NS Dienstregeling 2007 + 2009: achtergronden Inleiding De CDA fractie in de gemeenteraad van Dordrecht heeft in een brief (van 1 mei 2006} verzocht de consequenties en effecten van de nieuwe dienstregeling van de NS voor Dordrecht te bespreken. Op 16 mei 2006 heeft de agendacommissie ingestemd met het voorstel de brief eerst in een hoorkamer te agenderen en vervolgens in een opiniekamer. Op 13 juni 2006 is dit onderwerp in de hoorkamer aan de orde geweest. Tijdens de hoorkamer is toegezegd het college te vragen schriftelijk de benodigde informatie aan te leveren. Bijgaande notitie vormt de weerslag van dit verzoek. In deze notitie komen achtereenvolgens aan bod: • Procesaspecten dienstregeling • Positie Dordrecht (verleden, heden, toekomst) • •
Gebruik trein Gebruik trein gerelateerd aan de toekomstige veranderingen
Procesaspecten dienstregeling Om een juist kader te hebben is het van belang te schetsen op welke wijze de NS wordt aangestuurd en welke mogelijkheden er zijn om invloed op de NS uit te voeren. Per 1 januari 2005 is de vervoerconcessie hoofdrailnet (HRN) van kracht op basis van de nieuwe Concessiewet. Tot het jaar 2005 sloot de minister van Verkeer en Waterstaat elk jaar een tijdelijk contract af met NS (conform overgangscontract II). Na afloop van de concessie in 201 5 wil het Ministerie van Verkeer en Waterstaat het management van de NS openbaar gaan aanbesteden (managementaanbesteding). Als NS slecht functioneert en het contract wordt niet nagekomen, dan kan een managementaanbesteding al vanaf 2008 plaatsvinden. In de vervoerconcessie HRN zijn eisen opgenomen op het gebied van het voldoen aan de vervoersvraag, het waarborgen van een verantwoorde mate van veiligheid ten behoeve van zowel de reizigers als het personeel, punctualiteit, de beschikbaarheid van zitplaatsen en het geboden serviceniveau (reinheid van stations en treinen en de informatievoorziening aan de reiziger). Ten aanzien van de vervoersvraag is van belang dat NS moet voldoen aan de volgende minimumeisen: • NS bedient gedurende de dagperiode van 06.00-24.00 uur: 1 °. de 'grote' stations (i.c. Dordrecht CS): twee keer per uur in iedere richting; 2°. de 'overige' stations: twee keer per uur in iedere richting in de spits en een keer per uur in iedere richting buiten de spits; Concreet betekent dit dat NS Reizigers binnen de randvoorwaarden van de vervoerconcessie vrijheid van handelen heeft. In de vervoerconcessie zijn ook proceseisen opgenomen ten aanzien van het opstellen van het zogeheten vervoerplan (dienstregelingplannen volgend jaar). NS stelt, na overleg met consumentenorganisaties, met de infrastructuurbeheerder en met decentrale overheden een vervoerplan op. De decentrale overheden zijn daarbij expliciet vermeld: de decentrale overheden
Notitie NS dienstregeling
1 van 5
verenigd in IPO en SKVV waarbij per logisch samenhangend vervoerkundig gebied en in nationale samenhang de wensen van de decentrale overheden en die van NS besproken worden. Binnen de Zuidvleugel is voor het hiervoor genoemde overleg een bestuurlijk platform ingesteld: het bestuurlijk spoor overleg (BSO), met als deelnemers de provincie Zuid-Holland, het Stadsgewest Haaglanden, de Stadsregio Rotterdam en NS Reizigers. Het BSO wordt ondersteund door een ambtelijk spooroverleg (ASO}. Naast de hiervoor genoemde organisaties zijn daarbij ook de regio's Drechtsteden, Midden-Holland en Holland Rijnland vertegenwoordigd. Het vervoerplan 2007 is binnen deze gremia besproken.
Positie Dordrecht (verleden, heden, toekomst) vanuit product Het is van belang de positie van Dordrecht in het hoofdrailnet te schetsen, omdat daarmee de geuite bedenkingen in het juiste perspectief te kunnen plaatsen. Daartoe wordt allereerst in onderstaande tabel geschetst hoe per richting de bediening de afgelopen jaren is geweest en de verwachte verandering daarin. De richting Gorinchem staat daarbij niet genoemd, vanwege het feit dat dit niet tot het hoofdrailnet behoort en de gemeente middels deelname aan de M er w ede Li n ge Lij n meer direct betrokken is. Basisbediening Dordrecht (excl spitstoevoegers} t/m 1998
1998 - 2002
2003 - 2007
2008
Vanaf 2009
Richting R'dam
Richting Breda
Richting R'daal
1 internat/uur 2 IC/uur 1 snel/uur 2 stop/uur 1 internat/uur 4 IC/uur 2 snel/uur 2 stop/uur 1 internat/uur 4 IC/uur 2 snel/uur 4 stop/uur 4 IC/uur 2 snel/uur 4 stop/uur 6 IC/uur 4 stop/uur
1 IC/uur 2 snel/uur
1 internat/uur 1 IC/uur 1 stop/uur
2 IC/uur 1 stop/uur
1 internat/uur 1 IC/uur 1 stop/uur
2 IC/uur 1 stop/uur
1 internat/uur 1 IC/uur 1 stop/uur
2 IC/uur 1 stop/uur
2 IC/uur 1 stop/uur
2 IC/uur 1 stop/uur
2 IC/uur 1 stop/uur
Bij deze tabel past nog de opmerking dat in 1998 ook al de mogelijkheid werd geopperd de internationale trein (Beneluxtrein) niet meer in Dordrecht te laten stoppen. Er is toen voor gekozen om nog wel in Dordrecht te blijven stoppen en niet meer in Leiden te stoppen. Bovenstaande tabel laat kortweg zien: • Veranderingen Dordrecht 2007 betreffen alleen eventuele "minutenwijzigingen"; het aantal treinen en bestemmingen verandert NIET; •
Veranderingen Dordrecht 2008 (eerste fase HSL) leiden ertoe dat de internationale trein "Benelux" via de HSL gaat rijden en niet meer te Dordrecht zal stoppen. Tussen
Notitie NS dienstregeling
2 van 5
•
Dordrecht en Roosendaal - Zeeland komt een vervangende Intercity, zodat Dordrecht met Roosendaal en Zeeland 2 keer per uur een intercity verbinding behoudt; Veranderingen Dordrecht 2009 (HSL volledig in gebruik) zullen betekenen dat in alle richtingen de vertrektijdstippen zullen wijzigen. Tevens gaat de Intercity naar Schiphol Amsterdam via Haarlem rijden en op een aanta! haltes extra stoppen. Tussen Dordrecht en Haarlem ontstaat zo een kwartierdienst Intercity die stopt te Rotterdam Blaak (metro knooppunt), - Centraal, Schiedam (metro knooppunt), Delft, Den Haag HS, -Laan van NOI (knooppunt RandstadRail), Leiden, Heemstede-Aerdenhout, Haarlem en elk half uur verder naar Amsterdam Sloterdijk en -Centraat. Tevens betekent dit dat de stoptreinen richting Rotterdam in (nagenoeg) kwartierdienst naar Den Haag Centraal rijden (in huidige situatie valt er een gat van ca 20 minuten) in het kader van eerste fase "Stedenbaan".
Op het verdwijnen van de "Benelux" en het integreren van de term sneltrein/IC na, verandert er eigenlijk dus pas echt iets in 2009. Voor de twee reisrelaties die tijdens de hoorkamer nadrukkelijk aan de orde zijn gekomen is in onderstaande figuren de reistijdontwikkeling in de dienstregeling 2009 weergegeven (indicatief, want nog volop in ontwerp).
Dordrecht - Schiphol: 2008
2009 Tot 5x/u met HSA Overstap Rotterdam Vanaf ca 45'
2x/u rechtstreeks per IC Ca 1uOO'
4x/u met IC Overstap Leiden Ca 1u15' Tijden nog indicatief
Dordrecht - Amsterdam C: 2008
2009 Tot 5x/u met HSA Overstap Rotterdam Vanaf ca 1uOO'
4x/u rechtstreeks (IC/snel) Vanaf ca 1u20"
4x/u met IC (2x rechtstr, 2x overstap) Ca 1u30' Tijden nog indicatief Notitie NS dienstregeling
3 van 5
Uit voorgaande figuren blijkt dat er met de komst van HSA meer keuzemogelijkheden ontstaan. Ondanks het feit dat nog niet bekend is welke tarieven HSA zal gaan rekenen, mag echter we! de verwachting worden uitgesproken dat in de spitsen sprake zal zijn van een hoger tarief dan van de NS.
Gebruik treinvervoer (markt) Het gebruik van de trein vanuit / naar Dordrecht heeft de laatste 1 5 jaar een groei te zien gegeven. In bijgaande tabel wordt dit weergegeven. Voor de periode tot 2010 verwacht NS nog een lichte groei. Dordrecht In/uïtstappers 1990 16.000 1995
18.049
2000/01 2001/02 2002 2003 2004 2005 2010 (prognose)
19.162 19.384 19.756 19.140
19.093 20.338 Ca 23.000
Om een zuiverder beeld te krijgen of Dordrecht in de huidige situatie goed of slecht wordt bediend zijn in onderstaande tabel een aantal min of meer vergelijkbare steden weergegeven met aantallen in- en uitstappers, aantal inwoners en de treinbediening. Station Aantal in-/uitstappers (2005) Aantal inwoners Aantal vertrekkende treinen/spitsuur I2006Ï, beide richtingen 20.338 118.821 2 Internat Dordrecht 9 snel/IC 1 0 stop 24.775 95.090 Delft 8 snel/IC 8 stop Gouda 18.485 71.386 6 snel/IC 1 2 stop Tilburg 26.555 200.380 8 snel/IC 4 stop 169.709 6 snel/IC Breda 22.869 6 stop Zoetermeer 116.979 2 snel/IC 7.758 2 stop Leiden 57.318 118.069 16 snel/IC 1 0 stop Conclusie uit deze tabel mag zijn dat Dordrecht, rekening houdend met aantallen in- en uitstappers en gerelateerd aan het aantal instappers een goede treinbediening kent.
Notitie NS dienstregeling
4 van 5
De ruim 20.000 in- en uitstappers hebben natuurlijk verschillende bestemmingen. De belangrijkste bestemmingen / herkomsten zijn weergegeven in onderstaande tabel: Gebruik J> 20% van aantal reizigers
Naar Rotterdam Centraal
10-20% van aantal reizigers 5-10% van aantal reizigers
Rotterdam Blaak
3-5% van aantal reizigers
o. a. Gorinchem, Delft, Den Haag HS
1,5 %van aantal reizigers
o. a. Amsterdam Centraal, Schiphol
Breda, Den Haag Centraal
Gebruik trein (markt) gerelateerd aan positie Dordrecht 2009 (product) De wijzigingen die door NS Reizigers worden voorgesteld voor 2009 zijn onderstaand weergegeven per belangrijke reisrelatie. Op deze wijze is het mogelijk inzicht te krijgen in de hoeveelheid reizigers die voor- of nadeel ervaren van de voorgestelde wijzigingen. Reisrelaties >_ 20% van aantal reizigers: • Dordrecht - Rotterdam Centraal: Blijft 6 snel/IC treinen/uur ( + 4 stop). Reistijd vergelijkbaar Reisrelaties 10-20% van aantal reizigers: • Dordrecht - Rotterdam Blaak: Was 2 snel en 4 stop, wordt 4 IC's/uur en 4 stop/uur. Snelste reistijd ca 2' sneller, omdat IC niet te R'dam Lombardijen stopt Reisrelaties 5-10% van aantal reizigers: • Dordrecht - Breda: Blijft 2 IC en 1 stop per uur. Reistijd vergelijkbaar • Dordrecht - Den Haag CS: Naast 2 rechtstreekse IC's zal vanaf 2009 elk kwartier ook een rechtstreekse stoptrein naar Den Haag Centraal rijden (Stedenbaan). Omdat deze stoptrein onderweg ingehaald wordt, is IC altijd meest aantrekkelijk Reisrelaties 3-5% van aantal reizigers (selectie): • Dordrecht - Gorinchem: wordt vanaf 2007 gereden door Arriva. Vanaf eind 2009 frequentieverdubbeling t.g.v. verbeteringen Merwede Linge Lijn. Dan 4 keer per uur een trein overdag. • Dordrecht - Delft: was rechtstreeks 2 snel/uur (en 4 stop/u), wordt 4 rechtstreekse IC/uur (en 4 stop/u) • Dordrecht - Den Haag HS: blijft 6 snel/IC treinen/uur, reistijd vergelijkbaar Minder dan 3% (selectie) • Dordrecht - Amsterdam Centraal: (ca 1,5%}: Was 2x/u rechtstreekse IC (ca 1u20) en 2x/u rechtstreekse sneltrein (ca 1u30) (t/m 2007 ook met internat, in ca1u12'); o Wordt 4x/u IC (waarvan 2 rechtstreeks en 2 overstap in Leiden}, ca 1u30 of o Tot 5x/u met HSA vanaf ca 1uur incl overstap in Rotterdam • Dordrecht - Schiphol: (ca 1,5%}: Was 2x/u rechtstreekse IC (ca 1u) (t/m 2007 ook met internat in ca 55'}; Wordt 4x/u IC met overstap in Leiden in ca 1 ui 5 of Tot 5x/u met HSA vanaf ca 45min incl overstap in Rotterdam
Notitie NS dienstregeling
5 van 5
