NoordNieuws. Venster wijd open richting Noordoost Europa

NoordNieuws Magazine van VNO-NCW Noord Jaargang 11 nummer 5 2006

Venster wijd open richting Noordoost Europa

Water als vestigingsfactor Delfzijl kan weer een beetje ademhalen Senioreneconomie goed voor jongeren

© 2006 KPMG Accountants N.V., lid van KPMG International, een Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden.

Uw jaarrekening geeft de feiten.

Maar hoe stelt u de nieuwe norm?

Voortdurend streven naar beter. Daarom hebben wij KPMG Business Audit ontwikkeld. Een vernieuwde controle-aanpak waarmee onze accountants aan de hand van de jaarrekeninggegevens uw onderneming op zeven adviesgebieden kunnen analyseren. Om u helder advies te geven over bijvoorbeeld rendementsverbetering, risicobeheersing of proces-optimalisatie. Uw voordeel: u krijgt nieuwe inzichten en praktische aanbevelingen zonder extra kosten. KPMG Business Audit is de nieuwe norm in accountancy. Gebaseerd op de KPMG gedachte: echte antwoorden, betere beslissingen. Bent u daarin geïnteresseerd? Bel dan Rudi Kleinhuis (050) 522 2111, Albert Beekhuizen of Mark van Opzeeland (058) 233 5000 voor meer informatie. Of maak meteen een afspraak.

Inhoud 4 Venster wijd open richting Noordoost Europa Jaarcongres VNO-NCW Noord over Noordelijke Ontwikkelingsas

8 “Twee fabrieken koop je niet zo maar even”

4

8

Kartonfabrieken in Hoogezand-Sappemeer verkocht aan managementteam

10 Energiek Ondernemen in het Noorden 11 Investeer in ondernemerschap! Do’s en Don’ts van informal investment

12 Water als vestigingsfactor

12

15

Friese ondernemers te gast in Woudagemaal

15 Drie halen, twee betalen Cor Boonstra vertel Jonge Noordelijke Ondernemers zijn persoonlijke verhaal

16 Vijftig jaar Vorm Martini in Groningen 17 Delfzijl kan weer een beetje ademhalen

17

Belangrijke toezeggingen van kabinet voor stroomcontracten

18

18 Hoeveel “noorden” komt er in de Tweede kamer? 19 Nedmag haalt het beste naar boven VNO-NCW Groningen op bezoek bij jarig zoutbedrijf

20 Ontbijten met VNO-NCW Noord

20

26

25 De DGA, eenzaam of één grote familie? 26 Chess City Hoogeveen 10 jaar topschaak en kameraadschap

28 Senioreneconomie is goed voor jongeren Grijs kan goud worden in Drenthe

28

36

32 Waarom nog het wiel uitvinden bij het opstellen van buitenlandse contracten? 33 Afscheid nemen kan groei bevorderen 34 Vier noordelijke kamerleden ‘in the picture’ 36 Praktische tips voor gebiedsontwikkeling

VNO-NCW NoordNieuws november 2006

Vaste Rubrieken 6 14 23 23 24 38 39

Bedrijfsnieuws Actualiteiten kort Personalia Column VNO-NCW Noord in actie Nieuwe leden Agenda

Venster wijd open Het is van toenemend belang dat kernregio’s zich met elkaar verbonden weten. De corridor Randstad / Bremen / Hamburg / Stockholm / Helsinki / St Petersburg positioneert Noord-Nederland in het centrum met een fantastisch uitzicht op nieuwe internationaal gelieerde bedrijvigheid. Aldus luidde de kernboodschap van het jaarcongres van VNO-NCW Noord Minder Lingo en meer visie Grensregio’s en infrastructuur vormen met elkaar een vermoeiende relatie. Te lange tijd hebben grensregio’s zich ontwikkeld met de rug naar elkaar toe. Nationale infrastructuur, voorzover deze de grens überhaupt bereikt, kan slechts met grote moeite doorgetrokken worden naar internationale bestemmingen. Aan weerszijden van de grens gebeurt veel. Noord-Duitsland heeft zichzelf hervonden. En wat te denken van de ontwikkelingen tussen Kopenhagen en Malmö : met stip derde groeiregio van Europa. Noord-Nederland èn Noord-Duitsland werken ambitieus aan de uitwerking van een visie. Er liggen gemeenschappelijke kansen op velerlei terrein. Te denken valt aan life sciences, voeding, energie, water en chemie.

Noordelijke ontwikkeling


Alle fraaie Europese vergezichten ten spijt zijn veel reflexen nog steeds nationaal gemotiveerd. Infrastructuur en ruimtelijke economische ontwikkeling hebben alles met elkaar te maken”, zo sprak Louwe Dijkema voorzitter VNO-NCW Noord. “Laten we in plaats van ons druk te maken over het stopzetten van Lingo nadenken hoe een goede besteding te vinden voor onze eindige gasbaten. We zullen moeten investeren in harde en zachte infrastructuur om welvaart duurzaam te borgen.”

Van Balloërveld tot Zuiderzeelijn Sipke Swierstra, gedeputeerde provincie Drenthe refereerde aan de wegen van het Balloërveld en de Drentse vaarten die sterk hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van nijverheid en handel in Drenthe. Behalve ontsluiting is infrastruc-

Missing link

tuur een noodzakelijke voorwaarde voor dynamiek. Infrastructuur als economische motor. “Je zou wensen dat het kabinet iets meer blijk zou geven van historisch bewustzijn”. Een verwijzing naar de zich voortslepende discussie over het belang van de aanleg van de Zuiderzeelijn voor de opening naar Europa. “Een snelle verbinding moet echter niet op zichzelf worden beschouwd. Het moet worden gekoppeld aan de complementariteit van regio’s, aan internationale trends als toenemende integratie in Europa, economische schaalvergroting en specialisatie, het belang van kernregio’s die zich met elkaar verbonden weten.”

Schreeuw Er zal een omslag moeten komen van probleemgeoriënteerde naar ontwikkelingsgeoriënteerde inzet van infrastructuur om ruimtelijk economische ontwikkeling mogelijk te maken. Samen werk maken van een herpositionering van Nederland binnen Europa. Omdat er met de schreeuw om bedrijfsruimte en leefruimte in de Randstad èn de opkomst van nieuwe sterke economieën in Noord-Duitsland, Scandinavië en Oost Europa dwingende redenen zijn hier met een frisse en zake-

Jaarcongres VNO-NCW Noord over Noordelijke Ontwikkelingsas

richting Noordoost Europa lijke blik naar te kijken. Noord-Nederland is er klaar voor. Want Nederland stopt niet bij Almere.

Aiesec neemt uitdaging aan Door studenten van Aiesec – internationaal platform voor jonge mensen – is de handschoen opgepakt contacten te leggen met studenten in Europese universiteitssteden binnen de Hanze-regio. Het jaarcongres VNO-NCW Noord gaf de beslissende zet aan meer internationale contac-

Nederland verliest aansluiting met ontwikkelingen in Noordoost Europa.

ten. Het waren met name studentensteden die zich destijds graag lieten voorstaan op hun Europese oriëntatie. Het is belangrijk dat op verschillende manieren (publiek, privaat, onderwijs etc.) bestaande verbanden opnieuw worden aangehaald nu het economisch tij daartoe bijzondere redenen biedt. De heer Trauernicht (Traucon) in gesprek met de heer Ahrens, Geschäftsführer Oldenburgische Industrie- und Handelskammer

Wat is de Noordelijke visie? Maarten Janknegt (directeur OneSiemens) in discussie met Wim de Kleuver (KvK Drenthe).


Gevraagd: publiek ondernemer schap De missing link tussen de Randstad en Hamburg legt een zware wissel op de nationale en noordelijke economie. Als Nederland niet snel bijstuurt zullen belangrijke economische processen volstrekt voorbij gaan aan ons land. Met name vlak over de Duitse grens worden op dit moment grote investeringen gedaan in de infrastructuur van havens en wegen. Nederland kan hier niet langer onverschillig bij blijven, op straffe van ernstig verlies aan bedrijvigheid. Besturen is meer dan rekenen. Besturen is beslissen op basis van een samenhangende visie en de risico’s nemen die daarbij horen. Een

snelle verbinding met Noordoost Europa is hoogst noodzakelijk voor het introverte Nederland. Nieuwe economieën kunnen een startmotor zijn voor het Nederlandse bedrijfsleven. Het wordt de hoogste tijd voor een herpositionering van Nederland binnen Europa. Hans Haerkens [email protected]

VNO-NCW Noord zal het momentum van het jaarcongres gebruiken om de boodschap van de noordelijke ontwikkelingsas verder te onderlijnen. De oproep de noordelijke visie scherp neer te zetten aan Haagse bestuurders en beleidsmakers en de Duitse politieke voorhoede zal worden opgepakt. Uiteindelijk zal het zijn vertaling dienen te krijgen in meer business to business contacten tussen marktpartijen aan weerszijden van de grens.

Bedrijfsnieuws stand van zaken

De nieuwe bedrijfslocatie van het Groninger Wm Veenstra Repro•Kantoor•Druk in Groningen is op 17 oktober officieel geopend. De onderneming beschikt nu over 3000 vierkante meter bedrijfsruimte. Naast een offsetdrukkerij met veel afwerkmogelijkheden, biedt de printafdeling een specialisatie in kleur op superbreed-formaat (tot 2,5 meter breed) en zwart/wit in grootformaat voor zowel de bouwtechnische sector als posterprint.

in het mkb op het gebied van personeel. Voor die terreinen waarop Lelie Hollander zelf geen expertise bezit, is men een samenwerking aangegaan met partners, zoals De Haan Advocaten en Notarissen, GIMD bedrijfsmaatschappelijk werk, Mediators Collectief, WE P&O. Distilleerderij Sonnema breidt haar fabriek in Bolsward uit. De uitbreiding is nodig omdat Sonnema de Amerikaanse markt wil betreden. Speciaal voor de enorme Amerikaanse markt liet Sonnema een wodka, een drankje waar de Amerikanen gek op zijn, ontwikkelen. In de wodka zijn de typische Berenburg-kruiden verwerkt. Bedoeling is de Amerikanen voorzichtig te laten wennen aan de typische kruidensmaak. Reclame- marketing- en communicatiebureau Dizain in Groningen heeft haar 10 jarig bestaan gevierd met een groot feest in de Mediacentrale.

Erik van ‘t Hof (Wm Veenstra) spreekt tijdens de opening

Groothandel Smeding uit Sint Annaparochie heeft branchegenoot Crielaard in Dorst bij Breda overgenomen. Crielaard levert aan horeca, bedrijfsrestaurants en instellingen in de regio Breda. Een deel van de medewerkers komt in dienst van Smeding. Het aantal mensen op de loonlijst komt hiermee op 220. Reïntegratiebedrijf en arbodienstverlener Lelie-Hollander in Drachten is verkozen tot Ondernemer van het Jaar in Friesland. Het publiek gaf de voorkeur aan Vitalis in Drachten, een bedrijf in hulpmiddelen voor mensen met een beperking. Omdat de stemmen staakten, was reglementair het oordeel van de jury doorslaggevend. Op 1 november jl. is HMA Online. Helpdesk voor Mens en Arbeid van start gegaan. Het bedrijf is een nieuwe dochter van Lelie Hollander. www.hma-online.nl is een helpdesk die via e-mail en telefoon alle vragen beantwoordt van ondernemers


Staatssecretaris Van Gennip van Economische Zaken heeft € 2,3 miljoen toegekend als Uitdagerskrediet (UITDAGER) voor projecten van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf. IQ Corporation uit Groningen krijgt hiervan € 1 miljoen. Het krediet is bedoeld voor de financiering van innovatieprojecten, die aan de basis staan van snelle en substantiële groei van mkb-ondernemingen. IQ Corporation krijgt het krediet als ondersteuning bij de ontwikkeling van een geneesmiddel voor de behandeling van miltvuur. Philips’ ontwikkelcentrum voor huishoudelijke apparatuur verhuist definitief van Hoogeveen naar Drachten. Hierdoor komen er in Drachten 200 banen bij. Alle medewerkers uit Hoogeveen mogen mee naar de nieuwe locatie. Met het vertrek van het centrum verdwijnt in Hoogeveen de laatste Philips-vestiging. In Drachten werden al scheerapparaten ontwikkeld maar daar komen nu onder andere stofzuigers, frituurpannen, koffiezetapparaten en toastapparaten bij. Om het ontwikkelcentrum te huisvesten, gaat Philips een nieuw bedrijfspand bouwen op industrieterrein De Haven. Medio 2008 moet dat klaar zijn.

De NAM kan in januari 2007 het eerste gas uit de Waddenzee gaan winnen. De poging van Vogelbescherming Nederland om het begin van de gaswinning tegen te houden, is mislukt omdat de Raad van State het verzoek afwees. Metaalbedrijf SMST in Franeker heeft een miljoenenorder binnengehaald. Het gaat om de grootste order in het bestaan van het Friese bedrijf. SMST gaat voor de Amerikaanse boormaatschappij Frontier Drilling een bestaand schip uitrusten met een systeem om boorpijpen te installeren. Dit is nodig om olie en gas te kunnen winnen. SMST zag het aantal werknemers in twee jaar tijd verdubbelen tot vijftig man. De omzet stijgt dit jaar vermoedelijk van 4,5 miljoen naar 8 miljoen euro. De vestigingen van transportonderneming Vos Logistics in Veendam en Surhuisterveen worden samengevoegd. Vos Logistics heeft 5000 werknemers en 45 vestigingen in acht Europese landen. Koninklijke Friesland Foods N.V. investeert een bedrag van 17 miljoen euro in de bouw van een nieuwe zuivelfabriek in Phu Ly in de noordelijke Vietnamese provincie Ha Nam. In januari 2008 moet de fabriek operationeel zijn. De bouw van een tweede productielocatie is noodzakelijk gezien de snelle groei van de verkoop van de zuivelproducten van Friesland Foods in Vietnam. Dutch Lady behoort tot de bekendste merken in Vietnam en de afzet van zuivelproducten groeit per jaar met zo’n 25 procent. Friesland Foods belevert in Vietnam zo’n 80.000 verkooppunten vanuit drie distributiecentra. Er zijn vijf verkoopkantoren. Bij Friesland Foods Dutch Lady Vietnam werken 1.200 personen. Als gevolg van de uitbreiding zal het aantal medewerkers toenemen met 225 personen. De voetbalvereniging GVAV-Rapiditas en uitvaartverzorger- en verzekeraar Algemeen Belang, beide uit Groningen, zijn een 3-jarige sponsorovereenkomst aangegaan. Algemeen Belang garandeert GVAV een jaarlijks sponsorbedrag en een percentage op basis van nieuw af te sluiten verzekeringspolissen bij haar leden.

Het kantoor van de GIBO Groep in Leeuwarden is verhuisd naar de Wirdumerpoort aan de Oostergoweg 1B te Leeuwarden. Deze locatie wordt tijdelijk betrokken, totdat de nieuwbouw op het Businesspark ten westen van de stad aan de Balthasar Beckerwei in 2007 gereed is. De binnenstad van Leeuwarden is een nieuw bedrijf rijker; op donderdag 5 oktober heeft Noorderlicht haar deuren geopend. Noorderlicht is een exclusieve verlichtingsspeciaalzaak en is gevestigd aan de Voorstreek. Recentelijk is de geheel vernieuwde website van De Friesland Zorgverzekeraar (www.defriesland.nl) ‘live’ gegaan. De Friesland Zorgverzekeraar is tevens een van de vier genomineerden voor de CRM Award 2006. De Friesland heeft haar nominatie te danken aan de aandacht die besteed wordt aan klantvriendelijk werken en de centrale rol die de consument/verzekerde in het doen en denken van de organisatie inneemt. In totaal waren elf organisaties voor de prijs geselecteerd. Naast De Friesland zijn ook ING Mid Corporates, Robeco Direct en Wehkamp genomineerd. De prijs wordt uitgereikt op 16 november a.s. in Amersfoort. Huhtamaki Protective Packaging uit Franeker produceert sinds kort een bloementray voor verpakkingsbedrijf Zwapak. In opdracht van bloembollenbedrijf Terra Nigra, is gezamenlijk een verpakkingsconcept ontwikkeld ten behoeve van een onlangs nieuw geïntroduceerde mini Gerbera, met de naam Gerrondo. Huhtamaki Protective Packaging heeft een 3-dimensionale verpakking ontwikkeld waarbij schade tijdens verpakken en transport wordt geminimaliseerd. Door afwezigheid van scherpe randen wordt ‘snij-schade’ voorkomen terwijl de bloemen afzonderlijk in een speciaal vormgegeven cup optimaal worden beschermd. De afmetingen van de nieuw ontwikkelde verpakking, met 20 bloemen per tray, zijn afgestemd op gebruik van standaard veiling transport omverpakkingen en waarborgen een optimale presentatie.


Sinds september is Bureau Result in Groningen van start gegaan. Result adviseert en ondersteunt bij ontstane knelpunten in organisaties. Zij kan zorgdragen voor implementatie van efficiency verbeteringen op een commerciele afdeling. Tevens kan zij fungeren als opvang van tijdelijke en/of langdurig afwezigheid van een accountmanager. Zie ook www.re-sult.nl. Op 1 januari 2007 gaat Dolmans Landscaping Noord operationeel van start. Het nieuwe groenbedrijf is een joint venture van Dolmans Landscaping Group uit het Limburgse Bunde en wsw-bedrijf Alescon Tuin en Landschap uit Hoogeveen. Dolmans Landscaping Noord is het eerste groenbedrijf van Nederland dat commerciële bedrijfsvoering en sociale werkvoorziening op dergelijke schaal combineert.

‘Netherlands’ Leading Spa Resort’ waren o.a. Thermae 2000 in Valkenburg, het Kurhaus in Scheveningen en Chateau St. Gerlach genomineerd. Het Leeuwarder bedrijf Prodist Software bestaat dit jaar 10 jaar. In 1996 werd Prodist opgericht door Jan, Auke en Kor van der Meulen. Het calculatieprogramma Precal dat destijds voor met name de kleinere drukkerijen was ontwikkeld, is inmiddels uitgegroeid naar een volwaardig ERPsysteem. De laboratoriumactiviteiten en de medewerkers van het lab. van het Delfzicht Ziekenhuis in Delfzijl worden overgenomen door het in Groningen gevestigde LabNoord. Het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) spant zich in om een Europees top-instituut voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar ouder worden in Groningen gevestigd te krijgen. Met de komst van een dergelijk instituut is een investering gemoeid van circa 100 miljoen euro. De jury van Dé Jonge Ondernemersprijs van het Noorden (JOP) heeft de drie finalisten bekend gemaakt. Degenen die op 21 november in Assen om deze prestigieuze prijs gaan strijden zijn: Alertec Uitzendbureau BV (Wartena), Canvas Company (Burum) en Via Drupsteen BV (Sneek).

De heren Janssen, Akkerman en Bruins Slot (Alescon)

Het kuurcentrum Fontana Nieuweschans heeft wederom de titel ‘Netherlands’ Leading Spa Resort’ ontvangen van de World Travel Awards. Dit is het derde opeenvolgende jaar dat het kuurcentrum in Nieuweschans deze prijs in de wacht sleept. De World Travel Awards kent jaarlijks prijzen toe aan diverse takken van de mondiale reisindustrie. De toekenning van de prijzen geschiedt o.a. door middel van enquêtering onder reisorganisaties en reizigers wereldwijd. Zo wordt op grond van persoonlijke ervaringen bepaald wie de beste is per categorie en per land. Voor de categorie

Op 30 oktober vierde het Groningen Congresbureau haar 10-jarig jubileum te Groningen. Het GCB is als een gezamenlijk initiatief van de gemeente Groningen, de provincie Groningen, de RUG en Koninklijke Horeca Noord destijds van start gegaan. Tien jaar later kan met gepast enthousiasme worden vastgesteld dat dankzij de inzet van het GCB de regio gastheer heeft kunnen zijn van vele honderden internationale congressen, symposia en zakelijke bijeenkomsten. Een hartelijke felicitatie is op zijn plaats aan de voorzitter en directeur van de stichting: de heren Gerard Wilbrink en Jaap Westerhuijs.

“Twee fabrieken koop je Kartonfabrieken in Hoogezand-Sappemeer verkocht aan managementteam Kartonfabrikant Kappa Graphic Board in Hoogezand en Sappemeer is verkocht aan het zittende managementteam. Samen met investeringsmaatschappij H2 Equity uit Amsterdam is een nieuw bedrijf met een nieuwe naam ontstaan. “En dat voelt goed” aldus directeur, en mede-eigenaar, Kees van Zijderveld van Eska Graphic Board.

K

ees van Zijderveld is een veelzijdig ondernemer. Oorspronkelijk gestart in de oliewereld, kwam hij in 1986 terecht in de verpakkingsindustrie in Eerbeek. Na een aantal jaren werd hij gevraagd naar Polen te gaan om daar activiteiten in de golfkarton op te zetten. Geen gemakkelijke vraag. “Begin jaren negentig was het nog écht pionieren in Polen.” Toen er drie grote bedrijven stonden, kwam Van Zijderveld terug naar Nederland. Naar Hoogeveen en Nieuwe Pekela wel te verstaan. Om vervolgens na drie jaar te vertrekken naar Graphic Board in Sappemeer waarvan hij nu mede-eigenaar geworden is.

ken die bovendien wereldmarktleider zijn, koop je niet zomaar even.” Toch geeft Van Zijderveld aan dat hij geen weerstand uit het concern heeft ondervonden. ”Er was sprake van enig ongeloof, zeker, maar van weerstand heb ik nooit iets gemerkt. Integendeel. Bij gelijke voorwaarden was men ons goed gezind. Vanzelfsprekend is de aankoop van Eska Graphic Board niet over één nacht ijs gegaan. Het hele managementteam van zes personen is uit-

eindelijk ingestapt. En, zowel de OR als de vakbeweging hebben zich heel constructief opgesteld”. Uiteindelijk heeft zich een heel traject afgespeeld waarbij de wens om het bedrijf te kunnen kopen Uitgangspunt is geweest. “Het kopen van een bedrijf is wel een proces dat heel anders is dan ons normale werk. Daarom hebben we als MT direct een adviseur in de arm genomen”.

Nieuwe eigenaren, grote plannen De verzelfstandiging van de kartonindustrie in Hoogezand en Sappemeer is niet helemaal zelf gekozen. Het was een dwingende voorwaarde van de Europese Commissie alvorens toestemming te geven voor de fusie tussen Kappa en Smurfit. De markt van karton voor boekomslagen, orders en legpuzzels zou anders te zeer worden beheerst door deze bedrijven. Er was zogezegd geen ontkomen aan. “Toen dat duidelijk werd, heb ik direct aangegeven dat ik geïnteresseerd was in een management buy-out”. Aan het woord is Kees van Zijderveld. Binnen het concern Smurfit-Kappa was men verrast door de uitspraak van Van Zijderveld. “Twee grafisch-karton fabrie-


Kees van Zijderveld (2e van rechts) met zijn managementteam

niet zo maar even”

U hebt het wel getroffen. De ondernemingsraad, de vakbeweging, financiers; uw hele omgeving is als het ware stuwend geweest. Dat moet erg hebben geholpen. ”Dat is correct. Alle partijen waren vóór deze constructie. Steunden ons in onze ambitie om het bedrijf vanuit het concern een zelfstandige positie te geven. Dat doet je niet alleen als directeur, als ondernemer, maar ook als mens heel goed.” Luchtfoto fabriek Hoogezand

Luchtfoto fabriek Sappemeer

Waarom ga je als directeur binnen een goed lopend concern de risico’s van een buy-out eigenlijk aan? “Om meerdere redenen. Omdat ik dit een prachtig bedrijf vind. ‘Omdat ik toekomst zie, vertrouwen heb en denk dat we met dit bedrijf nog goed geld kunnen verdienen. Maar ook omdat ik me verantwoordelijk voel”.

woon groot voordeel ten opzichte van onze concurrenten”. “Natuurlijk betekent het ook een stuk verlies van veiligheid. Voor bijvoorbeeld ons personeel. Binnen het concern was alles goed geregeld op het gebied van pensioenen en cao’s. Maar ook op het gebied van financiën. Tegelijkertijd zie je dat het vertrouwen dat het managementteam met de aankoop van het bedrijf heeft laten zien, een positief effect op het personeel heeft gehad. Als de directie er zoveel toekomst in ziet en zoveel vertrouwen heeft, dan krijg je ook vertrouwen terug. En loyaliteit. Daarom hebben we ook direct een nieuwe CAO afgesloten. Een meerjarige CAO wel te verstaan. En dat is nogal uniek voor dit bedrijf. Daarmee probeer je ook weer een stukje veiligheid aan de mensen te bieden. Ze weten op middellange termijn waar ze aan toe zijn. Dat hoort ook.”

”Kijk, we zijn wereld marktleider in onze branche. We leveren aan 85 landen en hebben zelf kantoren in de Verenigde Staten, Engeland, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en Singapore. Dan gaat het dus ook ergens over. Nu we geen onderdeel meer uitmaken van het moederconcern, zijn we ineens geen groot bedrijf meer, maar een klein bedrijf dat toevallig wel marktleider is. Een klein bedrijf kan snel beslissen, snel handelen. Dat geeft ons een buitenge-


Schept het ook niet heel veel verwachtingen bij al die partijen? “Ja toch wel. Ik realiseer me dat dat zo is. Als iedereen zo stimulerend is heb je het gevoel dat je ontzettend veel verwachtingswaarde in te lossen hebt. Toch heb ik daar geen slapeloze nachten over. Sterker nog, ik heb er alle vertrouwen in dat we dit bedrijf een prachtig mooie toekomst kunnen geven. Het voelt gewoon heel goed!” Akke Groenewoud [email protected]

Energiek Ondernemen in het noorden Energie staat al langere tijd in het brandpunt van de actualiteit. Aan de ene kant hebben de energie intensieve bedrijven in het noorden nog steeds hoge nood door de alsmaar stijgende energieprijzen. Aan de andere kant biedt energie Noord-Nederland veel kansen voor duurzame economische ontwikkeling en kostenbesparingen. Tijdens het seminar Energiek Ondernemen staat dit laatste centraal. De kansen en mogelijkheden voor (mkb) ondernemers op het gebied van energiemanagement.

D

e markt voor energie is open. Ondernemers kunnen gas en elektriciteit inkopen waar ze maar willen en, als ze dat handig doen, geld besparen. Dat klinkt interessant en lucratief, maar in de praktijk blijkt dat veel ondernemers nog weinig kaas gegeten hebben van de veranderingen in de energiewereld. En daarmee dus ook kansen laten liggen. Ook blijken ze nog te weinig te weten van alternatieve energieoplossingen, duurzame energiebronnen en technologische ontwikkelingen. Begrijpelijk, want er gebeurt van alles en nog wat in energieland, terwijl de eigen bedrijfsvoering al aandacht genoeg vraagt. Bovendien kent het Noorden haar eigen

energieproblematiek èn uitdagingen op het gebied van energiebesparing. Een gemiste kans ….?! Dáár doen wij iets aan! Samen met Essent, GasTerra, Pentascope en de Rijksuniversiteit Groningen ondersteunt VNO-NCW Noord het congres over de actuele energieagenda voor het noordelijke bedrijfsleven.

ringssubsidies tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. Met als doel u kennis en vooral praktische hulpmiddelen aan te reiken voor een optimaal energiebeleid in uw bedrijf. Onder het motto: energiek ondernemen! Jan-Willem Lobeek [email protected]

In korte voordrachten, workshops en interactieve sessies krijgt u informatie van microcentrales tot mobiliteit, van investeHeeft u belangstelling? Ga naar www.energieknoorden.nl voor het programma en de sprekers. U kunt zich opgeven via de site. Dagvoorzitter : Aize Bouma Datum : woensdag 22 november 2006 Plaats : Martiniplaza Groningen Kosten : € 125,- (voor de gehele dag, incl. lunch)

WWW.INCASSERENZONDERKOSTEN.NL Geef uw credit management een stevige basis. Laat ons uw vorderingen kosteloos incasseren!

Sluyter Incasso Incasseren met meerwaarde | Sluyter Incasso is onderdeel van Sluyter Advocaten te Assen


10

Investeer in ondernemerschap! Do’s en Don’ts van informal investment Wellicht dat u belegt in aandelen of handelt in opties. Spannend maar u heeft zelf weinig invloed op het te behalen resultaat. Investeren in een startend bedrijf is dan wellicht een optie waar u wel uw energie, kennis en ervaring in kwijt kunt. U wordt dan een informal investor of business angel. Tijdens de bijeenkomst “Investeren in ondernemerschap” werden de do’s en don’ts van informal investment uit de doeken gedaan.

E

en informal investor investeert in een bedrijf. Veelal zijn het (oud-) ondernemers die tussen de 50.000 en 100.000 euro willen investeren. Niet alleen voor het rendement, maar ook om hun ervaring en netwerk te delen. Daar staat wel iets tegenover: ze zijn mede-ondernemer en hebben een aandelenbelang in het bedrijf en daarmee het recht verworven zich te bemoeien met de bedrijfsvoering en de strategie. Voor ondernemers die een bedrijf willen starten maar niet (geheel) gefinancierd worden door de bank of genoeg eigen vermogen hebben, biedt risicokapitaal een oplossing. Informal investment is een voorbeeld van risicokapitaal. Waar moet een ondernemer op letten als hij zich op de risicokapitaalmarkt begeeft?

Iedereen maakt fouten Startende ondernemers maken fouten. Op zich geeft dit niet. Iedereen maakt fouten. Maar een gewaarschuwd mens telt voor twee. Waar moet je als ondernemer op letten als je in gesprek bent met een investeerder. • Weet wat je wilt. Zorg ervoor dat je in een korte tijd helder en duidelijk je bedrijfsplan kan uitleggen en kan vertellen wat je de investeerder vraagt en ook belangrijk te bieden hebt. • Eis niet te veel en wees bereid te delen. Investeerders zijn niet bereid om voor heel veel geld een heel klein aandelenkapitaal te verkrijgen. Zorg voor een goede balans tussen gevraagd kapitaal en uit te geven aandelen. • Wees realistisch. Zorg voor realistische rendementsprognoses. Een investeerder doorziet meteen de onrealistische prognoses. Zorg er daarom voor dat er geen hockeystick modellen naar voren


11

komen. Niet iedereen zal een TomTom worden en naar de beurs gaan. En u weet ongetwijfeld ook dat TomTom er lang over heeft gedaan om uiteindelijk een beursnotering te krijgen. • Zorg voor heldere afspraken met de investeerder en kom die afspraken ook na. • Wed niet op 1 paard. Er zijn meer investeerders. Denk eraan dat een investeerder wel graag wil investeren, maar niet perse hoeft te investeren.

Unique Selling Point Natuurlijk komen niet alle bedrijven en hun ondernemers in aanmerking voor risicokapitaal. Welke ondernemingen zijn nu interessant voor een informal investor. • Ondernemingen met een duidelijk onderscheidend vermogen. Een unique selling point geeft een concurrentievoordeel. • Een onderneming die niet alleen inkomensvormend is maar een ook kapitaalvormend. Na verloop van tijd moet er sprake zijn van waardecreatie. • Ondernemingen die inspelen op veranderingen in de markt en weten regelgeving. Kortom, ondernemingen die weten te profiteren van trends en veranderingen. • Bedrijven met een kapitaalvraag lager dan € 500.000. Hogere kapitaalvragen komen vaak terecht in de categorie Venture Capitalists. Het komt wel eens voor dat enkele investeerders tezamen investeren, maar ga daar niet van uit.

de mededeling dat je investeert in innovatief ondernemerschap en de aanmeldingen stromen binnen. Maar u bent niet voor niets informal investor. Vele investeerders sluiten zich daarom aan bij netwerken. Op die manier blijven ze anoniem en hoeven zij zelf geen businessplannen te scannen. Dat wordt gedaan door de netwerk initiator. De Maxwell Group is een organisatie die dergelijke netwerken opzet en initieert. Bij hen komen per jaar zo’n 200 plannen binnen van ondernemers die kapitaal zoeken. Deze worden gescreend en uit de stapel blijven zo’n twintig plannen over welke gepresenteerd kunnen gaan worden aan de informal circles welke de Maxwell Group opgezet heeft. Tijdens deze bijeenkomsten presenteren de starters zich en kunnen de informals vragen stellen. Elke informal besluit vervolgens voor zichzelf of en hoe men wil participeren. Of niet. Het is een manier om als informal de betere plannen onder ogen te krijgen en tevens een manier om ervaringen met collega informals uit te wisselen.

Maxwell Group De workshop tijdens de bijeenkomst werd gegeven door de Maxwell Group. Kruislaan 400 1098 SM Amsterdam 020 692 63 00 Contactpersoon: Linda Froon www.maxwellgroup.nl

Netwerken Voor investeerders zijn er een aantal manieren om in contact te komen met innovatieve ondernemingen. Open een website met

Peter Buurman [email protected]

Water als Friese ondernemers te gast in Woudagemaal De Kaderrichtlijn Water (KRW) bepaalt dat elke (significante) achteruitgang in de waterkwaliteit moet worden voorkomen. Ook als de economie groeit en de bevolking toeneemt. Het bedrijfsleven is bang voor een aanzienlijke lastenverzwaring en voor relatief kostbare maatregelen. De inzet van VNO-NCW is en blijft dat negatieve gevolgen van de KRW voor het bedrijfsleven worden voorkomen.

V

NO-NCW Friesland was te gast bij het Wetterskip Fryslân om te praten over de gevolgen van de KRW. En om te vernemen hoe de uitvoering van de kaderrichtlijn op een voor het bedrijfsleven acceptabele manier kan plaatsvinden.

Dijkgraaf Paul van Erkelens aan het woord

Rondleiding door het Woudagemaal

Angst De nieuwe Europese regels voor het verbeteren van de kwaliteit van oppervlaktewa-


12

ter en grondwater kunnen grote gevolgen hebben voor de Nederlandse economie. De Nederlandse overheid lijkt echter weinig aandacht te hebben voor de economische gevolgen van de nieuwe Kaderrichtlijn Water voor het Nederlandse bedrijfsleven. Ook het Centraal Planbureau (CPB) vreest dat de nieuwe richtlijn grote nadelige consequenties kan hebben voor de economie. De richtlijn, die eind 2000 door de Europese ministers is aangenomen, schrijft voor dat de chemische en ecologische kwaliteit van grond- en oppervlaktewater in de hele Europese Unie in 2015 goed moet zijn. Volgens het CPB heeft Nederland onderschat wat dat betekent, omdat de kosten van het terugdringen van de milieubelasting in een dichtbevolkt land als Nederland veel hoger zijn dan elders. Het is merkwaardig om als land de invoering van een richtlijn te onderschrijven zonder dat duidelijk is wat de economische gevolgen zullen zijn en wie die gevolgen vooral zullen moeten dragen. Het CPB vindt dat de nieuwe richtlijn in Nederland op een minimale manier moet worden ingevuld. Dat wil zeggen dat de mogelijkheden van fasering in tijd en het kunnen stellen van lagere doelen volledig worden benut. Dat kán, want er zijn voor EU-lidstaten mogelijkheden om oppervlaktewateren als kunstmatig aan te wijzen. Daardoor gelden minder strenge normen dan voor natuurlijk of sterk veranderd water. Met een goed verhaal in Brussel, kan het behalen van sommige doelstellingen worden uitgesteld tot 2021 of 2027. Dat betekent dat Nederland voorlopig zou moeten streven naar minimale normen en naar afwijkingen naar beneden.

Concrete aanbevelingen 1. Het principe van ‘geen achteruitgang’ mag geen rem zijn voor economische groei. 2. Beleidsdoelstelling en normering moeten realistisch en haalbaar zijn, zowel in kwalitatief als financieel opzicht. 3. Het aantal waterlichamen dient te worden beperkt. Het is verstandig ze vooral aan te wijzen als ‘kunstmatig’ en ‘sterk veranderend’. 4. Fasering benutten: schuif doelen op naar 2021 en 2027. Deze ruimte wordt door de EU geboden. 5. Level playing field bewaken omwille van concurrentiepositie.

Braafste jongetje van de klas De Nederlandse overheid probeert richtlijnen onmiddellijk te vertalen in regelgeving. Dit geldt ook voor de KRW. Verstandiger zou in dit geval zijn om een gevoel te ontwikkelen voor maatschappelijke processen. Mensen weten vaak heel goed wat het beste is voor hun eigen leefen werkomgeving. Bedrijven zouden écht moeten meepraten over de manier waarop normen gehaald kunnen worden. En als het niet mogelijk is een bepaalde norm te halen, laten we dat dan ook eerlijk constateren. Wellicht is dan ook een tijdelijke overschrijding van de normen een gegeven waarmee te leven valt. Er dient een goede balans te zijn tussen economie en ecologie. Dat betekent dat er een redelijke bijdrage van het bedrijfsleven mag worden gevraagd, maar dat de draagkracht van het bedrijfsleven niet moet worden overbelast of overschat.

Risico’s voor de BV Nederland Natuurlijk hebben bedrijven belang bij schoon water. Het bedrijfsleven spant zich

vestigingsfactor al jaren in om de waterkwaliteit te verbeteren. Er is in het verleden al veel bereikt op het gebied van fosfaat terugdringing, maar de verwachting is dat dit niet voldoende zal zijn.De gevolgen van de KRW voor Nederlandse ondernemingen vooral zullen liggen in verdergaande eisen om de uitstoot van fosfaten terug te dringen. Milieubelangen en de economische belangen van bedrijven dienen echter wel in evenwicht te blijven. Vooral het principe van stand still (geen verdere chemische of ecologische achteruitgang van de waterkwaliteit, referentiejaar 2000) dat straks waarschijnlijk voor alle Nederlandse oppervlaktewateren gaat gelden, is aanleiding voor zorgen. Daarmee zou vrijwel elke economische ontwikkeling in de kiem kunnen worden gesmoord. De kwaliteit van het Nederlandse oppervlaktewater is de laatste 25 jaar sterk verbeterd. Dat maakt het nog aanvullend

verbeteren van die kwaliteit extra lastig. “Zeg maar rustig dat het verbeteren van de laatste 10% gigantische kosten met zich mee zal brengen” aldus Sigrid Verweij, secretaris milieu bij VNO-NCW, te gast in het Woudagemaal.

Mooiste watermonument van Friesland De stevige en complexe materie van de Kaderrichtlijn Water werd besproken in het mooiste en meest imponerende monument dat we op het gebied van waterbeheer in Friesland kennen; het Woudagemaal in Lemmer. Paul van Erkelens, dijkgraaf in Friesland, vertelde over de Friese waterhuishouding en de toekomst die hij voor het Friese Wetterskip ziet. Van deze toekomst maakt de KRW een actueel onderdeel uit. Sigrid Verweij, milieu secretaris bij VNO-NCW Den Haag, gaf haar visie op de gevolgen van de Kaderrichlijn Water voor ondernemend Nederland. Boeiende materie in een boeiende omgeving.

Uitzonderlijk De Nederlandse industrie heeft veel bereikt. Aanvullende inspanningen zijn vanuit de KRW echter onvermijdelijk. Zoveel is wel duidelijk. De Nederlandse situatie is daarnaast ook nog eens uitzonderlijk in de EU. Door de hoge bevolkingsdichtheid en de delta ligging is het extra moeilijk om de waterkwaliteit te verbeteren. Helemaal als we bedenken dat veel voor de hand liggende maatregelen al zijn getroffen.Het laaghangende fruit is zogezegd al geplukt. Daardoor stagneert de verbetering nu. Het is belangrijk dat Nederland goed nadenkt over de, alles behalve vrijblijvende, resultaatsverplichting die we aangaan. Achteraf in Brussel aankloppen met de mededeling dat het allemaal niet is gelukt, is geen optie. Voor ondernemers staat de kosteneffectiviteit van de te nemen maatregelen centraal. Een goede waterkwaliteit tegen acceptabele kosten. Akke Groenewoud a.groenewoud @vno-ncwnoord.nl

Meer informatie:

• www.vno-ncw.nl/dossier water • www.kaderrichtlijnwater.nl • Decembernota 2005 en 2006 [email protected]


13

Actualiteiten

kort Sensor Expo Noord

Provincie Groningen investeert in Lofar

De provincie Groningen steekt zestigduizend euro in het Drentse Lofar-project. In het kader van dit project worden in een gebied van 350 vierkante kilometer sensoren neergezet, die via een glasvezelkabel aan elkaar verbonden worden.Op die manier ontstaat de grootste telescoop ter wereld. De informatie van de sensoren wordt verwerkt in de supercomputer van de Rijksuniversiteit Groningen. Dankzij Lofar kan het Noorden tot hét kenniscentrum van de wereld worden op het gebied van sensortechnologie uitgroeien.

Hoogewerff-Fonds verhuist naar Groningen

De Stichting Hoogewerff-Fonds gaat voortaan in Groningen onderzoek doen naar duurzame chemie. De stichting was jarenlang gezeteld in Delft, maar verhuist nu naar het Noorden om daar het onderzoek naar blauwe elektriciteit uit rivierwater, chemische producten en energiedragers voort te zetten. De stichting heeft de bijzondere leerstoel duurzame chemische technologie verplaatst van de TU Delft naar de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). De leerstoel wordt ondergebracht bij het Institute for Technology and Management. De Stichting Hoogewerff-Fonds werd in 1917 door prof. dr. S. Hoogewerff opgericht met als doel de bevordering van het chemisch-technologisch onderzoek in Nederland.

Tender Innovatief Ondernemerschap provincie Drenthe van start

De provincie Drenthe heeft de Kamer van Koophandel Drenthe gevraagd als promotor van de tender innovatief ondernemerschap. Het gaat daarbij om € 600.000,- voor mkb, onderwijs en toerisme. De regeling richt zich op starters, bestaande mkb-bedrijven en onderwijs- en kennisinstellingen. Zij kunnen een subsidie krijgen voor projecten die een bijdrage leveren aan de werkgelegenheid, economische structuur, kwaliteit, dynamiek en leefbaarheid van de provincie. De hoogte van de subsidie voor innovatieve projectvoorstellen is maximaal 50% van de subsidiabele kosten met een maximumbedrag van € 50.000. De tender loopt van 13 december 2006 tot 1 maart 2007.

Groningen sneller naar werk

Vanaf 13 november werken het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), de dienst Sociale Zaken en Werk (SOZAWE) en (een klein deel van) het UWV samen vanuit een nieuwe publieksruimte in het gebouw van SOZAWE aan de Eendrachtskade. De drie organisaties vormen daar dan een bedrijfsverzamelgebouw onder de naam WERKPLEIN. Centraal in de samenwerking van CWI, UWV en SOZAWE staat een betere dienstverlening aan de klant. Dit betekent onder andere dat de klant in de toekomst maar één keer zijn gegevens hoeft door te geven, dat er één intakegesprek plaats vindt en dat alles rond Werk en Inkomen op één plek te vinden en te regelen is. De deelnemende organisaties hebben allen hetzelfde doel: de klant zo snel mogelijk naar werk begeleiden.


14

Op 22 november organiseert de Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland (N.V. NOM) de SENSOR EXPO NOORD, een grote manifestatie rondom sensortechnologie, in het Cicero Kenniscentrum te Assen. Sensortechnologie gaat de wereld veranderen en biedt nieuwe kansen voor de industrie, dienstverlening en publieke sector. In Noord-Nederland is met Astron, en inmiddels ook met andere bedrijven en kennisinstellingen, de kiem gelegd om wereldwijd in deze groeimarkt een vooraanstaande positie in te nemen. Niet voor niks is sensortechnologie bestempeld als één van de meest kansrijke technologieën voor Noord-Nederland. Gedurende de gehele dag worden de lezingen en workshops ondersteund door demonstraties van bedrijven en kennisinstellingen, die laten zien dat Noord-Nederland een vooraanstaande rol speelt op diverse toepassingsgebieden van sensortechnologie. Op www.sensorexponoord.nl kunt u alle informatie vinden over de manifestatie en kunt u zich aanmelden.

Handtekeningenactie voor baanverlenging Groningen Airport Eelde

De Stichting Vrienden van Groningen Airport Eelde is een handtekeningenactie gestart om een bijdrage te leveren aan de realisatie van de baanverlenging. De actie gaat van start onder de naam “2500 voor 2500”. Een toepasselijke doelstelling, omdat de nieuwe baan van de luchthaven zal worden verlengd naar 2500 meter. De eerste 2500 handtekeningen zullen in elk geval worden aangeboden aan de directie van de luchthaven als extra steunbetuiging. Met de handtekeningen hopen de Vrienden een duidelijk signaal af te geven aan de Raad van State. Voorstanders kunnen een handtekening zetten via het formulier op www.vriendenairporteelde.nl of in de terminal van de luchthaven.

Gebrek aan vrouwen in top kost bedrijfsleven miljoenen

Er zijn te weinig vrouwen in de top van het bedrijfsleven. Daar waren alle sprekers en alle aanwezigen het snel over eens tijdens het symposium ‘Women in Business’ dat op 18 oktober 2006 in Martiniplaza werd gehouden. Het symposium, mede georganiseerd door het noordelijke zakenblad Entrepreneur, werd bezocht door enkele honderden belangstellenden, waaronder ongeveer 25 procent mannen. Onder de aanwezigen waren ook veel vrouwen met een eigen bedrijf. De topman van accountantskantoor Price Watershouse Coopers, Jos Nijhuis, rekende voor dat het gebrek aan vrouwen alleen al zijn eigen bedrijf jaarlijks vele miljoenen kost. Nederland staat op de tiende plaats in de Europese top-15 van landen met meeste werkende vrouwen. Diversiteit in de top, dus met inbreng van zowel mannen als vrouwen is van groot belang. Diversiteit is hot. Alleen al in Noord Nederland zijn het afgelopen jaar diverse bijeenkomsten over de positie van vrouwen in het bedrijfsleven georganiseerd. En het gesprek over participatie en doorstroming van vrouwen moet doorgaan. VNO-NCW Noord organiseert daarom, evenals voorgaande jaren, op 7 december 2006 de bijeenkomst ‘Mevrouw, mijne heren..’ en op 19 april 2007 de bijeenkomst ‘Geen vrouw te vinden in Noord Nederland?’ Om vooral in het Noord Nederlandse bedrijfsleven het gesprek over de positie van vrouwelijk talent op de agenda te krijgen en te houden.

Drie halen, twee betalen Cor Boonstra vertelt Jonge Noordelijke Ondernemers zijn persoonlijke verhaal Op 1 september is Jonge Noordelijke Ondernemers (JNO) van start gegaan. Voor de allereerste JNO bijeenkomst was Cor Boonstra te gast.

H

et is bijna niet voor te stellen. Een jonge Cor Boonstra die als vertegenwoordiger met een doos droge soep staat te aarzelen voor de deur van een noordelijke supermarkt. Hij vermant zich en weet uiteindelijk toch zijn waren te verkopen. Een ander beeld van de man die de meesten van ons kennen als eindverantwoordelijke bij Sara Lee (Douwe Egberts), Philips en recentelijk als mede-eigenaar van Koop Holding. Het was slechts één van de vele anekdotes die hij zelf vertelde tijdens de bijeenkomst bij Distrivers in Hoogeveen.

Je hebt het of je hebt het niet Op ontspannen wijze doorliep hij zijn werkzame leven tot nu. De opkomst en neergang van de SRV-wagens. De invloed van schoensmeer, inlegkruisje en 3 halen, 2 betalen tandpasta verpakkingen op zijn loopbaan. Van zijn strategie bij Philips, het vertrek Roel Pieper, de rol van Jan Timmer, en zijn huidige rol bij Nacap. Over het belang van goede maandelijkse rapportages, van kunst aan de muur, en een eerlijke en open bedrijfscultuur.

Advies Zijn lessen voor de meer dan 35 jonge ondernemers en managers: ondernemer ben

JNO, iets voor jou?

Cor Boonstra aan het woord

Ben je zelf onder de 40 en zit je met specifieke vragen over je werk en je mogelijkheden? Vragen die een relatie hebben met leeftijd, ervaring, je positie in het bedrijf en je de toekomst-verwachtingen? JNO is een aparte afdeling binnen VNO-NCW Noord voor ondernemers en managers zoals jij. Het doel van JNO is kennis uit te wisselen en een netwerk te zijn om vragen te stellen en ervaringen te delen. Dit gebeurt door het organiseren van informatieve en informele bijeenkomsten. Heb je belangstelling

je. Dat heb je of je hebt het niet. Stop onmiddellijk verliesgevende zaken als er geen strategie of uitzicht op groei is. Heb aandacht voor de mensen op de werkvloer, zij moeten allemaal uitvoeren wat anderen hebben bedacht. Wijze lessen van een bijzondere en succesvolle noordelijke ondernemer, en genoeg stof om over na te praten.

voor JNO? Geef je op bij Bas van Mierlo. Een JNObestuurslid neemt vervolgens contract met je op.

Rondleiding bij Distrivers


15

Bas van Mierlo [email protected]

Vijftig jaar Vorm Martini in Groningen Interieurbouwer Vorm Martini in Groningen bestaat 50 jaar. De laatste zeven jaar is het bedrijf onder de bezielende leiding van het echtpaar De Geus uitgegroeid tot een belangrijke speler. Reden genoeg voor een interview met onderneemster Renate de Geus.

V

orm Martini is een interieurbouwer met als specialisme retailinterieurs. Het bedrijf bestaat uit een afdeling retaildesign waar een aantal inhuisarchitecten werkzaam zijn. Verder is er Vorm Martini interieurbouw die zich met uitvoering van interieurs bezig houdt. Renate, hoe lang ben je zelf al actief in het bedrijf? “Mijn man en ik hebben Vorm Martini in november 1999 gekocht. Eerder hebben wij bij concurrerende bedrijven gewerkt. Onze droom was een eigen bedrijf met design en productie. Dit hebben wij bij Vorm Martini gevonden. Onze taken zijn goed verdeeld. Mijn man is algemeen directeur en ik ben commercieel directeur.” Wat zijn de projecten in het noorden waar we jullie van kennen? “Voorbeelden van onze werkzaamheden in Noord Nederland zijn spraakmakende modezaken: Fashion & Trends Rinsma te Gorredijk (Retailjaarprijs 2004) , Fosbury Mode te Assen (Retailjaarprijs 2002). In de projectenwereld bijvoorbeeld de Euroborg Horeca en Skyboxen, Rabobank Financieel Centrum te Groningen, De Koperen Hoogte te Nieuwleusen en Hanos te Groningen. En tenslotte, niet te vergeten de horeca van V&D zoals La Place, Le Café en Mangerie. Kijk je naar de totale omzet van Vorm Martini, dan behalen we zo’n 10 % van onze omzet in het noorden. Dus we zijn ook heel actief in de rest van het land.” Ondanks veel klanten in het hele land blijven jullie in het noorden. Waarom? “Locatie is niet zo’n groot probleem omdat veel vooraf word geproduceerd. De inrichtingen worden door onze landelijke contacten met lokaal personeel geplaatst. Dat betekent dus misschien wat extra transportkosten. Wij creëren met onze toegevoegde waarde van design veel bijkomende zaken


16

die eventuele extra kosten van transport laten wegvallen. De stad Groningen heeft ook nog een goede no-nonsens-aanpak imago, iets wat wij als Vorm Martini ook graag laten zien.” Jullie werken met gespecialiseerde vakmensen. Zijn die gemakkelijk te krijgen? Wat doen jullie er aan om die te vinden en te houden? “Toen wij Vorm Martini overnamen was de gemiddelde leeftijd 54. Daar moet je op den duur wat aan doen. Ook het vak van meubelmaker is een uitstervend ras. Vorm Martini heeft gekozen voor het opleiden van jonge mensen. Zo hebben we met andere lokale partijen SPINN opgericht. Een samenwerkingsverband van lokale bedrijven, de landelijke brancheorganisatie CBM en het Noorderpoortcollege. Vorm Martini is in iedere geval mede daardoor in staat geweest om jonge vakmensen op te leiden en aan zich te binden. De gemiddelde leeftijd is tevens drastisch teruggebracht en is nu zelfs onder de 40 jaar.” Je ben actief lid bij VNO-NCW Noord. Je bent sinds kort bestuurslid bij de Kamer van Koophandel Groningen. Hoe bevalt dat? “Ik heb de eerste bestuursvergaderingen met interesse gevolgd. Er gebeurt op dit moment veel bij de Kamers van Koophandel nu ze bezig zijn te fuseren naar één Noordelijke Kamer. Ik zit met veel interesse in dit bestuur. Ik ken natuurlijk uit mijn activiteiten bij VNO-NCW Noord een groot aantal ‘collega’ ondernemers. Ik bezoek regelmatig de bijeenkomsten van VNO-NCW Noord. Het zijn interessante onderwerpen die een ondernemer aanspreken.” Hoe zien de volgende 50 jaar van Vorm Martini er uit? “In 50 jaar zit je als consument voor een beeldscherm en gaat shoppen via de com-

Renate de Geus

puter. Je bouwt virtueel je eigen winkelinterieur. Is dit het toekomstbeeld? Grapje? Wij geloven juist niet in dat grapje. De consument wil zich vermaken en is bereid daar iets voor te doen. Wij als retail interieurbouwer moeten dat “vermaak” creëren met onze aanpak van retailconcepten. Wij zien dan ook omzetten sterk stijgen als winkelcentra investeren in hun omgeving en outlets. Vorm Martini zal zich verder verdiepen in consumentengedrag op het gebied van winkels en horeca. Tevens zal het maken van onze producten op meerdere marnieren plaatsvinden. Zoals eigen productie, samenwerking met collega-bedrijven en lage loonelanden voor seriematige productie. Vorm Martini verplicht zich een toegevoegde waarde te zijn voor haar opdrachtgevers en zal dat blijven doen.” Peter Buurman [email protected]

Delfzijl kan weer een beetje ademhalen Belangrijke toezeggingen van kabinet voor stroomcontracten Het protest tegen de torenhoge energieprijzen van de medewerkers van Aldel en Akzo Nobel ondersteund door FNV, CNV, provinciebestuur Groningen en VNO-NCW Noord in Den Haag ligt nog vers in het geheugen. Kamerbreed was er veel bijval. Eindelijk gloort er hoop. VNO-NCW Noord is verheugd over de toezeggingen van het kabinet lange termijn stroomcontracten ter hand te nemen.

H

et lijdt geen twijfel dat de concurrentiepositie van de energie-intensieve industrie onder druk staat. De elektriciteitskosten zijn in Nederland zijn fors hoger dan in landen als Frankrijk, België en Duitsland. De oorzaak is bekend: Nederland heeft veel dure gasgestookte stroomcentrales; in de omringende landen staan veel goedkope kolen- en kerncentrales. De overheid heeft na tien maanden aangegeven te zullen zorgen voor flankerend beleid. Deze toezegging vormt de basis om de uitwerking van de peperdure energiecontracten ter hand te nemen. VNO-NCW Noord is verheugd over de toezeggingen van het kabinet om lange termijn stroomcontracten voor internationaal concurrerende energie intensieve bedrijven mogelijk te maken en spreekt van een doorbraak.

bereid om de deelnemende bedrijven van het consortium te faciliteren bij een op te zetten garantiefonds. • De overheid biedt het consortium ook aan om te faciliteren bij een stroomcontract voor levering uit Duitsland. • Met betrekking tot de gevraagde zekerheid ten aanzien van het CO2 emissiebeleid na 2012 is de Nederlandse overheid bereid tot een inspanningsverplichting om middels aanpassing van de EU richtlijn een equivalent van 80% van de emissierechten voor de nieuw te bouwen kolencentrale voor een periode van 10 jaar te verstrekken.

Het consortium van energie-intensieve bedrijven vindt de bereidheid van de Rijksoverheid tot ondersteuning een belangrijke toezegging. Wat houdt deze bereidheid in? • Voor een overgangsperiode is de overheid


17

Energy BV, Aluminium Delfzijl BV, Corus Staal BV, Dow Benelux BV, Koninklijke DSM NV, SABIC Petrochemicals BV, Kollo Silicon Carbide BV en Zinifex Budel BV. Deze bedrijven onderscheiden zich door de grote omvang en regelmaat van hun elektriciteitsafname in de vorm van zogeheten base-loadcontracten, en de wijze waarop zij op het hoogspanningsnet zijn aangesloten.

met concurrenten. Al langere tijd valt deze internationale vergelijking in ernstige mate uit in het nadeel van de Nederlandse industrie. Gegeven het feit dat al deze bedrijven op internationale markten opereren, is het voor hen een voortdurende zorg dat zij kunnen beschikken over elektriciteit tegen een internationaal concurrerende prijs. Zij vormen een belangrijk deel van de in Nederland gevestigde industrie en zijn als zodanig van groot belang voor de economie en de buitenlandse handel.

Doorbraak

Maatwerk Voor top-9 bedrijven als Akzo Nobel, Aldel, Corus en Kollo (deelnemers consortium) stond en staat er erg veel op het spel. Maar ook voor de nummers 10 tot en met 99 zijn de belangen erg groot. Ook voor deze laatste groep zal gewerkt moeten worden aan een maatwerk oplossing vindt VNO-NCW Noord. Te denken valt aan bedrijven in Emmen, Harlingen, Groningen, Hoogezand, Veendam en de energieintensieve tuinbouw.

Consortiumpartijen Het betreft Pechiney Nederland NV, Akzo Nobel

Nationaal belang Het Consortium onderzoekt de mogelijkheid om leveringscontracten voor elektriciteit te sluiten tegen een internationaal concurrerende prijs met een looptijd van twintig jaar. Onder leiding van voormalig Corus-bestuursvoorzitter Fokko van Duyne is gewerkt aan een oplossing. Voor bedrijven die ernstig worden bedreigd in hun concurrentiepositie door de relatief hoge elektriciteitskosten in vergelijking

VNO-NCW Noord is verheugd over de toezeggingen van het kabinet om lange termijn stroomcontracten voor internationaal concurrerende energie intensieve bedrijven mogelijk te maken. De gedane toezeggingen moeten nu een concrete juridische uitwerking krijgen zodat de eindonderhandelingen met leveranciers op korte termijn succesvol kunnen worden afgerond. VNONCW en VNO-NCW Noord hebben vele malen gewezen op de ongelijke concurrentiepositie van internationaal concurrerende energie-intensieve bedrijven in Nederland. VNO-NCW Noord verwacht dat nu de basis is gelegd om binnen afzienbare tijd de concurrentie achterstand ongedaan te maken. Hans Haerkens [email protected]

Hoeveel “noorden” komt er in de Tweede Kamer? Binnenkort mogen we weer naar de stembus. Mogen we stemmen op de naam van de man of vrouw die onze belangen het best dient. Een mooi moment om terug te kijken naar de afgelopen vier jaar, waarin de politiek veel aandacht had voor de ondernemersagenda. Samen met Roland Kortenhorst uit Joure, oud-ondernemer en destijds ook lid van VNO-NCW Noord, blikken we terug.

K

ortenhorst heeft twintig jaar in de Noordelijke scheepsbouw gewerkt (onder andere bij een CIG-dochter, in het ‘kantoor met de ketting eroverheen’ aan de Groninger ringweg) voordat ze hem vier jaar geleden vroegen voor de Tweede Kamer. Een plotselinge wending in zijn loopbaan. Kortenhorst daar zélf over: “Ik schrok me wild. Wat moet ik daar? Laat mij lekker in het bedrijfsleven blijven. Toch bleef het knagen. Democratie is een eer. En met het belangrijkste argument van degene die mij vroeg was ik het gewoon eens. Er zitten te weinig praktijk-ondernemers in de politiek!”

bouw een netwerkplatform op!” Kortenhorst pakte het idee graag op en Industriepoort, mede door VNO-NCW gesponsord, werd een niet meer weg te denken ontmoetingsplaats tussen politiek en industrie. Draagvlak en erkenning groeide en inmiddels is Industrie een permanent punt op de Haagse politieke agenda. Dat was ook voor het Noorden relevant: met de door een motie Kortenhorst ingezette “TROS-subsidie”, als antwoord op de buitenlandse concurrentievervalsing. Aanvaarding van deze motie heeft belangrijk bijgedragen aan de nu uitermate succesvolle scheepsbouw, die destijds zware tijden doormaakte.

Onwetendheid

Hét noordelijk overleg

23 Mei 2002 was de eerste dag dat Kortenhorst zijn directiestoel inruilde voor een Kamerzetel. Dat was wennen. “In het begin was het eigenlijk één grote desillusie. Ik dácht in de beleidskeuken van ook mijn wereld, de industrie, te komen. Maar het was een en al onwetendheid over de prachtige én krachtige Nederlandse industrie. Maar ik merkte ook dat veel van mijn collega’s dat ook nauwelijks anders kónden weten. Want vrijwel niemand had een techniek- of industrie achtergrond. Allemaal heel oprechte en hard werkende mensen, maar de meesten ex-onderwijs, ex-ambtenaar of ex-diensten.”

Wat voor een aandachtsveld als Industrie geldt, speelt natuurlijk ook voor andere voor het Noorden belangrijke domeinen. Zoals Pieken in de Delta wel liet zien zijn Noordelijke belangen lang niet altijd dezelfde als landelijke. “Wat ik ook vrij snel merkte was dat de noordelijke spelers nogal eens slecht wisten wat er precies op de Haagse agenda stond. En omgekeerd. De afstand was soms best groot, viel me op.” Vanuit die constatering namen vervolgens Roland Kortenhorst en Joop Atsma het initiatief tot wat nu heet ‘hét noordelijk overleg’. Een regelmatig gehouden overleg tussen noordelijke Kamerleden, VNO-NCW Noord en noordelijke gedeputeerden. Dat werkt prima, vooral in afstemming van wie doet wat.”

Industrie “Toen ik met een aantal bevriende ondernemers en collega’s een serie lezingen over ‘industrie’ organiseerde bleek gelukkig ook die ándere eigenschap van de gemiddelde politicus: willen luisteren en open staan voor argumenten. Mijn fractiegenoot Joop Atsma deed daarop de suggestie: “Maak er een steeds terugkerende ontmoeting van;


18

“Ook de snelle verbinding met het Noorden is veelvuldig onderwerp van gesprek. Alle fracties doen in dit overleg mee: Jacques Tichelaar en Piet Straub, beiden PvdA en de VVD-ers Pieter Hofstra en Janneke Snijder-Hazelhoff zijn vaste deelnemers.

“Die korte en snelle lijnen werken gewoon. Hoe dacht je anders dat Joop zo perfect kon afstemmen voor de Waddengas-gelden, of dat ik het spel kon spelen rondom inééns de rotonde Joure volop de kaart?” geeft Kortenhorst enthousiast aan. “Ik hoop dat we die korte lijnen ná de verkiezingen voort kunnen zetten. Ook voor het noordelijk belang. Volgens mij gaat dat ook wel goed komen met de nieuwe lijsten. Als ik dan zie dat mijn partner in de strijd voor de SAR (reddingshelikopters vanuit Leeuwarden), Lutz Jacobi, op de PvdA-lijst staat komt dat wel goed! En als we dan ook nog eens leren van de Limburgers, die al hun regiokandidaten met gerichte voorkeurstemmen in de Kamer neerzetten gaat het helemaal mooi, want dan staan we stuk voor stuk gewoon stérker in onze fracties!” Hans Haerkens [email protected]

Ronald Kortenhorst

Nedmag haalt het beste naar boven VNO-NCW Groningen op bezoek bij jarig zoutbedrijf In 2006 bestaat Nedmag 25 jaar. Al een kwart eeuw halen ze in Borgeren Tripscompagnie magnesiumhoudend zout naar boven voor indus triële toepassingen. Op de locatie aan de Billitonweg in Veendam wordt dit zout verwerkt tot doodgebrande magnesiumoxide en tot calciumchloride. Produkten die moeiteloos hun weg vinden in uiteenlopende markten als veevoeders en textiel.

N

edmag Industries Mining & Manufacturing B.V. is de grootste producent van doodgebrande synthetische magnesiumoxide (DBM) ter wereld.

Veelzijdige produkten Voor de niet scheikundigen onder ons, de produkten van Nedmag worden op veel verschillende manieren gebruikt. Magnesiumoxide wordt voornamelijk toegepast in vuurvaste stenen voor het bekleden van cement- en staalovens. Magnesiumhydroxide wordt voornamelijk toegepast als milieuvriendelijk neutralisatiemiddel bij de behandeling van industrieel afvalwater en zwavelhoudende rookgassen. Magnesiumchloride wordt in diverse toepassingen gebruikt, o.a. in de productie van magnesium metaal, als strooizout, als additief in veevoeder, bij de productie van suiker, in de textielindustrie en in speciale magnesiumchloride cement vloeren. Calciumchloride wordt o.a. ingezet als boorvloeistof bij de winning van olie en gas, als toevoeging aan beton. We kennen het middel vooral van de bestrijding van gladheid.


19

Grote investeringen In een tijd dat de industrie in de provincie Groningen het moeilijk heeft, had Nedmag in 2005 en 2006 een goed jaar. De vooruitzichten voor 2007 zijn prima. Dit vertaalt zich in uitbreidingen van de productiecapaciteit. Sinds het begin van de negentiger jaren wordt gewerkt aan een geleidelijke uitbreiding van de productiecapaciteit voor magnesiumoxide. De oorspronkelijke 100.000 ton is inmiddels uitgebreid tot 160.000 ton, met het plan verder te groeien tot circa 190.000 ton per jaar in 2010. De calciumchloride jaarproductie wordt geleidelijk verhoogd naar 90.000 ton in 2006 en mogelijk naar 120.000 ton in de volgende jaren. Dit betekent dat Nedmag in Veendam voor dertig miljoen euro gaat investeren. Het proces van de uitbreiding gaat vijf jaar duren. De verwachting is dat er tien extra mensen aan de slag kunnen bij Nedmag. Duidelijk kwam naar voren dat Nedmag het zorgvuldig omgaan met milieuaspecten, overheden en omgeving cruciaal voor het voortbestaan van het bedrijf beschouwt.

Tevens is veiligheid zeer belangrijk voor de 160 mensen in vaste dienst bij het bedrijf.

Regio van groot belang Naast de hoogwaardige kwaliteit van de producten is de uitstekende logistieke positie aan de Bilitonweg in Veendam een essentiële factor. Het stelt Nedmag in staat zijn producten naar vrijwel alle landen in de wereld te exporteren over de weg, per spoor of over het water. Een wereldwijde speler met een belangrijke regionale functie. Dat blijkt uit het feit dat van de omzet van €80 miljoen er zo’n €50 miljoen neerslaat in de regio. Tevens zijn er honderden lokale bedrijven direct of indirect bij Nedmag betrokken wat zorgt voor veel werkgelegenheid in de regio. Kortom, Nedmag haalt het beste naar boven voor Noord-Nederland. Peter Buurman [email protected]

Ontbijten met Leden vinden netwerken belangrijk. In dit verenigingsjaar hebben wij de mogelijkheden uitgebreid door Netwerk Ontbijtsessies te houden. Een informele manier om met andere leden kennis te maken. Op 19, 20 en 27 september zijn de eerste drie gehouden. De formule slaat aan. Een aantal deelnemers stelt zich aan u voor...

Inplacement Marieke Heikens – Postma, HR Consultant Inplacement, meer dan 15 jaar specialist in detachering en werving & selectie in de functiegebieden: • Secretarieel • Facilitair • Financieel • Management. Wij plaatsen de juiste persoon in de organisatie van MBO tot academisch niveau in de zakelijke dienstverlening, industrie, (semi)overheid en instellingen. Daarmee heeft Inplacement kennis in huis van een verscheidenheid aan organisaties, culturen en functies en levert Inplacement voor u het gewenste resultaat: professioneel, integer en met waarde voor allen. Afier Accountants + Bedrijfs adviseurs Erik-Jan Kreuze, Accountant Ondanks vele inspanningen wordt ondernemen en zeker ook de samenwerking met de accountant voor de grote (controleplichtige) ondernemingen steeds zakelijker. Misschien wel onpersoonlijker. Juist in die tijdsgeest kiest Afier voor het motto ‘mensen voor cijfers’. Vooral om onze menselijk maat aan te geven. En in de afgelopen enthousiaste twee jaar hebben wij gemerkt dat diverse echt grote ondernemingen deze menselijk maat bij Afier hebben gevonden. Wij weten beter wat er bij uw bedrijf gebeurd dan een accountant die zich éénmaal per jaar komt voorstellen. f.a.x. Translations b.v. Hans Oorebeek, directeur De prima verzorgde ontbijtsessie van VNONCW Noord was een prima gelegenheid om als ondernemers onder elkaar over ons vak te vertellen. f.a.x. Translations b.v. is een full-service vertaalbureau. Wij kunnen snel


20

en vakkundig vertalingen en tolkdiensten voor u verzorgen op allerlei vakgebieden en in en uit alle talen. Of het nu gaat om een juridisch contract, een zakelijke brief, uw website of een technische handleiding: wij vertalen uw teksten aan de hand van uw specifieke eisen voor uw internationale communicatie. Actemium consultants & engineers Harm Woortmeijer, business unit manager Als plant integrator biedt Actemium de industrie oplossingen voor alle stadia van de levenscyclus van een installatie. Daarvoor hebben we de disciplines, specialismen en bewezen competenties in huis. Voor advies, (re)design, engineering, realisatie of planmatig onderhoud. Actemium werkt voor een breed scala aan branches binnen en buiten Nederland vanuit business units in Veendam, Zwolle en Veghel. Tijdens deze zeer gevarieerde projecten bouwden we diepe en brede kennis op, die we graag delen in een netwerk van collega ondernemers. MKunstvormen Jelly Timmer, beeldend kunstenares MKunstvormen in KLEUR - LIJN - en WOORD. Zo heb ik mij gepresenteerd tijdens het ontbijt. Mijn werk is zeer divers en dat uitleggen in drie minuten lukt niet. Daarom meteen ter plekke de documentatie uitgereikt om er een beeld bij te geven. Mijn uitgangspunt is grensverleggend bezig zijn. Seriematig werken heeft de voorkeur. Een constante factor in mijn werk: KLEUR-RIJK Kleurrijk was ook dit ontbijt. Aanrader! Kunstverkoop - Kunstverhuur

(eigen werk) - Opdrachten - Relatiegeschenken - Gedichten - Giclees. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Marij Staps-Verschuuren, directeur Econo mie en Management U heeft vragen aan de consument waarop u snel een antwoord wilt. Vraaghetdevries.nl helpt u graag én snel het antwoord te vinden. Enerzijds maakt het studenten vertrouwt met onderzoek in de beroepspraktijk maar is er vooral ook voor het Friese MKB en instellingen om in korte tijd antwoord te krijgen op concrete vragen. Denk hierbij aan opiniepeilingen, naamsbekendheid, consumentgedrag, bezoekfrequenties, etc. Studenten ondervragen panelleden in hun directe omgeving over uw vraag. Binnen twee weken ontvangt u de resultaten. Het panel staat garant voor een respons van minstens 1200 Friezen. Dit is een van de vele mogelijkheden die het kenniscentrum Economie & Management van de NHL u biedt. TC&T Training Patty Ament-Gelderman, directeur Communicatiefouten hebben soms grote gevolgen. In de dagelijkse communicatie gaat soms veel mis: een mislukt gesprek, een vergadering die onnodig uitloopt of een hufterige brief. Er ontstaan misverstanden die tot verwarring en ergernissen kunnen leiden. Wij trainen en coachen mensen in o.a. gespreksvoering en geven schrijftrainingen. Als de communicatie goed is, zowel intern als extern, dan verlopen de zaken beter en vaak ook veiliger. Laten zien wat je doet is belangrijk en een netwerkontbijt is daarvoor een uitstekende gelegenheid.

VNO-NCW Noord SKL Kinderopvang BV. Marianne van Hall, directeur SKL biedt professionele kinderopvang aan in Leeuwarden en omgeving (o.a. dagopvang, naschoolse opvang, tussenschoolse opvang, gastouderopvang, flexibele opvang, vakantieopvang) SKL heeft 300 medewerkers in dienst, per week vangt SKL ongeveer 3000 kinderen op en SKL heeft een omzet van € 9.000.000. De motor van de Nederlandse economie kan nu – maar vooral in de toekomst – alleen goed blijven draaien, dankzij goede, betaalbare en flexibele kinderopvang! Die vindt u bij SKL! Store Support Ivo de Boer, directeur Store Support ondersteunt haar klanten bij klantcontact en klanttevredenheid. Store Support meet het contact van medewerkers met (potentiële) klanten door middel van Mystery Shopping, Mystery Calling en Mystery Emailing. Daarnaast verzorgt Store Support klanttevredenheidsonderzoeken en de acquisitie voor ondernemingen. In november 2005 won Store Support de publieksprijs van Dé jonge ondernemersprijs van het Noorden. Het delen van kennis en ervaringen vind ik een belangrijk punt tijdens VNO-NCW Noord netwerkbijeenkomsten. Je hoort wat er speelt in andere branches en dat kun je koppelen aan eigen ervaringen en klanten. Heijmans Bouw Assen B.V Jans Vording, directeur. Heijmans Bouw Assen B.V. is gevestigd langs de A28 Assen Noord. Heijmans heeft zich de laatste jaren geprofileerd als all round bouwer in de regio Drenthe en Groningen, met een full service gedachte naar de klant. Zo heeft Heijmans nieuwe concepten ontwikkeld in de zorg, onderwijs en wonen maar ook parkeeroplossingen en meerjarig onderhoudscontracten. De


21

keuzevrijheid van de klant/koper staat voorop, zo kan de koper van een woning of appartement zijn/haar eigen ideale woning samenstellen qua grote indeling en uitstraling. De eerste projecten in Drenthe en Groningen zijn volgens dit Wenswonen concept gerealiseerd in Hoogeveen en Groningen. WtbE Bert Blaauw, algemeen Directeur WtbE is zelfstandig intermediair in de techniek, met meer dan 14 jaar ervaring. Wij helpen onze opdrachtgevers met het oplossen van tijdelijke en structurele capaciteitsproblemen op het gebied van technisch personeel. Binnen de Engineering is onze kennis en specialiteit gericht op de vakgebieden Werktuigbouw en Elektrotechniek. Hiervoor zetten wij ervaren technici in op Mbo, Hbo en Tu-niveau. Wij onderscheiden ons door een persoonlijke aanpak en een grote inspanningsverplichting. Wij doen net iets meer dan u van ons verwacht! Wie daagt ons uit? Wija Koers Relatiemarketing en Wija Koers Internetservices Wija Koers, eindverantwoordelijke Wat doen we: het direct en indirect leveren van een bijdrage aan de presentatie en de winstgevendheid van onze klanten, door het op een creatieve en innovatieve wijze te verzorgen van het totale communicatieconcept. Onze klanten zijn vraaggestuurde organisaties en gevoelig voor effectieve communicatie-oplossingen. Waar zijn we goed in: Zoekmachinemarketing Wat maakt zoekmachinemarketing zo spannend? Dat u er zelf voor kunt zorgen dat de door u meest geliefde klant u vindt in de zoekmachine en zich geheel vrijwillig bij u meldt. Kampen Industrial Care Arnold Bakker, directeur Mijn naam is Arnold Bakker, en ik mag sinds eind vorig jaar het bedrijf Kampen Industrial Care als directeur vertegenwoordigen. Kampen Industrial Care is een technische dienstverlener

die op twee fronten bezig is, te weten industrieel onderhoud en kunststof leidingen. Ondanks mijn financiële roots is het voor mij een enorme uitdaging om leiding te geven aan een technisch bedrijf. Via VNO-NCW probeer ik mijn netwerk actief uit breiden, aangezien ook in onze branche de juiste contacten erg belangrijk zijn. Uniglobe Reisadvies Noord Ineke de Ridder, sales manager Uniglobe Reisadvies Noord heeft kantoren in Groningen (stad) en Zuidwolde (Dr). Het is onderdeel van‘s werelds grootste franchise zakenreisorganisatie Uniglobe Travel International Inc. Wij boeken voornamelijk voor zakenreizigers o.a. vliegtickets, hotels, auto’s, boten, treinen, groeps- en incentive-reizen, privé-reizen, etc. en zijn een full service bureau. Het voordeel om zaken te doen met Uniglobe is, dat men enerzijds gebruik kan maken van de systemen, know how en inkoopkracht van een grote organisatie en dat men anderzijds de persoonlijke service, aandacht en betrokkenheid krijgt van een relatief klein kantoor dichtbij huis. De eerstvolgende twee netwerk ontbijtsessies zijn op 15 november in Haren en op 16 november in Drachten. De volgende drie zijn op 17, 19 en 23 januari 2007.

Laat elke beweging tellen. Philips SmartTouch-XL. U wilt elke ochtend een glad scheerresultaat, zonder dat u al te veel scheerbewegingen moet maken. Speciaal hiervoor is de SmartTouch-XL ontwikkeld, die dankzij de drie scheerringen per scheerkop bij elke beweging meer haartjes afscheert. De hele scheerkop draait en beweegt mee om de contouren van uw gezicht en nek te volgen en ook de lastigste haartjes aan te pakken. Voor een efficiëntere scheerbeurt, elke ochtend.

www.philips.com/smarttouchxl

Personalia Bij het te openen kantoor van Friesland Bank te Amsterdam is drs L. Jesse benoemd tot directeur. Zij was sinds begin dit jaar al betrokken bij de plannen voor strategische uitbreiding van de bank naar meerdere vestigingsplaatsen in Nederland. Hoogleraar notarieel recht prof. W. Kolkman van de Rijksuniversiteit Groningen heeft zich verbonden aan Nord Notarissen en Advocaten te Leeuwarden, Sneek, Gytsjerk, Nes, Steenwijk en Oldemarkt. De heer W.J. Schuitema is als vestigingsdirecteur in dienst getreden bij ROC Friese Poort. Als directeur is hij verantwoordelijk voor de vestiging in Sneek en tevens maakt hij deel uit van de directieraad van het ROC. Schuitema was werkzaam bij de Christelijke Hogeschool Nederland (CHN) als directeur van het Instituut voor Vrije tijd & Arbeid. Mevrouw A.C. Keizer-Mastenbroek benoemd tot lid van het college van bestuur van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Zij was gemeentesecretaris van de gemeente Groningen. Na 16 jaar als directeur leiding te hebben gegeven aan de Friese Milieu Federatie neemt Margriet de Heer afscheid. Ze wordt opgevolgd door Bert van der Moolen. Van der Moolen is sinds januari 2005 als directeur ad interim aan de Milieufederatie verbonden en afkomstig van het adviesbureau Syncera-Geodata te Zwolle. Daarvoor was hij ondermeer directeur van Natuur en Milieu Overijssel. Er heeft binnen Rodenstock Benelux B.V. een directiewisseling plaatsgevonden. Bram Reitsma heeft sedert september de functie managing director overgenomen van Danny Van Goethem. De Groningse hoogleraar economie José Luis Moraga González heeft de Marie Curie Excellence prijs toegekend gekregen door de Europese Unie. Met de €1,2 miljoen gaat hij de komende vier jaar onderzoek doen naar de wijze waarop de marktmacht van consumenten vergroot kan worden. Per 1 november wordt de heer R. Weinans de nieuwe algemeen directeur van Rabobank Drachten-Ureterp. Hij is thans algemeen directeur van de Drentse Rabobank Borger-Klenckeland. Weinans is de opvolger van de heer W. IJzerman, die overstapte naar Rabobank Almere. Henk Pijlman, voorzitter van College van Bestuur van de Hanzehogeschool, is benoemd in het bestuur van de HBO-raad. De HBO-raad is de belangen- en werkgeversvereniging voor alle HBO-scholen in Nederland. Pijlman vervangt Bert Vroon van de CHN die zijn functie sedert 1 september heeft neergelegd.


23

Column Hoog tijd om in te grijpen Het huidige kabinet heeft de mond vol van een nationale investeringsagenda. Kijken we daar wat kritischer naar, dan is het zeer teleurstellend te zien dat de regio daar nauwelijks een plek in krijgt. Gelukkig hebben we enkele zeer mondige noordelijke kamerleden die zich hard maken voor zaken als een bedrijventerrein bij Leeuwarden, de positie van de haven in Harlingen en de ringweg bij Groningen. Op deze punten is er, niet dankzij dit kabinet, succes bereikt voor het Noorden. Noord Nederland is geen veredeld stiltegebied. Voldoende ruimte voor economie en infrastructuur zijn ook in Noord Nederland essentieel voor een effici_nte economie en voor een goed ondernemers- en vestigingsklimaat. In een visie op een nieuwe Ruimtelijke Investeringsagenda (2010-2020), wordt duidelijk dat binnen ruimtelijke ontwikkeling alles draait om infrastructuur. Goede verbindingen vormen het sleutelwoord. De financiering van deze verbindingen zal voornamelijk uit toekomstige aardgasbaten (FES-gelden) komen. Voor de beleidsagenda van het nieuwe kabinet zullen opnieuw prioriteiten voor infrastructuur en ruimte voor economie onder de aandacht worden gebracht. Het gevaar bestaat dat er uitsluitend naar de randstad zal worden gekeken. Dit is geen toeval. In oktober 2006 stond in de Leeuwarder Courant dat Friesland niet aan bod komt in de partijprogrammaÅfs van vrijwel alle partijen. Het leert ons dat niet alleen dit kabinet randstedelijk denken kan worden verweten. Maar dat alle partijen die iets voorstellen zich aan dezelfde twijfelachtige eer bezondigen. Welnu; bij het vaststellen van prioriteiten hebben we heel duidelijk een uitgangspunt. Noord Nederland wenst prominent deel uit te maken van de nieuwe Ruimtelijke Investeringsagenda van Nederland. We maken aanspraak op goede (inter)nationale verbindingen en eisen daartoe een re_el deel van de toekomstige FES-gelden op. Juist omdat we verantwoordelijkheid willen nemen voor een toenemende bijdrage aan onze nationale economie. Kortom, ook Noord Nederland wil aan bod komen. Als er ooit een moment is geweest om economische argumenten aan het rechtvaardigheidsprincipe te koppelen, dan is het nu. Hoog tijd om in te grijpen dus. Durk van Tuinen Voorzitter VNO-NCW Friesland

In deze rubriek houden we u op de hoogte van de activiteiten van VNO-NCW Noord in de regio

V N O - N C W N o o r d in a c t ie Nieuws uit Friesland

Succesvolle lobby PKB Waddenzee

N i e u w s u i t G r o n i n g e n

Werk maken van de Zuidelijke Ringweg Groningen

Onlangs heeft de Tweede Kamer een aantal moties van kamerleden Snijder (VVD) en Atsma (CDA) aangenomen met betrekking tot de Planologische Kernbeslissing (PKB) Waddenzee. VNO-NCW Friesland is hier tevreden over. De natuurlijke en economische ontwikkelingsperspectieven komen hierdoor meer in balans.

Uit de netwerkanalyse Groningen-Assen is zeer duidelijk de Zuidelijke Ringweg Groningen naar voren gekomen als hèt knelpunt van Noord-Nederland. VNO-NCW Noord was daarom verbijsterd toen bleek dat de minister van Verkeer en Waterstaat begin oktober 2006 aangaf tijdens het landsdelig overleg Noord dat ze niet bereid is tot het starten van een planstudie voor deze rijksweg. De planstudie is VNO-NCW Friesland heeft vanaf het begin van de inspraakproceeen tweede stap in een lang proces voordat er nieuwe infrastructuur dure gehamerd op een aantal wijzigingen van de PKB Waddenzee: kan worden aangelegd. De eerste stap, een verkenning, is afgelopen 1 - Mogelijkheid tot zeewaartse uitbreiding van havens jaar reeds uitgevoerd. Het niet starten van een planstudie leidt dus 2 - Uitdieping van de vaargeulen onherroepelijk tot tijdverlies van minimaal een jaar. De minister ver3 - Bebouwingshoogte niet onnodig beperken schuilde zich achter het laten uitvoeren van aanvullend onderzoek. 4 - De ligplaatsen voor toerisme inkaderen door een kwalitatieve In de ogen van VNO-NCW Noord een puur op vertraging en uitstel benadering gerichte actie. Wat het enorm schrijnend maakt is het enorme economische belang 5 - Beperken van de externe werking Naar aanleiding van de aangenomen moties van de Tweede Kamer van de Zuidelijke Ringweg Groningen. Er hangen immers 80.000 heeft het kabinet besloten deze aanpassingen in de PKB tekst mee arbeidsplaatsen aan deze verbinding. Dit verklaart ook het feit dat te nemen. Hiermee is er sprake van een duurzaam evenwicht tussen uit de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse een positief saldo natuur en economie. van € 104 miljoen tevoorschijn komt. Een feit dat in de Randstad tot onmiddellijke aanleg zou leiden. Wat dat betreft meet de minister Uiteindelijk bleek met name de mogelijke zeewaartse uitbreiding met twee maten. De hoop van VNO-NCW Noord was daarom op de van Harlingen politiek gevoelig te liggen. VNO-NCW Friesland Tweede Kamer gevestigd. Na een intensieve lobby van de zijde van heeft voortdurend gepleit om dit niet bij voorbaat uit te sluiten maar VNO-NCW Noord bleken met name de CDA-kamerleden hiervoor de normale afwegingskaders door te lopen. De bereikbaarheid van gevoelig, wat leidde tot een motie van Hoogevener Jan Mastwijk. Harlingen is met de mogelijkheid tot verdieping van de vaargeul Als een positieve kosten-batenverhouding niet genoeg is, waaraan naar de Noordzee nu langdurig gegarandeerd. Door de bebouwings- moet Noord-Nederland voldoen om wèl een groot infrastructuhoogte niet onnodig te beperken is Harlingen in staat zich te blijven reel werk uitgevoerd te krijgen? En, waarom gelden er elders in ontwikkelen. Nederland andere spelregels? Beter ten halve gekeerd dan ten hele Met betrekking tot de beheersbaarheid van het toerisme en de recre- gedwaald. De minister wordt opgeroepen te handelen naar haar atie zijn de Waddenprovincies nu aan zet. Tot 31 december 2007 eigen maatstaven. heeft men de tijd om gezamenlijk met partners in de regio een Het aanbod van het door VNO-NCW Noord opgerichte Werkaintegraal beleid te ontwikkelen. VNO-NCW Friesland onderschrijft telier Zuidelijke Ringweg Groningen om voor deze belangrijke deze aanpak en zal zich inspannen voor een goed resultaat. vervoersas de kansen voor Publiek Private Samenwerking nader te Tijdens het eerder gevoerde kamerdebat heeft Minister Veerman verkennen, blijft onverkort van kracht. reeds toegezegd dat de PKB Waddenzee niet voor extra beperkin gen zal zorgen als het gaat om externe werking. Hiermee zijn de grote zorgen van vooral ondernemers aan de wal vooralsnog weggenomen.

N i e u w s u i t D r e n t h e

Open dialoog over economische waarde van natuur Onder de titel “De natuur heeft economische waarde”, heeft VNONCW Drenthe op 23 september jl. input geleverd over natuur en


24

landschap in Drenthe voor de leden van de PvdA. Allereerst werd aandacht gevraagd voor het belang dat ondernemers zelf aan natuur hechten. De meeste ondernemers zijn, net als andere mensen, gewoon natuurliefhebbers. Ze genieten in hun vrije tijd graag van de prachtige natuur die Drenthe rijk is. Maar in hun zakelijke leven worden ze vaak geconfronteerd met de beperkingen die natuur en milieu hen in de bedrijfsvoering oplegt. In hun ogen vaak onnodige of onzinnige beperkingen. Verder is betoogd dat er blijvend ruimte moet worden gereserveerd voor economische activiteiten. Hierbij moet echter zorgvuldig gekeken worden naar de locatie en de ruimtelijke inpassing. Bij economische activiteiten wordt niet enkel gedacht aan bedrijventerreinen, maar ook aan nieuwe initiatieven, bijvoorbeeld landgoederen, seniorenparken en nieuwe recreatieve concepten. In het landelijk gebied zullen daarbij nadrukkelijk alle belangen moeten worden verenigd. Diverse voorbeelden in Noord-Nederland

hebben bovendien aangetoond dat natuurorganisaties en economische partijen uitstekend in staat zijn op constructieve wijze met elkaar samen te werken. Het is aan de provincie om hierbij aan te sluiten. Ook gedeputeerde Ali Edelenbosch gaf haar visie op de natuur in Drenthe. In de hierop volgende discussie bleek al snel dat haar visie en die van VNO-NCW Drenthe niet heel veel van elkaar verschillen. Bovendien staan beide partijen voor een open dialoog waarin ruimte is voor elkaars belangen. En passent gaf Eddy Veenstra, de Drentse PvdA-lijsttrekker voor de Provinciale Staten verkiezingen aan dat hij graag gehoor geeft aan de oproep van VNO-NCW Drenthe dat de provincie een meer pro-actieve houding moet aannemen richting ondernemers en meer energie moet steken in een goede communicatie.

De DGA, eenzaam of één grote familie? De categorie directeur - eigenaar verdient exclusieve aandacht . Als geen ander weet hij/zij dat het eenzaam kan zijn aan de top. VNO-NCW Noord heeft aanvullend op het reguliere ledenprogramma bijzondere aandacht voor DGA’s. Op 11 oktober ging de bijeenkomst bij Vitalis in Drachten over bedrijfsopvolging.

A

ls u vrijdagmiddag de deuren van uw bedrijf sluit, bent u dan ook klaar met werken? U bent zeer betrokken bij uw bedrijf, zijn uw medewerkers dat ook? Wat gebeurt er met uw bedrijf als u langdurig ziek bent? Hoe zit het met de opvolging binnen u bedrijf? Is uw zoon of dochter geschikt om u op te

volgen? Wilt u wel of geen commissarissen in uw bedrijf? De antwoorden op deze vragen zijn anders als u directeur/groot aandeelhouder bent. Dit gegeven vormt voor VNO-NCW Noord een goede reden om samen met Syntens bijeenkomsten te organiseren voor DGA’s.

Emotie Gosse Kooi van Vitalis in Drachten vertelde hoe hij de zaken heeft aangepakt toen hij het bedrijf enige jaren geleden overnam van zijn vader. Bij een overname binnen een familiebedrijf komt naast financiële zaken ook een hoop emotie kijken. Gerd Lindemann vertelde hoe het hem is vergaan toen hij als buitenstaander het metaalbedrijf Holtrop & Jansma in Dokkum had overgenomen. Bij beide inleidingen was veel herkenning bij de aanwezige DGA’s. Dit leidde dan ook tot openhartige discussies over

» Bent u DGA en heeft u deze bijeenkomst gemist? Laat het dan weten! « VNO-NCW Noord ziet het als haar opdracht de agenda van ondernemers als deze als de hare te zien.


25

bedrijfsopvolging maar ook over vele andere zaken die de DGA raken.

Ervaringen uitwisselen Na de inleidingen stond het delen van ervaringen, kennis en inzichten centraal. Om DGA’s zo de mogelijkheid te bieden ervaringen met elkaar uit te wisselen, van elkaar te leren en elkaar beter te leren kennen. Op openhartige wijze werden de vaak persoonlijke ervaringen gedeeld. In de toekomst zullen meer van dit soort kleinschalige bijeenkomsten worden georganiseerd. In het voorjaar zullen er twee bijeenkomsten plaatsvinden. Eén voor DGA’s in de foodsector en één voor DGA’s in de metaalsector. Peter Buurman [email protected]

Chess City

10 jaar topschaak en

“

Schaakgenot moet je met elkaar delen, wil het gedijen. Hoe voller, hoe beter. Want ook de schakers zelf hebben iets van het theaterdier, dat groeit in zijn performance als zóveel ogen op hem zijn gericht, zoveel schaakruis door de zaal gaat. Ja, het moet stil zijn. Maar niet de stilte van het publiek bij een pianorecital of strijkkwartet. En zéker niet de stilte van een studio-opname. Het moet juist net niet helemaal stil zijn. Stil genoeg om ongestoord te kunnen nadenken. De schaker denkt het best tegen die achtergrond van fluisterende, maar o zo aanwezige mensen.” Aldus valt te lezen in de door Lex Jongsma – vermaard schaakanalist van de Telegraaf – geschreven jubileum-editie getiteld ‘10 jaar Essent Schaaktoernooi 1997 – 2006’

Geheim van Hoogeveen Overal op de wereld wordt er geschaakt, en in Nederland niet in het minst. Het Essent Schaaktoernooi is in de loop van de jaren uitgegroeid tot het op één na meest prestigieuze schaaktoernooi van ons land. Na het Corus toernooi in Wijk aan Zee, dat dit jaar liefst 67 jaar bestaat. Op de internationale ranglijst van schaaktoernooien scoort Hoogeveen na Wijk aan Zee, Linaeres en Dortmund een eervolle vierde plaats! Wat is het geheim? De opzienbarende toernooiformule gecombineerd met de ontspannen en haast huiselijke Drentse sfeer geven Hoogeveen een top-profilering.


26

Ogenschijnlijk moeiteloos (de organisatie staat als een huis) wordt een zeer divers en nieuwsgierig publiek op haar wenken bediend. Via live – internet ( dit jaar zelfs meer dan 200.000 bezoekers), via grote houten demonstratieborden en via uitleg van deskundigen worden schaakliefhebbers geholpen bij het ontrafelen van het

vertoonde spel. Maar ook de onvoorwaardelijke beschikbaarheid van het Raadhuis, loyale sponsoren, Hoogeveense branie en een met schaken doordesemde omgeving geven het toernooi een triple A rating. Dé goede Nederlandse schaaktraditie word je hier gewaar. Hoogeveen toernooien zijn feesten van topschaak en kameraad-

Hoogeveen

kameraadschap

Chess hotspot Hoogeveen. Internationaal middelpunt van 10 jaar schaakgeweld. In Hoogeveen wordt met vaste en gastvrije hand schaakgeschiedenis geschreven. Hoogeveense branie en een met schaken doordesemde omgeving geven het toernooi een triple A rating. Voor de city marketing van Hoogeveen is elke euro te verantwoorden.

schap. Het Essent Schaaktoernooi zal nooit compleet zijn zonder die zo vertrouwde, zo onmisbare entourage van Perskamer, Publieke Tribune, Commentaarzaal, Analyseruimte en Schaakcafé. Zo toegankelijk mogelijk, voor zoveel mogelijk mensen, en – op de consumpties na – alles gratis. Dat is het Arenagevoel en het wij-gevoel samengesmolten.

Raadhuis Tijdens het schaaktoernooi kan er gedurende negen dagen niet in het gemeentehuis worden getrouwd of vergaderd. Zo is de Trouwzaal tijdens het toernooi het onderkomen van de Kroongroep, alwaar in een ambiance van glas met glazen schaakstukken wordt gespeeld. In de Burgerzaal wordt door 90 nationale en internationale zeer sterke schakers gespeeld. Op het pluche van de Raadzaal spelen in twee groepen ruim 160 amateursschakers. De B&W – kamer is voor

Formule

de ontvangsten, het bedrijfsrestaurant wordt als

Met dank aan Lex Jongsma staat de formule van het Essent schaaktoernooi als een huis. Er is een kroongroep waarin in een vierkamp vier schakers twee keer tegen elkaar spelen. De samenstelling van de kroongroep is als volgt: 1. de wereldkampioen of een oud-wereldkampioen; 2. de heersende jeugdwereldkampioen; 3. de sterkst schakende vrouw ter wereld en 4. de beste Nederlandse schaker. Zo is dit jubileumjaar Vesely Topalov – heersend FIDE wereldkampioen – van de partij. Het toernooi krijgt extra schwung door de aanwezigheid van 90 sterke (inter)nationale schakers (grootmeesters) die met startgeld en logies worden verleid hun agenda in de oktoberweek vrij te maken voor Hoogeveen. Verder hebben er twee amateurtoernooien plaats. Totaal aantal deelnemende schakers: 260, waarmee Hoogeveen ook haar maximum heeft bereikt. Rondom het toernooi heeft er een kindersimultaan plaats, een kroegentoernooi en in 2006 de première van de musical Chess in schouwburg ‘de Tamboer’.

schaakcafé gebruikt met uitleg van de belangrijkste


27

partijen. Twee grotere Commissiekamers zijn als analyseruimte en als perskamer ingericht.

Chess City Geleidelijk groeit het schaaktoernooi uit tot een waar evenement, dat liefst 9 dagen duurt. Het lokale draagvlak groeit met de jaren. Nog even en op de spijskaarten van Hoogeveense restaurants prijken speciale schaakmenu’s. Waar blijven de winkeliers met fraaie opgetuigde ‘schaak’- etalages? Hoogeveen bewijst op vele borden dat het haar mannetje staat. Vanaf deze plaats veel waardering voor de ondernemersgeest van de organisatoren en de duurzame financiële support van Essent. Hans Haerkens [email protected]

Senioreneconomie is Grijs kan goud worden in Drenthe Senioren worden vooral gezien als zorgvragers en minder als kapitaalkrachtige consumenten. Ook in de maatschappelijke discussie wordt de vergrijzing voortdurend gezien als een last. Maar de nieuwe groep senioren zijn allang niet meer zielig en duur. Ze zijn een economische factor van betekenis. Met name Drenthe kan hiervan profiteren: Wie de ouderen heeft, heeft de toekomst!

De vergrijzing is actueler dan ooit tevoren. Vanuit de landelijke politiek worden er momenteel diverse doemscenario’s over ons uitgestort. De andere kant van de medaille wordt hierbij onderbelicht gelaten. Voor een aantal regio’s in Nederland liggen er grote kansen indien men tijdig inzet op de voordelen van de vergrijzing. De vergrijzing als economische motor èn als middel om de vergroening te stimuleren. Met name voor Drenthe een buitenkansje!

Tijd èn geld genoeg Reclamemakers richten zich voornamelijk op de groep 25 tot 50 jaar. Het idee hierbij is dat deze groep bepalend is voor het succes van een product. Dit beeld wordt door de demografische ontwikkeling ingehaald: de gemiddelde leeftijd van een particulier die een nieuwe auto koopt is 53 jaar! Eén cijfer dat duidelijk de koopkracht van de senioren illustreert. De komende jaren zal het aandeel 50-plussers sterk toenemen tot circa 45% over 25 jaar. En dit getal zal in Drenthe waarschijnlijk nog hoger liggen.


28

Ook de aard van de senioren is sterk aan het verschuiven. De vooroorlogse generatie kenmerkte zich als relatief behoudend en gericht op het doorgeven van vermogen. De naoorlogse generatie, de babyboomers, hebben in de jaren zestig en zeventig gezorgd voor een maatschappelijke omwenteling en zijn veel individueler en experimenteler van aard. Zij zijn bereid een deel van hun vermogen te spenderen aan hun eigen comfort en plezier. Ze zijn ook veel kapitaalkrachtiger dan de vorige generaties. Niet alleen door vererving maar ook het feit dat er vanuit twee dienstbetrekkingen inkomen of pensioen genoten wordt. Meestal zijn de kinderen het huis uit en kunnen die in hun eigen onderhoud voorzien. Dit creëert een positie waarin men veel tijd èn veel geld heeft. Dit gaat natuurlijk met name op voor de midden- en hoge inkomens. Voor lage inkomens geldt dit wat minder. Drenthe kent van nature een grote groep lage inkomens. Uit dat oogpunt bezien is het interessant om de vermogende senioren van elders naar Drenthe te bewegen.

Aantrekkelijk Drenthe Voor senioren uit de Randstad zijn met name de zuidelijke en bosrijke delen van Drenthe aantrekkelijk. De afstand tot kinderen en kleinkinderen is te overzien, de omgeving is aantrekkelijk en het voorzieningenniveau is goed. Als concurrenten voor Drenthe gelden bijvoorbeeld het waterrijke zuidelijke deel van Friesland, Salland en de Achterhoek. Dus om deze groep naar Drenthe te halen moeten (marketing)inspanningen worden gepleegd. Drenthe roemt zijn ruimte en rust. Dat is waar veel senioren naar op zoek zijn. Maar de groep ‘nieuwe’ senioren zoekt meer. Zij zoeken culturele voorzieningen, aanbod van hoogwaardige winkelvoorzieningen en mogelijkheden om te sporten en te recreëren. En niet onbelangrijk, men stelt hoge eisen aan de zorg-infrastructuur Drenthe kan aan al deze vragen beantwoorden, echter men weet het niet te vermarkten .

goed voor jongeren dat ín Drenthe zelf er nogal wat weerstand is tegen deze term.

Profiteren van Zorg en Vergrijzing In maart van dit jaar werd het rapport “Profiteren van Zorg en Vergrijzing” gepresenteerd. Dit rapport werd door de STEC-groep in opdracht van VNONCW Noord gemaakt. Hierin werd de volgende analyse gemaakt rondom de zorgeconomie: “Noord-Nederland beschikt over een aantal kernkwaliteiten die zonder meer aanknopingspunten vormen om zorgeconomie in het Noorden verder uit te bouwen: • bestaande cluster van bedrijvigheid, instellingen en specialistische kennis rondom het UMC Groningen en de life sciences sector; • rust en ruimte: kernkwaliteiten voor wonen, toerisme en recreatie; • netwerken met korte lijnen en slagkracht; • diverse relevante lopende initiatieven rond zorgeconomie om op voort te bouwen; • beschikbaarheid van uitgebreid breedbandnetwerk en LOFAR; • relatief ruime arbeidsmarkt en positieve arbeidsmentaliteit.”

Het Samenwerkingsverband NoordNederland (SNN) heeft de kansen voor de senioreneconomie in de Strategische Agenda 2007-2013 opgenomen, weliswaar zeer sterk vanuit het zorgperspectief. De bestuurlijke uitvoering hiervan blijft vooralsnog achterwege. Hierdoor hebben allerlei ideeën en initiatieven slechts geleid tot enkele kleinschalige projecten met veelal de lokale senioren als doelgroep. Hoewel deze groep ook bediend moet worden creëert dit geen nieuwe economisch impuls. Een andere reden waarom veel projecten nog op (te) kleinschalige wijze worden uitgevoerd is gelegen in een aantal beperkingen. De nota Ruimte is een van de factoren. Deze nota schrijft voor dat nieuwe bebouwing moet aansluiten bij bestaande bebouwing. Er is weliswaar een beperkte mogelijkheid voor het bebouwen van het landelijk gebied, maar de provincie is hier terughoudend mee. Hiermee wordt het moeilijk om bijvoorbeeld een initiatief voor een ‘resort’ voor ouderen - een soort vakantiepark met permanente bewoning door senioren en een hoog voorzieningenniveau – te realiseren.

Geen samenhangend beleid

Angst voor de grijze golf

De afgelopen jaren zijn er veel congressen en symposia gewijd aan de diverse thema’s rondom senioren. Elke keer vanuit een verschillende invalshoek: van ICT voorzieningen tot zorg-op-maat en van aangepaste woonvormen tot seniorentoerisme. Als het over Drenthe gaat komt telkens het begrip Drentenieren naar voren; een begrip dat bijna rijp is voor de Dikke van Dale. Veel mensen kennen het en kunnen zich er een voorstelling van maken. In de praktijk is het niet veel meer dan een marketingbegrip. Hoewel er voldoende ideeën zijn om invulling te geven aan het begrip Drentenieren ontbreekt het nog aan daadkracht en samenhang. Opvallend is

Een andere beperking is de angst voor de


29

grijze golf. Bij veel mensen leeft de angst dat een toestroom van ouderen zou leiden tot een grijs straatbeeld, “hangplekken” en vermindering van de leefbaarheid. Het tegendeel is waar. Er zijn voorbeelden waar de huisvesting van senioren in het dorpscentrum positief heeft bijgedragen aan de leefbaarheid en veiligheid. De vergrijzing van het straatbeeld is een onvermijdbare trend; binnen dertig jaar is 45% van de bevolking ouder dan 50 jaar. Een andere reden waarom met name overheden terughoudend zijn is dat men bang is dat de druk op de bestaande zorgvoorzieningen te groot zou worden. Uit onderzoek blijkt dat er nog ruimte voor capaciteitsvergroting is binnen de bestaande voorzieningen. Bovendien brengt een kapitaalkrachtige groep zorgvragers ook nieuwe zorgaanbieders met zich mee. Om de zelfbewuste en kapitaalkrachtige senioren van elders naar Drenthe te halen is het van belang dat er een samenhang wordt gecreëerd tussen alle initiatieven. Ieder initiatief, hoe klein ook, is een aanvulling op het bestaande pakket. Alle initiatieven samen maken het uniek. Binnen alle initiatieven zien we allerlei vormen van innovatie. Door deze innovaties te bundelen zou Drenthe een onderscheidend voordeel kunnen behalen. Om een flinke economische impuls op te wekken zullen ook grote projecten nodig zijn. Hiervoor is lef van marktpartijen

De concurrentie zit niet stil: bijvoorbeeld Limburg en Zeeland In 2005 stelde de provincie Limburg een kaderregeling senioreneconomie in. Limburg wil profiteren van de vergrijzing om zo meer werkgelegenheid te creëren. Daarvoor stelde ze een omvangrijke aanjaagregeling op waarin ondernemers en organisaties stimuleringssubsidies kunnen krijgen. Onder andere de programmalijnen: senior en toerisme en senior en innovatie. In tegenstelling tot de klassieke volgorde, eerst werk dan wonen, gaat het Zeeuwse project Innovation Island uit van het omgekeerde: wonen als economische drager op Schouwen-Duiveland. Innovatief, vraaggericht en kleinschalig bouwen voor onder meer de groeiende groep senioren, zal een impuls geven aan sectoren als zorgverlening, dienstverlening en bouwnijverheid. Beide initiatieven staan echter nog in de kinderschoenen. Langer wachten vanuit Drenthe zal echter wel leiden tot een achterstand in ontwikkeling.

nodig en een overheid die hen faciliteert. De grote en de kleine projecten hebben elkaar nodig. VNO-NCW Drenthe pleit ervoor dat de provincie aanwezige kansen beter faciliteert vanuit stimulerend beleid.

Lopende initiatieven De combinatie wonen en senioren biedt veel kansen. Er zijn al een aantal woningcorporaties hier concreet mee aan de slag. Bijvoorbeeld Wooncom in Emmen is in samenwerking met Arcadis bezig een multifunctioneel centrum (inclusief woon-zorg functies) en een centrumontwikkeling uit te voeren. Ook voor de combinatie toerisme en zorg zijn er veel kansen. Dit blijkt uit een gezamenlijk onderzoek van de NOM, de noordelijke provincies, vier thuiszorgorganisaties en de noordelijke Kamers van Koophandel. Ondernemers in de recreatieve en toeristische sector zijn momenteel druk bezig hieraan handen en voeten te geven.

Wonen en welzijn De senioreneconomie is bij uitstek een economie met regionale impact en kansen over de hele breedte. Er zullen diverse woonvormen, zowel intensief (bijvoorbeeld serviceflats) als extensief (resorts) met de bijbehorende technische voorzieningen moeten worden gecreëerd. De


30

ouderen willen veel werkzaamheden uitbesteden, van tuinonderhoud tot boodschappendiensten. Men zoekt goede winkelvoorzieningen en recreatieve mogelijkheden binnen een beperkte actieradius. Zorgvoorzieningen van een hoog niveau zijn natuurlijk van belang en tot slot, maar zeker niet onbelangrijk, de culturele voorzieningen zullen op niveau moeten zijn. Geheel tegen de globalisatietendens in zijn al deze activiteiten gebonden aan de locatie van de senioren. Dus waar de ouderen zijn, zal de (lokale) economie groeien.

Jonge mensen Deze voorzieningen voor senioren vragen om gemotiveerde jonge mensen. Er valt immers veel werk te verzetten, zowel hoogwaardig als laagwaardig. Bovendien zijn deze arbeidsplaatsen weinig conjunctuur gebonden omdat de senioren hun inkomen reeds veilig gesteld hebben. Hiermee kan Drenthe ook jonge mensen een beter perspectief bieden. En veel laaggeschoolden die nu weinig kansen op de arbeidsmarkt hebben kunnen hun weg vinden in de diensteneconomie. Om de positie van Drenthe als zwaartepunt van de senioreneconomie te versterken is het belangrijk dat bestaande opleidingen hierop worden aangepast. Ook liggen er kansen voor een nieuwe specifiek op de thematiek van de senioren toegespitste HBO-opleiding. Kortom, goede kansen voor jongeren.

Verbrede promotie en marke ting campagne Drenthe Een specifiek op de doelgroep “nieuwe senioren” toegesneden marketingcampagne is hard nodig. Dit zou zeer goed kunnen passen binnen de nieuwe verbrede promotie- en marketingcampagne van de Provincie Drenthe. Op initiatief van Provinciale Staten en na jaren van lobby vanuit onder andere VNO-NCW Noord heeft Gedeputeerde Staten recent besloten om de bestaande promotiecampagne te verbreden. Voorheen was de promotie van Drenthe alleen gericht op toerisme en recreatie. Dit zal worden uitgebreid naar wonen, werken en ondernemen.

Denken in kansen VNO-NCW Noord blijft de kansen die verbonden zijn met de senioreneconomie onder de aandacht brengen. Zo zal er 3 mei 2007 een vervolg worden gegeven aan het zeer succesvolle congres “Zorg en economie” van 29 maart jl. De zorgeconomie is een economische factor van betekenis waarvan het zaak is deze zo goed mogelijk te kapitaliseren in het noorden. Jan-Willem Lobeek [email protected]

Koninklijke Van Gorcum heeft het nodige aan extra’s te bieden. Daarom durven wij ons drukker ++ te noemen. Maak een afspraak om te ontdekken wat dat inhoudt! Kijk snel op www.vangorcum.nl

Koninklijke Van Gorcum BV Industrieweg 38, 9403 AB Assen Postbus 43, 9400 AA Assen

[t] 0592 37 95 55 [f] 0592 37 20 64 [e] [email protected] [i] www.vangorcum.nl

Waarom nog het wiel uit vinden bij het opstellen van buitenlandse contracten? Het internationale verkeer tussen koper en verkoper kan eenvoudig ontsporen. Contracten bieden houvast op het moment dat het risico overgaat van de ene naar de andere partij of hoe te handelen in onvoorziene situaties. Voor wie niet hunkert naar slapeloze nachten, biedt ICC maatoplossingen.

I

CC is een 100% private organisatie, van en voor leden. Leden zijn ondernemingen (groot en klein) en branche-organisaties. Meer dan eens wordt onder gezamenlijke vlag met VNO-NCW gelobbied , zoals op het complexe terrein van de multilaterale handelspolitiek. Maar ICC vult VNO-NCW ook aan met specifieke regelgeving over internationale handel. Internationale afspraken en erkende contracten maken internationaal zaken doen goedkoper, omdat ondernemers niet opnieuw het wiel hoeven uit te vinden. Dit voorkomt ergernis, hoge kosten, onzekerheid en een aanslag op uw gemoedsrust.

ICC publicaties maken internatio naal zaken doen goedkoper Het gaat om regels voor de hele cyclus van het internationaal zaken doen. Te beginnen met modelcontracten, zoals voor het verkoopcontract (eenmalige koop) of contracten voor duurzamere relaties (agentuur, distributie, franchising). Ook zijn er bijzondere contracten (in de maak) , zoals mergers and acquisitions, technology transfer, trademark licensing. Vervolgens de leveringsvoorwaarden, de ICC Incoterms 2000, die gaan over de verplichtingen van verkoper en koper inzake transport, risico-overdracht, verzekering, en kosten van vervoer. Het contract, en de leveringsvoorwaarden vormen samen met uw algemene voorwaarden (een model daarvan treft u aan in het zogeheten model sales contract) een belangrijke “drie-eenheid”.


32

Onomstreden internationale stan daard ICC heeft ook regels over internationaal betalen, zoals de UCP 500 over het documentair krediet, een veilige manier van internationaal betalen. Een ander gevoelig onderwerp is de geschillenbeslechting. In uw contract kunt u verwijzen naar vele vormen van geschillenbeslechting die ICC heeft ontwikkeld, zoals arbitrage, mediation, rules for expertise, dispute boards ed. De te gebruiken clausules treft u in vele talen aan op de website www.iccwbo.org.

in het Nederlands. De volledige publicatielijst plus bestelformulier treft u aan op www.icc.nl, pagina publicaties. Als u meer informatie wilt vernemen over ICC kunt u mailen naar [email protected]. U ontvangt desgevraagd een nieuwsbrief of de Gids 2006 met informatie over bestuur, leden, ICC commissies en werkgroepen, jaarverslag, publicaties en standpunten en ICC prioriteiten 2006. Hans Haerkens [email protected]

Perfecte checklist De ICC producten zijn om drie redenen van grote waarde: bedrijfsjuristen en advocaten uit de hele wereld vinden het een eer er aan bij te dragen hetgeen leidt tot kwaliteit. ICC kiest altijd de middenpositie tussen de belangen van verkoper en koper en ze zijn over de hele wereld bekend ( “ik stel als basis voor ICC nr…, die kunt u bij uw nationale ICC bestellen”). Zij zijn over de gehele wereld bruikbaar en zeer nuttig als checklist. Met name juridisch worden ondernemers op het goede been gezet, waarmee u uw risico’s fors kunt beperken. Diverse contracten bevatten een cd-rom, waarmee u het modelcontract aan uw eigen situatie kunt aanpassen. Sommige ICC publicaties zijn zo bekend en worden zo vaak gebruikt, dat zij haast zijn gegroeid tot semi-publieke standaard, zoals de zogeheten Incoterms 2000. De meeste standaarden zijn in het Engels, de taal van de wereldhandel. Sommige zijn vertaald

Wat is en doet ICC ? ICC is de “beleids-en standaardmaker” van het internationale bedrijfsleven. Als “Verenigde Naties van Ondernemingen” zet ICC zet zich in voor een goed klimaat voor wereldwijd zaken doen, voor eerlijke concurrentie en voor bescherming van intellectuele eigendommen. ICC is gezaghebbend bij overheden en internationale organisaties, zoals de Verenigde Naties en de wereldhandelsorganisatie WTO. ICC publicaties, zoals de contracten, leveringsvoorwaarden (Incoterms 2000) en regels voor documentair krediet, worden dagelijks door duizenden ondernemers over de hele wereld gebruikt. Evenals de anti-crime services en private arbitrage als alternatief voor overheidsrechtspraak. Het ICC International Court of Arbitration is internationaal befaamd.

Afscheid nemen kan groei bevorderen

E

r zijn momenten dat je als ondernemer er goed aan doet om tijd vrij te maken om eens zeer kritisch naar je eigen organisatie en de mensen die daar deel van uitmaken, te kijken. Soms komt het voor dat er signalen zijn dat één of meerdere werknemers en/of zakenpartners niet mee kunnen komen danwel zelfs de organisatie aan het saboteren zijn. Zulke signalen worden in eerste instantie vaak door een ondernemer genegeerd. Men kan en wil het niet voor waar houden.

Bij de groei van een bedrijf hoort soms ook dat men afscheid moet nemen van werknemers en/ of zelfs zakenpartners. Niet altijd gemakkelijk. Hoe pak je een geschil aan?

Escalatie Veel ondernemers kennen de ervaring dat veel werknemers wars zijn van veranderingen en sceptisch staan tegenover innovaties. Op het moment dat een bedrijf gaat groeien of veranderen is het vaak onontkoombaar dat er afscheid moet worden genomen van mensen die hierin niet mee kunnen. Sommigen zullen op eigen initiatief vertrekken. Anderen moeten bewust gestimuleerd worden. Het is in ieder geval zaak om zo spoedig mogelijk actie te ondernemen. Laat men mensen namelijk te lang in het ongewisse dan wordt het ongerief steeds groter. Op een gegeven moment escaleert zo’n situatie en wordt verdere groei van de onderneming moeizamer of zelfs volledig afgeremd.

dat absoluut niet verstoren. Let wel, bijna iedere samenwerking is eindig. Echter, iemand (moeten) laten gaan blijft vervelend, telkens opnieuw.

Vuistregels Geloofwaardigheid Het is ook in het belang van de mensen waar men afscheid van wil nemen, om dit zo snel mogelijk te doen. Het vertrek is onvermijdelijk en er wordt voorkomen dat de overblijvende werknemers het respect voor de te vertrekken werknemer verliezen. Of u als leidinggevende uw geloofwaardigheid verliest. Het is zinvol om op tijd signalen op te vangen en hier tevens tijd voor vrij te maken. Als leider van een organisatie heeft u daar een grote verantwoordelijkheid in. Wees altijd duidelijk en eerlijk. Als men respectvol met elkaar om gaat, kan men heel goed zakelijk naar een probleem kijken. Als ondernemer/ werkgever, is het van groot belang om de continuïteit van het bedrijf en de daarin werkzame personen te waarborgen. Het belang van één of enkele personen mag


33

Wanneer een meningsverschil escaleert, is het goed om een aantal vuistregels aan te houden. Wellicht is een oplossing toch nog mogelijk. ✔ Focus op de toekomst Kijk of een oplossing van het geschil (nog) mogelijk is en hoe een en ander in gang kan worden gezet. Laat het meningsverschil rusten. Heimelijk wenst u ongetwijfeld uw gelijk te halen, maar tracht u los te maken van deze neiging; ✔ Separeer het conflict en de persoon die het oproept De relatie is in eerste instantie zakelijk. Het is dan ook niet noodzakelijk om de ander aardig te vinden om toch een oplossing te vinden; ✔ Inventariseer de belangen Wanneer u dat namelijk niet doet, komt u er wellicht niet achter of er bijvoorbeeld

alternatieven mogelijk zijn om het probleem op te lossen. Een welles-nietes houding biedt in ieder geval geen zicht op een oplossing; ✔ Definieer het Beste alternatief Zonder advocaat/adviseur (de BaZa) Het bepalen van een ondergrens geeft tevens mogelijkheden om te focussen op mogelijke oplossingen. Is een oplossing niet (meer) realiseerbaar of wenselijk? Neem afscheid en realiseer het. Dit afscheid kan tot stand komen tussen partijen zelf die daarover overeenstemming bereiken. Maar ook wanneer uw medewerker zich bijvoorbeeld “ingraaft” met behulp van een advocaat of zelfs de rechter. mr. R.W. Lagerwaard Schuurmans Advocaten & Adviseurs Peter Buurman [email protected]

Vier noordelijke Tweede Kame De algemene beschouwingen liggen achter ons en de verkiezingen voor de Tweede Kamer naderen met rasse schreden. Een goed moment om Tweede Kamerleden uit te nodigen voor een ontmoeting met betrokken noordelijke ondernemers. Geen eenrichtingsverkeer Dankzij de inbreng van Marjo van Dijken (PvdA), Rikus Jager (CDA), Jan Mastwijk (CDA) en Jacques Tichelaar (PvdA) viel er op 29 september in het Brinkhotel te Zuidlaren wat te bespreken. Geen eenrichtingsverkeer maar over en weer werden inzichten met elkaar gedeeld en verkend. De Haagse politiek is gebaat bij een gezonde interactie tussen kiezers en Kamerleden. Ondernemers die van hun hart geen moordkuil maken gecombineerd met politici die gevoelig zijn voor collectieve noden kunnen een regio vooruit helpen. Het is belangrijk dat bij de komende verkiezingen de regionale dimensie niet uit het oog wordt verloren. Wat komt er

Marjo van Dijken (PvdA)

Jan Mastwijk (CDA)

economie. Dat komt naar voren uit de vergelijking van de conceptverkiezingsprogramma’s. Een aantal partijen doet onverwacht positieve voorstellen voor het ondernemingsklimaat, bijvoorbeeld drie jaar belastingvrijstelling voor starters (VVD), zelfstandigenaftrek voor ondernemers ouder dan 65 jaar ( CDA,VVD) en een startersaftrek in kansenzones (PvdA). Verwezen kan worden naar het gezamenlijke verkiezingsmanifest van VNONCW en MKB Nederland : ‘Nederland kán winnen’ met 93 aanbevelingen voor het sociaal-economische beleid in de komende vier jaar. Een manifest dat als


34

e rleden ‘in the picture’

Rikus Jager (CDA)

Jacques Tichelaar (PvdA)

ijkpunt kan dienen voor hetgeen politieke partijen op voor ondernemers relevante terreinen te berde brengen.

Regionale dimensie Maar laten we ook de regionale dimensie niet uitvlakken. Noord-Nederland dringt aan op: * een betere verdeling van de nationale ruimte * op één Nederland, waarin geen tweedeling ontstaat tussen de Randstad en de regio’s buiten de Randstad * op verbindende infrastructuur, waardoor regio’s als het Noorden, Flevoland en de Randstad beter met elkaar wisselwerken, resp. zich verbonden weten met het Noordoost Europa. * een evenwichtiger verdeling van grote nationale geldstromen zoals de FES middelen, de MIT gelden en BDU gelden. Hans Haerkens [email protected]


35

Praktische tips voor Ruimtelijke ordening en inrichting zijn niet langer het exclusieve terrein van overheden. Ook maatschappelijke organisaties en marktpartijen kunnen hun inbreng (en dus creativiteit!) leveren. De praktijk laat gelukkig zien dat op regionaal en lokaal niveau overheden en derden elkaar beter weten te vinden. Diezelfde praktijk laat ook zien dat het nuttig is om een aantal uitgangspunten goed te bewaken.

Hieronder staan enkele praktische tips bondig geformuleerd voor alle partijen die zijn betrokken bij het proces van gebiedsontwikkeling. Dus ook voor overheden, omdat zij vaak het initiatief nemen. De tips zijn een houvast bij de bewaking van een efficiënte en effectieve procesgang. Niet meer en niet minder!

1. Het is noodzakelijk dat private partijen in een vroeg stadium bij het proces van ruimtelijke inrichting worden betrokken - Vroeg betekent hier op een zodanig moment dat er nog voldoende ruimtelijke opties open zijn, opdat marktpartijen een reële inbreng kunnen leveren. - Het kan nuttig zijn om in een voorfase met maatschappelijke organisaties overleg te hebben. Dit kan de opbouw van het draagvlak bevorderen. - Het is gewenst om in het begin aandacht te schenken aan mededingingsaspecten.

2. Publiek/Publieke overeenstem ming is essentieel - Het is noodzakelijk dat overheden het eens zijn over hun inzet voor de ontwikkeling van ruimtelijke plannen. Publieke afspraken dienen in deze fase bij voorkeur in een intentieverklaring opgenomen te worden. - Het tussentijds heroverwegen van overheidsdoelstellingen werkt vertragend en moet vermeden worden. Private partijen hebben op basis van de overheidsinzet de gewenste duidelijkheid over publieke randvoorwaarden en -doelen. - De gekozen strategie moet een duidelijk kader bieden; er moet voldoende


36

ruimte zijn voor ontwikkelingsinbreng van andere partijen.

3. Heldere afspraken over de pro cesinrichting - Voor een efficiënte en effectieve inrichting van de procesgang is het van belang om bij de start goede afspraken te maken over het aantal en het niveau van de deelnemers, mandaat, eventuele externe adviseurs, de structuur (stuurgroep, projectbureau etc.), tijdpad, beslismomenten.

4. Communicatie is belangrijk - Heldere communicatie voorkomt misverstanden, bevordert de transparantie

van het proces en is essentieel voor maatschappelijk draagvlak voor standpunten. - Zie communicatie ook als nuttig instrument voor een goed verloop van inspraak.

5. Rol van rijksoverheid moet dui delijk zijn - Hoewel het meestal de decentrale overheden zijn die het voortouw hebben bij de ruimtelijke inrichting, kan ook het rijk betrokken zijn. Dit kan als mede-financier, grondbezitter etc. Maak vanaf het begin de rol van het rijk expliciet. - Van alle deelnemende overheidspartijen is duidelijk welke rol zij spelen.

gebiedsontwikkeling

6. Benoem een “trekker” - Sleutelpersonen vervullen een belangrijke rol in de procesgang. Stevige bestuurders die het voortouw kunnen nemen, knopen kunnen doorhakken en een resultaat gerichte instelling hebben, zijn onontbeerlijk. - Een effectieve en efficiënte aanpak heeft baat met een “stuurgroep”. Naast de overheden participeren hierin ook de andere projectpartijen.

7. Zorg voor robuuste financiële arrangementen - Bij projecten in publiek-private vorm is risico-verdeling een duidelijk agendapunt. De financiële arrangementen moeten solide zijn. Inzet van instrumenten, vereveningsconstructies, co-financiering, investeringen van private partijen etc. dienen tijdig in kaart te worden gebracht.


37

- Het is noodzakelijk om een business-case op te stellen voor het project.

8. Ontwikkelingsplanologie vereist een vernieuwde ambtelijke aanpak - Ontwikkelingsplanologie betekent ook een omschakeling voor het ambtelijk apparaat (op alle niveaus). Het publieke domein moet als het ware de “deuren naar het private domein” open zetten. Dit vereist een andere houding en veelal een ander kennisniveau. - Vernieuwingen dienen ook door marktpartijen opgepakt te worden.

9. Maak een reële inschatting van het ambitieniveau - Voorkomen moet worden dat te hoge ambities de voortgang/uitvoering van projecten belemmeren. Een goede projectafbakening is gewenst. In sommige

gevallen verdient een fasegewijze aanpak de voorkeur.

10. Leer van ervaringen - Voor ontwikkelingsplanologie zijn geen vaste draaiboeken voorhanden. Dat is ook niet wenselijk. Wel is het nuttig om van ieder proces te leren.

Snel 250 miljoen voor gebieds ontwikkeling Het kabinet trekt versneld € 250 miljoen uit – naast de reeds gereserveerde € 1 miljard - voor projecten uit de Nota Ruimte. VROM heeft dit bedrag vanaf 2007 tot zijn beschikking voor integrale gebiedsontwikkeling, ter versterking van de ruimtelijke hoofdstructuur.

Hans Haerkens [email protected]

Welkom nieuwe leden De volgende personen zijn lid geworden van de vereniging.

Groningen K. Bosman Hanzehogeschool Groningen, Groningen mw H.M. van der Harst MBA Rabobank West-Groningen, Leek foto M.J.L. Heikamp Homij Technische Installaties bv. Groningen H.L. Tragter Ballast Nedam Bouw Noord B.V., Groningen A.F. Reitsma Rodenstock Benelux B.V., Groningen W. Hartholt Rabobank De Dollard, Scheemda mw mr. H.J.E. van Balen Hanzehogeschool - Instituut voor Bedrijfskunde, Groningen drs. W. Cnossen Basegroep, Groningen H.J. Dijkstra Parker Hose B.V., Hoogezand B. de Beijer Essent N.V., Arnhem G.A.B. Meijwaard Grontmij Nederland bv, Haren S. de Ridder Atos Origin, Groningen J.C.H. Kral RA BDO CampsObers, Groningen ing. Chr. Branbergen Inobé, Groningen mw mr. A.G.M. Abeln Van Rossum Advocaten, Groningen mw A.R. Dijk-Arends ING Bank, Groningen ing. L.A. Hartman Perfox bv, Veendam mw G.N. Klaassen KunstStation Cultuur, Winsum

mw J.A. de Vries-Zwart ECOstyle B.V., Appelscha ir. P. Bennema B en W, Assen B.E.A. Zigterman Kentfort bv, Hoogeveen Kolonel drs. B. Hendriksen Regionaal Militair Commando Noord, Steenwijk C. Mulder VDL Wientjes-Roden, Roden T. Wolthuis Drukkerij Bariet, Ruinen H. Wolters Hunebedcentrum, Borger

mw van der Harst

dhr Heikamp

Friesland D. Baas ING Bank N.V. District Noord Nederland, Groningen J.P. Dijkstra Rabobank Leeuwarden - Noordwest Friesland, Leeuwarden mr. S.L. Elzinga Groenewegen Brink & Vlessing Advocaten en Notarissen, Heerenveen E.F. de Jong Rabobank De Lauwers, Surhuisterveen drs. T. Moesker Friesland Bank N.V., Drachten S.J. Dijkstra KPN, Zwolle B.F. Agterhof LoopbaanRegisseur, Heerenveen M. Wijnia TechnoMatch, Drachten F. Bosveld Neopost Technologies B.V., Drachten Sj. Plantinga PAX Bouw- en Industrieservice bv, Leeuwarden drs.ing. M. Wiersma V-IPD Nederland, Steenwijk J.P. de Jong Brunel ICT, Groningen R.H. Lelie Lelie Hollander b.v., Drachten drs. R.A. Hollander Lelie Hollander b.v., Drachten

Drenthe M.A. ten Brink FIZZ Reclame en Communicatie, Meppel L.B.W. de Voer ABN AMRO Bank N.V. PAC VC8078, Meppel mw J. Booy ADHD-Centrum Doevenkamp b.v., Assen D.S. Unrein Cordis Europe N.V., Roden P.J.M. Hesselink Kenteq (Kenniscentrum voor technisch vakmanschap), Hengelo R. Bosma NCP HRM advies en interim, Haren drs. D.J. Bakker RA BBT Supportancy, Meppel F.S.L. Westra van Holthe K4 Communicatie, Dwingeloo W.W. Potgieter Nieuwe Dimensies BV, Eemnes W. Huisman United Restart, Heerenveen M.A.J. Betgen Fano Fine Food, Emmen


38

:OEKEN

6INDEN

-ANPOWERINWOORDEN -ANPOWERMAAKTWERKVANDEBESTEMENSEN7E KUNNENZELEVEREN6ANPRODUCTIEMEDEWERKERS TOTZEERERVARENPROFESSIONALSOPACADEMISCH NIVEAU/PTIJDELIJKEBASISOFINVASTEDIENST -AARWEKUNNENUOOKHELPENOMALLESUITUW HUIDIGEPERSONEELTEHALEN-ETBIJVOORBEELD LOOPBAANBEGELEIDING TRAININGENENREPLACEMENT !LSHETGAATOMDEUITSTROOMVANUWMENSENZIJN BIJVOORBEELDREÕNTEGRATIEENOUTPLACEMENTBIJONS INERVARENHANDEN%NWISTUDAT-ANPOWERZELFS HELEBEDRIJFSONDERDELEN ZOALSDISTRIBUTIECENTRAEN CALLCENTERS KOSTENBESPARENDVOORUKANRUNNEN +ORTOM ALSEENVANDEGROOTSTESPELERSTERWERELD KUNNENWEHELEGROTEVOORDELENBIEDEN +IJKOPWWWMANPOWERNLVOOREENVESTIGINGVAN -ANPOWERBIJUINDEBUURT

Colofon

Agenda

NoordNieuws, het magazine van VNO-NCW Noord, verschijnt zes maal per jaar en wordt verspreid onder leden in Drenthe, Friesland en Groningen Oplage: 1900 exemplaren Redactie: P.J.M. Buurman, [email protected] Postbus 188, 9750 AD Haren tel.: (050) 534 38 44, fax: (050) 534 61 45

Website: www.vno-ncwnoord.nl Advertentieverkoop Koninklijke Van Gorcum bv, Assen Lilian de Winter 0592-376933

meer informatie: www.vno-ncwnoord.nl

dinsdag 14 november 2006 Bedrijfsbezoek Astellas Pharma Europe Plaats: Ontvangst: Sprekers: Einde:

Astellas Pharma Europe, Meppel 15.30 uur Freek Kuijper, plant director “Ster in gezonde productie” 18.30 uur

woensdag 22 november 2006 Energieseminar: Energiek ondernemen Een co-productie van RuG, Essent, Gasunie, Pentascope i.s.m. VNO-NCW Noord Plaats: Martiniplaza, Groningen Ontvangst: 09.00 uur Einde: 17.30 uur Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbonden

donderdag 23 november 2006 JNO netwerkdiner

Basisvormgeving Lieuwens Communicatie & Vormgeving, Lemmer Prepress en druk Koninklijke Van Gorcum bv, Assen

Plaats: Kaap Hoorn Groningen Ontvangst: 17.30 uur Einde: 17.30 uur Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbonden

maandag 27 november 2006 Dé ontknoping

Fotografie Bas van Mierlo Distributie Albracht, Groningen VNO-NCW Noord vertegenwoordigt in Groningen, Friesland en Drenthe 12.000 bedrijven waarbij ruim 1300 persoonlijke leden de harde kern van de vereniging vormen. Genoemde bedrijven representeren tachtig procent van de werkgelegenheid in de marktsector. Zestig procent van het ledenbestand zijn mkb-bedrijven.

Interactieve bijeenkomst georganiseerd door Bouwend Nederland in nauwe samenwerking met VNO-NCW Noord en MKB Noord met steun van de Noordelijke Regieraad Bouw Plaats: de Tamboer Hoogeveen Ontvangst: 13.30 uur Inleiders: Eelco Brinkman, voorzitter Bouwend Nederland. Hans Alders, Commissaris van de Koningin provincie Groningen en voorzitter Noordelijke Regieraad Bouw Einde: 17.30 uur

dinsdag 28 en woensdag 29 november 2006 Recruiting Noord: waar het noordelijk bedrijfsleven en HBO-studenten elkaar ontmoeten Een initiatief van VNO-NCW Noord ism NoBoringEvents en Martiniplaza Plaats: Martiniplaza, Groningen Ontvangst: 10.00 Einde: 19.00 Tweedaags evenement waar noordelijke HBO-studenten van alle studierichtingen de gelegenheid krijgen om kennis te maken met het noordelijke bedrijfsleven en vice versa. Naast matching en (open) sollicitatiegesprekken vinden er diverse workshops en andere activiteiten plaats om studenten en ondernemers met elkaar in contact te brengen. Hoe talent vast te houden voor het noordelijk bedrijfsleven. Zie ook: www.recruitingnoord.nl Oproep aan het noordelijk bedrijfsleven haar deuren wijd open te zetten voor noordelijk talent.

donderdag 30 november 2006 Voorlichtingsbijeenkomst over het omgevingsrecht Plaats: Golden Tulip Tjaarda, Oranjewoud Ontvangst: 15.30 uur Einde: 18.00 uur Dagvoorzitter: Cor Zijderveld, locatie directeur Akzo Nobel Base Chemicals bv, Delfzijl

donderdag 7 december 2006 ‘Mevrouw, mijne heren….’ Een gesproken column én een praktijkschets van de wereld die brandweer heet. Een mannenwereld die noodgedwongen op zoek is naar vrouwen om de gelederen te versterken. Plaats: Het Kasteel, Groningen Ontvangst: 15.30 uur Sprekers: Marike van Zanten, journalist en auteur van het boek ‘Mevrouw, mijn heren….’ Johan Postma, Commandant Brandweer Leeuwarden Einde: 17.30 uur


39

@Work City Access

@Work Internet

@Work Telefonie

@Work Data

@Work Radio en Televisie

De hele zaak op één lijn U wilt snelheid van handelen. U wilt voordeel halen uit de nieuwste technieken om met uw klanten en relaties in verbinding te komen. U wilt de hele zaak voordelig op één lijn. Dan denkt u aan een breedband glasvezelnetwerk voor data, internet en telefonie. In uw regio maakt u van die gedachte werkelijkheid. Onder de naam @Work introduceert Essent Kabelcom een tijden kostenbesparende breedbandnetwerk. Supersnel, bijzonder betaalbaar en toegankelijk voor alle bedrijven en instellingen*.

Wilt u snel zakendoen en een afspraak met onze accountmanager? Of liever eerst meer informatie? Kijk op www.atwork.nl of bel 0800 – 0620.

@Work is een merk van Essent

* Kijk voor voorwaarden en tarieven op www.atwork.nl.

NoordNieuws. Venster wijd open richting Noordoost Europa

Recommend Documents