OVEREENKOMST “DUURZAME STAD” VOOR HET JAAR 2009 VAN DE STAD MECHELEN
Tussen enerzijds,
De Belgische Staat, vertegenwoordigd door de federale regering, waarvoor optreden, De heer Didier Reynders, regeringslid belast met het toezicht op de Regie der Gebouwen De heer Guido De Padt, regeringslid bevoegd voor Binnenlandse Zaken Mevrouw Joëlle Milquet, regeringslid bevoegd voor Werk Mevrouw Marie Arena, regeringslid bevoegd voor Maatschappelijke Integratie en Grote Steden De heer Etienne Schouppe, regeringslid bevoegd voor Mobiliteit in uitvoering van het besluit van de Ministerraad van ….
en anderzijds,
de stad Mechelen, vertegenwoordigd door de gemeenteraad, waarvoor optreden de heer Bart Somers, Burgemeester en de heer Erik Laga, stadssecretaris en die handelen in uitvoering van de zitting van de gemeenteraad d.d. hierna genoemd de lokale overheden,
wordt het volgende overeengekomen :
……………………………… …………………………….
Ov e re en ko m st « Du r zaa m st ad » 20 09
BIJZONDERE BEPALINGEN
PROGRAMMA 2009
ENIG PROJECT : WONEN AAN DE VLIETEN – SINT-KATELIJNESTRAAT/ZELESTRAAT
STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN WAAROP HET PROJECT INSPEELT: SD 1: De sociale cohesie van de wijk bevorderen via initiatieven die haar identiteit, samenhang, interacties en toegankelijkheid versterken. Link met het project: Vroeger was de Sint-Katelijnestraat een bloeiende handelsstraat. De winkelfunctie is gedaald met als gevolg veel leegstand. De straat is in verval geraakt. Er zijn verschillende initiatieven nodig voor de herwaardering van de straat waarbij aandacht moet worden gegeven aan alle problemen inzake leefbaarheid. SD 2: Bijdragen tot de verkleining van de ecologische afdruk en de duurzaamheid van de stad. Link met het project: De stad zal gepaste maatregelen nemen om milieuvriendelijk en duurzaam gedrag aan te moedigen binnen haar stadsvernieuwingsprojecten. SD 3: De uitstraling en de attractiviteit van de stad bevorderen. Link met het project: De opwaardering van de Sint-Katelijnestraat en van het materiële erfgoed moeten een nieuwe attractiviteit van deze invalsstraat bevorderen. De heraanleg van het openbaar domein, momenteel in uitvoering, heeft alvast een directe invloed op het imago van de straat. Bovendien zijn er de volgende jaren enkele belangrijke nieuwe stadsontwikkelingen gepland in de nabije omgeving: Tinel , Ovam, Keerdok. OPERATIONELE DOELSTELLING 1.1: Stimuleren van het wonen boven winkel TE BEREIKEN RESULTATEN: - ca. 10 betaalbare woongelegenheden boven handelsgelijkvloers - renovatie van de woonverdiepingen boven het ‘wooninformatiepunt’ - een maximale ontsluiting via aparte inkom voor woongelegenheden op verdieping - het ‘Wonen boven winkel’- project als voorbeeld en stimulans voor andere handelspanden in de straat
Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
2
OPERATIONELE DOELSTELLING 1.2: Aanpakken van gefragmenteerde en straatgebonden verkrotting en leegstand in de binnenstad TE BEREIKEN RESULTATEN: • de herwaardering van de Sint-Katelijnestraat: een bijdrage tot de verhoging van de belevingswaarde door het stelselmatig wegwerken van slechte woningen, het ontpitten van binnengebieden…. • een zinvolle invulling van een leegstaand gebouw via renovatie, restauratie en nieuwbouw • kwaliteitsvolle architectuur begeleid door een architect • een positieve stimulans op de particuliere eigenaars in de buurt om hun eigen patrimonium ook aan te pakken OPERATIONELE DOELSTELLING 1.3: Binnenbrengen van dienstverlenende functies in de straat > Wooninformatiepunt TE BEREIKEN RESULTATEN: • Minimum een gelijkvloers niveau inrichten voor dienstverlenende functies inzake wonen gekoppeld aan een ‘Wonen boven winkels’ project. . • Strategisch inplanten van het Wooninformatiepunt in de buurt van het Klein Begijnhof. • De verdere uitbreiding van het woonloket, een laagdrempelig wooncentrum waar inwoners en kandidaat-inwoners van de stad voor alle mogelijke vragen m.b.t. wonen terecht kunnen. • Strategisch inplanten van het Regionaal Landschap Rivierenland waardoor de uitstraling wordt verzekerd en een brede groep van inwoners kennis kan maken met hun doelstellingen en acties. • Locatie voorzien voor Woonwijzer, Sociaal Verhuurkantoor, Vlaams Woningfonds, Huurdersbond, Regionaal Landschap Rivierenland, ’t Firmament. OPERATIONELE DOELSTELLING 1.4: Gezinsvriendelijk wonen in de binnenstad TE BEREIKEN RESULTATEN: • Uitbreiding woningaanbod • Experimenteren met nieuwe types woningen om tegemoet te komen aan de noden van grote of nieuw samengestelde gezinnen • Woonproject voor grote gezinnen met kinderen die voldoen aan de inkomensgrenzen van het Vlaams Woningfonds • Een gemengd project, zowel functioneel als sociaal. Functioneel zijn er twee functies aanwezig: dienstverlening inzake wonen en woongelegenheden. • Sociaal wordt getracht gemengde/grote gezinnen aan te trekken die eigenaar wensen te worden en anderzijds wooneenheden boven winkels te organiseren. • Het bevorderen van de sociale mix in Mechelen door het aantrekken van grote gezinnen met kinderen en het optrekken van het aantal eigenaars in deze wijk OPERATIONELE DOELSTELLING 2.1: Duurzaam verbouwen TE BEREIKEN RESULTATEN: • Gebruik van duurzame en milieuvriendelijke materialen, spaarzaam gebruik van de natuurlijke bronnen • Aanwenden van energie- en waterbesparende maatregelen en technieken
Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
3
• • • • •
Jaarlijkse besparing door een lagere energiefactuur Aanpasbaar wonen. Een algemene verbetering van de woonkwaliteit Valorisatie van het historische patrimonium: de stad vervult een voorbeeldfunctie met monumenten en waardevolle gebouwen in eigen beheer Mobiliteit: het gebruik van een eigen wagen beperken in het voordeel van “zachte” verplaatsingswijzen of het openbaar vervoer
OPERATIONELE DOELSTELLING 2.2: Maximale ingebruikname van het beschikbare woningaanbod TE BEREIKEN RESULTATEN: • De recyclage van ongeschikte en of onbewoonbare gebouwen die momenteel niet meer mogen worden bewoond en daardoor bijdragen aan de verloedering en het negatief imago van de straat • Op een kwalitatieve manier in gebruik nemen van de leegstaande ruimten boven winkels • Door de aankoop van verschillende panden gemeenschappelijke buitenruimte en een betere toegankelijkheid creëren OPERATIONELE DOELSTELLING 2.3: Het vrijhouden en vrijmaken van de historisch (overwelfde) vlieten TE BEREIKEN RESULTATEN: • De aanwezigheid van het tracé van de stadsvliet Lange Heergracht visualiseren in perceels- en gebouwenstructuren. • De (open) ruimte boven de overwelfde vliet als buitenruimte inrichten op een stedenbouwkundig aanvaardbare wijze. OPERATIONELE DOELSTELLING 3.1: Het bevorderen van de uitstraling van Mechelen als “groene rivierstad” TE BEREIKEN RESULTATEN: • laagdrempelige vormingen en publieksactiviteiten (in principe kosteloos), gericht op een mix van doelgroepen • projecten rond wandelrecreatie met toegangspoorten vanuit de stad • ecologisch bewustzijn van de burgers doen groeien • een secretariaat VZW Regionaal landschap Rivierenland in de binnenstad van Mechelen om een brede groep van inwoners te bereiken. BESCHRIJVING VAN HET PROJECT 1 Belang en doel van het project 1.1 Heropleving van de invalstraten De Stad Mechelen heeft voor de leegstand en verkrotting in de Mechelse binnenstad een plan van aanpak 2004-2007 opgemaakt. De analyse van de Sint-Katelijnestraat die de dienst stadsvernieuwing in 2003 heeft opgemaakt werd gebruikt als basis om de straatgebonden leegstand en verkrotting in de binnenstad aan te pakken. Aansluitend werd in 2007 een Masterplan opgesteld voor de herwaardering van deze straat met voorstellen voor nieuwe invullingen.
Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
4
De Sint-Katelijnestraat is één van de historische, commerciële invalsstraten naar het stadscentrum. Ze vormt de scheiding tussen twee belangrijke woonwijken: het Groot Begijnhof en de wijk Klein Begijnhof-Heembeemd. De Sint-Katelijnestraat heeft evenwel niet kunnen profiteren van de vernieuwingen in beide wijken in de jaren tachtig en negentig. Het is de bedoeling deze straat in haar geheel aan te pakken, als 1 globaal project waarbij aandacht geschonken wordt aan alle problemen inzake leefbaarheid: •
aanpak van de verkrotting door renovatie, restauratie- en nieuwbouwprojecten
•
wegwerken van leegstand door inbreng van nieuwe functies
•
aandacht voor een kwaliteitsvol openbaar domein
•
aanpak van overlast.
1.2 Toegankelijkheid van het wonen Door een laagdrempelig Wooninformatiepunt te voorzien in de stad met de Woonwijzer als centrale actor, wil de stad de toegankelijkheid van het wonen voor haar inwoners verhogen. De Woonwijzer heeft verschillende doelstellingen: -
Ze wil de woonsituatie van de bewoner concreet verbeteren. Ze sensibiliseert, informeert, adviseert, begeleidt en verwijst mensen door met vragen of moeilijkheden over kwalitatief wonen.
-
Ze streeft naar een zo laag mogelijke drempel, werkt ‘op maat’ van de mensen, met bijzondere aandacht voor zwakkere groepen op de woonmarkt.
-
Ze hanteert daartoe een specifieke methodiek. Deze methodiek slaat op opentrekken van de vraag, werken op maat van de bewoner en geïntegreerd werken.
De Woonwijzer werkt daartoe nauw samen met andere dienstverlenende organisaties rond wonen. Netwerkvorming is essentieel voor een goede dienstverlening van de Woonwijzer. Een gezamenlijke locatie met de Huurdersbond, het Vlaams Woningfonds en het sociaal verhuurkantoor bevordert deze netwerkvorming en garandeert een vlotte doorverwijzing. De laagdrempeligheid van de dienstverlening hangt af van de locatie: - fysieke toegankelijkheid: de locatie wordt op dergelijke wijze ingericht dat er geen toegangsdrempels zijn voor minder mobiele personen - de ligging: de locatie is centraal gelegen en vlot bereikbaar - de visualisering: de aanwezigheid van het Wooninformatiepunt wordt duidelijk gevisualiseerd 1.3 Sociale mix De stad streeft naar een goede sociale mix van de bevolkingssamenstelling. In de binnenstad zijn de grote gezinnen momenteel ondervertegenwoordigd. Door de realisatie van een betaalbaar woonproject voor grote gezinnen die voldoen aan de inkomensgrenzen voor een lening van het Vlaams Woningfonds, wil de stad aan deze gezinnen de kans geven om op een kwalitatieve en betaalbare manier te wonen in de binnenstad. De stad wenst het principe van de sociale mix te benadrukken door tegelijkertijd via de realisatie van het project boven winkel wonen eveneens hoogwaardig wonen boven winkels te realiseren in de binnenstad.
Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
5
1.4 Duurzame stad De Sint-Katelijnestraat heeft haar vroegere commerciële karakter grotendeels verloren. De buurt heeft een impuls nodig inzake wonen, omdat een aantal problemen er zich geconcentreerd voordoen. Vele panden staan leeg en zijn aan vernieuwing toe. Door verschillende naast elkaar gelegen panden gelijk aan te pakken, kunnen binnengebieden ontpit en ontsloten worden via gehele of gedeeltelijke afbraak. Gebouwen met een goede structuur worden gerecycleerd en historisch waardevol patrimonium wordt opgewaardeerd. Alle ingrepen moeten leiden tot een duurzaam, ecologisch en energiebesparend eindresultaat: een casco-renovatie van 6 tot 10 woongelegenheden en een afgewerkt gelijkvloers voor dienstverlenende functies inzake wonen (volgens een eerste voorstudie). De vernieuwing beperkt zich evenwel niet tot de bebouwing: nieuwe functies ten dienste van de inwoners worden toegevoegd en gemeenschappelijke buitenruimte, wordt aangelegd (met aandacht voor het vlietentracé). In de binnenstad is nog heel wat ruimte voor wonen beschikbaar op de verdiepingen boven winkelruimtes. Deze beschikbare ruimte wordt momenteel slechts beperkt in gebruik genomen. De stad streeft naar een duurzaam gebruik van de ruimte. Dit impliceert een maximale ingebruikname van de beschikbare ruimte voor wonen. Door in dit project een project boven winkel wonen te realiseren wil de stad een voorbeeld stellen. 2. Ligging van het project Het ingediende project bestaat uit twee fysische deelprojecten die geografisch tegenover elkaar liggen in de Sint-Katelijnestraat. De heropleving van het deel van de Sint-Katelijnestraat nabij de kathedraal is in dit gedeelte van de straat nog niet gelukt. Het project bestaat erin volgende panden en percelen opnieuw in te vullen en herin te richten: 1. Sint-Katelijnestraat 145-147-149-151 ( zie foto’s) Deze panden liggen ter hoogte van de Zelestraat en grenzen met hun achterzijde aan het Groot Begijnhof. -
Sint-Katelijnestraat 145; appartementsgebouw met handelsgelijkvloers en 3 studio’s, waaronder en waarachter de overwelfde stadsvliet “de Lange Heergracht” loopt.
-
Sint-Katelijnestraat 147-149, historisch pand ‘De Gulden Ram’, met structuren daterend uit de 16e en 17e eeuw. Een aanvraag tot bescherming werd in 2003 ingediend door de stedelijke dienst Monumentenzorg.
Sint-Katelijnestraat 151: een kleine rijwoning uit de vroege twintigste eeuw is omgebouwd met een winkelruimte op het gelijkvloers; 2. Sint-Katelijnestraat ( 122)-124-126-126’ + Zelestraat 107-109-111-113 ( zie foto’s)
-
-
Katelijnestraat 122: leegstaand handelsgelijkvloers met erfdienstbaarheid van doorgang over percelen Zelestraat 107-109-111.
-
Sint-Katelijnestraat 124-126: handelsgelijkvloers van voormalige bedden- en gordijnenwinkel Bouvier. De verdiepingen zijn leegstaande woonruimtes.
-
Zelestraat 107-109-111 zijn leegstaand en verwaarloosd. De drie huisjes vormen een steegje en zijn volledig ingebouwd door veel hogere aanpalende panden Ze zijn sinds 2000
Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
6
onbewoond maar zijn moeilijk als zelfstandig project te ontwikkelen omwille van een erfdienstbaarheid van doorgang via Sint-Katelijnestraat 122. -
Zelestraat 113 + Sint-Katelijnestraat 126’: voormalige opslagruimte + naaiatelier bij handelsgelijkvloers van voormalige bedden- en gordijnenwinkel
-
De overwelfde vliet loopt langs de gevellijn van Sint-Katelijnestraat 126-126’ en Zelestraat 113.
Na een screening in 2006 werd Sint-Katelijnestraat 145, 149, 151 opgenomen als leegstand op de stedelijke lijst van leegstand en verkrotting. In 2007 werd door de Vlaamse Wooninspectie gescreend en werd Sint-Katelijnestraat 147 b1 ongeschikt verklaard, Sint-Katelijnestraat 149 onbewoonbaar en Sint-Katelijnestraat 151 ongeschikt en onbewoonbaar. Indien de gebouwen niet snel worden aangepakt zullen ze verder uitgroeien tot een kankerplek in de straat. 3. Doelpubliek -
Dienstverlening: Stedelijke Woonwijzer, Sociaal Verhuurkantoor, Vlaams Woningfonds, Huurdersbond, Regionaal Landschap Rivierenland, ‘t Firmament
-
Grote of nieuw samengestelde gezinnen die beroep kunnen doen op een lening van het Vlaams Woningfonds en die openstaan voor nieuwe woonvormen en bereid zijn de gebouwdelen in onderling overleg, op een duurzame manier, ecologisch verantwoord verder af te werken tot woongelegenheden.
VOORZIENE ACTIES 2009: - De verwerving van de panden 145-147-149-152 in de Sint-Katelijnestraat. - De verwerving van de panden 124-126-126’ in de Sint-Katelijnestraat en indien mogelijk gelijkvloers 122 - De verwerving van het pand Zelestraat 113 - Voorbereidende studies: vlieten, wonen boven winkels, ontwikkelingsschetsen, grondonderzoek, … - Oproep en selectie van architect(en)/studiebureaus - Toewijzing van de opdracht aan de architect(en)/studiebureaus - Opmaak plannen en studies 2010-2011: - indienen van vergunning tot herverdeling/sloop/cascorenovatie - bekomen van stedenbouwkundige vergunningen/-verkavelingsvergunning - opmaak bestekken en aanbestedingsdocumenten - bouwrijp maken van de percelen - uitvoering van de sloopwerken van een deel van panden - volledige renovatie van gelijkvloers dat bestemd wordt voor een dienstverlening inzake wonen -volledige renovatie + afbraak en nieuwbouw (m.n. de structurele werken, water en winddicht, binnenbrengen van nutsvoorzieningen) van +/- 6 à 10 woongelegenheden die verkocht zullen worden. - de inrichting (technieken, bepleistering, vloerafwerkingen, binnenschrijnwerk….) van het
Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
7
gelijkvloers niveau. - verdere uitvoering van de werken op het terrein : aanleg van de buitenruimte + visualiseren van het bestaande vlietentracé - controle, oplevering en verkoop tegen een correcte/eerlijke prijs
ALGEMENE PRINCIPES GEÏNTEGREERD IN HET PROJECT Socio-professionele inschakeling: inschakelen van sociale tewerkstelling bij de renovatie; Bewonersparticipatie de verenigingen die actief zijn inzake huisvesting en de verantwoordelijken van de wijkraden worden op de hoogte gebracht van het voorbereidingsproces van de projecten en hun advies wordt meegenomen in het besluitvormingsproces. Via de wijkraad worden de bewoners op de hoogte gehouden van de geplande projecten. Interculturaliteit en diversiteit: via het wooninformatiepunt: begeleiding van personen en gezinnen in het kader van een proces voor globale herintegratie (huisvesting, problemen gelinkt aan de administratieve en financiële toestand, aan de sociale toestand van het gezin, …..)
PROJECTPROMOTOR Contactpersoon : Cindy Wynants Adres : Dienst Stadsvernieuwing - Befferstraat 25– 2800 Mechelen Mail:
[email protected] Tel : 015/29 75 37 PARTNERS BIJ HET PROJECT - Inzake ontwikkeling, financiering, coördinatie, reglementering, methodiek, uitvoering, opvolging en verkoop: Stedelijke Regie Stadsvernieuwing (eventueel in overleg met privéontwikkelaars). - inzake de uitvoering: aannemers en sociale tewerkstellingsprojecten. - Inzake de participatie: buurtraad via wijkmanager - Inzake visualisering vliet: stedelijke dienst ‘ beheer openbaar domein’ - inzake historisch waardevolle panden: stedelijke dienst ‘monumentenzorg’ - Inzake ‘dienstverlening wonen’: de stedelijke woonwijzer, SVK, Vlaams Woningfonds, Huurdersbond - Inzake regionaal landschap Rivierenland: vzw RLRL - ‘t Firmament PROJECTBUDGET Personeel Werkingskosten Investeringen Totaal 0€ 0€ 731.234 € 731.234 € Personeel: 0 De GSB middelen worden ingezet voor de verwerving en bijkomstig de opmaak van voorbereidende studies (haalbaarheid en ontwerp). Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
8
De totale operatie wordt voorlopig op 3.000.000 € geraamd. Ten indicatieve titel kan dit bedrag als volgt worden opgedeeld. Aankoop panden
645.000
Voorstudies
50.000
Renovatie/nieuwbouw/sloop
2.000.000
Totaal Honoraria
205.000
Openbaar domein: vliet
100.000
EVENTUELE COFINANCIERINGEN De stad financiert het saldo via de begroting van haar regie stadsvernieuwing. Er zijn op de regiebegroting 2009 al budgetten goedgekeurd voor de verwervingen, studies en ontwerp, en zelfs voor de renovatie. Bij de opmaak van de begroting 2010 wordt bekeken welke middelen bijkomend moeten voorzien worden om deze projecten te financieren.
Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
9
COÖRDINATIE
BELEIDSVERANTWOORDELIJKEN VAN HET CONTRACT Naam: Karel Geys Adres: Stadhuis - Grote Markt 21 – 2800 Mechelen Tel: 015/29 76 60
Fax:
Mail:
[email protected]
COÖRDINATOR VAN HET CONTRACT Naam: Cindy Wynants Adres: Dienst Stadsvernieuwing - Befferstraat 25– 2800 Mechelen Tel : 015/29 75 37 Fax : LEDEN EN FUNCTIES VAN DE COÖRDINATIECEL Naam: Functie: Adres: Tel:
Mail:
[email protected]
Mail:
SAMENSTELLING VAN DE STUURGROEP - Beleidsverantwoordelijken: Karel Geys, bevoegde schepen - Gemeentelijke diensten: Dienst Stadsvernieuwing en Regie Stadsvernieuwing, dienst Wonen, stedelijke woonwijzer, dienst Monumentenzorg, dienst Beheer openbaar domein, dienst Duurzame ontwikkeling - Advies- en overlegorganen: Wijkraad via Wijkmanager - Afgevaardigden van de federale overheid: Johan Vandenbussche, Kabinet van de Minster; Rik Baeten, Cel Grootstedenbeleid; Etienne Christiaens, Cel Grootstedenbeleid PROJECTBUDGET VAN DE COÖRDINATIE Personeel: Werkingskosten: Investeringen: Totaal: 0 €
Overeenkomst « Duurzame stad 2009 » - Stad Mechelen
10
PROGRAMMA 2009 - FINANCIËLE TABEL Personeel
Werkingskosten
Investeringen
Subtotalen
PROGRAMMA
Enig project 1: Wonen aan de vliet – St. Katelijnestraat/Zelestraat
0
0
731.234
731.234
Naam:
0
0
0
0
Algemeen Totaal
0
0
731.234
731.234
COÖRDINATIE
Ov e re en ko m st « Du r zaa m st ad » 20 09
11
