NVMO werkgroep Docentprofessionalisering Projectplan
NVMO-werkgroep Docentprofessionalisering aandachtsgebieden en prioriteiten voor de (nabije) toekomst Definitieve versie dd 11 maart 2013
Administratieve gegevens NVMO-werkgroep Docentprofessionalisering Drs. Lisette van Bruggen en dr. Désirée Mansvelder-Longayroux (voorzitters) p/a Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding UMC Utrecht Huispost HB4.05, Postbus 85500, 3508 GA Utrecht tel: 088-7553498, e-mail:
[email protected]
1. Inleiding Achtergrond De NVMO-werkgroep Docentprofessionalisering is ontstaan in het voorjaar van 2005 door een samenvoeging van de bestaande NVMO-commissie Professionalisering van Docenten en een door de OCG-DMW1 ingestelde taakgroep. Deze laatste kreeg als opdracht zich te oriënteren op een landelijk toepasbaar docentkwalificatiesysteem voor medische opleidingen. Inmiddels is een beschrijving van docentcompetenties opgeleverd en een artikel verschenen in Medical teacher en het Tijdschrift voor Medisch Onderwijs2.
Huidige situatie De eerste jaren heeft de werkgroep vooral als taakgroep gefungeerd. Na voltooiing van de beschrijving van de docentcompetenties is de aard van de bijeenkomsten veranderd. De werkgroep organiseert drie maal per jaar bijeenkomsten, waarin naast algemene zaken die werkgroep betreffen, gewerkt wordt aan het uitvoeren van de gestelde taken. Daarnaast streeft de werkgroep naar minimaal één jaarlijkse, aansluitende bijeenkomst waarin een thema ter discussie staat en waarvoor ook andere belangstellenden en/of gastsprekers worden uitgenodigd. Thema’s die tot het academisch jaar 2012-2013 aan de orde kwamen: Proeven van elkaars trainingen. Begeleidingstrajecten rondom docentportfolio’s: wat maakt het de moeite waard? (i.s.m. de NVMO-werkgroep Portfolio). Toekomstige focus van de werkgroep Docentprofessionalisering. Thema’s die voor de nabije toekomst op de agenda staan zijn o.a. Implementatie van en beleid t.a.v. de Basiskwalificatie Onderwijs en vergelijkbare kwalificaties. Ontwikkeling van richtlijnen voor een Seniorkwalificatie Onderwijs. Feedback voor individuele docenten (i.s.m. de NVMO-werkgroep Kwaliteitszorg). Relatie tussen kwaliteitszorg en docentprofessionalisering.
1
OnderwijsCommissie Geneeskunde van het Disciplineoverleg Medische Wetenschappen Een raamplan voor de docentcompetenties binnen het medisch opleidingscontinuüm W. M. Molenaar; A. Zanting; P. van Beukelen; W. de Grave; J. A. Baane; J. A. Bustraan; R. Engbers; Th. E. Fick; J. C. G. Jacobs; J. M. Vervoorn TMO. 2009; 28(5):201-211.
2
Hoofdstuk: 1. Inleiding
Daarnaast levert de werkgroep jaarlijks een bijdrage aan het NVMO-congres, die enerzijds gebruikt wordt om de doelgroepen te informeren, anderzijds om te peilen wat er leeft binnen de achterban. De resultaten worden zoveel mogelijk na verwerking aan de deelnemers ter beschikking gesteld via de NVMO-website.
2
2. Onderbouwing en beoogd resultaat Probleemstelling De NVMO-werkgroep Docentprofessionalisering stelt zich ten doel expertise en ervaring te bundelen, zodat de (verdere) onderwijskundige professionalisering van docenten in het medisch opleidingscontinuüm in onderlinge samenhang geoptimaliseerd wordt. Hiertoe wil de werkgroep zich graag ontwikkelen tot een expertisegroep, die adviseert en tevens een rol speelt in onderzoek op dit gebied. Daarbij investeert de werkgroep in de belangen van docenten, door het ontwikkelen van een visie op een carrière voor professionele docenten, en door aandacht te genereren voor de waardering van docenten in medisch onderwijs via een reëel carrièreperspectief. Ook richt de werkgroep zich op inbedding van docentprofessionalisering in de onderwijsorganisatie door een koppeling te leggen tussen blijvende docentprofessionalisering en de onderwijskwaliteitszorg. De vraag is wat de belangrijkste aandachtsgebieden en prioriteiten zouden moeten zijn en welke concretere taken en activiteiten de werkgroep moet uitvoeren om het bovenstaande te bereiken.
Conclusie en centraal projectdoel Alle betrokken instellingen hechten veel waarde aan het vergroten van de professionaliteit van docenten en opleiders in het medisch opleidingscontinuüm en willen gerichte activiteiten uitvoeren om hieraan een bijdrage te leveren. Om de professionaliteit van docenten en opleiders te vergroten zijn de ambities van de werkgroep puntsgewijs als volgt te omschrijven: o Beleidsadvisering over docentprofessionalisering in relatie tot HRM-beleid en kwaliteitszorg van de betrokken instellingen o Zorgen voor onderlinge afstemming en erkenning van (medische) onderwijskwalificaties tussen de UMC’s en in relatie tot universitaire kwalificaties o Bevorderen van samenwerking tussen UMC’s op het gebied van docenttrainingen en scholing voor het behalen en onderhouden van onderwijskwalificaties o Theorievorming en onderzoek naar effecten van docentprofessionalisering op de kwaliteit van docent, onderwijs en afgestudeerden.
Projectdoelstellingen en ambitieniveau
Bereiken van deze doelstelling draagt bij aan het realiseren van de ambities van de werkgroep zoals eerder genoemd. Meetbare resultaten Na het bereiken van de doelstelling zijn de volgende concrete resultaten beschikbaar: Onderzoeksrapport voor het beoordelen van docentkwaliteit met behulp van valide methoden en instrumenten Een eenduidige structuur van (medische) onderwijskwalificaties die onderling erkend worden door UMC’s en Universiteiten en beschreven zijn in een gepubliceerd artikel of op website. Adviesnota voor inbedding van docentprofessionalisering in de kwaliteitszorgcyclus van de opleidingen van de betrokken UMC’s
Beoogd resultaat en afbakening Om de centrale doelstelling te bereiken, zijn verschillende deelstappen noodzakelijk. Elke stap is gedefinieerd als deelproject en heeft zijn eigen doelstelling.
Hoofdstuk: 2. Onderbouwing en beoogd resultaat
De centrale doelstelling van de werkgroep is als volgt. “Door uitwisselen van ervaringen, onderzoek en theorievorming bijdragen aan het blijvend verhogen van de kwaliteit van docenten”.
3
Deelproject 1: Valide methoden/instrumenten om de doceerkwaliteit van docenten te meten Al jaren wordt binnen het universitair onderwijs gesproken over onderwijs carrières, met het oogmerk om medewerkers die bovengemiddeld presteren in het onderwijs, de gelegenheid te bieden om (vooral) op basis van hun onderwijsprestaties bevordering binnen de UD en UHD posities te verkrijgen dan wel om van UD tot UHD of zelfs Hoogleraar te worden bevorderd. Om deze doelstelling te kunnen realiseren moeten de onderwijsprestaties van een individuele docent op een betrouwbare en valide wijze worden gemeten. Hiertoe worden beschikbare instrumenten middels literatuuronderzoek geïnventariseerd en, indien er geen instrumenten gevonden worden, ontwikkeld en uitgetest. In pilotstudies wordt ook onderzocht hoe de instrumenten op een acceptabele wijze kunnen worden ingezet voor betrokken docenten (tijdsbesteding) en leidinggevenden / organisatie (financiële aspecten).
Doelstelling:
Uittesten van diverse instrumenten om de individuele onderwijskwaliteit van docenten betrouwbaar en valide in kaart te brengen. Hierbij dienen aspecten als acceptatie en implementatie mede betrokken te worden. Het NVMO Competentie raamwerk kan als uitgangspunt gebruikt worden.
Deliverables:
Overzicht van feedback instrumenten voor het beoordelen van individuele doceerkwaliteit die ingezet kunnen worden in de kwaliteitszorg. Voorbeelden: feedbackinstrumenten voor seminars / werkcolleges / PBL tutorsessies, practica, hoorcolleges. Mogelijk: instrumenten voor andere onderwijsactiviteiten: toetsing (samenstellen, individuele beoordelingen, nakijken) en onderwijsontwikkeling (zelfstudiematerialen).
Projectleider:
Lisette van Bruggen & Desiree Mansvelder-Longayroux
Personele inzet:
bijdragen aan dit project zullen geleverd worden door alle leden van de werkgroep maar worden vooral voorbereid door Lisette van Bruggen (UMCU) en Desiree Mansvelder-Longayroux (LUMC)
Kwaliteitscriteria:
Uitgeteste feedback instrumenten worden door betrokken opleidingen geaccepteerd en waar mogelijk geïmplementeerd in de eigen onderwijsorganisatie.
Opmerkingen:
Binnen UU loopt project Professionalisering Docenten en Carrièrepaden Onderwijs (onderdeel van project Onderwijsmodel 3.0). Binnen Diergeneeskunde wordt gewerkt aan pilot om instrumenten in samenhang met elkaar te testen bij een groep gemotiveerde, deels BKO-, docenten.
Deelproject 2: Eenduidige structuur en onderlinge erkenning (medische) onderwijskwalificaties Alle UMC’s kennen een vorm van onderwijskwalificaties, maar deze volgen niet allemaal dezelfde criteria. Zonder voorbij te gaan aan de eigenheid van de instelling, dient duidelijkheid te komen over hoe de onderwijskwalificaties zich precies tot elkaar verhouden. De structuur van onderwijskwalificaties dient eenduidig te zijn, zodat behaalde kwalificaties automatisch onderling erkend kunnen worden; tevens dient de relatie met het onderwijskwalificatiesysteem van de VSNU helder te zijn. Voor de Basis Kwalificatie Onderwijs (BKO) is deze inventarisatie gedaan en zijn afspraken gemaakt over onderlinge erkenning. Voor de Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO) nog niet. De overeenkomsten en verschillen voor beide onderwijskwalificaties tussen UMC’s worden beschreven en er wordt inzichtelijk gemaakt hoe de onderwijskwalificaties zich tot elkaar verhouden.
Hoofdstuk: 2. Onderbouwing en beoogd resultaat
Voorstel voor organisatie van feedback instrumentarium binnen kwaliteitszorg.
4
Doelstelling 2:
Onderlinge erkenning van BKO en SKO kwalificaties waarborgen door inzichtelijk te maken wat de eisen van de verschillende instellingen zijn en waar deze overeenkomen en verschillen. Bij voorkeur wordt de erkenning van SKO overgenomen door de VSNU, maar in ieder geval geregeld binnen het Medisch Onderwijs via de NVMO.
Deliverables:
Overzicht van BKO en SKO eisen per instelling. Overeenkomst met alle medische faculteiten ondertekend door de decanen voor erkenning van elkaars onderwijskwalificaties.
Projectleider:
Marta Witkowska-Stabel en Anneke Bakker
Personele inzet:
bijdragen aan dit project zullen geleverd worden door alle leden van de werkgroep maar worden vooral voorbereid door Marta Witkowska-Stabel (Erasmus MC) en Anneke Bakker (VUmc)
Kwaliteitscriteria:
Het overzicht leidt ertoe dat voor instellingen duidelijk is hoe de onderwijskwalificaties binnen de medische faculteiten zich tot elkaar verhouden. De getekende overeenkomst leidt ertoe dat docenten die een onderwijskwalificaties bij een instelling behalen deze daadwerkelijk kunnen meenemen naar een andere instelling.
Deelproject 3: Adviesnota inbedding docentprofessionalisering in HRM-beleid
Doelstelling 3:
Docentprofessionalisering beter ‘op de agenda’ zetten door inbedding in HRMbeleid
Deliverables:
Adviesnota over hoe docentprofessionalisering ingebed kan worden in HRMbeleid van de instelling.
Projectleider:
wordt benoemd als andere projecten zijn afgerond
Personele inzet:
bijdragen aan dit project zullen geleverd worden door alle leden van de werkgroep
Kwaliteitscriteria:
De adviesnota leidt ertoe dat duidelijk is hoe professionalisering van docenten ingebed moet worden in het HRM-beleid om daadwerkelijk succesvol te kunnen zijn.
Doelgroep en belanghebbenden De resultaten van de projecten en het werk van de NVMO werkgroep Docentprofessionalisering in het algemeen, zijn relevant voor zowel individuele docenten als beleidsmedewerkers en onderwijskundigen die zich in de verschillende UMC’s richten op het verbeteren van de kwaliteit van docenten.
Hoofdstuk: 2. Onderbouwing en beoogd resultaat
Het investeren in de professionalisering van docenten is nog niet overal gemeengoed, evenmin als de vanzelfsprekendheid om een onderwijskwalificatie te behalen. Docenten die zich wel met hart en ziel inzetten voor onderwijs en daarin goede presentaties leveren, worden nog maar mondjesmaat beoordeeld en beloond voor hun onderwijstaak. Patiëntenzorg en onderzoek hebben nog altijd meer status. Door professionalisering van docenten en het behalen van onderwijskwalificaties beter in te bedden in het HRM-beleid moet dit meer ‘op de agenda’ komen te staan. Ook zal aandacht besteed moeten worden aan traject voor docenten nadat zij een onderwijskwalificatie hebben behaald
5
4. Plan van aanpak Activiteitenplan & Planning Een overzicht van de geplande activiteiten en de globale planning is opgenomen in bijlage 1.
Projectorganisatie Werkgroep fungeert als klankbord en stuurgroep: De NVMO-werkgroep Docentprofessionalisering is verantwoordelijk voor het beoordelen en goedkeuren van de opgeleverde tussen- en eindresultaten en voor het vaststellen van de beslisdocumenten. Tevens wordt er een beroep gedaan op de werkgroep als er instellingsoverstijgende beslissingen genomen moeten worden en dient ze als klankbord voor de projectleiders van de deelprojecten.
Voorzitter werkgroep fungeert als algemeen projectleider: Projectleider vanuit de werkgroep is Drs. Lisette van Bruggen, onderwijskundige bij het UMC Utrecht. De algemeen projectleider is verantwoordelijk voor de algemene voortgang van de deelprojecten, het bewaken van onderlinge afstemming en voorkomen van overlap en voor de terugkoppeling van (deel)resultaten naar de NVMO-vereniging.
Deelprojectleider per deelproject: Per beschreven deelproject is een projectleider benoemd. De deelprojectleider is verantwoordelijk voor het behalen van het beoogde resultaat van het deelproject, voor de afstemming met andere deelprojecten en instellingen.
Projectbegroting Deelname aan de werkgroep door de leden gebeurt op vrijwillige basis met toestemming van de organisatie waar de betreffende persoon werkt. Hiervoor is geen vergoeding beschikbaar. Voor het uitvoeren van de verschillende deelprojecten is vooral inzet van personen nodig. Aangezien het de leden van de werkgroep betreft, zijn hier geen kosten aanverbonden.
Hoofdstuk: 4. Plan van aanpak
Waar incidenteel expertise van iemand van buiten de werkgroep noodzakelijk is, is hiervoor een kleine attentie beschikbaar. Dit dient in overleg met de voorzitter geregeld te worden.
6
Bijlage 1: activiteitenplan en planning In onderstaande tabel is een globale planning voor het uitvoeren van de verschillende projecten opgenomen.
A
S
2012 O N
D
J
F
M
A
M
2013 J J
A
S
O
N
D
J
F
M
A
M
2014 J J
A
S
O
N
D
planning deelproject 1: beoordelingsinstrumenten 1 bepalen kernelementen in beoordelen docentkwaliteit 2 inventariseren bestaande beoordelingsinstrumenten/methoden
x x
3 beoordelen bestaande instrumenten/ methoden op validiteit en betrouwbaarheid via pilots 4 opstellen overzicht valide en betrouwbare instrumenten/ methoden
x
5 voorstel voor implementatie instrumenten in kwaliteitszorg
! x
planning deelproject 2: erkenning onderwijskwalificaties 1 inventariseren criteria huidige onderwijskwalificaties 2 opstellen vergelijkingsoverzicht criteria en instellingen 3 opstellen voorstel voor onderlinge erkenning 4 opstellen overeenkomst voor onderlinge erkenning kwalificaties
x x x
! x
5 zorgen voor ondertekening overeenkomst door NVMO en VSNU
?
planning deelproject 3: advies inbedding in HRM 1 onderzoek naar succesfactoren voor inbedding docentprofessionalisering 2 opstellen adviesnota
x afrondingsmoment projectstap ! presentatie op NVMO-congres over resultaten deelproject
x x
!
