PICASSO
U ITGAVE
N R.2 febr
MAGAZINE
2005
I N H O U D O P G AV E
TA I L O R E D C A R E
P A G . 1 Tailored Care: Kanttekeningen van een
Dit is al weer het 2e nummer van PICASSO Magazine. Dit nummer staat in het teken van zorg op maat, ook wel ´Tailored Care´ genoemd. Meer en meer is men het erover eens dat de patiëntbehoefte centraal moet staan in de
COPD-patiënt P A G . 2 Kanttekeningen van een COPD-patiënt
gezondheidszorg. Tailored Care is een term die heel vaak gebezigd wordt, maar zoals meerdere vernieuwingen in de
(vervolg)
zorg heeft het verschillende betekenissen voor verschillende belanghebbenden.
Aanbevolen door...
In dit magazine belichten we een aantal visies op Tailered Care en nodigen we u als lezer uit om hierop te reageren via
Woelige tijden: Zienswijze van
onze nieuwe PICASSO Portal: www.picassovoorcopd.nl (meer over deze portal op de achterpagina).
zorgverzekeraar Achmea Geen panacee: Zienswijze van het
Met ondersteuning van PICASSO voor COPD houden Kernprojecten Nijmegen en Bocholtz zich bezig met onderzoek
Astma Fonds
gericht op Tailored Care. In dit Magazine wordt kort de onderzoeksaanpak van deze projecten beschreven. Daarnaast
P A G . 3 Geen panacee (vervolg)
maakt u nader kennis met de visies van Kernteamleden dr. Wesseling en dr. Sachs.
Tailored Care vanuit het oogpunt van PICASSO voor COPD
Het gaat niet alleen over Tailored Care in dit Magazine. PICASSO heeft succes geboekt in de gesprekken met het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, die namens de Stichting Ketenkwaliteit het programma ´Doorbraak
P A G . 4 Symposium feiten
Aanbevolen door...
COPD´organiseert. Dit programma heeft een belangrijke overlappende doelstelling met PICASSO: het verbeteren van de
P A G . 5 Kernproject Nijmegen
COPD-zorg door ondersteuning van regionale multidisciplinaire initiatieven. Vorig jaar zijn gesprekken gestart met het CBO
P A G . 6 Kernproject Bocholtz
om activiteiten in dit kader op elkaar af te stemmen en zodoende een optimaal ondersteuningsaanbod te kunnen genereren.
P A G . 7 PICASSO en CBO bundelen de krachten
Eind januari is definitief akkoord gekomen om dit ondersteuningsaanbod gezamenlijk onder de aandacht te gaan brengen.
Aanbevolen door...
Dit traject start in maart en wordt binnen PICASSO ondergebracht onder de noemer PICASSO Support. Meer hierover op
P A G . 8 Kernteamlid: Dr. Geertjan Wesseling
pagina 7.
P A G . 9 Kernteamlid: Dr. Alfred P.E. Sachs P A G . 10 Introductie PICASSO Portal
K A N T T E K E N I N G E N V A N E E N C O P D - P AT I Ë N T Door Joost van der Burgh COPD-patiënt Als ervaringsdeskundige met ernstig COPD lijkt het me zinvol om bij het thema ´Tailored Care´ vanuit het patiëntenperspectief
Patiënt
vanuit oogpunt
Astma Fonds
CARE
vanuit oogpunt
TAILORED
enige kanttekeningen te plaatsen. Tailored Care betekent voor mij dat de behandeling van de COPD-patiënt wordt afgestemd op individuele ziektekenmerken en gerelateerde zorgbehoeften, waarbij een goed gecoördineerde multidisciplinaire aanpak geboden is. De afgelopen jaren heb ik met veel lotgenoten met ernstig COPD gesproken voor wie Tailored Care steeds belangrijker wordt. Door deze contacten heb ik een goed beeld gekregen van deze categorie COPD-patiënten, van hun zorgbehoeften en hoe de COPD-zorg hieraan voldoet.
vanuit oogpunt
Zorgverzekeraar
Tailored Care in de praktijk In de praktijk komt bitter weinig van Tailored Care terecht. Een van de belangrijkste oorzaken is het tekort aan zorgaanbod in verschillende disciplines, zoals huisartsen die overbelast zijn of geen interesse in COPD tonen, niet direct beschikbare tweede lijnszorg, tekort aan longverpleegkundigen voor voorlichting en begeleiding, en te weinig mogelijkheden voor fysiotherapie voor ernstige COPD-patiënten. De andere hoofdoorzaak waardoor er weinig van Tailored Care terecht komt is de organisatie van multidisciplinaire zorg. Met zorgbudgetten die onder druk staan is aan het zorgaanbod wellicht niet al te veel te doen, maar aan het multidisciplinair werken moet toch zonder grote investeringen een hoop te verbeteren zijn. Hoewel de schotten in de zorg moeilijk te slechten lijken, is het van groot belang voor de COPD-patiënt dat disciplines goed met elkaar communiceren. Dit zou een nationaal punt van actie moeten zijn. Standaarden en Richtlijnen De zorg maakt gebruik van standaarden en richtlijnen. Deze zijn in het algemeen gebaseerd op onderzoek en zijn van toepassing op de ‘gemiddelde’ COPD-patiënt. Het is mij opgevallen dat iedere (ernstige) COPD-patiënt weer anders is, zoals met het reageren op medicijnen en prikkels. Kortom, er is een breed spectrum van COPD-patiënten hetgeen betekent dat wat geldt voor de ‘gemiddelde’ COPD-patiënt niet van toepassing hoeft te zijn voor de individuele COPD-patiënt. Een goed voorbeeld uit de praktijk is het door de huisarts voorschrijven van antibiotica bij exacerbaties. Het is mij opgevallen dat een aantal COPD-patiënten er baat bij heeft om bij een beginnende exacerbatie onmiddellijk antibiotica te gebruiken, hetgeen de exacerbatie in de kiem kan smoren. Huisartsen hebben de neiging vast te houden aan de standaard en te wachten tot de COPD-patiënt flinke koorts krijgt, waarbij de COPDpatiënt er intussen heel slecht aan toe is. De ervaringen van en met een COPD-patiënt moeten naast de richtlijnen een belangrijk gegeven zijn bij het vaststellen van een behandeling.
Initiatief van:
V E R V O LG O P PA G . 2
AAN BEVOLE N DOOR… Ir. J. van der Burgh,
V E R V O L G A R T I K E L PA G . 1
Een indicatie dat de huisarts in de ogen van de patiënt niet adequaat reageert op hun zorgvraag en dus geen zorg op maat zou
K A N T T E K E N I N G E N VA N E E N C O P D - PAT I Ë N T
leveren. Hier wordt zichtbaar dat chronische patiënten jarenlang met hun aandoening moeten leven en deze moeten integreren in hun specifieke situatie. Patiënt-zijn wordt deel van hun leven. Vanuit die situatie hebben patiënten hun eigen unieke kennis
COPD-patient
van zaken en hun eigen unieke problemen die ze b.v. aan de huisarts voorleggen, die daarop dan een te weinig specifiek ant-
Wat kan de COPD-patiënt zelf doen?
Richtlijnen Ketenzorg COPD
Het is mij opgevallen dat ernstige COPD-patiënten die in meer of mindere mate aan zelfmanagement doen beter met hun
Deze multidisciplinaire richtlijn is, als
ziekte omgaan en ook mentaal sterker zijn. Met zelfmanagement kan de COPD-patiënt zijn eigen bijdrage leveren aan Tailored
woord heeft. De kwaliteit van de zorg kan beter in de ogen van de patiënt.
onderdeel van het ‘Levend kwaliteits-
Care, en hoewel dit niet voor iedere COPD-patiënt haalbaar lijkt, is voor zeer velen hiermee nog heel veel te winnen. De eerste
systeem COPD’, een document met
en belangrijkste stap naar zelfmanagement is voorlichting. De COPD-patiënt dient te weten wat COPD is en wat er aan
De zorg voor chronisch zieken zoals huisarts en specialist die leveren, is een door de tijd heen veranderend complex van inter-
aanbevelingen en handelingsinstruc-
gedaan kan worden. Dit laatste omvat o.a. gebruik en werking van medicijnen, stoppen met roken, belang van bewegen en
venties door diverse groepen van aanbieders. En dit in wisselende samenhang in een steeds andere organisatorische omge-
ties, ter ondersteuning van de dage-
goed eten, je grenzen kennen en ademhalingstechnieken. Na goede voorlichting is de stap naar zelfmanagement niet zo groot,
ving. Deze zorg kan alleen blijven functioneren wanneer maatregelen genomen worden die de kwaliteit, de toegankelijkheid en
lijkse praktijkvoering van de diverse
al dient de COPD-patiënt natuurlijk wel over de nodige zelfdiscipline en relativeringsvermogen te beschikken. Succesvol zelf-
de betaalbaarheid van het systeem garanderen. Dit is de verantwoordelijkheid van de overheid in samenwerking met zorgaan-
zorgverleners die betrokken zijn bij
management bevordert het zelfvertrouwen van de COPD-patiënt, mede door het gevoel dat de ziekte onder controle is.
bieders en (samenwerkende) patiënten. Deze maatregelen zijn bijna allemaal gebaseerd op standaardisering en modelvorming
de zorg voor COPD patiënten.
Standaardisering versus individuele zorg
met beperking van keuzevrijheid voor arts en patiënt, tenzij men bereid is om extra kosten zelf te dragen. Een van de instrumen-
Organisatie: Astmafonds, NVALT,
Concluderend: de COPD-zorg zou meer moeten investeren in voorlichting en begeleiding naar zelfmanagement om daarmee
NHG-CAHAG, CBO
de kwaliteit van leven van vele COPD-patiënten te verbeteren. Hier ligt een duidelijke taak voor longverpleegkundigen en
based practice. Dat wil zeggen dat alleen die zorg wordt verleend (en vergoed) die bewezen effectief is, waarbij het bewijs
Op de PICASSO Portal vindt u de
praktijkondersteuners.
wordt geleverd op basis van wetenschappelijk onderzoek. Welke zorg dat is, wordt vastgelegd in richtlijnen waarin de zorgaan-
link naar de volledig tekst van deze
ten die zijn ontwikkeld om de kwaliteit van het systeem te garanderen is dat van de zgn. evidence based care dan wel evidence
bieders onderling afspreken in welke gevallen welke interventies worden toegepast . De richtlijnen komen tot stand op basis
richtlijnen: www.picassovoorcopd.nl
van systematische reviews van relevant onderzoek. Nu vindt dit onderzoek bijna per definitie plaats op basis van grote patiëntengroepen waarbij de individuele bijzonderheden methodisch worden uitgezuiverd en dus buiten beschouwing blijven bij de uitkomst. Met andere woorden medische zorg binnen een evidence based practice op basis van richtlijnen biedt slechts beperkt ruimte voor de oplossing van unieke problemen van specifieke patiënten. Het instrument dat de kwaliteit van de zorg
WOE LIG E TIJ D E N
als geheel vergroot, vermindert de kwaliteit van zorg in de ogen van de individuele patiënt. Hoe dit werkt wordt goed geïllustreerd door het artikel van Joost van der Burgh.
Door Bernard Groeneweg/Jan Taco te Gussinklo
TAILORED Patiënt
Oplossingen voor het dilemma van de kwaliteit in de zorg zijn niet makkelijk te geven. Een richting is inderdaad een betere
vanuit oogpunt
vanuit oogpunt
Astma Fonds
CARE
Practice based evidence
Adviserend Geneeskundigen bij Achmea De Zorgverzekeraar maakt woelige tijden door. Om maar eens een paar highlights te noemen: introductie DBC (Diagnose
begeleiding van de patiënt door zorgprofessionals bij zelfmanagement om zo de kwaliteit van leven te vergroten. Maar dat raakt
Behandel Combinatie) en de ´no-claim´regeling volgend jaar bij de Basisverzekering. Alleen al op de administratieve organisatie
niet aan het eigenlijke dilemma dat een optimaal zorgsysteem voor velen niet hetzelfde hoeft te zijn als optimale zorg voor de
zal dit een grote impact hebben. De stevige opkomst van de marktwerking kan u niet ontgaan zijn de afgelopen weken. De pre-
individuele patiënt. Daaraan zou wel geraakt worden wanneer bijvoorbeeld het wetenschappelijk onderzoek dat de basis vormt
mie-vergelijkingen (Independer), het onderzoek van de Consumentenbond, het Achmea Kwaliteitslabel als reactie op de lande-
voor de evidence based practice meer rekening zou houden met concrete ervaringen en behoeften van zowel patiënten als
lijke discussie over "pyjamadagen in verpleeghuizen". Nee, de zorgverzekering is steeds minder een´low-interest´product!
(huis)artsen in de feitelijke zorgsituatie. Dan zou het niet langer alleen gaan om de wenselijkheid en de effecten van het vroeg of laat toedienen van antibiotica op het verloop van een exacerbatie, maar ook en vooral zou het gaan over de wensen die de
vanuit oogpunt
patiënt heeft ten aanzien van zijn kwaliteit van leven met de aandoening, over de zorgen van de patiënt over medicatie, bijwer-
Meer aandacht voor disease management
Zorgverzekeraar
Wat heeft dat nu allemaal met Tailored Care te maken? Laten we eerst de uitgangspunten op een rij zetten:
kingen en interactie, over bejegening als kwaliteitscriterium voor de ontmoeting tussen arts en patiënt. Het zou dan niet langer gaan om het ontwikkelen van een evidence based practice maar ook en vooral om practice based evidence als norm voor
Ondernemerschap
Speelruimte
Schademanagement
Keuzemogelijkheid voor de burger
Risicomanagement
Marketing
medisch handelen.
Figuur: Uitgangspunten voor de Zorgverzekeraar anno 2005
TA I L O R E D C A R E V A N U I T H E T O O G P U N T
Dat betekent weer meer aandacht voor de keten van zorg oftewel disease management. Als verzekeraar stimuleren we in onze
VA N P I CA S S O V O O R C O P D
kernregio´s de samenhang in de gehele keten in samenwerking met het zorgkantoor en de gemeenten, zodat zorg ongeacht de financiering (hoofdverzekering, AWBZ of gemeente (MDO, welzijn)) integraal afgestemd kan worden. Daarbij dient de klant (verzekerde, cliënt, patiënt) steeds centraal te staan en meer keuzemogelijkheden te krijgen. Dit zal leiden tot een definitieve omslag
Door Javier Asin
van aanbod- naar vraagsturing, die de zorgverzekeraar als verondersteld regisseur beslist zal bedingen via de contracten. Dat ver-
teitsindicatoren)! En er valt steeds meer te kiezen (preferred providers) voor de zorgverzekeraar. Natuurlijk is er druk door tekorten aan professionals en middelen in de zorg. Maar door verbetering in de logistiek (toch ook een vorm van Tailored Care) valt er veel te winnen voor de cliënt.
G E E N PA N A C E E
‘Tailored Care’ is inmiddels een veel gebezigde term, maar ook met even zovele visies over hoe deze ingevuld moet worden.
Patiënt
doelmatige zorg. En maak dat dan maar zichtbaar als zorgaanbieder (transparantie, protocollering, certificering,visitatie, kwali-
CARE
vanuit oogpunt
In beginsel dienen prijs en kwaliteit voor de verzekeraar van gelijk belang te zijn. We spreken dan over ´inkoop´ van de meest
vanuit oogpunt
dat mogelijk is, inschakelen van nieuwe media (E-mailconsult), etcetera.
Projectleider PICASSO voor COPD
TAILORED Astma Fonds
eist wel versterking van de rol van de patiënt (´empowerment´) door educatie en organisatie, zelfcontrole en -behandeling waar
Logisch, want bij zorg op maat gaat iedereen als eerste uit van zijn eigen gewenste maat. Binnen PICASSO voor COPD bepaalt de patiëntbehoefte de ‘maat’. In een coalitie van belanghebbenden werken we binnen PICASSO voor COPD vanuit een zo eenduidig mogelijk beeld hieraan. Maar met een eenduidige zienswijze ben je er nog niet. Op verschillende gebieden zijn er activiteiten nodig om te komen tot
vanuit oogpunt
optimale zorg, toegespitst op de behoefte van de patiënt. Allereerst moet het mogelijk zijn om de ziektelast en verbeteringen
Zorgverzekeraar
daarin goed en betrouwbaar te meten. Bij COPD moeten deze zogenaamde outcome parameters nog beter ontwikkeld worden. Met behulp van deze parameters moet in wetenschappelijk onderzoek gemeten worden wat wel en wat minder zin heeft bij de diagnose en behandeling van COPD. Datgene wat bewezen nut heeft, komt in de richtlijnen. Uiteraard is het de bedoeling
dat op zijn minst de adviezen in de richtlijnen geïmplementeerd worden in de praktijk. Maar Tailored Care betekent ook het Door Pieter Kievit
handelen op basis van voortschrijdend inzicht. Immers niet elke patiënt is hetzelfde als diegenen die model staan voor de
Programmamanager Zorg&Preventie bij het Nederlands Astma Fonds
richtlijn en niet voor elke interventie hoeft wetenschappelijk bewijs afgewacht te worden als het voor individuele patiënten nut heeft. In hoeverre de richtlijnen geïmplementeerd worden, is sterk afhankelijk van de omstandigheden in de zorgomgeving,
Patiënt
vanuit oogpunt
Astma Fonds 2
CARE
vanuit oogpunt
TAILORED
Tailored Care is een begrip dat discussie oproept omdat het een aantal dilemma’s in de zorg voor vooral chronisch zieken zicht-
zoals de ervaren werkdruk, de organisatie van de eigen zorgverlening en samenwerking met andere zorgverleners en de hoe-
baar maakt.
veelheid tijd en aandacht die aan patiënten besteed kan worden. In ons gezondheidszorgsysteem worden deze omstandigheden grotendeels bepaald door de regelgeving en financieringsstructuur.
Patiënten met chronische luchtwegaandoeningen – laten we ons daartoe beperken in dit verband – zijn stevige consumenten
Het goede nieuws is dat op alle gebieden activiteiten plaatsvinden. Het slechte nieuws is dat deze inspanningen vaak
van zorg. Van de mensen met astma en COPD had b.v. in 2002 vrijwel iedereen contact met de huisarts (gemiddeld vijf maal
gefragmenteerd plaatsvinden en de samenhang ontbreekt, met als gevolg dubbelingen of zelfs elkaar tegenwerkende
vanuit oogpunt
bij astma en zes maal bij COPD). Daarnaast bezocht 46% van de mensen met astma en 74% van de mensen met COPD een
inspanningen. Binnen PICASSO voor COPD wordt dat voorkomen door alle inspanningen - zoals het ontwikkelen van out-
Zorgverzekeraar
specialist, beide gemiddeld vijf maal . De waardering van de huisartszorg is over het algemeen hoog maar toch geeft ca 30%
come parameters en wetenschappelijk bewijs voor zorginterventies en het implementeren van richtlijnen in projecten en de
van de mensen met astma en COPD aan dat ze de kennis van de huisarts over hun aandoening als onvoldoende ervaren.
reguliere zorg - in een gecoördineerd programma uit te voeren.
3
K E R N PR OJ E CT PI CAS S O
KE R N PROJ ECT N IJ M EG E N: SYM P OS I U M FE ITE N T R A N S M U R A L E Z O R G B I J C O P D PAT I Ë N T E N D I E N I E T Via verschillende kanalen hebt u informatie kunnen ontvangen over het PICASSO
I N A A N M E R K I N G K O M E N V O O R L O N G R E VA L I D AT I E
Symposium dat 10 maart a.s. in Den Haag wordt gehouden. Inmiddels is de inschrijfdatum verstreken en nadert 10 maart… Daarom nog even een aantal zaken
Door Annemieke Koopman
op een rij.
COPD verpleegkundige en lid Kernproject Nijmegen •
Het thema van het symposium is: “Multidisciplinaire aanpak bij exacerbaties”.
•
Aan het symposium nemen veel multidisciplinaire teams van COPD-zorg-
Leidt intensieve begeleiding door een COPD- verpleegkundige bij patiënten met
verleners uit heel Nederland deel.
ernstig COPD en frequente exacerbaties, die niet in aanmerking komen voor (poli-)
Dr. H.F.M. van der Heijden
Coördinerend longarts polikliniek UMC St Radboud
Er worden in totaal meer dan 150 mensen verwacht.
klinische longrevalidatie wegens co-morbiditeit, tot een betere coördinatie van de
Mw. A.M. Koopman
COPD verpleegkundige UMC St Radboud
Prof P.N.R. Dekhuijzen
Hoofd afdeling longziekten UMC St Radboud en
• •
Voorafgaand aan het symposium kunt u een projectenmarkt bezoeken. Hier
zorg en een reductie in het aantal exacerbaties die klinische behandeling behoe-
presenteren ca. 8 nationale COPD-zorgoptimalisatie-initiatieven zich op
ven? Dat is de kernvraag van Kernproject Nijmegen. In dit artikel meer over de
geheel eigen wijze.
opzet en verwachte resultaten van dit project.
Projectteam
ULC Dekkerwald Drs. T.R.J. Schermer
Onderzoeker huisartsinstituut UMC St Radboud
Dr J.H.M.M. Vercoulen
Klinisch Psycholoog UMC St Radboud en ULC
•
De eigen bijdrage van € 35,- per deelnemer wordt bij aanvang van het
•
PICASSO staat voor de Kunst van Samenwerken. PICASSO bundelt kennis,
Ongeveer 80 patiënten gaan deelnemen aan het onderzoek, die twee jaar gevolgd
ervaring en middelen om startende en bestaande COPD-zorgprojecten te
worden. Een groep van 40 patiënten fungeert als controlegroep. Zij zullen de
Dr. J. Molema
Longarts ULC Dekkerswald.
ondersteunen en de onderlinge interactie tussen deze initiatieven te bevor-
gebruikelijke verpleegkundige zorg aangeboden krijgen.
Dr. L. Bellersen
Coördinerend staflid poli hartfalen UMC St Radboud
Nog in te vullen vacature
Statisticus
Nog in te vullen vacature
Assistent Datamanager
Opzet
symposium op symbolische wijze aan de CliniClowns gedoneerd.
deren. Het Museum voor Communicatie in Den Haag vonden wij dan ook een passende locatie voor het symposium. •
Het symposium wordt vooraf gegaan door een besloten Werkconferentie
•
Tijdens het symposium zullen er presentaties worden gegeven door o.a.
voor PICASSO Kernprojecten.
• • •
‘De kunst van samenwerken’
Symposium
Bij de interventiegroep wordt enerzijds gestart met een intensieve coaching door
Dekkerswald Hoofd afdeling longrevalidatie ULC Dekkerswald
regelmatig telefonisch contact, bezoek van het spreekuur maar ook door huisbezoek. Door de gespecialiseerde verpleegkundige zal in overleg met de huisarts
Adviesgroep
(en/of praktijkondersteuner) een gestructureerd zorgplan met de patiënt worden
Prof dr. C. van Weel
Huisarts onderzoeker UMC St Radboud Huisarts Groesbeek
Prof. dr. J.A. Wedzicha, Prof. dr. C.P. van Schayck, Dr. G.J. Wesseling en
gemaakt. Hierin wordt verpleegkundige interventie opgenomen die gericht is op
Drs. H. Verblackt
Prof. dr. P.N.R. Dekhuijzen.
het stimuleren van zelfmanagement bij de patiënten door het vergroten van kennis
Mw. J. van Boxtel
Praktijkondersteuner Berghem
Deelnemers ontvangen zeer binnenkort een bevestiging van deelname met
en vaardigheid en het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid en het vroegtijdig
Prof dr. F. Verheugt
Cardioloog UMC St Radboud
praktische reis- en programmainformatie.
herkennen en handelen bij symptomen dreigende exacerbatie.
Dhr L. Knubben
Hartfalen verpleegkundige UMC St Radboud
Er is voor dit symposium accreditatie aangevraagd bij het College voor
Het tweede element van de begeleiding is gericht op de structuur van de zorg en
Mw. K. Bakker
Diëtiste UMC St Radboud
Accreditering Huisartsen van de KNMG en de NVALT.
bestaat uit overleg tussen de COPD verpleegkundige en andere professionals uit
PICASSO
Voor vragen omtrent de Werkconferentie en/ of het symposium kunt u contact opnemen met het organisatiebureau van het PICASSO Symposium,
voor COPD
de zorgketen. Het uiteindelijke doel van deze gestructureerd zorgvoorziening is te komen tot een gecoördineerd zorgaanbod met zo min mogelijk hiaten en/of overlap in de
T. 076 52 46 629 of kijken op www.picassovoorcopd.nl
zorg vanuit de verschillende zorgverleners en -instellingen. De start van de inclusie is recent begonnen. In het volgende nummer van het PICASSO Magazine zullen we een impressie van de dag geven. Bovendien wordt er een officieel verslag uitgegeven. Indien u dit verslag
Parameters De door ons verwachte uitkomst is dat intensieve begelei-
ook wenst te ontvangen, mail dan naar
[email protected]
ding door een COPD-verpleegkundige gericht op zelfmanagement en coördinatie van zorg het aantal exacerbaties kan reduceren die leiden tot klinische behandeling. De
Wat is uw mening over ´Tailored Care´ binnen de COPD-zorg? Discussieer mee op onze nieuwe website!
meetinstrumenten zijn recent aangepast in die zin dat een klinisch psycholoog ons Kernprojectteam is komen verster-
W W W. P I C A S S O V O O R C O P D . N L
ken en op zijn advies is opnieuw kritisch gekeken naar de meetinstrumenten voor ‘welbevinden’ en mate van zelfmanagement. De uitvoerend COPD-verpleegkundige is hiertoe ook specifiek getraind in de benodigde gesprekstechnieken om te
AAN BEVOLE N DOOR…
D r s . J . T. A . t e G u s s i n k l o , z o r v e r z e ke r a a r
komen tot een specifieke probleemanalyse waarbij alle patiënten op een gestandaardiseerde wijze worden behan-
Quality Safe health Care 2003;12: 397-398
Op de PICASSO Portal vindt u de link naar de volledig tekst van dit artikel:
deld. De zelfmanagement interventie zal op geprotocolleer-
Rewarding results: using financial incentives to improve quality
www.picassovoorcopd.nl
de wijze plaats vinden. Dit ten behoeve van de overdraag-
M Marshall1 and P Smith2
baarheid van de interventie na gebleken effectiviteit en in 1 National Primary Care Research and Development Centre, University of
Policy makers like to experiment with different ways of improving quality. Educational approaches have been dominant in the past. These are usually professionally led
het kader van de wetenschappelijke evaluatie.
Manchester, UK 2 Centre for Health Economics, University of York, UK
and developmental in nature. While they will always play an important role, the evidence that traditional educational methods do not seem to deliver an acceptable
Overige aanbevelingen:
level or pace of change1 has come as a surprise to many people. Market based
• Handleiding Indicatoren voor Verbeterprojecten, P.ten Have,CBO,
approaches, which rely on the informed consumer or purchaser selectively choosing high quality providers, have also had a disappointing impact on quality.2 In part this reflects the lack of real choice and the inadequacy of current sources of data to
ISBN 90-8523-017-9 • DBC-inkoopgids 2005, segment B, Zorgverzekeraars Nederland. Elsevier, ISBN 90-352-2749-2
inform decision making. In a search for an alternative solution, policy makers in some
4
countries have turned to performance management as a lever for change and, more
Op PICASSO Portal vindt u de link naar de website waar u deze literatuur kunt
specifically, are examining the use of financial incentives to reward measured . . .
bestellen: www.picassovoorcopd.nl
5
K E R N PR OJ E CT PI CAS S O
K E R N P R O J E C T B O C H O LT Z : ‘ TA I L O R E D C A R E ’ I N B O C H O LT Z : HET PERSOONLIJKE STREEFDOEL NALEVEN
P I CA S S O E N C B O B U N D E L E N D E K R AC H T E N I N G E Z A M E N L I J K ON D E R STE U N I NG SAAN BOD VOOR R EG IOTEAM S Als je staat voor samenwerking en doelmatigheid, moet je zelf ook het goede voor-
Door Niels Chavannes Huisarts-onderzoeker en lid van Kernproject Bocholtz
WA A R U I T B E S TA AT H E T O N D E R S T E U N I N G S A A N B O D ?
beeld geven. Dat was de achterliggende gedachte van de gesprekken die het afgelopen anderhalf jaar zijn gevoerd tussen de initiatiefnemers van PICASSO Support en Doorbraak COPD. Het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg
1 Start: informatie over Doorbraak COPD en PICASSO Support In het begin van dit jaar zullen Doorbraak COPD en PICASSO gezamenlijk via mai-
In Bocholtz is uitgegaan van COPD als heterogene aandoening: binnen de eerste-
CBO (het Kwaliteitsinstituut CBO) startte vorig jaar in opdracht van de Stichting
lings en advertenties in tijdschriften zo veel mogelijk organisaties en zorgverleners
lijns populatie is er nu eenmaal sprake van milde tot ernstige obstructie, wisselende
Ketenkwaliteit COPD met Doorbraak COPD. Beide initiatieven hebben een over-
informeren over de mogelijkheden van Doorbraak COPD en PICASSO Support.
gradaties van dyspnoe en vermindering van inspanningstolerantie, evenals grote
lappende doelstelling: COPD-zorgoptimalisatie. Bovendien richten ze zich op
Geïnteresseerde teams kunnen zich opgeven bij één van beide organisaties. Met
verschillen in beleving en compliantie. Dit ‘multi-component’ denken over COPD
dezelfde doelgroep: multidisciplinaire COPD verbeterteams. PICASSO Support is
deze teams voeren PICASSO en/ of het Doorbraak COPD kernteam een intake
heeft tot gevolg dat de behandeling multidisciplinair maar vooral op maat dient te
een onderdeel van PICASSO voor COPD dat - net als Doorbraak - is opgezet voor
gesprek waarin de huidige stand van zaken en de ambitie met betrekking tot
worden gegeven. In de alledaagse praktijk is dit echter lastig zomaar te realiseren
het ondersteunen van projecten gericht op de implementatie van kennis uit weten-
COPD-zorg in de regio wordt doorgenomen.
en daarom is het ‘Geïntegreerd Disease Management’ project in het leven geroe-
schappelijk onderzoek in de praktijk van alledag.
2 Knelpuntenanalyse en strategisch stappenplan
pen: een gecontroleerde prospectieve studie naar het effect van een geïntegreerd
Wanneer teams voldoen aan de selectiecriteria voeren zij, met ondersteuning van
disease management programma op de lange-termijnkwaliteit van leven (SGRQ en
Na verkennende gesprekken is inmiddels het vertrouwen in elkaar uitgesproken.
CCQ) van eerstelijns COPD- patiënten. De naburig gelegen Limburgse dorpsker-
Voor beide partijen staat het belang van de patiënt voorop, wat de primaire
gebied van COPD-zorg. Deze knelpuntenanalyse geeft een regio input voor het op
nen Bocholtz (interventie) en Simpelveld (controle) vormen de ideale natuurlijke stu-
drijfveer voor betrokkenen is om expertise en ondersteunende instrumenten te
te stellen strategisch stappenplan. Dit stappenplan biedt houvast bij de uit te voeren
diesetting; niet in de laatste plaats door de hoge prevalentie van luchtwegobstruc-
bundelen.
activiteiten om de zorg voor mensen met COPD in de eigen regio te verbeteren.
tie gekoppeld aan de heuvelrijke omgeving van Oostelijk Zuid-Limburg.
Vanaf februari 2005 zullen daarom de activiteiten van Doorbraak COPD en
De aanpak
PICASSO Support, een knelpuntenanalyse uit met stakeholders in de regio op het
3 Doorbraak COPD
PICASSO Support maximaal op elkaar worden afgestemd om de regioteams
Wanneer teams voldoen aan de selectiecriteria kunnen zij, deelnemen aan Doorbraak
optimaal te kunnen faciliteren.
COPD. In dit Doorbraakproject worden de teams ondersteund door inhoudelijke experts
Tijdens de voortgaande rekrutering worden ca. 150 COPD-patiënten gescreend
op het gebied van COPD-zorg en medewerkers van het Kwaliteitsinstituut CBO en wer-
(inclusie: FEV1/FVC <0.7 of FEV1<80% van voorspeld, beiden post-bronchodila-
ken op een gestructureerde wijze aan het realiseren van geformuleerde regio doelstellin-
toir) waarna de ene helft een op maat gesneden programma krijgt aangeboden
gen. De regioteams dienen hun COPD-populatie in kaart te brengen (of hebben dit
door een multidisciplinair team, en de andere helft usual care. Het multidisciplinaire
reeds gedaan) en werken vervolgens aan het realiseren van verbeteringen op één of
team bestaat uit twee in COPD gedifferentieerde fysiotherapeuten, twee long-wijk
meerdere van de onderstaande onderwerpen: Structurele stop-roken begeleiding,
verpleegkundigen, een diëtist, een spirometrisch ervaren assistente, drie huisartsen,
Longreactivatie, Informatievoorziening en zelfmanagement, Exacerbatie management.
Resultaten tot nu toe
de centrummanager, een stafverpleegkundige van de Thuiszorg en een huisarts-
Het programma lijkt tot nu toe al enkele opmerkelijke effecten te sorteren: meer
Het lange termijn perspectief is uiteraard het vormgeven van de totale keten van
onderzoeker. Per patiënt wordt een behandelplan opgesteld dat uitgaat van indivi-
enthousiasme en minder laisser-faire attitude bij de deelnemers. Er wordt eerder
zorg voor mensen met COPD, waarbij de zorg is afgestemd op de behoeften van
duele zwakke én sterke punten. Hieronder volgen twee voorbeelden van uiteenlo-
contact opgenomen bij eerste symptomen van een exacerbatie en niet twee weken
de individuele COPD-patiënt.
pende patiënten en hun bijbehorende behandelplannen:
afgewacht. Deelnemers aan de fysiotherapie rapporteren een merkbare verbetering
Deelname aan Doorbraak COPD kost € 10.000,- per regioteam. Dit bedrag is
Ook wordt patiënten gevraagd om een persoonlijk streefdoel voor de komende zes
van de inspanningstolerantie Het is echter de uitdaging voor het team en de deel-
beperkt gebleven door subsidiering van de Stichting Ketenkwaliteit COPD.
maanden te formuleren; dit kan variëren van ‘1 traptrede meer kunnen nemen’ tot
nemers om mogelijke effecten op de kwaliteit van leven vast te houden op de lan-
‘niet 5 maar 10 kilometer kunnen wandelen in de heuvels’. Na zes maanden wordt
gere termijn; de ervaring leert dat een (sprong)effect na een jaar follow-up moeilijk
Om de uitvoering van het strategisch stappenplan een flinke ‘push’ te geven,
het streefdoel geëvalueerd en zomogelijk verlegd; het ‘rondje Bocholtz’ is inmiddels
aantoonbaar zal zijn.
kunnen teams eventueel extra ondersteund worden bij de implementatie.
4 Implementatiebegeleiding 5 Kennismanagement
een gevleugeld begrip! Het succesvol incorporeren van dit soort ‘tailored care’elementen in het programma spreekt de eigen motivatie aan en zal naar verwach-
Om de uitwisseling van kennis te faciliteren zullen Doorbraak COPD en PICASSO
ting op de langere termijn voor een belangrijk deel de effectiviteit bepalen.
verschillende middelen aanwenden, zoals een webportal, extranet, werkconferenties en symposia.
6 Effectmeting Binnen PICASSO voor COPD is een ´Evaluatieonderzoek Disease Management´ gestart dat zich gaat richten op de wetenschappelijke ondersteuning van de projecten, met name het meten van de effectiviteit van de projecten in het kader van disease-management. Wilt u meer weten? Kijk dan op www.cbo.nl of www.picassovoorcopd.nl
AAN BEVOLE N DOOR…
admission data and general practice records. General practices were randomized to either conventional care (CON), or the intervention (INT). Pre- and post-study
PAT I E N T B , E E N 6 2 -J A R I G E M A R K T KO O P V R O U W
A chronic disease management programme can reduce days in hospital for patients with chronic obstructive pulmonary disease.
•
Milde obstructie; MRC 1; 1 exacerbatie/jr., soms droge hoest
•
Ernstige obstructie; MRC 3; 3 exacerbaties/jr, productieve hoest
Ca. 20 packyrs; Rookt nog 5 sig/dag
•
Ca. 40 packyrs; rookt pakje/dag
•
Overgewicht (BMI 28) ondanks 3x/wk wandelen
•
BMI 25, wandelt niet, staat dagelijks op de markt
•
Levensgenieter, wat laconiek, wil vooral onbeperkt kunnen wandelen
•
Eigenzinnige dame, aanpakken wat nodig is en niet zeuren
Behandelplan:
Behandelplan:
assessment included spirometry, Shuttle Walk Test, Short Form-36, and the Chronic Respiratory Questionnaire (CRQ). Admission data were compared
Rea H, McAuley S, Stewart A, Lamont C, Roseman P, Didsbury P.
for 12 months prior to and during the trial. RESULTS: For respiratory conditions, mean hospital bed days per patient per year for the INT group were reduced from
South Auckland Division of Medicine, Department of Community Medicine,
2.8 to 1.1, whereas those for the CON group increased from 3.5 to 4.0 (group
University of Auckland, Auckland, New Zealand.
[email protected]
difference, P = 0.030) The INT group also showed an improvement for two
•
Educatie m.b.t. aandoening en medicatiegebruik
•
Verwijzing longarts voor verdere diagnostiek
•
Instromen in stoproken programma
•
Educatie m.b.t. aandoening en medicatiegebruik
BACKGROUND: A steady increase in chronic obstructive pulmonary disease
CONCLUSIONS: A chronic disease management programme for COPD patients
•
Korte interventies fysiotherapie en dietetiek
•
Instromen stoproken programma
(COPD) admissions was addressed by enhancing primary care to provide inten-
that incorporated a variety of interventions, including pulmonary rehabilitation and
•
Intensieve fysiotherapie
sive chronic disease management. AIM: To compare the effect of a disease man-
implemented by primary care, reduced admissions and hospital bed days.
agement programme, including a COPD management guideline, a patient-specific
Key elements were patient participation and information sharing among healthcare providers.
Voorlopig resultaat:
6
Intern Med J. 2004 Nov;34(11):608-14. PAT I E N T A , E E N 76 -J A R I G E VO O R M A LI G E P R I N S CA R N AVA L •
D r. N . H . C h a v a n n e s , h u i s a r t s t e B o ch o l t z
dimensions of the CRQ, fatigue (P = 0.010) and mastery (P = 0.007).
•
Wandelt 1x/dag, BMI 26, gestopt met roken
Voorlopig resultaat:
care plan and collaboration between patients, general practitioners, practice nurs-
•
Hanteert exacerbatie-actieplan
•
Weigert hardnekkig longrevalidatie i.v.m. werkverplichtingen
es, hospital physicians and nurse specialists with conventional care, on hospital
•
Traint wel intensief; heeft meer lucht, is gestopt met roken
admissions and quality of life. METHODS: One hundred and thirty-five patients
Op de PICASSO Portal vindt u de link naar de volledige tekst van dit artikel.
•
Hanteert adequaat het exacerbatie-actieplan
with a clinical diagnosis of moderate to severe COPD were identified from hospital
Ga naar www.picassovoorcopd.nl
7
KERNTEAMLEDEN
KE R NTEAM LI D
Dr. Alfred P.E. Sachs
Ir. J. van der Burgh
Mw. drs. E. van den Akker
Drs. F.M.J. Toben
Dr. B. Groeneweg
Prof.dr. O. van Schayck
Dr. F.W.J.M. Smeenk
Prof.dr. C. Mw. dr. M.P.M.H. Prof.dr R. Spreeuwenberg Rutten-van Mölken Dekhuijzen
Prof.dr. G. Koëter
Drs. P. Kievit
Prof.dr. T. Verheij
In dit overzicht ontbreekt een foto van Prof.dr. P.J.E. Bindels
KE R NTEAM LI D
Dr. Geertjan Wesseling
´Ik ben door Prof. O. van Schayck gevraagd in het
(GOLD III/IV) transmurale zorg nodig heeft. Hetgeen impliceert dat 85-90% van de
Kernteam zitting te nemen. Ik heb hierin toegestemd
patiënten bij de huisarts blijft. Voor mijn praktijk is dit respectievelijk ongeveer 5-7
omdat PICASSO zich als enige subsidiegever in ons
transmurale en 43-45 niet verwezen COPD patiënten.
land richt op implementatie van onderzoeksresultaten
´Het is dan ook voor mij onbegrijpelijk dat veel te vaak in termen van transmurale
en follow-up van COPD-patiënten. Daarnaast is het
zorg wordt gedacht en niet als doel wordt gesteld dat, in het geval van COPD, de
unieke van PICASSO dat iedere arts of andere zorg-
huisarts voor alle GOLD I/II patiënten goed geoutilleerd dient te zijn. Elke tandarts
verlener in ons land onafhankelijk van zijn of haar onder-
in Nederland heeft zijn werkgebied goed afgebakend. Slechts een kleine subgroep
zoekservaring een onderzoeksvoorstel kan indienen.
wordt daarom naar kaakchirurg of orthodontist verwezen. Dit is patiëntvriendelijk,
Als er een goed projectvoorstel is dat voldoet aan
snel, kosteneffectief, en goed voor diens imago en autonomie. Iedere Nederlander
bepaalde kwaliteitscriteria en voldoende relevant wordt geacht, dan komt het voor
weet van zijn tandarts wat de bandbreedte van diens expertise is. Deze is hierdoor
subsidie in aanmerking.
autonoom en als specialist herkenbaar binnen zijn vakgebied. Ik ben zo vrij om te suggereren dat weinig huisartspatiënten weten wat de expertise van hun huisarts
´ A L L E E N M ET C O N C R ET E U I T KO M ST E N O P PAT I Ë N T N I V E AU
is. Hij mag slechts hopen dat deze er is…´
K A N H ET S U C C E S VA N P I C A S S O W O R D E N A A N G ETO O N D ´
´Ik ben als longarts verbonden aan het Academisch
vervolgens uit te voeren is in vergelijking met andere onderzoekstrajecten gering,
Ziekenhuis Maastricht. Voor de longarts is COPD een
en de begeleiding vanuit het Kernteam vormt daarbij een belangrijke ondersteuning.
zeer relevante aandoening. Het is een veel voorkomende
Het betreft nieuw geld voor regio's met in een aantal gevallen een beperkte onder-
aandoening waarvoor ook in de eerste lijn in toenemende
zoekstraditie en een beperkt wervend vermogen, waarmee nieuwe initiatieven kun-
‘We moeten ervoor waken dat we niet enkel en alleen gericht zijn op de Kern-
de gezondheidszorg. Het is van groot belang ons te beseffen dat deze organisaties
mate aandacht en belangstelling bestaat. Een belangrijk
nen worden ondersteund. PICASSO is voor iedere belanghebbende goed toegan-
projecten als project. Alleen met concrete uitkomsten op patiëntniveau kan het
hun identiteit enkel ontlenen aan hun geldelijk gewin. Zij zijn geen behandelaars.
percentage verwijzingen vanuit de eerste lijn betreft
kelijk en zakelijke of politieke belangen spelen geen rol. Er is geen relatie met voor-
succes van PICASSO worden aangetoond. Hoewel de uiteindelijke onderzoeks-
Huisartsen moeten zich van beiden autonoom opstellen en hun identiteit enkel ont-
COPD. De kennis over de aandoening is de afgelopen
schrijven van geneesmiddelen.´
resultaten van de huidige lopende Kernprojecten pas over 2-3 jaar zichtbaar zullen
lenen aan lege artis medisch handelen. Dit impliceert handelen conform ´Evidence
worden, zou aan de onderzoeksvragen en studiedesigns vanaf nu al bekendheid
Based´ onderzoeksresultaten en, zo nodig, ´Experience Based´. Ik zie PICASSO
kunnen worden gegeven. Het Kernteam zou hierin van dienst kunnen zijn door hier-
dan ook als dé leerschool om op basis van deze beide parameters de onderlinge
jaren enorm gegroeid en Maastricht heeft daarin een belangrijke rol gespeeld. De toename van het aantal
COPD-zorg in de toekomst
PICASSO als leerschool Succesfactoren PICASSO
´Huisartsenlaboratoria en ziektekostenverzekeraars veroorzaken veel turbulentie in
patiënten heeft grote behoefte aan een goede organisatie van de zorg voor deze
´Als ik nadenk over hoe de COPD-zorg er over 10 jaar uitziet, dan hoop ik dat er
over te publiceren in bijvoorbeeld het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde of
communicatie tussen de diverse zorgverleners te optimaliseren. In de PICASSO-
patiënten met zich meegebracht. In onze regio is met het oog daarop enkele jaren
veel meer public awareness is (onze eigen verantwoordelijkheid) en veel meer pri-
Huisarts & Wetenschap.´
projecten vormen huisartsen communicerende vaten met de zorgverleners en zij
geleden gestart met een disease management programma voor integrated care
maire preventie in de zin van minder roken en daarnaast vroegere detectie en een
voor patiënten met COPD (en astma) waarin de huisarts, gespecialiseerde ver-
lagere drempel voor kwalitatief goed longfunctieonderzoek in de eerste lijn. Ook
kunnen zodoende hun expertise ´aftappen´. Hierdoor worden zij beter geëquipeerd COPD-zorg in de toekomst
om in de naaste toekomst COPD-diagnostiek en follow-up in hun eigen praktijk te
pleegkundige en de longarts een rol spelen. Mijn rol in dat geheel is die van
zou ik graag een grotere rol zien voor nieuwe species zorgverleners, meer aandacht
´Helaas zie ik de toekomstige ontwikkeling van COPD-zorg binnen de huisartsprak-
implementeren. Dit zal ongetwijfeld resulteren in een patiëntvriendelijkere, snellere
medisch coördinator. Ik begeleid de verpleegkundigen en ben voor hen en voor
voor de niet-medicamenteuze behandeling en tot slot betere ziektespecifieke antiin-
tijk somber in. Huisartsen hebben, evenals trouwens tov alcoholabusis, een te laco-
en meer kosteneffectieve praktijkvoering voor met name de genoemde 85-90%
de huisarts het eerste aanspreekpunt.´
flammatoire medicatie. PICASSO kan hier naar mijn idee aan bijdragen door aan-
nieke houding ten opzichte van de ziekte COPD. Dit komt omdat deze ziekte in
met GOLD I en II. Pas dan wordt voor iedere COPD patiënt en alle COPD patiën-
dacht voor publiciteitscampagnes, tijdige disseminatie van nieuwe kennis en door-
95% van de gevallen enkel en alleen door het roken van sigaretten wordt veroor-
ten in spé de expertise van hun huisarts zichtbaar gemaakt.
Platform voor uitwisseling van kennis en ervaring
gaan met ondersteunen van nieuwe initiatieven.´
´Het gedachtegoed van PICASSO voor COPD sluit zeer goed aan bij mijn eigen ideeën over de COPD-zorg en over relevant onderzoek op dat terrein. Binnen het
ACHTE RG RON D
Kernteam is veel expertise verzameld en het vormt een interessant platform voor
zaakt. Het stoppen-met-roken is dan wel de hoeksteen van de behandelingsstrate-
Autonomie wordt niet verkregen door dit te verlangen maar door het te verwerven.
gie van COPD, maar eigenlijk zou men moeten spreken van het stoppen-van-nicoti-
Dit kan niet alleen door vermeerdering van kennis maar met name door het imple-
neverslaving. Dit impliceert dat huisartsen hun ´zorg-en-gedoog´attitude zouden
menteren ervan. Hierin speelt PICASSO nu juist zo'n unieke rol´.
moeten veranderen naar een meer daadkrachtige ´resultaatgerichte´attitude. Ik denk
de uitwisseling van kennis en ervaringen. Er wordt veel waarde gehecht aan een
Geertjan Wesseling (1956) werd tot longarts opgeleid in Maastricht waar
dat huisartsen hiervoor onvoldoende gemotiveerd zijn en dat dit nog problemati-
grondige en objectieve beoordeling van informatie en onderzoeksvoorstellen.
hij in 1991 tot de staf toetrad.
scher wordt wanneer een steeds grotere groep huisartsen in deeltijd gaat werken.´
PICASSO stelt veel zorgverleners in staat initiatieven te ontplooien waarvoor elders
Hij promoveerde in 1993. Zijn belangrijkste aandachtsgebieden in de zorg
ACHTE RG RON D Alfred Sachs studeerde van 1973-1980 Geneeskunde in Groningen. Start
geen steun kan worden gevonden. De Kernprojecten vormen een unieke verzame-
en het onderzoek in de pulmonologie vormen astma en COPD, met
´ H U I S A RT S E N H E B B E N E E N T E L AC O N I E K E H O U D I N G T E N
in 1981 met de Huisartsopleiding, een jaar later met zijn Assistentschap
ling van relevant zorgonderzoek van COPD en vormen bovendien op veel plaatsen
nadruk op zorginnovatie en zorgorganisatie en samenwerking met de
O P Z I C H T E VA N D E Z I E KT E C O P D ´
Neurologie in het Westeinde Ziekenhuis in Den Haag.
een onmisbare katalysator van veranderingen in de zorg. Bovendien wordt met
eerste lijn en cystic fibrosis. Daarnaast heeft het klinisch onderwijs van
deze projecten veel kennis opgedaan en gedissemineerd waarmee anderen hun
de faculteit der geneeskunde in Maastricht zijn warme belangstelling en
voordeel zullen kunnen doen. ´
is hij consultant voor klinisch onderwijs in enkele ontwikkelingslanden.
´Een ander probleem is het ontbreken van een zo efficiënt mogelijke en patiënt-
Van 1990-1995 deed Sachs een NWO-promotieonderzoek over de toege-
Tijdens de opleiding was hij vice-voorzitter van de LVAG en later jarenlang
vriendelijke, diagnostische en follow-up strategie binnen de muren van de eigen
voegde waarde van antibiotica ten tijde van een prednisolon stootkuur bij
´ D E K E R N P R OJ E CT E N Z I J N O P V E E L P L A AT S E N E E N O N M I S -
lid van het stafbestuur van het azM en gedurende 3 jaar van het bestuur
huisartspraktijk. Wij zullen een huisartsenzorgstelsel moeten zien te krijgen dat
exacerbaties van COPD in de huisartspraktijk.
B A R E K ATA LY S ATO R VA N V E R A N D E R I N G E N I N D E Z O R G ´
van de Faculteit Geneeskunde.
bestaat uit ´Korte Lijnen´, waarbinnen die patiënten die conform de richtlijnen niet
Dr. Sachs is vanaf 1996 voor twee dagen in de week verbonden aan het
Wesseling is Universitair Hoofddocent en senior onderzoeker van onder-
primair door de tweede lijn gezien hoeven te worden, binnen de huisartspraktijk zelf
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns
zoeksinstituut Caphri in Maastricht.
worden gediagnosticeerd en een adequaat follow-up beleid wordt geboden. Ik
Geneeskunde van het Universitair Medisch Centrum Utrecht, waar hij
´PICASSO onderscheidt zich van andere initiatieven omdat het onderzoek onder-
Momenteel is hij ook secretaris van het consilium van de Nederlandse
schat dat ongeveer 10-15% van de COPD patiënten die bij de huisarts bekend zijn
onderzoeken initieert en begeleidt en tevens betrokken is bij het studen-
steunt waarvoor elders vaak geen steun kan worden gevonden. De noodzakelijke
Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose.
ten- en HAIO-onderwijs.
infrastructuur om voor toekenning van projecten in aanmerking te komen en deze
Lid Kernteam PICASSO voor COPD
Dr. Sachs heeft zitting in verschillende commissies: de SWAB richtlijn-
Toegankelijk
Sinds 1983 huisarts te Groningen. In zijn praktijk van ruim 1900 patiënten Pleidooi voor korte lijnen
zijn ongeveer 50 mensen met COPD gediagnosticeerd.
commissie voor een EBM voorschrijfbeleid voor antibiotica in Nederland, de CAHAG en de NHG-commissie nieuwe standaard diagnostiek en behandeling van COPD. Daarnaast is hij lid van de Gezondheidsraad met betrekking tot de rationale van de prevalentie verandering van astma in
Het P I CA S S O Kernteam bestaat uit 15 inhouds- en
Nederland. Tot 2004 was Sachs ook commissielid van het CBO
ervaringsdeskundigen op het gebied van COPD en zorg-
Sachs is auteur van diverse hoofdstukken in leer- en onderwijsboeken over longziekten. Daarnaast houdt hij frequent voordrachten voor huisart-
optimalisatie. Het Kernteam speelt een centrale rol binnen
sen over diagnostiek, behandeling en follow-up van luchtwegklachten.
P I CA S S O voor C O P D en is zeer nauw betrokken bij de
Sachs is momenteel co-promotor van een onderzoek naar parameters
selectie en voortgang van de P I CA S S O Kernprojecten.
welke longfunctiewijziging kunnen voorspellen bij rokers (Roeland Geijer) en een onderzoek naar de meest (kosten) effectieve wijze van dia-
Het Kernteam komt om de twee maanden bijeen en kan
gnostiek van COPD in de huisartspraktijk. Verder is hij is verder betrok-
vanuit de P I CA S S O Portal projecten monitoren en kennis
ken bij o.a. onderzoek naar de prevalentie van hartfalen bij COPD (Frans Rutten)
en ervaring met elkaar delen.
8
Lid van het Kernteam PICASSO voor COPD.
9
I N T R O D U C T I E P I C A S S O P O R TA L www.picassovoorcopd.nl
SamenWerken
InterActie! Binnen PICASSO staat het delen van kennis rondom COPD-zorgoptimalisatie cen-
De portal is gemaakt om praktisch en efficiënt informatie met elkaar uit te wisselen.
traal. Naast de elektronische Nieuwsbrief, het Magazine, werkconferenties en sym-
Niet alleen binnen een Kernprojectteam, maar ook - via PICASSO Plaza - tussen de
posia kunnen we vanaf december 2004 gebruik maken van de PICASSO Portal.
verschillende Kernprojecten en de Kernteamleden. Wat kan er allemaal via deze site?
Een portal is een website die als ´toegangspoort´ dient tot verschillende kennis- en informatiebronnen. De PICASSO Portal is ontworpen om het delen van kennis en
1
Projectteam informatie
ervaring op het gebied van COPD-zorgoptimalisatie te stimuleren en te faciliteren.
Ieder team kan de basisgegevens (aantal leden, adresgegevens, etc) plaatsen op de site, zodat dit voor anderen makkelijk vindbaar is.
KennisDelen De inrichting en het lanceren van de portal geschiedt in fasen. In de eerste instantie
2
Documenten uitwisselen
richten we ons op de direct betrokken Kernprojecten en Kernteamleden. Alle
Binnen een team kan de portal gebruikt worden als projectdatabase, waar docu-
Kernprojectleden en leden van het PICASSO Kernteam hebben de benodigde
menten en notulen kunnen worden bijgehouden. Is deze informatie ook interessant
inloggegevens reeds ontvangen. Het onderlinge contact en het coachen van de
voor anderen, plaats de documenten/data dan ook op PICASSO Plaza.
Kernprojecten is dus per direct via de portal mogelijk. Binnenkort zal een start worden gemaakt met het opzetten en vullen van een projectdatabase: een overzicht
3
van landelijke initiatieven op het gebied van COPD-zorgoptimalisatie.
De portal biedt ook de mogelijkheid om data van teamvergaderingen (met de
Agenda en mededelingen
Vanaf maart 2005 zal de portal ingericht zijn om een breder publiek te dienen.
Kernteamcoach), maar ook congressen of andere belangrijke bijeenkomsten te
Overige geïnteresseerden zijn dan van harte welkom om ook hun kennis en ervaring
publiceren. Op het ´Prikbord´kunnen korte mededelingen worden geplaatst.
met ons te delen. 4
Discussiëren over vraagstukken
Ook voor discussie is er plaats: via FORUM kunt u stellingen of andere interessante vraagstukken poneren, waarop weer gereageerd kan worden. 5
PICASSO nieuws en algemene informatie
Ook ontwikkelingen en wetenswaardigheden over PICASSO in het algemeen kunt u vinden op de site. WWW... waar? De PICASSO Portal vindt u via de PICASSO voor COPD site. Surf naar www.picassovoorcopd.nl en voer uw inloggegevens in. Voor vragen kunt u gebruik maken van het contactformulier of e-mailen naar
[email protected]
COLOFON
ABONNEMENTSBON
Verzending Het PICASSO Magazine wordt 4x per jaar verstuurd naar de leden van de Kernprojecten, het
Het PICASSO Magazine wordt 4x per jaar verstuurd naar de leden van de Kernprojecten, het Kernteam en overige direct
Kernteam en overige geïnteresseerden om deze
betrokkenen om deze doelgroep te informeren over ontwikkelingen binnen en rondom PICASSO voor COPD. Maar ook
doelgroep te informeren over ontwikkelingen
overige geïnteresseerden kunnen het Magazine toegestuurd krijgen. Kent u / bent u iemand die middels het PICASSO
binnen en rondom PICASSO voor COPD.
Magazine en de elektronische PIC@SSO Nieuwsbrief op de hoogte gehouden wilt worden, vul dan onderstaande abonnementsbon in. Het abonnement is gratis.
Redactie Redactie Therese Noorlander en Mascha Damen (De communicatiewinkel) Vormgeving Marty Schoutsen (Opera ontwerpers)
JA, ik ontvang graag de eerstvolgende editie van het PICASSO Magazine en de elektronische PIC@SSO Nieuwsbrief
Redactieadvies Javier Asin, Onno van Schayck, Guus Asijee, Annemieke Koopman (Kernproject-
C O N TA C T G E G E V E N S
lid) en Joost van der Burgh (Kernteamlid)
Reacties NAAM
Voor vragen, input en/of ideeën kunt u contact
NAAM I N STE LLI NG
opnemen met PICASSO projectmanager
NAAM AFDE LI NG
Therese Noorlander via 010- 40 64 269 of
ADRES
email naar
[email protected].
P O S T C O D E + P L A AT S EMAIL
Correspondentieadres PICASSO voor COPD t.a.v. mevr. T. Noorlander
Stuur de bon naar: PICASSO voor COPD, t.a.v. mevr. T. Noorlander, Postbus 37, 2900 AA Capelle a/d IJssel.
Postbus 37 2900 AA Capelle aan den IJssel
10
