehele ochtend werd besteed aan één bladzijde van Weber's Oberon Ouverture. Dat het orkest prikkelbaar werd is te begrijpen, men popelde om door te spelen, temeer daar er nog een heel repertoire op de lessenaars lag dat 's avonds uitgevoerd moest worden. ' Maar dat was nu eenmaal Mengeiberg's methode om de puntjes op de i's te krijgen. "De noten kennen de heren wel, maar het gaat om het principe bij het spelen. U moet veel nauwkeuriger luisteren naar elkaar. Het lijkt wel of u eelt op Uw trommelvlies heeft ••. " Eens, toen ik mij aanmatigde daar iets over te zeggen, kreeg ik ten antwoord: "Wie krijgt de resultaten, jij of ik'?" En dan stond je met je mond vol tanden,. want die resultaten waren er altijd bij de concerten. Vergeten waren dan alle kleine irritaties en wrijvingen - de uitvoeringen gaven alle spelers de grootste voldoening; men was boven het eigen niveau opgeheven. Jaren later hoorde ik Haakon Stotijn tot een jongere collega zeggen na een uitvoering van Mahler's Lied von der Erde:
"Dat had je met "de Ouwe" mee moeten maken! Dat was de tijd dat ieder tekentje, iedere noot belangrijk was en waar je zelf kapot van thuis kwam - maar volkomen bevredigd - ieder concert was een gebeurtenis!" Inderdaad was ieder concert een feest. Mr.E.E.N.Krans =============================================================================== Onze Vereniging gaf .op gepaste wlJze blijk van haar waardering voor deze vrouw, die zoveel betekende in het leven van Willem Mengelberg, en wel op de navolgende wijze: De Willem Mengelberg Vereniging, dit jaar opgericht met het doel de waardering voor het kunstenaarschap van Willem Mengelberg en zijn artistieke nalatenschap levend te houden, heeft met leedwezen kennis genomen van het bericht van overlijden van Mevrouw Ellie Bijsterus Heemskerk. Zij moge hierbij van haar oprechte deelneming met Uw aller droefenis doen blijken. De Vereniging zal haar steeds met eerbied gedenken, in blijvende dankbaarheid voor al hetgeen zij ter nagedachtenis aan de grote kunstenaar Willem Mengelberg op zo edele en gewetensvolle wijze verricht heeft. ===============================================================================
Ons zeer gewaardeerd lid, H.Tuijten te Hilversum, doet mij weten dat hij een boekje schrijft, dat in december a.s; zal verschijnen, op muziekgebied. Het betreft een jaarlijks relatiegeschenk van de Vereniging Buma/Stichting Stemra. Dit zijn auteursorganisaties van componisten, tekstdichters en muziekuitgevers. Het projekt heeft steeds de muziek als uitgangspunt en zo verschenen er sinds 1974 reeds 13 van. De laatste vier afleveringen waren onder de titel: 1983 Muziek uit was - Leo Boudewijns 1984 Muziek op school- Chris Rabé 1985 Een rondje voor de muziek - Henk van Gelder • 1986 Muziek op hakkebord en klompviool - Herman Dewit. De werktitel van zijn verhaal in deze serie luidt: "Muz.iek uit de aether" en zal in vogelvlucht de geschiedenis bevatten van muziekuitzendingen via de radio vanaf het begin omstreeks 1920 tot heden. Buma gaf hem de opdracht om de inhoud feitelijk nauwkeurig, maar wel lichtvoetig te presenteren. Het boekje zal zoals gebruikelijk ongeveer 32 pagina's bevatten met veel foto's uit verleden en heden, hetgeen gelukt is mede dankzij de samenwerking met het Nederlands Omroepmuseum te Hilversum.
===============================================================================
Een muzikale jeugdervaring. Als jongen van een jaar of zestien, fascineerde mij de verschillende tussen-uitvoeringen van eenzelfde compositie. Dat was een boeiende bezigheid, maar had als nadeel, dat "spontaan" luisteren erg moeilijk werd. In de omstandigheid alle gewenste grammofoonplaten te kunnen gebruiken, kwam ik er toe een keer tien verschillende uitvoeringen van Beethovens Eerste Symfonie te vergelijken. Ik herinner me van de dirigenten nog de namen Klemperer, Mengelberg, de Saba ta , Toscanini en Walter. Mijn manier van luisteren week af van die der vakmensen. Voor mij was een zo dóorzichtig spel, dat tussenstemmen duidelijk waren, minder belangrijk dan b.v. de klankschoonheid van het orkest en de akoustiek. Na het eerste deel van het werk maakte ik een voorlopige keus en na het slotdeel dei 'definitieve. Dat was een combinatie van klank, plastiek, gevoelsuitdrukking en welk beeld van de componist de uitvoering opriep. In zijn totaliteit en nogal algemeen gold voor mij: Wal ter te vriendeli jk. ' Klemperer leek voor mij met de Eroica bezig. Een te volwassen Beethoven, te heftig agressief en te weinig lyrisch. De Saba ta mooi, maar te weinig toegespitst naar Beethovens persoonlijkheid in die periode. Toscanini was voor mij het onbegrijpelijkste, tot ik later las, dat hij in een gesprek over een Beeth0ven-symfonie zei: "Voor mij is het Allegro Combrio". Zo liet hij het ook spelen. Bovendien was de studio-opname als vanuit een kartonnen doos. En toen de opname van het Concertgebouworkest onder Willem Mengelberg. Met een schok zat ik bij de ee~ste maten al rechtop. Dàt was precies waarnaar ik zocht. Een nog jonge Beethoven, weliswaar al zelfbewust, maar toch met herinneringen aan Haydn. De felheid was er als verlangen de wereld te overtuigen van zijn'waarde als componist. Geen ander orkest had zo'n intens.iteit van klank tot in de piano-gedeelten. Voor mij was het dé uitvoering, met de vreugde voor 100 procent te hebben gevonden waarnaar ik zocht. A.v.d.Boer zegt in zijn Mengelbergboek: "Bij Willem Mengelberg werken de meest denkbare en veelzijdige artistieke elementen als een gezamenlijke eenheid, waaruit als oorzaak en gevolg, de vele andere geniale eigenschappen hun oorsprong en wording te danken hebben. En het is niet alleen zijn technische bekwaamheid, noch zijn ongeëvenaarde, geraffineerde brutaliteit, noch zijn sterk bewustzijn, dat soms aan hoogmoed grenst, maar deze geassisocieerd, vereenzelvigd met zijn psychische geaardheid, die hem maken tot een zo groot en veelzijdig kunstenaar. Zoals Mengelberg bij Beethoven de dingen innerlijk karakteriseert, plastisch accentueert en markeert, maar ook hoe hij elke speler in zijn orkest weet te relncarneren. Want hij wil niet dat er zo maar gestreken of geblazen wordt, neen, hij eist, dat elke violist en elke blazer een zanger is op zijn instrument, zó, dat elke toon zoveel mogelijk los komt van zijn eigen stoffelijkheid. Het gaat hier bij Mengelberg voornamelijk om de psychologische intensiteit van de toon, en wanneer die er is komt hij, door die verpuurde toon-intensiteit tot het opbouwen der essentieel-melodische schoonheid". Ik zal daar toen iets van ondervonden hebben'en het heeft uiteraard met het meeste van wat ik via de radio onder zijn leiding hoorde, mijn muzikale instelling voor het leven gevormd. H.J.NIEMAN
MENGELBERG .•....••• en de politiek!! Hoe voorzichtig en behoeçizaam "onze" Vt::;r'eniging zich ook, incidenteel geconfronteerd met "politieke" benadering vàn Willem Mengelberg, opstelt en openbaart, gezien en vanuit de zeer uitvoerige discussie die tenslotte aan ons doen en laten ten grondslag werd gelegd, soms moet er toch wel eens iets gezegd worden, al is dit niet bij wege van wederwoord, doch dan wel ter interne overweging. De betrekkelijk uitvoerige notulen van onze ledenvergadering d.d. 12 september j.l. zijn t.d.a. zeker instructief, en wij verwachten gepaald dat de thans op zaterdag, 12 december a.s. te Utrecht geprojecteerde volgende algemene ledenvergadering - een constitutionele conversie van onze roemruchte c.q. gesmade aanloopvergaderingen - uitgaande van de opzet onze activiteiten zoveel doenlijk over de leden te verspreiden en hen daarin metterdaad en actief te doen delen, op minder (berichten van) verhindering zal stuiten. Heeft immers het zeer tijdig convoceren het voordeel van een tijdige reservering van dag en uur, anderzijds kan er in de tussentijd zoveel gebeuren, dat men het op het laatste moment af moet doen weten. Dit terzijde. Zeer tot ons genoegen betrachtten wij op 14 augustus andermaal een bezoek aan het graf van de echtelieden Mengelberg-Wubbe te Luzern, en mochten daarbij constateren dat wij deelden in een algehele en uitermate verzorgde revisie van de grafverzorging middels een bijzonder fraaie bloembeplanting, waarbij wij vernamen dat deze nog tot 1992 verzekerd was. Het grafmonument zelve verkeerde nog in dezelfde staat, en "'lij deden ons nader informeren in hoeverre daarin is te voorzien. Wij dachten goed te doen daarvan een actiepunt voor onze Vereniging te maken en houden U gaarne op de hoogte. Niettegenstaande de/een in de aanhef aangehaalde opstelling, ontvingen wij met zekere teleurstelling een stellingname zijdens het - overigens zeer gewaardeerde-Mahler Bulletin (niet te verwarren met de Gustav Mahler Stichting Nederland van de heer Nieman) die zich zeer scherp opstelt tegen onze Vereniging, op een juist geheel politieke stellingname. Uiteraard reageren wij daartegen noch rechtstreeks noch middellijk, met een feitelijke toetsing van de daarin ontvouwde argumenten en aangehaalde feitelijkheden. Dit is nu juist iets wat wij niet willen doen , doch wij beperken ons tot een citaat en vraagstelling: "Maar wat doe je als kunstenaar, wanneer de politiek 'de Vrijheid, die een • noodzakelijke voorwaarde is om (aldus, citerende Wi.llem Mengelberg: de kunstenaar moet niet aan partij-politiek doen. Voor alle mensen, van welke partij ook, voor alle mensen van welke rassen ook, moet hij evenveel enthousiasme, met evenveel liefde, de grotere kunstwerken vertolken. Zo zie ik de taak van de kunstenaar), aMus .tè ~unn~n handelen, aan banden legt. En wat doe je, als kunstenaar, indien de politiek bepaalt dat "grotere kunstwerken" voortaan niet meer mogen worden uitgevoerd, - einde citaat -. Zowel de vraagstelling, als het - bekende - citaat, zijn categorisch juist gesteld.
Al evenzeer bekend, leidde een onherroepelijke beslissing tot een uitermate zwaar treffende beoordeling en een tot het uiterste ten uitvoer gelegd complex van maatregelen en aspecten, waaronder Willem Mengelberg onnoemel]Jk heeft geleden, en die hij ten volle heeft ondergaan. Is daarmee niet gegeven, een "het is volbracht". Daarbij zij het gebleven. Wij vragen gaarne ook het Mahler-Bulletin, zich nog eens op deze zienswijze te beraden. Het zou ons spijten indien een scheiding der geesten ons verdeeld en gescheiden zou houden. Mr.C.J.W.Baurichter
=============================================================================== Overgenomen uit de Opregte Steenwijker Courant, en waarschijnlijk ook verschenen in andere dagbladen. CONCERTGEBOUWen -ORKEST PAKKEN UIT ROND EEUWFEEST VOLGEND JAAR Het honderdjarig bestaan van het Amsterdams Concertgebouwen het Concertgebouworkest in 1988 zal worden gevierd met een ambitieus programma. Niet minder dan dertig projecten en evenementen, uiteraard voornamelijk op het terrein van de muziek, zijn in voorbereiding of al afgerond. Daarnaast zullen tal van instellingen op het eeuwfeest inhaken met eigen activiteiten. Het eeuwfeest begint op 11 april, de dag waarop het Concertgebouw precies honderd jaar bestaat. Tijdens een galaconcert zal, voor het eerst sinds 1971, onder leiding van Bernard Haitink de achtste symfonie van Mahler worden uitgevoerd. Het wordt die dag dubbel feest, want na' drie jaar van ingrijpende herstelwerkzaamheden zal dan ook de renovatie zijn voltooid, ter gelegenheid waarvan overdag tal van festiviteiten worden opgezet. Enkele dagen later, op zondag 17 aprill, zal Haitink, die vorig jaar als chef-dirigent van het Royal Opera House Covent Garden naar Londen vertrok, een officieel afscheitl worden aangeboden. Ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan zal ook een bronzen jubileumpenning worden geslagen en verkocht. Met de opbrengst zal een deel van de kosten van het eeuwfeest worden bestreden. Verder komt er rond het eeuwfeest een tentoonstelling in een tent op het terrein van het Amsterdam Historisch Museum. ' Daarin zal een programma worden ontwikkeld, waarbij ook onder meer dichters, filmmakers en affiche-ontwerpers de schijnwerpers op Concertgebouwen -orkest zullen richten. Aan het honderdjarig bestaan van gebouwen orkest zal eveneens in een speciaal jubileumboek aandacht worden besteed. KINDERBOEK Niet alleen volwassen muziekliefhebbers worden over het honderdjarig gebouw en orkest geinformeerd. Ook de kinderen zullen bij de viering worden betrokken. Dat gebeurt onder meer in de vorm van een speciaal kinderboek, geschreven door Miek Dorrestein. Onderzocht wordt of het mogelijk is ter gelegenheid van het eeuwfeest een fraai uitgevoerde fascimile-uitgave te verzorgen in een beperkte editie van de Zevende symfonie van Gustav Mahler, waarvan het originele manuscript in
1917 aan het Concertgebouw is geschonken dbormèvrouw Alma Mahler. Er staan voorts op het programma van het eeuwfeest een speeldag voor amateurstrijkkwartetten, rondleidingen in het gerenoveerde Concertgebouw, een festival van jeugdorkesten uit alle delen van de wereld, een jazzfestival, openbare meestercursussen, het optreden van "wereldberoemde symfonieorkesten", recitals van topsolisten, het optreden van wereldberoemde operasterren, een serie romantische vioolconcerten, een Beethovencyclus van het Alban Berg-kwartet en uitvoering van het Weinachtsoratorium van Bach. In het kader van het orkest zijn intussen compositie-opdrachten verleend aan Jan van Vlijmen, Ton de Leeuw, Alfred Schnittke, Arne Nordheim, Wim Laman, Geer van Keulen, Robert Heppener, Guus Janssen en Luciano Berio. Op het terrein van kamèrmuziek zijn eveneens compositie-opdrachten gegeven aan een reeks 'componisten. Enkele van de meer dan 65 composities, die in de loop van de afgelopen honderd jaar zijn opgedragen aan onder meer het Concertgebouwen -orkest, Willem Mengel berg , Eduard van Bei1num en Bernard Haitink, zullen in het seizoen 19871988 en het daarop volgend seizoen ten gehore worden gebracht door het Concertgebouworkest. Aldus ~e Opregte Steenwijker Courant d.d. 4 november 1987. -----------
Voor wat betreft het JUBILEUMBOEK, Hiermede zal worden bedoeld het boek dat [Vjevrouw Pauline Micheels in opdracht van het Concertgebouw schriJft, " waarmede zij reeds enkele jaren ijverig
------
Dezer dagen verscheen een MUZIEK AGENDA KLASSIEK, samenstelling Miçhiel Vergeest. Deze, inmiddels vierde Muziek-Agenda staat grotendeels in het teken van het honderdjarig bestaan van zowel het Concertgebouw als het Concert~ebouwor~est, aldus de woorden in deze agenda. In de agenda treft men enkele foto's aan van Willem Mengelberg en een voorwoord van Bernard Haitink. Voor onze leden echt iets "om te hebben". ------
------
De NRC van 27.10.1987 meldde o.a.: De grammofoonplatenmaatschappen Decca, Phonogram en Telefunken zullen historische opnamen van het Concertgebouworkest opnieuw uitbrengen, gedirigeerd door onder anderen Willem Mengelberg (enz.) -----------
Uit andere bladen. =================
Db~IJzon .meesdte artikelen zijn ons toegezonden door de heer H J Nieman die zich er voor onze V .. . .• . , Enkel erenIgIng Inspant en daaraan vele uren besteedt ons M:d~~~~i~g~~~l~~l~~~ Zijnde artikelen neem ik in deze aflevering·van
PREIS-ZEUGNIS
SprcialJtlcblrbl'rr:
c(~(}~
Der Director :
Der
Vorslaml:
TIJDSCHRIFT GBWIJD AAN·DE MUZIEK 1
REDACTEURI E. ELSENAAR -' UITGEVER: 'J. J. LISPET
I · · ' .'
.!
ABONNEMENTSPRIJS: f 3.- per Jaar of f 1.50 per half Jaar;
voor het buitenland f 3.- per IMf. BI} vooruitbetaling. Losse nummers 30 cent per stulr
Bureau van Redactie en Administratie: REM8RJ\NDTL~J\N 11,
:
ADVERTENTIBN: .' 1 tot 5 regels .. f 1.75 Elke regel meer :. f 0.35 '. BIJ contract reductie.
HILVERSUM. TEL. 301
1
' ....
, ~ : 1· "
"
"
Dr. Wnlem \Mengelberg'~ (1871 ..... 28 Maá~t ~: <,'
.,.. f'
1931)~••.
>""
" (i, 'J'; ~. /\',~:;\::~\~~\>.'~;' , •
":,':.
,...',:'.' ',: {~
.'
' • I
,
-J'"
.
~: " :
\
:
.'
"
.. Een stem uit 't Noord~n.· ;: ,,':; /;\1" . } ti' . I :.;:." }~M ;I~: d'~ gewoonlijk in z'n hemdsmouwen! En VlfiJ a?n.i .:'1 :';~ . ...
,."
. De keerèn, dat Willem Meng~lberg hl' tecM~ ert streeks contact met de Frlesche hoofdstad Is ge~ dachtlg luisterend. Geen noot, geen opmerkmg, ','.. . weest zijn te tellen. De laatste jaren hebben wij en geen kwinkslag ontkwam ons. Wat h~hben . : ' ;. weliswqar het draadloos contact gekregen. wij hem ,in d.le jaren bewonderdl Wat ~en voor...... >. > .. Mll8t d/,t . contact bHjftblJ $I1h~ .ver .. volmRklngjn._.~r~chLaan,het hoofdvan zulk een keur~~sembl~ > :i~ <:;. . weZ1en dood ·en kan derhalv~ bu,lten -beschouwing te staan! Weinig vermoedden "wiJ toen -wêl~·.~l't~,'.:~ "~-,- ,. bll}ven. Contact In den ware-n zin, het lev·ende ~norme inspanning het goed vervullen vaIl:Lè~~.' " . : contact, is -er weinig met Mengelberg geweest. dergelijke verantwoordeli}ke functie v«gt.':: '. ': . .... ; Toch is er . . . t '.' dezen voor Mengelberg en ons gehoeel mu%l·ek~ . ,een man van de daád' getoond. Dit .zullèJ1:bo~ ;',i:,;~; .~.;'.:'; .. leven zoo gedenkwa'ardige.n dag een enkel. 'Y0ord ziJ moeten erk'emnen, die zijn inzichten: :hi.ett g~~,i;,.;\:.> '. ~:. van dank uit te spreken. heel deeJen. Een man met een sterken en·.nk~.,:".(,\ . f ..: . , ' Willem Mengelberg '60 JlUIrt Wanr 19 de tiJd mand. enn/ets ontZJiende.n wil. ~h.m~n· \Vreil:.:.':;::.·.~;~ ': .•.... gebleven! Wofjdenken terug aan het 1110ment dat het heerschen en het gebteden als t. wäre)Jtl.. he~:.,.'t' ". Mengelberg Willem K·es opvolgde en b:ehalve de bloed ziV Een heerschers~natuur, zooals;'op ihu-;,f~':';):, . teugels van het Concertgebouw-Orkest ook de zlkaal geb!-ed dan, ons land geen tweede :~ee.ft:'t~; ·'i':; .. ,",; ....... leiding van d.e toenmalige in h~t Concertgebouw voortgebracht. " .• ~ .;., :' . .;}~':~ ,.' " onder dak gebracht~ Orkestschöol op z'n 9chou~ /,.' Onsgeh~èl-e 'Volk Is WmeinMeng~tbeig ders nam, yan af dat moment, het moet In 1'895 grooten dank verschuldigd. Niet alleen.dmdat hit geweest 'lijn, dat'eert on:r:·e 'persoonlijke kennls~ het Concertgebouw~Orkest gevormd. h-t!:eft tot making met den gevierden kunstenaar. . een ensemble, dat nergens ter wereld .Z-fJn. -weérga Wat zagen wij als kind 't'egeh' dien zoo krachw vindt. Meer nog moeten wijl hem èerèlt àlseen tigen man op! En hoe klopte ons hàrt als wij, man, die ons land in de oogen der volkoeren -ëeh.:. .. Ol~ de een ·of andere reden, in dE" directeurs~ hooge!!' aanzien, hed,t gegeven. Daarvoor·:iH, kamer moesten verschljnenl Ibizond~r i9 hij' blijvende dank ten .voUewaard.\ ~,' "\ ~. Levendig :herlnneren wij oM '1)09 de eerste (:onAls herscheppend kunstenaar komt .Mengel~,,~"~:·:.· : ,.. c:r~en, die w.l; onder tlefdlng van den nleuwen berg de. gr'ÖÖbe verd\ienstè toe het. a EI 'h i i e n. ,~: ::'i/:·;. : dmgent n;eemaakten. En vooral denken wij terug der t 0 0 n kun st op ~en hooget,p}~n ...!e.,;:.,: .;/.)' .' aan de repetities ,die wil, d,e leerllngen der hebben gebracht. Och. WIJl 'wete>n het >eIgenliJk.;. ':.: . :. - . or.kest~school hadden ·een streepje voorI, geregeld a~len wel. D<; beodening der mutià is :Vele larelt;~\t:;'At.:':,i ' bijwoonden. aan~en zoo TI beetje beschouwd als .~n soort::-;·};:,:,,'; "'~>;' M·engelberg in volle actie. Onvermoeid, pittig luxe en dan nog ~en van niet de heste 'sóort~ .;':::\,'
\r :"';. ",'" '.
.
.
'.
,
. ~ . ':,~, '1: ~
1>_
>
.,
*,1,
'
~'! ~
).~~,
'~.
':.:
~,
"
.. ,.,.';,
. '.
. ' ,::. '/:,L': .;'
~,
'IW''f
..
"S.~~1 PH 0 N I AU
'..
a
___,
,-
,',~ ';i:':~'~~r!J(~
'g~bOnde~?J(~
De betere stamlen, hielden zich hiermee (met orkest-dirigent aan handen én voden de vak-beoefening der muziék) liever niet Al toont Mengdbérg zich dé làatste jar~n' opl ,En een toonkunstennar is langen ,tIJd iemllnd ,stl"eds in mindere male' de stuwkracht van dê., gewê~e In de ,.' ultra-modernen ' beschaafde _ "'w,ereld hij ial daartoe wd eigenl'ij1k maar 'half z'n redenen' hebben meeteldel ~ .èenzijdi-g is hiJ Dank zij ! figtlrcll allerminl'lt. Natuur~ als, Willem Mengel· , lijk heeft ook hij' z'n hl!rg., S., van M i l · ' stokpaardjes I -, Aàrt . ' Gustav' Mahler.' om' lIgen. Dan. de Lange, Dirk Schäier, een 're noémen.'hE':tH ' dr; Jo'h. Wagenui.';\: '. " hl; :zijn hat! 'trerpail'd.~ ,dr. geler. 'Van 'An~; , Tschalkowsky,' Ritht rooy. ,e;a, Is d a á r l h ' Stráuss/:' T",~ fuahMs de' Jiaats'te Jaren '. propageert hij in niet groote wlJzlgln.g ge,. mindere mate. ;Maai·. bracht: Htin, plo~'daarnaa,st . weh::ht, ':;' .. tlierswerk heeft. In ' I ook ,Joh •. ~bl~àch;'; ; ' ; algemeen en zin, de;-'"-~'wij d~nken aan . beteekenis der mu~' . ;ziJn, nh~t te èveril:'iten I~. ziek In aanzien doen uitvoedng ~ '-vàn"~'de ~ , winnën.. De muzIek, . Matthäus~P.asslort i:.... . telt tegenwoordlfl ; L. vàn Bedhóven. ,: , .. wel degelijk mee I . Ma" Rtger;>Clàudè. . Als 'hescha'v!.ngsDebussy. 'I' Máuritii ; object en als cuJ.tuur~ Ravel' -en' :ioo ':velé, . verschijnsel wint ' 8ndertn' in.' dë 't1it~r~ haar aanzien, .schier . . ,Sitei"pèrfectie ~ ~n . in '.' ~,- êlken'~-'dag, -'::'meer -•• , de "·,zuiverste:' stijl": . veld. aanvoeling te:' VanMengelberg 'g'even' :'::'~::' ::"..' , wordt nu en dan· ge... "Met ',,:eén ~:~'kuns't~~: ~, !leg,d. dat hij wat be.. naar'" .aH ',,:Wi1U~m . perk,t Is in' ziJn over!.. . Mengèl'bèig 'Is' ge~ gens groote dirigent- '~'... heel ons land ge:' kw.alltelten, Van d~Dr. W1LLI!.rvt MBNGBLBBRO 1'010 Hanno l!/Aon . lukklg. te; prijzen, , M < Y g e .hiJ nog lang ze 'hl'1perklnfJ 111 miJ.. in den loop. der Jnren. weinig gebleken. Ulter1l!lrd zijn ollverwoestba,re vitaliteit behoudenlMóge: zijn dit seoh:oen ziJn programma's ,eenzljdl!g van hiJ n~g een reeks van jaren aan de, spits .staan samenstelling. Maar hierin rtRat hij nIet alleen. van ons mu.zieklevenl .. . " Hangende het bekende conflict mtt Buma Is elk WILLEM; ZONDERLAND ..
weer'
Beleefde mlH\t' vernietigende crU/ek, In een dcr Duitsche prov!ncle~orcrn'lI had men zich aan een opew VIII1 Strlllls9 gewnngd en ,den componist verzocht, om ,zelfde h\l\tste repetities bij te wonen, Strauss kWElm er Inderdaad voor over, maar ergerde zich over de mnnler, waarop men Z'iJn werk mishandelde, Ten slotte werd 't' hein te machtigen zich ,tot den naast hem geze~ ten intendant wendend, klonk 't eensklaps uit den mond van den "geweldige": .. Waarde heer. vertel me eens. wie dien .. rommel" heeft durven com poneeren 7"
\
Louis Walther Boer, die teeds meermalen
nls gast-dirigent in Frankrijlk :,lIccesvo! is opge~
treden., heeft d~ vorige maand .et!n Wagner~ concert ,te Bordeaux geleid, 'waarop mevr. Lies~ beth Poolman Meissne:r als soliste hèeft fnede~ gewerkt. Pers en publiek getuigden, van .groote waardeering voor het optreden van: Otl+;C bei.de landgenooten. '
.. .. ..
-- Hindemith werkt op het oogenblik O.a. aan. een groot koorwerk, dat in het· najaar. zal uit ... komen.
Het door mij geschreven artikel (ingekort en op hun eigen wijze geinterpreteerd), verschenen in de Zwolse Courant van vrijdag, 13 september 1985.
C.
Altaar ~Iengelberg 'iu1)ileer'"
!! \
ZWOLLE - liet is dit jaar negentig jaar geleden dat In de Onze Ueve Vrouwekerk te Zwolle (de kerk die tegen de I'eperbus aangeplakt staat) een nieuw aitaal' werd geplaatst. Geen were Idsehokkende gebeurteIlIs. maar toch reden om er even bij stil te staan, al was bet slechts omdat hieraan een bekende naam Is verbonden; die van Mengelberg. Niet de dirigent van het ConcertgebolJworkest maar diens vader.
Deze Frledrlch WIlhelm Mengelberg heeft, samen me.t enkele van zijn zoons (uitgezonderd musicus WllIem) In Zwolle en Wijde omgeving altaren gebouwd In r.k.-kerken maar ook daarbuiten was hij erg bekend als ontwerper van kerkInterieurs. Zo ontwierp hij biJvoorbeeld de bronzen deuren aan de noordzijde van de Dom te Keulen, een pleta en de kruiswegstaties. Mengelberg had zijn atelier
,. Mengelhe"dS ontwerp vuur het mo:,ument ter ere van Thomas a Kempis.
In Utrecht, aan de Maliebaan, waarheen hij vanuit Keulen. zijn geboorteplaats, was getrokken In 1869. Voor de Peperbuskerk maakte
hij het vrijstaande hoofdaltaar, het clborle- of overhuifd altaar en de belde zij altaren die Maria en Jowf voorstellen. HIJ deed
ook nog mee aan een wedstrijd uitgeschreven voor kunstenaars In binnen- en buitenland voor een monument voor de Zwo lso MIchaelskerk ter gelegelû1eld van de herdenking van Thomas a Kempis. Mengelberg won de hoofdprijs: duizend harde guldens. Het hoofdaltaar In deze, nu afgebroken kerk, staat tegenwoordig opgesteld In Balk.
• Friedrich berg.
WiIIlelm
Mengel·
Eelllcleill carilloll, ltoog..ill de. Zwitserse bergen '.:. op hoofepunt oe AIs 1911 ..',vïllen:t. op m in ~!l Menge\b~rg, het van . nog een weiland door, en daar hebben we het voor ons. Eerst boerderij, een mooi oud hui9, dat vroeger dienst. zIJn carnere, zIJn vacantIe d(1orbrengt U1 de Hof de Hof, Zuort, eenzaam gelegen bijna 1800 het deed als tol ambt, want we zijn hier dicht bij de Tirolergrens. Nog iets naar links, nog iets hoger en dan staluI we voor het Unter-Engadin- als hij daar, vèr van de men5en in de bordje ItEjngan~ verboIen, Privnlhesll1.... v()l~trektc CCI17,il:1mhrid V:1fl dit nng nict door het toeristendom veroverde gebied, op zijn zwerftochten We ~lIn erl De ..ChaM" het hul. dAt :p;~ln in zijn geliefde bergen, krachten verzamelt 1tT0(e nefde hnd en ,,'BRr hllllllell heen brllcht, voor het komende ~ciZ(len. dan rijpt hij hem 'Vld hU op zlln l'l'rre rel7.en venamdde .:...... de de ~cdachte: Hier wil ik mijn huis houwen, .. ChRSR" het hllIR. dRt hU Msfemde om als h!cr wil ik mijzelf ziJn, enkel (jl1lringd door .. Stlchtill~" verpo7.In~. rll~t en Inl'lplmtle te tiJegencn, waar ik van houd, door de dln.J gevtn 111111 mtl~lcl VIUl 11111.'. landen. maar 'foorgen die mij dierbaar zijn. . nl uit HolI:lI1~ en uit zijn orkest. Aan de ••Stlchtlng" het'ft hil RI 7.Un ht-:r.ittingen verEn zo wordt dfln, nfl mpel!evol tn1n~port, mooid, In de hooI', dnt he« voldoende 7.111 zUn een begin gemnakt met de bouw van de om ~e ols "gnslen" te ontvnngen en nU ook Chasa. vnn materiële 17.or~en te laten. genIeten 'fAn .1 Vanaf Schul7.-Tflrasp had de postauto ons 50 min, lang steeds verder van de bewoonde dRt wat hem7.elf het heerlijkste leek. wereld gebracht om ons ai te leveren bij het Kurhaus Vol Sinertra, een mnchlig op een Stelt u zich de Chasa VOOr als een groot' burcht gelijkend hotel, wnar gcdurende- drie Zwitsers chalet tegen een glooiina gebouwd; maanucn in het Jaar patiënten komen profihet stenen onderhuis, waar het "goede" del'
(Nen van de beroemde genee~krachtige bronnen. . Hier geen dorpje meer, geen huir.en of winkels; enkel dit hotel, dat vlInaf de herfst tot het late voorjaar nict meer te bereiken is, En hier begint de wandeling, hier bc~int ell!enlljk on~ verblijf In de C'hasa - van hlerRf hoort de wereld ol1sl,De boer, die do Hof l.tlort gCllhcht heert en tevell~ 1.1~1 dicllS1cIl hall de . :hRM. bewijst en het boerenbedrijf leidt ('S ..... Inter~ i~ hiJ ~kilert\tlr In St MorÎtl,)
aarde bewaard wordt en waar zich ook de werkplaats bevindt. Dan de houten bovenbouw, geheel omgeven door een breed bR!con, . met bankjes tegen het huls, bloemen en het· mooIst denkbare uitzicht n8llr alle k0nten. Binnen, de gezapige rust van twee aaneengrenzende knmers, de eet- en schrijfkarner. Verder de mu?,iekknmct en de leeskamer. ' Voor ik I1U hc~lult wil Ik ti no~ vertenen VIII1 de kllt>el. die achier het h in bêt delthenbos ligt, met hAaf . kunat- Î:
I Alt(/lIr In de ~lIl'tl acl,lrr de ClwSQ . brenpt op een wllgenlje de bagage n!lnf boven .' schattcltl, haar en tlpge?Jekt begeven wij onAen ·róute. Ook dit weggetje ls ' prltohtlge ...ttftnr ~n bfl.8.r carillon , . àle::hts etn plll\f InPlftnûen In het jàtlt bCl',aanba!lf, dAArna IS de ~ wijsj~s v.oor $chreêf. ~aar h Chll~1\ alleen ma!l.r vla MU!l.M~, ~en hooggelegen bergoord, provIseren. Eh het ZIJn .de
. : ",. , . ' hun blijde klank de gMten vefwelkor:nen . . . ,.., ,., .. . ... 'Iang niet meer te tieni8;' :tIjn .klç~k..k,en. :llen.\'ie ogen~cbljnlljk'ver weg het Chalet met zijn'i kendo nog .u. :vergezGl~en tot. "l,H~~~)~~~.. ,ll"ên.>~oi ·e~n plh w~nd.iJ:i$enj 'nog~6n brug~ i' neêq:tbaàl' is.::.' ... , .:.. J.,:'",~,*>il;:i!!lf~~~W'b~~ bcrelk~al\r.
.
• bur.'i' zelf d~ .
..
. . . ... ', -
Artikel uit (waàrschijnlijk) de Haagse Courant (jaar onbekend) I
=================================~==================== ========
Te organiseren reis: ------------------------------------Er zijn de navolgende mogelijkheden om - al dan niet gezamenlijk - een rèis te ondernemen naar VAL SINESTRA: Ie. Via de busreis (vanuit Arnhem) met de eigenaar van het Kurhaus, de heer P.KRUIT, individueel te boeken, tel. 09 41/84 9 31 05. Men gaat over het algemeen één maal per week in het hoogseizoen, en daa~buiten één maal per 14 dagen. Dit jaar bedroeg de vol-pensionprijs 33 Zw.frs. p.p.p.d. Busreis retour: 100 Zw.frs. p.p. Deze prijzen zullen zeker volgend seizoen een stijging vertonen. 2e. Via Reisbureau CONCORDIA een gezamenlijke reis te ondernemen, b.v. 8 dagen. Deze reis te combineren met een bezoek aan het graf te Luzern, het Wagnerhuis aldaar of een stadsbezoek, op de terugreis. Bij dit reisbureau beschikt men over bussen mét toilet én bar. Opstapplaatsen te regelen in Amsterdam en Zwolle. Ik neem aan, dat deze reis rond de f. 800,-- zal gaan kosten, maar dit valt nader te bezien. Boeken via het secretariaat. Men dient in het Kurhaus de eigen kamer te onderhouden, een handje te helpen bij het tafel dekken en eventueel een keertje te assisteren bij de afwas.
-S'l!l'IT~~-~M A~~"I'!'G ;,i.,Slflüiilf·G;iaj~iII!'\'-II!!""1lIl'''
~_._,.~~.
~ ~
'" 2946
! c~.. t'f"/ " :l
~
U,;?
t\vlCh ..
P.
r;;;""
P.
~,... 6 3149
'"I ,I/(
,..I
I
1J ~
!mof GOferhorn •
3Oa3 l> ,
vàJdhorn
.4à2~
Zappod iA
.
Zapporthom
"'0(:;;,\*,,)( ~152A \.'}
';:' -
M
cmaRossa~
C$
3)61
.c:. 1
r~adra ~,
><
\
, ,1Ft1 dl Rem/a, )ntlrone
293$A
J.'i!i,f~
t'
~,' ",,\,
S t
301~
eov,; 1!>(f'l'",."
ValbelIa
..
P. Piot ::. 3053
"
Coa: p
l
51!>l.\
'{f
'b~
Mol"f1!
'>J
h.w
n_/,':
Ces-are Brar
P'!'S. Ma
Rubriek reisverhalen. Als in ons Mededelingenblad d.d. juli gemeld, hebben wij intussen de reis ondernomen naar Zwitserland. . Evenals vele andere vacantiegangers moesten wij ver reizen om de regen te ontlopen. En ja, dit is gelukt. Na de Fluëlapas brak de zon door en hebben we op een terras in Susch van een heerlijke Zwitserse koffie kunnen genieten. Via Schuls naar Sent, en vandaar de stijgende weg gereden naar Val Sinestra. Inderdaad kan met tot aan de voordeur rijden om bagage uit te laden en daarna kan men parkeren op een iets lager gelegen parkeerplaats. De bussen van de familie Kruit staan achter het Kurhaus geparkeerd en men kan altijd bij de voordeur in- en uitstappen. (Dit is voor de slecht ter been zijnde mensen een uitkomst). Val Sinestra is echter een wandelgebied. Men kan per voet tochten ondernemen of met de Postbus, die drie keer per dag op en neer naar en van Val Sinestra gaat, je laten afzetten bij een bepaalde wandelroute. Door de eigenaar worden tochten georganiseerd naar b.v. het Nationale park, gelegen in het Ober-Engadin, tegen Italië aan. Wij maakten deze tocht (kosten 40 Zw. frs., incl. entrée museum en park). Er bestonden drie wandelroutes: 5-, 3 en 2 kilometer, met één verzamelpunt na de wandelingen. Bij de lange wandelingen had men kans aan te treffen murmeltiere, gems en en steenbokken. Wij namen de kortste wandeling door een vrij ruig gebied met vele bloemensoorten. Tevens kwamen we (gelukkig alleen) een bord tegen met daarop vermeld: slangen. De volgende dag: Wij ondernamen een wandeltocht van ongeveer een uur naar de Chasa van Willem Mengelberg. Op het terras gezeten naast de Chasa (heerlijke koffie met een stuk koek, waarmee je de maaltijd kunt overslaan) hoorden wij dat Adriaan van Woudenberg de maand augustus vacantie hield op de Chasa. Zijn charmante dochter - de gehele familie was trouwens aanwezig en werd aan ons voorgesteld - toonde ons alle gerenoveerde logeerkamers boven, nu men voor volgend jaar het plan heeft de donateurs van de Stichting Chasa gelegenheid te bieden daar te logeren, eh tevens de geheel vernieuwde keuken. Het ligt nog in de bedoeling het dak te vernieuwen voor volgende zomer. De Chasa is bijzonder mooi gelegen, met een in stand gehouden inrichting van veel houten meubels in klassieke stijl. Er is sedert Wille~Mengelberg aan de inrièhting niets veranderd, zodat de gasten daar zeker van zullen genieten. Terug in het Kurhaus besloten we voorlopig daar te blijven, want het is een fantastische omgeving, met bijzondere flora. Niet voor niets was daar de Natuurhistorische Vereniging uit Nederland om onderzoek te doen naar de daar groeiende planten en bloemen, die uitzonderlijk is voor dat gebied. Wat valt er te doen zo hoog in de bergen in het Kurhotel: Practisch alle avonden werd gemusiceerd op de vleugel. Wij hadden het geluk dat mensen in het hotel verbleven die prachtig konden pianospelen en ons lieten genieten van Chopin, Bach en Händel, en vooral een blinde pianist had ons hart gestolen. Er was een bibliotheek, met een aparte ruimte om te genieten van de vele boeken die men daar had opgesteld en men kon ook in de zaal in een hoekje gezellig bij een gratis kopje thee een van de boeken lezen. Voor de liefhebbers van tafeltennis zijn er tafels voorhanden om dit spel
te spelen. Om 9.-- uur 's avonds ging de bar open, die elke avond afgeladen vol was, en waar WiJ iedere avond een ander glas zwitserse wijn probeerden. (Het viel ons op dat de goedkoopste wijn ons het lekkerst smaakte). Op de terugweg bezochten wij het graf van Willem Mengelberg en Tilly Wubbe. Hierover nader in ons Mededelingenblad. Via Parijs reden we terug om onze werkzaamheden aan te vangen, na een rit van 2700 kilometer met heel veel indrukken en vooral voldoening dat wij eindelijk de gelegenheid kregen de Chasa te bewonderen. Als het aan mij ligt wordt onze tocht volgend zomer gecombineerd met een bezoek aan de Chasa, maar we zullen zien .••.•••.• Hebt U belangstelling voor een reis dan hoor ik graag van U en krijgt u nader bericht. C.Baurichter-Jonkers ===============================================================================
N.a.v. ons schrijven, betreffende het graf, dOE1t .de Friedhofverwaltung ons onder meer weten: "Eine Reinigung des Denkmals können wir leider nicht ausführen. Sie müssten sich deswegen mit einem Bildhauer in Luzern in Verbindung setzen. Falls Sie ein Zurückschneiden des Baumes wünschen, bitten wir Sie, sich direkt an den Städt, Friedhof, Friedental, Luzern zu wenden." Wi j zullen in elk geval pr'ijsopgave vragen en dan nader bekijken \-Jat wij als Vereniging "kunnen", en wel financieel. Dit is vooralsnog 0et grote struikelblok om iets te ondernemen. CBJ ===============================================================================
. Verschenen op compact-disc: Bloch: Vioolconcert (Joseph Szigeti, 1939) Debussy: Piano Fantasie (Walter Gieseking, 1938) Concer~gebQuworkest o.l.v. Willem Mengelberg Music and Arts CD 270 (te bestellen bij Saul B.Groen, Amsterdam) ===============================================================================
ADVERTENTIERUBRIEK Een exemplaar van het Gedenkboek Mengelberg 1895-1920 kunt u bestellen à f. 75,-- bij H.J .Nieman, Narcislaan 35, 2241 VP Wassenaar tel. 01751-10506 De heer Nieman (van de Gustav Mahler Stichting) heeft tevens nog voorhanden à f. 15,-- een catalogus van de gehouden Mahler-tentoonstelling in Utrecht, november 1986. Voorts: Het Concertgebouw 50 jaar concerten in Rotterdam à f. 10,-- en Concertgebouworkest 75 jaar : à f. 20,--.
======================================================================= Van een der leden kreeg ik nog bericht, dat men waarschijnlijk het beste bij de Avro terecht ~on voor opnamen met het Concertgebouworkest en Willem ~engelberg, doch dit is niet de bedoeling van onze Vereniging. In de eerste plaats tracht ik de leden onderling te laten onderhandelen zodat de een de ander kan gerieven met overname op bandjes van platen die een der andere leden in zijn bezit heeft en waaraan men over het algemeen moeilijk zelf kan komen. Dit legt weer contacten van leden onderling. Vandaar nog eens het verzoek aan onze leden om aan het secretariaat op te geven WAT men bezit aan platen, zodat via ons contacten met andere leden tot stand gebracht kunnen worden.
DI300TIIREK
OOHC l~llTGj1jnOU\VORK BaT
g6ve~tigd
te
'Vlij zoeken voor ()tlZ~ vt1!r~mnEl\linB' alemog de vole~nde
'lS-toeren
oomponiBt
p].Rt~n~
COr;1po~itte
Suite' en 2
Decca X 10259/60
de19u u:it 2 CJ1(~rnbJnJ
Ouv..
"An9.0re~n 11
f1oooll\ X 10252
v.Glnclt
Ouv. "lphi.geni"
Dacca X 10257
Rcspj. C;hj Gj bplj UEl
T('J j r.d kCV1':1V.i
en Au.l:1.éJ.s If Pontnn!\. è i noma
F:ln1!-\ndla
l)eco~ Je
1'.1264/5
Decoa X 10266
rn ocmenwalB
l1ecc~,
H9.ydn ... Variatles
Telefunken SK '747
X 10165
KarfreitD.gfH.H~,ub8r'1'elefunken tJK uit ItPar~if!J.llt
'7;r2/13 Joohum.
\p.n1.1]odJllgGll g'.',:.lrno ochriftelijk met o1T's~h:r1J\I':tng '\I'n,n O,ê Bt~U"lt
';'n~'t'j n ~e z:l.cb.
bovi:r.don. Hot bJl~np,rijk!:!te. j / ....
R (l.e !11u~iek.
