Inleiding Onder de vlag van het SNN opereert sinds 2006 Nordconnect, een projectorganisatie die zich bezighoudt met het versterken van contacten en netwerken tussen Noord-Nederland en NoordoostEuropa. De belangrijkste doelgroep hierbij is het noordelijke bedrijfsleven. Nordconnect heeft de taak om ondernemers te wijzen op de kansen die zich voordoen in Noordoost-Europa en probeert daarbij zoveel mogelijk te faciliteren. Binnen de NIOF 2000 regeling was het mogelijk om de export te bevorderen door het in dienst nemen van een exportdeskundige. De NIOF 2008 regeling stimuleert projecten waarbij ondernemingen: • deelnemen aan een beurs in het buitenland; • een marktverkenning laten opstellen van een buitenlandse markt; • een strategisch marketingplan laten opstellen voor het betreden van een buitenlandse markt; • een product laten ontwikkelen welke betrekking heeft op de export naar het buitenland. In dit rapport wordt weergegeven naar welke landen de export is onderzocht en vanuit welke branches er aandacht is voor Noordoost-Europa Er zijn 1000 projecten van de NIOF 2000 regeling geraadpleegd en 224 binnen de NIOF 2008 regeling. De NIOF 2000 regeling liep van 2000 tot 2007 , de NIOF 2008 regeling loopt tot 2012. De aanvragen tot en met 25-02-2011 zijn geraadpleegd.
3
Noordoost-Europa Ruim 44% van de NIOF projecten hebben betrekking op Noordoost-Europa. In figuur 1 staan in totaal 268 projecten die betrekking hebben op de (mogelijke) export naar landen in NoordoostEuropa. Naast deze 283 projecten zijn er nog 283 projecten die naar Duitsland exporteren of willen gaan exporten. Er zijn projecten waarvan niet bekend is op welk land in Noordoost-Europa deze betrekking hebben, in figuur 1 en 2 zijn deze projecten als "niet gespecificeerd" weergegeven.
Noordoost-Europa, NIOF 2000 70
Aantal projecten
60 50 40 30 20 10
rd ee
Ni
et
ge
De
sp
ec
ne
m
ific
ar
nl
ke
an
n
d
en ed
Fi
or w No
Ru
Zw
eg
en
nd sl a
n le
Li
to
Po
uw
en
nd tla Le
Es
t la
nd
0
Figuur 1.
Ongeveer 29% van het totaal van Noordoost-Europa heeft als exportbestemming Scandinavië (Noorwegen, Zweden, Finland en Denemarken). Rusland en Polen zitten samen op ongeveer 16% van het totaal aantal projecten. Noordoost-Europa, NIO F 2008-2010
25
Aantal Projecten
20 15 10 5
Ni et
ge
De
ne
sp ec i fi c e
er
d
ke n ma r
d lan F in
n ed e Zw
or we ge n No
s la nd Ru
le n Po
we n ou Li t
nd tl a Le
Es
tl a nd
0
Figuur 2.
In figuur 2 is Duitsland weggelaten omdat dit meer dan 50% ( 71 van de 146) van de het totaal aantal projecten van de NIOF 2008 regeling betreft.
4
Sectoren Aan de hand van SBI-codes is er een verdeling gemaakt uit welke sectoren de subsidieaanvragers komen en op welke landen hun projecten betrekking hebben.
142 26 82 19 14 3
26 7 23 3 7
1
1
1
7 4 3
2
1
1
2 1
4
6
2
4
18 5
33 10
13 3
46 7
8 4 2 37 3 283 71
Onderzoek en advisering 6 Bouwnijverheid 1 Informatie en communicatie
In tabel 1 staat een overzicht van de projecten gespecificeerd naar sectoren en landen. Uit de tabel is af te lezen vanuit welke sectoren de ondernemingen komen die een subsidieaanvraag hebben gedaan die betrekking heeft op een land in Noordoost-Europa. In de grijze vakken zijn de aantallen van de NIOF 2000 regeling weergeven en in de blanco vakken zijn de aantallen van de NIOF 2008 regeling weergegeven. Opvallend is dat de meeste projecten afkomstig zijn van bedrijven uit de sector industrie en de (groot)handel.
5
Investeringssoort In figuur 3 zijn de investeringsoorten per land in Noordoost-Europa weergeven. Omdat bij de NIOF 2000 dit onderscheid niet is gemaakt, betreffen dit alleen projecten van de NIOF 2008 regeling. Het aantal projecten per land verschilt aanzienlijk, toch is er één overeenkomst. Naar al deze landen zijn marktverkenningen uitgevoerd. Het laten uitvoeren van een marktverkenning is vaak de eerste stap om een buitenlandse markt te betreden. Het laten opstellen van een strategisch marketingplan kan een vervolg zijn op een marktverkenning, de vraag is dan niet of de markt betreden kan worden maar hoe. Bedrijven die een strategisch marketingplan laten opstellen hebben al meer de intentie om deze markt te betreden. Ontwikkelingsprojecten hebben betrekking op producten of diensten die een bedrijf ontwikkelt en wil afzetten in het desbetreffende land. Beursdeelnames zijn niet per se toegespitst op een bepaald land. Beurzen zijn vaak internationaal, bezoekers kunnen overal vandaan komen.
Inve s te rings oorte n Noordoos t-Europa
25
Aantal projecten
20 Ontw ikkelingsproject
15
Strategisch marketingplan Marktverkenning
10
Beursdeelname
5
n le Po
em
en D
N
oo
rd
oo
st
-E
ur
op
a
(n
ie t
ge
sp .
) ar ke n Es tla nd Fi nl an d Le tl a nd Li to uw en N oo rw eg en Zw ed en R us la nd
0
Figuur 3.
Inve s te rings oorte n Duits land
In figuur 3 ontbreekt Duitsland. Het verschil tussen het aantal projecten in Duitsland ten opzichte van de andere landen in Noordoost-Europa is erg groot. In figuur 4 is Duitsland daarom apart weergeven.
Beursbezoeken De NIOF 2008 regeling stelt kosten subsidiabel voor deelname aan een buitenlandse beurs. Er zijn 64 dossiers onderzocht. De meeste beursdeelnames vonden plaats in Europa. Azië is na Europa het werelddeel met de meeste beursdeelnames. In Azië vonden de meeste beursdeelnames plaats in China.
Be s te m m ing be urs de e lnam e s
3% 15%
Europa
7%
A merika A zië Zuid-A merika
75%
Figuur 5.
In Europa is Duitsland veruit de meest favoriete bestemming voor deelname aan een buitenlandse beurs. In Duitsland worden jaarlijks internationale beurzen georganiseerd met bezoekers van over de hele wereld. Be s te m m ing be urs de e lnam e s Noordoos t-Eur opa
9% 11% Duitsland 2%
Denemarken
2%
Overig
4%
Noorw egen Rusland Zw eden 72%
Figuur 6.
7
In figuur 7 is een overzicht gemaakt van de steden waar de beurzen hebben plaatsgevonden.
Beursdeelnames per stad in Noordoost-Europa
Stockholm (ZWE) St. Petersburg (RUS) Oslo (NOO) Neurenberg (DUI) München (DUI) Moskou (RUS) Leer (DUI) Kopenhagen (DEN) Keulen (DUI) Hannover (DUI) Hamburg (DUI) Göteborg (ZWE) Frankfurt (DUI) Essen (DUI) Düsseldorf (DUI) Dresden (DUI) Dortmund (DUI) Bremen (DUI) Berne OT Neuenkoop (DUI) Berlijn (DUI)
