Nominatie Nationaal Icoon 2014
1
––
Nominatie Nationaal Icoon 2014
2
Startersbeurs is een initiatief van FNV Jong “We zagen steeds meer vacatures voorbij komen waarbij voor startersfuncties al enkele jaren werkervaring was vereist. En er was geen makkelijke manier om werkervaring op te doen. De Startersbeurs doorbreekt die cyclus op effectieve wijze, daarom heeft FNV Jong die ook mede ontwikkeld. Daarnaast worden veel vacatures niet zozeer via solliciaties, maar via het netwerk ingevuld. De Startersbeurs blijkt ook effectief in die zin. Aangezien het zorgt voor een voet tussen de deur, wat een stevig voordeel is in de vacaturejacht.” Robbert Coenmans voorzitter FNV Jong
CNV Jongeren “Iedereen zit met de handen in het haar om de hoge jeugdwerkloosheid. Niemand heeft er baat bij dat jongeren aan de zijlijn staan. De Startersbeurs is eenvoudig, en activerend. Het is een goede manier om vanuit het onderwijs je eerste stappen op de arbeidsmarkt te zetten.”
Michiel J. Hietkamp voorzitter CNV Jongeren
Nominatie Nationaal Icoon 2014
3
Startersbeurs is een initiatief van Tilburg University Law School “De Startersbeurs is opgezet vanuit het besef dat de huidige jongeren het menselijk kapitaal vertegenwoordigen dat de komende 45 jaar de Europese economieën moet dragen. Daarom mogen we jongeren niet op de reservebank laten zitten. Hun toekomst is onze toekomst.”
Ton Wilthagen Hoogleraar Arbeidsmarkt Tilburg University
Gemeente Tilburg “In 1 jaar tijd zijn in de regio Midden-Brabant meer dan 200 Startersbeurzen uitgegeven aan jongeren. Dat zijn cijfers waar we trots op mogen zijn. De gevolgen van jeugdwerkloosheid zijn op individueel niveau ingrijpend. Een slechte start, frustratie, verlies aan zelfvertrouwen. Met de Startersbeurs wordt de kans op het vinden van werk vergroot en geven we jongeren perspectief.”
Erik de Ridder Wethouder Gemeente Tilburg
Nominatie Nationaal Icoon 2014
4
Wat is de Startersbeurs? Jeugdwerkloosheid is momenteel een van de grootste sociale en economische problemen waarmee Europa wordt geconfronteerd. Gemiddeld is een kwart van de Europese jongeren werkloos, met uitschieters in de zuidelijke landen, naar meer dan de helft. In Nederland is 1 op de 6 à 7 jongeren werkloos. In totaal gaat het in Europa ruim 5 miljoen jongeren tussen de 15 en 25 jaar, waarbij de vele jongeren met tijdelijke en onzekere baantjes en de jongeren die zich niet (meer) melden bij de instanties (de zogenoemde NEETs: jongeren Not in Employment Education or Training), niet zijn meegeteld. Het project Startersbeurs (www.startersbeurs.nu) is opgezet door Tilburg University (Ton Wilthagen), FNV Jong, CNV Jongeren, de gemeente Tilburg en werkgevers om jongeren een kickstart te geven op de arbeidsmarkt. Dit project is gebaseerd op door onderzoek verkregen wetenschappelijke inzichten en daarmee een vorm van kennisvalorisatie. Uit dit onderzoek komt naar voren dat een gebrek aan werkervaring en een beperkt netwerk met betrekking tot het bedrijfsleven het voor jongeren extra moeilijk maken om hun weg te vinden naar en op een toch al ruime arbeidsmarkt. De bedoeling van het initiatief was om in korte tijd en met een pro-actieve en positieve insteek tot een concrete maatregel te komen die jongeren een beter perspectief biedt.
Nominatie Nationaal Icoon 2014
5
De Startersbeurs past uitstekend in de Europese afspraken die op 22 april 2013 zijn gemaakt tussen de Europese lidstaten en de Europese Commissie om te komen tot een Jeugdgarantie (JG) stelsel (Youth Guarantee). De afspraak is dat alle landen overgaan tot een structurele hervorming van het arbeidsmarktstelsel met als doel dat jongeren na vier maanden van werkloosheid/van school zijn een kwalitatief goed aanbod krijgen van óf werk, óf een vervolgopleiding, óf een leerwerk/stage-plaats dan wel een traineeship. Voorts is in de regio Midden-Brabant de Startersbeurs een onderdeel geworden van een bredere ambitie om te komen tot de eerste ‘jeugdwerkloosheidvrije zone’, een doelstelling die onderdeel uitmaakt van een social innovation agenda, die op 18 maart j.l. is ondertekend in het bijzijn van koningin Máxima. De koningin heeft die dag ook zelf gesprek gevoerd met jongeren die een Starterbeurs hebben of hebben gehad, alsmede met werkgevers en heeft zich uitgebreid laten informeren over het project. Door een uniek samenwerkingsverband is een innovatief concept ontwikkeld waar alle partijen baat bij hebben. Voor de Startersbeurs kandidaat betekent dit dat hij/ zij binnen het bedrijfsleven zes maanden werkervaring kan opdoen en werkt aan het verder opbouwen van het CV en aan netwerkcontacten. Tevens wordt geld ‘gespaard’ om een training of opleiding te volgen om de competenties verder te ontwikkelen. De werkgever krijgt toegang tot nieuwe kennis en expertise en maakt kennis met gemotiveerde jongeren, waarbij de financiële lasten laag zijn en zonder dat de eis wordt gesteld dat de jongeren na afloop in dienst moet worden genomen. Voor de overheid houdt de Startersbeurs in dat aan structurele hervorming van het arbeidsmarktstelsel wordt gewerkt en dat heel direct aan bijstandspreventie wordt bijgedragen. Inmiddels is het concept ‘Startersbeurs’ landelijk overgenomen door 120 gemeenten en hebben 27 gemeenten het in overweging genomen om dit te gaan toepassen. Daarnaast heeft Europa interesse getoond om het binnen Europees verband in te gaan voeren. In Nederland hebben reeds 1067 jongeren gebruik gemaakt van de startersbeurs, waarvan inmiddels 50% een regulier betaalde baan heeft gevonden. Ten slotte is momenteel een variant voor oudere werkzoekende in ontwikkeling, naar analogie van de Startersbeurs: de Meesterbeurs.
Nominatie Nationaal Icoon 2014
6
Waarom is de Startersbeurs uniek? Het project Startersbeurs is uniek, zowel wat betreft de gevolgde aanpak als wat betreft de inhoud en de impact. Het project kent een bottom up benadering. Het idee is bedacht door een wetenschapper (Wilthagen) als een vorm van kennisvalorisatie. Dit gebeurde buiten enige voorgegeven structuur of opdracht. Aanleiding was de snel stijgende jeudwerkloosheid en de constatering dat op dat moment landelijke en lokale partijen nog maar beperkt acteerden op dat terrein (hetgeen o.a. te maken had met de val van het vorige kabinet, de demissionaire periode en de lange formatieperiode, de door de crisis beperkte middelen, maar ook met het uitblijven van het antwoord dan wel visie op de vraag wat er dan mogelijk zou kunnen worden ondernomen tegen die doorstijgende werkloosheid). Vervolgens werd contact gezocht, op basis van reeds bestaande goede contacten met maatschappelijke partijen, namelijk de jongerenbonden van FNV en CNV. Deze bonden maakten zich intussen zorgen over de groei van het aantal ongeregelde en onbetaalde stages dat werkzoekende jongeren uit nood accepteerden. Samen met deze jongerenvakbonden werd de idee van de Startersbeurs voor het opdoen van de broodnodige werkervaring – naar analogie van de studiebeurs die jongeren kunnen krijgen als ze studeren – in zeer korte tijd uitgewerkt. Kort daarna werd in gesprek gegaan met een gemeente – in casu de gemeente Tilburg – om te bezien of het vanuit gemeentelijke perspectief opportuun en wenselijk zou zijn om zo’n nieuw arbeidsmarktinstrument te lanceren. De gemeente Tilburg was enthousiast en heeft met veel bestuurlijke durf en innovatievermogen de regeling verder mee uitgewerkt.
Nominatie Nationaal Icoon 2014
7
Allerlei concrete vraagstukken moesten worden opgelost: juridisch, financieel en organisatorisch. Ook de gemeente Rotterdam meldde zich vervolgens en sloot zich aan bij het iniatief in deze uitwerkfase. Al met al is de gevolgde aanpak een (school)voorbeeld van wat door de Adviesraad Wetenschap en Technologiebeleid als “social innovation” wordt omschreven: het toevoegen van waarde aan maatschappelijke producten, diensten of processen in nauwe samenwerking met de eindgebruikers. De partijen die elkaar bottom up vonden zijn te zien als vertegenwoordigers van de zogenoemde Triple Helix oftewel de drie O’s: onderwijs- en kennisinstellingen (Tilburg University), ondernemingen en organisaties (de jongerenvakbonden) en de (lokale) overheid. Innovatief is ook dat – met de inzet van het bedrijf de Funding Groep – het gehele aanmeld- en registratieproces van de Startersbeurs volledig is gedigitaliseerd (via www.startersbeurs.nu), waardoor snelheid wordt geboden en administratieve lasten uiterst beperkt zijn, met behoud van controle- en verificatiemogelijkheden. Inhoudelijk is het project innovatief omdat er in Nederland tot dusverre geen regeling bestond voor het opdoen van werkervaring (leren én werken) voor afgestudeerde, werkzoekende jongeren. De insteek is ook innovatief omdat jongeren in positieve zin worden gestimuleerd om ook zelf initiatief te nemen en op zoek te gaan naar een bedrijf dat men hen een Startersbeurs wil aanvragen, naast de mogelijkheid om te reageren op de Startersvacatures via www.startersbeurs.nu Verder is door een andere Tilburgse onderzoeker (Ronald Lievens, promovendus van Wilthagen) een competentietest ontwikkeld die is ingebouwd in de Startersbeurs-aanvraagprocedure. Hiermee kunnen de startende jongere en de werkgever samen bepalen aan welke specifieke competentie in de werkervaringsperiode zal worden gewerkt. Aan het eind van de periode wordt de competentietest herhaald en ontvangt de jongeren een ervaringscertificaat dat hij of zij kan toevoegen aan zijn of haar c.v. De Startersbeurs zal vooral leiden tot een betere overgang van school/studie naar werk, met minder kans op (langdurige) werkloosheid onder jongeren. Ook zal de innovatie binnen bedrijven worden gestimuleerd omdat goed geschoolde en gemotiveerde jongeren ook in een slechte economische situatie en ruime arbeidsmarkt instromen in bedrijven. Daarmee wordt voorkomen dat – bij gesprek aan nieuwe instroom van jongeren – bedrijven “stilstaand water” worden. Voorkomen wordt ook dat de investeringen die
Nominatie Nationaal Icoon 2014
8
maatschappelijk en door jongeren zelf zijn gedaan opleidingen en studies teloorgaan, zoals ook de kosten van bijstands- en (in mindere mate) werkloosheidsuitkeringen in positieve zin worden beinvloed. Nog breder wordt tegengegaan dat jongeren vertrouwen in de samenleving verliezen, passief en apathisch worden, “ondergronds” gaan en op andere wijze proberen aan geld te komen. Dit is allemaal maatschappelijke winst. Door de Startersbeurs verder uit te rollen in Nederland en in andere landen, kan Nederland zijn reputatie als innovatief en aantrekkelijk land op het terrein van arbeidsmarktbeleid verder verstevigen. Wellicht kan ondersteuning worden geboden bij het helpen invoeren van de Startersbeurs, waarbij een financiële tegemoetkoming mogelijk is.
Nominatie Nationaal Icoon 2014
9
Nominatie Nationaal Icoon 2014
10
Nominatie Nationaal Icoon 2014
11
Nominatie Nationaal Icoon 2014
12
Startersbeurs website & media links
Startersbeurs Ton Wilthagen genomineerd voor Nationaal Icoon 2014 http://www.youtube.com/watch?v=lc-4mUrF0mk Startersbeurs - aanmeldingsprocedure http://www.youtube.com/watch?v=BCo78r9iDX0
Nominatie Nationaal Icoon 2014
13
Jongerenpanel voor startersbeurs http://www.youtube.com/watch?v=bx0pnNZ6jAc Betere kansen voor werkloze jongeren met de startersbeurs http://www.youtube.com/watch?v=PQ9TaoRFDDM Vlog Ineke aan het werk via Startersbeurs Drechtsteden http://www.youtube.com/watch?v=yNFpPrwR5I0 Vlog Leandro aan het werk via Startersbeurs Drechtsteden http://www.youtube.com/watch?v=liCg9Sx_9IU Startersbeurs Tilburg http://www.youtube.com/watch?v=FW4Q4jLrcF8 Startersbeurs Rotterdam http://www.youtube.com/watch?v=1E0XjPdfBfo Startersbeurs Sophie http://www.youtube.com/watch?v=vUVmq0JwpeQ Startersbeurs Lelystad http://www.youtube.com/watch?v=HYh5yCMb3h0 100ste startersbeurs in de regio Nijmegen http://www.youtube.com/watch?v=1U8XoONOs0E Startersbeurs oproep Auke Blaauwbroek http://www.youtube.com/watch?v=JT_8Dkdg8Cs PvdA wil met startersbeurs jongeren aan werkervaring helpen http://www.youtube.com/watch?v=SzT7cKXVlbo Startersbeurs ’s-Hertogenbosch http://www.youtube.com/watch?v=HyaDTCrmRWQ Jeugdwerkloosheid blijft oplopen – Nieuwsuur http://nieuwsuur.nl/video/524788-jeugdwerkloosheid-blijft-oplopen.html. Zo vond zij haar droombaan http://www.youtube.com/watch?v=40N1Q-hM9Co Ton Wilthagen over jeugdwerkloosheid http://www.youtube.com/watch?v=TMgZ_FEqO6Y
Nominatie Nationaal Icoon 2014
14
Nominatie Nationaal Icoon 2014
15
Nominatie Nationaal Icoon 2014
16