NSO ROADMAP 2.0 Nico van Putten NSE, Noordwijk 29 oktober 2010 1
Netherlands Space Office
Inhoud: • • • •
2
Waarom? Proces Strategische clusters Tijdsplanning
Netherlands Space Office
Roadmap 2.0 is onderdeel van NSO Strategie
•
Gebruik staat centraal
•
Benutting van technologische en industriële capaciteiten
•
Synergie tussen deelsectoren
3
Netherlands Space Office
Waarom? •Input voor NSO strategiediscussie en implementatie; •Input voor nationale prioriteitstelling; •Input voor Meerjarenplan Ruimtevaart; •Input voor ESA MC 2012 (NSO advies) (en IPC, THAG, GSTP, TRP, PEP, etc); •Focus en massa (budgetrestricties resource-allocation) •Betere link tussen NL upstream- en downstream activiteiten. •Beslissen welke techn. ontwikkelingen NSO zal ondersteunen (op basis van nat. expertise en markten. (vraagsturing))
4
Netherlands Space Office
Geschiedenis: Roadmaps 1.0
•In 2004 uitgevoerd i.v.m. Actieplan Ruimtevaart •Updates in 2007 •Thema’s product gericht : 24 Thema’s, 54 deelnemende partijen •Primaat lag bij de industriële trekkers •Goed overzicht van ambities, vnl. op korte termijn gericht •Geen rol NIVR •Niet alle partijen praatten mee
5
Netherlands Space Office
Proces •Basis = 26 technology-domains van ESA (ESTMP) 17 Clusters. •Inventarisatie nationale technologieën, expertise, capabilities, etc. •Inventarisatie potentiële toekomstige markten (commercieel & institutioneel) - Klankborden NSO Industrie. •Inventarisatie potentieel kansrijke nieuwe technologieën •Regie NSO •Continue bijhouden en updaten (foto vs film metafoor); •Parallel aan markt inventarisatie (link met commerciële RV);
6
Netherlands Space Office
Technologie clusters • Upstream technologieën in Roadmap 2.0 i.v.m. MC 2012, downstream later • Alle voor ruimtevaart relevante activiteiten in kaart brengen • Filosofie van de indeling: Clusters beslaan alle activiteiten: • Satellieten en componenten • Grondsegment en Operations • Lanceerders • (Diversen) • Gebruikte input voor de indeling: eerdere Roadmaps, PEP, ESA, eigen kennisnetwerk, updates indien nodig • Inhoud Roadmap in Roadmap 2.0 document via website beschikbaar • NSO regisseert: secretariaat, uitnodiging clusterpartners etc. • Sector levert input
7
Netherlands Space Office
Inhoud Cluster Roadmap (draft)
8
1.
I n le id in g a . C lu s t e r d e e ln e m e r s ( T h e m a e ig e n a a r , N S O b e g e le id e r , E S A P o in t o f c o n t a c t , In d u s tr ië le p a r t n e r s , K e n n is p a r tn e r s ( in s tit u te n e n u n iv e r s ite it e n ) ) b . B e s c h r ij v in g p r o c e s v a n s a m e n s t e llin g d o s s ie r in h o u d c . K o r te h is to r ie d . R e v is ie in d e x
2.
S a m e n v a tt in g ( b e s c h r ij v in g te c h n o lo g ie , c o n c l u s ie s in c l. v is u e le r o a d m a p )
3.
M a r k t p e r s p e c tie v e n a . G e b r u ik e r s b e tr o k k e n h e id b . E S A m is s ie p e r s p e c t ie v e n ( in c l. v e r w a c h te o m z e tc ijf e r s ) c . In s tit u tio n e e l p e r s p e c ti e f ( n o n - E S A ) ( in c l. v e r w a c h te o m z e tc ijf e r s ) d . C o m m e r c ie e l p e r s p e c t ie f ( in c l. v e r w a c h t e o m z e tc ijf e r s ) e . T e c h n o lo g ie e is e n d i e v o o r t v l o e ie n u it d e z e m a r k t p e r s p e c tie v e n
4.
S ta t u s te c h n o lo g ie a . O v e r z ic h t t e c h n o lo g ie ( w e r e ld w ijd ) b . T e c h n o lo g ie o n t w ik k e lin g in E S A / E u r o p e e s p e r s p e c t ie f c . A f b a k e n in g N L te c h n o lo g ie th e m a ’s d . S t a t u s p e r N L te c h n o lo g ie t h e m a • … • … e . C o n c u r r e n t ie p o s it ie e n b e n c h m a r k in g p e r N L te c h n o lo g ie th e m a f. S a m e n w e r k in g in N L b in n e n d e r u im te v a a r t g . In te r n a t io n a le a a n s lu it in g e n s a m e n w e r k in g h . S p in - in e n s p in - o f f m o g e lijk h e d e n ( in c l. v e r w a c h t e o m z e tc ijf e r s ) i. S W O T - a n a ly s e N L c o n s o r t iu m j. T r e n d s p e r N L t e c h n o lo g ie th e m a • In te r n a t io n a le t r e n d s ( h u id ig e , m id d e lla n g e e n la n g e t e r m ijn ) • T o e k o m s tig e tr e n d s ( h u id ig e , m id d e l la n g e e n la n g e t e r m ijn ) k. Roadm ap • B e s c h r ij v in g v o o r g e s te ld e o n t w ik k e lin g e n in p e r s p e c t ie f v a n g e s c h e ts t e to e k o m s tig e to e p a s s in g e n • T ijd s c h e m a ( b e g in p u n t : n u lo p e n d e o n t w ik k e lin g e n , e i n d p u n t : 2 0 1 3 o f la t e r in d ie n r e le v a n t) • K o s te n s c h e m a ( p r o je c te n t a b e l) , ( in c l. d e e ln e m e r s , b e s ta a n d e n a a n t e v r a g e n b u d g e t , f in a n c ie r in g s b r o n n e n b ij E S A , n o n - E S A , n a tio n a a l… ) • B e s c h r ij v in g v o o r g e s te ld e p r o je c t e n ( z ie f o r m a t ) Im p le m e n t a tie s t a t u s r o a d m a p ( le v e n d d o c u m e n td e e l)
Netherlands Space Office
Strategische clusters
•Clusters gebaseerd op ESTMP •Gegroepeerd op overeenkomstige technologieën •Overwegingen: Continuïteit en nieuwe toepassingen, identificatie kraamkamer, identificatie synergie (Spin in/off) •Per cluster meerdere Roadmaps mogelijk. •Clusterindeling komt via website beschikbaar
9
Netherlands Space Office
Cluster overzicht o p m e r k in g 1 R u im t e s e g m e n t 1 . 1 P a y lo a d / D e t e c t o r e n / C o m m u n ic a t ie s u b -r o a d m a p s : z e n d e r , o n tv a n g e r , o p t ic a , e le k t r o n ic a , t e le s c o o p , s p ie g e l
1 E M - s p e c t r u m – O p t is c h – A c t ie f / P a s s ie f 2 3 4 5
s u b -r o a d m a p s : z e n d e r , o n tv a n g e r , e le k t r o n ic a , a n t e n n e
E M - s p e c t r u m – R a d io ( R F ) – a c t ie f / p a s s ie f A n d e r m e e t g r o o t h e d e n - a f s t a n d / t ij d A n d e r e m e e t g r o o t h e d e n - s n e lh e id / v e r s n e llin g / z w a a r t e k r a c h t A n d e r e m e e t g r o o t h e d e n - in s it u s e n s in g 1 . 2 P la t f o r m t e c h n o lo g ie
6 7 8 9
s u b -ro a d m a p s: se n so re n , a c tu a to re n , s y s te m e n (A O C S e n GNC)
A O C S : s e n s o re n , G N C - a c tu a to re n , s y s te m e n O n b o a r d C o m m u n ic a t ie O n b o a r d s o ftw a r e , d a ta s y s te m s ( s a t e llie t ) P r o p u ls ie
1 0 S p a c e c r a f t b u s , S t r u c t u r e s / K o u d e s t r u c t u r e n / C o m p o s ie t e n 1 1 E le k t r is c h s u b s y s t e e m : Z o n n e p a n e le n 1 2 E le k t r is c h s u b s y s t e e m : e le k t r is c h e d is t r ib u t ie 1 3 W a r m t e h u is h o u d in g 1 4 2 G r o n d s e g m e n t : E G S E , T M / T C , T T & C , S im u la t ie s 1 5 3 M is s ie o p e r a t ie s : M is s io n C o n t r o l/ G N C a r c h it e c t u u r , S S C / b a a n & c o n s t e lla t ie 1 6 4 L a n c e e rd e rs : o n ts te k e rs e n th ru s te rs
17
5 D iv : E n v ir o n m e n t a l c o n t r o l L if e S u p p o r t ( E C L S ) e n I n - s it u R e s o u r c e u t ilis a t io n (IS R U )
Netherlands Space Office
s u b -ro a d m a p s: S /c b u s, s/c s t r u c t u r e s , la u n c h e r s t r u c t u r e s , c o m p o s ie t e n ( t e c h n o lo g ie )
s u b -ro a d m a p s: w h h v o o r d e te c to re n (c ry o g e e n ), w h h v o o r s / c ( n ie t - c r y o g e e n ) s u b -ro a d m a p s: E G S E , T M /T C , T T & C , S im u la t ie s s u b - r o a d m a p s : M is s io n C o n t r o l/ G N C a r c h it e c t u u r , S S C / b a a n & c o n s t e lla t ie s u b -ro a d m a p s : o n ts te k e rs e n th ru s te rs s u b - r o a d m a p s : E n v ir o n m e n t a l c o n t r o l L if e S u p p o r t ( E C L S ) e n I n s it u R e s o u r c e u t ilis a t io n ( I S R U )
Clusterevaluatie • Cluster beoordeling door NSO bepaalt prioriteit •Beoordelingsaspecten: 1. Gebruik staat centraal 1.a. Perspectief/kansen op institutioneel gebruik in NL 1.b. Perspectief/kansen op commercieel gebruik 2. Optimale technologiebenutting en synergie 2.a. Technologische heritage en expertise 2.b. Samenwerking in NL binnen de RV 2.c. Internationale aansluiting (ESTEC, ESA en EU harmonisatie) 2.d. Synergie binnen en buiten RV (spin-off /spin-in) •Beoordeling wordt nog nader uitgewerkt 11
Netherlands Space Office
vernieuwde Planning
•
29 oktober ‘10 Ruimtevaart Netwerkbijeenkomst
•
15 december ‘10 Aanmelden Roadmap thema’s bij NSO: • Omschrijving Technologie thema; • Beschrijving bestaande en beoogde markten; • Deelnemers in het cluster en hun beoogde inbreng; • Max. omvang 2 A4;
• • • • •
Medio januari ‘11 Go-Ahead Roadmap 2.0 op door NSO geselecteerde thema’s en toewijzing NSO “regisseurs” Medio maart ‘11 Eerste oplevering Roadmaps 2.0 Medio april ‘11 Commentaar NSO op Eerste oplevering Medio juni ‘11 Tweede oplevering Roadmaps 2.0 in definitieve vorm Oktober ‘11 Ruimtevaartnetwerk over resultaten Roadmap 2.0
NSO contactpersoon: Luc Boumans (
[email protected]; tel.088 602 4536) 12
Netherlands Space Office
Bijlagen
Netherlands Space Office
Technologie inventarisatie RV-project ervaring?
Recurring business?
Voldoende heritage in NL?
Aansluiting bij welke brede techn. Ontwikkeling?
Commercieel gebruik?
Gebruik voor kleine satellieten?
1 Ruimtesegment 1.1 Payload/Detectoren/Communicatie 1.1.1.1 EM-spectrum – Optisch – Actief Technologie / Capability Laser, optoelectronica, laserdetectoren Meetgrootheid / Principe IR, VIS, UV Partijen Cosine, TUD-DEOS, … Programma's (lop. en toek.) TBD Laseraltimeter, microlaser, laserspectrometers/Product / Output analysers, Laser Mass Spectrometer, LIDAR Planeetonderzoek (Europa en andere manen), Ruimtetoepassing aardobservatie, kleine missies, remote sensing Andere toep. (spin-out) Vliegtuig remote sensing, UAV, microscopen Potential new key technology Microlaser Huidig Primair gebruik/markt Wetenschap Toekomstig gebruik
M Nee Fotonica Ja Nee Nee Toelichting: Laser on a chip samen met integratie van optische elementen maakt kleine multipurpose detectoren mogelijk met klein verbruikt vermogen. De levensduur van lasers is nog beperkt. NL kleine speler. Assessment:
Netherlands Space Office
Clusterindeling (1) 1 Ruimtesegment 1.1 Payload/Detectoren/Communicatie 1.1.1.1 EM-spectrum – Optisch – Actief Referentie ESA tech tree 17 A, 23 B IV 1.1.1.2 EM-spectrum – Optisch – passief Referentie ESA tech tree 16 A I, II, 16 B I, II, III, 16 C I, II, IV, V, 17 B I,II, III, IV, V, VI, 17 C II, III, 20 B I II, 23 B IV 1.1.1.3 (Uitlees, micro, opto) electronica Referentie ESA tech tree 23 A I, II, 23 B I, III, IV, VII, VIII 1.1.2.1 EM-spectrum – Radio (RF) – actief Referentie ESA tech tree 06 E III, 07 A I II III IV V, 12 A III, 23 B VII 1.1.2.2 EM-spectrum – Radio – passief Referentie ESA tech tree 12 A II, 12 A III, 17 C I, 23 B III 1.1.3.1 Ander meetgrootheden - afstand/tijd Referentie ESA tech tree 6 E V, 16 C III 1.1.3.2 Andere meetgrootheden - snelheid / versnelling / zwaartekracht Referentie ESA tech tree 15 A IV, 15 E, 23 B VIII 1.1.3.3 Andere meetgrootheden - in situ sensing Referentie ESA tech tree 14 A I, 17 C III
15
Netherlands Space Office
Clusterindeling (2) 1.2 Platformtechnologie 1.2.1 AOCS 1.2.1.1 AOCS - sensoren Referentie ESA tech tree 5 B I II 1.2.1.2 AOCS / GNC - actuatoren Referentie ESA tech tree 15 A I, II, IV, V 1.2.1.3 AOCS - systemen Referentie ESA tech tree 5 B I, II 1.2.2 Onboard Communicatie Referentie ESA tech tree 06 A III 1.2.3 On board software 1.2.3.1 Onboard Data Systems Referentie ESA tech tree 01 A I II III, 02 A II, 1.2.4 (satelliet) Propulsie Referentie ESA tech tree 19 A I, 19 B I, 20 C I, II, III 1.2.5 Spacecraft bus 1.2.5.1 Structures Referentie ESA tech tree 20 G I IV, 20 K I 1.2.5.2 Composieten Referentie ESA tech tree nog niet opgenomen 1.2.6 Elektrisch subsysteem 1.2.6.1 Zonnepanelen Referentie ESA tech tree 03 B I, 15 B, 20 C I, II, III , 20 F I 1.2.6.2 elektrische distributie Referentie ESA tech tree 01 C I, II 1.2.7 Warmtehuishouding 1.2.7.1 Instrument Koeling Referentie ESA tech tree 21 B II, III 1.2.7.2 Subsystemen/componenten Referentie ESA tech tree 21 A III, 21 B II,III, 21 D I III
16
Netherlands Space Office
Clusterindeling (3) 2 Grondsegment 2.1 EGSE Referentie ESA tech tree 8 D II 2.2 TM/TC, TT&C Referentie ESA tech tree 12 B I 2.3 Simulaties Referentie ESA tech tree 02 C, 08 C I 3 Missie Operaties 3.1 Data processing Referentie ESA tech tree 01 A I, 02 C, 09 C III 3.2 Operation control 3.2.1 Mission Control Referentie ESA tech tree 3.2.2 Guidance Navigation and control (GNC) architectuur / Space System Control Referentie ESA tech tree 05 B I, II 3.2.3 Baan & Constellatie Referentie ESA tech tree 10 A I, II, III 4 Lanceerders 4.1 Ontstekers en thrusters Referentie ESA tech tree 18 A IV, 18 B II, IV, 18 C I, 18 D I, 19 A II, 19 D III, 20 B I, II, 20 K I 4.2 Koude structuren Referentie ESA tech tree 20 G I, IV, 20 A II III 5 Diverse 5.1 Environmental control Life Support (ECLS) en In-situ Resource utilisation (ISRU) Referentie ESA tech tree 22 A I, II 5.2 Experimenteer faciliteiten ISS Referentie ESA tech tree 14 A I, 14 C V 5.3 Robotarm Referentie ESA tech tree 13 A I, II, 13 B I, II
17
Netherlands Space Office
Financieringsinstrumenten ESA Programme
TRL 1
TRL 2
TRL 3
TRL 4
TRL 5
TRL 6
TRL 7
TRL 8
TRL 9
Domain
TRP
All
CTP
Science
EOEP
Earth Observation
ARTES 345
Telecommunication
GNSS Evolution
Navigation
FLPP
Launchers
Aurora-ETP
Robotic Exploration
THEP
Human Exploration and Tranport
GSTP
All but Telecom
Nationaal PEP
Alle clusters
Netherlands Space Office