nr 3 Agora Laatste tijdschrift van de K.H.Kempen 19de jaargang december 2012

nr 3

Agora • Laatste tijdschrift van de K.H.Kempen 19de jaargang • december 2012

Inhoud 3 Thomas More 6 Energieboekhouding 8 Polarsirkelen 13 10 jaar Associatie 16 Insectenhapjes

woord vooraf

18 Kunst en welzijn 20 Stress bij planten 25 Doel 3 & Tihange 2 28 Apps

De laatste Agora: erfgoed

30 Afscheid

... of inspiratiebron?

32 Communicatief vaardig 34 Sport

Bij het begin van een nieuw jaar wensen we

vormgeving, kleurendruk en een uitbreiding van

36 Internationalisering

elkaar het beste toe. We blikken terug op wat

24 naar 32 pagina’s.

voorbij is, en maken voornemens voor wat komt.

Colofon Agora K.H.Kempen Kleinhoefstraat 4, 2440 GEEL tel.: 014 56 23 10 e-mail: [email protected] website: www.khk.be

We veranderen dan graag wat beter kan, maar

In 1995 fuseerden een aantal Kempense hoge-

behouden ook graag wat goed is.

scholen tot de Katholieke Hogeschool Kempen. Toch werd de Geelse Agora pas in januari 2005

K.H.Kempen en Lessius bundelen hun krachten

een volwaardig eenheidstijdschrift van en voor

en worden more: Thomas More. Onze academi-

heel de K.H.Kempen met een vernieuwd logo,

sche opleidingen integreren in de KU Leuven.

een kenmerkende huisstijl, full color en 40 pagi-

Agora wordt gratis verdeeld onder de studenten, personeelsleden en relaties van de Katholieke Hogeschool Kempen.

Thomas More ontwikkelt een nieuwe missie en

na’s dik! De oplage steeg tot 7 200 exemplaren:

strategie met efficiëntie, effectiviteit, engage-

een tweede metamorfose.

Redactie Jurgen Basstanie, Koen Cools, Marcel Cools, Dirk De Roose, Barbara De Weerdt, Paul Grauwen, Walter Machielsen, Hanneke Scheelen, Jef Van Den Bosch, Bert Van Hirtum, Marc Van Kerckhoven, Luc Vanwesemael, Kristof Verschueren

deringen zijn dus alom tegenwoordig, ook voor

Agora werd een begrip in de Kempen. Het lag als

Agora …

eye-catcher bovenaan op de tafel in vele koten

Verspreiding en abonnementen

Werkten ook mee Filip Bode, Hilde Boeckx, Guido Cuyvers, Dinora De Waele, Carolien Frijns, Tom Jordens, Jeroen Lievens, Christel Maes, Karine Nicolay, David Pinte, Tom Schellekens, Ite Tytgat, Karin Van Ael, Bert Vande Meerssche, Mik Van Der Borght, Babs Vandervoort, Det Vangeel, Nathalie Van Gorp, Maarten Van Lint Joachim Verhelst, Toon Verlinden Fotografie en illustraties CH - Visitnorway.com, Dirk De Roose, Electrabel, Frithjof Fure, Jean Godecharle, Lawrence Berkeley National Laboratory, Lemmert Photography, Roger Leysen, Bård Løken, Willem Mees, Rob Stevens, Ken Swolfs, Clem Verbiest, Visitnorway.com

ment en excellentie als sleutelbegrippen. Veran-

en kantoren, bij gezinnen, organisaties en bedrijIn januari 1994 verscheen het eerste nummer

ven. Agora belichaamde de dynamiek en de am-

als periodiek van het toenmalige Hoger Instituut

bities van de K.H.Kempen, zorgde voor de nodige

der Kempen. De naam Agora verwees niet alleen

uitstraling en fierheid, en vormde een krachtig

naar de centrale overdekte ruimte van de Geelse

bindmiddel en inspirator voor al onze stakehol-

campus, maar ook naar het marktplein van het

ders.

oude Athene. Daar werd ondermeer op democratische wijze informatie uitgewisseld.

Graag wil ik alle collega’s en studenten van harte danken voor hun ideeën, artikels, foto’s, gebeur-

Een gemotiveerde ploeg vrijwilligers ging aan de

tenissen, prestaties, interviews en tekeningen

slag om belangrijke informatie over het HIKem-

gedurende negentien jaargangen. Dankzij hun

pen te verspreiden. Dat de verwachtingen hoog

inzet en inspiratie kon Agora uitgroeien tot een

waren, blijkt uit de slotzin van het eerste woord

kwaliteitsvol en gewaardeerd tijdschrift.

vooraf: ‘Deze publicatie is een weldaad voor ons allen en een belangrijk element in de verdere uit-

Onze nieuwe algemeen directeur Machteld Ver-

bouw van de integrale kwaliteitszorg’.

bruggen hecht veel belang aan transparantie, doelgerichte communicatie en uitstraling. Ik ben

Hoofdredacteur en verantwoordelijke uitgever Jan Lievens

En de kwaliteit van Agora groeide mee. De inte-

ervan overtuigd dat zij met haar ploeg Agora een

Eindredactie Luc Damen, Piet Lambrecht, Willem Mees, Jan Van Geel

resse van onze interne en externe stakeholders

derde metamorfose zal geven: grensverleggend

was zo groot dat de oplage in vijf jaar tijd ver-

en ... onmisbaar!

Vormgeving en Druk Xod Voorpagina: Exit Agora Overname toegestaan met correcte bronvermelding

2

Thomas More • Agora

dubbelde tot meer dan 4 000 exemplaren. In januari 1999 een eerste metamorfose: een nieuwe

n

Jan Lievens Adjunct-algemeen directeur

H

Hogeschool K.H.Kempen en Lessius worden … MORE De Katholieke Hogeschool Kempen, Lessius Antwerpen en Lessius Mechelen varen voortaan onder de gemeenschappelijke naam Thomas More. Vanaf het academiejaar 2012-2013 vormen de drie hogescholen namelijk een operationeel geheel en later fuseren ze mogelijk ook juridisch tot één organisatie.

De geïntegreerde hogeschool speelt een belangrijke strategische en internationale rol in Vlaanderen. Thomas More wordt de grootste hogeschool in Vlaanderen, op 13 locaties, met meer dan 17 000 studenten en 1 800 personeelsleden. Ze biedt 29 professionele-bacheloropleidingen, 15 bachelor-na-bacheloropleidingen, 45 postgraduaten, 21 academische bachelor- en masteropleidingen, 1 master-na-masteropleiding en 1

academische

lerarenopleiding.

Voor

haar

hoofdzetel koos de geïntegreerde hogeschool Mechelen. De operationele eenmaking van de drie hogescholen is een nieuw en ingrijpend project en dat verdient een nieuwe naam.

Algemeen directeur Machteld Verbruggen

De grootste kansen bieden

de KU Leuven en neemt de KU Leuven de rekru-

De grootste worden is geen doel op zich. De

tering en kwaliteitszorg van die opleidingen op

grootste kansen bieden wel. Thomas More wil

zich. In het kader van een samenwerkingsover-

een omgeving zijn van ongekende uitdaging en

eenkomst blijven de academische opleidingen

verkenning, voor elke student, elke onderzoeker,

echter op de campussen van de nieuwe Thomas

elke docent en elke medewerker. Iedereen moet

More-hogeschool. Ze zullen nauw samenwerken

op zijn of haar terrein voelen dat kansen ont-

met de verwante professionele-bacheloropleidin-

staan die verder en dieper gaan dan voordien.

gen. Zo wordt de wetenschappelijke onderbouw

Daar ligt de ware ambitie van Thomas More.

van de professionele opleidingen versterkt, terwijl de academische opleidingen hun lokale in-

De academische opleidingen worden vanaf 2013-

bedding en afstemming op de plaatselijke eco-

2014 geïntegreerd in de KU Leuven en promove-

nomie en het werkveld behouden. Op die manier

ren dus tot volwaardige KU Leuven-opleidingen.

kan de Thomas More-hogeschool als een vol-

Bijgevolg stelt de KU Leuven hun curricula sa-

waardig kenniscentrum en motor van regionale

men, behoren de docenten tot het personeel van

innovatie fungeren. Thomas More • Agora

3

Thomas More (1478-1535) Met Thomas More werd gekozen voor de naam van een veelzijdig man, die als advocaat, parlementslid, rechter, diplomaat en koninklijk raadgever een brede waaier aan maatschappelijke functies opnam in het Engeland van de zestiende eeuw. Als gezant van de Engelse koning Hendrik VIII bezocht hij o.m. Mechelen en Antwerpen. Maar Thomas More was vooral een groot intellectueel en humanist, wetenschapper en auteur van een hele reeks werken, waarvan Utopia (1516) ongetwijfeld het bekendste is. More was goed bevriend met Desiderius Erasmus, die zijn Lof der zotheid aan hem opdroeg. Thomas More bleef ook trouw aan de principes van zijn katholieke geloof en aan de beginselen van de rechtsstaat. Die standvastigheid kostte hem het leven, toen hij zich bleef verzetten tegen de breuk van de Engelse kerk met Dr. Ajit baron Shetty

Rome, waarvoor koning Hendrik VIII verantwoordelijk was. Thomas More werd veroordeeld voor hoogverraad en op 6 juli 1535 terechtgesteld.

MORE In de keuze voor Thomas More zit ook een knipoog naar meer. Het resultaat van de samenwerking tussen de drie hogescholen moet immers voor iedereen meer zijn, op de eerste plaats voor de studenten en de personeelsleden. Maar ook voor het werkveld, waarmee de opleidingen van de Thomas More-hogeschool nauw samenwerken om voeling te houden met de behoeften van de maatschappij en de arbeidsmarkt, moet het meer worden; net zoals voor de bedrijven en organisaties, die voor toegepast wetenschappelijk onderzoek en maatschappelijke dienstverlening een beroep doen op de knowhow van de opleidingen.

Directiecomité Het meer van de Thomas More-hogeschool moet waargemaakt worden onder de leiding van het nieuwe directiecomité. Machteld Verbruggen wordt de algemeen directeur van de geïntegreerde hogeschool. Zij neemt de fakkel over van Maurice Vaes, die op 1 januari 2013 met pensioen gaat. De opleidingen en de onderzoeks- en expertisecentra worden in drie inhoudelijke groepen samengebracht. Aan het hoofd van elke groep staat een groepsvoorzitter, die de eindverantwoordelijkheid draagt voor het beleid op het vlak van het onderwijs, het toegepast onderzoek en de dienstverleningsactiviteiten. Thierry Taverna stuurt de groep Gezondheid & Welzijn, Marc Geerinckx is verantwoordelijk voor de groep Technologie & Design en Annemie Gommers leidt de groep Mens & Maatschappij. Flora Carrijn is door de KU Leuven aangesteld als academisch beheerder voor de Thomas More-hogeschool. De academisch beheerder is de eerste Koen Geens, voorzitter van de raad van bestuur van Thomas More, en Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering.

4


verantwoordelijke voor de opleidingen van de KU Leuven op de campussen van de geïntegreerde hogeschool. Zij staat garant voor de samenwerking tussen de KU Leuven en Thomas More en voor de dwarsverbanden tussen de academische en de professionele opleidingen. Philippe Michiels wordt als algemeen beheerder verantwoordelijk voor de materiële randvoorwaarden die hoogstaand onderwijs, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening - de drie kernprocessen van onze hogeschool - mogelijk moeten maken.

Feestelijke opening Op dinsdag 9 oktober werd het academiejaar 2012-2013, het eerste van Thomas More, officieel geopend met een academische zitting in het Congres- en Erfgoedcentrum Lamot in Mechelen. Het hogeschoolbestuur verwelkomde meer dan 500 genodigden, personeelsleden en studenten. Machteld Verbruggen, algemeen directeur van Thomas More verwelkomde de genodigden. Het thema van de academische zitting, Regionale uitdagingen en synergie in het hoger onderwijs, werd uitgediept door Bart Somers, burgemeester van Mechelen, dr. Ajit baron Shetty, erevoorzitter van de raad van bestuur van Janssen Pharmaceutica, en door Kris Peeters, ministerpresident van de Vlaamse Regering. Prof. Koen Geens, voorzitter van de raad van bestuur van Thomas More, genoot de eer om het nieuwe logo voor te stellen en het academiejaar 2012-2013 officieel voor geopend te verklaren. De ernst van de academische opening werd verfrist met muzikale intermezzo’s door twee studenten van het Lemmensinstituut en een pittig bedrijfstheater over gevoeligheden bij fusies, gebracht door ’t Klein Beschrijf. Tijd voor napraten was er bij een culinaire ‘wandeling’ met streekbieren en –gerechten uit de Kempen, Antwerpen en Mechelen. n

Luc Damen Thomas More • Agora

5

P

Project Geautomatiseerde continue opvolging Energieboekhouding op campus Blairon Een koude maandagochtend in oktober. De les anatomie gaat zo

van 1990. Voor de campus Blairon is er daarom

beginnen. De docent staat al klaar. Een paar honderd studenten

gekozen voor een modern gebouwbeheersys-

drummen zich naar binnen in de aula. Buiten was het behoorlijk

teem: Metasys van Johnson Controls. Ook in het

koud, maar binnen heerst een aangename temperatuur en ruikt het

nieuwe B-blok (zie Agora 2012-2) is er voor dit

heerlijk fris.

systeem gekozen. Dat gebouwbeheersysteem zorgt enerzijds voor de dagdagelijkse sturing van ventilatie en verwarming, en beheert anderzijds ook de fijnregeling van de installaties.

Meten en bijsturen Naast deze gecentraliseerde sturing houdt het gebouwbeheersysteem ook allerlei parameters bij zoals energiegebruik, luchtkwaliteit en ruimte- en systeemtemperaturen. Op die manier krijgen we inzicht in probleemsituaties, zelfs zonder ter plaatse te gaan, wat toch een voordeel is. Door een analyse van de metingen kunnen ook een reeks van verdoken problemen of inefficiënties aan het licht komen. Die problemen oplossen Een

geavanceerd

verwarming-en-ventilatie-

leidt vaak tot enorme besparingen.

systeem staat al enkele uren te draaien om de ruimte juist op tijd op temperatuur te brengen en

Enkele concrete voorbeelden van verdoken pro-

van verse lucht te voorzien. Dat gebeurt liefst zo

blemen die dankzij deze metingen aan het licht

efficiënt mogelijk, want een schoolgebouw klima-

kwamen op de campus. In lokaal D209 bleek

tiseren kost zeer veel energie, zelfs in een goed

een CO2-sensor niet naar behoren te werken met

geïsoleerde en goed uitgeruste nieuwbouw als de

een ongecontroleerde ventilatie van het lokaal

campus Blairon in Turnhout.

als gevolg. Dat leidde tot snelle slijtage van de installatie en zeer onstabiele ruimtetemperatu-

6


Een efficiënt energiebeheer van gebouwen wordt

ren. Ook bleken de opstarttijden van de verwar-

steeds belangrijker met de huidige energieprij-

mingsinstallatie vaak niet goed te zijn ingesteld,

zen en de Europese energiedoelen zoals 20-20-

waardoor het blok soms te vroeg op temperatuur

20. Die laatste streven naar 20% minder CO2-

kwam (energieverslindend) of soms ook te laat

uitstoot, 20% lager energieverbruik en een 20%

(oncomfortabel). Verder konden we de efficiëntie

hoger aandeel hernieuwbare energie ten opzichte

van het warmtewiel in de luchtbehandelingskast,

die warmte recupereert uit de afgevoerde binnenlucht, efficiënt opvolgen en bijsturen. Vooral in periodes waarin het gebouw onbezet is, loeren er nog mogelijke energieverspillingen om de hoek. Een gemiddeld schoolgebouw wordt immers maar 20% van de tijd volledig benut; denk aan weekends, nachten, vakanties. Tijdens deze bezettingsuren is een goed comfort vereist, terwijl daarbuiten voornamelijk energiebesparing en minimaliseren van onderhoudskosten doorslaggevend zijn. Verder is het dankzij de centrale metingen ook mogelijk om de nauwe interactie tussen een gebouw, zijn installatie en de gebruikers op te volgen en bij te sturen. Zo kan de regeling (bv. kloksturing en setpunten) afgestemd worden op het gebruikersgedrag van de aanwezigen, of kan de impact van energiebesparende initiatieven zoals dikke-truien-dag nauwkeurig opgevolgd worden. Tot slot zitten in deze metingen heel wat nuttige inzichten vervat, die kunnen helpen bij het onderhoud, de continue fijnregeling en het langetermijnbeleid. Het is mogelijk om deze inzichten manueel te verkrijgen, door een analyse van grafieken en tabellen, maar dat kost heel wat tijd en moeite.

Automatisering Door de overdaad aan gegevens vanuit het centrale beheer is het bovendien niet haalbaar om alle metingen manueel te overlopen. Heel wat informatie blijft dus ongebruikt. Automatisatie van de visualisatie en een overzichtelijke rapportering van deze informatie is daarom wenselijk. Anderzijds is het onmogelijk om het hele opvolgingsproces te automatiseren, omdat het niet louter om verzamelen van metingen en maken van triviale analyses gaat. Ook economische evaluaties van mogelijke verbete-

Zo is het ook mogelijk om de automatische re-

ringen aan de installaties maken immers deel uit van dit evaluatieproces.

gelsystemen op een meer continue manier op te

De manuele interventies of fysieke aanpassingen door de technische dienst

volgen, ook in de uren waarin de gebouwen niet

blijven dus noodzakelijk. Toch kan er voor bepaalde onderdelen een geauto-

in gebruik zijn.

matiseerd systeem ontwikkeld worden, om de eerste stappen zoals visualisatie van gegevens, foutdetectie en foutanalyse, te ondersteunen.

Tot slot is het ook mogelijk om een referentieverbruik per gebouw te bepalen. Op basis daarvan

Dit concept van geautomatiseerde continue opvolging wordt al in veel mo-

kan de impact van alternatieve controleschema’s

derne gebouwen toegepast. Dikwijls gebruikt men de Engelse term auto-

of de terugverdientijd van energiezuinige (lange-

mated continuous commissioning (ACC).

termijn-) investeringen ingeschat worden.

Hiervoor heeft het Kenniscentrum Energie (KCE) in samenwerking met de

Zo’n voorbewerking van grote hoeveelheden data

facilitaire dienst een analyse en rapporteringsysteem opgezet, waarbij er

helpt de onderhoudsdienst om snel in te spelen

foutmeldingen en wekelijkse rapporten gegenereerd worden over de cam-

op mogelijke afwijkingen. En dat leidt tot min-

pus. Zo kunnen we in één oogopslag nuttige informatie afleiden over de

der comfortklachten en schadegevallen, zodat

status van het gebouw en zijn installatie.

er meer tijd vrijkomt voor preventief onderhoud en langetermijnplanning. Dankzij dit soort geau-

Met die vorm van rapportering is het enerzijds mogelijk om snel eenvou-

tomatiseerde continue opvolging varen daarom

dige mankementen op te merken en te corrigeren, zoals vreemde meetre-

zowel de K.H.Kempen-medewerkers en onze stu-

sultaten van sensoren, voor ze een schadelijke invloed hebben. Anderzijds

denten als onze broze ecologie elke ochtend wel

kan de visualisatie in het rapport ook afwijkingen of trends aanwijzen tus-

bij de efficiënte klimatisatie van een comforta-

sen verwacht en werkelijk gehaald comfort en energiegebruik, zoals een

bele, vers ruikende aula in campus Blairon!

sterk schommelende binnentemperatuur of een geleidelijk dalende efficiëntie van een warmtewiel in een luchtbehandelingskast. Dergelijke afwijkingen zijn veel moeilijker te traceren met traditionele technieken.

n

Joachim Verhelst Kenniscentrum Energie Thomas More • Agora

7

L

Leven na de hogeschool Velkommen til polarsirkelen In 2010 studeerde Ruben Dens af als bachelor Elektronica - ICT/ICT

bewust bij Noorwegen terechtgekomen. Na wat

met Mobile Data Collection in the Arctic, een eindwerk over het

lezen en prachtige natuurfoto’s bekijken was ik

gebruik van smartphones om informatie over zoogdieren aan de

grotendeels verkocht. Maar ik wou me toch nog

Noordpool te verzamelen. Hij sleepte daarmee ook de afstudeer-

een beter beeld vormen van het land, de mensen

prijs van de afstudeerrichting ICT in de wacht.

en de cultuur. Een reis was natuurlijk een optie maar dat geeft je slechts een vlugge eerste indruk en Noorwegen is bovendien een erg duur land. Zeker als student viel dat buiten mijn financiële mogelijkheden. Toen ik in Geel ging studeren, kreeg ik tijdens de introductiedagen echter informatie over het stageprogramma en de mogelijkheid om in het buitenland te gaan studeren. Natuurlijk zag ik daarin meteen mijn kans en drie jaar later ben ik dan kunnen vertrekken voor een kennismaking van drie maanden met het land dat nu mijn thuis is: Noorwegen. Hoe ben je in het Norsk Polarinstitutt terechtgekomen? Toch een van de grootste onderzoekscentra in Noorwegen?

8


Het eindwerk werd uitgevoerd in Noorwegen en

Met wat initiatief en de nodige dosis geluk. Mijn

dat had zo zijn gevolgen. Een jaar later besloot

stageland was namelijk geen voor de hand lig-

Ruben namelijk om te emigreren naar Noorwe-

gende optie. Het jaar dat ik stage ging lopen,

gen, meteen een goede reden voor Agora om

waren er namelijk geen stageplaatsen in Noor-

eens poolshoogte te gaan nemen.

wegen beschikbaar.

Je koos destijds een stageopdracht in Noor-

De enige zekere opties die toen overbleven, wa-

wegen. Was dat bewust of louter toevallig?

ren óf een stage in een ander land óf een in Bel-

Noorwegen was voor mij een persoonlijke en min

gië. Aangezien ik al zo lang met Noorwegen in

of meer bewuste keuze. Ik zat namelijk al voor ik

mijn hoofd zat, kon ik het daar echter niet bij

aan de K.H.Kempen begon, met het gevoel dat ik

laten. Ik ben dan maar gewoon op het internet

niet eeuwig in België wou blijven.

naar een lijst van bedrijven gaan zoeken, waar ik

Ik ben beginnen te denken over welke landen me

dacht met mijn opleiding wel een kans te maken.

interesseerden en waar ik eventueel naartoe zou

Voor ik begon te solliciteren, dacht ik echter dat

willen. Uiteindelijk ben ik dan meer bij toeval dan

het wel wijs was om eerst wat meer algemene

Het Norsk Polarinstitutt voert wetenschappelijk onderzoek en milieubewaking uit op de Noorden Zuidpool, die ze ook in kaart brengt. Het instituut adviseert verder de Noorse overheid in strategische en thematische asinformatie in te winnen. Omdat je met een ander

pecten met betrekking tot de

land en cultuur te maken hebt, zijn er mogelijk

poolgebieden. Daarnaast verte-

bepaalde regels die je het best volgt. Daarom

genwoordigt het Noorwegen in-

postte ik een bericht op een forum voor Neder-

ternationaal bij tal van gelegen-

landers (en in mindere mate Vlamingen) die naar

heden en het is bovendien de

Noorwegen wilden verhuizen of verhuisd waren.

Noorse bevoegde instantie voor

Ik schreef dat ik interesse had om stage te lopen

het milieu op de Zuidpool.

in Noorwegen en tips zocht voor hoe ik dat het best kon aanpakken. Omdat opleidingen in Nederland – en zeker in Noorwegen - toch al vaak

een probleem en mijn begeleider vertelde me dat

een andere naam hebben, had ik ook een korte

als ik een goede kans wilde maken om een ge-

opsomming gegeven van mijn technische achter-

lijkaardige job te kunnen krijgen, mijn diploma

grond. Dat viel te vergelijken met een mini-cv. Nu

toch een belemmerende factor kon zijn. Hoewel

was op dat forum toevallig ook mijn uiteindelijke

ik eerst niet van plan was om nog verder te stu-

mentor van het Norsk Polarinstitutt actief. Hij zag

deren, heeft dat me toch aan het denken gezet.

mijn post en omdat die door de mini-cv een vrij

Ik deed het werk erg graag en als een masterdi-

duidelijk beeld gaf van mijn kunnen, besloot hij

ploma mijn kansen op een gelijkaardige job kon

om me een stageplaats aan te bieden. Na ver-

verbeteren, waarom dan niet? Dat is uiteindelijk

dere contacten waarbij ik een echte cv stuurde

mijn motivatie geweest om toch aan de schakel

en een interview met mijn stagebegeleider had,

naar de master te beginnen.

kwam uiteindelijk alles in kannen en kruiken. Mijn koers naar de poolcirkel was uitgestippeld.

Vandaag woon je ongeveer één jaar in Noorwegen. Je hebt de opleiding dus stopgezet.

Lag dat aanbod van een stageplaats bij het

Dat is juist. Ik begon met goede moed aan de

Norsk Polarinstitutt voor de hand?

schakel, maar zag op een gegeven moment dat

Helemaal niet. Dat instituut is in de eerste plaats

het Norsk Polarinstitutt iemand zocht voor de af-

een onderzoekscentrum en werkt dus voorname-

deling waar ik stage had gelopen. Een nieuwe

lijk met master- en doctoraatsstudenten. Maar

keuze was natuurlijk snel gemaakt. Initiatief had

dankzij mijn cv kregen ze een vrij duidelijk beeld

me al een keer naar Noorwegen gevoerd en dat

van wat een professionele bachelor waard is. De

kon het opnieuw doen. Uiteindelijk had ik ook

brede achtergrond van de opleiding bleek een

niets te verliezen. Als ik de job niet kreeg, kon ik

bonus te zijn. Toch zijn het uiteindelijk vooral

nog altijd verder studeren. Daarop heb ik gesol-

initiatief en een duidelijke communicatie die de

liciteerd en na drie lange maanden kreeg ik be-

weg naar het Norsk Polarinstitutt voor me vrij-

richt dat ik me het best een nieuw setje winter-

gemaakt hebben. Gewoon durven doen is de be-

banden kon aanschaffen: geen overbodige luxe

langrijkste factor.

in Arctisch Noorwegen.

In 2010 kreeg je de afstudeerprijs van jouw

Je thuis en familie verlaten om

afstudeerrichting, maar toch verkoos je om

3 000 km verderop te gaan wonen, voor zo’n

nog de masteropleiding te gaan volgen.

beslissing ga je waarschijnlijk niet over één

Waarom?

nacht ijs?

Ik zat tijdens die drie maanden op het Norsk Po-

Je familie achterlaten is natuurlijk nooit eenvou-

larinstitutt in een erg aangename en interessante

dig. Maar voor mij is de overgang heel goed ver-

werkomgeving. Na die positieve ervaring zag ik

lopen. Mijn familie was al een goeie tijd op de

het best zitten om in een gelijkaardige instelling

hoogte van mijn idee om te verhuizen. Hoewel

te gaan werken. Maar het diploma was natuurlijk

ze in het begin misschien niet geloofden dat het

ongeveer


9

ooit zou gebeuren, hebben ze me wel steeds gesteund in wat ik wou ondernemen. Dat heeft er allicht ook deels voor gezorgd dat het hele proces zo goed is meegevallen. Ik denk dat het eenvoudiger is dat te doen als je weet dat je familie achter je besluit staat. Voor hen was het vermoedelijk ook gemakkelijker omdat ze wisten dat ik hier al geweest was en dat ik de omgeving al kende.

Tromsø, waar het Norsk Polarinstituut gevestigd is.

Tot slot is de wereld ook niet zo groot meer. Met de moderne communicatiemiddelen overbrug je duizenden kilometers in luttele milliseconden voor een gesprek, en met het vliegtuig ben je in een paar uur ook ter bestemming. Hoe makkelijk verliep de integratie in een nieuwe maatschappij waar je bijna niemand kende? Dat duurde wel even, maar met de nodige inspanning liep dat wel los. Ik denk dat een van de belangrijkste dingen toch wel de taal leren is. Bijna iedereen spreekt hier wel Engels - op zich is communiceren dus niet onmogelijk - maar je ziet dat voor sociale aangelegenheden Noors toch wel de voertaal is. Voor mij is dat allemaal nog iets soepeler verlopen, denk ik, omdat ik hier al drie maanden gewoond had. Ik kende een groot deel van mijn collega’s al zodat sociale contacten leggen toch iets makkelijker was. Verder is de Noorse samenleving over het algemeen niet zo verschillend van de onze. Er zijn wel wat andere gewoontes maar niets is zo anders dat je het als een echte schok kunt ervaren. Het Hoge Noorden: poollicht, lange donkere dagen in de winter en lang licht gedurende de zomer ... vraagt dat niet veel aanpassing? Ja, de extreme seizoenwissels zijn wel een van de grotere aanpassingen als je hier woont. Als je in het midden van de winter het beetje licht dat over de horizon druppelt, om half een ’s middags weer ziet verdwijnen, dan kunnen de dagen lang en zwaar aanvoelen. Je krijgt enorm snel het gevoel dat je moet gaan slapen, ook al is het nog maar drie uur ‘s middags. Tijdens die periodes moet je meer op de klok gaan leven om de normale gang van zaken aan te houden. Dat is echter vooral problematisch de eerste weken dat het echt donker is. Na een tijdje went het wel en dan kom je weer in een ritme. Verder is het dan genieten van de koude vriesnachten (en -dagen), wanneer het poollicht de hemel in groene banen kleurt. Door de grote hoeveelheden sneeuw is het ook nooit echt donker. De straatverlichting en het reflecterende effect van de sneeuw zorgen voor een speciaal soort licht. Ook zijn de Noren voorbereid op het donker. Zo zijn er langlaufsporen met verlichting zodat je ook gewoon in het donker rustig kunt gaan langlaufen. Verder wordt er geskied, met sledehonden gereden, aan ijsvissen gedaan en zo veel meer. wordt vervolgd op p 12 10


O

Onderwijs Beste opleiding Sociaal Werk in Vlaanderen Op 6 november mocht de voorzitter van de Vlaamse Hogescholen-

Het rapport evalueerde de kwaliteit van de op-

raad (VLHORA) in Brussel het visitatierapport van de Vlaamse op-

leiding Sociaal Werk aan elf Vlaamse hogescho-

leidingen bachelor in het sociaal werk ontvangen. En dat rapport

len. Een commissie van experts uit binnen- en

was bijzonder lovend over onze opleiding in Geel.

buitenland beoordeelde de opleidingen op hun doelstellingen, programma, personeel, voorzieningen, kwaliteitszorg en resultaten. Als enige kreeg de opleiding Sociaal Werk van toen nog - de K.H.Kempen op vier facetten de score ‘excellent’. Die score wordt in het visitatierapport vertaald als zijnde een ‘best practice’, een voorbeeld - ook internationaal - voor andere opleidingen. Voor het geheel heeft de opleiding een van de beste visitatierapporten ooit. De visitatiecommissie loofde de opleiding uit Geel op tal van vlakken. Om te beginnen was er ons sterk samenhangende programma dat goed doordacht is en consistent wordt uitgevoerd via modules en groeilijnen. Er is grote aandacht voor begeleiding, die de studenten bovendien erg waarderen. De betrokkenheid van het werkveld is erg nauw en de activiteiten van internationalisering gevarieerd en goed uitgewerkt. Daarnaast prees de commissie ook de praktijkgerichtheid van de docenten, die stevig geworteld zijn in het werkveld. Ze wees op de degelijke wetenschappelijke onderzoeksprojecten op vraag van of met nauwe betrokkenheid van het werkveld. En ten slotte, was er ook lof voor onze toonaangevende aanpak van kwaliteitszorg, waarbij de opleiding vanuit een breed gedragen kwaliteitscultuur systematisch aan verbetering werkt. De commissie kon vaststellen dat de studenten, de afgestudeerden en het werkveld erg tevreden zijn over de opleiding. Zo bleek uit een enquête Thomas More • Agora

11

dat 100% van de bevraagde alumni opnieuw So-

wil van de toen bestaande opleidingen in, heeft

ciaal Werk in Geel zou studeren!

ongetwijfeld bijgedragen aan een vechtersmentaliteit: moeten bewijzen dat men bestaansrecht

Deze schitterende beoordeling is het resultaat

heeft, steeds blijven streven naar de hoog-

van meerdere factoren. Vooreerst is ze de ver-

ste kwaliteit en niet op de lauweren rusten. De

dienste van een enthousiaste groep docenten die

voorzitter van de visitatiecommissie drukte dat

permanent, en niet alleen als de visitatie eraan

als volgt uit: ‘Deze opleiding heeft geen last

komt, zowel in contacten met studenten als met

van een Calimerocomplex. Ze weet wat ze wil

collega’s en het werkveld de ontwikkeling van de

en slaagt erin dat met een groot enthousiasme

kwaliteit van hun opleiding nastreven. Vervol-

waar te maken.’ Om haar waardering voor dit

gens werkt de opleiding vanuit een gedragen vi-

mooie resultaat concreet uit te drukken en om

sie op wat goed sociaal werk is, op wat de plaats

de opleiding te ondersteunen in haar consequent

en de rol van de opleiding in de samenleving

streven naar kwaliteitsontwikkeling, beloonde de

moet zijn en op wat een goede organisatie is. Op

directie van Thomas More de opleiding met een

de derde plaats kan de opleiding rekenen op het

opleidingscheque. De collega’s zijn zich ten volle

engagement en de steun van vele partners in het

bewust van de uitdaging om deze toppositie ook

werkveld.

de volgende jaren waar te blijven maken en te versterken.

Het feit dat de opleiding veertig jaar geleden moest knokken om te mogen starten, tegen de

n

Guido Cuyvers

vervolg van p 10 Na de winter komt de tegenstelling van de zomer. Het kan sneeuwen tot mei gevolgd door een lente die ruw geschat een week duurt, en dan ziet alles plotseling groen en is de zomer in volle gang. De meeuwen, die dag en nacht lawaai maken, zijn de muziek die hierbij hoort. En dan volgt de uitdaging om te slapen, terwijl er altijd zonlicht is. Je gaat uiteindelijk opnieuw op de klok leven zoals in de winter. Deze keer niet om wakker te blijven maar om op tijd te gaan slapen. Ramen afplakken met tape en zwarte vuilniszakken om het licht buiten te houden is geen ongewone zaak. Als de temperatuur eindelijk boven tien graden klimt, staat dat in de krant als op en top zomerweer en dan bereiden de Noren zich voor om klimtochten te maken. Het is fantastisch als je om 2 uur ‘s nachts naar de lage zon kunt kijken van op de top van een berg, terwijl zeevogels volop in de weer zijn om hun kroost in de loop van een korte twee maanden groot te trekken. Het is dus het goede met het slechte. Maar ik ervaar het leven op 69 graden noord vooral als magisch. De overweldigende natuur met de extreme seizoenen maken het allemaal waard. Of dat gevoel zal blijven, kan alleen de tijd uitwijzen. Het Noorderlicht boven Tromsø

12


Maarten Van Lint

A

Associatie 10 jaar Associatie KU Leuven De Associatie KU Leuven bestaat tien jaar. Rector Mark Waer, as-

Een internationaal netwerk

sociatievoorzitter André Oosterlinck en ondervoorzitter William

‘Voor Europees kwaliteitsonderwijs van Maas tot

De Groote maken van de gelegenheid gebruik om terug te blikken

Noordzee’ was een van de boutades waarmee de

én vooruit te kijken.

associatie tien jaar geleden gelanceerd werd bij het grote publiek. ‘Tien jaar geleden dreigde de KU Leuven een universiteit van het Hageland te worden’, vertelt ondervoorzitter William De Groote. ‘André Oosterlinck heeft toen het heft in handen genomen en iedereen in snelheid genomen door inderdaad een nationaal netwerk uit te bouwen van de Maas tot de Noordzee.’ André Oosterlinck knikt. ‘Economisten zeggen het vaker: om internationaal sterk te staan, moet je thuisbasis sterk zijn. Daarom is het zo belangrijk dat de Associatie KU Leuven over heel Vlaanderen instellingen heeft. Ons rekruteringskader is bovendien, in tegenstelling tot andere Vlaamse universiteiten, altijd al Vlaanderenbreed geweest.’ ‘Toegeven: toen in 2002 de geloofsbrieven van ‘Vijfentwintig jaar geleden kon ik van dichtbij

de hogescholen aan de KU Leuven werden aan-

een eerste grote fusie meemaken’, zegt rector

geboden, was er veel scepsis’, zegt William De

Mark Waer. ‘Dat waren toen twee grote bedrij-

Groote. ‘Zowel van de universiteit, die een daling

ven en de hele samenwerking werd bedisseld

van de kwaliteit vreesde, als van de hogescholen,

tussen twee voorzitters en een aantal externe

die schrik hadden voor een absorptieproces.’

consultants. Nadat alles in kannen en kruiken

‘Maar het is een win-win situatie. Zo is de associ-

was, kregen de werknemers op een gewone

atie voor de universiteit een zinvolle basisverbre-

maandagochtend plots een papier op hun bureau

ding’, vult Mark Waer aan. ‘Volgens studies willen

met de uitleg van wat er allemaal zou verande-

ongeveer 5 à 10% van de hogeschoolstudenten

ren.’

nog doorstromen naar de universiteit. We moe-

Voor die aanpak is bij de associatie niet gekozen.

ten er dan ook voor zorgen dat die studenten die

Er is vanaf de start, 10 jaar geleden, gekozen

kans krijgen.’

voor een open communicatie en hoewel er conti-

nu verschillende culturen worden samengebracht

Het juiste spoor

die af en toe botsen, werkt de associatie onder-

Studenten snel en correct op het juiste spoor

tussen al tien jaar en heeft ze alleen maar aan

kunnen zetten. Dat lijkt voor de drie bestuurs-

belang gewonnen.

leden erg belangrijk. ‘Allochtonen bijvoorbeeld,


13

stromen regionaler in’, legt William De Groote uit.

De drie heren geven echter ook toe dat er nog

‘Door het lokale en toch wijdverspreide karakter

veel te doen valt. Zo blijft er een zeker span-

van de associatie geef je hen meer studeer- en

ningsveld bestaan tussen het centrale en decen-

doorstroomopties en zo ook meer kansen om te

trale beleid en tussen de regionale spelers en de

studeren wat ze willen.’ Een democratisering van

KU Leuven. ‘Maar die problemen moeten wegge-

het onderwijs. Jongeren die vroeger hun weg

masseerd worden’, geeft Mark Waer aan. ‘Ieder-

niet vonden naar universiteiten of hoger onder-

een heeft na tien jaar zijn posities ingenomen en

wijs, vinden die nu wel.

de dag kan opnieuw starten.’

‘Voor studenten is een zo groot mogelijke onder-

wijsruimte inderdaad wenselijk’, zegt André Oos-

De toekomst

terlinck. ‘Zo moet in de toekomst ook het hoger

Nu er na tien jaar een volwassen structuur op

beroepsonderwijs (HBO5) mee in de associatie

poten staat, moet die ook presteren natuurlijk.

geïntegreerd worden. Stel dat we HBO5 nu ne-

De academische hogeschoolopleidingen zijn on-

geren, dan zit je binnen tien jaar met dezelfde

dertussen ingekanteld in de universiteit en daar-

problemen als tien jaar geleden. Nee, je moet

mee lijkt de belangrijkste rol van de associatie

hen zo snel mogelijk mee in de werking van de

voorbij, maar dat is niet zo.

associatie opnemen om zo ook aan de HBO5-

‘We moeten ons er nu op focussen om de inte-

studenten de mogelijkheid te bieden om mee te

gratie volledig te laten functioneren’, zegt André

draaien in die ene grote onderwijsruimte.’

Oosterlinck. ‘Het functioneert nu al, je hoort me

‘Door de intense samenwerking tussen hogescho-

het tegendeel niet beweren, maar problemen die

len en universiteit is het mogelijk om studenten

met de uitrol gepaard gaan, zullen nu pas naar

een andere richting te laten volgen zonder dat

boven komen.’ De associatie blijft ook een zinvol

al hun eerdere werk voor niets is geweest’, be-

instrument voor het ontplooien van regionale ini-

sluit William de Groote. ‘Mensen kunnen meer

tiatieven of het betrekken van de professionele

en meer manoeuvreren en credits meenemen en

bachelors in de werking. Een netwerk van kan-

zullen daardoor afstuderen met een diploma dat

sen, nog steeds.

hen op het lijf geschreven is.’

De KU Leuven zelf moet sinds de integratie plots

veel meer personeel en studenten bolwerken. ‘Op

Nog veel te doen

een totaal van duizend zelfstandig academisch

Maar zijn ze tevreden nu de associatie tien jaar

personeelsleden, komen er ongeveer vijfhonderd

bestaat? ‘Niet helemaal’, bevestigen ze alle drie.

bij’, geeft Mark Waer aan. ‘De volgende maanden

‘Het integratiedecreet dat de voorwaarden van

zal de universiteit zich daar dus op richten.’

de integratie van de academische hogeschoolop-

‘De associatie blijft altijd een denktank voor

leidingen vastlegt, is nu goedgekeurd maar dat

maatschappelijke, levensbeschouwelijke en ethi-

was idealiter drie à vier jaar eerder gebeurd.’

sche kwesties’, vat André Oosterlinck samen. ‘Ze

‘Maar toch is het sterk’, merkt Mark Waer op.

moet ook de komende tien jaar een hefboom

‘In tien jaar tijd is er een mentaliteitswijziging

zijn om het Vlaamse onderzoek en hoger onder-

opgetreden bij alle betrokken partijen. Normaal

wijs bij de top van Europa te houden.’

nemen dergelijke sterke mentaliteitswijzigingen

En zoals altijd: ‘Waar men gaat op Vlaamse we-

één of twee generaties in beslag. En natuurlijk

gen, komt men de Associatie KU Leuven tegen’,

zijn er nog tegenstanders van de veranderingen,

sluit hij glimlachend af.

maar het zijn er niet veel.’ n

Toon Verlinden

14



15

E

Eindwerk Insecten als humane voeding Nathalie Van Gorp, derdejaarsstudente Voedings- en Dieetkunde,

Door de toenemende wereldbevolking en de ver-

kreeg vanuit de onderzoeksgroep Lab4Food de volgende opdracht

westering van het consumptiepatroon wereld-

voor haar eindwerk: ‘Ontwikkel een aantal hapjes op basis van

wijd, stijgt de vraag naar dierlijke proteïnen aan-

sprinkhanen en meelwormen die de consument gewoon, aantrekke-

zienlijk. Daarom verwachten grote internationale

lijk en lekker vindt.’ Een hele uitdaging gezien de ‘bah-factor’ van

instanties in de nabije toekomst een belangrijke

insecten, maar ze slaagde erin met glans.

schaarste aan vlees en vis. Zo schat de Voedselen Landbouworganisatie van de Verenigde Naties dat in de periode 2010-2050 de vraag naar voedsel van dierlijke oorsprong met meer dan 70% zal toenemen. Dat zou flink meer landbouwoppervlakte vergen, die er door een gebrek aan geschikte bodems echter niet is. We moeten bijgevolg op zoek naar alternatieve milieuvriendelijke en economisch verantwoorde vormen van eiwitproductie. Het gebruik van insecten is één van de meest voor de hand liggende mogelijkheden. Insecten hebben namelijk een uitstekende voedingswaarde en kunnen hierdoor een mogelijke oplossing bieden voor het nakende tekort. Ze zijn bijzonder rijk aan proteïnen die bovendien veel essentiële aminozuren bevatten. Ook de kwaliteit van de vetzuren bij insecten is opmerkelijk beter dan in ons vertrouwde stukje vlees. Verder is de hoge voedingswaarde ook te danken aan de gunstige samenstelling van mineralen en vitamines. Daarenboven zijn insecten gemakkelijk te kweken en zetten ze, vanwege hun koudbloedige karakter, plantaardige proteïnen erg efficiënt om naar hoogwaardige dierlijke proteïnen.

Kokkerellen met insecten Nathalie Van Gorp gooide zich vol enthousiasme op haar opdracht. Tijdens haar stage ging ze in de didactische keuken van de K.H.Kempen aan de slag met sprinkhanen en meelwormen om lekkere en aantrekkelijke hapjes te maken. Ze

16


ging hierbij uit van bestaande recepten en paste food-pairing toe om zo tot nieuwe combinaties te komen. In tegenstelling tot de rest van de wereldbevolking staat de westerling afkerig tegenover consumptie van insecten. Er werd daarom gekozen om de insecten onherkenbaar te verwerken in de hapjes zodat de ‘bah-factor’ zo veel mogelijk achterwege bleef. Drie weken creatief kokkerellen (insecten pureren, koken, grillen, …) onder de nieuwsgierige blikken van docenten en studenten, leidde tot een tiental hapjes op basis van insecten. Hieruit werden uiteindelijk drie insectenhapjes geselecteerd voor de sensorische proeven: een frambozenbavarois, een mini-pizza en een pestowrap. Die drie hapjes werden, samen met de drie originele insectenloze hapjes, voorgelegd aan 64 proefpersonen die zich ingeschreven hadden voor de sensorische testen. En ook tijdens de opendeurdag in april zag Nathalie haar kans schoon om 250 bezoekers te laten genieten van lekkere insectenhapjes. Tijdens de sensorische testen kregen de proefpersonen een professionele vragenlijst voorgelegd waarin ze hun mening over de verschillende hapjes kwijt konden. Uit analyse van de resultaten bleek overduidelijk dat de proefpersonen amper verschillen waarnamen tussen de hapjes met en zonder insecten. De pestowrap en de minipizza, die meelwormen bevatten, kregen zelfs een betere beoordeling dan het oorspronkelijke recept. Algemeen werden de verschillende hapjes met insecten bijzonder positief beoordeeld en tegelijkertijd als ‘gewoon’ ervaren. Onherkenbare verwerking van insecten in klassieke voeding kan dus drempelverlagend werken, waardoor mensen kunnen wennen aan de consumptie van insecten als gezond voedsel.

Dinsdag insectendag De onderzoeksresultaten smaken duidelijk naar meer. Zo zouden we perfect een vleesvervanger op basis van insecten voor bij de hoofdmaaltijd kunnen ontwikkelen. Het onderzoek van Nathalie wordt dan ook zeker voortgezet bij Lab4Food. Hopelijk kunnen we er op die manier voor zorgen dat consumptie van insecten in Europa beter aanvaard wordt. n

Nathalie Van Gorp Babs Vandervoort Hilde Boeckx Mik Van Der Borght


17

S

Samenwerking Kunst werkt in welzijn Het belang van kunst voor de kwetsbare mens, onder die noemer

door de eeuwen heen en toonde via kunstwer-

vond op 18 oktober een studie- en toondag plaats op de campus

ken hoe kunstenaars telkens weer tegen de ha-

in Geel. 220 deelnemers deelden onze diepe overtuiging dat kunst

ren van de gevestigde orde instrijken. Ze stellen

enerzijds een krachtig middel is om mensen sterker en vrijer te

voortdurend aan de kaak wat er in de maat-

maken, en anderzijds een uitstekend middel biedt tegen uitslui-

schappij leeft. In die zin zijn kunstenaars belang-

ting in de samenleving.

rijke informatiebronnen voor sociaal werkers. Wie de kunstscène volgt, weet wat er mank loopt en waar de vervreemding toeslaat. De kunst en kunstenaars volgen werkt bovendien helend, zoals Jan Hoet nog maar pas aan den lijve ondervond. Het vult de leegte, het zijn vitaminen voor kwetsbare mensen. Dat dit ook zo is aan de andere kant van de taalgrens, vertelden ons de vertegenwoordigers van het OCMW van Charleroi. Didier Neirynck en Florence Trifaux gaven toelichting bij hun sociaalartistieke projecten die al veertien jaar lopen, én met resultaat. De schoonheid in de individuele hulpverlening werd belicht door Viviane Cornelissen. Zij stelde dat mensen in armoede erg creatief zijn in het zoeken naar oplossingen, een sterkte die maat-

De studiedag was een samenwerkingsinitiatief

schappelijk assistenten te weinig aanboren. Ze

van ons departement Sociaal Werk met Welzijns-

hield een pleidooi om hiervoor meer aandacht te

zorg Kempen naar aanleiding van hun 30-jarige

hebben, en die creativiteit meer te ondersteunen.

bestaan, de Vereniging voor Maatschappelijk Werkers in de OCMW’s van de Kempen, het CC

Willem Elias hadden we uitgenodigd vanuit zijn

De Werft en de vier Verenigingen waar armen het

standpunt dat het een volstrekt legitieme doel-

woord nemen uit Geel, Turnhout, Herentals en Mol.

stelling van de kunsteducatie is, om mensen te

Het project genoot de steun van de provincie

vormen zodat ze misschien inzien waarom ze

Antwerpen.

niet van sommige kunsten houden of zelfs sowieso met kunst niets te maken willen hebben.

Kunst voor kwetsbare mensen: de statements

18


Erbij horen, daar gaat het om

Jan Hoet stelde dat kunstenaars de meest vrije

Het Algemeen Verslag van de Armoede stelt dat

mensen zijn. Hij nam ons mee in een verhaal

culturele uitsluiting wellicht de zwaarste vorm

van uitsluiting is.‘Men crepeert van eenzaamheid en verveling voor men crepeert van de honger.’ Cultuurparticipatie vertrekt in onze visie vanuit de behoefte van de mensen zelf om erbij te horen, om te participeren aan het culturele leven. ‘Bovendien,’ zegt Roel Tulleneers (CC De Werft ): ‘Cultuur is iets van de mensen zelf’. In Geel, Lier, Beerse, Balen, Herentals, Westerlo, Beringen, … werken OCMW’s, en/of Verenigingen waar armen het woord nemen, Welzijnsschakels, academies, culturele centra e.a. al geruime tijd samen om cultuur en welzijn te verbinden. Peter Bel-

op deze dag mee het onthaal deden en mee Hapje

lens, gedeputeerde van de provincie Antwerpen,

en Klapje organiseerden.

wil in de toekomst meer samenwerkingsprojecten over de sectoren heen mogelijk maken.

Guido Cuyvers, departementshoofd van Sociaal Werk, zei dat hij ervan overtuigd is dat deze in-

Nancy Claessens vertelde ons dat OCMW-cliën-

valshoek van belang is voor alle studenten en dat

ten een broertje dood hebben aan cursussen en

dit in het basisprogramma voor iedereen

vormingen. In de individuele gesprekken worden

verankerd moet worden.

ze voortdurend bijgestuurd over samenwerking, punctualiteit, motivatie. En toch lukt dat niet zo

De kritische noot

goed. Terwijl je met zo’n kunstproject precies de-

Wie veel aandacht kregen, waren het duo Daniël

zelfde vaardigheden benadrukt – ze moeten op

Janssens als ‘nar’ en dagvoorzitter Eric Nysmans,

tijd zijn, anders kan er niet gerepeteerd worden

die op een bepaald moment in de rol van ‘koning’

– maar dan op een ongedwongen, speelse ma-

stapte. Daniël nam de sociaal-artistieke projec-

nier. Bovendien gaan mensen beseffen dat ook zij

ten scherp op de korrel en gaf weer wat gemid-

talenten hebben, ondanks hun gebrek aan geld,

delde sociaal werkers - getergd door de dagda-

diploma’s of werk. Door samen naar hun talen-

gelijkse workload - ondermeer denken: ’Moeten

ten en ervaringen te kijken, helpen we hen om

we nu ook nog met kunst bezig zijn?!’

werk te vinden. Maar daarvoor moeten ze sterk in hun schoenen staan. En dàt is nu precies waar

Dagvoorzitter Eric Nysmans stelde in zijn inleiding:

de sociaal-artistieke projecten toe bijdragen.

‘Armoede is lelijk en armoede maakt lelijk, en hier moet dringend iets aan gedaan worden voor en

Een specialisatie binnen Sociaal Werk

met de mensen in armoede. Wie van generatie op

Kunstdisciplines inzetten in het sociaal werk geeft

generatie geen gezonde voeding kreeg, geen edu-

interessante kansen om mensen en groepen bin-

catief speelgoed had, niet naar de tandarts kon

nen de samenleving sterker te maken, door de kun-

gaan, en overal uitgesloten werd, werd veel on-

stenaar in de mens wakker te maken, vind ik zelf.

recht aangedaan. […] Aan de gekwetste binnen-

Kwetsbare mensen hebben in hun leven zoveel be-

kant en de gedeukte buitenkant van de mens in

leefd dat ze een boeiend verhaal hebben. En dat

armoede, en aan het emancipatorische belang van

verhaal kunnen ze misschien op een andere manier

de ervaring van schoonheid, van kunst, van humor

kwijt dan in een klein bureautje van een maatschap-

en van plezier willen wij prioriteit geven’.

pelijk werker. Voor mensen in armoede is overleven vaak een voltijdse uitdaging. Hun batterijen kunnen

De dag werd – hoe kan het anders – kunstzinnig

opladen, netwerken met anderen opbouwen en niet

afgesloten in het C.C. De Werft. Daar traden ’s

langer voor elke kleine vraag naar hun hulpverlener

avonds de CC Singers uit Gent op onder leiding

moeten stappen, maar in eigen kring moeilijke din-

van Rik Debonne en Rudi Gentbrugge. Het voor-

gen kunnen vertellen en bespreken – ondersteund

programma vormde het solidariteitskoor Al-arm

door professionals -kan veel soelaas en steun bie-

onder leiding van Daniël Janssens.

den. Studenten kunnen kiezen voor een minor Sociaal-artistieke praktijken, als tweede specialisatie in

n

het laatste jaar, en ze doen het. Er zijn twintig stu-

Dinora De Waele

denten die gekozen hebben voor die minor, en die Thomas More • Agora

19

L

Leven na de hogeschool Raf wil het van de planten zelf horen In juni werd oud-student Raf Rombouts laureaat van de Innova-

Romberama

tiecampagne 2012, zo vernamen we. Door een gelukkig toeval kon-

Raf studeerde in 2004 in Geel af als industrieel

den we aanwezig zijn toen het Innovatiesteunpunt en prof. Kathy

ingenieur Biowetenschappen, optie Tuinbouw,

Steppe het project van Raf voorstelden aan een delegatie van de

nadat hij er eerst een graduaat in de Agro- en

Europese Commissie. Een ideale gelegenheid om bij te praten en te

Biotechnologie had gehaald. Daarna ging hij

horen hoe de vork aan de steel zat.

een paar jaar ervaring opdoen bij boomkwekerij Oprins in Rijkevorsel en als bedrijfsleider bij Tuinderij Joosen. In 2006 besloot hij samen met zijn broer Ben het ouderlijke bedrijf over te nemen. Dat het amaryllis (Hippeastrum) zou worden, lag voor de hand. Want, vader Bert had al een grote voorraad bollen opgebouwd: Romberama was geboren. ‘Ik kende de markt en de teelt van thuis uit,’ zegt Raf, ‘de groenten zag ik niet zitten. Daarin kun je pas rendabel beginnen te werken als zo’n 10 ha glas in een keer kunt neerpoten.’ De broers begonnen met ongeveer 1 ha glas van hun ouders, waarvan het ene deel in 1973 was gezet en het ander in 1980. Ondertussen hadden ze al verschillende renovaties uitgevoerd. Zo waren de poten onder andere een flink stuk hoger gemaakt en in 2009 kwam er dan nog

Raf (l) en Ben (r) Rombouts

een goede hectare bij. Volledig nieuw en zo energievriendelijke mogelijk.

Bijzondere warmtepomp Maar het bleef niet bij energievriendelijk glas. De hele teelt zou milieuvriendelijk worden. Om te verwarmen en te koelen ging Raf te rade bij Herman Mariën van de K.H.Kempen en nu gebruikt Romberama grondlagen die 118 en 124 m diep zitten. De broers combineren de aangevoerde warmte en dito koelte daarvan met een dubbel effect-gasabsorptiewarmtepomp, de enige die in de Benelux in een tuinbouwbedrijf staat. Als alles loopt zoals gepland, moeten ze ongeveer 20


45% op hun energierekening kunnen besparen. In de marge hebben Raf en Ben voor 10 kW-piek zonnepanelen aangelegd. Hun gietwater recycleren ze volledig en ze werken uitsluitend met regenwater. Hun reservoir van 3 000 m³ volstaat daarvoor ruimschoots. Ongeveer de helft gaat naar dakkoeling om het effect van hete dagen te milderen en de andere helft dient om de planten water te geven.

Bijzondere teelt Romberama is een van de vier bedrijven in Vlaanderen die amaryllis telen. ‘Als je er gepast mee omgaat, is het een teelt waar je nog goed van kunt leven’, zegt Raf. De bloemen zijn vooral in het late najaar en in het voorjaar gewild en een perfecte timing is cruciaal om goede prijzen te halen. Vóór Nieuwjaar is het prima, januari brengt niet veel op en daarna gaat het weer beter. Om goed te timen is koelen van cruciaal belang. De bollen groeien in een kunstmatige ondergrond of substraat - perlite, een soort gepofte lava. Daarin liggen slangen die voor de afkoeling en de opwarming van die ondergrond zorgen. Door de koeling in te schakelen, kun je de bloemknoppen in de bollen laten strekken. Ongeveer achttien weken voor de oogst moet de bodemkoeling beginnen. Dat is voor een deel van hun planten in volle zomer. Het water in de buizen moet dan 5 °C zijn, de bodemtemperatuur 12 °C. Het is algemeen bekend dat koelen meer energie opslorpt dan opwarmen. Hier bewijzen de aardkoelte en de zeer efficiënte warmtepomp een eerste keer hun diensten.

Prof. Kathy Steppe legt het meetsysteem uit aan Europese ambtenaren

Tien weken later zijn de knoppen gestrekt en maaien ze het blad bij Romberama om nog acht

Vooral voor Duitsland

weken later gemakkelijker te kunnen oogsten.

Bij Romberama groeien 55% planten met witte

We zijn dan al een eind in de herfst en de planten

bloemen. Die zijn nog altijd het meest gewild.

hebben veel warmte nodig. De pomp spreekt dan

Verder hebben ze een hele reeks kleuren van

de andere grondlaag aan en warmt het water in

zalmroze over rood en fuchsiarood tot donker-

de buizen op tot 37-38 °C. Dat volstaat in prin-

rood. Regelmatig proberen Raf en zijn broer

cipe om de planten ook in de winter voldoende

nieuwe rassen uit. Ze letten bij hun keuze vooral

warm te houden. Bij uitzonderlijke koude kan Raf

op de steellengte, de grootte van de bloemen en

de oude stookinstallatie nog aanzetten om wat

het aantal bloemen per steel. Ruim 60% van de

bij te stoken.

afzet gaat naar veilingen in Duitsland, een klein

Vóór de koelperiode verbruiken de planten zowat

derde naar Nederland en de rest verkopen ze

17 l/m² per week, vanaf de koeling maar drie

op de veiling in Brussel en in hun thuiswinkel.

liter meer. Ze halen al hun voedingsstoffen uit de

Die geniet steeds meer faam en ze hebben zelfs

mest die in het gietwater zit. Het overtollige wa-

klanten die vanuit Brugge amaryllissen komen

ter gaat naar een vergaarbak en de opgebruikte

halen.

mineralen worden aangevuld, zodat het opnieuw als gietwater kan dienen.


21

Dubbeleffect-gasabsorptiewarmtepomp

factor per factor corrigeren en kijken of de plant gunstig reageert de volgende dag. Na een tijdje leer je je planten zo door en door kennen, je kunt er als het ware mee praten. Dat kan niet alleen een hogere productie opleveren, maar ook veel water, energie en meststoffen sparen.

Planten telen via het internet Raf sprak de mensen van het Innovatiesteunpunt aan en die brachten hem in contact met professor Steppe en vonden enkele partners. Het Proefcentrum voor de Sierteelt sprong mee op de kar. Het Innovatiesteunpunt wil innovatie immers, als het

Efficiënter en sneller

kan, zo ruim mogelijk verspreiden en dat is een van

Vorig jaar was Raf aanwezig op een informatie-

de functies van een proefcentrum. In eerste instan-

dag over innovatieve tuinbouw in Torhout. Het

tie wou Raf graag dat de onderzoekers de dikte van

Innovatiesteunpunt had die georganiseerd met

de bollen zouden opvolgen, omdat daar een groot

als thema Het gebruik van sensortechnologie in

deel van de reserve in zit. Dat lukt echter niet zo

de tuinbouw. Raf was geprikkeld door de resul-

goed en nu gaat het onderzoek vooral naar het blad.

taten die prof. Steppe en haar team van het lab

De kleine sensoren hangen rechtstreeks aan een

Plantenecologie van de UGent er voorstelden.

computer. Heel binnenkort zullen ze elk hun eigen

Die waren erin geslaagd om de stress bij toma-

zendertje krijgen. Die zendertjes sturen hun gege-

ten en sla zodanig op te meten dat je de teelt

vens regelmatig door naar een computer. De gege-

er nauwkeurig mee kunt sturen. ‘In een vast rit-

vens van de computer gaan dan het internet op en

me krimpt het blad, wanneer het veel verdampt

Raf zal vermoedelijk volgend jaar als hij op vakan-

overdag en het zet daarna ’s nachts weer uit.

tie in Zuid-Spanje zit, kunnen zien hoe het thuis

Om van groei te spreken moet die golvende lijn

met zijn planten gesteld is. ‘Ik had het dit jaar al

wel een algemene opwaartse trend vertonen’,

kunnen gebruiken’, vertelt hij. ‘Net voor de vakan-

stelde de professor. Na een tijdje kunnen de on-

tie had ik een vat met mineralen aangemaakt om

derzoekers voorspellen hoeveel dat moet zijn bij

te mengen met het gietwater. Door een verge-

een bepaald klimaat. De huidige bladsensors zijn

telheid had ik de aansluitingskraan niet opnieuw

zo precies dat ze zelfs op een relatief dun sla-

opengezet. Het duurde verschillende dagen voor

blad die krimp en uitzetting zeer goed kunnen

iemand op het bedrijf dat gemerkt had. Volgend

aflezen. Als de gemeten waarde afwijkt van de

jaar of het jaar daarna zullen de planten het mij

voorspelde, dan is er wat mis met de plant. ‘Wij

zelf direct zeggen en dan kan ik naar huis bellen

kunnen aan de plant al zien dat ze wat stress on-

met de vraag om een en ander eens na te kijken.’

dervindt, voor iemand er met het blote oog ook

Zowel Raf zelf als het Innovatiesteunpunt en de

maar wat van merkt’, zegt prof. Steppe. ‘Meer

wetenschappers zijn erg optimistisch over het

dan een week voor een geoefend teler iets ver-

onderzoek. Het heeft tenslotte zijn diensten in de

moedt, weten wij het al’, maakt ze zich sterk. En

tomatenteelt al bewezen. De sierteelt en in het

dat is heel belangrijk, want zodra er iets aan de

bijzonder de amaryllisteelt zullen waarschijnlijk

hand is, kan de teler op zoek gaan naar de oor-

snel volgen. Wij zijn erg benieuwd en wensen de

zaken en die proberen te remediëren. Het kan

partners alvast bijzonder veel succes.

dan gaan over te warm, te koud, te droog, te nat,

22


te weinig voedsel, enz., maar weten dat er iets

n

aan de hand is, is al erg belangrijk. Je kunt dan

Dirk De Roose

E

Engagement Lokale politiek in de lerarenopleiding Zondag 14 oktober 2012 was een spannende dag voor politiek

niet moeilijk: mijn vader was achttien jaar lang

Vlaanderen. Op die dag trokken we met z’n allen naar de stembus

gemeenteraadslid voor de CVP. Toen hij in 1988

om een nieuwe gemeente- en provincieraad te kiezen. Twee colle-

besliste om niet meer op de lijst te gaan staan,

ga’s aan de lerarenopleiding in Vorselaar onderwierpen zichzelf

nam ik zijn plaats in. Ik was verkozen en werd

aan het oordeel van de kiezer … met succes.

onmiddellijk schepen van Jeugd en Ontwikkelingssamenwerking. Bruno: Bij mij sloeg het politieke virus toe tijdens mijn studententijd. Om professionele en familiale redenen heb ik mijn engagement lange tijd uitgesteld. Door mijn ongenoegen over de politieke toestand in België ben ik in 2005 toch actief geworden. Sinds 2008 ben ik arrondissementeel voorzitter van N-VA in Turnhout. Waarom combineer je een drukke job op de hogeschool met een politiek engagement? Bruno: Mijn politiek engagement speelde zich tot voor kort enkel af binnen de partij. Dat betekent dat het vooral avond- en weekendwerk was. De functie van gedeputeerde in de provincie Antwer-

Fons Michiels (l) en

Generatiegenoten Fons Michiels en Bruno Peeters

pen is mijn eerste uitvoerende mandaat. Bij de

Bruno Peeters (r)

deden ongeveer gelijktijdig hun intrede in de le-

collega’s in Vorselaar ben ik altijd open en duide-

rarenopleiding van Vorselaar. Het was lang voor

lijk geweest over mijn politieke overtuiging. Met

de tijd dat kardinaal Van Roey zijn naam inruilde

studenten werd alleen over politiek gesproken

voor Thomas More. Na de schooluren besteedden

als zij me erover aanspraken. Dat gebeurde wel

ze hun tijd aan die andere ‘hobby’ die gedeelte-

eens naar aanleiding van één of andere taak die

lijk of volledig uitgroeide tot een job. Eenmaal

ze moesten maken.

gebeten door de politieke microbe, raak je er

Fons: Bij mij ligt de situatie iets anders. Ik had

blijkbaar moeilijk vanaf.

het voorrecht om de voorbije zes jaar het OCMW van Herentals te leiden. De omvang van het ta-

Fons: Op politiek vlak heb ik eigenlijk een vrij

kenpakket dat je als OCMW-voorzitter op je bord

traditioneel parcours afgelegd. Als jeugdleider

krijgt, maakt een combinatie met een voltijdse

binnen de KSA kwam ik in de jeugdraad van He-

job niet mogelijk. Ik werkte de afgelopen jaren

rentals terecht. Via mijn inzet binnen het jeugd-

dus halftijds in Vorselaar. De wisselwerking tus-

werk stroomde ik uiteindelijk door naar de ge-

sen de twee functies heb ik altijd erg boeiend

meentepolitiek. De partijkeuze was voor mij

gevonden. En geloof me: als je als OCMW-voorThomas More • Agora

23

Fons Michiels

zitter wordt geconfronteerd met leefloondossiers

Fons: Voor mij is de overvloed aan regeltjes die

• 54 jaar

en verhalen van mensen met levensgrote proble-

vanuit het Vlaamse, federale of Europese niveau

• docent wiskunde

men, leer je wel een en ander relativeren. Iets

wordt gelanceerd vaak een bron van ergernis.

Lerarenopleiding

wat ik aan de studenten ook probeer duidelijk te

campus Vorselaar

maken.

echt voor een carrièrewending. Jij verlaat

en OCMW-voorzitter Herentals

Bruno, voor jou zorgden deze verkiezingen

Levert zo’n lokaal mandaat ook niet de no-

de hogeschool.

dige teleurstellingen en frustraties op?

Bruno: Inderdaad. Soms kan het snel gaan. De

lijst gemeenteraad

Fons: Lokale politiek biedt je net het voordeel

functie van gedeputeerde is een voltijdse job. Ik

Herentals

dat je realisaties concreet zichtbaar zijn. De the-

moet toegeven dat het afscheid me niet onbe-

• 2de plaats CD&V-

orie maakt plaats voor de praktijk: een zieken-

roerd laat. Ik ben nu 57 en ik zal wellicht niet

Bruno Peeters

huis moderniseren, een sociale-economiebedrijf

meer terugkeren naar de hogeschool. Dat bete-

• 57 jaar

oprichten, asielzoekers opvangen, … Ik hoop van

kent dat ik na 33 jaar Vorselaar een goed draai-

• bibliothecaris

harte dat ik de volgende zes jaar de uitbouw van

ende onderwijswerkplaats en fijne collega’s ach-

Lerarenopleiding

een nieuw woon-zorgcentrum mee in goede ba-

terlaat. Bovendien ben ik van mening dat onze

campus Vorselaar

nen kan leiden.

lerarenopleiding de enorme ontwikkelingsgolf die

• 1ste plaats N-VA-

Bruno: Ik sluit me aan bij Fons. Lokale politiek

het hoger onderwijs sinds het decreet van 1995

lijst provincieraad

gaat over de dagdagelijkse problemen van de

heeft meegemaakt, op een professionele manier

district Turnhout

mensen. Als lokaal politicus ben je in staat om

verwerkt heeft. Om eerlijk te zijn … ik ga het toch

• 5de plaats N-VA-

beslissingen te nemen die een invloed hebben op

ook missen.

lijst gemeenteraad

het welbevinden van de inwoners van een wijk of

Fons: Ik wens je in elk geval veel succes toe.

Oud-Turnhout

gemeente. Het enige wat me af en toe frustreert,

• aanstaand gedepu-

is de kleingeestigheid van de ‘dorpspolitiek’.

teerde voor de pro-

Soms spelen persoonlijke vetes een te grote rol.

vincie Antwerpen

Maar dat zal misschien op elk niveau zo zijn.

E

Wij jullie beiden ook! n

Koen Cools

Even stilstaan Zin erin …

Ten derde peilen we ook naar de samenhang of

De zin van het leven: het is een uitdrukking die

de betekenis. Waarom leven we eigenlijk? Heeft

de mens beroert, als vraag, als uitroep, als vak.

het leven van elke mens zin? Evenveel zin? Zal

De woorden hebben iets zwaars en mysterieus

er ooit een oordeel worden uitgesproken over de

en peilen naar de diepte van het leven. Wat is

zinvolheid van je eigen leven?

voor jou de zin van het leven? Een vraag die velen liever niet te vaak voorgeschoteld krijgen.

Het jaarthema van SKIN is in die zin een uitnodiging aan ons allemaal. We wensen je toe dat je

In de vraag kunnen we minstens drie deelvragen

in het leven van elke dag dingen mag vinden die

onderscheiden. In een eerste vraag vervangen

deugd doen, die je doen tintelen van leven en dan

we het Nederlandse woord zin door het Vlaamse

wel van kop tot teen. Is het geen uitdaging scherp

goesting. De vraag naar zin wordt zo een vraag

te stellen op zinnige initiatieven die de wereld

naar goesting, deugd, plezier in het leven. Wat

voor mens en natuur leefbaarder maken? Kan de

zorgt ervoor dat jij als mens ten volle kunt leven.

vraag naar betekenis ons brengen tot verbonden-

Dat je in een vreugdekreet luid kunt roepen: dit

heid, ruimte geven om op een zinvolle wijze over

is echt leven.

God te spreken? We werken er aan in onze aandacht voor Kerstmis en de koffiestop, activiteiten

In een tweede beweging horen we ook een vraag

waarop we jullie van harte uitnodigen.

naar de toekomst. Welke richting wil je uit met je leven? Wat zijn je dromen en verlangens? Waar wil je in het leven echt voor gaan? 24


Wij zeggen alvast: vlieg er in met zin erin.

Werkgroep SKIN

O

Onderzoek Doel 3 en Tihange 2 Het probleem is ook de oplossing Het is eerder onwaarschijnlijk, maar zonder de kerncentrales van

Pieken

Doel 3 en Tihange 2 kan er een probleem ontstaan deze winter bij

Wie over het verbruik van elektriciteit en de

een piekbelasting, vermoedelijk tussen 17 en 20 uur tijdens een

daarbij nodige elektriciteitscentrales praat, komt

windstille december- of januarivriesdag.

al snel bij de verbruikspieken terecht: de momenten waarop we met zijn allen het meest verbruiken en de productie dus het meest ‘op volle toeren moet draaien’. De industrie kent die pieken, maar de huishoudens, u dus, veel minder. Uw licht, uw vaatwasser, uw strijkijzer, uw wasmachine, uw pc en tv: ziedaar de bronnen van het piekverbruik. Dat piekverbruik is afhankelijk van arbeidsweken, seizoen en uren: in de winter meer dan in de zomer, overdag meer dan ‘s nachts, in de werkweek meer dan in het weekend. In 2010 bijvoorbeeld was de piekdag van dat jaar een decemberdag toen we met zijn allen in België 14 391 megawatt verbruikten (1 megawatt komt overeen met 10 000 gloeilampen van 100 watt). Die piek werd bereikt op een werkdag tus-

Tijdelijke maatregelen bij bedrijven en gezinnen

sen 17.00 en 20.00 uur, het moment waarop de

kunnen nu dat gevaar opvangen. Belangrijker is

meeste mensen thuis zijn. Pieken bestaan ook in

echter dat we technologisch perfect in staat zijn

de zomer, maar ze liggen dan lager, zo’n 2 000

om definitief afscheid te nemen van die kerncen-

megawatt. 2 000 megawatt: dat is net de som

trales. Dat kan met technologie die automatisch

van de vermogens van Doel 3 en Tihange 2.

het elektriciteitsverbruik bij gezinnen regelt, zonder dat die aan comfort moeten inleveren.

Trage en snelle centrales

Energie van windmolenparken, zonnepanelen en

Naast de pieken heb je de basisbelasting, het ver-

biocentrales komt zo vast mee in de energiemix,

bruik waaronder we nooit zakken: in 2010 noteer-

met drastisch minder uitstoot van CO2 en fijn stof

den we dat tijdens een julinacht. Die basisbelas-

als mooie bonus. De technologie is klaar en ge-

ting, zo’n 6 000 megawatt, wordt bijna volledig

test; nu ze nog toepassen.

geleverd door onze kerncentrales. Al het verbruik


25

woordigt die soort van hernieuwbare energie voldoende plaats in de totale energieproductie om een invloed te hebben op vraag en aanbod tussen energieleverancier en klant. Probleem is alleen dat wind en zon zich niet laten bevelen, en zich niks aantrekken van piekmomenten of basisverbruik. Zo kampte België in het recente verleden al enkele keren met overproductie, omdat de nucleaire installaties niet plots en kortstondig naar een lager vermogen konden overgaan op extra winderige of zonnige dagen.

U moet zich aanpassen … De uitdaging is dus deze: hoe integreren we de nieuwe energievormen, met hun milieuvriendelijkheid maar ook met hun nukken en onvoorspelbaarheid, in onze moderne levensstijl? Want ook dat laatste blijft natuurlijk pertinent: niemand wil ’s nachts uit bed om zijn strijk te doen, of wachten op de zon om tv te kijken. Het antwoord ligt in DSM: Demand Side Management, of actieve vraagsturing. Simpel gezegd gaat het hier om elektrische toestellen die niet op het moment dat u het wilt, hoeven te werken. Neem een soepmixer: u maakt soep op een dinsdagavond om 18.42 uur, en wil die op dat exacte moment mixen. U zou het dan wellicht onaandaarboven moet dus door andere centrales worden

vaardbaar vinden om in een systeem terecht te

geleverd. Die gas-, aardolie- en steenkoolcentrales

komen dat u vertelt: ‘Mixen kan, maar pas na

zijn voldoende flexibel maar stoten wel CO2 uit.

20.30 uur.’ Soepmixers, net zoals strijkijzers, radio’s, espressoapparaten en waterkokers, zijn toe-

Voor die rolverdeling zijn goeie redenen: kern-

stellen die niet voor DSM in aanmerking komen.

centrales leveren de goedkoopste energie, maar

Nemen we nu echter uw vaatwasser: u laadt het

ze zijn log. Het duurt relatief lang om nucleaire

ding vol, ’s morgens om 7.30 uur, en wil een pro-

productie te verminderen of te vermeerderen, zo-

pere vaat terug. Wellicht kunt u zich voorstellen

als een olietanker veel tijd nodig heeft om te ver-

dat u aan de vaatwasser ‘vertelt’: ‘Doe je werk

snellen of af te remmen. De andere centrales zijn

wanneer je wilt, maar straks als ik om 18.00 uur

duurder, maar flexibel. ’s Nachts en in het weekend

thuiskom, wil ik een propere vaat”. Idem voor uw

verminderen zij hun productie, of gaan ze zelfs uit.

diepvries: u kunt er wellicht mee leven dat die wat dieper vriest op momenten dat stroom goed-

Wind en zon: redders in nood?

koper is want makkelijker voorhanden, en niet of

De rolverdeling werkte prima tot voor kort,

nauwelijks op dure piekmomenten.

toen het aandeel van windmolenparken en zon-

26


nepanelen bij huishoudens en bedrijven niet of

Dat soort van denken en handelen bestaat ove-

nauwelijks van tel was. Ondertussen vertegen-

rigens nu al: consumenten met dagen nacht-

tarief laten vaatwassers, wasmachines, droog-

het best aan tot energiematiging in kritische piek-

kasten en zelfs broodovenmachines ’s nachts

periodes: geen tuinverlichting, een lampje minder

draaien, omdat het moment van elektrische ac-

binnen, pc tijdig uit bij niet-gebruik …

tiviteit voor hen niet zo belangrijk is. En op die manier profiteren ze graag van het lagere nacht-

Als elk gezin op die enkele kritische momenten

tarief. Het zijn dan ook dergelijke toestellen die

100 watt minder verbruikt, toch geen onrealisti-

voor DSM geschikt zijn, naast vriezers, boilers of

sche veronderstelling, verlaagt de piekbelasting

warmtepompen.

met 450 megawatt, zowat de helft van het vermogen van Doel 3.

… maar dan automatisch Wat is dan het verschil met DSM? DSM-techno-

Bedreigingen worden kansen

logie meet zelf wanneer stroom in een basisver-

Ik wil hier geen lans breken voor of tegen kern-

bruik zit en dus wellicht goedkoper is, en zet die

energie, of voor of tegen gelijk welke andere

informatie om naar het wensgedrag van uw toe-

vorm van energie. Ik wil vooral dat het licht niet

stellen. U stelt enkel het einddoel in (‘vaat klaar

uitgaat, en dat we op vrij korte termijn al betaal-

tegen 18.00 uur’), DSM ‘bekijkt’ het meest gun-

baar en duurzaam onze energie blijven indoen.

stige energiemoment en zet uw toestel aan op

Dat hernieuwbare energie geleidelijk verschuift

het optimale moment. Uit onze eigen metingen

van ‘leuk extraatje’ naar ‘vaste basissokkel’, staat

blijkt dat nu al ongeveer de helft van het stroom-

in de sterren geschreven: de CO2-problematiek

verbruik voor DSM in aanmerking komt. Ons lab

en die van onder andere fijn stof, laten weinig

ontwikkelde daarvoor controlealgoritmes die al

andere opties toe. Kernenergie blijft maatschap-

geruime tijd in testopstelling draaien. Het moet

pelijk en dus politiek moeilijk, ondanks de pro-

mogelijk zijn om tegen 2020 DSM in beperkte

ductie- en prijstechnische voordelen.

mate te introduceren, en om geleidelijk het aandeel van DSM naar 2050 op te voeren: in 2050

Ondertussen moeten we inzetten op flexibele

moeten immers de Europese doelstellingen van

centrales met een minimum aan milieubelasting,

80% minder CO2-uitstoot gehaald zijn, en dat

zoals gascentrales. Uiteindelijk moeten we ko-

kan alleen met hernieuwbare energie.

men tot een minimale afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, en een maximale van her-

Maar ondertussen …

nieuwbare, zoals wind- en zonne-energie, samen

Ondertussen moeten we tijdelijke maatregelen

met biomassa en andere vormen van duurzame

nemen. En ook die zijn haalbaar, zonder Tihange 2

energieopwekking. Dat aan de verbruikerszijde

en Doel 3. De piek van 2010 bedroeg 14 391 me-

automatische vraagsturing (DSM) een cruciaal

gawatt; zonder Doel 3 en Tihange 2 halen we 14

element in dit plaatje is, staat buiten kijf. De

600: krap, maar haalbaar, op voorwaarde dat de

vraag is alleen: hoe snel willen we ermee aan

piek niet overschreden wordt, en de andere cen-

de slag?

trales niet in onderhoud moeten. Het is dus beter om nu al op het ergste voorbereid te zijn. Dat kan

n

op een aantal manieren. We kunnen afspraken

Bert Vande Meerssche

maken met industriële klanten: op kritieke mo-

Kenniscentrum Energie

menten kunnen die hun afgesproken volume verlagen tot een op voorhand afgesproken drempel. En ook de gezinnen overhalen tot manuele DSM behoort tot de mogelijkheden: vaatwasser, droogkast en wasmachine ’s nachts of in het weekend laten draaien. Ten slotte zetten we de bevolking Thomas More • Agora

27

P

Project TI-studenten ontwikkelen apps Smartphones worden nog altijd populairder en tablets gaan dui-

Momenteel zijn er ruim 1 250 000 apps - mobiele

delijk dezelfde weg op. Logisch dus dat er voor die toestellen aan

applicaties - en het aanbod neemt dagelijks toe.

de lopende band nieuwe apps verschijnen. En dat merken we ook

Je hebt ze in alle soorten en voor zeer uiteen-

aan de stageopdrachten in Toegepaste Informatica (TI). Vroeger

lopende doeleinden: agendabeheer, actualiteit,

waren programmeeropdrachten steevast gericht op de traditio-

sport, muziek, fotografie, de beurs, openbaar

nele computersystemen. Nu laten stagebedrijven steeds vaker een

vervoer, weersverwachting, en ga zo maar door.

app ontwikkelen.

Je kunt het zo gek niet bedenken of er bestaat wel een app voor. De eerste apps verschenen toen Apple in 2007 zijn iPhone lanceerde. Het enorme potentieel was meteen duidelijk en er volgde een stroom van concurrerende toestellen en applicaties. Sinds 2010 wordt deze nieuwe markt nog eens extra aangezwengeld door de iPad en andere tabletcomputers. Het mag dus niet verwonderen dat ook onze TIstudenten de apps-trein niet willen missen.

CIPAL in beweging Zo programmeerden Bram De Smedt, Jeroen Leysen en Sander Van Looveren een mobiele applicatie voor bibliotheken. Opdrachtgever was CIPAL, dat informaticadiensten aanbiedt aan de publieke sector. Met de nieuwe toepassing krijgt een bibliotheekgebruiker via zijn smartphone een melding wanneer de inleverdatum nadert van een boek dat hij heeft geleend. Hij kan dan meteen de uitleentermijn verlengen. De app wordt momenteel uitgetest door de bibliotheek van Brasschaat en is beschikbaar voor de smartphones van de drie belangrijkste spelers op de markt. De betrokken studenten namen er elk één voor hun rekening: Bram ontwikkelde voor de Windows Phone, Jeroen voor Android en Sander voor de iPhone. 28


Alle drie kijken ze tevreden terug op hun stage. ‘We kozen dit project omdat de opdracht er zeer goed uitzag. Ontwikkelen voor smartphones is hot en staat dus goed op je cv. Tijdens de stage leerden we niet alleen bij op technisch vlak, maar ook op praktisch gebied, zoals werken volgens gepaste methodes, plannen, communiceren, vergaderen en rekening houden met de huisstijl. Zoiets leer je pas echt in de praktijk. We werden hierin zeer goed begeleid.’ Ook over de applicatie zelf zijn de studenten enthousiast: ‘We zijn er trots op en we hebben er ook hard voor gewerkt. Hopelijk wordt ze vaak gebruikt. Dat zou een zeer mooie beloning zijn voor ons werk.’

Koolhydraten tellen met je smartphone Kenny Goossens ontwikkelde een app waarmee je koolhydraten kan tellen met je smartphone, en daar was duidelijk behoefte aan: ‘Drie weken na de release was mijn applicatie al 2 800 keer gedownload.’ Die cijfers spreken boekdelen. De smartphone-app van Kenny is dan ook zo gebruiksvriendelijk dat zelfs kinderen ermee overweg kunnen. En dat was ook de bedoeling, aldus Kenny.

op basis van zogenaamde sterftetafels. Hij berekent eveneens welk aanvullend pensioen je kunt

‘In België zijn er ruim 3 000 kinderen met diabetes en dat aantal neemt

verwachten op basis van een bepaald bedrag aan

de laatste jaren snel toe. Een diabetesdiagnose is voor kind en ouders een

spaargeld, of omgekeerd: hoeveel je tegen je

ingrijpende gebeurtenis. Ze krijgen meteen immers een heleboel regeltjes

opruststelling bij elkaar moet sparen om daarna

opgelegd. Zo moet een kind met diabetes goed op tijd maar juist voldoende

maandelijks op een bepaald aanvullend pensioen

eten, regelmatig bloed prikken en insuline inspuiten. Logischerwijze willen

te kunnen rekenen.

ouders daarbij een oogje in het zeil houden. Daardoor is het helemaal niet vanzelfsprekend dat kinderen met diabetes deelnemen aan bijvoorbeeld

Jenthe programmeerde zijn app in opdracht

een schooluitstap. HelpDiabetes zorgt ervoor dat ouders hun kinderen met

van het consultancy-bedrijf Pension Architects,

een gerust hart op schoolreis kunnen sturen.’

gespecialiseerd in alles wat met pensioenen te maken heeft. De opdrachtgever gebruikt de Life

In de app van Kenny selecteren kinderen (en volwassenen) met diabe-

Simulator om de resultaten van de ingewikkelde

tes uit een lijst van voedingsmiddelen wat ze gegeten hebben, waarna

berekeningen op een begrijpelijke manier aan

het programma de dosis insuline berekent die ze moeten inspuiten. Het is

klanten te presenteren.

mogelijk om zelf voedingsmiddelen aan de lijst toe te voegen en om maaltijden op te slaan in een geschiedenis. De gebruiker kan ook zijn insuline-

Jenthe is erg in zijn nopjes over zijn stage. ‘Het

innames, sportinspanningen en bloedsuikermetingen bijhouden en zo zijn

was een grote uitdaging. Ik had namelijk nog he-

eigen evolutie volgen.

lemaal geen ervaring met het ontwikkelen van iOS-applicaties. Ik had zelfs nog nooit met een

Kenny ontwikkelde HelpDiabetes voor Hippo & Friends, een organisatie die

Mac-computer gewerkt. Tijdens mijn stage heb

zich inzet voor kinderen met diabetes. Sinds 3 juni is deze app beschikbaar

ik dus heel veel bijgeleerd. Ik heb in dertien we-

voor Android-toestellen, voorlopig in een Nederlandse, Engelse en Duitse

ken tijd leren ontwikkelen in een volledig nieuwe

versie. Maar er komen zeker nog andere talen bij, en er wordt gewerkt aan

omgeving.’

een versie voor de iPhone. De Life Simulator is te koop bij Apple voor 99

Life Simulator

dollarcent. Jenthe wijst erop dat het niet vanzelf-

Financiële instellingen en ook de overheid wijzen er geregeld op dat ons

sprekend is om een applicatie in de App Store te

wettelijk pensioen niet zal volstaan om een comfortabele oude dag te ga-

krijgen. ‘Daar gaat een uitgebreid goedkeurings-

randeren, en dat we dus tijdig aan een aanvullend pensioen moeten den-

proces aan vooraf, waarbij de toepassing door

ken. De pensioenproblematiek is echter behoorlijk ingewikkeld. Het is niet

Apple grondig gecontroleerd en getest wordt.

eenvoudig om in te schatten hoe groot dat appeltje voor de dorst precies

Het is dan ook een mooie referentie voor je cv.’

moet zijn en hoe je het aan boord moet leggen om het bij elkaar te sparen.

Het feit dat Jenthe bij Pension Architects aan de slag kon, is daarvan een sprekend bewijs.

Daarom ontwikkelde Jenthe Mariën de Life Simulator. Deze iPad-applicatie voert berekeningen uit en rapporteert de resultaten op een begrijpelijke en

n

overzichtelijke manier. Zo bepaalt de Life Simulator je levensverwachting

Christel Maes Thomas More • Agora

29

A

Afscheid Nora Hemelaers (14 januari 1988 – 10 juli 2012) Ik herinner me nog helder de dag van onze eerste ontmoeting, een mooie lentedag. We hadden, samen met één van je vele vriendinnen, afgesproken op de campus voor een informatiegesprek over de opleiding Spoedgevallen en Intensieve zorg. Het viel me onmiddellijk op wat een stralende, zotte doos je was. Serieuze vragen werden bij de vleet afgewisseld met een vrolijke noot en gegiechel van de meiden die ik voor me had. ‘Het zal de eerste zomerzon zijn’, dacht ik bij mezelf. Maar dat was niet zo. Ook tijdens je opleiding bracht je met je openheid en je jeugdig enthousiasme vreugde in je klasgroep, want zo was je, Nora: fris, vrolijk en oprecht! Het kwam voor iedereen van de groep dan ook hard aan te horen dat je ziek was. Ondanks de zware klap leek dit nieuws van je af te ketsen … Je hebt hard gevochten en velen hierbij verbaasd. Door je blog met volle borst vooruit konden we je moedige strijd volgen en was je een voorbeeld voor velen. En zo zul je worden herinnerd Nora: met volle borst vooruit het leven tegemoet. Jammer genoeg was dit leven veel te kort!

Michiel Driesen (17 maart 1990 – 28 juli 2012) Het lijkt nog als de dag van gisteren toen Michiel onze hogeschool binnenstapte en aan de opleiding Elektronica-ICT/ICT begon. Al van de eerste dag kon je Michiel typeren: een no-nonsenseman, die naast zijn vriendelijkheid en behulpzaamheid duidelijk zijn mening had en die ook durfde te geven. Tijdens zijn opleiding overtuigde hij door zijn inzet, enthousiasme en zijn motivatie om de achtergronden van de lesinhouden te achterhalen. Iedereen was er zeker van dat hij een ICT’er in hart en nieren zou worden. Helaas heeft het niet mogen zijn. Tijd gaat snel, soms te snel en het leven is kort, soms veel te kort. Op zaterdag 28 juli ging Michiel naar Mettet om daar zijn grootste vrijetijdsbesteding uit te oefenen. Van kinds af was hij onafscheidelijk van de motorsport. Het begon bij motorcross en later stapte hij over naar wegmotoren. In Mettet ging Michiel samen met familie en vrienden rondtoeren op een circuit. Bij een onfortuinlijke val liet hij echter het leven. Niet alleen bij familie en vrienden, maar ook bij zijn docenten en medestudenten was de schok van het tragische voorval groot. Michiel zal in ons geheugen geprent blijven als een jongeman die altijd met een glimlach paraat stond en wist wat hij wilde.

30


Nick Hazalaers (27 augustus 1989 – 20 oktober 2012) Een stille jongen die opgroeide tot een gevestigde waarde in het Geelse studentenleven. Het eerste jaar aan de hogeschool in Geel zat Nick net als vele studenten met tal van vragen. Maar van in het begin had hij een nieuwe thuis: Het Eikenkot. Daar voelde hij zich op zijn gemak en kon hij doen wat hij wou samen met een hechte groep kotgenoten. Dat eerste jaar verliep alles vlot: altijd naar de les en steeds goede resultaten. En al snel leerde hij ook het studentenleven kennen. Hij ging naar de vele feestjes en besloot zich te laten dopen bij EMT. Nick bloeide open en maakte vele vrienden. Het tweede jaar ging hij in het presidium, een keuze waar hij nooit spijt van zou krijgen. Hij deed er echt alles aan om zijn taken zo goed mogelijk te vervullen, en genoot het respect van iedereen. Zo werd hij een jaar later vicepreses. Op zondag kon je Nick altijd terugvinden in de Mus (café ’t Muske) en op elke activiteit; hij was dan ook een echte EMT’er! Vorig jaar studeerde Nick af als bachelor in de Elektromechanica. Maar hij wou toch graag nog iets anders gaan doen, voor hij ging werken. Het werd een BaNaBa in de ICT. En ook dat deed hij graag en met volledige inzet. Studeren, plezier maken en op stap gaan in Geel, het was zijn droom die in vervulling ging. Nick, we gaan je missen, een vriend uit de duizend. Voor altijd in ons hart.

Sebastiaan Loos (18 augustus 1993 – 1 december 2012) Op zaterdag 1 december overleed Sebastiaan. Je keuze viel ons zwaar, maar we troosten ons met de mooie herinneringen die we overhouden aan jou als zachtaardige, vriendelijke en rust uitstralende student Ergotherapie. Je was graag gezien en werd gewaardeerd door je medestudenten, kotgenoten en docenten. Het profiel dat we zoeken bij ergostudenten is onder meer iemand die graag met mensen werkt, vlot een praatje maakt, graag samenwerkt, openstaat voor iedereen, creatief wil handelen en denken en zich flexibel kan opstellen. Voor ons had je het allemaal. Je ging er altijd voor. Elk groepswerk werd door jou mee gestuurd en de dames hingen als het ware aan je lippen. De foto van je klasgroep is daar het bewijs van: jij als enige man met de armen open achter al je medestudentes. Zo jammer dat we het niet hebben kunnen afwerken. Het werkveld had iemand als jou nochtans goed kunnen gebruiken!


31

P

Project Over de (hoge)schoolmuur kijken Communiceren met niet-vakgenoten in het hoger onderwijs Doelgericht communiceren met niet-vakgenoten, wat is dat? En

loge wil mensen kunnen motiveren om gezonder

wat moet je daarvoor kunnen, weten en zijn? In het kader van het

te leven. En een leerkracht lager onderwijs moet

project Communicatief vaardig in de 21e eeuw kregen toekomstige

met allerlei ouders kunnen communiceren: laag-

leraren lager onderwijs (KHLim), psychologen-in-spe (Lessius Ant-

en hoogopgeleide, Nederlandstalige en anders-

werpen) en informatici-in-opleiding (K.H.Kempen) de opdracht om

talige ouders.

een doel(groep)gericht communicatief ontwerp op te zetten voor

Het project Communicatief vaardig in de 21e

niet-vakgenoten in de buitenwereld.

eeuw wil studenten in het hoger onderwijs met een communication design kit uitdagen om doelgroepgerichte communicatieontwerpen te realiseren. De studenten gaan daarbij op zoek naar het meest doeltreffende samenspel van woord en beeld, en kiezen een doelgroepgerichte drager voor hun boodschap.

Uitdagingen voor toekomstige leraren lager onderwijs De toekomstige leraren lager onderwijs voerden afgelopen academiejaar een buurtanalyse van hun stageschool uit. Ze onderzochten wie er in de buurt van de school woont en hoe de buurtbewoners samenleven. De studenten presenteerden de uitkomsten van hun buurtonderzoek met een mapping, een soort digitale plattegrond waaraan ze foto’s, filmpjes en data toevoegden.

32


Doel van het project

Vervolgens namen de leraren-in-opleiding de

Het project Communicatief vaardig in de 21e

oudercommunicatie van hun stageschool onder

eeuw richt zich op doelgericht en professioneel

de loep: op welke manieren communiceert de

leren communiceren met niet-vakgenoten. Stu-

school? Wordt daarmee het volledige ouderpu-

denten, of professionals-in-spe, komen in hun la-

bliek bereikt? Waarom wel of niet? Studenten

tere beroep immers niet alleen met vakgenoten

stelden meteen ook een doordachte vorm van

in contact, maar ook met niet-vakgenoten. Een

schriftelijke communicatie voor op maat van een

ICT’er moet bijvoorbeeld in klare taal aan col-

specifieke doelgroep.

lega’s kunnen uitleggen hoe een nieuw compu-

Uit de vragenlijsten die we bij de studenten af-

terprogramma werkt. Een gezondheidspsycho-

namen, en uit de focusgroepgesprekken blijkt

dat studenten zich bewust zijn geworden van

‘De opdrachten benadrukken het feit dat het niet

de complexiteit van oudercommunicatie. Een

makkelijk is om zomaar een interventie op te

schoolbriefje geschreven in mooie schooltaal is

zetten en dat er zaken zijn waar je je aandacht

immers niet noodzakelijk begrijpelijk voor alle

op moet vestigen, zoals klare taal.’ (student Toe-

ouders. Misschien helpen pictogrammen de in-

gepaste Psychologie)

houd te verduidelijken? Misschien is een ander medium geschikter dan een klassiek schoolbrief-

Uitdagingen voor informatici-in-oplei-

je? Enkele leraren-in-spe gaven aan dat ze com-

ding

municatie met ouders niet langer beschouwen

De studenten Toegepaste Informatica van de Ka-

als ‘iets dat vanzelf gaat’:

tholieke Hogeschool Kempen werden uitgedaagd

‘Je gaat er vaak veel te snel van uit dat alle ou-

om een webapplicatie te ontwikkelen voor een

ders wel begrijpen wat je wilt communiceren.

concrete doelgroep, in nauwe samenspraak met

Hierbij had ik eerder nooit stilgestaan.’ (student

de opdrachtgever. Een webapplicatie bouwen is

Lerarenopleiding Lager Onderwijs)

vanzelfsprekend iets heel technisch. Maar wat de studenten aan den lijve mochten ondervinden,

Uitdagingen voor toegepaste psycholo-

is dat technische vaardigheden niet volstaan

gen-in-spe

om een doelgroepgerichte interface te bouwen.

Ook de toekomstige toegepaste psychologen gin-

Wie zijn de eindgebruikers precies? Hoe gaan ze

gen buiten de klasmuren aan de slag. Zij kregen

de applicatie inzetten? Wat willen ze bereiken?

vragen van organisaties om een interventie met

Welke taal en visuele ondersteuning spreken de

betrekking tot gezondheidspromotie op te zetten.

gebruiker aan? Pas als je een antwoord hebt op

Een groepje studenten boog zich over de bewust-

die vragen, kun je aan het ontwerpen en ontwik-

wording van onveilig vrijen bij lesbiennes. Een

kelen slaan.

ander groepje studenten bedacht een manier om

Studenten leerden ook het herhalende karakter

informatie over gezonde voeding toegankelijk en

van het ontwerpproces appreciëren. Het is niet

aantrekkelijk te maken voor anderstalige ouders

fijn als je van de opdrachtgever hoort dat je eer-

zodat zij geprikkeld worden om hun kinderen

ste ontwerp nog tekortschiet. En het is ook niet

gezonde(re) lunchpakketjes mee te geven. Zo

fijn als uit gebruikerstesten blijkt dat het pro-

werkten een twintigtal groepjes aan authentieke

totype nog bijgeschaafd moet worden. Toch is

casussen.

de input van de opdrachtgever en de gebruiker

De communicatieve ontwerpen van de studenten

van cruciaal belang: ‘Niet alles wat logisch klinkt

waren fris en gevarieerd: flyers, posters, brochu-

voor de programmeur, is logisch voor anderen’,

res, websites, workshops, goodie bags en zelfs

ontdekte een student. Het is vaak moeilijk om

een stop-motionfilmpje. In deze fase van het

als informaticus de input van niet-informatici ter

Carolien Frijns en

project stonden de medewerkers van het OOF-

harte te nemen. Maar gaandeweg leerden de

Jeroen

project de studenten nog met raad en daad bij.

studenten de mening van anderen naar waarde

zijn respectievelijk

Maar in een volgende fase van het project wordt

te schatten: ‘Je leert omgaan met feedback’, zei

CTO-medewerker

de toolkit zo uitgebouwd dat de studenten ook

een student. En daar vaart het eindresultaat wel

en

zonder steun van buitenaf hun ideeën in de prak-

bij, zoals uit de gebruiksvriendelijke webapplica-

het

tijk kunnen omzetten.

ties van de studenten bleek.

Communicatief

promotor

van

OOF-project

vaardig in de 21e

Uit de vragenlijsten die we bij de studenten afnamen, blijkt dat veel toegepaste psychologen-in-

n

opleiding leerden om tot een doelgroepgerichter

Carolien Frijns, Jeroen Lievens,

communicatief ontwerp te komen door aandacht

Karine Nicolay

te hebben voor vormgeving en taalgebruik. Zo

Lievens

eeuw: en

strategisch

professioneel

communiceren met woord en beeld.

merkte één van hen op: Thomas More • Agora

33

S

Sport Een topper in het wielrennen

len, als tweedejaars junior zowel provinciaal als Belgisch kampioen. In het Belgisch kampioenschap tijdrijden eindigde hij tweede. Daarnaast behaalde hij nog enkele mooie uitslagen met de nationale ploeg in de Nations cup, onder andere

In het middelbaar koos Dries Van Gestel uit interesse Elektrome-

in de vierdaagse vredeskoers in Tsjechië. Dries

chanica, een keuze die hij nu voortzet in het eerste jaar Bachelor

eindigde er als eerste Belg op de achtste plaats

Elektromechanica.

en droeg twee dagen de bergtrui als aanvoerder van dit klassement. Maar ook in zijn vrije tijd kiest hij wat hij

De belangrijkste wedstrijd van het afgelopen

graag doet en, zoals

seizoen was zonder meer het Wereldkampioen-

de uitslagen bewijzen,

schap in Valkenburg. Zijn volledige seizoen werd

goed doet: wielrennen.

afgestemd op deze wedstrijd. Halfweg dat WK

Dat kwam door zijn va-

geraakte hij even voorop, maar uiteindelijk be-

der. Die nam regelma-

gon een gesloten peloton aan de laatste ronde.

tig deel aan mountain-

Op de beklimming van de Cauberg kwam Dries

bike-wedstrijden, toen

als eerste boven, maar omdat hij toen meende

iemand van de fiets-

dat er nog iemand voorop reed, hield hij de be-

vrienden op een zekere

nen stil. De vluchter was echter in de beklimming

dag een mountainbike

gegrepen en in de spurt behaalde Dries de acht-

won: net de maat van

tiende plaats.

de 12-jarige Dries. Het

Vanaf volgend seizoen start Dries bij de belof-

begin van zijn fietscar-

ten in de min 23-jarigenploeg van Lotto-Belisol.

rière was gemaakt.

Het zal weer helemaal anders koersen worden, meent Dries. Afgelopen seizoen was hij de oud-

Twee jaar lang toerde

ste van het peloton, maar dit jaar zal hij als jong-

Dries met zijn vader

ste meerijden tussen de beloften. Er zitten hier

mee door de bossen,

ex-profs tussen die het klappen van de zweep

tot hij op zijn moun-

goed kennen. Makkelijk zal het niet zijn, maar

tainbike – niet onopge-

wel erg leerzaam, zoals zijn trainingsstage met

merkt - tweede werd

Philippe Gilbert vorig jaar in Monaco.

in een wielerwedstrijd voor scholieren. De begeleider van de jongeren-

Een profcarrière als wielrenner ziet hij wel zitten,

ploeg van een team uit Tremelo nodigde Dries

maar zeker spelen is de boodschap. Daarom gaat

uit om in zijn ploeg te stappen. Als aspirant leer-

Dries eerst voor zijn diploma en daarna komt de

de Dries het wielrennen beter kennen en in de

wielercarrière. De combinatie met studeren vlot

volgende reeks werd hij als eerstejaars nieuwe-

voorlopig nog goed. Dankzij een goede planning

ling Belgisch kampioen. Het jaar daarop won hij

kan hij de 10 tot 15 uur die hij per week op de

de Beker van België en afgelopen seizoen werd

fiets zit, goed laten samengaan met de studie.

Dries, ondertussen lid van de wielerploeg uit Ba34


Full contact

dan word je gewogen. Als er een gewichtsverschil is van 3 kg, wint de lichtste deelnemer. Bij gelijk gewicht is er nog een partij en nemen de scheidsrechters een beslissing.

In 2 Agro- en Biotechnologie trok Dylan Mertens onlangs enkele dagen naar het Europees Kampioenschap Shinkyokushin karate, de

Hoe verliep het Europees Kampioenschap in

full contact-vorm van karate. Een interview op veilige afstand.

Kielce (Polen) trouwens? Ik eindigde er bij de laatste acht, wat ik niet

Hoe kom je bij deze

slecht vond voor mijn tweede deelname aan

toch wel ruwe vorm

dit kampioenschap voor senioren. Het was de

van karate?

vierde keer dat ik naar het Europees Kampi-

Eigenlijk heel simpel;

oenschap mocht. Ik eindigde er telkens bij de

mijn vader is trainer

laatste acht. In de jeugdcategorieën werd ik

in deze sporttak en hij

negen keer achter elkaar Belgisch kampioen.

nam me 15 jaar gele-

Ik werd ook vijf keer open Hollands kampioen.

den – ik was toen vijf -

Dat is een internationale wedstrijd met deel-

mee naar de club. Het

nemers uit heel Europa. Ondertussen neem ik

is een sport waarin je

deel aan de wedstrijden voor de senioren. Vo-

je eens goed kunt uit-

rig jaar kon ik op het Belgisch kampioenschap

leven, en de zwaarste

in de open categorie de derde plaats veroveren.

vorm van karate. Maar

In de toekomst zou ik graag eens deelnemen aan

gevaarlijk zou ik het

het wereldkampioenschap, dat om de vier jaar in

niet direct noemen, al

Japan plaatsvindt. Tot hiertoe won er telkens een

voelt het wel raar als

Japanner. Je vecht er in de open klasse; er zijn

je door een slag even

dus geen gewichtscategorieën. Er mogen maar

van de wereld bent.

twee deelnemers per land naar het WK. Momen-

Dat is me nog maar

teel zit ik in het nationale team en ik heb nog drie

een keer overkomen.

jaar tijd tot het volgende WK om me bij de beste

In de jeugdcategorieën

twee te klasseren. Ondertussen lopen er volop

moet je bescherming

onderhandelingen om er een Olympische sport

dragen: helm, kruisbe-

van te maken. Met wat geluk zou onze sport bij

schermer, handschoe-

de OS van 2020 op het programma kunnen staan.

nen,

scheenbescher-

mer. Vanaf 16 jaar is

Naast het stevige full contact karate heb je

het zonder handschoe-

nog een rustiger hobby waar je goed in bent.

nen en bij de senioren hangt het van de wedstrijd

Ik zit in het nationale visteam, waarmee ik in

af welke bescherming je draagt. Maar op het EK

2008 wereldkampioen werd. Afgelopen jaar wer-

was het alleen met scheen- en kruisbescherming.

den we in Slovenië veertiende op het wereldkam-

De regels zijn simpel: je wint een partij als je

pioenschap, maar toch kon ik tevreden zijn over

tegenstander 10 seconden niet verder kan vech-

mijn resultaat: 668 vissen tijdens de vier uur du-

ten. Je mag alles, behalve op het gezicht slaan

rende wedstrijd. Het is een heel andere bezigheid

(trappen wel), of naar de gewrichten of het kruis

dan karate, maar zeker tijdens een wedstrijd

trappen. Een wedstrijd duurt drie minuten. Als

toch zeer intensief.

er dan geen winnaar kan worden aangewezen, moet je nog eens drie minuten de mat op. Blijft

n

de wedstrijd ook na die ronde nog onbeslist,

Paul Grauwen Thomas More • Agora

35

I

Internationalisering Intensief programma met twee opleidingen Een meerwaarde voor het leven! Dit voorjaar vonden er verschillende Intensive Programmes (IP’s)

IP Quality of Food Intake and Social

plaats waarbij telkens twee K.H.Kempen-departementen betrokken

Exclusion

waren. In Zo’n IP of kort studieprogramma verdiepen studenten en

In maart vond voor het eerst een IP plaats met

docenten van verschillende Europese landen zich in een specifiek

studenten Voedings- en Dieetkunde en Sociaal

thema om zo nieuwe methodieken te leren kennen en wederzijds

Werk van de campus Geel. Voor de opleiding van

best practices aan elkaar voor te stellen.

de eerste groep was het IP meteen een primeur in Vlaanderen. Samen met 38 studenten uit Oostenrijk, Spanje, Litouwen en Hongarije bestudeerden negen enthousiaste tweedejaars twaalf dagen lang de voedingsproblematiek bij kansarmen. De gasthogescholen waren de faculteiten Sociale Wetenschappen Pere Tarrés en Gezondheidswetenschappen van de Ramon Llull Universiteit in Barcelona. De groep verbleef in een jeugdherberg ten noorden van het historische centrum. De studenten werden verdeeld in werkgroepen waarin elke discipline en elk land was vertegenwoordigd. Vijf werkgroepen werkten elk rond een bepaalde doelgroep die ze op voorhand gekozen hadden: kansarme kinderen, ouderen of daklozen. Tijdens de tweede dag brachten ze een bezoek aan een organisatie in Barcelona die zich ontfermt over de gekozen doelgroep. Ze leerden

In het vorige nummer las u al over een geza-

de werking ervan kennen en hadden er contact

menlijk IP met studenten Handelswetenschap-

met de kansarmen. De groep kreeg er een uitda-

pen en Bedrijfskunde en Sociaal Werk. In dit

ging die erin bestond een creatieve oplossing te

artikel bespreken we een samenwerking tussen

zoeken voor een voedingsprobleem bij de doel-

de opleidingen Voedings- en Dieetkunde en Soci-

groep.

aal Werk enerzijds en studenten Sociaal Werk en Verpleegkunde anderzijds.

Elke dag kregen de studenten tijd om in groep aan de uitdaging te werken. Tijdens hun verblijf gaven docenten van de verschillende internationale partners presentaties en workshops over zowel

36


voedingskundige als sociale aspecten die ervoor zorgden dat alle deelnemers ondergedompeld werden in de materie. Vanuit de K.H.Kempen bracht Karin Van Ael een discussiesessie over Similarities and differences between the professions, Karel Van Bouchaute een workshop over Empowerment by appreciate inquiring en Babs Vandervoort een les en workshop over Minimum budget and healthy living. Enkele interessante werkveldbezoeken voedden de discussies tussen studenten en docenten en hielpen hen om tot een goed eindresultaat te komen. Zo bezocht de groep o.a. de Rode Kruis-afdeling van Barce-

De batterijen werden regelmatig opgeladen door

lona, was er contact met de Food Bank en werd

recreatieve en culturele activiteiten. De Spaanse

er geluncht bij de non-profit organisatie Mes-

studenten organiseerden een interculturele avond

cladís, die huisvesting verleent aan immigranten

en gidsten de studenten in het oude centrum van

en autochtone burgers, en die met educatieve en

de stad en in het bekende chocolademuseum.

economische initiatieven de sociale cohesie en

De IP’ers genoten van het drukke nachtleven, de

integratie in de Spaanse arbeidsmarkt tracht te

lekkere tapasbars, het mooie weer en het strand

bevorderen.

Platja de la Barceloneta! De laatste avond werd afgesloten met een feestmaaltijd in een typisch

Elke werkgroep had een docent van elke disci-

Catalaans restaurant.

pline als coach en tussentijds werd ook de samenwerking binnen de teams geëvalueerd. Op

Dit Erasmus-programma gaf beide groepen stu-

de laatste dag van het IP was er een plenum-

denten de mogelijkheid om over en van elkaar en

sessie waarin de deelnemers hun uitdagingen op

hun klanten te leren in een multidisciplinaire en

een originele manier aan elkaar voorstelden. Het

multiculturele context. Er werden blijvende ban-

IP resulteerde in vijf praktische, wetenschappe-

den en vriendschappen gesmeed. Het werd voor

lijk onderbouwde en creatief uitgewerkte voor-

alle deelnemers een ongelofelijke ervaring.

stellen om gezonde voeding te bevorderen in de

Bovendien zullen de huidige IP-ervaringen die-

bezochte organisaties.

nen als basis voor het vervolg-IP volgend jaar in Oostenrijk.

De studenten leerden naast het verschil in benadering tussen de twee disciplines dat ook de

IP Pro Acte

culturele verschillen tussen Zuid en Noord een

Vijftien studenten uit Lier, Geel en Turnhout na-

invloed kunnen hebben op de aanpak van het

men van 21 maart tot 1 april 2012 deel aan het IP

probleem. Zo leerden ze onder andere omgaan

Pro Acte: Positive and Resource Oriented Appro-

met de gereserveerdheid van de Litouwers, de

aches in Care Towards the Elderly. Vrij vertaald:

uitbundigheid van de Spanjaarden en de nauw-

‘Hoe kunnen we in Europa op een waarderende

gezetheid van de Oostenrijkers.

manier omgaan met het actief ouder worden van een steeds grotere groep mensen?’ Gastheer was

De studenten Voedings- en Dieetkunde leerden

Arcada University of Applied Sciences in Helsinki,

van de sociaal werkers wat best practice kan zijn

Finland.

om met hun moeilijke doelgroep om te gaan. Ze leerden hoe bepaalde methodieken, zoals empo-

Met hun verschillende culturele en professionele

werment, de kansarme kan helpen om zijn voe-

achtergronden werkten studenten Verpleegkun-

dingsgedrag aan te passen. Studenten Sociaal

de en Sociaal Werk uit België, Polen, Slovenië en

Werk leerden o.a. van de voedings- en dieetkun-

Finland tien dagen lang aan dit thema.

digen dat een kansarme met een beperkt budget zich ook gezond kan voeden en dat zich gezond

Centraal stond een groepswerk: een uitdaging

voeden betekent zich beter in zijn vel voelen.

door een organisatie uit Helsinki. Hoe kunnen we

Zo helpt men de kansarme de vicieuze cirkel te

onze oudere bewoners laten participeren aan de

doorbreken.

werking van de instelling? Hoe kunnen we ze acThomas More • Agora

37

De eerste dag bezochten de studenten de werkveldorganisatie die hun de opdracht gaf. Studenten die dachten dat in Scandinavië alles veel beter geregeld was, waren snel een illusie armer: hoge verblijfskosten in rusthuizen, vereenzaming, te weinig personeel, ... De thema’s waren zeer herkenbaar. De volgende dagen gingen de studenten met de uitdaging aan de slag, ondersteund door input van specialisten. Dat had een vast stramien. In de voormiddag kwam een expert een korte theoretische uiteenzetting geven die gevolgd werd door een workshop om de nieuwe inzichten of methodieken in te oefenen. In de namiddag gingen studenten aan de slag om de opgedane kennis op hun uitdaging toe te passen. De specialist was dan ter beschikking en coachte de groepen. De K.H.Kempen-bijdragen kwamen van Guido Cuyvers (Appreciative Inquiry) en van Els van Opstal (Advanced Care Planning). Aan het einde van het IP presenteerden de studenten hun voorstellen aan de werkveldorganisatie en de andere studenten. De studenten vonden het IP een unieke en verrijkende ervaring omdat het verschillende vaardigheden aanscherpte. Dagelijks communiceren en presenteren in het Engels kwam niet alleen hun taalbeheersing ten goede, maar ook hun zelfvertrouwen. De sociale vaardigheden kregen bovendien een multiculturele kleur: niet alleen tijdens de workshops maar vooral tijdens de gezamenlijke ontspannende activiteiten, zoals de ‘interculturele avond’ en de Saturday night fever, leerden tiever laten participeren in het stadsweefsel? Wat

Helsinki

studenten met elkaars verschillen omgaan.

kan een stad doen om minder mobiele ouderen toch ertoe te bewegen om buiten te komen?

Ook ondervonden studenten dat verschillende disciplines uit verschillende landen samenbren-

Studenten gingen met de uitdaging aan de slag

gen innovatieve ideeën genereert en verder be-

in werkgroepjes die over de landsgrenzen heen

grip en respect oplevert voor de verschillende

en multidisciplinair werden samengesteld: uit

benaderingswijzen.

elk land was er één sociaal werker en één verpleegkundige, althans in theorie. Er waren im-

Last but not least, tien dagen met vijf andere

mers ook Litouwse en Duitse studenten die in

studenten op één kamer is voor sommigen ook

Geel studeerden, een Amerikaanse studente die

een ervaring. Ook dit IP wordt vervolgd: onze

in Finland werkte, een Spaanse student die naar

hogeschool zal zelf heel de organisatie op zich

Finland kwam om bij zijn lief te zijn, een Chine-

nemen in maart 2013.

se studente die Europa wilde leren kennen, een Zweedse die in Finland woont, een Italiaan die in Slovenië studeert, een Vietnamese, enz.

n

Filip Bode Karin Van Ael

38


I

Onze hoofddoelstelling was een eerste versie van Europese richtlijnen voor bijscholing te maken en dat voor te stellen op nationaal niveau. Het kan ons op weg zetten naar een Europees studiepuntensysteem voor continue professionele ontwikkeling van biomedische laboratoriumtechnologen in alle Europese laboratoria, gelijkaardig of identiek aan het European Credit system for Vocati-

EUCOLABS

onal Education and Training (ECVET) of ECTSsysteem. Dat eerste systeem is gelijkaardig aan ECTS maar bestemd om werk-gerelateerde ervaringen en competenties te valideren. Daardoor

Tien partners uit zes verschillende Europese landen, waaron-

kunnen

der ook België, werkten de afgelopen twee jaar samen om Conti-

evolueren van de ene leeromgeving naar de an-

biomedische

laboratoriumtechnologen

nuous Professional Development (CPD) van biomedische laborato-

dere en op die manier een leven lang leren.

riumtechnologen in Europese laboratoria te valideren. Het kader waarin dat gebeurde, was het EUCOLABS-project, een Leonardo da

De opleiding Biomedische Laboratoriumtechno-

Vinci-partnerschap dat op 31 juli 2012 ten einde liep.

logie van het departement Gezondheidszorg en Chemie van de K.H.Kempen was de coördinator van dit partnerschap. Tijdens vijf meetings, telkens in het land van een van de partners, kwamen we stap voor stap dichter bij het eindresultaat. Tijdens die meetings was er natuurlijk ook tijd voor een beetje cultuur, gastronomie en plezier. De partnerschappen hebben immers ook als doel om de verschillende partners dichter bij elkaar te brengen en zo de cultuurver-

De sector van de biomedische laboratoriumtechnologie is er een waarin bij

schillen te leren kennen en er mee leren om te

ons traditioneel niet zo veel internationaal beweegt. De reden daarvoor is

gaan. Als coördinator was ook dit een grote uit-

de nogal strenge Belgische wetgeving. Ondertussen werd het onderwijs in

daging zoals blijkt uit een filmpje op You Tube

Europa natuurlijk geharmoniseerd als gevolg van het Bolognaproces, maar

(www.youtube.com/watch?v=ItpTGqaUKBI)

er is geen Europese regularisatie van de voortgezette opleiding: soms is die verplicht, soms vrijwillig of soms zelfs onbestaande.

De eindresultaten van het EUCOLABS-project zijn ondertussen terug te vinden op de website

Daarom startten België, Nederland, Noorwegen, Zweden, Oostenrijk en

www.europeansharedtreasure.eu,

Portugal het EUCOLABS-project met twee enquêtes. De eerste was een

thema ‘Op weg naar een Europees studiepunten-

onder

het

grootschalige enquête om de opleiding voor biomedische laboratorium-

systeem voor bijscholingen voor biomedische la-

technologie te vergelijken tussen de verschillende Europese onderwijsin-

boratoriumtechnologen in Europese laboratoria’.

stellingen, terwijl de tweede in kaart wou brengen welke bijscholingen er in Europa waren bij de onderwijsinstellingen, in voortgezette professionele

Het project was een ontzettend leerrijke en fijne

opleidingen en al bestaande geaccrediteerde bijscholingsprogramma’s. De

ervaring die ons niet alleen goede partners ople-

onderwijsbevraging werd naar 322 Europese universiteiten en hogescholen

verde voor verdere internationale werking maar

gestuurd en leverde 56 antwoorden uit 14 landen op. Interessant voor ons

ook een vriendschap die gestoeld is op een intense

was de deelname van negen van de tien Vlaamse hogescholen, wat ons de

en mooie samenwerking. Elke meeting waren er

mogelijkheid biedt om rond de tafel te gaan zitten en de overeenkomsten

nieuwe geïnteresseerden van de partners, waar-

en verschillen in opleiding en curriculum te bespreken. De enquête over

door de groep steeds maar groeide. Dat maakte

de - al dan niet verplichte - continue bijscholing werd verstuurd naar 24

het werken niet altijd gemakkelijk. Iedereen was

Europese nationale verenigingen en beroepsorganisaties van biomedische

zeer enthousiast en allen gaven aan te willen

laboratoriumtechnologen; negentien van hen antwoordden.

meewerken aan een mogelijk volgend project.

Een belangrijke doelstelling van het partnerschap was een bestaand Europees Professioneel Dossier te updaten en te herwerken en zo een aanzet te geven om dat digitaal ter beschikking te stellen.

n

Ite Tytgat Det Vangeel Thomas More • Agora

39

agora

U aangeboden met de steun van

www.bpgeel.be

www.philips.be/jobs

UW RISICO’S, ONZE ZORG Plantin en Moretuslei 297 • 2140 Antwerpen - België • www.vanbreda-riskandbenefits.be

nr 3 Agora Laatste tijdschrift van de K.H.Kempen 19de jaargang december 2012

Recommend Documents