Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
Verklaring inzake beleggingsbeginselen Inleiding Het belangrijkste doel van Stichting Pensioenfonds Randstad, hierna te noemen ‘SPR’, is de zekerstelling van de bij haar verzekerde pensioenen. Het beleggingsbeleid is een belangrijk instrument bij het bereiken van dit doel. In deze ‘Verklaring inzake Beleggingsbeginselen’ (‘Verklaring’) zijn de hoofdlijnen van het beleggingsbeleid van SPR beschreven, waaronder de wijze waarop met de aan het beleggen verbonden risico’s wordt omgegaan. Deze Verklaring wordt op verzoek toegezonden aan belanghebbenden bij SPR. De Verklaring is ook via de website van SPR te raadplegen en te downloaden (http://pensioenfonds.randstad.com). Na iedere belangrijke wijziging van het beleggingsbeleid, doch ten minste om de drie jaar, wordt deze Verklaring herzien. Deze versie geeft de situatie weer van mei 2009. Om de Verklaring beter te kunnen begrijpen zal hieronder worden ingegaan op de organisatie en beleidsuitgangspunten van SPR. Organisatie en beleidsuitgangspunten SPR is een ondernemingspensioenfonds. Het verzekert pensioenaanspraken voor de werknemers van de Randstad Groep in Nederland. Deelnemers aan het fonds zijn die leden van het personeel van een aangesloten onderneming die door het bestuur van SPR als zodanig zijn toegelaten, een en ander zoals nader statutair is vastgelegd. Het betreft dochterondernemingen van Randstad Groep Nederland bv en ondernemingen die in Nederland actief zijn en organisatorisch en/of financieel verbonden zijn met Randstad Holding nv, alsmede Randstad Holding nv zelf. Deelnemers zijn over het algemeen die werknemers die binnen de Randstad Groep ‘corporate employees’ genoemd worden (vaste, eigen medewerkers – niet de uitzendkrachten). Het algemene uitgangspunt van het te voeren beleid van SPR is om de pensioenovereenkomst na te komen en wel tegen zo laag mogelijke, maar stabiele premies en uitvoeringskosten. De pensioenovereenkomst is een zogenaamde middelloonregeling waarbij (voorwaardelijke) winstbijschrijving plaatsvindt op basis van de financiële positie van het fonds. Als maatstaf voor de financiële positie van het fonds wordt de dekkingsgraad van het fonds gehanteerd. De financiële positie wordt voornamelijk gestuurd via de middelen uit beleggingsopbrengsten. Het risico van niet toereikende beleggingsopbrengsten, waardoor de ingegane pensioenen en pensioenaanspraken verlaagd zouden kunnen worden, ligt volledig bij de (gewezen) deelnemers en gepensioneerden. Hierdoor zijn derhalve ook negatieve pensioenaanpassingen mogelijk. Het beleid van SPR is zodanig ingericht dat onder een breed scala van omstandigheden op lange termijn een zo hoog mogelijk pensioen wordt uitgekeerd, terwijl de kans op verlaging in enig jaar zoveel als redelijkerwijze mogelijk wordt beperkt. SPR wordt bestuurd door een bestuur bestaande uit vertegenwoordigers van de dochterondernemingen van Randstad Groep Nederland bv dan wel Randstad Holding nv, en uit vertegenwoordigers van de deelnemers. Randstad Holding nv kent een pensioenbureau dat de administratie van deelnemers en
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 1 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
vaststelling van de pensioenaanspraken van SPR uitvoert. Randstad Holding nv betaalt de kosten van het pensioenbureau en de directeur. De leiding van het pensioenbureau berust bij de directeur van SPR. De taken en bevoegdheden van de directeur zijn vastgelegd in een directiestatuut. SPR heeft de sterfte- en arbeidsongeschiktheidsrisico’s gedeeltelijk herverzekerd bij een herverzekeringsmaatschappij. Het bestuur is verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid en baseert zich op adviezen van de Beleggingsadviescommissie. De taken en bevoegdheden van de Beleggingsadviescommissie zijn vastgelegd in het Reglement Beleggingsadviescommissie. De externe, fiduciaire vermogensbeheerder voert het beleggingsbeleid uit binnen de door het bestuur gestelde richtlijnen. De fiduciaire vermogensbeheerder rapporteert via de Beleggingsadviescommissie ten minste één maal per kwartaal aan het bestuur over de uitvoering van het beleggingsbeleid. Besluiten van het bestuur worden genomen met een normale meerderheid van stemmen, mits er ten minimale vijf bestuursleden hun stem uit brengen. Ter financiering van de pensioenen heeft SPR afspraken gemaakt met de Randstad Groep Nederland bv. Die afspraken zijn per 1 januari 2008 (opnieuw) vastgelegd in een uitvoeringsovereenkomst – met een looptijd van vijf jaar. In deze overeenkomst staat onder meer vermeld hoeveel premie moet worden betaald en welke taken door SPR worden verricht. Behoudens de te betalen pensioenpremie bestaat er voor de werkgever geen andere financieringsplicht. Hierdoor is de pensioenregeling van SPR te kwalificeren als een collective defined contribution; de (gewezen) deelnemers en de gepensioneerden dragen gezamenlijk de ‘lusten en lasten’ van het pensioenfonds. De hoogte van de werkgeverspremie is afhankelijk van de leeftijd van de individuele deelnemers (op basis van een in de uitvoeringsovereenkomst vastgelegde staffel); de deelnemers betalen allen een doorsneepremie op basis van een vast percentage (7,5% van de pensioengrondslag).
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 2 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
VERKLARING INZAKE BELEGGINGSBEGINSELEN Doelstelling beleggingsbeleid Met het beleggingsbeleid wordt beoogd de pensioenaanspraken en -rechten veilig te stellen, de kans op (voorwaardelijke) winstbijschrijving te verwezenlijken alsmede een adequate, financiële positie van SPR in stand te houden. Het behalen van een gemiddeld lange-termijn-rendement dat minimaal gelijk is aan de rente die gemiddeld bij de berekening van de nominale verplichtingen van het pensioenfonds in aanmerking is genomen, plus 1,8%, is de belangrijkste doelstelling van het beleggingsbeleid. Het beoogde extra rendement (1,8%) is bedoeld voor versteviging van de financiële positie van het pensioenffonds, hetgeen de voorwaarden voor mogelijke winstbijschrijvingen voor de (gewezen) deelnemers en gepensioneerden in beginsel verbetert. Realisatie beleggingsbeleid SPR realiseert het beleggingsbeleid door de beschikbare gelden op een solide wijze te beleggen. Hiertoe heeft het bestuur een fiduciaire vermogensbeheerder, Kempen Capital Management NV (hierna te noemen ‘KCM’), aangesteld. De taakverdeling tussen het bestuur van SPR en KCM1 is als volgt: •
Het bestuur stelt het strategische beleggingsbeleid en de op basis hiervan te omschrijven beleggingsmandaat vast;
•
KCM selecteert en stelt externe vermogensbeheerders aan binnen de omschrijving van het verstrekte mandaat;
•
De externe vermogensbeheerders beheren het vermogen binnen de omschrijving van het verstrekte mandaat dan wel conform de kenmerken van het beleggingsfonds waarin geparticipeerd wordt, en rapporteren daarover aan KCM;
•
De fiduciaire vermogensbeheerder rapporteert over het beheer van het vermogen (het beheer van de beleggingsportefeuille) op basis van de omschrijving van het verstrekte mandaat;
•
Het bestuur controleert de uitvoering van het beleggingsbeleid aan de hand van de rapportages, echter zonder daarmee de verantwoordelijkheid van de fiduciaire vermogensbeheerder te verminderen;
•
Het bestuur wordt bij het bepalen van het strategische beleggingsbeleid en eventuele tactische inzichten ondersteund door de Beleggingsadviescommissie.
In een plaatje ziet de organisatie van het vermogensbeheer van SPR er als volgt uit:
In deze Verklaring kunnen het begrip ‘de fiduciaire vermogensbeheerder’ en de term ‘KCM’ als synoniemen worden beschouwd. In beide gevallen wordt Kempen Capital Management NV genoemd. Kempen Capital Management NV is een 100%-dochteronderneming van Kempen & Co N.V. Kempen & Co is eigendom van Van Lanschot Bankiers NV.
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 3 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · Organisatie vermogensbeheer Stichting Pensioenfonds Randstad Bestuur Beleggingsadviescommissie
Fiduciair vermogensbeheerder Kempen Capital Management NV
Externe vermogensbeheerder (vastrentend)
Externe vermogensbeheerder (aandelen)
Externe vermogensbeheerder (vastgoed)
Etc.
De bewaarder van de beleggingen, KAS Bank NV, heeft een eigen, zelfstandige rol ter zake het uitvoeren, administreren en rapporteren van door SPR en/of KCM opgedragen beleggingstransacties. In het mandaat op basis waarvan KCM opereert, zijn beleggingsrichtlijnen opgenomen ten aanzien van verscheidene beleggingscategorieën. Jaarlijks bespreken partijen de mandaatomschrijving en de behaalde resultaten. Het bestuur stelt op advies van de Beleggingsadviescommissie jaarlijks een beleggingsplan vast, rekeninghoudend met de verwachte ontwikkeling van de portefeuille en de vooruitzichten op de financiële en beleggingsmarkten. Op de positie van dit beleggingsplan in het beleggingsproces van SPR wordt hieronder nader ingegaan. KCM rapporteert ten minste eenmaal per kwartaal over de samenstelling van de beleggingsportefeuille, de exposures ten opzichte van de afgesproken neutrale strategische posities en de bandbreedtes die zijn opgenomen in het algemeen beleggingsplan. Beleggingsproces Het beleggingsproces van SPR bestaat uit de volgende vier stappen: 1. Vaststellen van nominale pensioenverplichtingen; 2. Vaststellen van strategisch beleid aan de hand van ALM-studies; 3. Vaststellen van jaarlijkse beleggingsplan; 4. Dagelijks portefeuillebeheer.
Vaststellen van nominale pensioenverplichtingen De nominale pensioenverplichtingen van SPR dienen als uitgangspunt voor alle opvolgende stappen in het beleggingsproces. In beginsel geeft SPR periodiek de contante waarde van deze verplichtingen, op basis van de dan geldende – door De Nederlandsche Bank vastgestelde – rentetermijnstructuur, op aan de fiduciaire vermogensbeheerder. De nominale pensioenverplichtingen zijn een belangrijk gegeven voor de samenstelling en het beheer van de beleggingsportefeuille van SPR, waaronder de splitsing in een matchingsportefeuille – waarmee het renterisico van deze verplichtingen wordt afgedekt – en een rendementsportefeuille.
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 4 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
Vaststellen van strategisch beleid aan de hand van ALM-studies Periodiek wordt aan de hand van een ALM-studie vastgesteld welke (strategische) beleggingsmix, rekening houdend met de door het bestuur aangegeven maximale kansen op onderdekking en mate van verwachte winstbijschrijving, de voorkeur heeft. Daarbij wordt uitgegaan van de verwachte korte- en lange-termijn-verplichtingen en van realistische rendementen per beleggingscategorie die vastgesteld zijn conform de hiertoe door De Nederlandsche Bank vastgestelde parameters. Ook wordt bij ALMstudies nagegaan of met (aanvullende) maatregelen de verhouding tussen verwachte risico’s en verwachte rendementen kunnen worden verbeterd. Op grond van een in 2008 uitgevoerde ALM-studie en de verwachtingen ten aanzien van de verschillende beleggingscategorieën van KCM geldt sinds 1 januari 2009 de volgende strategische beleggingsmix: Beleggingscategorie
Bandbreedtes en restricties Minimum %
Norm-%
Maximum %
Matchingsportefeuille Rente-afdekking + bedrijfsobligaties
80,0
Totaal matchingsportefeuille
100,0
105,0
100,0
Rendementsportefeuille Staatsobligaties
0,0
0,0
20,0
Bedrijfsobligaties
0,0
0,0
20,0
Aandelen ontwikkelde landen
30,0
45,0
70,0
Aandelen opkomende landen
7,5
17,5
17,5
Onroerend goed
7,5
12,5
17,5
Alternatieve beleggingen
0,0
25,0
40,0
Liquiditeiten
0,0
0,0
15,0
Totaal rendementsportefeuille
100,0
Hierbij geldt de randvoorwaarde dat de valutarisico’s voor de Amerikaanse dollar, het Britse pond en de Japanse yen 100% strategisch (altijd) worden afgedekt. KCM is tevens bevoegd om andere valutaexposures (niet-strategisch) af te dekken.
Vaststellen van jaarlijkse beleggingsplan SPR streeft er naar dat het rendement op de beleggingen op de middellange termijn (drie tot vijf jaar) hoger is dan het genoemde verwachte lange-termijn-rendement van 1,8% plus het rendement van de verplichtingen. Hierbij wordt actief gebruik gemaakt van de mogelijkheden op de financiële markten – waarbij de neerwaartse risico’s zo veel als mogelijk worden beperkt. Jaarlijks stelt SPR in het vierde kwartaal een beleggingsplan voor het opvolgende kalenderjaar vast. Dit plan vormt tevens de opdracht die verstrekt wordt aan KCM en waarover deze aan het bestuur dient te rapporteren. In het beleggingsplan zijn normportefeuilles voor de matchingsportefeuille en de rendementportefeuille
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 5 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
opgenomen, alsmede combinaties van benchmarks waartegen de prestaties van KCM en de externe vermogensbeheerders worden afgezet. Concreet omvat het jaarlijkse beleggingsplan ten minste: •
de verdeling van het belegd vermogen over beleggingscategorieën;
•
het valutabeleid;
•
de samenstelling van de matchingsportefeuille, waarmee het renterisico (grotendeels) wordt afgedekt;
•
de samenstelling van de rendementsportefeuille;
•
het gebruik van financiële derivaten;
•
rebalancing tussen beleggingscategoriëen;
•
de inhoud en frequentie van rapportages.
Dagelijks portefeuillebeheer SPR verlangt van de fiduciaire vermogensbeheerder dat het beleggingsrendement jaarlijks hoger is dan de geldende benchmarks. Dit dient gerealiseerd te worden middels actief portefeuillebeheer, waarin herallocatie over beleggingscategorieën en goede selectie van beleggingsproducten plaatsvindt. Binnen gestelde bandbreedtes en restricties is de fiduciaire vermogensbeheerder verantwoordelijk voor het gevoerde beleggingsbeleid; deze beheert derhalve op basis van zijn visie en kennis van de financiële markten de beleggingsportefeuille van SPR. Er is zodoende sprake van een dynamische beleggingsmix, waarmee kan worden ingespeeld op marktontwikkelingen. De vergoeding van KCM wordt deels bepaald door de gerealiseerde outperformance ten opzichte van de benchmarks. Hoewel het portefeuillebeheer actief van aard is, belegt KCM voor SPR in beginsel niet discretionair: er wordt in principe in beleggingsfondsen van externe vermogensbeheerders geparticipeerd. Uitzonderingen hierop zijn delen van de matchingsportefeuille, waarin wel sprake kan zijn van actief, discretionair beheer; dit gegeven komt voort uit historische afspraken tussen SPR en een specifieke externe vermogensbeheerder die reeds voor de aanstelling van KCM gemandateerd was de vastrentendewaarden-portefeuille van SPR te beheren. In principe is deze uitzondering eindig. De beleggingsfondsen waarin SPR participeert, worden geselecteerd door KCM; deze selectie maakt deel uit van haar (contractueel vastgelegde) verantwoordelijkheid. Er wordt niet belegd in eigen beleggingsfondsen van de fiduciaire vermogensbeheerder, tenzij het bestuur hiervoor uitdrukkelijk toestemming heeft gegeven en er een kwalitatieve afweging is gemaakt aan de hand van door KCM aangedragen alternatieven. (Zie ook paragraaf ‘Selectie van externe vermogensbeheerders’.) Risicokader SPR stelt een risicokader vast ten behoeve van het afbakenen van de vrijheid van handelen van de fiduciaire vermogensbeheerder. Dit risicokader bestaat uit twee onderdelen: 1. Bandbreedtes beleggingsmix (beleggingsrestricties); 2. Maximale fluctuatie beleggingen versus nominale verplichtingen. In de strategische beleggingsmix komt het vastgestelde rendements- en risicoprofiel tot uiting als ook de procentuele verhouding tussen de verschillende beleggingscategorieën. Van deze procentuele verhoudingen mag binnen de vastgestelde bandbreedtes worden afgeweken. Als een procentuele Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 6 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
verhouding buiten de bandbreedte terechtkomt, zal de fiduciaire vermogensbeheerder herbalanceren. Voor zowel de matchings- als de rendementsportefeuille gelden bandbreedtes. Naast de bandbreedtes van de beleggingsmix is de maximale fluctuatie van de beleggingen versus de nominale verplichtingen van SPR van belang. Dit om eenzijdige of concentratierisico’s te vermijden. De gewenste maximale fluctuatie komt tot uiting in een maximum risicobudget, dat ex-ante berekend wordt aan de hand van de standaarddeviatie van het beleggingsrendement ten opzichte van het rendement van de verplichtingen. Met deze standaarddeviatie wordt de beweeglijkheid van het relatieve rendement gemeten, hetgeen aansluit bij de beleggingsdoelstelling van SPR. Op basis van historische data kan zodoende met een bepaalde mate van zekerheid de omvang van potentiële verliezen in de beleggingsportefeuille worden ingeschat. Om het maximale risicobudget vast te stellen wordt het gemiddelde risicoverloop van de in de ALM-studie geanalyseerde beleggingsmix bekeken. In de in 2008 uitgevoerde ALM-studie lag dit op 8%. Dit percentage vormt nu het maximale risicobudget waarbinnen KCM dient te handelen. Het is aan KCM of ze het maximale risicobudget benut; door af te wijken van de normportefeuille kan KCM de mate van risico laten fluctueren. Als KCM een (ex-ante) risico wil ‘inzetten’ dat het maximum overschrijdt of als de beleggingsmix zich buiten de gestelde bandbreedtes bevindt, dan dient dit voorgelegd te worden aan de Belegggingsadviescommissie en daaropvolgend het bestuur van SPR. Hierbij dient de dan geldende dekkingsgraad als referentie. Op basis van de hoogte van de dekkingsgraad kan door SPR worden besloten om het maximale risicobudget voor de fiduciaire vermogensbeheerder te wijzigen. Hiervoor is onderstaande tabel van toepassing: Dekkingsgraad
Risicobudget
(signaleringsniveau) > 140%
8,0%
130% - 140%
8,0%
120% - 130%
8,0%
110% - 120%
7,0%
< 110%
5,0%
Bij het bereiken van een dekkingsgraad ter hoogte van een signaleringsniveau wordt actief bekeken of het risicobudget moet worden gewijzigd. Bovenstaande risicobudgetten zijn indicatief: SPR kan te allen tijde besluiten hiervan af te wijken. Een verlaging van het maximale risicobudget leidt tot een verlaging van het verwachte rendement van de beleggingen ten opzichte van de verplichtingen (en andersom). Selectie van externe vermogensbeheerders De selectie van gespecialiseerde externe vermogensbeheerders om – in beginsel middels beleggingsfondsen – delen van de beleggingsportefeuille van SPR te beheren wordt gebaseerd op een zorgvuldig, door de fiduciaire vermogensbeheerder uitgevoerde, selectieproces. De analyse die hieraan ten grondslag ligt is gebaseerd op de volgende factoren:
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 7 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
•
Toegevoegde waarde in totale context van het beheer van de beleggingen van SPR;
•
Voldoende focus en onderscheid;
•
Toegang tot informatie en voldoende transparantie.
Daarnaast zijn specifieke criteria als organisatiestructuur, samenstelling beleggingsteam, juridische en fiscale structuur, auditstandaarden en regelgeving van toepassing in een due diligence-onderzoek dat voorafgaande aan de selectie van externe vermogensbeheerders plaatsvindt. KCM heeft de mogelijkheid om – voor zover dit past binnen het vastgestelde, jaarlijkse beleggingsplan – te beleggen in eigen beleggingsproducten, mits deze beleggingen vooraf goedgekeurd zijn door SPR, op basis van een duidelijke motivatie. Deze motivatie dient ten minste een relevante ‘peer group analysis’ te omvatten, waarin het beste alternatief is toegelicht, alsmede waarin uitgelegd wordt dat de keuze voor het eigen beleggingsproduct van KCM in het beste belang is voor SPR. Voorts dient de kostenstructuur van deze eigen beleggingsproducten transparant aan SPR te worden voorgelegd. Er worden door of namens SPR geen (directe) belangen aangehouden in de Randstad Holding nv. dan wel in één of meerdere dochterondernemingen behorende bij de Randstad Groep. Gebruik van financiële derivaten Voor het beheer van de beleggingsportefeuille kunnen financiële derivaten worden ingezet. Deze kunnen worden ingezet voor (1) hedging-doeleinden, (2) actief beheer en (3) efficiënt portefeuillebeheer. Het is de fiduciaire vermogensbeheerder en de geselecteerde externe vermogensbeheerders toegestaan om
over-the-counter- (OTC-) derivaten te kopen en te verkopen, mits aan de volgende, specifieke richtlijnen wordt voldaan: •
De minimumrating van de tegenpartij is ‘A2’, zoals gedefinieerd door Standard & Poor’s of ‘P2, zoals gedefineerd door Moody’s. In het geval de rating van de tegenpartij onder het minimum valt, zal de fiduciaire vermogensbeheerder of de geselecteerde externe vermogensbeheerder de bestaande contracten met deze tegenpartij op kostenefficiënte wijze afwikkelen en geen nieuwe contracten met de betreffende partij aangaan;
•
Diversificatie van tegenpartijen dient te worden nagestreefd. Als de duur van de verplichtingen toeneemt, dan is deze diversificatie belangrijker. Voorbeelden van kortetermijnverplichtingen zijn valutatermijncontracten, voorbeelden van langetermijnverplichtingen zijn rentetermijncontracten ten behoeve van het afdekken van het renterisico dat SPR op de pensioenverplichtingen loopt;
•
De fiduciaire vermogensbeheerder en de geselecteerde externe vermogensbeheerders mogen posities in OTC-derivaten aangaan, indien er van deze derivaten een ISDA Master Agreement aanwezig is. KCM of de geselecteerde externe vermogensbeheerder zal in dat geval in naam van SPR optreden en mag SPR vertegenwoordigen en zal namens SPR de betalingen en leveringsverplichtingen nakomen voor ieder OTC-derivaat, inclusief alle verplichtingen, zoals onderpand. KCM of de geselecteerde externe vermogensbeheerder zal het onderpand leveren uit de beleggingsportefeuille van SPR op verzoek van de betrokken tegenpartij of zal aan de tegenpartij verzoeken om tijdelijk onderpand aan de beleggingsportefeuille van SPR toe te voegen (gedurende de looptijd van het contract
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 8 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
behorende bij het OTC-derivaat). Het verstrekte onderpand blijft deel uitmaken van de beleggingsportefeuille van SPR. Het ontvangen onderpand wordt separaat van de beleggingsportefeuille van SPR gehouden ten aanzien van het berekenen van de prestaties van de fiduciaire vermogensbeheerder of geselecteerde externe vermogensbeheerder in vergelijking tot de benchmark; •
De onafhankelijke bewaarder van de beleggingsportefeuille van SPR, KAS Bank NV, bewaakt de totale geaggregeerde exposure van de posities in OTC-derivaten in de beleggingsportefeuille;
•
De toegestane (OTC-) derivaten en de limieten die daarbij gelden, worden vastgelegd in het jaarlijkse beleggingsplan.
Gedragstoezicht Alle partijen die betrokken zijn bij de uitvoering van het beleggingsbeleid van SPR dienen in het land van vestiging onderworpen te zijn aan gedragstoezicht. De bestuurders van SPR, de directeur en de medewerkers van het pensioenbureau, alsmede ook de externe leden van de beleggingsadviescommissie zijn onderworpen aan de gedragscode van het pensioenfonds. Deze gedragscode bevat regels voor het omgaan met koersgevoelige informatie, voor het aangaan van privé-beleggingstransacties en voor de omgang met relaties van SPR. De controle op de naleving van de gedragscode berust bij een compliance-officer (aangesteld door het bestuur). Rapportering, risico- en performancemeting Continu wordt door KCM gerapporteerd of bij de uitvoering van het beleggingsbeleid binnen de afgesproken risicokaders wordt gebleven, en of steeds is voldaan aan de gestelde specifieke voorwaarden en restricties. Deze controle geschiedt zowel aan de hand van de rapportages van de bewaarder van de beleggingen als aan de hand van de door KCM gevoerde administratie. SPR en de externe accountant gaan jaarlijks na of de aan de rapportages over de beleggingen en de behaalde resultaten ten grondslag liggende gegevens van zowel KCM als de bewaarder van de beleggingen juist en volledig zijn. Hierbij wordt gesteund op SAS 70-verklaringen. Bij de rapportages wordt uitgegaan van een waardering van alle beleggingen op marktwaarde. Maandelijks rapporteren de fiduciaire vermogensbeheerder en de bewaarder van de beleggingen onafhankelijk van elkaar de stand van de beleggingen en de prestaties per beleggingscategorie. Hierbij vindt ook vergelijking plaats met de geformuleerde benchmarks. Tevens wordt gerapporteerd over het vereist eigen vermogen volgens het standaardmodel van De Nederlandsche Bank. Maandelijks wordt door KCM eveneens gerapporteerd of binnen de risicokaders van het jaarlijkse beleggingsplan is gebleven en als dit niet het geval is, of de onder- en overschrijding op de voorgeschreven wijze is goedgekeurd. De rapportages worden plenair behandeld in de vergaderingen van het bestuur en de beleggingsadviescommissie en kunnen aanleiding geven voor nader overleg met of aanwijzingen voor de fiduciaire vermogensbeheerder.
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 9 van 10
Stichting Pensioenfonds Randstad Diemermere 25, Diemen Postbus 12600, 1100 AP Amsterdam z.o. · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
Duurzaam beleggen Duurzaam beleggen (of: maatschappelijk verantwoord beleggen) wordt bij SPR gedefinieerd als: het
nastreven van vooraf gedefinieerde risico-rendementsdoelen waarbij in de uitvoering van de beleggingstrategie deze gecombineerd worden met substantiële aandacht voor sociale onderwerpen, milieuvraagstukken en corporate governance. Het bestuur onderschrijft het belang van duurzaam beleggen en heeft in overleg met de fiduciaire vermogensbeheerder invulling gegeven aan dit begrip. SPR maakt gebruik van de duurzame-beleggingsoplossing van KCM, waarin met gebruikmaking van een ‘engagement manager’ de beleggingsfondsen waarin het participeert, op duurzaamheid worden beoordeeld. Hiertoe heeft SPR met KCM criteria op de gebieden maatschappij, milieu en governance (ondernemingsbestuur) opgesteld. De Principles for Responsible Investments van de Verenigde Naties vormen hierbij een verbindend beleidskader. De engagement manager beoordeelt de verschillende beleggingsfondsen aan de hand van deze criteria en zoekt actief de dialoog met de externe vermogensbeheerders van fondsen die niet aan deze criteria voldoen. Dit wordt gedaan vanuit het uitgangspunt dat degenen die weten dat ze kritisch gevolgd worden, zich meer zullen inspannen op het gebied van duurzaamheid. De engagement manager is een onafhankelijke organisatie die namens KCM en haar klanten de vermogensbeheerders aanspreken op de selectie van beleggingsinstrumenten van specifieke ondernemingen, organisaties of landen binnen hun beleggingsfondsen. De engagement manager rapporteert periodiek over zijn bevindingen en ondernomen acties ten aanzien van de beleggingsportefeuille van SPR. In geval een vermogensbeheerder consequent ‘foute’ ondernemingen, organisaties of landen blijft selecteren voor zijn beleggingsfondsen, worden deze beleggingsfondsen door KCM – en dus ook door SPR – uitgesloten voor verdere participatie. In beginsel worden in dergelijke gevallen de bestaande participaties in deze beleggingsfondsen verkocht en de vrijkomende gelden belegd in beleggingsfondsen die wel de toets van de engagement manager doorstaan. Kosten Bij de uitvoering van het beleggingsbeleid maakt SPR geen andere kosten dan die redelijk en proportioneel zijn in relatie tot de omvang en samenstelling van het vermogen en de doelstelling van SPR. Waardering Alle beleggingen worden gewaardeerd tegen actuele waarde. Bedragen die luiden in buitenlandse valuta worden omgerekend naar euro’s tegen de valutakoersen aan het einde van het jaar. Mutaties met betrekking tot transacties in vreemde valuta gedurende het jaar worden geboekt tegen de op dat moment geldende valutakoersen.
Het bestuur van Stichting Pensioenfonds Randstad Diemen, 16 juni 2009
Verklaring Inzake Beleggingsbeginselen SPR
pagina 10 van 10