Nummer 2010 - 5
* Verslag Najaarsevenement * Geschiedenis VOC-schip * Water in de diesel
www.leisureclubholland.nl
COLOFON
Ledenblad van de Leisure Club Holland, verschijnt 5 per jaar, ISSN: 1572-8226 Leisure Club Holland – opgericht op 12 januari 1977 KvK: 40624064, Abcoude Contributie De contributie bedraagt € 25,00 per kalenderjaar. Bij aanmelden in het 2de kwartaal bedraagt de contributie voor dat jaar € 12,50 en bij aanmelden in het 3de of 4de kwartaal bedraagt de contributie voor het lopende en daarop volgend jaar samen € 25,00 Graag de contributie over maken naar Leisure Club Holland Rabobank, rekeningnummer 13.52.57.638
Bestuur: Voorzitter
Secretaris
Penningmeester
Bestuurslid algemeen
Bestuurslid eindredacteur ----------------Organisatie Stertocht Organisatie Leisureweek 2010 Website
Zusterclub
Druk
Willem van Riel Polanen 14, 4891 ZW Rijsbergen, 076-5962335
[email protected] Andries Noback Meerzicht 31, 1391 AR Abcoude, 0294-284456
[email protected] Gijsbert de Leeuw van Weenen Zandstraat 20, 5391 AN Nuland, 073-5323685
[email protected] Laurens Schoonheim Dorpsstraat 163, 1434 NH Oostknollendam, 075-6419705
[email protected] Bart Hamers Kanaalweg 88, 3533 HG Utrecht, 030-2944646
[email protected] -------------------------------------------Willem uit den Bosch, Haarspitstraat 44, 1445 HH Purmerend, 0299-641749 Erik van Houten Hyacinthstraat 9, 2252 VD Voorschoten, 071-5615004 Nick van Ginhoven Bruine Lijster 20, 1423 RW Uithoorn, 0297-532055 Hettie Wijnnobel-Hagens, Kroon 4, 3641 LG Mijdrecht, 0297-285 671
[email protected] Ook in Engeland bestaat een actieve vereniging van Leisure bezitters. De website van de Leisure Owners Association is te vinden op: http://www.leisureowners.org.uk/ Reproservice Schulten, Zoetermeer
[email protected]
De Leisurekrant 2010-5
2
Inhoud • • • • • • • • • • • •
Colofon ………………………………………………………………………………………………………………………… 1 Verschijningsdata ………………………..……..…………………..……………………………………………… 2 Van de voorzitter…………………………….……………………Willem van Riel. .….………………… 3 Verslag Najaarsevenement ………..…………………….. Bart & Edward …………….…….. 4 Geschiedenis van het VOC-schip ……………………… Scholieren.com …..……………… 7 Winterstalling …………………………………………….……….. Edward Wijnnobel ..…..……… 10 Water in de diesel ………………..……………………………… Roel Rozenga ……………………. … 12 Strijkwantprobleem ……………………………………………… Auke Zijlstra ………………..……. 14 Uit de oude doos: Maststrijkbok ………………….……Hr. Vonhoff ……………………….… 15 Overwinteren in het water …………………………………. Vaarwijzer.nl ………………………. 16 Koninklijke Jachthaven ………………………………………… Bart Hamers ……………………….. 18 Clubartikelen ………………………………………………………………………….. ………………………….…… 20
Schema verschijning van de Leisurekrant nummer Nummer Nummer Nummer Nummer Nummer
1 2 3 4 5
Uiterlijk kopij inleveren 15 februari 15 april 15 juni 15 september 1 december
Verschijning omstreeks 22 februari 22 april 22 juni 22 september 8 december
Inzenden van kopij, kan per e-mail naar
[email protected]. Tekst in 1 kolom met Comic Sans 10 als lettertype in .doc of .rtf formaat. Foto’s kunnen in de tekst geplaatst worden of als losse .jpg aangeleverd. Resolutie foto’s 300 dpi.
Het Bestuur van de Leisureclub Holland wenst alle leden en hun families een
Prettige Kerst en Gelukkig Nieuwjaar Willem, Andries, Gijsbert, Laurens, Bart
Leisurekrant 2010 - 5
3
Van de Voorzitter Beste vaarvrienden, Alweer de laatste leisurekrant van 2010! Onze Morwenna ligt alweer op de kant en er moet weer van alles gebeuren, maar dat zal zeker wel na de feestdagen worden. Terwijl ik dit schrijf valt de eerste sneeuw van deze winter en het lijkt erop, dat we Sinterklaas inderdaad op een besneeuwd dak zijn ronde kunnen zien doen. Een echt huzarenstukje ;-) Ik heb ook al weer een lichte “elfsteden-koorts” geconstateerd…. Wie weet! Misschien kunnen degenen die de boot in het water hebben laten liggen over een paar dagen via het ijs hun boot bereiken. En denk erom: antivries in de motor en de afsluiter(s) en water aftappen. Maar misschien is deze waarschuwing nu wel mosterd na de maaltijd? In elk geval hebben we in dit nummer aandacht gegeven aan de winterstalling: mis het niet! Hoewel de jaarvergadering natuurlijk hét moment van terugblikken is, denk ik, dat we toch weer een geslaagd zeilseizoen achter de rug hebben, met deze keer een goede opkomst van de stertocht, een wat minder grote opkomst voor de leisureweek (maar zeker niet minder gezelllig!) en tot slot hebben we in Amsterdam het najaarsevenement gehad, waarvan hier verderop in de krant een verslag. Half december komt het bestuur weer bij elkaar en we zullen dan de datum voor de jaarvergadering gaan prikken. Hierover worden jullie dus wat later geïnformeerd. In elk geval zijn er twee onderwerpen die we in de vergadering aan de orde stellen: wat gaan we doen om het zilveren jubileum van de stertocht op te leuken en we hoe vieren we ons 35-jarig bestaan in 2012. Allerlei ideeën hebben al de revue gepasseerd. Maar als jullie invallen hebben voor deze twee bijzondere gelegenheden dan zijn die meer dan welkom. Je kunt ze op de jaarvergadering spuien, maar ook op de mail zetten naar één van de bestuursleden (zie colofon). Bart Hamers heeft in elk geval weer zijn uiterste best gedaan om ons een aantrekkelijke inhoud in deze leisurekrant voor te schotelen: voor elk wat wils en ook weer iets uit de oude doos van de hand van de heer Vonhoff. Rest mij vanuit een ijzig Brabant jullie heel fijne feestdagen toe te wensen in warmte en genegenheid. En voor nu al een heel voorspoedig en gezond 2011 toegewenst! Willem van Riel.
Leisurekrant 2010 - 5
4
Verslag Najaarsevenement Bart Hamers, Leisure 23SL: MAMBA en Edward Wijnnobel, Leisure 27: SHE
Op 14 november ontmoetten we elkaar in de Bibliotheek van Amsterdam, op loopafstand van het Centraal Station. Na koffie met gebak op kosten van de club, wandelden we over een loopbrug naar het wetenschapsmuseum Nemo. Het nagebouwde VOC schip Amsterdam ligt hiernaast aangemeerd. Beetje nat was het wel, maar desondanks was de opkomst bij het najaarsevenement heel behoorlijk. Met een man of twintig begonnen we het najaarsevenement met koffie en gebak het restaurant op de 7e verdieping.
De centrale bibliotheek van Amsterdam is in 2007 in gebruik genomen. De boeken retourname is geheel geautomatiseerd. De inrichting is heel eigentijds met spectaculair vormgegeven lampen en rustige leeshoeken.
Vanaf de 7e verdieping van het La Place restaurant in het ultra nieuwe gebouw van de Openbare Bibliotheek hadden we een panoramisch uitzicht op de intocht van Sinterklaas, alsook op het VOC-schip “Amsterdam” en NEMO. In de verte is het Scheepvaartmuseum te zien.
Leisurekrant 2010 - 5
5
Het was plezierig weer zoveel oude vrienden te ontmoeten. Onze voorzitter was zelfs alleen voor het welkomstwoord uit Rijsbergen naar Amsterdam gekomen! Hij had later die middag andere verplichtingen, vandaar. Na de koffie gingen we eerst het VOC schip verkennen. Wat is het verschil tussen de Amsterdam en een Leisure??? De Amsterdam heeft per definitie geen last van osmose en een Leisure bijna niet…. Het schip zelf heeft heel veel ruimtes, die regelmatig naast het museumbezoek ook voor recepties en partijen gebruikt worden.
Erik geeft uitleg.
Hans houdt (de) Amsterdam op koers. Zo rustig als het aan boord van de Amsterdam was, zo druk was het in NEMO. Vooral voor kinderen is het een leuk museum.
Een kijkje in NEMO
Leisurekrant 2010 - 5
Wetenschap wordt op een speelse manier aan kinderen overgebracht. Zo kunnen zij elkaar vangen in enorme zeepbellen.
Maar ook volwassenen kunnen het nodige opsteken.Wist u dat dwergen in de Romeinse tijd zo populair waren, dat ouders de benen van hun kinderen afbonden zodat ze verschrompelden?
Behalve aan mechanische apparaten en spellen, wordt ook aandacht geschonken aan de ontwikkeling van het menselijk lichaam (wat gebeurt er met je in de puberteit) en aan de robotica.
Later op de middag hebben we in het cafetaria van het museum afscheid genomen van elkaar. Alles bij elkaar was het een gezellige, gevarieerde en leerzame happening. Het volgende evenement is de jaarvergadering. Datum en plaats worden nog bekend gemaakt.
6
Leisurekrant 2010 - 5
7
Geschiedenis van het VOC-schip de Amsterdam Van internet haalde Edward Wijnnobel bijgaand artikel, gemaakt door scholieren, met achtergrondinformatie over het oorspronkelijke VOC-schip de “Amsterdam”. De ‘Amsterdam’ begon zijn reis naar de Oost in 1749. Door een storm brak het roer af, de kapitein probeerde nog het schip naar de kant te laten drijven, maar tevergeefs. Het schip zat vast in de modder en kwam niet meer los. In het schip hebben archeologen een schat aan informatie over scheepsbouw in de Gouden Eeuw gevonden. In 1985 werd een replica van het schip gemaakt. Het ligt nu in Amsterdam, bij Nemo. Er komen veel bezoekers kijken naar deze kopie van een orgineel VOC-schip.
Een rondleiding door het schip:
1; Ruim De helft van het ruim was op de heenreis gevuld met eten en drinken voor circa 240 man voor acht maanden. Op de terugreis was het ruim gevuld met lading en voorraden voor maar circa 70 man. Lading op de heenreis Naar Azië vervoerden Oostindiëvaarders bouwstenen en kanonnen voor de diverse VOC-kantoren en forten. En natuurlijk ook voedsel, drank en kleding voor de zeelieden en VOC-soldaten aan boord, plus potten, pannen en gereedschappen. Zilver en goud in munten en baren gingen mee om Oosterse waren in te kopen.
Leisurekrant 2010 - 5
8
Retourlading Producten uit heel Azië vulden het ruim. Tin, peper en andere specerijen, stoffen, thee en porselein waren zo gestuwd dat ze de lange reis naar Nederland heel en droog konden doorstaan.
Broodkamer In de met blik geïsoleerde broodkamer werd de voorraad scheepsbeschuit en kaas veilig voor ongedierte bewaard.
Kruitkamer Vaatjes buskruit, musket- en kanonskogels en losse onderdelen van de wapens aan boord werden afzonderlijk bewaard. Brand was een constant gevaar aan boord.
Konstabelskamer Op deze veilige plek bewaarde de konstabel geweren, sabels en ander wapentuig. Zijn maat, de zeilmaker en de timmerman hadden er hun kooien. En op de thuisreis lag de kostbaarste lading hier verstopt.
2; Overloopdek Het overloopdek was de 'slaapkamer' voor gemiddeld 200 matrozen. Scheepskisten en plunjezakken vulden het dek. De bemanning die de wacht had, werkte aan dek en in de zeilen. De matrozen die geen wacht hadden, rustten in hun hangmat, zongen zeemansliedjes of vertelden elkaar sterke verhalen.
3; Bakdek en 'Kuil' Hier brachten de matrozen bij goed weer hun vrije tijd door. Achter het boegbeeld lag de luizenplecht, de WC voor de matrozen.
4; Halfdek Op het halfdek verbleven de scheepsofficieren en passagiers: VOC-ambtenaren, kooplieden en predikanten. Vaak gingen hun echtgenotes, kinderen en personeel mee. Achterin lag de slaaphut van de schipper. De stahoogte hier zou ook in 1750 te laag zijn geweest.
5; Kombuis In deze kleine ruimte en op tafels maakte de kok het eten voor zo'n 240 man klaar. De kok schepte het eten in grote kommen voor 7 man tegelijk.
Verdek Vlakbij de kombuis stonden hokken voor vers voedsel: varkens, geiten, een kalf of koe. Op dit dek stonden ook twintig achtponds kanonnen.
6; Grote Kajuit De schipper, de stuurlieden, de boekhouder, de koopman, de chirurgijn en de passagiers aten in de grote kajuit aan een gedekte tafel. Bij storm was dat geen genoegen. Schippershut De schippershut was het kantoor van de schipper. Hier controleerde hij de koers op de kaart. Ook hield hij er het journaal bij en deelde straffen uit aan zeelieden die zich niet hielden aan de strikte regels. In de 'zijkastelen' waren toiletten.
Leisurekrant 2010 - 5
7,8; Kampanjedek Soms stonden er kippenhokken op dit hoogste dek. De verse eieren en later ook de kippen kwamen op de tafel van de kapitein terecht. Op de railing waren kleine, draaibare kanonnnen gemonteerd om eventuele enteraars op een afstand te houden. Het roer was ook hier.
9; voordek Hier zaten de matrozen soms te kaarten of te dobbelen ed.
10; luizenplechtje Klein dek op het galjoen waar zeelieden luizen uit hun haar konden plukken. Dat moest helemaal voor aan het schip gebeuren, waar de harde wind de luizen mee kon voeren. Het voedings- en drankregelement aan boord van het schip: Het eten aan boord van een VOC-schip was niet zo ‘populair’, het was over het algemeen steeds hetzelfde, er zaten weinig vitaminen in en vaak was het bedorven. De schipper, stuurlieden, boekhouder en een select aantal passagiers kregen goed, vers en uitgebreid te eten: kip, brood, kaas, groente en wijn. De bemanning at dit zoal: ’s ochtends werd van gort (fijngemaakte graansoort), boter en pruimen een pap gemaakt, die erg voedzaam was. Om 12 uur schepte de kok erwten of bonen met vlees, stokvis of spek in grote kommen voor zeven mannen tegelijk. Naast dit rantsoen was er scheepsbeschuit en kaas dat met een slok water, bier of jenever werd weggespoeld. Voldoende calorieën, maar weinig vetten en vitaminen maakten de bemanning vatbaar voor allerlei kwalen. De kwaliteit van het drinkwater nam door warmte en vervuiling ook snel af. Daardoor kwamen er aan boord veel ziektes voor, zoals malaria, beriberi, verkoudheid, longontsteking en scheurbuik. De meest bekende zeemansziekte is scheurbuik, met als voornaamste symptomen verlamming van ledematen en ontsteking van tandvlees. De mensen wisten wel dat scheurbuik werd veroorzaakt door een gebrek aan verse groenten en fruit, dus waren er soms groentetuintjes aan boord van het schip. Waarin wijkt de kopie van de “Amsterdam”af van het originele schip’? - Het is gemaakt van tropisch hardhout, in plaats van eikenhout; - De spanten zijn verlijmd, en niet uit één stuk gemaakt; - De ladders zijn vervangen door trappen; - Er is stahoogte tussen de dekken. Dit alles is aangepast voor het comfort van de duizenden mensen die het schip ieder jaar bezoeken.
9
Leisurekrant 2010 - 5
10
Winterstalling 2010 – 2011 Edward Wijnnobel, Leisure 27: SHE
Ook komende winter staan we bij de Eemhof op de wal. Door de bouw van een groot complex recreatieappartementen pal naast de jachthaven is de beschikbare opstelruimte voor de winterstalling veel kleiner geworden dan voorheen. Wij kregen desondanks gelukkig weer een prima plek, zodat volgend voorjaar, als alles qua voorbereiding van het nieuwe seizoen voorspoedig verloopt, de She weer op een vroege datum te water kan. Aan de oude antifouling - wat er aan resten alg was blijven zitten - kon ik zien dat het afspuiten van het onderwaterschip moeilijk was geweest, terwijl ik er elk seizoen toch een verse laag dure antifouling op smeer. Degene die de klus van het afspuiten geklaard heeft, vroeg me vandaag of ik op de kielen zelfslijpende antifouling had gebruikt, omdat het zo makkelijk schoon werd. Ik weet niet meer wat ik er heb opgesmeerd, maar het was zeker geen antifouling maar eerder een goedkope coating voor staal!! Het onderwaterschip controleer ik altijd kort na de droogzetting. Alles zag er op een enkel plekje na weer goed uit. Alleen de flap van de saildrive was opnieuw gedeeltelijk losgeraakt. Ik ga dat tzt weer vastlijmen met Sicaflex oid. De afvoerkraan van het toilet ging wel te zwaar. Hoewel we hem in het seizoen niet meer gebruiken (Cactus droogtoilet) wil ik hem wel gangbaar houden. Komende winter dus demonteren, invetten en weer monteren/afstellen! Het winterklaar maken kostte dit keer slechts 1 dag. Het betrof echter alleen die noodzakelijke klussen om te voorkomen, dat de komende winterse omstandigheden schade aan schip of installaties kunnen toebrengen. De zeilen hadden we (=samen) het vorige weekend al opgevouwen. Schoonmaken, onderhoud of verbeteringen daar heb ik nog 6 maanden de tijd voor, dat kost veel meer tijd dan even snel winterklaar maken, maar het nieuwe seizoen zorgt vanzelf weer voor voldoende stimulans en motivatie. Er zijn mensen die als het schip op de wal is gezet direct weer allerlei onderhoudsklussen gaan uitvoeren, maar ik heb dat nooit kunnen opbrengen. Om te voorkomen dat de vallen tijdens het winterseizoen door vocht groen worden, pak ik ze in in een vuilniszak die ik dikplak met brede waterbestendige tape. Aan boord hebben we 3 onderhoudsvrije accu’s van ca. 90 Ah elk. Die laten we lekker zitten. Halverwege de winter zet ik ze een nachtje aan de spanning en dan blijft er voldoende lading in om vorstschade te voorkomen. Deze aanpak voorkomt veel gesleep. Ik moet wel bekennen dat recent carterolie en –filter al waren ververst. Dat maakte dat het winterklaar maken dit keer daardoor wat minder tijd kostte.
Leisurekrant 2010 - 5
11
Wat het motoronderhoud betreft, zorg ik er altijd voor dat het koelwatersysteem (ter voorkoming van bevriezing en ter conservering) altijd gespoeld wordt met koelvloeistof. Dat gebeurt met draaiende motor waarbij de koelvloeistof door de pomp wordt aangezogen. In het voorjaar bekijk ik nog of de olie van de saildrive ververst moet worden. Een enkele keer laat ik het 2 jaar zitten. Twee jaar geleden was de staartolie troebel / melkachtig. Ik heb toen de simmeringen vervangen. Op de plaats van de simmeringen was de as een beetje ingeslepen, maar desondanks gaat het tot nu toe goed. Was dat niet het geval geweest dan had ik een afstandring met weer nieuwe simmeringen moeten installeren om het aanraakpunt met de as te verschuiven. Kussens en zeilen laten we ’s winters aan boord. Wel staan er 2 vochtvreters in het schip. Marifoon, stuurautomaat, GPS, Navtex gaan mee naar huis, maar dat is meer uit oogpunt van het beperken van de konsekwenties van diefstal, dan vanwege de kille en vochtiger omstandigheden aan boord. De (auto)radio blijft zitten, omdat je bij het latere klussen wel een muziekje kunt gebruiken. De praktijk heeft bewezen dat die apparatuur er tegen kan.
O liever verse Heb je een inboardmotor dan moet je (minstens) 1 x per jaar de carterolie verversen en het oliefilter vervangen. Ik had voor het eerste ooit een messing handpompje, waarmee het toch vrij lang duurde voordat alle olie via de pijlstokopening was uitgepompt. In een later stadium had ik een 12 V elektrische oliepomp (gekocht bij Conrad), maar dat kostte weliswaar geen armkracht maar het duurde toch best wel lang voor alle olie eruit was. Uiteraard moet je voorafgaand aan het olieverversen altijd de motor een kwartiertje laten draaien om de motor op temperatuur te brengen en de olie daardoor dunner te laten worden. De laatste jaren gebruik ik een vacuumtank voor het uitzuigen van de carterolie en dat gaat prima! De klus is daarmee best een stuk makkelijker geworden. Je koopt zo’n tank voor ca. 50 / 60 euro bij de betere watersportzaken. Het vervangen van het oliefilter is ook best zelf te doen. Je hebt er wel een goede tang voor nodig. Een bandtang geeft de meeste grip. Je moet zelf uitzoeken hoeveel ruimte er is rond het oliefilter en welk gereedschap je dan nodig hebt om het filter los te kunnen maken. Het filter moet slechts handvast zitten, maar in de praktijk zit het wel vaster en heb je een langere arm nodig om het los te krijgen. De rechts afgebeelde oliefiltertang is goedkoop, maar je moet wel de ruimte bij de motor hebben om er gebruik van te kunnen maken. Heb je het olieverversen aan boord goed onder controle dan ben je ook handig genoeg om het op je auto toe te passen. Dat kan je veel euro’s besparen! De spullen koop je dan bv bij AParts. Kijk maar eens op hun website. Afgewerkte olie kunnen wij (wonend in de gemeente de Ronde Venen) inleveren bij de gemeentewerf. Per week kan gratis 5 liter afgewerkte olie worden weggebracht. Daar kom ik uiteraard niet bovenuit. Kijk voor de oliesoort en het oliefilter wel even goed in het instructieboekje van de motor!
Leisurekrant 2010 - 5
12
Water in de diesel Roel Rozenga, Leisure 23SL: OKRAN
Dit stukje is door Roel overgenomen van het forum van de Bavariaclub. Met vriendelijke dank aan de auteur John de Koning. Als 'olieboer' (ik werk namelijk op een raffinaderij) zit ik altijd met enige verbazing de 'verhalen' over water in diesel, condens en dieselbacterie te lezen en de 'schuld' van de biodiesel in dit geheel. Begrijpelijk, want de problematiek is niet simpel. Om niet in een super lang verhaal te vervallen (het is namelijk een studie op zich) zal ik trachten wat feiten op een rij te plaatsen. 1. Diesel bevat altijd water. Dit is absoluut geen probleem zolang het watergehalte niet te hoog is (dit is een kwaliteitscontrole voordat de diesel een raffinaderij verlaat). Als het water gehalte te hoog wordt, dan kan dit bij stilstand van de vloeistof vrij komen als vrij water. Vrij water mag nooit in de motor komen. Dit is funest voor de hogedruk brandstofpomp, verstuivers en verbrandingskamers. Dit is ook de reden waarom er een waterscheidingfilter in de toevoerleiding zit. Dit is ook het eerste meetpunt. Zit er geen water in je filter, dan is er ook geen vrij water in de tank. Vrij water is zwaarder dan diesel en zal zich dus altijd onderin de tank bevinden en als eerste aangezogen worden. In het geval van een aanzuigpunt dat via de bovenkant van de tank (een binnenpijp) is gemonteerd, kan er theoretisch een zeer klein laagje water ontstaan (met name bij lang stil staan). Deze constructie wordt vaak gebruikt bij grotere tanks en er zal dan ook een soort 'bakje' onderin de tank aanwezig zijn om eventueel vuil te verzamelen. 2. Water kan condenseren. Maar kunnen we hierdoor dan zoveel water in de tank krijgen? Helaas (of gelukkig) kan dat niet. Uitgaande van 100 % luchtvochtigheid bevat 1 m3 lucht bij 30 graden 30 gram water, bij 20 graden 17 gram en bij 10 graden 9 gram. Dus als de lucht er zomers ingaat bij 30 graden dan zit er bij een halfvolle tank 100 liter lucht met 3 gram water (uitgaande van een 210 liter tank). Dit koelt af naar 10 graden waarbij de 100 liter lucht nog maar 0,9 gram water kan vast houden. In totaal is er dan 2.1 gram water in de tank gekomen door condensatie. Het 'ademen' van een tank wordt ook zeer verdreven. Bij afkoeling van de tank krimpt de inhoud waardoor er lucht aangezogen wordt. Echter bij een gemiddelde tank en een temperatuursverschil van enkele graden is het krimpen van de hoeveelheid lucht zeer gering. Al zou dit 100 keer per seizoen gebeuren (van 30 naar 10 graden), dan komen er nog maar een paar liters 'verse' lucht in de tank. De hoeveelheid water die er dan bijkomt is dan milligrammen. De belangrijkste reden voor water in de dieseltank is lekkage. Dit kan in de tank van het tankstation, maar meer waarschijnlijk op de boot zelf. Met name de afsluitdop van de vulopening is de grote boosdoener.
Leisurekrant 2010 - 5
13
De rubber afdichtingring op de tankdop wil wel eens kapot of helemaal niet aanwezig zijn. Hierdoor loopt regenwater de tank in. Ook het afspuiten van de boot kan water in de tank geven via de tankontluchting. 3. De dieselbacterie is niet één type bacterie. Er zijn meerdere kolonies bekend die onder verschillende omstandigheden (en voedingsbodems) kunnen groeien. In feite hebben ze allemaal één ding gemeen: ze leven in de scheidingslaag tussen vrij water en diesel. Een belangrijke reden waarom er tegenwoordig meer dieselbacteriën zijn, is terug te voeren naar het feit dat er geen zwavel meer in de diesel zit. Zwavel werkt bacteriënremmend. Denk b.v. aan het zwavelen van wijnvaten om de wijn langer te kunnen bewaren. Vlak na de vermindering van de zwavel in de diesel is ook de biodiesel geïntroduceerd. Hierdoor lijkt het dat de biodiesel de oorzaak is. Het begrip 'bio' heeft niets met 'afbreekbaar' of 'verteerbaar' te maken. Via een chemisch proces (met loog en methanol) worden plantaardige oliën (triglyceriden) in twee stappen omgezet in glycerol en veresterde vetzuren. Dit proces heet transesterificatie. De esters stoppen we in de tank. Het is dus niet zo dat pure plantaardige olie in de diesel bijgemengd wordt. Om de gevolgen van de dieselbacterie te voorkomen moeten we kijken naar wat er nodig is om bacterie groei te kunnen krijgen en wat we hiervan kunnen beïnvloeden. Het volgende is nodig voor bacterie groei: 1 - Bacteriën (altijd aanwezig in diesel) 2 - Vrij water 3 - Diesel 4 - Scheidingsvlak water/diesel 5 - Geringe hoeveelheid zuurstof 6 - Warmte Kijkende naar bovenstaande kunnen we alleen het water beïnvloeden. Het moraal van het verhaal is:
voorkom dat er water in de tank komt door de belangrijkste waterbronnen te controleren: 1 – Controleer de vuldop (is de rubber afdichtingsring nog aanwezig) 2 - Spuit geen water op de tankontluchting en zorg dat het ontluchtingsgat naar beneden gericht is. Kan er misschien vaarwater in komen? 3 - Tank diesel bij een station met een hoge omzet. Gebruik anders een waterafscheider/filter tijdens het tanken. Groetjes, John de Koning
Leisurekrant 2010 - 5
14
Strijkwantprobleem Auke Zijlstra, Leisure 22: IT PAAD WEROM
Mijn boot bezit een strijkwant. Dat is een vaste constructie om de mast te kunnen strijken. Dat kan ik helemaal in mijn eentje doen, wat heel handig is want dat is ook ongeveer de vaste bemanning. Het draaipunt van de wantspanners zit op het niveau van de mastvoet en daardoor kan de mast achterover kantelen zonder dat het want los moet. Toch heb ik er al vanaf het begin moeite mee. Niet zozeer de beweging. Het overeind trekken van de mast met behulp van een reservegrootschoot met een 8:1 vertraging is gemakkelijk genoeg. Maar het initieel losmaken van de voorstag is lastig. Nog veel lastiger is het om de mastvoet uiteindelijk los te krijgen. Dat ging echt met geen mogelijkheid. Gelukkig heeft de Leisure Club een webforum. “http://www.eboards4all.com/988099/” Daar heb ik de vraag maar eens op gesteld wat er aan de hand zou kunnen zijn. Zodra ik de bout probeer te verwijderen uit de mastvoet begint de mast te torderen en krijg ik er echt geen beweging meer in. Meerdere mensen gaven interessante adviezen, maar geen van die adviezen was uiteindelijk de oplossing.
Moeite met de mastbout! In het najaar van 2009 ging de boot uit het water en moest ik de mast wel los krijgen. Dat ging uiteindelijk met geweld. Met flinke klappen de bout er half uit gekregen. Toen een dikke spijker van de andere kant er in, en de mast weer half opgericht. Toen de bout er helemaal uit en, biddend dat de spijker niet zou knappen, de mast weer plat. Maar in het voorjaar moest de boot er natuurlijk weer in, en de mast er weer op. Bij het terugzetten van de mast zag ik plotseling wat er aan de hand was. Ik kon de mastvoet niet op zijn plek krijgen - met de mastplat omdat de stagen te kort waren. De wantspanners moesten losser dan los. Zo los zelfs dat de mast vervelend aan het zwaaien was bij het hijsen. Tja, sommige problemen zijn groter dan andere. Waarom heb ik hier nooit aan gedacht? Waarschijnlijk omdat in mijn hoofd een strijkwant altijd keurig op het draaipunt zit, en dat is hier dus niet het geval. Ik zou zeggen dat het een centimeter te laag zit. Mijn vlieginstructeur hamerde er wel vaker op: ‘niet denken dat je het weet, maar eerst kijken!’ Dat blijkt ook een goed advies te zijn op de boot.
Een eenvoudige wantspanner
Leisurekrant 2010 - 5
15
Uit de oude doos: Maststrijkbok Van de Hr. Vonhoff hebben we ook het volgende ontwerp ontvangen. STRIJKBOK: voor permanent gebruik op een Leisure 17,eventueel ook aan te passen voor grotere boten. Deze strijkbok heeft het voordeel ten alle tijden voor gebruik gereed te zijn,zelfs tijdens het varen kan de mast geheel of gedeeltelijk gestreken worden zonder iets los te maken.(Alleen de spanners van het hoofdwant even een paar slagen losdraaien) Benodigd: 2 stukken pijp,lengte en doorsnede zie tekst. 1 tweeschijfsblok 1 tweeschijfsblok met hondsvot. 12 meter nylon lijn diameter 8 mm. 5 r.v.s. bouten en moeren. 1 r.v.s. D-sluiting. een aantal opvulringen. De doorsnede van de (liefst r.v.s.) pijp is bij een rechte strijkbok 20 mm. Willen we echter de bok met de kromming van het dek meebuigen dan gaan er andere mechanische krachten optreden waardoor de pijp zwaarder uitgevoerd wordt(diameter 25 mm). De lengte wordt bepaald door de afstand tussen de voorste wantputtings en het aanhechtingspunt van de voorstag,dit kan per boot verschillen. De uiteinden van de pijp worden met een zware hamer platgeslagen over een lengte van ongeveer 10 cm. Gaten boren (zie tekst) en met bouten aan elkaar en aan de wantputting bevestigen,het hoofdwant komt nu ca.8 cm meer naar voren op de strijkbok en de voorstag krijgt een vaste boutbevestiging aan de bok. De voorstagspanner vervalt, we kunnen nu immers met de takel de stagspanning regelen. Als men de pijp met het dek meebuigt (zie stippellijn) dan krijgt men meer topwant. hoofdwant. voorstag. / ruimte.
Leisurekrant 2010 - 5
16
OVERWINTEREN IN HET WATER Overgenomen uit vaarwijzer.nl
Aan het einde van het vaarseizoen moeten we beslissen wat we doen: de boot in het water laten of hem op de wal zetten. Het laatste heeft de voorkeur, omdat de kans op vorstschade dan minimaal is. Een ander voordeel is, dat we op de kant allerlei onderhoudwerkzaamheden aan het onderwaterschip kunnen doen. In het water goedkoper In het water laten hoeft beslist geen probleem te zijn mits maar aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Het kan natuurlijk behoorlijk in de kosten schelen, want een plaats op de wal, zeker als dat in een loods is, is aanzienlijk duurder. En we hebben geen kosten voor het uit het water halen en aan het einde van de winter daar weer in terug zetten. Bovendien kan geen schade ontstaan door verkeerd stutten, omvallen of omwaaien of zelfs totaal verlies vanwege een brand in de loods waarin we dachten een veilige plaats gevonden te hebben. En dat is de laatste jaren al een paar maal voorgekomen.
Langer vaarseizoen Ook heeft overwinteren in het water het voordeel, dat we het vaarseizoen zo lang kunnen maken als we zelf willen. We kunnen zelfs als we dat willen de gehele winter doorvaren. Voorwaarde voor overwinteren in het water is echter wel, dat de boot op een plek ligt waar het water stilstaat, dat wil zeggen waar geen verval of stroming is en ook geen beroepsvaart en waar zich geen kruiend ijs kan vormen. Anders bestaat er namelijk kans op ijsschade. Kapotvriezen van schepen in stilstaand water is uiteraard met de nodige voorzorg niet mogelijk. Stevig gebouwde stalen en polyester schepen kunnen we in het water laten, alhoewel het risico van schade aan het verfsysteem nooit helemaal uitgesloten kan worden. Lichtgebouwde houten boten kunnen we het beste tijdens een vorstperiode op de wal zetten. Voorzorgsmaatregelen Indien de boot in het water blijft, moeten we aan afsluiters of kranen, aan de motor, aan eventuele lieren, pompen en het toilet extra aandacht besteden. Afsluiters van zelflozende kuipen die open moeten blijven, kunnen we beschermen door er een slang met aan beide uiteinden een kurk doorheen te steken. Vormt zich ijs in de afsluiter dan wordt de slang samengedrukt en niet de afsluiter uit elkaar gedrukt.
Leisurekrant 2010 - 5
17
Afsluiters onder water van de kombuisafvoer, aanvoer koelwater motor, toilet enzovoorts draaien we dicht, we halen de slangen eraf en maken de afsluiters droog. Daarna zetten we de slangen er weer op. Kunnen we er niet bij dan laten we wat antivries in de slang lopen, waarbij we even de afsluiter opendraaien, zodat we er zeker van zijn dat ook de ruimte in de afsluiter zelf met vloeistof wordt gevuld.
Meeste overwinteringen op de wal Het pomptoilet kan eveneens stukvriezen. We moeten het daarom aftappen en de slangen watervrij maken. In plaats daarvan kunnen we ook het pompgedeelte met antivries vullen. Dit doen we door de aanzuigslang in een blik koelvloeistof te hangen en net zolang door te pompen tot de vloeistof door de afvoerslang naar buiten komt. De afsluiter van de afvoer dichtdraaien en eventueel de slang losnemen en de afsluiter watervrij maken. Uiteraard dekken we de boot, net als op de wal, zodanig af, dat wind en weer er niet bij kunnen, maar in de boot wel een goede ventilatie gegarandeerd is.
Dat betekent luiken in de ventilatiestand, ventilatierooster open en in de boot vloerdelen, en kooiplanken omhoog en kastdeurtjes open. De losse inventaris en apparatuur is uiteraard van boord gehaald en de boot schoon gemaakt. En meer uw schip af met dubbele landvasten. Controleer regelmatig Ga in de winter wel regelmatig een kijkje bij de boot nemen om te controleren of hij nog goed vast ligt, de landvasten niet zijn doorgeschavield en het dekkleed nog op z'n plaats zit.
Klaar voor het nieuwe seizoen!
Leisurekrant 2010 - 5
18
Koninklijke jachthaven Bart Hamers, Leisure 23SL Mamba
De jachthaven van de Koninklijke Zeil en Roeivereniging ligt in Muiden. Noblesse oblige, dus het is de duurste die we tot nu toe zijn tegen gekomen. Maar is het zijn geld waard? Wie Muiden binnenvaart vanaf het Markermeer, zit al gauw aan stuurboord de KZRV liggen. Wat direct opvalt is het aantal grote jachten dat er ligt. Jachten met de menselijke maat zoals de Leisures zijn mondjesmaat te vinden. Over het algemeen zijn het joekels van 40 voet of meer. Je ligt dan ook prachtig met het imposante Muiderslot dat direct aan de overkant tegen de lucht afsteekt. Ook aan de overkant ligt een grote dwarsgetuigde houten driemaster, die –net als bij de vligende Hollander- met vergane zeilen nog op de ra’s erbij ligt. Wat voor schip zou dat zijn? Wie laat nu zo’n miljoenenschip langzaam vergaan? Misschien dat een van de Leisurianen het Raadsel van Muiden kan oplossen? De havenmeester ontvangt je allervriendelijkst. De prijs van een overnachting voor ons 23 voetertje bedraagt € 17,50. Alhoewel we stoïcijns probeerden te kijken, las de havenmeester kennelijk iets in onze gezichten. Hij merkte op, dat alles inclusief was en dat we dus maar flink lang moesten gaan douchen. Hij bleek niet voor niets trots te zijn op de natte cellen, want ze waren heel netjes en de mooie thermostaatkranen leverden een weelderige straat uit de grote, platte douchkoppen. Wij hanteren een eigen waarderingssysteem voor badkamers, gebaseerd op onder andere het aantal kleerhaakjes dat aanwezig is. Met twee kleerhaakjes en een prima trekker scoorden de douches een 9. Zoals gezegd liggen hier voornamelijk grote jachten. Dit heeft als nadeel dat je over het algemeen in een 10-meter box terecht komt en je dus lange landvasten nodig hebt met je Leisure. Bij grote drukte mogen de kleinere boten langs de loopsteigers liggen. Het uitgaansleven van Muiden speelt zich voornamelijk af langs het sluisje. Het is hier een gezellige drukte, met veel terrasjes en een 5-tal restaurants vlak bij elkaar aan het water. Op de dag van onze aankomst aten we een late lunch met escargots bij Floris V op het terras. Op het naastgelegen terras van Ome Ko aten we een diner van een vispotje met gemengde salade en brood, dat prima smaakte. Het enige restaurant dat niet aan het water lag is stadscafe Gieling. Dit was volgeboekt en gezien de prijzen en de interessante spijskaart iets om te onthouden. Van de KZRV naar het sluisje is 500 meter lopen. Nog eens 300 meter verder kom je bij de entree van het Muiderslot.
Leisurekrant 2010 - 5
19
Een kaartje van €14,50 geeft je recht op een rondleiding, maar tevens op een overtocht naar het eiland Pampus, dat recht voor de kust van Muiden ligt.
Van de KZRV de dijk op richting Markermeer kom je langs een interessant rond fort met gereedstaande kanonnen op het dak. Ietsje verder kom je op een klein strandje, dat is afgebakend voor kleine kinderen. Het water is hier ondiep tot wel een kilometer uit de kust, dus ideaal voor kinderen om in te spelen. Concluderend is 17,50 natuurlijk prijzig voor een nachtje overnachten, maar als je de gezelligheid en bereikbaarheid van de kern van Muiden erbij optelt en een stukje vaderlands historie erbij neemt, is het zeker de moeite waard om eens te bezoeken.
O ja, en de royalty watchers kunnen zich als bonus ook nog eens vergapen aan het jacht van de Koninklijke familie: de Groene Draeck.
Leisurekrant 2010 - 5
20
Leisure Clubvlag versleten?
De clubvlag kan besteld worden bij het secretariaat. Kosten € 12,= pst. Bestellen bij
[email protected] en door storting van € 12,= op rekeningnummer 13.52.57.638 t.n.v. Leisure Club Holland met vermelding Clubvlag. Op clubbijeenkomsten kan de clubvlag ook gekocht worden dan kost deze slechts € 10,= bij contante betaling.
De Leisure kledinglijn De kleding die we voorlopig hebben uitgezocht: Cap G211 kleur Navy € 7,35 incl. logo T-shirt W441 kleur Dark Navy maten S-M-L-XL-XXL € 10,50 incl. logo Polo-shirt W231 kleur Dark Navy maten S-M-L-XL-XXL-XXXL-XXXXL € 16,50 incl. logo Fleece-jack JX9 kleur Navy maten S-M-L-XL-XXL (deze is erg groot) € 22,50 incl. logo De verzendkosten zijn € 12,00 Eventuele tekstregels kosten € 2,65 per regel Bestellingen via
[email protected]..