Nummer 3 September 2010

 

  Nummer 3  September 2010 

 

Nieuwsbrief Centrum Jeugd en Gezin Vianen  Vianen

OPENING CENTRUM VOOR JEUGD EN GEZIN VIANEN  Het aftellen is nu echt begonnen. Met de geplande opening van het CJG Vianen in  januari  2011 zijn er nog minder dan 4 maanden te gaan. In die tijd moeten de   afspraken met het Onderwijs (basis‐ en voortgezet) nog vastgelegd worden, moet  er nog een convenant met Bureau Jeugdzorg gesloten worden en is de huisvesting  nog niet op orde. Dat klinkt misschien erger dan het is, want de voorbereidingen  zijn natuurlijk wel in volle gang. Het plan is nog steeds dat het CJG Vianen in januari  2011 geopend wordt en de werkzaamheden verlopen volgens planning. Kort voor  de opening zal de laatste Nieuwsbrief CJG Vianen verschijnen om u het  allerlaatste  nieuws (in deze vorm) te brengen.  In deze Nieuwsbrief het actuele nieuws rond de  samenwerking met het onderwijs, de Verwijsindex en de RAAK‐aanpak. Rond de  opening zal een huis‐aan‐huiskrant over het CJG Vianen verspreid worden. En na de  opening zal de nieuwsvoorziening vanuit het CJG zelf ter hand worden genomen.   U hoort nog van ons!     

ONDERWIJS EN CJG: CRUCIALE PARTNERS  Een belangrijke plaats waar je jeugdigen en hun ouders in groten getale aantreft, is  het onderwijs. Jeugdigen brengen daar immers een zeer groot deel van hun tijd  door. Het onderwijs vormt daarmee een cruciale partner van het CJG. Niet alleen  waar het gaat om alledaagse informatie en advies, maar ook om signalering en af‐ stemming van de zorg. Het CJG vormt op zijn beurt voor het onderwijs een cruciale    schakel. Het breidt de onderwijskundige zorg voor een leerling uit met een goed  afgestemde ondersteuning in de thuissituatie.  1 

Colofon  Nieuwsbrief CJG Vianen    Verschijnt circa 4 maal  per jaar     Tips, opmerkingen, aan‐ vullingen en suggesties  kunnen worden gestuurd  aan:  [email protected]    Op dit adres ook graag   melden als u geen  nieuwsbrief meer wenst  te ontvangen, of als u  juist wel de nieuwsbrief  voortaan ook zou willen  krijgen.    Redactie:  Piet Daalhof 

Onderwijs en zorg  Het onderwijs kent zelf al een uitgebreide zorg‐ structuur, binnen en boven de school. Deze  structuur is ook volop in ontwikkeling, onder  meer door de vorming van Zorg Advies Teams en  de vormgeving van Passend Onderwijs. Vanuit  het perspectief van de school vormt het omlig‐ gende zorgveld vaak een onoverzichtelijk geheel  waarbij een eenduidige toegang veelal onduide‐ lijk is of ontbreekt. Hier ligt een grote uitdaging  bij de vormgeving van het Centrum voor Jeugd  en Gezin: een goede en eenduidige verbinding te  realiseren tussen de eigen zorgstructuur van het  onderwijs aan de ene kant en het omliggende  zorgveld aan de andere kant.    De belangrijkste opdracht voor de samenwerking  tussen CJG en het onderwijs is een zodanige in‐ richting van de zorgstructuur dat voor alle (risico) jeugdigen een aanbod op maat beschikbaar is.    CJG en de thuissituatie van een leerling  Wat kan nu de meerwaarde van het CJG zijn voor  een school? Via het CJG moet ook de thuis‐ situatie van leerlingen bij de aanpak van op    school gesignaleerde problemen betrokken   kunnen worden. Vanuit de school is daar vaak  2 

slecht zicht op, laat staan dat er een goed afge‐ stemde aanpak plaats vindt. De schoolarts en  maatschappelijk werk zouden daar nadrukkelij‐ ker een rol in moeten spelen. Deze maken deel  uit van het CJG en zouden ook moeten kunnen  deelnemen aan het bovenschools georganiseer‐ de Zorg Advies Team. Dit vraagt omgekeerd van  de Zorg Advies Teams dat problemen daar niet  alleen strikt onderwijskundig benaderd worden,  maar breder.    Dicht bij school, dicht bij huis  De intern begeleider (IB) en schoolarts of maat‐ schappelijk werker moeten elkaar blindelings  kunnen vinden. Hierdoor ontstaat er al in een  vroeg stadium en dicht bij school en thuissituatie  ondersteuning op maat. Vaste contactpersonen  zijn dan belangrijk voor een IB‐er, bij de jeugd‐ gezondheidszorg en bij het maatschappelijk  werk. Beide disciplines vind je straks in de kern  van het CJG. IB‐er, schoolarts en maatschappelijk  werker zou je samen moeten brengen:  ‘driehoekjes’ met korte lijnen en vertrouwde   gezichten. Daarmee voorkom je ook dat er in alle  gevallen ‘opgeschaald’ wordt naar het Zorg   Advies Team.   

ZORG ADVIES TEAMS EN DE ANDERE NETWERK‐ OVERLEGGEN  Er bestaan in en om Vianen meerdere netwerken  waarin individuele gevallen besproken worden.  Bij de ontwikkeling van het CJG worden deze net‐ werken op elkaar afgestemd en moet duidelijk  zijn welk netwerk welke taken uitvoert. We   moeten voorkomen dat zaken op meerdere  plaatsen besproken worden, of nog erger: dat  zaken helemaal niet gesignaleerd en besproken  worden.    Zo zal er afstemming plaats moeten vinden van  de bestaande Netwerken 12‐ en 12+ met de Zorg  Advies Teams, maar ook met het Veiligheidshuis.   Daarin zou dan wel het CJG (met de jeugd‐ gezondheidszorg en/of het maatschappelijk  werk) moeten participeren. Een in te stellen   multidisciplinair kernteam binnen het CJG zou  dan als vangnet kunnen fungeren voor ingewik‐ kelde probleemsituaties die de reikwijdte van    een Zorg Advies Team duidelijk te boven gaan.   3 

Om in de Zorg Advies Teams breder te kunnen  kijken, is bovendien deelname van het CJG van  belang (zie schema hiernaast).    Wie dan precies de regie heeft bij de afstemming  van uiteenlopende zorg kan per geval worden  afgestemd, áls maar duidelijk wordt afgesproken  bij wie de regie ligt. Dit soort afspraken zullen er  moeten komen voor de zorgcoördinatie van het  CJG en de (zorg)coördinatie van het ZAT. Over‐ wegingen kunnen zijn welke discipline de belang‐ rijkste bijdrage levert aan de gezamenlijk gele‐ verde ondersteuning of vanuit welke discipline er  een vertrouwens band bestaat met de jeugdige  of het gezin in kwestie. Van belang is in elk geval  wel dát de regie over de zorgcoördinatie bij één  van de betrokken partijen neergelegd wordt.    De buurtnetwerken als platform  Buiten het Multidisciplinaire kernteam, zoals  hierboven genoemd, zullen de bestaande net‐ werken ook hun rol blijven vervullen, maar waar‐ schijnlijk wel anders. De netwerken zullen een  grotere rol spelen in de deskundigheidsbevorde‐ ring en intervisie van deelnemers.     Leerplicht  Leerplicht is nadrukkelijk een belangrijke partner.  Zorg Advies Teams en CJG dienen korte lijnen  met leerplicht te hebben. Leerplicht is er in de  regel vroeg bij en kan een goede mix van dwang  en drang inzetten: ouders wijzen op wettelijke  verplichting en tegelijkertijd een signaal afgeven  om enigerlei ondersteuning van jeugdige en ge‐ zin in te zetten. 

VERWIJSINDEX RISICO’S JEUGDIGEN EN DE   AFSTEMMING VAN ZORG   (Zie ook pagina 6)  Met de invoering van de Verwijsindex zal ook de  rol van de netwerken veranderen. Meer en meer  zaken zullen worden gemeld in de Verwijsindex  en partijen zullen op basis van een match contact  met elkaar opnemen en een plan van aanpak  opstellen. Niet altijd zullen hier alle partijen van  de huidige netwerken bij aanwezig zijn.   Het Multidisciplinair kernteam lijkt hierin een  sleutelrol te gaan vervullen.    CJG WIL DE BOER OP  Het kan niet voldoende herhaald worden: het  CJG richt zich niet alleen op de beperkte groep  jeugdigen en gezinnen die het opvoeden en   opgroeien zwaar valt en waarvoor een sluitende  zorgcoördinatie cruciaal is. De doelgroep is  breed. Het CJG wil er vooral ook zijn voor een‐ voudige informatie en advies bij opvoeden en  opgroeien, om te voorkomen dat eenvoudige  vragen uitgroeien tot ingewikkelde problemen.  Het CJG wil de laagdrempeligheid versterken  door zichzelf te laten zien bij vanzelfsprekende  ontmoetingen in de dagelijkse routines en net‐ werken van ouders en jeugdigen. Dat kan bij‐ voorbeeld met inloopspreekuren, koffieochten‐ den en ouderavonden. 

REGIONALE AANPAK KINDERMISHANDELING (RAAK) 

 

4 

Kindermishandeling is een ernstig maatschappe‐ lijk probleem: landelijk zijn jaarlijks meer dan  107.000 kinderen slachtoffer van kindermishan‐ deling of verwaarlozing en is nog eens een groot  aantal kinderen getuige van huiselijk geweld. In  de meeste gevallen blijft kindermishandeling on‐ opgemerkt. Daar waar de omgeving wel vermoe‐ dens heeft, is vaak sprake van een handelings‐ verlegenheid bij professionals. Vanuit dit gege‐ ven heeft minister Rouvoet besloten de RAAK‐ methode landelijk in te zetten.    Invoering RAAK  Eind 2008 is in Nederland de invoering van de  regionale aanpak kindermishandeling van start  gegaan. Het doel van de RAAK‐methode is dat  alle instellingen die in een regio met kinderen en  gezinnen werken, kindermishandeling gecoördi‐ neerd en gestructureerd voorkomen, signaleren  en aanpakken.    Scholing  Bekend is dat 3% van de kinderen in Nederland  te maken heeft met huiselijk geweld of kinder‐ mishandeling. Een leraar mag niet denken dat dit  in zijn klas niet gebeurt. Maar het is duidelijk dat  het voor professionals die werken met gezinnen,  ouders of kinderen niet makkelijk is om hiermee  om te gaan of de juiste beslissingen te nemen.  Zijn de twijfels terecht en hoe moet dit dan ver‐ der opgepakt worden? Een onderdeel van de  RAAK‐aanpak is om de professionals hierin nog 

meer te steunen door scholing. Dit betekent niet  dat de professionals het nu niet goed doen. Maar  de opleidingen die beroepskrachten in het verle‐ den hebben gehad, waren nog niet zo uitgebreid  toegespitst op dit onderwerp.    Het is dus ook niet gek dat de professionals van  nu niet altijd weten hoe ze het beste kunnen  handelen. Daar gaan we met de RAAK‐aanpak  dus iets mee doen. Allereerst zullen dit najaar de  deelnemers aan de Netwerken 12‐ en 12+ een  voorlichtingsbijeenkomst bijwonen, aangevuld  met leerkrachten van het basisonderwijs en leid‐ sters van de Stichting Kinderopvang Vianen. Voor  2011 worden met alle betrokken partijen afspra‐ ken gemaakt over een permanente scholing van  hun personeel op dit gebied en het gebruikma‐ ken van de meldcode. Bijzonderheden volgen zo  spoedig mogelijk.       

GEZAMENLIJKE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN  KINDERMISHANDELING  Eén van de belangrijkste prioriteiten van het  werkplan is de introductie en implementatie van  de gezamenlijke meldcode kindermishandeling  en huiselijk geweld. De ministeries van Volksge‐ zondheid, Justitie, Onderwijs en Jeugd en Gezin  bereiden een wetsontwerp voor dat het gebruik  van zo’n gezamenlijke meldcode verplicht stelt  voor alle professionals die werken met gezinnen  en/of kinderen. Deze gezamenlijke meldcode, die  eigenlijk beter hándelingscode zou kunnen wor‐ den genoemd, is bedoeld om ervoor te zorgen  dat professionals actief hándelen als zij vermoe‐ den dat er sprake is van verwaarlozing of mis‐ handeling.     De meldcode bestaat uit een soort stappenplan  waarin 5 stappen opgenomen zijn:   1.  signalen in kaart brengen,   2.  overleg met collega,   3.  overleg met degene om wie het gaat,   4.  een afweging maken en   5.  beslissen of en wat dan de vervolgstap  moet zijn.     Iedere organisatie of vrijgevestigde professional  moet over een meldcode beschikken. Dat geldt  5 

dus ook voor alle onderliggende partijen van het  CJG. In de provincie Utrecht is afgesproken dat er  op hoofdlijnen één gezamenlijke meldcode kin‐ dermishandeling en huiselijk geweld wordt opge‐ steld. Op basis daarvan kan iedere organisatie  zelf een uitwerking maken. Zo wordt het in elke  organisatie duidelijk wie wat wanneer doet.    Digitaal protocol  De volgende stap is het opstellen van een digitaal  protocol als hulp voor de  professionals. Hierin  worden de stappen van de meldcode goed uit‐ gewerkt. In het protocol staat per competentie‐ niveau beschreven wat er verwacht wordt van de  beroepskrachten. Want je kunt niet van een peu‐ terleidster verwachten dat zij weet welke behan‐ deling er nodig is, maar je kunt wel verwachten  dat zij een  signaleringsfunctie heeft. Dit protocol  is nog in ontwikkeling.    Positie CJG binnen de RAAK‐aanpak  De verwachting is dat het CJG de zorg voor kin‐ deren gaat coördineren. Daarom is de borging  van de Raakaanpak binnen het CJG van groot  belang. In de regio worden op dit moment af‐ spraken gemaakt wanneer het CJG ingeschakeld  wordt binnen de Raakaanpak. Dit moet nog ver‐ der vormgegeven worden. Er komt in ieder geval  een checklist voor alle CJG’s. Elk CJG kan aan de  hand hiervan toetsen of de preventie en de aan‐ pak van kindermishandeling genoeg geborgd is in  het CJG. Het CJG zal dus RAAK‐proof gemaakt  worden. Ook het gebruik van de Verwijsindex zal  een bijdrage leveren aan het bundelen van zorg‐ signalen van kinderen. 

VERWIJSINDEX RISICOJONGEREN  De landelijke Verwijsindex Risicojongeren (VIR)  brengt risicosignalen van professionals over jon‐ geren (0‐23 jaar) in een vroeg stadium bij elkaar.  De gemeente Vianen wil tijdig kunnen signaleren  of er iets mis gaat in de ontwikkeling van een  kind of jongere tot 23 jaar. Daarom voert de ge‐ meente de Verwijsindex Midden Nederland in,  samen met de andere gemeenten in de provincie  Utrecht en maatschappelijke partners uit onder  meer de jeugdgezondheidszorg, het maatschap‐ pelijk werk, de jeugdzorg en het onderwijs. Eind  2009 is hiervoor een samenwerkingsconvenant  getekend.    In de Verwijsindex Midden Nederland maken  professionals zoals leerkrachten, hulpverleners  en begeleiders van kinderen en jongeren tot 23  jaar, een melding als ze vinden dat het mis dreigt  te gaan met een jeugdige. Bijvoorbeeld als het  kind of de jongere spijbelt, in aanraking komt  met de politie of drugs gebruikt. Met deze regi‐ stratie wil men vroegtijdig gezamenlijk afgestem‐ de hulp of ondersteuning kunnen bieden. Om de  privacy van kinderen te beschermen staat in het  systeem alleen dát er iets is en niet wát er aan de    hand is. De professional bespreekt meldingen  altijd met de ouders en/of de jongere.  6 

Doel VIR  Het doel van de VIR is het samenbrengen van  signalen waardoor een effectieve en efficiënte  hulpverlening en een tijdige signalering van  (mogelijke) problemen worden bevorderd. Met  behulp van de Verwijsindex is een bovenge‐ meentelijke uitwisseling mogelijk. Dit moet voor‐ komen dat jongeren/ gezinnen door hulpverle‐ nende instanties uit het oog worden verloren bij  een verhuizing en in gevallen waarin ouders elke  hulp structureel mijden. Door het gebruik van de  VIR weten organisaties elkaar sneller te vinden,  waardoor ouders niet langer op meerdere plek‐ ken hetzelfde verhaal hoeven te vertellen.   Ook wordt voorkomen dat er twee of drie hulp‐ verleners in het gezin komen, die dit van elkaar  niet weten.     Het is van groot belang dat snel, goed en gecoör‐ dineerd advies en hulp op maat vanzelfsprekend  worden met als leidraad ‘één gezin, één plan’.  Het risicosignaleringssysteem vormt een goede  digitale ondersteuning voor een betere onderlin‐ ge afstemming tussen hulpverleners.    Zorgcoördinator  Een signaal uit de VIR moet een garantie zijn dat  die samenwerking daadwerkelijk tot stand komt.  Maar om daar toezicht op te houden zal Vianen  straks een zorgcoördinator aanwijzen.   De zorgcoördinator krijgt net als de betrokken  hulpverleners een signaal van de VIR wanneer er  twee of meer meldingen over een jongere zijn  gemaakt. De coördinator ziet er vervolgens op  toe dat de hulpverleners contact met elkaar op‐ nemen en gezamenlijk actie ondernemen. 

  

Implementatie VIR Midden Nederland in volle gang  De implementatie van ‘Verwijsindex Midden Nederland’, met een aansluiting  op de landelijke Verwijsindex Risicojongeren, is in volle gang. Een eerste groep  instellingen en professionals uit de jeugdgezondheidszorg, het maatschappelij‐ ke werk, de jeugdzorg, leerplicht en het welzijnswerk is inmiddels aangesloten.  Het is nu tijd voor de tweede fase van de implementatie. Dit betekent dat  nieuwe organisaties worden aangesloten. Het primair en voortgezet onderwijs  heeft daarbij hoge prioriteit. Ook in beeld zijn peuterspeelzalen, kinderdagver‐ blijven en buitenschoolse opvang.      Voorlichting aan ouders  De komende maand zullen alle ouders/ verzorgers van kinderen in Vianen een  brief ontvangen over de invoering van de verwijsindex. Bij de brief zal een   folder meegestuurd worden met meer informatie. Op die manier willen we alle  ouders/ verzorgers laten weten wat er gebeurt en wat zij daar mogelijk mee te  maken krijgen. In de folder zijn bovendien de rechten van ouders/verzorgers  terug te vinden.    

WERKBIJEENKOMST CJG VIANEN  Onder voorbehoud dat het programma rond komt, kondigen we hier alvast de  volgende werkconferentie rond het CJG Vianen aan.  Op het voorlopige programma staan:  ‐ het schetsontwerp CJG  ‐ samenwerking met het onderwijs  ‐ samenwerking met Bureau Jeugdzorg  ‐ de Verwijsindex  ‐ de RAAK‐methode  ‐ uw vragen en opmerkingen  ‐ hoe ziet onze samenwerking (met u) er uit?      Noteer alvast in uw agenda: Woensdagmiddag 27 oktober 2010, tussen 14.00  en 18.00 uur. Meer bijzonderheden volgen zo spoedig mogelijk.  7 

Gemeente Vianen    Voorstraat 30  Postbus 46 • 4130 EA Vianen  T 0347 369 911  F 0347 374 688  E [email protected]  I www.vianen.nl