Notitie jeugdwerkloosheid
Vastgesteld door de gemeenteraad van Zandvoort d.d. Inwerkingtreding d.d.
Gemeente Zandvoort Telefoon: Fax: E-mail: Internet: Postadres:
Bankrekening:
023 574 01 00 023 571 37 24
[email protected] www.zandvoort.nl Postbus 2 2040 AA Zandvoort Swaluëstraat 2 Zandvoort BNG 28.50.10.034
Registratienr:
2005/4016
Bezoekadres:
INHOUDSOPGAVE
Notitie jeugdwerkloosheid
Inleiding. De afgelopen jaren is als gevolg van een stagnerende economie de werkloosheid over de hele linie toegenomen en doen steeds meer mensen een beroep op een uitkering. Met name de jongeren zijn een kwetsbare groep en extra inspanningen dienen te worden verricht om hen, die aan het begin van hun loopbaan staan, perspectieven te bieden. Bij de begrotingsbehandeling nam uw raad een amendement aan van de fractie van de PvdA. Dat luidde als volgt; “Het college opdracht te geven een actieprogramma ter zake te ontwikkelen Hiervoor een hoge prioriteit aan toe te kennen Een snelle scan te maken van de rijks- en provinciefaciliteiten en het MKB project en hierop aan te sluiten. Kennis te nemen van de notitie terzake van de PvdA Noord Holland Als Zandvoortse gemeentelijke werkgever een zo groot mogelijk aanbod creëren aan leerwerk- en stageplaatsen.” In gesprekken met raadsleden is gebleken dat het hierbij vooral te doen is om het vergroten van kansen voor met name de groep meest kwetsbaren, namelijk de jongeren zonder startkwalificatie (*) Het lastige hiervan is dat er niet zonder meer vanuit gegaan kan worden dat deze groep volledig in beeld is bij de gemeente. We komen hier verderop in deze notitie nog op terug. Hiernaast gaat het om het nemen van verantwoordelijkheid door de gemeente Zandvoort als werkgever om te onderzoeken in welke mate de gemeente in staat is jongeren daadwerkelijk zinvolle leerwerk- en stageplekken aan te bieden. Of de gemeente hierbij zelf als werkgever op moet treden of dat anderen (Paswerk bijvoorbeeld) deze rol kan vervullen moet hierin meegenomen worden. Tegelijk heeft ook het lokale bedrijfsleven hierin een taak werkplekken aan te bieden. Naar aanleiding van bovengenoemd amendement van de raad is deze notitie opgesteld. Hierin wordt het volgende beschreven: 1. Nadere analyse van de doelgroep jongeren en de problematiek. 2. Enkele cijfers met betrekking tot werkloosheid onder jongeren. 3. Wat wordt er op dit moment binnen de regio Zuid Kennemerland en binnen de gemeente Zandvoort gedaan op het terrein van werkgelegenheid voor jongeren tot 23 jaar ? 4. Conclusie en aanbevelingen
(*) Startkwalificatie wil zeggen een diploma op HAVO niveau of hoger of MBO niveau 2 (= vervolgopleiding na VMBO)
2005/4016, d.d.
1
Notitie jeugdwerkloosheid
1. Nadere analyse van de doelgroep jongeren en de problematiek. Als het gaat om de doelgroep jongeren kunnen we onderscheid maken tussen: a. Jongeren die vallen onder de (partiele) leerplicht. Jongeren tot en met 16 jaar die voortijdig de school verlaten vallen onder de leerplicht en komen bij de leerplichtambtenaar. De school heeft hier de meldplicht naar het RMC (Regionaal Meld en Coor. punt). Daar voert men een sluitende aanpak voor de leerplichtwet. Dit geldt ook voor hen die vallen onder de partiele leerplicht – leeftijd tussen 17 en 18 jaar (hier zit de piek in schooluitval) In principe heeft de gemeente vanuit de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand geen bemoeienis met deze groep. Uitzonderingen daargelaten, want het is voor de gemeente mogelijk jongeren van 17 jaar op traject richting werk te nemen, al komt dat zelden voor. b. Jongeren die uitvallen na de leerplicht. Het kan in de praktijk voorkomen dat jongeren voortijdig de school verlaten, niet meer leerplichtig zijn (dwz 18 jaar en ouder) maar zich ook niet als werkzoekende willen inschrijven bij het CWI (Centrum voor Werk en Inkomen). Zij zijn weliswaar werkloos en zonder enig inkomen maar komen voor rekening van hun ouders. Er kan recht op uitkering bestaan, maar dat wordt niet of nog niet aangevraagd. Deze groep staat niet geregistreerd en is feitelijk voor ons buiten beeld. Het kan lonend zijn te trachten deze groep te benaderen en op een traject richting werk/scholing te zetten, al zal dat van de zijde van de jongere geheel vrijwillig zijn. c. Jongeren die zich wel inschrijven als werkzoekende bij het CWI in Haarlem Jongeren die zich melden bij het CWI in Haarlem worden ingeschreven als werkzoekend en direct doorverwezen naar een apart jongerenloket binnen het CWI. De bedoeling is hen zo spoedig mogelijk terug naar school te leiden of anders op een traject richting werk of scholing te zetten. Daartoe heeft men op het CWI een ruime keuze uit vacatures en scholingsmogelijkheden. Het CWI heeft hierin naar de jongeren toe vooral een adviserende en begeleidende rol en houdt hen overeenkomstig met de gemeente gemaakte afspraken in beginsel zes maanden na datum inschrijving in eigen beheer. Na die zes maanden vindt overdracht naar de gemeente plaats voor vervolgactie in het kader van de reintegratie activiteiten van de WWB (zie verderop onder het kopje “wat doet de gemeente Zandvoort” etc.) Tenslotte zij nog opgemerkt dat het voor schoolverlaters onder de 18 jaar een voorwaarde is zich als werkzoekende bij het CWI in te laten schrijven, wil men nog in aanmerking komen voor kinderbijslag. Dit is dus een belangrijke stimulans voor betrokkenen om in actie te komen. Tevens komt men hiermee binnen het “bereik” van de gemeente voor vervolgtrajecten.
2005/4016, d.d.
2
Notitie jeugdwerkloosheid
2. Enkele cijfers m.b.t. de werkloosheid onder jongeren. Ingeschreven als werkzoekend: Vorig jaar november (ten tijde van de begrotingsbehandeling hier in Zandvoort) stonden 11 jongeren zonder startkwalificatie uit Zandvoort bij het CWI ingeschreven als werkzoekende. Op dat moment stonden 0 jongeren met startkwalificatie ingeschreven. Hieruit blijkt al het belang van het hebben van een startkwalificatie. Inmiddels zijn de cijfers per 01 maart 2005 als volgt: 23 jongeren uit Zandvoort staan ingeschreven als werkzoekend, fase 1 tot en met 4 (dwz varierend van goed tot moeilijk of onbemiddelbaar). Hiervan zijn er 17 zonder startkwalificatie en 6 met startkwalificatie. 10 jongeren zitten in fase 1 en worden door het CWI actief bemiddeld. Dat wil zeggen, zij worden vaak opgeroepen, gesproken en voorzien van vacatures. Zij worden daarin begeleid waar nodig. In de uitkering: Momenteel zitten 6 jongeren tot 23 jaar in de uitkering bij de gemeente (plus 5 van 23 jaar). Hiervan wordt een deel actief bemiddeld door het CWI en of de gemeente. De overigen zijn gezien achtergrond of omstandigheden niet of nog niet bemiddelbaar. Hier gaat het vaak om jonge moeders of mensen met psychiatrische klachten. In deze regio zijn momenteel 100 jongeren tot 23 jaar fase 1 (dwz goed bemiddelbaar) bij het CWI ingeschreven als werkzoekend. Volgens het CWI is de jeugdwerkloosheid in 2004 over het geheel toegenomen, vooral in de maanden oktober november december. Dit laatste is eigenlijk het gebruikelijke beeld, ivm schooluitval (verkeerde schoolkeuze, opleiding te zwaar etc.) De in- en uitstroom onder jongeren is altijd erg hoog, het is dus een zeer dynamische groep. Nu de feestdagen achter de rug zijn en we richting het voorjaar gaan, neemt de uitstroom weer sneller toe. De trend is leerbanen bij werkgevers, dwz laag instappen en binnen het bedrijf doorgroeien. Probleemgevallen (psych. klachten, drugsgebruik, tienermoeders) komen moeilijk aan het werk en blijven veelal langdurig in de uitkering bij de gemeente. In het algemeen kan gesteld worden dat de situatie hier in de regio niet alarmerend is, maar dat werkloosheid onder jongeren altijd een punt van aandacht is, zowel voor CWI als gemeenten.
2005/4016, d.d.
3
Notitie jeugdwerkloosheid
3. Wat wordt er op dit moment binnen de regio Zuid Kennemerland en binnen de gemeente Zandvoort- gedaan op het terrein van de werkgelegenheid voor jongeren tot 23 jaar ? Regionaal: Indien het CWI niet op korte termijn jongeren aan werk of scholing kan helpen, meldt men de jongere aan bij de gemeente voor een uitkering. Het CWI blijft dan zoals gezegd nog 6 maanden verantwoordelijk voor begeleiding en bemiddeling naar werk. Die aanmelding voor een uitkering bij de gemeente gaat veelal gepaard met een op maat gemaakt reïntegratieadvies. De gemeente beoordeelt het recht op uitkering en spoort jongeren eveneens aan om werk te zoeken en contact te blijven houden met het CWI voor vacatures e.d.. Vervolgens kan de gemeente besluiten de jongeren “in traject” te nemen. Dat kan van alles betekenen, zoals plaatsen op noodzakelijk geachte scholing, aanmelden bij een (gespecialiseerd) reïntegratiebedrijf, aanmelden bij project Direct werk voor de uitvoering van werkstages, loonkostensubsidies etc (zie hieronder). Naast het eerdergenoemde jongerenloket fungeert het CWI binnen deze regio als het meldpunt voor de Taskforce Jeugdwerkloosheid, een initiatief van het Ministerie van SoZaWe (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) en O C & W (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen). Voorzitter is de heer de Boer, voormalig voorzitter van het MKB. Doel is de jeugdwerkloosheid landelijk terug te dringen, met name door het verwerven van leerwerkplekken bij particuliere bedrijven en gemeenten. Het CWI is belast met de taak werkzoekende jongeren en de aangeboden banen te matchen. Daarnaast zijn er in Haarlem als centrumgemeente een aantal projecten voor werkgelegenheid speciaal voor jongeren, bijv het bureau Jeugdzorg NH. Hieronder vallen scheepswerf Chinook, restaurant de Kloosterkeuken en de Ripper, molen de Adriaan en garagebedrijf de Koppeling. Het betreffen hier allemaal plaatsen voor begeleid werken/leren voor jongeren, veelal met problematische achtergrond. De gemeente Zandvoort kan daar kandidaten aanmelden. De kosten worden voldaan uit het werkdeel van de wet Werk en Bijstand. Ook heeft de sociale dienst Haarlem mede namens de gemeente Zandvoort via een verplichte aanbestedingsprocedure per 01 januari 2005 een contract afgesloten met het reïntegratiebedrijf TWCA, speciaal voor jongeren tot 23 jaar. Doel is jongeren op trajecten naar werk en scholing te zetten, dan wel activiteiten in het kader van sociale activering (dwz ontbreken sociaal isolement) te ontplooien. Hiermee is tot nu toe gezien de korte termijn nog geen directe ervaring opgedaan, maar dat zal zeker wel gebeuren. Voorts heeft de gemeente Zandvoort samen met de regiogemeenten per 01 januari 2005 afspraken gemaakt met Paswerk bedrijven inzake Direct Werk. Werklozen, ook jongeren, worden door de gemeente aangemeld en door Paswerk zo snel mogelijk na aanvraag van een uitkering op een baan geplaatst. Zonodig met aanvullende scholing en rekening houdend met achtergrond, specifieke wensen etc. Deze aanpak is nog nieuw; resultaten moeten nog zichtbaar worden.
2005/4016, d.d.
4
Notitie jeugdwerkloosheid
Tenslotte is de gemeente Zandvoort (afdeling P&O) binnen het eigen gemeentelijk apparaat bezig banen te creëren als startpunt voor werkloze jongeren. Immers, de gemeente dient in deze een voorbeeldfunctie te vervullen. De instap zal meestal plaatsvinden op een laag niveau van waaruit wordt bezien of doorgroei mogelijk is. Het gaat dan om realistische leerwerk- en stageplaatsen, rekening houdend met de mogelijkheden van de gemeente, waar jongeren met of zonder startkwalificatie voor in aanmerking kunnen komen. Intern zal vastgelegd worden welke leerwerk- en stageplaatsen er zijn. Hiertoe worden besluitvorming en een intentieverklaring voorbereid. Voor mogelijke loonkosten bestaat budget binnen de nieuwe Wet Werk en Bijstand. Uiteraard mogen deze banen niet concurrentie vervalsend zijn met reguliere arbeid en dienen zij boven op de bestaande formatie te komen. Het is immers niet de bedoeling anderen brodeloos te maken. Tevens kan worden bezien of aan de gemeente verbonden instellingen dergelijke banen kunnen leveren, zoals bejaardenhuizen, het SWOZ, de bibliotheek, scholen, etc. Matching zal vaak via Paswerk (Direct werk) worden geregeld. Mogelijk kan er met de regiogemeenten zelfs een gezamenlijk pool worden opgezet om het scala van mogelijkheden uit te breiden en beter maatwerk te leveren. In feite betekent dit alles dat vooral voor jongeren heel veel mogelijk is; er wordt voor eenieder op maat een oplossing gezocht. Alle kosten worden vergoed uit het Werkdeel van de Wet Werk en Bijstand. Er zijn dus voor de gemeente geen extra kosten aan verbonden. Wel dient er voor de gemeente redelijkerwijs een balans te zijn tussen investering in de vorm van begeleiding etc. en resultaat van deze hele aanpak.
2005/4016, d.d.
5
Notitie jeugdwerkloosheid
4. Conclusies en aanbevelingen. Hoewel de situatie rond de jeugdwerkloosheid volgens het Centrum voor Werk en Inkomen in deze regio en met name in Zandvoort niet alarmerend is, verdient het vraagstuk toch onverminderd onze aandacht. Daarbij kan gesteld worden dat binnen de gemeente Zandvoort en in samenwerking met de kleine regiogemeenten en de gemeente Haarlem reeds allerlei activiteiten worden ontplooid om de problemen aan te pakken. De structuren zijn reeds vastgelegd en deze werken naar behoren. De daarbij horende budgetten zijn toereikend en het lijkt het is dus niet zinvol nieuwe financieringen aan te boren. Toch zijn er enkele hiaten in de aanpak van de jeugdwerkloosheid en verbeterpunten te benoemen. Zo blijkt uit de cijfers dat vooral het wel/niet hebben van een startkwalificatie essentieel is voor de kansen op de arbeidsmarkt. Aandacht voor schooluitval is dus belangrijk, evenals verbetering van de voorlichting aan jongeren over welke mogelijkheden er zijn om hulp te krijgen. Verder wordt gewerkt aan beschikbaar stellen van passende banen en verbetering van de samenwerking om die plaatsen bezet te krijgen. Kortom: een actievere opstelling van de gemeente en meer samenwerking met bestaande partners om het probleem jeugdwerkloosheid aan te pakken. Wij willende volgende aanbevelingen doen: -
-
-
-
2005/4016, d.d.
nauwere samenwerking met de leerplichtambtenaren om probleemgevallen in een vroeg stadium te kunnen ondervangen. als uitwerking daarvan actief benaderen schooluitvallers die niet meer (partieel) leerplichtig en (nog) niet als werkzoekend zijn ingeschreven samenwerking met jongerenloket CWI intensiveren op klantniveau verbeteren van de voorlichting aan jongeren op website gemeente en lokale krant actief beschikbaar stellen van leerwerkplaatsen binnen het ambtelijk apparaat van de gemeente zelf en verwante organisaties (SWOZ, bejaardenhuizen, scholen, bibliotheek etc.) actief werkgevers benaderen om werkplekken aan te bieden Paswerk uitnodigen in het ondernemersplatform om uiteen te zetten wat men nodig heeft in de strijd tegen jeugdwerkloosheid
6