Cognitief-gedragsmatige groepstraining voor depressieve en/of angstige adolescenten Raakvlakken, verschillen en bevindingen. Een korte praktische onderdompeling.
Dr. C. Faché, K. Naessens, N. Nelen, L. Leyman, K. Declerck Zorgeenheid internaliserende problematiek UKJA
Overzicht
0. Verwachtingen 1. Theoretisch kader 2. In de Praktijk 3. Kritische bedenkingen 4. Vragen en discussie
1
1. Theoretisch kader -Raakvlakken -De Doepressietraining -De Faalangsttraining -De Sociale Angsttraining -Belangrijke verschillen
2
Raakvlakken
• Drie trainingen gemeenschappelijke basis: cognitieve gedragstherapie (2e generatie) • de GGGG-driehoek (Gebeurtenis-gedachten-gevoelensgedrag): • driehoek
Voelen
Denken
Doen
Raakvlakken Drie groepstrainingen ≠ groepstherapie
•vaardigheden worden aangeleerd, getraind en ingeoefend
•meer stilstaan bij persoonlijke thema’s waarrond wordt gereflecteerd
•veel structuur en voorspelbaarheid volgens vast draaiboek
•meer afhankelijk van wat cliënten brengen, beïnvloed door groepsdynamieken
Raakvlakken
…de basisingrediënten: • Psycho-educatie • Aanleren van vaardigheden: > zichzelf leren observeren > sociale vaardigheden > probleemoplossende vaardigheden > ontspanningstechnieken > constructief denken • Huiswerkopdrachten
Raakvlakken
• Intakegesprek ~ samenwerkingscontract • Exclusiecriteria • Verbale trainingen • Trainingen in groep • Meerdere trainers (min 2)
De Doepressietraining
Cognitief-gedragstherapeutische interventie gericht op de behandeling van depressieve klachten en depressies bij adolescenten.
Doelgroep Duur Aantal deelnemers Vaste structuur
De Faalangsttraining
Cognitief-gedragstherapeutische interventie gericht op de behandeling van angst om te mislukken in prestatiesituaties en bijgevolg deze te vermijden.
Doelgroep Duur Aantal deelnemers Vaste structuur
De Sociale Angsttraining
Cognitief-gedragstherapeutische interventie gericht op de behandeling van sociale angsten bij adolescenten.
Doelgroep Duur Aantal deelnemers Vaste structuur
Verschillen
-Doelgroep -Duur (aantal sessies) -Oudersessie -Belonen -Blootstelling aan reële situaties -Hervalpreventie
2. In de praktijk 1. zichzelf leren observeren & registreren 2. constructief denken 3. probleemoplossende vaardigheden 4. ontspanningstechnieken
11
Zichzelf leren observeren & registreren
Stemmingsdagboek/plezierige activiteiten/grafiek angstthermometer activiteitenrooster/ balans ontspanning-inspanning
Casus Ann Meisje van 17 jaar. Aangemeld met schoolfobie en sociale angst waardoor ze een jaar lang niet op school is geraakt en bijgevolg sociaal geïsoleerd is. Volgt algemeen secundair onderwijs. Ondersteunend thuismilieu, nemen met momenten teveel over. Maakt een zeer stille en teruggetrokken indruk. Bij contactname erg gespannen, weinig oogcontact, kruipt letterlijk en figuurlijk in haar schelp, hyperventilatie.
Stemmingsdagboek/plezierige activiteiten/ grafiek
Analyse grafiek: 1. Volgt de lijn van de stemming min of meer de lijn van de plezierige activiteiten? 2. Ga je door een slechte stemming minder plezierige activiteiten ondernemen? 3. Gaat door het minder ondernemen van plezierige activiteiten je stemming omlaag? 4. Bekijk de grafiek. Merk je dat bepaalde dagen van de week samengaan met veranderingen in je stemming en je activiteiten?
Angstthermometer
* Bedenk hoe je angstlevel 4 zou aanpakken met een creatieve exposure-oefening ?
Activiteitenrooster/ balans ontspanning-inspanning
• Hoe krijg je de balans meer in evenwicht? • Wat als ze examens heeft met deze balans? • Wat is de invloed van de volgorde van de trainingen? Deze training als eerste of laatste training?
Constructief denken
5 denkfouten: 1. 2. 3. 4. 5.
De negatieve filter Alles-of-niets-denken Personaliseren Zou…moeten Onjuiste conclusies trekken: a. Gedachten lezen b. Toekomst voorspellen c. Emoties tot feiten maken
Constructief denken
Uitspraken van Ann: “Ik ben nutteloos.” “Ik doe hier iets fout.” “Het zal nooit anders worden.” “Niemand vindt mij leuk.” “Ik moet afspreken, anders zal mijn vriendin teleurgesteld zijn.” “Ik was precies een vreselijk persoon.”
Constructief denken Gedachte: ………………………………………………………………………………….
Is mijn gedachte realistisch? Klopt ze? Heb ik er bewijzen voor?
JA Helpt deze gedachte mij vooruit?
NEEN Je gedachte = een denkfout Welke denkfout maak ik hier? ………………………………….. Tracht een helpende gedachte te formuleren ………………………………….
JA Oké!
NEEN - Ga op zoek naar een andere, MEER helpende gedachte - onderneem actie
Probleemoplossende vaardigheden
Oefening: 1. Formuleer een probleem 2. Brainstorm rond mogelijke oplossingen 3. Evalueer de oplossingen 4. Kies de beste oplossing
Ontspanningstechnieken Gebruikte technieken: • • • • • • •
progressieve spierontspanning focus op 4 zintuigen: smaak, reuk, gehoor en zien zintuigoefening buikademhaling positieve foto kleine spierontspanningstechnieken afronder
Met welke ontspanningstechniek denken jullie - uit eigen ervaring – dat jongeren het meest/liefst aan de slag gaan?
… en wat vinden onze jongeren ervan???
3. Kritische bedenkingen
• Ouders meer betrekken? Multifamily Therapy? • Combinatie 3de generatie cognitieve gedragstherapie – ACT? • Duur trainingen? • Huiswerkopdrachten? • Onderzoek lopende…..
4. Vragen en discussie
