Kinderen met gehoor-, spraak- en/of taalproblemen Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde
In f o rm at i e vo o r v e rw ij zer s
Kinderen met gehoor-, spraak- en/of taalproblemen Kinderen met problemen of vragen op het gebied van gehoor, spraak en/of taal, kunnen worden aangemeld bij het Audiologisch Centrum van de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde in het LUMC. Op deze afdeling bieden we multidisciplinaire zorg aan kinderen die problemen hebben met horen en/of spreken. Multidisciplinaire onderzoekstrajecten Omdat de ontwikkeling van het horen en spreken nauw met elkaar samenhangen is een multidisciplinaire werkwijze van belang. Zo kan de juiste diagnose worden gesteld en de voor het kind meest geschikte behandeling worden geadviseerd. Binnen het Audiologisch Centrum bieden we zorg op maat aan kinderen wanneer er vragen/twijfels zijn over gehoor, twijfels over spraak en/of taal, ontwikkeling, gedrag in relatie tot de spraak- en taalontwikkeling. In dit kader komen ook onderwerpen als meertaligheid en schoolkeuze aan bod. Voor de diverse soorten hulpvragen zijn verschillende onderzoekstrajecten opgezet, waarbij we streven naar een flexibele, multidisciplinaire aanpak met een snelle doorstroom.
het kind in aanmerking komt. Als het kind al bekend is bij andere instanties vragen wij ook van hen de beschikbare gegevens op. Op diverse momenten in het onderzoekstraject spreken we met de ouders over onze bevindingen en geven we een behandeladvies, dat schriftelijk gerapporteerd wordt aan de verwijzer(s) en aan ouder(s)/verzorger(s) en eventuele medebehandelaars.
Behandeladviezen Na de eerste onderzoeken wordt het kind vaak verwezen naar een logopedist in de woonomgeving voor behandeling van spraak-/taalproblemen. Bij ernstige gehoorproblemen kan aanpassing van een hoortoestel geadviseerd worden. Ook kan voorgesteld worden een medische ingreep te verrichten zoals het plaatsen van trommelvliesbuisjes. In sommige gevallen is een verwijzing naar een ander specialisme binnen het LUMC aan de orde.
Verwijzing en vervolgprocedure Aanmelding voor onderzoek binnen het Audiologisch Centrum in het LUMC geschiedt op verwijzing van huisarts, jeugdarts, KNO-arts, kinderarts of kinderpsychiater. Om een goede indruk te krijgen van de hulpvraag krijgen de ouder(s)/verzorger(s) een vragenlijst toegezonden. Deze vragenlijst gebruiken we om te bepalen voor welke onderzoeken
Aanvullend onderzoek, controle Niet in alle gevallen is meteen duidelijk wat de aard is van het gehoor-, spraak-, en/of taalprobleem van het kind en wordt geadviseerd om nader onderzoek te doen. Voorbeelden van dergelijk onderzoek 3
zijn een onderzoek naar het verstaan van spraak in stilte en/of ruis, uitgebreider logopedisch en/of linguïstisch onderzoek of psychologisch onderzoek. Soms wordt een gesprek met het maatschappelijk werk geadviseerd. Uiteindelijk kan dan naast logopedische behandeling bijvoorbeeld ondersteuning door het speciaal onderwijs geadviseerd worden of we adviseren met het kind een andere hulpverlenende instantie te bezoeken. Vaak vindt na een aantal maanden controle onderzoek plaats om de ontwikkeling op het gebied van het horen en de spraak en taal te volgen en om vast te stellen of de behandeling het gewenste effect heeft.
hoe zegt het kind het en wat begrijpt het kind? De logopedist zal eerst in gesprek met de ouder(s)/verzorger(s) de hulpvraag/ zorgen in kaart brengen op het gebied van spraak en taal. Vervolgens wordt de spraaken taalontwikkeling van het kind beoordeeld door middel van verschillende tests aangepast op de leeftijd van het kind. De klinisch linguïst beoordeelt de taalvaardigheid van het kind in een zo natuurlijk mogelijke situatie waarvan een video-opname wordt gemaakt. Deze videoopname wordt geanalyseerd om inzicht te krijgen in de verstaanbaarheid, de zinsbouw, de woordenschatkennis en de vaardigheid bij het vertellen of bij het voeren van een gesprekje. Bij kinderen met een meertalige achtergrond kan de klinisch linguïst een observatie doen van de taalvaardigheid van het kind in de thuistaal met behulp van een tolk.
Verschillende disciplines De KNO-arts beoordeelt of er zich afwijkingen in het buitenoor (oorschelp, oorkanaal), middenoor (trommelvlies, gehoorbeentjes) bevinden die de gehoorproblemen zouden kunnen verklaren. Bovendien beoordeelt hij het mond- en keelgebied op afwijkingen.
De psycholoog doet onderzoek, als er vragen zijn over het ontwikkelingsniveau of de intelligentie, over de sociaal-emotionele ontwikkeling of over het gedrag van het kind. Zo kunnen we beter beoordelen hoe de vragen over de slechthorendheid of over de spraak- en taalontwikkeling passen in het totaalbeeld van het kind. Het onderzoek bestaat uit een gesprek met de ouders, het invullen van vragenlijsten, testonderzoek door spelletjes en opdrachtjes en observatie van het kind. Het maatschappelijk werk richt zich op de psychosociale aspecten die samenhangen
De audioloog brengt samen met de audiologieassistent het gehoor in kaart door het horen van verschillende tonen te meten en het verstaan van spraak in stilte en soms ook in ruis. Ook kan de beweeglijkheid van het trommelvlies gemeten worden en beoordelen we de reacties op geluid bij jonge kinderen. De logopedist kijkt naar de manier waarop het kind communiceert. Wat zegt het kind, 4
met gehoor-, spraak- en/of taalproblemen. Voor veel ouders is het bericht dat hun kind een audiologisch probleem heeft ingrijpend en kan bij ouders en kind stress veroorzaken. Op indicatie kan het expertiseteam ouderbegeleiding in actie komen. Dat geldt ook als er onvoldoende baat is van de aangeboden ondersteuning of als het nodig is dat er iemand meedenkt.
taalproblemen bij kinderen. Audiologische hulp is een verstrekking in het kader van de Zorgverzekeringswet (ZVW, basisverzekering). De zorgverzekeraar vergoedt de kosten.
Contact Voor het beantwoorden van vragen of voor aanmelding van kinderen kunt u het Audiologisch Centrum als volgt bereiken:
Samenwerking Het Audiologisch Centrum van de afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde werkt binnen het LUMC samen met o.a. kinderartsen, het Cochleaire Implantatieteam, het Schisisteam en Curium. Buiten het LUMC wordt samengewerkt met o.a.: vrijgevestigde logopedisten, jeugdgezondheidszorg, Bureau Jeugdzorg, Integrale VroegHulp, Centrum Autisme, gezinsbegeleidingsdiensten voor dove en slechthorende kinderen en het speciaal onderwijs voor slechthorende kinderen en kinderen met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden (SH/ESM) inclusief de ambulante educatieve diensten van het speciaal onderwijs.
Bezoekadres LUMC, polikliniek KNO Audiologisch Centrum (J2-Q) Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden Postadres Secretariaat Audiologisch Centrum (KNO, LUMC) Postbus 9600 2300 RC Leiden Tel: 071-5262440 (op werkdagen van 9-12 uur) Fax: 071-5248201 E-mail:
[email protected] Website: www.lumc.nl/audc
Erkenning en vergoeding Het Audiologisch Centrum van het Leids Universitair Medisch Centrum (“erkend” i.h.k.v. de Wet Toelating Zorginstellingen, WTZi) richt zich op diagnostiek, advisering en begeleiding bij mensen met een auditieve of communicatieve beperking. Het gaat om slechthorendheid bij mensen van alle leeftijden en om spraak- en 5
Uitgave November 2012 Oplage 200/1 Productie Directoraat Communicatie LUMC Albinusdreef 2, Postbus 9600, 2300 RC Leiden www.lumc.nl
