191'53/Wem. N o t i t i e b e t r e f f e n d e de samenhang t u s s e n economische en p o l i t i e k e i n t e g r a t i e .
Gezien de vele s t a n d p u n t e n , d i e e r b e s t a a n over h o g e r g e noemd probleem, i s het w e l l i c h t n u t t i g d i t nader t h e o r e t i s c h t e a n a l y s e r e n en na t e gaan, i n h o e v e r r e de gedachte van de marche unique a l s d o e l s t e l l i n g van de economische i n t e g r a t i e op "economische" of op " p o l i t i e k e " g r o n d s l a g e n r u s t . U i t e r a a r d g a a t het h i e r i n p r i n c i p e om h e t v r i j h a n d e l s t h e m a binnen h e t kader van de k l a s s i e k e t h e o r i e van h e t economisch optimum, dat haar g°zag g r o t e n d e e l s o n t l e e n t aan de l e e r van de comparatieve k o s t e n . De v r i j e markt (marché commun) i m p l i c e e r t een zodanige u i t b u i t i n g van de comparatieve k o s t e n v o o r d e l e n , dat h e t economisch r e s u l t a a t optimaal moet worden, omdat de p r o d u c t i e m i d d e l e n op de g u n s t i g s t e v e s t i g i n g s p l a a t s e n zodanig worden aangewend, dat de b e h o e f t e n i n volgorde van hun d r i n g e n d h e i d worden b e v r e d i g d . A l l e r e e r s t i s h e t w e l l i c h t n u t t i g een i n v e n t a r i s a t i e t e maken van de p r e m i s s e n , waaraan de marché unique a l s i d e a a l c o n s t r u c t i e van optimale a r b e i d s v e r d e l i n g moet v o l d o e n , om daarna na t e gaan, i n h o e v e r r e de Europese markt h i e r a a n momenteel zou kunnen beantwoorden. De premissen kunnen dan a l s v o l g t worden samengevat : A . - S c h a a r s t e van de p r o d u c t i e f a c t o r e n : k a p i t a a l , a r b e i d en gronde Zolang a l deze f a c t o r e n s c h a a r s z i j n , b e p a a l t - z o a l s r e e d s werd aangegeven - de i n t e n s i t e i t van de b e h o e f t e n , i n welke r i c h t i n g h e t d e s b e t r e f f e n d p r o d u c t i e m i d d e l z a l worden aangewend, zodat een b e v r e d i g i n g van de behoeften i n v o l g orde van d r i n g e n d h e i d gewaarborgd i s , 21o£* aleen vanj deze \r^*^ f a c t o r e n Riet l a n g e r s c h a a r s 4 s , v e r l i e s t aat-uurl-i^c de gedachte van de comparatieve kosten> z i j n k r a c h t . B«- Onderlinge s u b s t i t u t i e - m o g e l i j k h e i d van de p r o d u c t i e f a c t o r e n , d . w . z , a r b e i d moet door k a p i t a a l kunnen worden vervangen en v i c e - v e r s a , zodat ook op deze wijze b . v . de k a p i t a a l m i d d e l e n d a a r worden aangewend waar de b e h o e f t e n het g r o o t s t z i j n . C - Naast s c h a a r s t e en s u b s t i t u t i e m o g e l i j k h e i d i s een andere voorwaarde gelogen i n de b e w e e g l i j k h e i d van a l l e p r o d u c t i e f a c t o r e n , zodat z i j d a a r kunnen worden a a n g e t r o k k e n , waar de opbrengst h e t a a n t r e k k e l i j k s t i s . I n f e i t e i s de meest ' i d e a l e t h e o r e t i s c h e c o n s t r u c t i e b e r e i k t i n d i e n de r e a c t i e s n e l h e i d o n e i n d i g i s , zodat a l l e p r o d u c t i e m i d d e l e n wegv l o e i e n van o n g u n s t i g beloonde p l a a t s e n n a a r p l a a t s e n met g u n s t i g e r b e l o n i n g . Zodra deze b e w e e g l i j k h e i d g e r i n g wordt of z e l f s g e l i j k wordt aan n u l , v e r l i e s t de t h e o r i e van de optimale aanwending der p r o d u c t i e k r a c h t e n z i j n z i n . D. Beloning van de p r o d u c t i e f a c t o r e n op grond van hun e c o nomische p r e s t a t i e ( g r e n s p r o d u c t i v i t e i t s p r i n c i p e ) , ,
- 2 -
^•~
F*V,
Zodra de b e l o n i n g e n s t e r k afwijken van de g r e n s p r o d u c t i v i t e i t , werden de p r i j s n i v e a u x v e r v a l s t en v e r l i e z e n de p r i j zen i n f e i t e hun m o g e l i j k h e i d t o t i n d i c a t i e van de meest r e n d a b e l e (en dus optimale) aanwending der p r o d u c t i e f a c toren» ^ i j geldverkeer. Dit houdt i n : a) v r i j g e l d v e r k e e r naar b i n n e n , zodat h e t geld op de b i n nenlandse markt daar kan worden aangewend, waar de b e z i t t e r d i t wenst ( n i v e l l e r i n g van h e t g r e n s n u t van h e t geld met h e t g r e n s n u t van de g o e d e r e n ) ; b) v r i j g e l d v e r k e e r naar b u i t e n , zodat h e t g e l d op de b u i t e n l a n d s e markt d a a r kan worden aangewnd, waar de b e z i t t e r d i t wenst ( n i v e l l e r i n g met h e t g r e n s n u t van b u i t e n landse goederen). De voorwaarden voor deze l a a t s t e premisse z i j n behalve een v r i j g o e d e r e n v e r k e e r : 1) v r i j e en beweeglijke vorming van de r u i l v o e t met h e t buitenland, 2) v r i j k a p i t a a l v e r k e e r met h e t b u i t e n l a n d , Onder h e t regime van de gouden s t a n d a a r d werd aan b e i d e l a a t s t e voorwaarden i n h e t algemeen b e h o o r l i j k v o l d a a n , t e r w i j l d i t i n t e r n a t i o n a l e g e l d s t e l s e l v r i j kon f u n c t i o n n e r e n binnen h e t raam van de overige p r e m i s s e n , Algemeen p o l i t i e k s y s t e e m , w a a r i n h e t "economisch motief" een n e u t r a l e onbelemmerde f a c t o r i s , zodat de p o l i t i e k z i c h hiermede n i e t b e z i g h o u d t , doch u i t s l u i t e n d met " p o l i t i e k " .
v
Wij z u l l e n deze v e r s c h i l l e n d e p r e m i s s e n t h a n s - t e beginnen met de l a a t s t e (F) en v e r v o l g e n s met de d a a r a a n voorafgaande s y s t e m a t i s c h b e z i e n om daarna v e r s c h i l l e n d e c o n c l u s i e s t e t r e k ken met b e t r e k k i n g t o t de verhouding t u s s e n economische en p o l i tieke integratie. . Premisse F ( n e u t r a a l p o l i t i e k s y s t e e m ) . Het behoeft nauwelijks b e t o o g , d a t aan deze premisse i n s t e e d s mindere m a t e w o r d t v o l d a a n . Het economisch b e g i n s e l a l s "spontaan n e u t r a a l o r g a n i s e r e n d " b e g i n s e l h e e f t a a n z i e n l i j k aan macht i n g e b o e t , waardoor h e t steeds meer wordt " g e d e n e u t r a l i s e e r d ' * Naar onze mening i s d i t een c u m u l a t i e f aan h e t maatschappe l i j k organisme i n h a e r e n t p r o c e s , dat b e t r e k k e l i j k / o n a f h a n k e l i j k i s van de p a r t i j v o r m i n g en voorshands - z o a l s wij h i e r n a hopen aan t e t o n e n - zeker nog n i e t t o t s t i l s t a n d i s gekomen. V o l l e d i g h e i d s h a l v e v o l g t h i e r een opsomming' van de b e l a n g r i j k s t e o o r z a ken, die deze ontwikkeling b e p a a l d e n . F . a ) Ontwikkeling van de k a p i t a a l c o n c e n t r a t i e (hoge v a s t e k o s t e n ) met d i e n t e n g e v o l g e t e n d e n t i e s t o t o v e r p r o d u c t i e , waardoor : k a r t e l l e r i n g i n h e t l e v e n werd geroepen ( p r o p e n s i t y t o monopolise), Gevolgen : F,a1) v e r s t a r r i n g van het f l e x i b e l e p r i j s s y s t e e m F,a2) v e r l i e s i n d i v i d u e l e v r i j h e i d p r o d u c e n t e n i r
J
1
4
F„a3) g r o e i v a n een nieuwe b u r e a u c r a t i e F.a4) c o n t r o l e of i n g r i j p e n van de overheid a l s beschermer van h e t algemeen b e l a n g . •+ Ontwikkeling vakve r e n l g i n g e n. e v o l g e n : F.b1) v e r s t a r r i n g loonniveaux + F.b2) v e r l i e s aan o n d e r h a n d e l i n g s v r i j h e i d van de i n d i v i d u e l e a r b e i d e r -» F.b3) g r o e i nieuwe v a k v e r e n i g i n g s b u r e a u c r a t i e + F b 4 ) i n g r i j p e n of c o n t r o l e van de overheid cp de loonvorming a l s beschermer van h e t a l g e meen b e l a n g . * Dat d i t proces c u m u l a t i e f werkt b l i j k t u i t de v e r d e r e g e v o l gen van (a) en ( b ) , n . 1 , F»ab1) d i r e c t belang van de overheid b i j de onder h a n d e l i n g e n t u s s e n machtsconcentraties,-*F.ab2) door v e r s t a r r i n g van l o o n en p r i j.sniveaux r e s u l t e e r t ongunstige b e d r i j f s o n t w i k k e l i n g n i e t meer i n p r i j s . o f l o o n - a a n p a s s i n g , doch i n w e r k e l o o s h e i d , waardoor toenemende over h e i d s z o r g en inmenging op d i t t e r r e i n nood z a k e l i j k w o r d t . •+ F.ab3) door v e r s t a r r i n g l o o n en p r i j s n i v e a u x v e r l i e s t de a u t o m a t i e k van de gouden s t a n daard z i j n f l e x i b i l i t e i t , waardoor o v e r h e i d s ingrijpen in internationaal betalingsverkeer n o o d z a k e l i j k wordt,-* -Bevolk i ng s d r u k . Zolang de toenemende b e v o l k i n g b l i j f t c o n c u r r e r e n om de s c h a a r s e aanwendingsmogelijkheden van grond e . d . , z a l ook h i e r een c u m u l a t i e f p r o c e s van overheidsinmenging doorgang b l i j v e n vinden ( g r o n d v e r d e l i n g , r e g i o n a l e p l a n n i n g , i n d u s t r i alisatiepolitiek etc.).+ Het d e m o c r a t i s c h s t e l s e l . Ook deze f a c t o r i s b e l a n g r i j k voor de o r g a n i s a t i e van h e t economisch l e v e n en werkt evenzeer een c u m u l a t i e f p r o c e s van o v e r h e i d s i n g r i j p e n i n de hand, waardoor h e t gevaar d r e i g t dat de democratie z i c h z e l f l i q u i d e e r t en g e r u i s l o o s o v e r g a a t ] i n economische d i c t a t u u r (moderne b u r e a u c r a t i e ë n ) . I n de democratie l i g t immers de macht b i j de economisch zwakken, zodat de gevolgen z i j n : F.d1 ) i n toenemende mate i n g r i j p e n door bescher*mende m a a t r e g e l e n t e n behoeve van de econo misch zwakkeren op b a s i s van p o l i t i e k e machtsverhoudingen, + F.d2) loonvorming n i e t meer op b a s i s van h e t b e g i n s e l d e r economische p r o d u c t i v i t e i t (grens p r o d u c t i v i t e i t ) , doch eveneens op grond van h e t b e g i n s e l der p o l i t i e k e machtsverhoudin gen. U i t e r a a r d b r e n g t d i t i n toenemende mate overheidsinmenging teweeg, t F.d3) afroming van de k a p i t a a l v o r m i n g door de f i n a n c i e e l d r a a g k r a c h t i g e n t e n behoeve van de g e s t e g e n o v e r h e i d s b e h o e f t e n . / l n h e t on d e r s t a a n d e betoog z a l g e t r a c h t worden de cumulatieve werking u i t e e n t e z e t t e n «n de A
u
a
- 4 c o n s e q u e n t i e s h i e r v a n na t e gaan voor de h i e r n a t e behandelen Premisse E. Algemene c o n c l u s i e . , Aan premisse P. wordt i n s t e e d s mindere mate voldaan, Premisse E . ( V r i j b u i t e n l a n d s g e l d v e r k e e r ) . Zoals wij aangaven, was d i t v r i j e g e l d v e r k e e r behalve op v r i j g o e d e r e n v e r k e e r ook g e b a s e e r d op : a) v r i j k a p i t a a l v e r k e e r b) f l e x i b e l e r u i l v o e t . Aan de hand van het betoog over de verhouding t u s s e n overheid en k a p i t a a l m a r k t onder P,d3) kan i n verband met de volgende n r e m i s s e n aangetekend worden : a
^ • ) V r i j k a p i t a a l v e r k e e r op b a s i s van v o l l e d i g e mededinging cp d e " i n t e r n a t i o n a l e k a p i t a a l m a r k t . Hef v a l t t e v o o r z i e n , dat de k a p i t a a l m a r k t i n toenemende mate een overheidsmarkt z a l worden met h e t g e v o l g , dat h e t v r i j e k a p i t a a l v e r k e e r met het b u i t e n l a n d geen e c o nomische, doch een p o l i t i e k e zaak w o r d t . 1) door de h u i d i g e m a a t s c h a p p e l i j k e s t r u c t u u r , w a a r b i j e n e r z i j d s de ondernemingsgewijze p r o d u c t i e wordt g e handhaafd, doch a n d e r z i j d s de economische v r u c h t e n h i e r v a n aan de o v e r h e i d komen ( z i e H o l t r o p : 50% van de h u i d i g e b e s p a r i n g e n worden door de overheid v e r r i c h t )moet d i e n t e n g e v o l g e de o v e r h e i d s t e e d s meer voorden i n g e s c h a k e l d b i j de f i n a n c i e r i n g met r i s i c o dragend k a p i t a a l , waardoor de greep van de overheid ^wi—v-w-^' op de k a p i t a a l m a r k t toenemen z a l , • 2) Door h e t " f u l l ernployment " p r i n c i p e z a l de o v e r h e i d meer dan v r o e g e r o o i t h e t geval was l e n i n g e n p l a a t s e n voor i n v e s t e r i n g e n t e r b e s t r i j d i n g van de w e r k e l o o s heid ( s t a a t s s c h u l d t h e o r i e ) . + 3) Door de s t a a t s h u i z e n b o u w z e l f d e t e n d e n t i e s ( 1952 : §0% van de e m i s s i e s o v e r h e i d s e m i s s i e s ) T 4) Doordat voor de o u d e - d a g - v o o r z i e n i n g noch de l i j f r e n t e noch goederen- of a a n d e l e n b e z i t t e n g e v o l g e van de s o c i a l e economie " i n f l a t i e p r o o f " z i j n en geen g e l i j k te b l i j v e n d a a n d e e l meer i n h e t n a t i o n a a l inkomen g a r a n d e r e n , kan a l l e e n de S t a a t h i e r door S t a a t s p e n s i o e n d e u g d e l i j k e g a r a n t i e s geven, zodat h e t i n de l i j n der verwachtingen l i g t , dat ook deze t e n d e n t i e v e r s t e r k t z a l worden met de v e r s c h i l l e n d e c o n s e q u e n t i e s van d i e n voor s p a r e n en i n v e s t e r e n a l s p a r t i c u l i e r e i n i tiatieven. ?
ene
^1 ë Ê J ? conclusie. Premisse E , a . ( v r i j k a p i t a a l v e r k e e r met h e t b u i t e n l a n d ) zal i n toenemendemate een p o l i t i e k e p r e m i s s e worden* E«b) f l e x i b e l e r u i l v o e t . ^ e z i e n h e t f e i t , dat de l o o n p o l i t i e k nauw samenhangt met de k o s t e n van levensonderhoud a l s r i c h t s n o e r voor h e t l o o n b e l e i d en de k o s t e n van levensonderhoud weer worden b e p a a l d door de r u i l v o e t , i s deze l a a t s t e geen economische, doch een p o l i t i e k e premisse geworden. Een s t a b i e l e r u i l v o e t en v r i j i n t e r n a t i o n a a l v e r k e e r z i j n
- 5 -
e c h t e r c o n t r a d i c t i e s , zodat ook i n d i t o p z i c h t de gedachte van de raarche unique i n h e t p o l i t i e k e v l a k l i g t . Van t h e o r e t i s c h economische z i j d e k r i j g t deze o p v a t t i n g z e l f s nog s t e u n ( S c i t o v s z k y e . a . ) , d i e t r a c h t e n aan t e t o n e n , dat onder bepaalde omstandigheden een kunstmatig lage r u i l voet (met d i e n t e n g e v o l g e gebonden h a n d e l s v e r k e e r ) economisch v o o r d e l i g e r i s dan een f l e x i b e l e r u i l v o e t . Algemene c o n c l u s i e . ^remisse E , b . i s eon p o l i t i e k e premisse geworden. Premisse D. b e l o n i n g op grond van g r e n s p r o d u c t i v i t e i t . Na h e t voorgaande behoeft n i e t meer t e worden b e t o o g d , d a t aan deze b e l o n i n g s m a a t s t a f ook h e t e^n en a n d e r o n t b r e e k t ( a l t h a n s zeker i n Nederland.) De p r i j s v o r m i n g van grond en huren a l s b e s t a n d d e l e n van de k o s t p r i j s s t a a t i n geen verhouding t o t de w e r k e l i j k e waarde van deze elementen, h i e r d o o r z i j n t e v e n s de k o s t e n van l e v e n s o n d e r houd k u n s t m a t i g l a a g gehouden en daarmede h e t algemene l o o n n i v e a u . Gezien bovendien h e t gevoerde l o o n b e l e i d (een van de b e l a n g r i j k s t e b e s t a n d d e l e n van de k o s t p r i j s ) i s h e t n i e t u i t g e s l o t e n , dat de nominale lonen l a g e r z i j n dan g i j op b a s i s van hun verhouding t o t de Europese g r e n s p r o d u c t i v i t e i t Zouden moeten z i j n . / A n d e r s d a a r e n t e g e n de verhoudingen i n p o l i t i e k zwakke l a n d e n met onbeheert t e v a k v e r e n i g i n g s e i s e n , waar de l o o n s t r u c t u u r eveneens door n l e t economische f a c t o r e n een g e h e e l andere kan z i j n . H i e r u i t v o l g t , dat de p r i j z e n zeker geen i n d i c a t i e meer vormen voor de o b j e c t i e f meest e f f i c i ë n t e v e s t i g i n g s p l a a t s ^ Het i s z e e r wel m o g e l i j k en z e l f s w a a r s c h i j n l i j k , dat s o c i a a l - e c o n o m i s c h ongunstige v e s t i g i n g s p l a a t s e n door d i t g e z i c h t s b e d r o g worden verkozen boven s o c i a a l economisch g u n s t i g e v e s t i g i n g s p l a a t s e n , waardoor h e t t e g e n d e e l van een optimaal-Eurupese a r b e i d s v e r d e l i n g wordt v e r k r e g e n . Algemene c o n c l u s i e . Zonder een zekere p o l i t i e k e c o ö r d i n a t i e b e s t a a t de r e ë l e m o g e l i j k h e i d , dat h e t t e g e n d e e l van een optimale Europese a r b e i d s v e r d e l i n g wordt b e r e i k t , waarmee de marche unique h a a r d o e l v o o r b i j zou schieten,, Premisse G b e w e e g l i j k h e i d p r o d u c t i e f a c t o r e n . H i e r o n d e r wordt u i t e r a a r d v e r s t a a n de b e w e e g l i j k h e i d van k a p i t a a l en a r b e i d . Dit kan weer worden u i t g e s p l i t s t i n : C a 1 ) i n t e r n a t i o n a l e b e w e e g l i j k h e i d van k a p i t a a l ( h i e r o v e r werd reeds gesproken); C.a2) i n t e r n a t i o n a l e b e w e e g l i j k h e i d van a r b e i d . Dit l a a t s t e zou inhouden, dat "landen met overbe v o l Ring (waardoor ongunstige verhouding d r e i g t t e o n t s t a a n t u s s e n k a p i t a a l en a r b e i d ) de kans k r i j g e n hun o v e r b e v o l k i n g t ° s-nuien i n l a n d e n met een g u n s t i g e r verhouding t u s s e n k a p i t a a l en a r b e i d . H i e r d o o r zou een zekere w e l v a a r t s n i v e l l e r i n g t u s s e n de Europese s t a t e n o n d e r l i n g teweeg worden g e b r a c h t , Dat de n a t i o n a l e wel v a a r t p e r hoofd van de b e v o l k i n g s t e r k u i t e e n l o o p t , b l i j k t wel u i t onderstaande ( z e e r grove en ongecorrigeerde) gegevens -
N a t i o n a a i ink omen_ p e r hoofd i n USA-f (1952) Denemarken 900 België 800 Noorwegen 850 Nederland — 575 Frankrijk • 800 Italië 335 United Kingdom 810 Portugal 180 Zolang Europa n i e t b e r e i d i s de o n d e r l i n g e w e l v a a r t ( u i t e r aard daar waar clit h e t geval z a l z i j n ) wat meer t e n i v e l l e r e n , zodat de r i j k e r e l a n d e n i n f e i t e een w e l v a a r t s o f f e r brengen t e n behoeve van de b e v o l k i n g s d r u k i n l a n d e n met een o n g u n s t i g e r verhouding t u s s e n k a p i t a a l en a r b e i d , i s i n t e r - P u r o p e s e m i g r a t i e een u t o p i e / E v e n a l s • de inkomens n i v e l l e r i n g i n h e t n a t i o n a a l - e c o n o m i s c h b e s t e l een b e s l i s s i n g i s met s t e r k e p o l i t i e k e a c c e n t e n , moet d i t ook h e t g e v a l z i j n met een i n t e r - ^ u r o p e s e i n k o m e n s n i v e l l e r i n g , j Algemene c o n c l u s i e . remisse C.a2 h e e f t s t e r k e p o l i t i e k e a c c e n t e n . C. b1) Nationale b e w e e g - l i j k h e i d van a r b e i d . ( Wat de n a t i o n a l e b e w e e g l i j k h e i d van de p r o d u c t i e f a c t o r a r b e i d b e t r e f t i s h e t een bekend f e i t , dat deze u i t e r m a t e g e r i n g i s . Wanneer de p r o d u c t i e i n een b e l a n g r i j k e t a k van b e d r i j f wordt s t i l g e l e g d , i s h e t de vraag of de a r b e i d e r s i n a n d e r s o o r t i g e b e d r i j v e n met g r o t e r e p e r s p e c t i e v e n kunnen worden o v e r g e b r a c h t (voorzover überhaupt een d e r g e l i j k e compensatie mogelijk i s ) . 'Vanneer de b e w e e g l i j k h e i d van de a r b e i d g e r i n g i s of n u l , l e i d t c o n c u r r e n t i e door h e t b u i t e n l a n d t o t n a t i o n a a l v e r l i e s . De b e d r i j v i g h e i d i n de g e t r o f f e n b e d r i j f s t a k k e n neemt af en daarmede de n a t i o n a l e p r o d u c t i e . Vanuit z u i v e r n a t i o n a a l - e c o n o m i s c h standpunt g e e f t deze economische s i t u a t i e i n c l u s i e f de d a a r u i t v o o r t g e v l o e i d e werkeloosheid a l l e e n dan een winst i n w e l v a a r t , i n d i e n de b u i t e n l a n d s e p r o d u c t e n , die de ondergang of r e d u c t i e van de n a t i o n a l e b e d r i j f s t a k b e w e r k s t e l l i g e n , t e g e n z r d a n i g g u n s t i g e r u i l v o e t kunnen worden a a n g e k o c h t , dat h e t v e r l i e s aan n a t i o n a l e p r o d u c t i e h i e r d o o r wordt gecompenseerd. Wat " economisch v o o r d e l i g i s , behoeft e c h t e r p o l i t i e k n i e t g u n s t i g t e l i g g e n v o o r a l a l s h e t w e r k e l o o s h e i d met z i o h • meebrengt.. Voorzover de r u i l v o e t v e r b e t e r i n g geen w e l v a a r t s c o m p e n s a t i e b i e d t en eveneens voor de g e t r o f f e n a r b e i d e r s geen u i t w i j king i n andere n a t i o n a l e b e d r i j f s t a k k e n m o g e l i j k i s , zou i n p r i n c i p e de m o g e l i j k h e i d van i n t e r - E u r o p e s e m i g r a t i e hiermee samen moeten gaan. Bij de a s p e c t e n , d i e hiern.ee samenhangen, werdt> e c h t e r r e e d s onder C.a2 enige k a n t tekeningen g e p l a a t s t . D
C.b2) N a t i o n a l e b e w e e g l i j k h e i d van k a p i t a a l . Deze f a c t o r s p r e e k t voor z i c h z e l f . Algemene C o n c l u s i e . Ook u i t een a n a l y s e van premisse C.b) b l i j k t , nauw samenhangt met p o l i t i e k e d e c i s i e s .
dat deze
Premisse B s u b s t i t u t i e m o g e l i j k h e i d van k a p i t a a l en a r b e i d . I n p r i n c i p e i s deze i n n a t i o n a a l verband wel gegeven. N i e t t e m i n moet h i e r t o c h een k a n t t e k e n i n worden gemaakt: Doordat..in Nederland dé lonen l a a g z i j n en de verhouding t u s s e n k a p i t a a l en a r b e i d a l s gevolg van de b e v o l k i n g s d r u k ong u n s t i g e r kan z i j n dan i n andere l a n d e n , z a l d i t z i c h i n de s p e c i a l i s a t i e moeten u i t d r u k k e n . Hierdoor wordt n . 1 . de i n d u s t r i ë l e o n t w i k k e l i n g g e r i c h t op de p r o d u c t i e van g o e d e r e n , waarvoor v e e l a r b e i d nodig i s en weinig k a p i t a a l . De k a p i t a a l i n t e n s i e v e i n d u s t r i e ë n d a a r e n t e g e n zouden moeten inkrimpen door import u i t h e t b u i t e n l a n d . I n de k a p i t a a l - i n t e n s i e v e i n d u s t r i e ë n zouden de k o s t e n ' p e r ' e e n h è i r o d u c t h i e r d o o r voortdurend s t i j g e n ( v a s t e l a s t e n moeten over s t e e d s m i n d e r p r o ducten worden v e r d e e l d ) , t e r w i p l h e t z e l f d e v e r s c h i j n s e l z i c h i n de a r b e i d s i n t e n s i e v e i n d u s t r i e ë n voor zou doen (afnemende meeropbrengsten geven s t i j g e n d e k o s t e n p e r eenheid p r o d u c t ) . Tengevolge van deze " s p e c i a l i s a t i e neemt dus de algemene a r b e i d s p r o d u c t i v i t e i t voortdurend af, zodat de w e l v a a r t i n ons l a n d zou d a l e n . De g e s c h e t s t e p r o b l e m a t i e k zou a l l e e n kunnen worden b e s t r e den, i n d i e n e r een s c h a a r s t e - " A u s g l e i c h " van k a p i t a a l en a r b e i d i n h e t Europese gebied mogelijk zou z i j n . Hiermede i s dus de c i r k e l der o n d e r l i n g e a f h a n k e l i j k h e d e n weer g e s l o t e n , omdat wij z i j n terechtgekomen b i j de r e e d s behandelde premissen C en E. Algemene c o n c l u s i e . Z e l f s premisse B b l i j k t b i j nadere beschouwing l a n g s i n d i r e c t e weg nauw samen t e hangen met de a s p e c t e n d e r g e c o ö r dineerde p o l i t i e k e i n t e g r a t i e . Premisse A s c h a a r s t e der p r o d u c t i e f a c t o r e n . Aangezien h i e r o v e r i n f e i t e r e e d s i s gesproken i n h e t voorgaande (onder C) kan een v e r d e r e t o e l i c h t i n g v e r d e r achterwege blijven. Stellingen. Op voorgaande a n a l y s e s l u i t e n l o g i s c h e r w i j s de volgende s t e l l i n g e n aan : 1 . - De gedachte van de marché unique i s i n f e i t e een c o n s t r u c t i e , d i e i n a l l e o p z i c h t e n b e l a s t i s met de hypotheek van de p o l i t i e k e b e s l u i t v o r m i n g . 2 . - Dientengevolge i s de o p v a t t i n g , d a t economische i n t e g r a t i e aan p o l i t i e k e i n t e g r a t i e vooraf zou moeten gaan, een cont r a d i c t i e i n t e r m i n i s . E e r d e r zou h e t omgekeerde g e l d e n , zodat p o l i t i e k e i n t e g r a t i e voorwaarde i s voor economische i n t e g r a t i e , w a a r b i j de p o l i t i e k e i n t e g r a t i e e c h t e r voor a l l e s g e r i c h t moet z i j n op h e t economische doel van een optimale Europese a r b e i d s v e r d e l i n g . 3 . - I n t e g r a t i e zou b l i j k e n s bovenstaande a n a l y s e s l e c h t s kunnen s l a g e n b i j een zeer ruime o v e r d r a c h t d e r p o l i t i e k e bevoegdheden. Het v a l t n i e t i n t e z i e n wanneer e r zoal-" u i t deze a n a l y s e b l i j k t , op a l l e t e r r e i n e n i n t e r d e p o n c p n t i o b e s t a a t , zodat i e d e r i n g r i j p e n i n een bepaalde s e c t o r t o t ?
- 8 nieuw i n g r i j p e n of t o t r e p e r c u s s i e s e l d e r s l e i d t , men i n Europees verband zonder schade s l e c h t s een b e p e r k t e bevoegdh e i d zou kunnen overdragen» De e r v a r i n g zou l e r e n , dat d i t i n onze t i j d een anachronisme zou ü l j n en op p o l i t i e k e en economische i n c o n s e q u e n t i e s zou s t u i t e n .
D i r £ o n , v . d . B.E.B. Afd. Algemene I n t e g r a t i e 13 Januari 1 9 5 3 .
S-11-324-40-3-'53
