Om een achtergrond te schetsen bespreken we eerst kort het leven en werk van de auteur

Mushishi - PopularCultureWiki

1 of 9

http://mediawiki.arts.kuleuven.be/popculwiki/index.php/Mushishi

Japanese Studies Home

Mushishi From PopularCultureWiki Bespreking van Mushishi (蟲師) volume 1 van Urushibara Yūki (漆原友紀) door Suzan Huijgen.

Auteur Om een achtergrond te schetsen bespreken we eerst kort het leven en werk van de auteur.

Biografie Urushibara Yūki werd geboren op 23 januari 1974 in de Yamaguchi-prefectuur in Japan. Na eerst anoniem bijdrages aan tijdschriften zoals Fanroad (ファンロード) te hebben geleverd, begon ze aan de universiteit onder eigen naam aan Mushishi. Een hoofdstuk werd los uitgegeven onder de naam Mabuta no Hikari (瞼の光, het licht van de oogleden), en ze won daarmee in 1998 de アフタヌーン四季賞 (Afternoon vier-seizoenen prijs), als Rookie of the year. In 2003 won ze eveneens met Mushishi de hoofdprijs in de categorie Manga op het Media- en Kunstfestival van het Japanse Bureau voor Culturele Zaken (文化庁メディア芸術祭). In 2006 won ze, nogmaals voor Mushishi, de 30ste Kodansha mangaprijs (講談社漫画賞).

Naast haar eigen naam heeft ze ook nog een aantal werken gepubliceerd onder het pseudoniem Shima Soyogo (志摩冬青).

Bibliografie Onder Urushibara Yūki: 蟲師 (Mushishi, sinds 1999) フィラメントー (Filament, 2004) 岬でバスを降りたひと (Misaki de bus wo orita Hito) 迷宮猫 (Meikyū Neko) Onder Shima Soyogo: 化石の家 (Kaseki no Ie) 雪の冠 (Yuki no Kan) 小景雑帳 (Shōkei Zatsu Tobari) 草雲雀 (Kusa Hibari) Mar・man (nog niet uitgegeven)

Bespreking Hoewel ik slechts het eerste volume gelezen heb, zal ik de verschillende aspecten van de serie bespreken.

28/11/2012 15:38


2 of 9


Synopsis De serie draait om wezens die 'Mushi' (蟲) worden genoemd. Deze wezens zijn plant noch dier, maar zijn veel nauwer verbonden met de oorsprong van de natuur dan moderne mens of dier. Ze hebben vaak vreemde bovennatuurlijke krachten. Ze zijn in essentie goed noch kwaad, en proberen gewoon te overleven. Daarbij zorgen ze soms voor problemen bij mensen, die dan negatief beïnvloed worden door de soms parasitaire instincten van de Mushi. Dat is waar de Mushishi (蟲師) van pas komt, een 'Mushi-meester'. Ginko is er zo een, en hij reist door het land om meer te leren over de vele soorten Mushi. Tegelijk helpt hij mensen die slachtoffer zijn geworden van een Mushi. De serie is in volumes ingedeeld, die op hun beurt weer elk een aantal hoofdstukken bevatten. Het volume 1 dat ik gelezen heb, bevat 5 hoofdstukken. Toch is de term hoofdstukken misleidend, want een overkoepelend verhaal ontbreekt. De rode draad is Ginko die in elk hoofdstuk een andere plaats aandoet, en daar de problemen probeert op te lossen. Terugkerende personages zijn er slechts zeer weinig. Hoofdstuk 1: De Groene Plaats (緑の座, Midori no Za) Ginko heeft geruchten gehoord over een jongen die in het bos woont en Mushi kan zien, en komt dus eigenlijk uit pure nieuwsgierigheid bij Shinra op bezoek. Die is daar niet zo blij mee; zijn grootmoeder heeft er altijd op aangedrongen dat hij zijn affiniteit met Mushi geheim zou houden. Toch mag Ginko bij hem blijven overnachten, en het is terwijl hij 's nachts rondloopt dat hij de geest van Shinra's gestorven grootmoeder tegenkomt, Renzu. Die blijkt in haar jeugd half Mushi te zijn geworden, na een onderbroken ceremonie. Een Mushi met de naam Kōki (光酒)[1] heeft haar toen het woud in meegevoerd, waar ze door het drinken van een schaaltje sake een Mushi zou worden. Maar ze werd onderbroken en het schaaltje brak in tweeën. Renzu's menselijke deel is gestorven, maar haar Mushi-helft leeft nog en heeft slechts een helft van het schaaltje. Na de situatie uitgelegd te hebben aan Shinra, laat Ginko hem de andere helft van het schaaltje tekenen en tot realiteit maken. De twee helften worden terug een geheel, en Renzu kan de ceremonie afmaken en volledig Mushi worden. Zo heeft Shinra op een bepaalde manier zijn grootmoeder terug, en is hij niet meer alleen. Ginko neemt een helft van het schaaltje mee en vertrekt. Hoofdstuk 2: Zachte Horens (柔らかい角, Yawarakai Tsuno) Het is midwinter, en deze keer is Ginko gevraagd naar een afgelegen bergdorpje te komen. Mensen hebben last van zeer plotse doofheid, en de dorpsoudste is bang dat er Mushi achter zitten. Dit blijkt weldegelijk het geval te zijn, en de eerste soort, Un (呍) genaamd, is makkelijk te verdrijven. Maar er is een slachtoffer dat duidelijk last heeft van een andere Mushi. Plaats van geluiden te eten, zoals de Un, leeft de Ah (阿) van de stilte die de Un creëert en maakt hij het slachtoffer d.m.v horens op het hoofd als antenne, hypergevoelig voor allerhande geluiden. Er is nog geen echte remedie voor gevonden, en de kans dat Maho, het slachtoffer, de volgende winter zal overleven is klein. Uit puur toeval ontdenkt Ginko dat de Ah niet van de geluiden van het menselijk lichaam houdt. Maho's overleden moeder leed onder dezelfde Mushi, en drukte op haar sterfbed instinctief haar handen tegen haar oren om de geluiden van binnen te isoleren. Voor haar was het te laat, maar wanneer Maho en Ginko dit samen proberen lukt het om de parasitaire Mushi te verdrijven, en de horens te doen afvallen. Ginko krijgt de dankbaarheid van de dorpsmensen, en neemt de horentjes mee als betaling wanneer hij vertrekt. Hoofdstuk 3: Het Hoofdkussenpad (枕小路, Makura Kōji) Een jaar geleden heeft Ginko een bezoek gebracht aan een dorp, en is nu terug om te zien of alles goed gaat. Toentertijd was er een man, Jin genaamd, die voorspellende dromen had. Volgens Ginko kwam dit door een

28/11/2012 15:38


3 of 9


Mushi, en hij schreef Jin een medicijn voor dat hij moest nemen als de dromen frequenter werden. De dorpslui waren heel blij met de dromen, omdat een aantal rampen werden voorkomen. Hij begint het medicijn te nemen, maar hij vreest steeds meer dat hij, door de dromen te hebben, de oorzaak is van de gebeurtenissen. Dan heeft er een Tsunami plaats die Jin niet heeft gedroomd. Zijn dochter Mayu is een van de dodelijke slachtoffers, en de dorpelingen nemen het hem zeer kwalijk. Jin stopt met het medicijn omdat hij zijn dochter niet heeft kunnen redden, en droomt van een verschrikkelijke ziekte. Die wordt werkelijkheid, en dood het hele dorp. Dat is wanneer Ginko terugkomt. Jin wordt kwaad op Ginko, en geeft hem de schuld. Ginko legt dan uit dat deze Mushi nooit helemaal van hun 'gastheer' gescheiden kunnen worden, en dat het medicijn bedoeld was om een balans te creëren. Deze Imeno-no-awai (夢野間) zorgen dat de dromen van de gastheer bewaarheid worden, via een verbindingsweg. Ginko schrijft opnieuw een medicijn voor, maar uit wanhoop neemt Jin alles in een keer en valt in een diepe slaap. Na een hele vreemde droom wordt hij wakker, en beseft dat de Mushi via zijn hoofdkussen de realiteit binnen komen. Hij snijdt het kussen kapot, maar doodt daarmee ook bijna zichzelf. Ginko legt uit dat het hoofdkussen oorspronkelijk als de "opslagplaats voor de ziel" wordt gezien[2], en dat de mens zelf iets belangrijks verliest wanneer hij de band ermee verbreekt. Hierna hervindt Jin zijn leven enigszins, maar hij blijft doodsbang om te gaan slapen. Ook heeft hij volgens de nieuwe bewoners van het dorp nogal wat psychische problemen. Toch heeft hij geen enkele droom meer gehad sinds hij zijn kussen openreet. Hoofdstuk 4: Het Licht van de Oogleden (瞼の光, Mabuta no Hikari) Ginko heeft geruchten gehoord, en komt naar een klein dorpje. Een meisje, Sui, heeft een ziekte die maakt dat zelfs het kleinste beetje licht ontzettend pijn doet aan haar ogen. Haar familie heeft haar verplaatst naar een verlaten pakhuis, dat altijd donker is. Haar vriendje, Biki, komt haar daar nog regelmatig opzoeken, tot hij dezelfde ziekte krijgt. Ginko weet dat een Mushi dit veroorzaakt, en helpt eerst Biki. Dit gaat redelijk gemakkelijk aangezien de Mushi (マナコノヤマムシ genaamd) in zijn ogen nog niet gehecht zijn. Maar dat is niet het enige probleem. Na al haar tijd alleen in het donker heeft Sui zichzelf geleerd haar 'tweede oogleden', die zich achter de buitenste, zichtbare oogleden bevinden, te sluiten. Dit is nodig voor de totale duisternis die toelaat de rivier van licht te zien die onzichtbaar door de grond stroomt. Er drijven allerlei vreemde zaken in, en Ginko legt uit dat de rivier giftig is als je te dichtbij komt. Daarnaast is het niet goed om je tweede oogleden zo lang dicht te houden, omdat dan de duisternis je ogen zal opeten. Dit is intussen bij Sui gebeurd. Gebruikmakend van maanlicht lokt Ginko de Mushi uit Sui's ogen, en dood hem. Toch is het te laat voor Sui's ogen, en resten er alleen lege kassen. Dan neemt Ginko zijn eigen linkeroog - wat een glazen oog blijkt te zijn - en spuit er wat vloeistof van de zojuist verwijderde Mushi in. Daardoor werkt het glazen oog net als een gewoon oog. Alles is opgelost, en na een laatste waarschuwing over de rivier van leven en licht vertrekt Ginko. We zijn hier een nieuw stukje informatie over Ginko te weten gekomen, en er wordt op het einde van het hoofdstuk geïnsinueerd dat Ginko op dezelfde manier als Sui zijn oog is verloren; door te lang zijn tweede oogleden te hebben gesloten, en te dicht bij de rivier te zijn gegaan uit nieuwsgierigheid. Hoofdstuk 5: Het Reizende Moeras (旅をする沼, Tabi wo suru Numa) Dit hoofdstuk begint wanneer Ginko een kennis van hem opzoekt, een dokter en rariteitenverzamelaar Adashino genaamd[3]. Ginko wil aan hem het sake-schaaltje en de horentjes verkopen, maar Adashino gelooft hem maar half. Toch is dat niet het belangrijkste, want Ginko vraagt advies over een Mushi die hij tegen is gekomen. Ginko is tijdens zijn reis vele malen hetzelfde moeras overgestoken. Het gaat om een water-Mushi, die in zijn laatste stadium vóór de dood veranderd is in een moeras en op weg is naar de zee. Dit wordt uitgelegd door het meisje dat vast zit in het moeras. Het meisje is gestorven in het moeras, maar het zei haar dat ze moest leven. Sindsdien woont ze in het moeras, en heeft haar haar een groene kleur gekregen. Als ze opnieuw met het moeras mee verdwijnt, beseft Ginko dat het de stervende vorm van een Suiko (水蠱) is. 28/11/2012 15:38


4 of 9


Adashino vertelt Ginko dat wanneer de Mushi de zee bereikt, hij erin zal oplossen en zal sterven. Ze ontdekken dat de Suiko de oude, ondergrondse rivier volgt als pad naar de zee, en bedenken het plan een net te spannen over de riviermonding om het meisje te redden. Adashino vraagt zich af waarom dit zo belangrijk is voor Ginko, omdat het meisje hem eigenlijk niet eens om hulp gevraagd heeft. Ginko heeft gewetenswroeging over de grootmoeder van Shinra (hoofdstuk 1), omdat mensen die Mushi worden nooit een volledige, natuurlijke dood kunnen sterven. Hij twijfelt aan zijn beslissing van toen, en wil het meisje uit het moeras hetzelfde lot besparen. Het meisje glipt toch door het net, maar wordt een paar dagen later door een stel vissers opgepikt. Ze vertelt dat de Mushi bang was om te sterven, maar vastberaden doch verdrietig naar zijn einde ging. Ze is blij dat te hebben meegemaakt, en wil naast de zee blijven wonen. Ginko gaat weer op weg, en komt nog een aantal moerassen tegen. Hier eindigt volume 1. van Mushishi.

Personages De serie heeft één echt hoofdpersonage, die in elk hoofdstuk of verhaal nieuwe mensen ontmoet. De belangrijkste daarvan zal ik hier belichten. Ginko (ギンコ) Ginko is de absolute hoofdpersoon in de serie. Hij is de rondreizende Mushishi die in elk verhaaltje mensen verlost van hun problemen met een Mushi. Over hemzelf komen we in dit eerste volume nauwelijks iets te weten, maar uit zijn zelfverzekerdheid en kalmte kunnen we opmaken dat hij al lange tijd opereert als Mushi-meester, en bijzonder veel weet over deze wezens. Hij vertelt wel dat hij een sterke aantrekkingskracht heeft voor Mushi, en daarom dus niet lange tijd op één plaats blijft. Hij heeft wit haar, draagt vreemd moderne kleren vergeleken met de andere personages en rookt meestal een sigaret. De sigerettenrook is ook een manier om de Mushi op afstand te houden. Hij lijkt koud en afstandelijk, maar dat hij een goed mens is is af te leiden uit het feit dat hij er zeer mee in zit als hij mensen niet naar behoren heeft kunnen helpen. Hij vraagt ook nooit een betaling voor zijn diensten, maar neemt wel meestal een voorwerp mee dat een belangrijke rol heeft gespeeld in het oplossen van de 'zaak'. Shinra (しんら) De 'klant' van Ginko in het eerste hoofdstuk. Hij is een jongen van ongeveer 12 jaar, die zijn hele leven lang alleen met zijn grootmoeder geleefd heeft die onlangs gestorven is. Hij heeft Yōshitsu (妖質)[4], en als hij met links dingen schrijft of tekent, komen ze tot leven als Mushi. Hij heeft altijd afgesloten geleefd, en een beetje wereldvreemd en eenzaam - hoewel hij dat zelf niet echt beseft. Ondanks zijn wantrouwende houding is hij eigenlijk blij om Ginko als gast te hebben. Maho (真火) Het slachtoffer van de Ah in het tweede hoofdstuk. Opnieuw een jongetje van een jaar of 10, woont hij sinds een jaar alleen bij zijn grootmoeder. Zijn moeder is de vorige winter gestorven aan de effecten van dezelfde Mushi waar hij nu onder lijdt. Hij mist haar nog steeds, en wanneer Ginko hem verlost heeft van de Mushi, heeft hij eigenlijk een beetje heimwee naar alle geluiden die hij eerst kon horen. Dat was namelijk nog een connectie met zijn overleden moeder, die precies hetzelfde meemaakte. Ginko zegt dat hij dat in de komende lente wel zal vergeten, als de stilte van de winter verdwijnt, maar Maho zweert dat hij het "geluid van zijn moeder" nooit zal vergeten. Evenals Shinra is hij een zeer volwassen, bedachtzaam kind. Jin (ジン) Het slachtoffer in het derde hoofdstuk. Hij is een volwassen man van schijnbaar achterin de twintig, en heeft

28/11/2012 15:38


5 of 9


een vrouw en dochter, Kinu en Mayu. Alles lijkt voorspoedig te gaan, en hij is in wezen een onbezorgd, goed mens. Hij voelt zich ongemakkelijk bij de adoratie van de dorpelingen vanwege zijn dromen, en begint te twijfelen aan de relatie tussen droom en gebeurtenis. Wanneer zijn dochter sterft is hij ontroostbaar, maar de zaken verergeren nog wanneer hij vervolgens stop met het medicijn van Ginko. Als daarna zijn vrouw ook nog sterft, is hij een gebroken man. Zelfs Ginko kan hem niet genezen, vanwege de aard van de Mushi; deze is zo nauw verbonden met het hoofdkussen en de ziel van Jin, dat de prijs te hoog zou zijn. Wanneer Jin toch het recht in eigen hand neemt en zijn kussen kapot snijdt, verliest hij duidelijk een deel van zichzelf. Hij heeft weliswaar geen dromen meer, maar leeft slechts een 'half' leven dat hem geen voldoening schenkt. Jin is het eerste personage dat niet naar voldoening geholpen kan worden door Ginko. Sui (スイ) Opnieuw een kind, en het belangrijkste slachtoffer uit het vierde hoofdstuk. Dit meisje lijkt een jaar of 8 à 10, en is de jongste dochter van haar familie. Evenals Shinra en Maho is ze opvallend volwassen en beheerst, behalve wanneer ze met haar speelkameraadje Biki omgaat. Biki zegt dat haar familie haar in het pakhuis gezet heeft om van haar af te zijn, maar Sui schijnt dit niet zo te voelen of het niet erg te vinden. Ze is gefascineerd door de ultieme duisternis en de lichtgevende rivier die ze dan kan zien. Tegen beter weten in komt ze er te dichtbij, en verliest haar ogen. Na haar genezing, en het krijgen van het glazen oog van Ginko lijkt ze opnieuw een blij, onbezorgd meisje te zijn geworden. Uit niets blijkt dat ze nog denkt aan de rivier. Biki is degene die zich vragen stelt over de achtergrond van Ginko. Io (いお) Het moerasmeisje uit hoofdstuk 5 wordt slechts 1 keer hiermee aangesproken, en ik ben niet geheel zeker of het haar naam is. Ze lijkt een jaar of 16, en is toen ze jonger was door haar familie geofferd aan de rivier om een eind te maken aan de overstroming. De Suiko-mushi pikte haar op en nam haar mee in zijn moeras toen ze stierf. Daarbij gaf hij haar groen haar, en de mogelijkheid onder water te ademen. Ze heeft dezelfde sereniteit als de meeste andere slachtoffers, maar is de eerste die zich verbonden voelt met de Mushi. Ze voelt zijn angst en verdriet aan over zijn naderend einde, en is bij dat ze tot de zee mee kon reizen. Het wordt niet met zoveel woorden gezegd, maar het meisje en de Mushi hebben elkaar steun gegeven. Nadat ze opgevist wordt uit de zee blijft ze in het vissersdorpje wonen, omdat ze dicht bij het graf van de Suiko wil blijven. Haar groene haar verdwijnt, maar ze heeft vrede met haar situatie.

Tijd en Ruimte Het verhaal speelt zich af in een fictief, Middeleeuws Japan. De mensen dragen kimono, hebben geen electriciteit of machinerie, en zijn traditioneel ingesteld. De Mushi fungeren voor hen als een soort natuurbijgeloof. De enige die uit de toon valt is Ginko zelf, die vreemd moderne kleren aan heeft; overhemd, pantalon, regenjas, etc. Ook rookt hij continu sigaretten, die de andere personages niet vreemd schijnen te vinden hoewel geen van hen rookt, en deze vorm van tabak roken me ook zeer modern lijkt. De dorpjes die Ginko aandoet in de verschillende hoofdstukken zijn stuk voor stuk zeer afgelegen. Ze lijken allemaal diep in het bergachtige platteland van Japan te liggen, en de gemeenschappen zijn zeer geïsoleerd van de buitenwereld. Verwijzingen naar een grote stad als referentiepunt worden niet gemaakt. Wanneer Ginko reist is dit ook altijd door een bijna ondoordringbaar, heuvelachtig woud. Eigenlijk wordt het land zelf (Japan) ook niet expliciet vermeld, maar uit de culturele aspecten en kledingstijl van de personages is overtuigend te deduceren dat het weldegelijk om een soort mythisch, Middeleeuws Japan gaat. Opvallend is dat de natuur in alle tekeningen altijd zeer overweldigend aanwezig is. Wilde, ongerepte landschappen waar de mensen duidelijk geen controle over hebben domineren het visuele aspect van het verhaal.

28/11/2012 15:38


6 of 9


Bewerkingen in andere media Na de prijzen die Mushishi verdiend heeft is verder succes niet uitgebleven; het verhaal is herwerkt tot zowel een Anime-serie als een speelfilm.

Anime De Anime-serie omvatte 26 afleveringen, waarvan de eerste 20 van oktober 2005 tot maart 2006 op Fuji TV en diens aangesloten netwerken zoals Kansai TV. Afleveringen 21 tot 26 werden uitgezonden op BS Fuji van mei tot juni 2006. Later is de serie ook uitgezonden in andere Aziatische landen en Zuid-Amerika, en op DVD uitgebracht voor Noord-Amerika door Funimation. Elke aflevering behandelde een hoofdstuk uit de eerste 5 volumes van de manga, en het eerste hoofdstuk uit volume 6. De opbouw van de manga laat de anime toe een andere volgorde van verhalen aan te houden dan het origineel, wat ook het geval is.

Speelfilm De gelijknamige speelfilm werd uitgebracht in 2006, op het Filmfestival van Venetië. Hij kwam in Japanse bioscopen op 24 maart 2007. Hij werd geregisseerd door Ōtomo Katsuhiro (大友克洋), en de rol van Ginko werd gespeeld door Joe Odagiri (geboren als Odagiri Jō, 小田切譲). Voor het plot van de film zijn de hoofdstukken 2, 7, 9 en 15 van de manga herwerkt tot een samenhangend geheel.

Taalgebruik Eigenlijk zijn vooral de terminologie rond de Mushi, en hun namen speciaal te noemen. Door de overduidelijk niet-moderne atmosfeer van het verhaal is er nergens enige vorm van 'hip' taalgebruik te bespeuren. Evenmin is er dialect aanwezig in de dialogen.

Woordenlijst Zie Waranwiki (http://japansnederlandswoordenboek.org/index.php/Mushishi) voor de verklarende woordenlijst.

Speciale woordenschat en taalgebruik Veel van deze woorden en/of kanji zijn archaïsch gebruikt. De essentie van wat het woord inhoudt is terug te zien in de betekenis van de kanji. Terminologie Mushi (蟲): De organismen die geen plant, en geen dier zijn; waar het verhaal om draait. De kanji is de oude versie van de kanji voor insect (虫), en wordt hetzelfde uitgesproken. Het woord is in de Engelse vertaling niet veranderd; waarschijnlijk omdat er geen goed equivalent voor bestaat. De Mushi uit het verhaal lijken ook niet op insecten, maar meer op amoeben hoewel ze soms ook de vorm van geesten aannemen. Ze hebben bovennatuurlijke krachten, en leven eigenlijk op een heel ander niveau dan mens, dier of plant. Ze zijn daarom ook niet goed of kwaad te noemen, maar leven gewoon zoals hun instinct hen dat ingeeft. Daardoor zijn 28/11/2012 15:38


7 of 9


mensen regelmatig het slachtoffer van hun vaak parasitaire eigenschappen. De exacte reden voor het gebruik van dit woord om zulke diverse wezens aan te duiden is niet echt te achterhalen, en is naar mijn mening meer toe te schrijven aan de voorkeuren van de auteur. Midori mono (緑物): Een ander woord om Mushi mee aan te duiden; het betekent meer dan alleen letterlijk groene dingen. In de manier waarop Ginko het gebruikt verwijst het naar de manier waarop Mushi een levensvorm zijn die dichter bij de oorsprong van de natuur staat dan welk ander organisme dan ook. 'Groen' is niet alleen een kleur, maar wordt geassocieerd met de mystieke, bovennatuurlijke kracht van de eeuwenoude natuur. Mushishi (蟲師): Zoals uit de kanji op te maken valt: de meester van de Mushi. Opnieuw een door de schrijver uitgevonden term, die in de vertaling niet veranderd is - en daarmee de titel van de serie dus evenmin. Een Mushishi bestudeert de ontelbare soorten Mushi, en probeert door ervaringen te documenteren zoveel mogelijk te weten te komen. Daarbij hoort ook het ontdekken van remedies tegen de verschillende vervelende effecten van Mushi op hun slachtoffers. Hierdoor is de Mushishi naast leerling ook beetje meester van Mushi, zoals de kanji uitdrukt, in de zin dat hij ze ietwat kan controleren. Yōshitsu (妖質): De kanji drukken afzonderlijk de begrippen van 'vreemd; betoverend' en 'kwaliteit' uit. In het verhaal duidt het woord de eigenschap aan Mushi waar te kunnen nemen. Ginko gebruikt het woord in het eerste hoofdstuk in zijn uitleg aan Shinra. Namen van Mushi Kōki (光酒): De kanji betekenen 'licht' en 'sake'. Samen kan dit gezien worden als een rudimentaire beschrijving van de werkwijze van de Mushi. Die doet zich voor als een geest, en biedt zorgeloze, menselijke voorbijgangers een banket aan. Daarbij drinkt de mens speciale sake uit het schaaltje van de Kōki, waardoor hij zelf ook Mushi wordt. Van die energie overleeft deze Mushi. Un (呍): De Un nestelt zich in het oor van zijn gastheer en eet alle geluiden die binnenkomen. De mens ervaart doofheid en alle ongemakken van dien. Een bepaald soort wierook en zout water-medicijn van Ginko bieden uitkomst. De gebruikte kanji is opnieuw een archaïsche vorm, maar geeft voor de verandering niet precies de werking van de Mushi weer. Gezien in samenspel met de naam van de volgende Mushi, heeft ze wel een betekenis. Ah (阿): De Ah nestelt zich eveneens in het oor, maar leeft van de stilte die de Un produceert. Daarnaast zorgt hij ervoor dat er kleine horentjes uit het voorhoofd van zijn gastheer komen. Deze horentjes laten toe dat de mens alle, minuscule geluiden uit de wereld kan horen, en bijna gek wordt van al het geluid. Na een lange uitputtingsslag is dat ook de doodsoorzaak, als er niets aan gedaan wordt. Paradoxaal genoeg houdt deze Mushi niet van de innerlijke geluiden van het menselijk lichaam. De manier om hem te verwijderen is dan ook de handen over de oren slaan en extern geluid uitsluiten, zodat de Mushi gedwongen wordt naar het innerlijk geluid te luisteren. Deze zal dat niet aankunnen, en de gastheer verlaten. De twee kanji van Ah en Un zijn terug te vinden in een Japans spreekwoord: 阿呍 (of 阿吽) の呼吸 (Aun no Kokyū). Letterlijk 'het in- en uitademen', maar de figuurlijke betekenis indiceert twee zaken die perfect harmonieus en/of simbiotisch met elkaar functioneren - zoals deze twee Mushi dus. Imeno no Awai (夢野間): Betekent zoiets als 'de ruimte tussen de droom en realiteit'. Een Mushi die leeft in de dromen van zijn gastheer, en het hoofdkussen gebruiken als portaal naar de werkelijkheid. Ze nemen de dromen van de slapende mens, en zorgen dat die bewaarheid worden. Aangezien de menselijke ziel in nauw verband staat met zowel zijn dromen als zijn hoofdkussen (de opslagplaats van de ziel), is er geen complete genezing mogelijk. Het verwijderen van de Mushi zou leiden tot een groot verlies voor de ziel van het slachtoffer, zoals ook gebeurt in het derde hoofdstuk. De gebruikte uitspraak bij de kanji is zeer archaïsch; bijv. 'ime' i.p.v. 'yume' voor 'droom'. Manako no yamimushi (マナコノヤミムシ): De spelling in de Japanse manga is geheel in hiragana, en er is dus niet met zekerheid een kanji met betekenis op te plakken. Voor de

28/11/2012 15:38


8 of 9


handliggend is wel dat het eerste woord, 'manako', slaat op oog; oogbol; zicht (目 of 眼). 'Yami' slaat dan weer waarschijnlijk op duisternis (闇). Als resultaat kunnen we stellen dat deze Mushi de 'Mushi van de duisternis van de ogen' is. Deze Mushi nestelt zich in de ogen van zijn gastheer, en veroorzaakt ondraaglijke pijn bij blootstelling aan licht. Dit is in zijn eigen voordeel, want hij plant zich voort in het donker. Toch is deze Mushi slechts de katalisator voor Sui's echte gevaar; de tweede oogleden. Suiko (水蠱): Dit is een doorzichtige water-Mushi die zich schuilhoudt in een waterput. De mensen verwarren hem met water, en drinken hem op. Daardoor worden ze zelf langzaam aan transparant, en kunnen alleen nog ademen wanneer ze in contact met water zijn. Als er niets aan gedaan wordt, worden ze langzaam vloeibaar en vloeien weg. Daarna verdwijnt de Mushi zelf ook. Deze Mushi leeft millennia, maar wanneer het tijd is om te sterven verandert hij in een moeras en verplaatst zichzelf volgens de route van een ondergrondse rivier naar de zee. Daar zal hij in oplossen en sterven. De gebruikte kanji hebben opnieuw een betekenis die aansluit bij het functioneren van de Mushi: het eerste betekent 'water', en het tweede betekent 'betoverd' of 'vervloekt'. Het is dus duidelijk 'betoverd water'.

Besluit De vormgeving en tekeningen van deze manga zijn mooi, en hebben allemaal een beetje een dromerige, mythische atmosfeer die goed aansluit bij het onderwerp. Ook worden er af en toe humoristische tekeningen in verwerkt. De manga is onderhoudend, maar toch begon tegen het vierde hoofdstuk de interesse bij mij wat te verminderen, omdat er geen overkoepelend verhaal is. Elk hoofdstuk is een op zichzelf staan deeltje, en ik had niet het gevoel dat er een groter doel was waar naartoe bewogen werd. Daarnaast is er slechts zeer weinig pychologische diepgang. Nu is dit altijd moeilijker over te brengen in een stripverhaal dan een roman, maar in manga wordt dat over het algemeen toch goed uitgewerkt. Nu heb ik het gevoel dat ik het karakter van Ginko en zijn motieven nauwelijks ken. Ik voel me niet verbonden met hem en ben niet ontzettend geïnteresseerd in zijn lot; wat toch een vereiste is om eender welk boek, strip of film boeiend te blijven vinden. Omdat het taalgebruik zeer algemeen bleef - op Mushi-gerelateerde zaken na - was de manga wel heel goed te begrijpen. Het visueel aspect hielp daar ook enorm bij; door niet alleen maar gesprekken te hebben maar ook genoeg actie als illustratie van hetgeen er gezegd wordt. Geen ellenlange lappen tekst als uitleg, wat toch meestal het grootste obstakel vormt. Over het algemeen vond ik deze manga heel aangenaam om te lezen. Het is zeker een aanrader als je begint met het lezen van manga's in het Japans op een ontspannende manier, omdat de structuur van korte verhaaltjes wel betekent dat je niet uren hoeft te worstelen om het verhaal door te komen. Je kunt na elk hoofdstuk stoppen, en wanneer je een tijd later weer verder leest hoef je niet bang te zijn dat je vergeten bent wat er daarvoor is gebeurd. Het is compact, en zeer te behappen als er nog geen routine zit in het lezen van Japans.

Bronmateriaal Officiële Mushishi-website: [1] (http://www.mushishi.jp) (Japans) Wikipedia-artikel: Urushibara Yūki (http://ja.wikipedia.org/wiki/漆原友紀) (Japans) Wikipedia-artikel: Mushishi (http://en.wikipedia.org/wiki/Mushishi) (Engels) Officiële Mushishi film-website: [2] (http://www.mushishi-movie.jp/)

28/11/2012 15:38


9 of 9


Voetnoten 1. ↑ zie onder speciale woordenschat. 2. ↑ Zie Mushishi volume 1., p. 141. 3. ↑ Uit de Wikipedia-pagina is op te maken dat Adashino een van de weinige terugkerende personages is. 4. ↑ zie onder speciale woordenschat. Retrieved from "http://mediawiki.arts.kuleuven.be/popculwiki/index.php/Mushishi" This page was last modified on 1 June 2009, at 10:02. Content is available under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-Share Alike 2.0 Belgium License.

28/11/2012 15:38

Om een achtergrond te schetsen bespreken we eerst kort het leven en werk van de auteur

Recommend Documents