NOLLEN KROCHTEN BLINKEN Duintoponiemen tussen Wijk aan Zee en Camperduin Frits David Zeiler 1995
~
De kustduinen, een rijkvoorziene leemte De Nederlandse kustduinen vormen, historiografisch gezien, een terra incognita. Het lijkt wel of degenen, die zich bezig houden met de geschiedenis van dorpen, steden en landschappen in de buurt van de Noordzee al even weinig greep op deze zandheuvels kunnen krijgen als de tekstschrijver van het oude Burgerlijk Wetboek (1). Het baanbrekende werk van De Cock over Kennemerland bijvoorbeeld behandelt de oude duinen, de strandvlakten en de veenontginningen vrijwel uitputtend, maar laat het jonge duinlandschap links liggen (2). Nu moet te zijner verdediging worden gezegd, dat het geomorfologisch en bodemkundig onderzoek van de duinen op het moment dat hij zijn studie afrondde, nog maar net op gang was gekomen, en dat niemand nog maar de geringste voorstelling had van de omvang en dynamiek van de laatmiddeleeuwse duinvorming. Ook het eerste en tot dusverre enige boek dat aan de geschiedenis van de duinen zelf is gewijd, Jelles' historisch overzicht van het huidige Noordhollands Duinreservaat, moest over de periode vóór 1600 noodzakelijkerwijs vaag _en algemeen blijven. Pas in 1970 zou immers het basale artikel van Jelgersma c.s. worden gepubliceerd, waarin het proces van jonge duinvorming in grote lijnen kon worden weergegeven. Ook sedertdien is er overigens door beroeps- en amateurhistorici maar spaarzaam gebruik gemaakt van deze nieuwe kennis. Alleen Rentenaar heeft zich serieus met de vroege geschiedenis van de duinen als zelfstandige eenheid beziggehouden, maar tot zijn lang verbeide overzichtswerk is het uiteindelijk evenmin gekomen. De grootste kenner van de geschiedenis van het kustgebied, de geograaf Schoor!, heeft zich voornamelijk gericht op het Noordhollandse waddengebied, dat eertijds bij de Zijpe begon. Een vergelijkbare intensieve en ingenieuze speurtocht naar het wedervaren van het 'vasteland' is nog door niemand ondernomen. Een poging van de gerenommeerde amateurarcheoloog Diederik, om het werk van De Cock met de nieuwverworven inzichten van de laatste dertig jaar aan te vullen, is op een mislukking uitgelopen. Misschien kwam dit mede, omdat ook hij zich niet heeft willen inlaten met het gebied, dat na 1200 door de zandstormen aan het zicht is onttrokken maar juist in de vroege middeleeuwen een integraal onderdeel vormde van een der kerngebieden van het graafschap 'Vriesland'. Merkwaardig genoeg laten ook waterstaatshistorici de duinen voor wat ze zijn, terwijl de aanwezigheid ervan als kustbarrière alsmede het feit, dat zij nogal wat kwel (duinval) aan het achterland afgeven, voor de hydrografie van geheel Holland van essentieel belang moeten worden geacht. Vanuit de beroepsarcheologie lijkt de aarzeling wat te verminderen, getuige de onlangs gepubliceerde archeologische kaart van Holland's Noorderkwartier, waarop aanzetten tot een reconstructie worden gegeven van het vroegmiddeleeuwse kustlandschap vóór de grote verstuivingen. Met dat alles is het verzamelen van duintoponiemen een hachelijke zaak. In de eerste plaats is het pionierswerk van een aanzienlijke omvang. Verschillenden zijn eraan begonnen, maar niemand heeft het ooit afgemaakt, laat staan gepubliceerd. In de tweede plaats is het materiaal buitengewoon divers. Er zijn lijsten met 'uit de volksmond' opgetekende namen (inclusief volksetymologische verklaringen over zoekgeraakte bakkers), kaarten uit vrijwel alle perioden van de cartografie, veldnameninventarisaties en historisch-kadastrale gegevens met betrekking tot de binnenduinrand, losse gegevens uit transportakten, verpondingsregisters en molenboekjes, en last but not least de werkelijk oude toponiemen uit het kustgebied zoals die in het Lexicon van Künzel c.s. bijeen zijn gebracht. Hoe en wat te kiezen? Het verzoek van n.v. PWN waterleidingbedrijf Noord-Holland, om met dit verzamelen een begin te maken, heeft geleid tot het formuleren van een aantal uitgangspunten. Deze zijn tijdens het onderzoek hier en daar wat bijgesteld, maar niet wezenlijk veranderd. We zullen deze nu allereerst behandelen.
1
Tijd en ruimte De aanvankelijke opdracht sprak van veldnamen, d.w.z. namen van en in het terrein. Dit bleek om verschillende redenen een te beperkt begrip. In de eerste plaats is het vroege namenmateriaal dermate gering van omvang, dat elk toponiem iets over de vroegere landschappelijke situatie kan zeggen en dus van belang moet worden geacht. Als voorbeeld moge de plaatsnaam Arem dienen, die we volgens Rentenaar in het zuidwesten van de Egmonder duinen moeten localiseren en die door hem wordt afgeleid uit haar, begroeide heuvel. Deze naam is alleen uit een aantal schriftelijke bronnen bekend en zal, ook al zegt hij veel over de landschapsgeschiedenis, uit de twintigste-eeuwse volksmond niet meer worden gehoord. In de tweede plaats kunnen namen in hun onderlinge samenhang vaak veel beter worden begrepen. Een voorbeeld daarvan is de (water)naam Mare, die we zowel in historische bronnen als op de huidige topografische kaarten in allerlei gedaanten aantreffen in het gebied tussen Heemskerk en Castricum. Deze vermeldingen bieden zowel in hun samenhang als in combinatie met bodemkundige en historisch-geografische gegevens de mogelijkheid, het vroegmiddeleeuwse landschap ter plaatse op een redelijk betrouwbare wijze te reconstrueren. Daarmee is tegelijkertijd nog een derde reden gegeven om meer dan alleen pure veldnamen in het onderzoek te betrekken, nl. de relatie tussen duingebied en achterland. Wanneer we in ogenschouw nemen, dat de jonge duinvorming zich in historische tijd heeft afgespeeld, en dat ze een aanzienlijk deel van het bewoonde en bebouwde land uit de periode 700-1200 heeft overdekt, is het niet meer dan logisch om de binnenduinrand integraal bij het onderzoek te betrekken. Daarbij moeten wel enige beperkingen worden gesteld, zowel in ruimte als in tijd. Wat het duingebied betreft- globaal gesproken het Noordhollands Duinreservaat, inclusief de Duinen van Six en het duingedeelte van het Bergerbos, en de Staatsduinen - zijn in beginsel alle namen opgenomen. Daarbij is geen onderscheid gemaakt tussen oude en moderne namen en al evenmin tussen 'echte' namen en soortnamen als 'pompstation' en 'blinker'. De laatste kunnen immers op den duur tot toponiemen worden, of hun functie op de omgeving overdragen, zoals uit de vele 'kaapduinen' en 'baaknollen' wel zal blijken. De enige beperking is gemaakt waar het de bebouwde kommen van Egmond aan Zee en Bergen aan Zee betreft (Wijk aan Zee viel net buiten het onderzoeksgebied). Hiervan zijn alleen een paar zeer typerende terreinnamen zoals Torensduin en Engelse Veld opgenomen. Ten aanzien van de binnenduinrand zijn de criteria nog wat verscherpt. Alleen het Bergerbos is, als enig oud en omvangrijk bosgebied met tal van relatief ongeschonden landschapselementen, integraal behandeld. Voor het overige zijn opgenomen: alle toponiemen van vóór 1200; alle namen van wegen en dijken zoals die vóór ca. 1920 bestonden; alle nederzettings- en huisnamen, voorzover ze op de geraadpleegde kaarten werden aangetroffen; alle min of meer natuurlijke landschapselementen, zoals beken en duinrellen, bosjes, nollengrond, resten van veen- en broekland, percelen waarvan de naam wijst op een specifieke begroeiing (Elstweyd, Geylcroften) of gesteldheid (de Tichels, de Wiert); en tenslotte enkele grotere landschappelijke eenheden zoals polders. Dit namenmateriaal is steeds aan de hand van de algemene overzichtskaarten verzameld, echter met uitzondering van de Egmonden, waar dankbaar gebruik kon worden gemaakt van de heldere schetskaartjes uit het Historisch Kadaster van W.J. van den Berg. Als oostgrens zijn voor de verschillende gemeenten de volgende lijnen aangehouden: -in Heemskerk de Kuijckers Weg en de Neksloot; - in Egmond het Zuiderdijkje, de Hoge Dijk en de Lage of Krommedijk; 2
-in Bergen de Duinvalsloot, het Wiertdijkje en het Verlengde Nesdijkje, de Meerweg-Maesdammerlaan-Renbaanlaan, het Van Reenenpark en de Vinkenkrocht, de Duinweg; -in Castricum en Schoor! zijn alleen de kernen van de buurschappen en de aan de duinvoet grenzende landschapselementen opgenomen.
Verzameling en weergave van het materiaal Het namenmateriaal is in de eerste plaats verzameld vanaf een aantal overzichtskaarten. Hiervan moeten met name de kaart van het Hoogheemraadschap der Uitwaterende Sluizen (eerste druk 1680, heruitgave 1745) en de topografische kaarten (1:50.000 uit 1857, 1:25.000 uit 1983) worden genoemd. Deze munten uit in nauwkeurigheid en gedetailleerdheid. De kaart van US is de eerste, die ook het Noordhollandse duingebied op een betrouwbare manier afbeeldt; eerdere kaarten van het Noorderkwartier, zoals die vansGrootenen Beeldsnijder, laten het als een conglomeraat van zandheuvels zien zonder enig verschil tussen zee- of binnenduin en tussen noord en zuid. Laatstgenoemde kaart levert overigens één duintoponiem op: het Swarte velt onder Schoor!. Deze algemene kaartbronnen kunnen op verschillende manieren worden aangevuld. Daarvan behoren de beide kaarten van het duingebied bij Heemskerk en Castricum tot de belangrijkste, temeer omdat ze relatief vroeg zijn en, misschien gebruikmakend van ouder materiaal, een glimp weergeven van het laatmiddeleeuwse landschap. De ene kaart is gesigneerd en gedateerd: G.T. Langendijck, 1614, al gaat het om een laat-18de eeuwse copie waarop in de weergave van de namen nogal wat slordigheden voorkomen. De andere kaart is anoniem en oogt archaïscher, maar moet uit vrijwel dezelfde tijd dateren. We hebben hem gesteld op ca 1612; terminus post quem is de nieuwe naam van het huis te Heemskerk, Marquette, terminus ante quem is de waarschijnlijk in 1613 gegraven Hoepbeek Wat dit laatste betreft, zowel het feit dàt deze duinbeek van menselijke oorsprong is als de datering ervan, was een vermoeden dat al tijdens het vergelijken van de verschillende 17de eeuwse kaarten rees, maar pas door een toevallige ontdekking kon worden bevestigd (3). De meeste andere dorpen zijn voorzien van wat jonger materiaal. Voor Castricum beschikken we over de kaart van Rollerus uit 1737, fraai maar wat betreft de duinen niet zeer gedetailleerd. Wat Egmond aangaat geeft de kaart van Zoutman uit 1665 voorallandschappelijke informatie over de binnenduinrand. Overigens is het historische materiaal van na 1600 op voorbeeldige wijze door Van den Berg in zijn reeds genoemde kadaster bijeengebracht. De kaart van Dou, uitgegeven door Blaeu, van de heerlijkheid Bergen uit omstreeks 1660 is ook nu weer een onuitputtelijke bron gebleken, zeker waar het gaat om reminiscenties aan situaties in het duin in de eeuwen daarvóór. Wat Schoor! betreft ontbreken helaas gedetailleerde kaarten van vóór 1900. Het materiaal van nà die tijd is echter dermate overvloedig, dat ook dit noordelijkste deel van de duinen tussen Wijk aan Zee en Camperduin volop in de inventarisatie en interpretatie kon worden betrokken. Overigens bewezen ook de vroege toeristenkaarten van de Berger duinen goede diensten. Het verzamelde materiaal is vervolgens aangevuld met gegevens uit de regionaalhistorische literatuur en informatie van verschillende terzake kundigen. Onder hen moet allereerst de reeds genoemde R. Rentenaar te Amsterdam worden vermeld, die niet alleen wees op een aantal moeilijk vindbare vakpublicaties, maar ook zijn eigen fichemateriaal ter beschikking stelde en zijn deskundig licht liet schijnen over de voorlopige namenlijsten en 3
de daarbij opgevoerde interpretaties. Voorts werd belangrijk aanvullend materiaal ontvangen van de heren H. Kranendonk over Heemskerk, E. Mooij (via R. Roos) over Castricum, F. Zeiler over Bergen enK. van Lienen (en via hem H.J. Snip) over Schoorl. Daarmee is voor deze gemeenten ook een groot deel van de nog in de volksmond bekende namen vastgelegd. Het materiaal is als volgt verwerkt. Elk van de vijf gemeenten is verdeeld in twee paragrafen: a waarin het eigenlijke duingebied wordt behandeld, b waarin de namen van de binnenduinrand worden_gegeven. De volgorde is alfabetisch in lexicografische zin, wat inhoudt dat de letter ij als i + j wordt beschouwd en dus onder de i is te vinden. Er is niet gestreefd naar een uniformering van de spelling. ·-Daarvoor bleken de verschillen te groot en in sommige gevallen te veelzeggend. Niet alleen de H-inde vroegste vermeldingen van de naam Arem kan ons op een spoor brengen! Er is evenwel één uitzondering gemaakt, nl. bij de spelling van de veelvuldig voorkomend bijvoeglijke naamwoorden, afgeleid van toponiemen op -urn. Hierover bestaat onder regionaalhistorisch geïnteresseerden al jaren discussie. De vraag is kortweg, of men Bakkumer of Bakkummer dient te schrijven. Het eerste is in Noord-Holland gebruikelijk, maar wordt op rijksniveau - bijvoorbeeld bij de Topografische Dienst -niet nagevolgd. In feite gaat het om een schrijfwijze zoals die ook in Friesland wordt gebezigd en die lijkt te zijn ingegeven door de weergave van de Friese uitspraak, al ligt het probleem ingewikkelder dan het hier kan worden geschetst (4). In dit rapport is over het algemeen de traditionele Noordhollandse spelling met één m aangehouden. Achter ieder toponiem in de lijsten zijn in beginsel vier soorten gegevens vermeld. Onder 1 vindt men de relevante vermeldingen, vaak de oudste en altijd de varianten. De bronnen zijn daarbij verkort weergegeven; de volledige verwijzing is te vinden in de lijst van kaartbronnen of in de algemene lij st van afkortingen. Onder 2 vindt men de omschrijving van de ligging van de zo genoemde plek. Onder 3 wordt een interpretatie gegeven of een poging daartoe gedaan. Voorzover niet naar specifieke literatuur wordt verwezen of zegslieden worden aangehaald, zijn deze interpretaties voor verantwoording van de samensteller. Deze literatuur en eventuele andere bijzonderheden vindt men tenslotte onder de 4. Er is naar gestreefd zoveel mogelijk kruisverwijzingen op te nemen, zodat niet alleen verschillende namen van eenzelfde complex (zoals de herinneringen aan de Mare) maar ook overeenkomstige namen (zoals de Russenbergen en andere herinneringen aan 1799) met elkaar kunnen worden vergeleken. Zeer afwijkende spellingen (De Caeg - De Kaag) zijn beide in de lijst opgenomen en verwijzen eveneens naar elkaar.
Interpretatie van het materiaal Wanneer men de meer dan 1200 (5) verzamelde namen overziet, vallen zowel de overeenkomsten als de verschillen op. Rentenaar heeft in een van zijn vroegste artikelen al eens gewezen op de regionale verschillen in het gebruik van soortnamen en naamscombinaties. Zo zijn de in het hedendaags taalgebruik algemeen gebezigde begrippen als pan en duinrel vrijwel niet in het gebied benoorden Wijk aan Zee vertegenwoordigd; van het eerste troffen we er drie aan, van het tweede slechts twee. Blink en blinkerd daarentegen vonden we vrijwel alleen benoorden Egmond. De benaming vlak voor een duinvallei schijnt in oorsprong Noordhollands te zijn, maar zich in de loop der eeuwen enigszins ten koste van veld te hebben uitgebreid. Het woord kroft of krocht komt overallangs de binnenduinrand voor, maar wordt onder Heemskerk en Castricum ook gebruikt voor akkertjes in de duinen; dat zegt wellicht iets over de ouderdom daarvan. De aanduiding nol, in het huidige spraakgebruik gebezigd voor lage duintjes op de geestgronden, blijkt in het gehele gebied 4
mede te zijn gebruikt voor ronde toppen in het eigenlijke duin. In het achterland komen locale eigenaardigheden nog sterker tot hun recht. Zo kennen Heemskerk en Castricum de cie en wellicht zee voor afwateringssloot, spreekt men onder Noord- en Zuid-Wimmenurn over duinvalsloot en betitelen de dorpen Schoorl en Groet hun weteringen als moor. Een aantal van deze begrippen is hieronder in een aparte verklarende woordenlijst opgenomen. De meeste toponiemen zijn samengesteld met een tweede substantief, een adjectief of beide; zelfs als een begrip in zijn wijde omgeving uniek is, voorziet men het toch graag van een nadere aanduiding. Zo werd bijvoorbeeld de Nok tot Schoorlse Nok en heeft men de cies onder Heemskerk moeten onderscheiden in een Grote en een Kleine of Luttik Cie. Ofschoon ze niet zijn geteld, moeten de vogelnamen de grootste categorie onder de duintoponiemen vormen. Het vernoemen van kneutjes of nachtegalen is niet iets van romantische geesten uit de late 19de of 20ste eeuw; het blijkt van alle tijden. Nu was de liefde voor gevogelte in vroeger perioden bepaald niet onbaatzuchtig, want op de meeste soorten werd gejaagd. Vogelwaters, ganzevelden en meeuwenlekken kunnen dus in oorsprong jachtterreinen zijn geweest (waarbij we ons niet moeten verbazen over het feit dat 'marels-' grutto's kunnen zijn en uilen via 'huijlers' tot zwanen kuÏmen worden getransformeerd). Waar water was, en dat was blijkbaar bijna overal in het nog niet van pompstations voorziene duin, konden bovendien vogel-of eendenkooien worden aangelegd. Waarschijnlijk ontlenen ook de waterstallen op de grens van Castricum en Heemskerk daaraan hun naam, al is dat iets wat nader zou moeten worden uitgezocht (er ligt hier in het terrein nog het restant van zo'n kooi). In combinatie met het woord veld kan trouwens gedacht worden aan een jachtterrein. Dat zou omgekeerd een interpretatie versterken van het Egmondse Vossendal als 'duinvallei waar roodbruine paarden werden geweid' - in plaats van 'plek waar op vossen werd gejaagd'. Met die hippische vossen zijn we bij de namen beland, die duiden op agrarische activiteit in de duinen. Deze zijn wat betreft de noordelijke helft van het onderzochte gebied over het algemeen niet ouder dan de 19de eeuw, zulks met uitzondering van de 'sHeerenweide en Bokkenweide in de Verbrande Pan-vallei. De akkertjes in de Schoorlse duinen, met vertederende namen als 'Bas z'n tuintje', reiken soms tamelijk ver westwaarts, doch over de ouderdom ervan is nagenoeg niets bekend. Anders ligt dit bij het duin bezuiden Egmond aan Zee. Daar vinden we zowel in de namen als op de vroegste kaarten sporen van een vrij intensieve duincultivering, bijvoorbeeld op de Kaag benoorden Wijk aan Zee en de Knor onder Bakkum, beide namen die associaties oproepen met aan het water gelegen laagland. De ouderdom van duinboerderijen als Berwout, de Kweekerij (achter het huidige Fochteloo) en de Vlotter is onbekend, maar deze zou verder kunnen teruggaan dan de vroege 17de eeuw. Dit houdt overigens niet in, dat de namen waarmee zij worden aangeduid even oud zijn. De onderneming van de heer van Marquette ten behoeve van de ontwatering van de Castricumeren Bakkumer duinen in of kort voor 1613, waaraan wij de Hoepbeek danken, is zeker niet als werkverschaffing of 'Lustgrabung' uitgevoerd. De Brabantse Landbouw heeft dus anderhalve eeuw eerder een voorganger gehad en deze zal mogelijk eveneens hebben teruggegrepen op een oudere traditie. We raken hier aan een buitengewoon interessante materie, die van de dynamiek van de duinvorming en de wisselwerking daarbij tussen mens en natuur. Enerzijds weten we, dat het kustgebied al meer dan duizend jaar last heeft van stuifzand - het verhaal over het met overstuiving bedreigde graf van de H. Adalbertus kan als authentiek worden beschouwd - anderzijds is het stuiven op veel plaatsen tot het begin van de 20ste eeuw doorgegaan. Het dichtstuiven van het Schulpslag onder Bergen als gevolg van de gevechten van 1799, door betrouwbare ooggetuigen gedocumenteerd, zegt iets over die voortdurende dynamiek. Rentenaar heeft Arem uit het zand in de buurt van het Vogelwater te voorschijn geredeneerd; met veel later verdwenen nederzettingen als Driehuizen en
5
Zevenhuizen op het Uilenvangersvlak en vooral de dorpen Oudburg en Hargen moet dit ook mogelijk zijn. Wat het laatste dorp betreft, alleen al het feit dat het met Camp tot Schoorl behoorde en in het begin van de 15de eeuw niet aan het van Petten afgescheiden Groet werd toegewezen, zegt al iets over de loop van de toenmalige binnenduinrand; deze moet veel meer naar het zuidwesten hebben gelegen. Dat brengt ons op de echte bewoning in het duin: de dorpen 'op' zee. Wijk aan Zee en Egmond aan Zee zijn in de late middeleeuwen ontstaan, midden in de periode van de jonge duinvorming. Ook de slagen van Zuid-Bakkum, Bergen en Hargen dateren uit die tijd; dat aan het eind daarvan in de 20ste eeuw badplaatsen zijn ontstaan en dat de duinsporen tot verharde zeewegen zijn geworden, is derhalve geen toeval. Egmond aan Zee ligt mogelijk aan een dichtgestoven zeegat, waarvan het gebied de Tichels het uiteinde aan de landzijde kan zijn; dit is opgevuld met jonge klei, die voor de steenbakkerij kon worden gebruikt (en naar verluid ten behoeve van het Slot op den Hoef). De Roosloot, de oude grens tussen Wimmenurn en Bergen, is een geul in de strandvlakte ten zuidwesten van de stroomwal Bergen-Schoorl; het bestaan ervan is zowel bodemkundig als toponymisch aangetoond. Hetzelfde geldt voor de reeds behandelde Mare tussen Castricum en Heemskerk. Deze vond zijn vervolg in de Hoepvallei en sloot ter hoogte van de huidige Zeeweg mogelijk aan op het verlengde van de Limmervaart. Een aantal toponiemen terplaatse -Zandgors, Glop, Zeeduinzou op een vroegere doorgang kunnen wijzen. Hoewel het bestaan van een of meer slufters ter hoogte van Wijk aan Zee mag worden verondersteld, zijn de naamkundige aanwijzingen hier het zwakst, ondanks de reeds vermelde Kaag. Het beeld bij Hargen aan Zee is daarentegen overduidelijk: hier liggen het Oude en Nieuwe Schuitegat en de Tjalkshoek. Een schuitegat is een algemeen begrip voor een slufter, waarin schepen hun toevlucht konden zoeken bij noodweer, of waar ze door de sterke wind juist in werden geblazen. De betreffende duinvalleien onder Hargen hebben een bij deze omstandigheid fraai passende zuidwest-noordoost ligging. Ze vormen een uitdaging om de morfologie van de duinen ooit aan een gedetailleerder historisch-geografisch onderzoek te onderwerpen. Met de schuitegaten - en namen die van gestrande schepen afkomstig zijn, zoals de Jean Bartsblink en wellicht de Soeckebacker - komen we bij een laatste te behandelen categorie namen. Deze betreft de herinneringen aan historische gebeurtenissen. Het is niet verbazingwekkend, dat de invasie van Russische en Engelse troepen in 1799 zoveel sporen in de naamgeving heeft achtergelaten. Er is wekenlang gevochten, waarbij het dorp Schoor! nagenoeg is verwoest, in het Bergerbos, langs het Berger Schulpslag en bij Castricum veldslagen zijn geleverd, duizenden entredderden bij de aftocht zijn voorbijgetrokken en voor honderden gesneuvelden een graf moest worden gedolven. In het eigenlijke duingebied vinden we drie naar de Russen genoemde toppen, één Russengat, een Franschman en een Fransch Haventje. Ook in het achterland zijn er verschillende herinneringen aan de gebeurtenissen, zoals de Russenweg en de Fransche Steeg in Bergen (niet in deze inventarisatie opgenomen) en misschien het Krengenbosch op de grens van Castricum en Heemskerk. Opvallend afwezig zijn de Engelsen; de suggestie dat het Engelse Veld in Bergen aan Zee verband zou houden met deze episode, kan bij een volstrekt gebrek aan gegevens niet nader worden getoetst. Overigens is het opmerkelijk, dat een latere periode van militaire aanwezigheid - de Tweede Wereldoorlog - in de naamgeving van het duin nauwelijks sporen heeft achtergelaten.
6
Verder onderzoek Tot zover de toelichting op de werkwijze, die bij de voorliggende inventarisatie is gevolgd. Het werk is hiermee niet af. De verzameling is uiteraard niet compleet. Er zijn - behalve het door Van den Berg gepubliceerde Egmondse materiaal - geen historische bronnen geraadpleegd. Er zijn geen interviews afgenomen; alleen de heer Kranendonk heeft een deel van zijn materiaal afgestaan, een ander deel was nog bij hem in bewerking. Van het door Rentenaar verzamelde materiaal is het deel, dat uit de volksmond is opgetekend maar niet gelocaliseerd, niet gebruikt. De veldnamenkaarten van het achtergelegen poldergebied, gebaseerd op veldonderzoek in de jaren-1960 en aanwezig op het P.J. Meertens-Instituut, zijn wegens de omvang van het materiaal niet (meer) geraadpleegd. De meest gedetailleerde kaart van het Schoorlse duingebied was slechts in copie beschikbaar, waardoor een aantal namen niet of niet goed kon worden gelezen. Met deze inventarisatie is het werk dus nog niet ten einde. Aan het slot van deze inleiding volgen derhalve nog enkele suggesties voor nader duinhistorisch onderzoek. * Completering van het materiaal, mede gericht op de systematiek c.q. dynamiek van de naamgeving in de gebieden onder beheer van PWN en SBB. Ter toelichting: uit het gesprek met de heer Kranendonk bleek duidelijk, dat de arbeiders in het duin er hun eigen principes van spontane naaiJlgeving op nahouden. Een deel daarvan kan door middel van interviews nu nog worden vastgelegd. Nader onderzoek naar de continuïteit van het gebruik van de duinen voor agrarische * doeleinden en de vogelarij. Wat het eerste betreft zou het onderzoek zich moeten richten op de duinboerderijen tussen Egmond en Wijk aan Zee alsmede op de uit toponiemen en andere bronnen (6) bekende voorbeelden van begrazing in het gehele gebied. Wat het tweede betreft, zouden de sporen van vogelkooien (de waterstallen, vogel- en ganzewaters) aan een veel nauwkeuriger onderzoek moeten worden onderworpen. Tevens zou er moeten worden nagegaan, of zich in het ARA nog een dossier bevindt over het graven van de Hoepbeek en de gevolgen daarvan. Zo ja, dan zou dit materiaal moeten worden doorgenomen, geëxerpeerd en gepubliceerd. Nader onderzoek naar de morfologie van de duinen, de invloed van de menselijke * activiteit daarop en de grote verschillen tussen het deel ten zuiden en dat ten noorden van Egmond. Deze verschillen kunnen niet alleen maar verklaard worden met een verwijzing naar de andere samenstelling van het duinzand; de kalkgrens ligt trouwens zoals bekend noordelijker. Mogelijk heeft ook de hydrografie van het achterland een rol gespeeld. Onderzocht zou moeten worden, of het vroege ontstaan van de Zijpe als zeegat de ontwatering en daarmee de verdroging van het noordelijk deel van het duingebied in de hand kan hebben gewerkt. Ook de wateroverlast rond de Limmer Zanddijk zou in dit licht moeten worden bezien. Het Bergerbos is het enige grote boscomplex, dat vanouds in enigerlei vorm heeft * bestaan en vanaf de 17de eeuw vrij ongeschonden bewaard is gebleven. Het was geen natuur- maar gebruiksbos. Sporen van dit gebruik zijn nog in allerlei vormen te vinden: lanenstelsel, houtwallen en greppels, boomsingels, voormalige akkertjes, bewoningssporen etc. Daartussen bevinden zich natuurlijke elementen als nollen, voormalige stuifzanden en waterlopen. Van een en ander is nooit een cultuurhistorische inventarisatie gemaakt. Mede in verband met op te stellen beheersplannen lijkt dit ten zeerste gewenst. Frits David Zeiler
Kampen, december 1994
7
Noten 1
BW artikel 650: 'De eigenaar van een zeeduin is van regtswege eigenaar van den grond, waarop het zeeduin rust. Indien een aan het zeeduin aangrenzend stuk lands door den wind met zand zoodanig wordt overstoven, dat het land met het zeeduin vereenigd wordt, en daarvan niet kan worden onderscheiden, wordt het land de eigendom van dengenen aan wien het zeeduin toebehoort, ten ware hetzelve, binnen vijf jaren na de overstuiving, door eene afheining of grenspalen rij afgescheiden.'
2
De Cock 1965. Voor het volgende ook: Jetles 1968; Jelgersma c.s. 1970; Schoor! 1973, 1977 en 1990; Rentenaar 1971, 1977 en 1978; Diederik 1989; Danner c.s. 1994; Borger en Bruines 1994; Woltering c.s. 1994
3
Het initiatief tot het graven van deze duinwetering was afkomstig van de kersverse heer van Marquette. _De plotselinge watertoevoer veroorzaakte echter grote problemen in het achterland. Na een gerechtelijke procedure verkregen de ingelanden van Bakkum, Limmen en Akersloot (c.q. de Groot- Limmerpolder) op 11 november 1613 een concessie voor het aanleggen van een nieuw afwateringskanaal. Hiervoor zou de Limmervaart of Schulpvaart worden gebruikt. Het 'Octroy van de uytwateringe der Duynen' staat afgedrukt in de Generale Privilegien ende Hantvesten van Kennemerlandt, p 83-85. Vermoedelijk berust in het archief van de Hoge Raad van Holland en Zeeland, bewaard in het Algemeen Rijksarchief, een compleet dossier over deze zaak.
4
In een brief van 21 december 1994 heeft de taalkundige Jarich Hoekstra van de Fryske Akademy desgevraagd de problematiek van de verdubbeling van medeklinkers in onbeklemtoonde lettergrepen behandeld; hieruit bleek inderdaad dat de zaak minder eenvoudig ligt dan gedacht.
5
Het aantal genummerde namen bedraagt 1123, maar de vele dubbele benamingen moeten daar nog bij worden opgeteld.
6
Zie bijvoorbeeld het 'Request . . . roerende 't weyden van de Beesten in de Aerdenberghse Duynen' door Heemskerk, Castricum en Baldrum in 1608 ingediend, waarbij men zich beroept op een privilege uit 1441 (afgedrukt in de Generale Privilegien ende Hantvesten van Kennemer-landt, p 97-99).
8
Enkele specifieke aanduidingen
beek blink cie
min of meer natuurlijke afwatering van enige omvang witte, onbegroeide duintop, ook aangeduid met blinker of blinkerd afwateringssloot voor duinval; plaatselijk verbasterd tot scie, zie en wellicht zee laagte in het terrein; komt soms in de Zuidhollandse variant del voor dal algemeen begrip voor de jonge duinen; voor de .duinen in het achterland duin gebruikt men vaak het begrip nol, zie aldaar tegenwoordig algemeen gebruikt woord voor beken of sloten waarlangs duinrel duinval wordt afgevoerd; als toponiem alleen aangetroffen bij Wijk aan Zee kwel uit de duinen naar het achterland duinval kroft, krocht met (hout)wal omheind stuk bouw- of weiland hoofdwetering in het poldergebied ten ono van Schoorl moor algemeen gangbaar woord voor lage, ronde duintjes in het achterland; wordt nol echter ook in de hoge, jonge duinen aangetroffen duinvallei, in Kennemerland zeldzaam pan grens, grenslijn ree duinbeek; zie ook duinrel rel grens schei duinweg ten dienste van de schelpvissers; ook schulpslag genoemd schulpweg weg door de duinen, die het achterland met het strand verbindt slag plaats aan het begin van een schulpvaart, waar de overslag van schelpen uit stet karren in vletten plaatsvond vlak gedeelte in de duinen, vaak extensief gebruikt voor veeteelt en wellicht veld landbouw vlak gedeelte in de duinen vlak duinmeertje, gebruikt als eendenkooi waterstal weidegrond wei algemeen woord voor met ruigte begroeid duin wildernis algemeen woord voor zandig terrein; meer specifiek gebruikt voor zandplaat zand of zandige aanwas zie cie zee
9
Gedrukte bronnen en literatuur Alders, G.P., et al. ,Raadselachtig Rampenbosch. Hernieuwd onderzoek naar een 'kasteeltje' te Bergen (NH). Westerheem 40 (1991), 173-190. Baas, Th., et al., Zeedorpenlandschap in Noord-Holland. Leiden 1986. Beekman, A.A., Spijkerboor. Nomina Geographica Neerlandica 7 (1930), 155-161. Berg, W.J. van den, Historisch kadaster van de Binnen-Egmonden 1602-1811 I-IV. Utrecht 1985. id., Kadastrale atlas van Noord-Holland 3: Bergen. Haarlem 1990. id., Egmond op de grens. Geestgronden. Egmonds historisch tijdschrift 1 (1994), 10-24. Blok, D.P., Drentse waternamen. In: P.L.M. Turnroers en D.P. Blok, Waternamen in Limburg en Drente. Amsterdam 1968, 5-21. Buizer, D.A.G., Boeren in het duin. In: H. JeUerna (red.), Bergen aan Zee. badplaats sinds 1906. Schoor11981, 17-22. Cock, J .K. de, Bijdrage tot de historische geografie van Kennemerland in de middeleeuwen op fysisch-geografische grondslag. Assen 1965/ Arnhem 1980. Danner, H.S., H.Th.M. Lambooij en C. Streefkerk, ... die water keert: 800 jaar regionale dijkzorg in Hollands Noorderkwartier. Alkmaar/Edam 1994. Deelen, D. van, Historie van Castricum en Bakkum. Schoor11973. Diederik, F., Archeo-logica. De archeologie van het noorden van Noord-Holland in historisch en landschap_pelijk perspektief. Schoor11989. Eisma, D., enT. Fey, De kust van Rotturn tot Calais. Amsterdam 1982. Goettsch, R.P., Schoorl: een mooi en rustig dom met een rijk verleden. Alkmaar z.j. Groesbeek, J.W., Heemskerk onderweg van verleden naar heden. Heemskerk 1978. id., Middeleeuwse kastelen van Noord-Holland: hun bewonersen bewogen geschiedenis. Rijswijk 1981. Hilgen, P., en Q.L. Slings, Historisch onderzoek naar het beheer van bossen en natuurterreinen. Z.pl. 1981. Jelgersma, S., et al., The Coastal Dunes of the western Netherlands; geology, vegetational history and acrhaeology. Mededelingen Rijksgeologische Dienst NS 21 (1970), 93167. 10
Jelgersma, S., De duinen en het strand bij Bergen aan Zee. In: H. Jellema (red.), Bergen aan Zee. badplaats sinds 1906. Schoor11981, 30-37. Jelles, J.G.G., Geschiedenis van beheer en gebruik van het Noordhollands Duinreservaat. Arnhem 1968. Jong, S. de (red.), .Qn.._z;oek naar Castrienm's verleden. Castricum 1992. Künzel, R.E., D.P. Blok en J.M. Verhoeff, Lexicon vannederlandsetoponiemen tot 1200. Amsterdam 1988. Lambooij, H., Getekend Land. Nieuwe beelden van Hollands Noorderkwartier. Alkmaar 1987. Lannoy, K., en B. Denneboom (red.), Derper-Hoever-Binder. Over geschiedenis en volksleven van De Drie Egmonden. 's-Gravenhage 1969. Leijsen, A.F.J., Oude ansichten van Schoorl. Schoor11969. Merula, P.G.F.P.N .. Placcaten ende Ordonnancien op t stuck van de Wildernissen. Z.pl. 1605. Mooy, P., H. Jellema en A.F.J. Leijsen, Oude Ansichten van Bergen. Schoor11969. Pool, J., Het oude Schoörl - herinneringen van een geboren Schoorlaar. Schoorl 1981. Reenen-Völter, M. van, De Heerlijkheid Bergen in Woord en Beeld. Alkmaar 1903, 1925". Rentenaar, Die Namenlandschaft der niederländischen Dünen. In: H.W. Homung (red.), Disputationes ad Montium Votabula aliorumque nominum significationes pertinentes. Wien 1971, 83-95. id., De Nederlandse duinen in de middeleeuwse bronnen tot omstreeks 1300. Geogt'flfisch Tijdschrift NR XI (1977), 361-376. id., Topografische structuur en toponymische ontwikkelingen in middeleeuws Egmond. Naamkunde 10 (1978), 332-353. id., Vemóemingsnatnen. Een onderzoek naar de rol van de vernoeming in de nederlandse toponymie. Amsterdam 1984. id., Groeten van Elders. Plaatsnan'len en familienamen als s,piegel van onze cultuur. Naarden 1990. id., Over Steile Banken en Dwars in de Weg: Zandbanken en ondiepten in de Zuiderzee. IJsselmeerberichten 1991-1, 6-7. id., Balgen in de Waddenzee. Over de betekenis van het element-balgein Wadtoponiemen. 11
Naamkunde 24 (1992), 5-13. Ruijter, Q. de, Over duinboerderijen en haar bewoners. JaarboekJe Oud-Castricum 4 (1981), 3-10. Rus, P., Gids voor Bergen en Bergen aan Zee. Bergen 1914-2 Santen, B. van, Generale Privilegien ende Hantvesten van Kennemer-landt ende Kennemergevolgh. 's-Gravenhage 1652. Schermer, A., De Hoge Geest. Schoorl's kleinste natuurgebied. Schoorl1985. Scholtens, H.J.J., Uit het verleden van Midden-Kennemerland. 's-Gravenhage 1947. Schönfeld, M., Veldnamen in Nederland. Arnhem 1980. Schoor!, H., Zeshonderd jaar water en land. Groningen 1973. id., 't Oge. Hillegom 1979. id., Kust en Kaart. Schoor11990. Snip, H.J., Over naamgeving, aanleg en broodwinning in het Schoorlse duingebied. Scoronlo 5, april 1992, 1-4. id., Zandafgravingen, Strandhoofden, Grenspalen. Scoronlo 6, aug. 1992, 5-6. Swaan, A.E.H. (ed.), Jacht-bedryff (naar het handschrift in de Koninklijke Bibliotheek te 'sGravenhage). Leiden 1948. Swaan, J., De veldnaam kroft of krocht in relatie tot het grondgebruik in de gemeente Heemskerk (Noordholland). Naamkunde 14 (1982), 52-66. Veer, A.A., Kroniek van Bergen aan Zee 1906-1946. In: H. Jellema (red.), Bergen aan Zee. badplaats ·sinds 1906. Schoor11981, 91-143. Westenberg, J., Kennemer dijkgeschiedenis. Amsterdam/Londen 1974. Woltering, P.J., et al., Vroegmiddeleeuws Amersfoort/Edam 1994.
Noord-Holland
in
kaart
gebracht.
Zeiler, F.D., Bergen. dom vol monumenten. Amsterdam 1975, 1977". id., Het Berger strand vóór 1906. In: H. Jellema (red.), "Bergen aan Zee. badplaats sinds 1906. Schoorl1981, 46-66. id., Hoog en vrij. Schetsen uit de geschiedenis van de heerlijkheid Bergen tot 1798. Schoor! 1986. 12
id., Wimmenurn en Wimmenumerwoud. In: J.P. Berns et al., Feestbundel D.P. Blok. Hilversum 1990, 376-383. id., Monnikenwerk? Egmond en de dijkzorg in Noord-Holland. In: G.N.M. Vis, Egmond tussen Kerk en wereld. Hilversum 1993, 215-221 id., 'Harga, dat ook Ketel heet.' Voor- en vroegchristelijke sporen in het Maasmondgebied. In: J.C. Okkema et al., Heidenen. Papen. Libertijnen en Fiinen. Delft 1994, 23-34. Zel, K. van der, Over naamgeving in het Schoorlse duingebied. Scoronlo 6, aug. 1992, 3-4.
13
Kaarten An ca 1612 - Anthonisz 1568 Blaeu na 1635 Blaeu 1660 -Duin 1986 -- Gevers 1823 -Gevers 1823 bis Hengevelt 1698 JCL 1935 Karshoff 1844 KPZ 1926 -- Kranendonk 1994 Langendijck 1614
--Meeuws 1540
anonieme kaart van het gebied tussen Beverwijk en Akersloot, omstreeks 1612 [ =Jelles bijlage ill] kaart van de bedijkte Bergenneer door Adriaen Anthonisz uit 1568 [ = Westenberg kaart foto 6] kaart van het Noorderkwartier door W. en J. Blaeu, na 1635 [RANH] kaart van de Heerlijkheid Bergen, getekend door J. Dou en uitgegeven door J. Blaeu omstreeks 1660 veldnamenkaart, gevoegd bij het themanummer van het tijdschrift Duin door Th. Baas e.a. uit 1986 kaarten behorende bij het rapport over de duinen van D. T. Gevers uit 1826, vervaardigd in 1823 kaart alsvoren van de Hoepbeekse afwatering in een bijgewerkte versie [ = Jelles bijlage VIII] kaart van de banscheiding tussen de Egmonder en Wimmenumer Duinen door G. Hengevelt, 1698 [ARA Hingman 40] kaart van de Kom der gemeente Bergen, getekend door J.C. Leijen in 1935 kaart van het Kanton Beverwijk door C.Karshoff, 1844 [RANH K 8680] kaart van de Schoorlse duinen, getekend door K.P. Zuurbier in 1926 bedrijfskaart van de duinen benoorden Wijk aan Zee, voorzien van veldnamen door H.Kranendonk in 1994 kaart van de duinen tussen Wijk aan Zee en Egmond aan Zee, copie door Willem van Regenmortel uit 1797 naar Gerardus Theodorus Langendijck uit 1614 kaart van de onbedijkte Berger- en Egmondenneer, vervaardigd door Sirnon Meeuws van Edam omstreeks 1540 [= Westenberg kaart foto 1]
-ND 1965 - Pietersz 1564 - PWN 1973/75176 -- Rollerus 1737 ---SBB 1987 SK 1909 SK 1914
overzichtskaarten van de terreinen van het Noordhollands Duinreservaat volgens de gegevens van 1965 [ = Jelles bijlage X] kaart van de onbedijkte Berger- en Egmondenneer, vervaardigd door Laurens Pietersz, uiterlijk 1564 [ = Westenberg kaart foto 3] bedrijfskaart van het PWN uit resp. 1973, 1975 en 1976 kaart van de heerlijkheid Castricum door I.Rollerus, 1737 [ = Westenberg kaart foto 13] kaart, behorende bij het beheersplan voor de Schoorlse duinen, vervaardigd door Staatsbosbeheer in 1987 eerste versie van de zgn spinnewebkaart van Bergen; zie volgend lemma zgn spinnewebkaart van Bergen, getekend door J. Veldheer in 1914 en gevoegd bij de Gids voor Bergen en Bergen aan Zee uit 1914; een tweede, ongedateerde kaart van de Rijksduinen in dezelfde gids is aangeduid met SK ca 1914 14
-
SK ca 1914
zie vorig lemma
Van Swieten 1661
TK 1907
kaarten van de voorkant van de duinen ( = de binnenduinrand) door Johan(nes) van Swietenuit 1661 [ = Jelles bijlagen V] eerstetopografischekaarten 1:50.000, vervaardigdindejaren 1857 en 1858 [uitgegeven in facsimile in 1990] topografische kaart 1:25.000, blad Bergen NH, uitgegeven in 1907
TK 1910
topografische kaart 1:25.000, blad Schoor!, uitgegeven in 1910
TK 1857, 1857-58
-TK 1983
US 1680/1745
VdB [met nr] VVV 1937 VVV 1950 VVV ca 1960 WK 1934 Zoutman 1665
topografische kaart 1:25.000, uitgegeven in 1983 kaart van het Hoogheemraadschap der Uitwaterende Sluizen, uitgegeven in 1680, laatstelijk herzien in 1745 [uitgegeven in facsimile in 1980] kaarten in deel 4 van W.J. van den Berg, Historisch Kadaster van de Binnen-Egmonden kaart van Bergen en een deel van de Schoorlseduinen, uitgegeven in 1937 idem, uitgegeven in 1950 ongedateerde kaart van Schoor!, uitgegeven door de VVV omstreeks 1960 wandelkaart van Bergen, Bergen aan Zee en de Staatsbossen, uitgegeven in 1934 kaart van Egmond, Wimmenurn en Heiloo door J.Dz. Zoutman uit 1665 [RAA Vl. 294]
15
Afkortingen afb
afs afss bet ca ca cq CS
dat dial ea eig enz et al etc ev fig FN
HN ibid id km krt Lex
m me mv n
n1 nno nnw no nom nw NN 0
oiv ono oorspr ozo p par PJMI PN
SBB SN
afbeelding afschrift afschriften betekenis cum annexis, met toebehoren circa, omstreeks casu quo, zo het geval zich voordoet cum suis, met de zijnen/haren datief, derde naamval dialect, dialectisch en anderen eigenlijk enzovoorts et aliis, en anderen etcetera, enzovoorts enkelvoud figuur familienaam huisnaam, naam van een gebouw ibidem, op dezelfde plaats idem, dezelfde kilometer kaart Lexicon van nederlandse toponiemen tot 1200 meter middeleeuwen, middeleeuws meervoud noord, noordelijk namelijk noordnoordoost, noordnoordoostelijk noordnoordwest, noordnoordwestelijk noordoost, noordoostelijk nominatief, eerste naamval noordwest, noordwestelijk nederzettingsnaam oost, oostelijk onder invloed van oostnoordoost, oostnoordoostelijk oorspronkelijk oostzuidoost, oostzuidoostelijk pagina paragraaf PJ Meertens-Instituut, Amsterdam, afdeling Naamkunde persoonsnaam Staatsbosbeheer straat- of wegnaam
16
thv tov tw vgl vlg vm VN w WN wnw ws wzw z zo zgn zj zo zpl zw zzo zzw
ter hoogte van ten opzichte van te weten vergelijk volgens voormalig veldnaam west, westelijk waternaam westnoordwest, westnoordwestelijk waarschijnlijk westzuidwest, westzuidwestelijk zuid, zuidelijk zie ook zogenaamd zonderjaar zuidoost, zuidoostelijk zonder plaats zuidwest, zuidwestelijk zuidzuidoost, zuidzuidoostelijk zuidzuidwest, zuidzuidwestelijk
17
G E ME E N T E
H E E M S K E R K
a. Namen in het duingebied @ 1
Achterweg
SN
1
2 3 4 @
ND 1965; TK 1983 Weg o langs de duinrug Zuidhoek- Kruisberg Secundaire weg in vergelijking met Duinweg Zie ook Middenweg en Voorweg (onder b)
2
Akerweg
SN
1 2 3 4
ND 1965 Weg door het Grote Stuk Afgeleid van aker, emmer of aker, eikel
VN
1 2 3 4
Kranendonk 1994 Terrein ten no van Wijk aan Zee Afgeleid van PN van gebruiker ca 1920
VN
1 2 3 4
US 1680/1745
@ 3
Arie Kakendal
@ 4
Barent (Den)
Kleine duinvallei ten wzw van De Vlotter Afgeleid van PN Zie ook Berenweide
@ 5
Bassinvlak
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Duinterrein ten no van het pompstation Genoemd naar aangrenzende bassins van de waterleiding
4 @ 6
Berenweide
VN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Terrein ten zw van De Vlotter Hier liep een beer of mannetjesvarken van de naburige boerderij van de fa~ Duin Herinterpretatie van de oude naam Den Barent (zie aldaar) moet niet geheel worden uitgesloten
@ 7
Berg van Struikje VN
1 2 3 4
Kranendonk 1994 Andere naam voor het Russenduin Ws afgeleid van PN
VN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 (Berkenbosch) Terrein ten n van De Vlotter Naam afgeleid van de begroeiing Zie ook Klein Berkenbos
SN
1 2 3 4
ND 1965 Weg door het Klein Berkenbos Naam ontleend aan deze locatie
SN
1
ND 1965 Pad aan no zijde van de Bloemberg Genoemd naar een blink of blinkerd, een onbegroeid duin De benaming Blink komt voor~l ten n van Egmond voor en is zeer algemeen in de Schoorlse Duinen
@ 8
Berkenbos
@ 9
Berkenbosweg
@
10
Blinkweg
2 3 4
HEEMSKERK 2 @ 11 Bloemberg
VN
1 2 3
4 @ 12 Bloembergweg
SN
1 2 3 4
@ 13 Boerderijlaan
SN
1 2 3
4
14 Bramendal
1965; PWN 1975; TK 1983 Duintop in n van de Heemskerker Duinen Ingegeven door de eertijds uitbundig bloeiende wilgenroosjes aan de n zijde Hilgen en Slings 1981 p 15 Vroeger Schuurberg geheten ND
1965 langs de Bloemberg lopend pad Naam ontleend aan deze locatie Zie vorig lemma
ND
z
1965 Pad in het o van het Grote Vlak Genoemd naar de duinontginning De Kruisberg uit ca 1870 Zie ook De Kruisberg ND
@
VN
1 2 3
1965; PWN 1975 Kleine vallei in de zeeduinen ten n van de Zwarteweg Genoemd naar de begroeiing
ND
4 @ 15 Bree Veldt (Het)
VN
1 2 3
4
16 Bree Velts Kroft
ca 1612; Langendijck 1614 (Bree Veld); US 1680/1745 (Ere veldt) Duinvallei in het centrum van de Heemskerker Duinen De vallei zal verhoudingsgewijs breed zijn geweest Langendijck 1614 geeft de naam mede en US 1680/ 1745 uitsluitend aan de Bree Velts Croft, zie aldaar Vgl Grote Stuk
An
@
VN
1 2 3
An ca 1612
Akkercomplex in de duinvallei Het Bree Veldt Kroft, omheind stuk land, in Het Bree Veldt
4
17 Caeg (De)
@
VN
1 2 3
4
US 1680/1745; Gevers 1823; Karshoff 1844 (De Kaag) ; ND 1965 (Kaag) ; PWN 1975 (id) ; Kranendonk 1994 (De Kaag) Duinvallei ten o van het huidige pompstation Kaag is een in het midden van Holland voorkomend toponiem van Fries- Hollands- Platduitse origine, nauw verwant aan het woord koog, dat een betekenisontwikkeling doormaakt van buitendijks land via bedijkte kwelder tot kleine bedijking in het algemeen; kaag zelf kan . daarnaast ook de betekenis lichte of zomerdijk krijgen; wellicht moet in dit geval een relatie worden gezocht met een al dan niet gegraven afwatering via de Zee Kragten (zie aldaar) naar de Rel bij Wijk aan Zee (zie onder De Rellen) Zie ook Caeg Croften, Kaag Kuijl en de Rug van de Kaag Scholtens 1947 p 234 ziet de Caeg als een uitloper van de Vlacke eraften en vergelijkt de semantiek met die van horn of hoorn: 'Hier is deze naam blijkbaar gebezigd voor een vooruitspringend vlak gedeelte in het duingebied' Gevers 1823 geeft het betreffende terrein ca 1 km ten o van het
HEEMSKERK 3 huidige pompstation aan, wat zou betekenen dat een flink deel van de 17de eeuwse Caeg inmiddels zou zijn overstoven; in zijn beschrijving van 1826 duidt hij het aan als verdroogd grasland PWN 1975 geeft een plek aan in de voorduinen ten na van het pompstation, waar Gevers 1823 een kleine vallei tekent 18 Caeg eraften
@
VN
1 2 3 4
19 Castricummer pad
An ca 1612 (Kaegh-Croften); Langendijck 1614 (Kaag
Krogten); US 1680/1745 Akkercomplex in de duinvallei De Caeg Omheinde stukken land (kroften of krochten) in De Caeg Zie ook De Caeg en Kaag Kuijl
@
VN
1 2 3 4
20 Castricummerweg
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Terrein langs de grens met Castricum Afgeleid van SN (kerkepad van de Kruisberg naar Castricum) Hilgen en Slings 1981 p 15
@
SN
1 2 3
ND 1965 Pad door het Berkenbos Het pad loopt in de richting van de Castricumer Duinen
4
21 Cleine Pan
@
VN
1 2 3 4
22 Diefstal (Den)
Langendijck 1614 Kleine duinvallei in voorduinen bij Heemskerkerduin Verhoudingsgewijs kleine duinpan (de kaart geeft aan zw zijde een niet ingekleurd meertje aan) Met de Verbrande Pan onder Bergen en de Pan onder Bakkum de enige duinvallei ten n van Wijk aan Zee die met het woord pan wordt aangeduid
@
VN
4
(Diefs Hall); Langendijck 1614 Ronde duinvallei ten nw van het Bree Veldt Het woord stal wordt, in de combinatie waterstal, gebruikt voor duinmeertjes die als vage 1 - of eendenkooi zijn inge·r icht en komt als zodanig ook onder Castricum voor; het eerste deel van de onderhavige naam zou een geassimileerd bn diep kunnen zijn Vgl het Groote en Kleine Waterstal onder Castricum
1 2 3
An ca 1612
23 Dikke Berg (De)
VN
1 2 3 4
Kranendonk 1994 Duin ca 1 km ten·nno van het pompstation Genoemd naar de vorm Ook genaamd Keteberg, zie aldaar
24 Dooie Vlak (Het)
VN
1 2 3
Kranendonk 1994 Vallei ter plaatse van het huidige Ligustervlak Het bos ter plekke werd in 1918 gekapt waarna er lange tijd niets meer wilde groeien; er wordt ook wel verband gelegd met in 1799 gesneuvelde soldaten
@
@
4
HEEMSKERK 4 @ 25 Dooiemans Duinenland
VN
1 2 3
4
Kranendonk 1994 Terrein ten n van Wijk aan zee De naam zou verband houden met een hier geteeld aardappelras; meer ws lijkt een verwijzing naar een plaats waar een of meer dodemannen, dwz schipbreukelingen, werden begraven Vgl de Dodemanskisten op Terschelling
@ 26
Doolhof
VN
1 2 3 4
@ 27 Doornenvlak
VN
1 2 3
4
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Terrein ten zo van het pompstation Men kon zich ter plaatse moeilijk oriënteren
TK 19101 ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Duinvallei ten w van de Kruisberg Ontleend aan duindoornbegroeiing Deel van de ontginning Kruisberg, zie Jelles 1968 p 74-75 Hilgen en Slings 1981 p 16
@ 28
Duinweg
SN
29 Duinweide
VN
Zie onder b
@
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Zw deel van ontginning De Vlotter Blijkbaar werd dit deel in laatste instantie als grasland gebruikt (TK 1857 geeft hier afgeperkt stuk weidegrond)
4
30 Duinzicht
@
HN
1 2
3
TK 1983 Huis in ontginning ten w van De Vlotter Het huis ligt aan de voet van het Uitzichtduin; de HN vormt dus min of meer een echo van de VN
4
31 Duivelshoek
@
VN
1 2
3
TK 1910 (thv paal 49); ND 1965; PWN 1975 Vallei met paraboolduin ten zo van de strandafgang Zwarteweg Het kon hier bij nw storm 'duivels' tekeer gaan
4 @ 32
Elzenweg
SN
1 2 3
4
ND 1965 Pad langs z zijde van de ontginning De Vlotter Genoemd naar de begroeiing Vgl de naburige Wilgenlaan
@ 33
Flierteberg
VN
@ 34 Ganzenweg
SN
Verbastering van Vlierberg, zie aldaar 1 2
3
ND 1965 Pad langs n zijde Ganzenweide Genoemd naar deze locatie
4 @ 35 Ganzenweide
VN
1 2
3
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten zo van het huis De Kruisberg Het terrein behoorde bij de ontginning van ca 1870; ws liepen hier bij de betreffende boerderij
HEEMSKERK 5 4
behorende huisganzen Een relatie met een oorspronkelijke natte duinvallei waar ganzen vertoefden is minder waarschijnlijk
@ 36
Groeneweg
SN
1 2 3 4
@ 37 Groot Kieften vlack
VN
1 2 3
4
@ 38 Groote Waterstal
WN
@ 39 Grote Stuk
VN
ND 1965 Pad door het Berkenbos Moderne naam, die geïnspireerd zal Z1Jn door het groene bos ter plaatse, of verwij st naar een eerder gebruik als groenland Vgl de Groeneweg onder Castricum en het Groenveld onder Schoorl; zie ook de Eerste en Tweede Groenelaan onder Castricum US 1680/1745 Vallei achter de zeeduinen, ongeveer ter hoogte van het Verbrande Vlak Genoemd naar de kievit Hilgen en Slings 1981 p 78 De naam is opnieuw gebruikt (maar zonder de toevoeging Groot) voor het Infiltratieveld cq de Leenscheuterwei Vgl het Kiefte Veldt onder Schoorl
Zie onder Castricum 1 2 3
4
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Gedeeltelijk in cultuur gebrachte duinvallei ten na van de Kruisberg Dit deel van de ontginning was verhoudingsgewijs blijkbaar groot Deel van de ontginning Kruis: ·=rg, zie Jelles 1968 p 74 -75 Vgl het op ongeveer dezelfde plaats te localiseren Bree Velts Kroft
@ 40
Grote vlak
VN
1
2 3 4
TK 1910 (Groote vlak); ND 1965; PWN 1975; TK 1983 (Groote Vlak) Duinvallei ten zw van de Kruisberg De vlakke vallei was verhoudingsgewijs blijkbaar groot Deel van de ontginning Kruisberg, zie Jelles 1968 p 74-75
@ 41
Heemskerker Duinen
VN
1 2 3 4
42 Heliernare
Karshoff 1844 Het z gedeelte van de duinen in de gemeente Heemskerk Naam ingegeven door deze ligging Merula 1605 I p 52 vermeldt reeds de Heemskercker Duynen als apart begrip Zie ook Marquetter Duinen
@
HN
1 2 3
PWN 1975; TK 1983 Sanatorium in duin aan n zijde van Wijk aan Zee Pseudo-klassieke naam, afgeleid van Grieks helios (zon) en Latijns mare (zee)
4
43 Hogeweg
@
SN
1 2 3 4
ND 1965 Weg over paraboolduin langs Ronde Vlak Genoemd naar deze situering
HEEMSKERK 6 44 Infiltratiegebied VN
@
Zie Leenscheuterwei
@ 44
Infiltratieveld
VN
Zie Leenscheuterwei
45 Jagerslust
HN
Andere naam voor het huis De Vlotter, zie aldaar
@
46 Jan de Boerenberg VN
@
1 2
3 4
47 Jan de Boerenvlak VN
Kranendonk 1994 Duin ten z van het Kneuenduin Afgeleid van PN Zie ook Jan de Boerenvlak
@
1 2 3
4
Kranendonk 1994 Vallei ten n van het Kneuenduin Afgeleid van PN Zie ook Jan de Boerenberg
48 Johanna's Weg
SN
Weg bij de camping Castricum, lopend naar Klein Johanna's Hof; zie verder onder Castricum
17 Kaag
VN
Zie De Caeg
49 Kaag Kuijl
WN/VN
@
@
@
1 2
3 4
50 Kaagweg
An ca 1612 (Kaegh Cuijl); Langendijck 1614 Kuil of meertje ten w van de Caeg Croften Ws is hier sprake van een gegraven kuil, waarin water was komen te staan; op An ca 1612 is de plek blauwgekleurd Vgl de Drie Kuij len onder Castricum en onder Egmond
@
SN
1 2
3 4
51 Kees de Bruineberg
1965; TK 1983 Weg van het pompstation richting Kruisberg Naam ontleend aan De Caeg, zie aldaar De naam is oorspronkelijk die van het pad, dat op PWN 1975 Meeuwenweg heet en dat langs de kleine vallei loopt, die nog met Kaag wordt aangeduid
ND
@
VN
1 2
3 4 23 Keteberg
Kranendonk 1994 Duin ten no van Wijk aan Zee Zou zijn genoemd naar een stroper, die hier bij het uitgraven van een konijnenhol onder het zand is geraakt en gestikt Vgl Louwenberg
@
VN
1 2
3 4
37 Kieftenvlak
VN
52 Kijkberg
VN
Kranendonk 1994 Duin ca 1 km ten nno van het pompstation Hier stond een houten keet Vgl de Keetlaan onder Castricum en de Keeten en Keetweg onder Schoorl Ook genaamd Dikke Berg, zie aldaar
@
Zie Groot Kieften vlack
@
1 2
Kranendonk 1994 Duin ten no van Heliernare
HEEMSKERK 7 3 4
Genoemd naar de functie als uitzichtduin Ook Kijkduin genoemd; vgl Uitzichtduin
1 2 3
ND 1965 Weg in het z van het Grote Vlak Ws afgeleid van in de ontginning verbouwde klaver
@ 53
Klaverweg
SN
4
54 Klein Berkenbos
@
VN
1 2 3 4
@
ND 196S; PWN 197S Terrein ten nw van De Vlotter Blijkbaar was hier oorspronkelijk een kleiner bosperceel dan enkele honderden m verder naar het no Zie ook Berkenbos
ss
Kleine Waterstal
WN
56 Kneuenduin
VN
1 2 3 4
ND 196S; PWN 197S Duin ten o van het pompstatien Genoemd naar de vogel Kranendonk 1994 geeft Kneuenberg
HN
1 2
ND 1965 Woning aan het begin van de Kruisbergweg De naam kan zowel zijn ingegeven door een ter plaatse gelegen broedplaats van kraaien als overdrachtelijk zijn gebruikt; nest is evenals horst vaak een aanduiding van een hoger gelegen (woon)plaats; ook een verwijzing naar het kraaiennest in de mast van een schip is mogelijk
Zie onder Castricum
@
@ S7
Kraaiennest
3
4 @ S8
Kragten
VN
1 2 3 4
@ 60 Kruisberg (De)
Langendijck 1614 Drie stukjes bouwland aan de w zij de van de Hertenheining ter hoogte van de Ouden Dijk Soortnaam voor omheinde stukken land Van Swieten 1661 vermeldt hier van n naar z Meijndert Jacobse, Arent Louweries, Croft en [Crocht] van Arij [en] Co [rnelisse] Voor kraften onder Heemskerk in het algemeen, zie Swaan 1982
@ S9
VN/HN
1 2
3
4
61 Kruisbergerweg
TK 1910; ND 196S; PWN 1975; TK 1983 Duintop en duinontginning tef.L nw van Noorddorp Volgens overlevering zouden hier processies hebben plaatsgevonden; de naam kan ook verband houden met een eenvoudig wegkruis, een grensteken of een zeemanskerkhof; een nuchterder verklaring is die uit de vorm van het duin als kamduin De ontginning is omstreeks 1870 opgezet door drie Westfriese boeren; zie Gevers 1968 p 74-75 Vgl ook de Deodelaan en de Papenberg onder Castricum Komt als VN voor onder Heiloo (meded Roos, 1994)
@
SN
1 2 3 4
ND 196S; TK 1983 Weg van Noorddorp naar De Kruisberg Genoemd naar deze duinontginning
HEEMSKERK 8 62 Lange strook
@
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten z van De Vlotter Naam ontleend aan de vorm; het woord strook wijst op gebruik als land- of bosbouwgrond
4
63 Lange vlak
@
VN
1 2
3
Kranendonk 1994 Z deel van het Bassinvlak Naam ontleend aan de vorm
4 @ 44
Leenscheuterwei
VN
1 2
3
4
64 Ligustervlak
ND 1965; TK 1983; Kranendonk 1994 Duinvallei ten n van het pompstation Ontleend aan PN Leen, mogelijk in combinatie met het woord schuit, wat zou wijzen op een vroegere slufter of schui tegat ter plaatse; fiche PJMI geeft Leen Schuiten wei; ook komt spelling Leenschutterwei voor Wei wijst op agrarisch gebruik PWN 1975 geeft Infiltratiegebied, naar het huidige gebruik; vgl Kieftenvlak Hilgen en Slings 1981 p 16 en 78
@
VN
1 2 3
ND 1965; TK 1983 Terrein ca 1 km ten no van het pompstation Genoemd naar de begroeiing
4
65 Louwenberg
@
VN
1
2 3 4 @ 66 Mareveldt (Het)
VN
1 2
3
4
@ 67 Marquetter Duinen VN
@ 68 Meeuwenweg
SN
Kranendonk 1994 Duin ten n van Wijk aan Zee Hier zou een stroper van die naam bij het uitgraven van een konijnenhol onder het zand zijn geraakt en gestikt Vgl Kees de Bruineberg An ca 1612 (Het Mare Veld); Langendijck 1614 Grote vallei in het n van de Heemskerker Duinen Mare betekent waterloop; het ligt voor de hand verband te zoeken met de Mare c.a. bij Heemskerk (onder b) en de Maer- of Korendijk op de grens met Castricum (zie aldaar) ; het complex zou een herinnering kunnen zijn aan een vroegere waterloop vanaf het z deel van de Die in nw richting, bv tot in de z Hoepvallei US 1680/1745 geeft hier Het Vlack; TK 1993 het Grote Stuk; zie ook Marel-Dal en Marrveldts Dael (onder Castricum)
In de 17de eeuw de naam van de duinen onder de heer van Marquette, deels onder Heemskerk, deels onder Castricum gelegen, zie Jelles 1968 p 47-48; zie ook Heemskerker Duinen en Noordorper Duinen 1 2 3 4
ND 1965; TK 1983 Verbinding vanaf de Zwarteweg naar het Meeuwenduin onder Castricum Genoemd naar dit duin Op PWN 1975 heet ook de weg achter de voorduinen langs ten o van het pompstation Meeuwenweg; deze droeg aanvankelijk de naam Kaagweg, zie aldaar
HEEMSKERK 9 @ 69 Middenweg
SN
1 2 3
4 @ 45 Mijn Heers Kragten
VN
1 2 3
4 @ 45 Mijn Heers Landt
70 Nieuwe Kanaal (Het)
VN
ND 1965 Verbindingsweg tussen de Kruisberg en Heemskerkerduin De weg loopt midden door de duinvallei ter plaatse (de Berenweidel Vgl de parallel lopende Achterweg Langendijck 1614 De ontginning De Vlotter Het ging hier om krochten, omheinde stukken land, die blijkbaar onder auspici~n van de heren van Heemskerk zijn ontgonnen An 1612 geeft Mijn Heers Landt; Van Swieten 1661 Mijnheer Ossepie Zie Mijn Heers Kragten
@
WN
1 2 3
4
71 Noorddorper vlak
Kranendonk 1994 Kanaal langs De Kaag Het kanaal was het tweede van het pompstation Wijk aan Zee, werd later aangeduid als Secundair I I en is in 1993-94 gedempt Zie ook Het Oude Kanaal
@
VN
1 2 3
4
72 Noorder Scheyt
ND 1965; PWN 1975 Vallei ten no van de strandafgang van de Zwarteweg Ontleend aan de buurschap (zie bij b) Deel van de ontginning Kruisberg; zie Gevers 1968 p 74-75 US 1680/1745 geeft hier eenvoudig Het Vlack
@
VN
(I t)
®73 Noorderduin
VN
74 Noordorper Duinen VN
1 2 3 4
US 1680/1745 Kleine vallei achter de zeeduinen Door deze vallei liep de n grens van de Heemskerker Duinen Vgl Scheiberg, Scheivlakken
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Zeeduinen ten n van Wijk aan Zee Naam ingegeven door deze ligging Vgl Westerduinen
1 2 3 4
Karshoff 1844 Het n deel van de duinen in de gemeente Heemskerk Genoemd naar de ligging bij Noorddorp Zie ook Marquetter Duinen
1 2 3
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Meest n deel van de zeeduinen onder Heemskerk Spotnaam wegens de nab i jheid van de Noor dzee, dan wel omschrijving van de 'zandzee' ter ple kke Er werd onderscheid gemaakt tussen de Kleine Oceaan en de Grote Oceaan
@
75 Oceaan
@
VN
4 76 Oceaanvlak
@
VN
1 2 3
TK 1910 Duinvallei thv de huidige Oceaan Genoemd naar dit deel der zeeduinen
HEEMSKERK 10 4
77 Oldenborghvallei (Van)
VN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1975 Vallei ca 1.5 km ten nno van het pompstation Genoemd naar de eerste PWN-directeur Zie ook het volgende lemma
78 Oldenborghweg (Van)
SN
1 2
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Doorgaande weg achter de zeeduinen, aangelegd in 1947 Genoemdnaar de eerste PWN-directeur; aanvankelijk Noord-Zuidbaan geheten Zie ook onder Castricum en Egmond
@
@
3 4 @ 79 Onderlangs
SN
1 2 3 4
80 Oude Kanaal (Het) WN
ND 1965 Pad ten o van de Kruisberg Naam ingegeven door het verloop onder langs dit duin Vgl Onderlangs te Castricum (b)
@
1 2 3
4 81 Papenvlak
Kranendonk 1994 Kanaal ten n van het pompstation Aangelegd in het begin van deze eeuw door de Zaanlandsche Waterleiding; ook aangeduid als Secundair I, zulks itt het later gegraven Secundair II of het Nieuwe Kanaal Inmiddels grotendeels verdwenen
@
VN
1 2 3 4
82 Pescuvlak
Kranendonk 1994 Duinvallei ten no van Wijk aan Zee Afgeleid van kerkelijk bezit of van paapje Vgl de Papenberg onder Castricum
de
vogel
@
VN
1 2 3
4
83 Piet Miesendal
Kranendonk 1994 Duinvallei ten w van het pompstation De naam zou een verbastering zijn van Pestschuurvlak en herinneren aan een barak die daar ten tijde van de (18de eeuwse?) veepest stond, of mogelijk aan een quarantainekamp uit 1804 Ook geschreven als Het Pesku of Pestcuvlak; Hilgen en Slings 1981 p 15 Over een vergelijkbaar quarantainekamp onder Bergen zie Zeiler 1981 p 52-53
@
VN
1 2 3
Kranendonk 1994 Terrein ten n van Heliernare Genoemd naar gebruiker ca 1936
4
84 Pompstation
HN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Installatie ca 1 km ten nno van Wijk aan Zee Soortnaam, geen zuiver toponiem Vgl dezelfde naam onder Bergen
85 Rellen (De)
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975; TK 1983; Kranendonk 1994 Terrein ten n van Wijk aan Zee De naam is afgeleid van de op de kaart van Langendijek afgebeelde duinbeek ten n van het dorp, die
@
@
HEEMSKERK 11
4
86 Reservaat
in zee uitloopt en de naam De Rel draagt (US 1680/1745 geeft hier een wat ertje zonder naam en daar ten n langs d'Rel weg) en van een tweede beek die even ten nw daarvan liep Kranendonk geeft de naam iets meer naar het zo; zie ook Tweede Rel
@
VN
1 2
3 4
87 Reservaatweg
ND 1965; PWN 1975 Terrein in het n van de Heemskerker Duinen Het terrein is na de aankoop in 1939 ongemoeid gelaten Het terrein wordt doÓr de Meeuwenweg verdeeld in Reservaat west en oost
@
SN
1 2 3
ND 1965 Pad z langs het Reservaat Naam ontleend aan deze locatie
4
88 Rietweg
@
SN
1 2 3
ND 1965 Weg in het z van het Grote Vlak Blijkbaar bevond zich hier nog een restje van een natte duinvallei, waar riet groeide
4
89 Roggedal
@
VN
1 2
3
Kranendonk 1994 Vallei ten na van Heliernare Hier werd ca 1920 rogge verbouwd
4
90 Rondevlak
@
VN
1 2 3
4
91 Rug van de Kaag (De)
ND 1965; PWN 1975 Vallei tussen de Zwarteweg en de Schapenweg Genoemd naar de vorm Kranendonk 1994 noemt een tweede vallei van die naam direct ten nw van het pompstation; ook Hilgen en Slings 1981 p 15 geven het als huidige naam voor het Pescuvlak
@
VN
1 2 3
Kranendonk 1994 Duinrichel aan w zijde van huidige vallei de Kaag Genoemd naar deze situering
4
92 Ruijgen Dal
@
VN
1 2 3 4
@
An ca 1612 (Ruijgen Dael); Langendijck 1614 Smalle duinvallei tussen Het Bree Veldt en De Caeg Blijkbaar was deze vallei met ruigte of struikgewas begroeid US 1680/1745 geeft hier Ruyters, wat blijkbaar een verbastering is
7
Russenberg
Zie Russenduin
VN
@ 7
Russenduin
VN
1 2 3 4
ND 1965; TK 1983 Duin even ten nw van het pompstation De naam herinnert aan de invasie van Russen en Engelsen in 1799; het ligt op de plaats van een oorlogskerkhof Gemeentekaartje van Kuyper uit 1867 geeft hier
HEEMSKERK 12 afgepaald terrein aan met naam Russische Vlak en jaartal 1799 Fiche PJMI vermeldt naam als Russenberg, alsmede informatie van C Schoen over vondsten van kogels, geweren en skeletten; 'is een nol geworden want er is veel van afgegraven'; vgl voor dit laatste Hilgen en Slings 1981 p 16 Vgl de bij Swaan 1982 p 60 genoemde Russenkroft, de Russenbergen onder Castricum almede het Russenduin en Russengat onder Bergen @ 7
Russische Vlak
VN
Zie Russenduin
92 Ruyters
VN
Zie Ruijgen Dal
93 Schapenweg
SN
@
@
1 2 3
4 94 Schapenweidje
ND 1965; TK 1983 Weg van Noorddorp naar Verbrande Vlak De naam is een herinnering aan een voormalige schapendrift Hilgen en Slings 1981 p 15 Vgl de onder Castricum staande beide Schaapherderswoningen c.a.
@
VN
1 2 3 4
95 Scheiberg
Kranendonk 1994 Terrein ten nw van Heliernare Hier werden schapen geweid Zie ook vorige lemma
@
VN
1 2 3
4
96 Scheivlakken
Kranendonk 1994 zeeduin tussen Noorderduin en Westerduinen Dit was de scheiding tussen de duinen van Bareel en Van Tuyll v Seroaskerken aangegeven met een hardstenen paal Vgl ' t Noorder Scheyt, Scheivlakken, Scheijsloot en Schey steen; onder Castricum Scheilaan en Scheyt van ... ; onder Egmond Scheyt van ... en ' t Skai; onder Bergen Scheij vlack; onder Schoorl Scheiblink
@
VN
1 2 3
4
97 Schouw wal
ND 1965 Duinvallei ten n van het Ligustervlak Dit was de scheiding tussen de duinen van Bareel en Van Tuyll v Seroaskerken Zie ook vorig lemma
@
VN
1 2 3 4
11 Schuurberg
VN
98 Spaarpot
VN
US 1680/1745 Binnenduinrand langs de Duinweg Ws houdt de naam verband met het schouwen of periodiek inspecteren van de Herten- of Konijnenheining Zie voor deze heining, die ook langs de binnenrand van de Heemskerker Duinen liep, onder Castricum
@
Oude naam voör Bloernberg, zie aldaar; vgl Schuurberg onder Castricum
@
1 2 3
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Terrein ca 1 km ten zw van de Kruisberg Omheind terrein waar fazanten niet bejaagd werden, zodat men nog iets had voor het volgend jaar
HEEMSKERK 13
99 Stort (Het)
4
Hilgen en Slings 1981 p 15
1 2
Kranendonk 1994 Naam van een tweetal terreinen ten o van het Oude en het Nieuwe Kanaal Hier werd uitgegraven grond gestort Soortnaam; ook de zeereep te~ z van Wijk aan Zee, waar zand was gestort dat bij het graven van het Noordzeekanaal was vrijgekomen, werd zo genoemd NB De grond is inmiddels teruggestort in het Nieuwe Kanaal, zie aldaar
@
VN
3
4
100 Strand (Den)
@
VN
1 2 3
Langendijck 1614 Het strand langs de Noordzee De wisseling van geslacht is in het NH dialect kenmerkend, bv de duin, de meer, het polder, het school
4
101 Telefoonberg @
VN
1
2 3
Kranendonk 1994 Duin ten o van het pompstation Hier stond een paal van een telefoonleiding
4
102 Twe Licht
@
VN
1 2 3
US 1680/1745 Twee bij elkaar gelegen valleitjes in de voorduinen ten n van Noorddorp, op de grens met Castricum Twee lichte (open) plekken in begroeid duin
4
103 Tweede Rel
@
VN
1 2 3 4
@ 59 Uitzichtduin
VN
1 2 3
4 @ 104 Valleiweg
SN
1 2 3
Kranendonk 1994 Terrein in De Rellen De naam verwijst naar de tweede duinrel, die hier in zee liep Zie ook De Rellen TK 1983 Uitzichtpunt op de Kruisberg Andere aanduiding voor de Kruisberg, ontleend aan de recreatieve functie Vgl Kijkberg ND 1965; TK 1983 Weg door de Van Oldenborghvallei Genoemd naar deze ligging
4 @ 105 Verbindingsweg
SN
1 2 3
ND 1965 Weg tussen Zwarte Weg en ontginning De Kruisberg Genoemd naar deze functie
4 @ 106 Verbrande vlak
VN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Terrein ten n van de Leenscheuterwei Herinnering aan duinbrand Hilgen en Slings 1981 p 16 noemen het Verbrande Hoek tgv duinbrand in 1847 Vgl Verbrande Pan onder Bergen en Verbrande Punt onder Schoorl
HEEMSKERK 14 @ 107 Vlaarboom
VN
1 2
3
Langendijck 1614 Punt op de binnenweg van Heemskerkerduin naar Wijk aan Zee Een vlaarboom is een vlier; mogelijk stond er een herberg van die naam
4
®71
Vlack (Het)
VN
1 2
3 4 @ 108 Vlacke Croften
VN
@ 33 Vlierberg
VN
Andere naam voor de Zee Krogten, zie 1 2
3 4 @ 45 Vlotter (De)
VN
1 2
3
4
38 Waterstal
WN
109 We sterduinen
VN
US 1680/1745 Duinvallei ter plaatse van het huidige Noorddorper Vlak Eenvoudige aanduiding van een vlakke duinvallei Zie ook Noorddorper Vlak aldaar
Kranendonk 1994 Duin ten wnw van het pompstation Genoemd naar de begroeiing Ook verbasterd tot Flierteberg TK 1857; TK 1910; ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Duinontginning ten w van Noorddorp In de bij het huis behorende vijver zou het hout zijn gevlot (dwz in bijeengebonden stammen in het water gelegd) dat bestemd was voor de Herten- of Konijnenheining Op US 1680/1745 naamloos; de vroeg 17de-eeuwse benaming was Mijns Heers Krogten, zie aldaar; Van Swieten 1661 vermeldt hier Mijnheer Ossepie Groesbeek 1978 p 194-198 dateert het oorspronkelijke huis op de late 14e eeuw; Scholtens 1947 p 209, 262 houdt het op de vroege 17de eeuw (voor 1630) en vermeldt tevens de latere naam Jagerslust; vgl echter de kaart bij het Zegenpralent Kennemerlant van 1729, waarop zowel de naam De Vlotter als Jagerslust zijn aangegeven Een deel van het betreffende terrein is nog altijd vochtig en staat 's winters vaak onder water
@
Zie onder Castricum (Groote Waterstal)
@
1 2
3 4
110 Wilg (De)
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Zeeduinen in het midden van de Heemskerker Duinen Naam ontleend aan de ligging, vanuit Heemskerk (erduin) gezien Vgl Noorderduin
@
VN
1 2
3 4 @ 111 Wilgenlaan
SN
1 2
3 4
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten zw van de Berenweide Blijkbaar stond hier een opvallende wilgenboom Vgl de Wilgenkopjes onder Schoorl ND 1965 Pad door w deel van De Vlotter Genoemd naar de begroeiing Vgl de naburige Elzenweg
HEEMSKERK 15 @
112
Zeeduijnen
VN
1 2 3 4
108 Zeekrogten (De)
Langendijck 1614 De zeeduinen, dwz de . duinen direct achter de zeereep Soortnaam voor wat ook wordt betiteld als Achterduinen Vgl Zeeduinen onder Castricum
@
VN
1 2 3
4 113 Zuidhoek (De)
Langendijck 1614 Complex landbouwgronden in de grote duinvallei op de grens van Heemskerk en Wijk aan Zee Deze omheinde stukken land (krochten) behoorden blijkbaar bij Wijk aan Zee; mogelijk is het element zee echter afgeleid van het begrip sie, zie onder b bij Groote en Luttik Cie Op US 1680/1745 betiteld als de Vlacke Croften Vgl Zeeveld onder Castricum
@
VN
1 2
3 4 114 Zwarte Weg
ND 1965; PWN 1975; TK Terrein in het zw van De grens tussen het Boreel daar ten z van Het duin van Boreel aangekocht
1983 de Heemskerker Duinen PWN-bezit en het duin van maakt hier een scherpe hoek is in 1991 door het PWN
@
SN
1 2
3 4
ND 1965 (Zwarteweg) ; TK 1983 Verbinding van ontginning De Kruisberg met zee Als plaveisel zullen sintels en kolengruis zijn gebruikt Hilgen en Slings 1981 p 15 Vgl de Zwarte Weg onder Bergen
HEEMSKERK 16 b. Namen langs de binnenduinrand @
115
Aan Duin @
Andere aanduiding van Heemskerkerduin, zie aldaar
NN
116
Banscheijdi[n]g
VN
1
2 3 4
An ca 1612 Grenslijn langs de Kuijkers Weg tussen Heemskerk en Beverwijk Van ban, rechtsgebied, en scheiding, grenslijn Vgl de Banweg onder Egmond Zie o.è k Beek of Scheijsloot
@ 117
Bave L [aen]
SN
1 2 3
US 1680/1745 Verbinding tussen Cieweg en Voo:rweg Van laan, voetpad door het land, en PN Bave of -Bavo
4 @
118
Beek of Scheijsloot
WN
1 2 3 4
Langendijck 1614 Grenswater evenwijdig aan de Geyl weg In beide gevallen een soortnaam De beek loopt in het verlengde van de Kuij kers Weg, die de grens vormt met Beverwijk; zie ook Banscheijding
@ 119
Berghlijn
VN
1 2 3 4
An ca 1612 Punt aan de Kuijkers Weg Is er verband met lijnwaad of linnen en lag hier een blekerij? Vgl het Lien onder Egmond
@ 120
Bickers bos
VN
1 2 3
4 @
US 1680/1745 Bosaanplant langs de binnenduinrand bij Noorddorp Genoemd naar de initiatiefnemer tot de aanplant, die ook het aangrenzende duin in bezit had; zie daarvoor Van Swieten 1661 {Duijnen vande Heer Bickers) Op TK 1857 en TK 1910 nog als bos aangegeven
121
Blauwe steen
VN
1 2
3 4
Langendijck 1614 Plek bij de Hertenheining op de grens van Heemskerk en Beverwijk Hier lag een blauwe (Namense) steen als grensmarkering Vgl Blauwe steen onder Castricum en Egmond US 1680/1745 geeft Schey steen
@ 122
Bollander Beeck
WN
1 2 3 4
An ca 1612 Water, lopend tussen de Kerkweg en de Oasterweg in de richting van Marquette Afgeleid van PN
@ 123
Bolle Beeckgen
WN
1
2 3 4
An ca 1612 Water, paral lel lopend aan de Kerkbeek en de Kuijkers Weg Blijkbaar stond het water hier vaak hoog of bol Zie ook Breet slager laentje
HEEMSKERK 17 124 Breet slager laentje
@
SN
1 2 3
US 1680-1745 Doodlopend pad langs Bolle Beeckgen Ws afgeleid van PN; laan hier gebruikt betekenis voetpad door het land
in de
4
125 Cieweg
SN
Weg langs de Groote Cie, zie aldaar
126 Cleine Hout weg
SN
Zie Kleine Houtweg
127 Commandeurs
NN
@
@
@
1 2 3 4
TK 1983 Buurschap ten nw van Heemskerk Een verband met het bezit van de Johanniters te Haarlem is ws; deze lieten hun bezittingen beheren door een zgn commandeur Scholtens 1947 p 233 noemt in dit verband het Commanderijland en het Commandeursland
@ 115 Duijnbuert
NN
Andere aanduiding voor Heemskerkerduin, zie aldaar
115 Duinderbuurt
NN
19de eeuwse benaming voor Heemskerkerduin, aldaar
28 Duinweg
SN
@
zie
@
1 2
3
4 128 Een Wal
Blaeu na 1635; ND 1965; TK 1983 Weg langs de duinvoet zw van Noorddorp Naam ingegeven door deze loop, dan wel door de ligging onder Heemskerkerduin; in de 17de eeuw liep hij door de voorduinen verder in de richting van Wijk aan Zee Vgl Duinweg onder Bergen en Schoorl
@
SN
1 2 3
An ca 1612 Verbindingsweg tussen de Groote Houtweg en de Kerkweg Het is niet duidelijk, of deze naam gelezen moet worden als een onbepaald 'een wal' of als een naam Eenwal
4 @ 129 Geijlweg (De)
SN
1 2 3
US 1680/1745; TK 1857 (De Gijl Weg) De tegenwoordige Hondsbosse Weg Geil is een andere naam voor kruipwilg
4 @ 125 Groote Cie
WN
1 2
3 4
@ 130 Groote Houtweg
SN
1
Blok 1968_, 1470 (grote cye) ; ibid, 1520 ([een beeck geheten] die grote zee); US 1680/1745 W ontwateringssloot in Heemskerkerduin langs de huidige Cieweg Van zn sie, iets dat langzaam stroomt Blok 1968 p 16; noemt tevenc de in 1738 en 1771 vermelde VN tusschen cien Zie ook Cieweg en Luttik Cie alsmede Cie onder Castricum; vgl de Zee Kragten Langendijck 1614 (Groeten Hout weg); US 1680/1745 (Den Groeten Hout wegh)
HEEMSKERK 18 2 3
4
@ 131 Grote Kerkbeek
WN
@ 132 Halfweg
HN
Hoofdverbinding Noorddorp-Beverwijk, nu Rijksstraatweg De naam herinnert aan een hout of bos, waarover verder geen gegevens bekend zijn (vgl Haarlemmer Hout en Noordwijkerhout) ; minder ws is een verklaring als weg, die naar de (Haarlemmer) Hout loopt Zie ook Kleine Houtweg Schalteos 1947 p 214-215 behandelt het hier begin l7de eeuw gebouwde huis Westerhout; ibid p 237 de beide wegen, echter zonder de naam te verklaren Zie Kerkbeek
1
2 3 4 133 Heemskerck (huys, HN hofstede tot)
TK 1983 Huis bij Noorddorp Het huis ligt aan de straatweg halverwege Castricum en Beverwijk TK 1857 geeft 'tHuis ten Halve
@
@ 134 Heemskerk
NN
Oorspronkelijke benaming van het adellijk huis ten n van Heemskerk, vanaf 1612 Marquette genaamd; zie aldaar 1 2 3 4
@ 135 Heemskerker Noordbroekpolder
VN
1 2
3 4 115 Heemskerkerduin
Lex 1000-1050 (Heimethenkiricha, Heimezenkyrke); Lex 12de e (Heemskerc) Kerkdorp en gemeente in Midden- Kennemerland Kerkgebouw van Hemezo (PN) Er is geen verband met de Castricumer buurschap Heemstede aanwijsbaar Groesbeek 1978 p 12 en 122124 geeft de benaming Kerkbuurt in de 17de en 19de eeuw; vgl deze aanduiding voor de kern van Bergen en Castricum TK 1983 Poldergebied ten n van Heemskerk Broek is een benaming voor in oorsprong moerassig land; ten zw van Heemskerk lag vlg TK 1857 de Zuidbroek Polder TK 1857 geeft hier Noorder Veld
@
NN
1 2
3 4
US 1680/1745 (Heemskercker Duyn); TK 1857 (Heemskerduin); PWN 1975; TK 1983 De buurschap tussen de Groote Houtweg en de duinvoet De naam zal gegeven zijn naar analogie van Wijk aan Duin In de 17de eeuw lijkt de naam uitsluitend te slaan op de bebouwing langs de duinvoet, waaraan TK 1857 zich lijkt te conformeren; TK 1983 geeft er een betekenis aan zoals onder 2 vermeld Groesbeek 1978 p 12 en 122-124 geeft als oudere benamingen Aan Duin (1638, 1674), Duijnbuert (1664) en Duinderbuurt (1841-44); vgl voor die laatste naam ook Castricum
129 Hondsbosse Weg
SN
Zie Geijlweg (herkomst naam onbekend)
@ 132 Huis ten Halve
HN
Zie Halfweg
@
(' t)
HEEMSKERK 19 136 Huldtoneel
@
VN
1 2 3 4
131 Kerkbeek
TK 1983 Plek ten nw van Heemskerk Hier placht in de 14de en 15de e de nieuwe graaf te worden ingehuldigd Scholtens 1947 p 60 Ook genaamd Schepelenberg, zie aldaar
@
WN
1 2 3 4
134 Kerkbuurt
NN
137 Kerkweg
SN
An ca 1612
(Den Kerck Beeck); US 1680/ 1745 (De Kerck Beeck) ; TK 1857 (de Kerk Beek) ; TK 1983 (Grote Kerkbeek) Hoofdafwatering van Heemskerkerduin langs Heemskerk en verder naar het ono Genoemd naar de kerk van Heemskerk US 1680/1745 geeft ook een Kerckbeeck onder Wijk aan Duin; TK 1983 geeft naam als NN voor de nieuwbouwwijk ten nw van de oude dorpskern en noemt het water zelf Grote Kerkbeek
@
Benaming voor de kern van Heemskerk, zie aldaar
@
1 2 3
US 1680/1745 (De Kerck Wegh); TK 1983 Weg van Noorddorp naar Heemskerk De weg loopt recht op de kerk af; strikt genomen kan de naam echter ook een afkorting zijn voor Heemskerk(er)weg, vgl Den Wycker Wegh naar Beverwijk
4
126 Kleine Houtweg
@
SN
1
4
Langendijck 1614 (C1eine Hout weg); US 1680/1745 (De Kleyne Houtweg) ; TK 1983 Westelijke variant van de hoofdverbinding Noorddorp-Beverwijk De naam herinnert ws aan een verdwenen en verder onbekend hout of bos Zie ook Groote Houtweg
1
An ca 1612
2
3
138 Kuijkers Weg
@
SN
2 3
4
139 Luttik Cie
(de Kuijkers wegh); Langendijck 1614; US 1680/1745 (De Kuyckers Wegh) Weg op de grens van Heemskerk en Beverwijk Afgeleid van PN; Scholtens 1947 p 240 geeft echter vermelding uit 1250 als Cuikens wech en herleidt de naam tot het woord kuekene , een huisje met maar één vertrek US 1680/1745 geeft de weg niet als grensweg; TK 1857 geeft Kluikerweg of Klinkerweg; TK 1983 geeft Jan v(an] Kuikweg; ook de spelling Kuikensweg komt voor
@
WN/SN
1 2 3 4
@ 140 Maadwegh (De)
SN
Blok 1968, 1470 (luttike cye); ibid, 1520 ((een beeck geheten] die cleyne zee); US 1680/1745 (Luttick Cie, Luttick Cie Beeck); TK 1983 0 ontwateringasloot in Heemskerkerduin Van zn cie, iets dat langzaam stroomt Blok 1968 p 16; zie verder onder Groote Cie Zie Noordermaatweg
HEEMSKERK 20 @ 141 Maden (De)
VN
1 2 3 4
TK 1857 Poldergebied aan de no rand van Heemskerk Van made, laaggelegen grasland of hooiland US 1680/1745 geeft hier een door sloten begrensd gebied met de naam Heemskercker gemeene Maad Zie ook Noordermaatweg
@ 142 Maer Laen
SN
1 2 3
US 1680/1745 Weg langs benedenloop van de Kerkbeek Voetpad door het land (laan) , genoemd naar het water in het verlengde van de Kerkbeek Zie ook De Mare en de daaronder vermelde toponiemen
4 @ 143 Mare (De)
WN
1 2 3
4
@ 144 Maresloot
WN
1 2 3 4
@ 133 Marquette
HN
1 2 3
4 @ 145 Marquettelaan
SN
1 2 3 4
@ 146 Menweg
SN
1 2
US 1680/1745 Meertje ten no van Heemskerk, in het verlengde van de Kerkbeek en zich voortzettend in de Maresloot Centrum van een namencomplex, hetgeen erop wijst dat dit een restwater moet zijn van een veel langere waterloop (mare) van de Die in nw richting naar de z Hoepvallei onder Castricum Groesbeek 1978 p 111 ziet hier eveneens een oude afsplitsing van het IJ (vgl de recent verschenen archeologsiche kaart) en geeft nog de naam Maerhuis voor de hier gelegen los- en laadplaats Zie ook Maer Laen en Maresloot, het Mareveldt onder a, alsmede onder Castricum het de Maer- of Korendijk en het Mareveldts Vlack; zie ook onder Neksloot en Noorddorper Beek TK 1983 geeft De Maer als NN voor de nieuwbouwwijk ter plaatse van het vm meertje US 1680/1745 Sloot tussen de Neksloot en de Limmer Die in het verlengde van het meertje De Mare Naam ontleend aan dit meertje Zie ook De Mare en de daaronder vermelde toponiemen An ca 1612;
Langendijck 1614; US 1680/ 1745 ('t Huys Marquet); TK 1857; TK 1983 (Kasteel Marquette) Adellijk huis ten n van Heemskerk Het huis, dat eerder werd aangeduid als het Huys tot Heemskerck, de Hofstede tot Heemskerck of het Huis Sevenberghe, werd in 1610 gekocht door Daniel de Hertaing, heer van Marquette (Henegouwen), die deze naam in 1612 met goedkeuring met goedkeuring van de Staten gaf aan het pasverworven bezit Scholtens 1947 p 87-90 en 208 TK 1983 Laan door het bos tussen Oasterweg en provinciale weg Afgeleid van HN Een ongedateerde veldnamenkaart (ops Register van polderlasten 1870) geeft behalve deze laan ook de oprijlaan met de variant De Laan van Marquette US 1680/1745 Verbinding tussen de Luttik Cie en de Groote Cie
HEEMSKERK 21 3
Een menweg is een weg, die al mennend, met paard en wagen, kan worden bereden
4 @ 147 Molenbuurt
NN
1 2 3 4
TK 1857; TK 1910 Buurschap ten nw van Heemskerk Genoemd naar de daar staande dorpskorenmolen US 1680/1745 geeft hier Heemskercker Meel Molen; vgl de in de 18de en 19de eeuw in Bergen gebruikelijke naam Kerk- of Molenbuurt
148 Neksloot
WN
1 2
US 1680/1745 (De Neck Sloot); TK 1983 Hoofdwetering van de Heemskerker Noordbroekpolder, lopende van Marquette naar de Die Nek betekent hier mogelijk een wat hoger gelegen, vooruitspringend stuk land - wellicht het terrein waarop het huis Heemskerk (Marquette) is gelegen? De wetering vormt de benedenloop van de Noorddorper Beek en volgt met deze mogelijk een restgeul van een eertijds bestaand water de Mare, zie aldaar
@
3 4
149 Noorddorp
@
NN
1
Lex 1125-30 (Noirthorpe); Lex 1125-50 (Northorpe); ca 1612 (Noortdorp) ; Lan~·.mdij ck 1614 (Noordorp); US 1680/ 1745 (Noort dorp); TK 1857; TK 1983 Buurschap ten nw van Heemskerk Naam voor een secundaire nederzetting, meestal gegeven vanuit het centrale kerkdorp; mogelijk heeft Heemskerk zelf ooit Zuiddorp geheten, aangezien beide bewoningskernen precies aan de nw en zo punt van de geest tussen de Kerkweg en de Oosterweg liggen Vgl Oostdorp en Westdorp onder Bergen
An
2 3
4 150 Noorddorper Beek
WN
1 2 3 4
US 1680/1745 (De Noord Dorper Beeck); TK 1910 Waterloop langs de n zijde van Marquette De beek ontspringt bij Noorddorp De beek vormt (met de We i dewatering) de bovenloop van de Neksloot en volgt met deze mogeli j k een restgeul van een eertijds bestaand water de Mare, zie aldaar
140 Noordermaatweg
SN
1
US 1680/1745 (De Noordt Maad weg) ; TK 1857 (De Noorder Maatweg) ; TK 1983 Polderweg ten n van Marquette Genoemd naar het gebied De Maden, zie aldaar Ten zo van Heemskerk vinden we als pendant de Zuidermaatweg, die op alle drie onder 1 genoemde kaarten voorkomt
@
@
2 3 4
151 Noorder Veld
VN
1 2 3 4
TK 1857 Poldergebied ten no van Heemskerk Naam ingegeven door situering tov het hoofddorp Later genaamd Heemskerker Noordbroekpolder, zie aldaar
@ 152 Oost Zyde (De)
NN
1 2 3 4
US 1680/1745 Buurschap ten no van Heemskerk Naam ingegeven door deze ligging Vlg de gegevens bij Groesbeek 1978 p 12 en 122-124
@
HEEMSKERK 22 verdwijnt de naam als aanduiding van de buurschap tussen 1674 en 1841; de huidige nieuwbouwwijk ter plekke heet vlg TK 1983 Oasterzij Vgl de Oasterzij en Westerzij bij Limmen en Heiloo 153 Oaster Streng (Den)
@
WN
1 2 3
An ca 1612; US 1680/1745
(zonder Den) Waterloop (en weg?) tussen de Groote Houtweg en de Kerkweg Streng kan zowel een langgerekt stuk land als een waterloop aanduiden; in dit geval het laatste, kennelijk als benedenloop van de Streng (ook als Wester Streng aangeduid) ; zie aldaar
4 @ 154 Oasterweg
152 Oasterzij
SN
1 2 3 4
US 1680/1745 (De Oaster wegh); TK 1983 Weg langs de o zijde van de Heemskerker geest Naam ingegeven door deze ligging Vgl de Oasterweg onder Limmen/Heiloo en onder Zanegeest (Bergen), die een soortgelijke ligging laten zien; mogelijk heetten de Kerkweg in oorsprong Westerweg
@
(De)
155 Ouden dijk
Zie De Oost Zyde
NN
@
SN
1 2 3 4
156 Poelenburg
ca 1612 (Den Ouden Dij ck) ; Langendij ck 1614 (Den Ouden dijk); US 1680/1745 (Den Ouden Dyck) ;~ 1857; TK 1983 Ongeveer w-o lopende dijkweg onder Heemskerkerduin Locale waterkeer uit de vroegste periode van dijkaanleg (12de eeuw) Westenberg p 27 geeft geen uitsluitsel over de precieze functie, nl of deze dijk Noorddorp of juist Heemskerkerduin moest beschermen; de afstroming van de Groote en Luttik Cie lijkt a~ op US 1680/1745 via Streng en Kerkbeek te lopen, maar er kan sprake zijn van inversie van het reliëf
An
@
HN
1 2 3 4
118 Schaijsloot
WN
136 Schapelenberg
VN
US 1680/1745 Landhuis (in oorsprong kasteel) even ten zo van Heemskerk De naam zal ontleend zijn aan het feit, dat de 14de-eeuwse bezitters mede gegoed waren in Poeldijk (ZH) Groesbeek 1981 p 147-152 Vgl het gelijknamige huis bij Schoorl (waarvan de naam een andere herkomst heeft) en de op TK 1983 vermelde nieuwbouw ter plaatse onder deze naam
@
Zie Beek of Schaijsloot
@
1 2 3
4
Lex ca 1200 (Scepelingheberghe) Plek ten nw van Heemskerk Hier zouden de Kennemer schepenen van tijd tot tijd in vergadering bijeen zijn gekomen; de naam is echter ouder dan de invoering vd schepenrechtspraak in Kennemerland, die van na 1275 stamt Scholtens 1947 p 60; vgl Swaan 1982 noot 6; zie ook Huldtoneel
HEEMSKERK 23 @ 121
Schey steen @
Zie Blauwe steen
HN
Naam die tussen 1483 en 1610 voor het Huis te Heemskerk werd gebruikt, naar de toenmalige eigenaar; zie onder Marquette
133
Sevenberghe (Huis) @
VN
157
Streng (De)
WN
1
2 3
4
ca 1612 (Den Wester Strengh) i Langendijck 1614 (Den Streng) i US 1680/1745i TK 1857 Waterloop (en weg?) tussen de duinvoet en de Groote Houtweg Streng kan zowel een langgerekt stuk land als een waterloop aanduiden; in dit geval het laatste Zie ook Oaster Streng en Strengweg
An
@ 158
Strengweg
SN
1 2
3 4
TK 1983 Ongeveer w-o lopende weg door het Heemskerkerduin Genoemd naar het water De Streng Zie vorig lemma
midden van
® 159
Ven (De)
HN
1 2 3
4
TK 1983 Huis aan Oudendijk in Heemskerkerduin Blijkbaar bevond zich een ven of veentje in de nabijheid, wat gezien het natte milieu van de strandvlakte niet onwaarschijnlijk is Vgl Groote en Luttik Cie alsmede de Waterakkers
® 160
Voet Padt
SN
1 2 3
US 1680/1745 Aanduiding voor tweetal verbindingen, één tussen Castricum en Noorddorp, één tussen Heemstede en Marquette Soortnaam, ingegeven door fun.ctie
4
® 161
Voorweg
SN
1 2 3 4
US 1680/1745 (Voor wegh) i TK 1983 Verbinding tussen Heemskerkerduin en Beverwijk De weg liep voor de duinen langs Vgl de Achterweg onder a; wellicht stonden beide wegen ooit met elkaar in verbinding
NN
1 2 3
TK 1983 . Buurschap ten wzw van Heemskerk Beeldende naam: vanwege de slechte afwatering, die alleen via de Kerkbeek kon geschieden, stond het land hier vaak onder water
@ 162
Waterakkers
4
® 163
Weidewatering
WN
1
2 3
TK 1983 Hoofdwetering in de Heemskerker Noordbroekpolder Op soortnaam lijkende naam, die wellicht is bedoeld als tegenhanger van de door het parkbos van Marquette lopende afwateringen
4
® 157
Wester Strengh (Den)
WN
Zie De Streng
HEEMSKERK 24 @ 130
Westerhout
Zie Groote Houtweg
HN
@ 164 Wycker wegh (Den) SN
1 2 3 4
US 1680/1745 Weg van Heemskerk naar Beverwijk Naam ontleend aan de functie van verbinding met (Bever) wijk
G E ME E N T E
C A S T R I C U M
a. Namen in het duingebied @ 165 Agnesweg
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973 Weg langs duinvoet ten w van Bakkum Afgeleid van PN
4
166 Baccummer bosch
@
VN
1 2 3
Langendijck 1614, 1620 (het bosgen); An ca 1612 ('t Bosjen); US 1680/1745 Bosje bij Noord-Bakkum ten w van de Heereweg Genoemd naar deze ligging
4 @ 167 Bakkum aan Zee
NN
168 Beatrixlaan
SN
169 Beek
WN
170 Bernardlaan
SN
Zie Castricum aan Zee
@
1 2 3 4
ND 1965 Pad ten no van het kampeerterrein Bakkum Genoemd naar prinses (nu koningin) Beatrix Vgl Emmalaan, Wilhelminalaan
@
Zie Zeevelder Beeck
@
1 2 3
ND 1965; PWN 1973; TK 1983 Duinweg ten no van Castricum aan Zee Afgeleid van PN (gezien de spelling niet van Prins Bernhard)
4
166 Bosgen (Het)
N
Zie Baccummer bosch
166 Bosjen ('t)
VN
Zie Baccummer bosch
®171 Bosweg
SN
@
@
1 2 3
ND 1965 Weg ten o van de ontginning De Brabantscha Landbouw TK 1857 geeft hier verhoudingsgewijs groot bosareaal aan, gelegen tussen de BL en het huis Klein Johanna's Hof
4
172 Boucroftgen
@
VN
1 2 3 4
®173 Brabantscha Landbouw (De)
HN/VN
1 2 3 4
ca 1612 Kleine duinvallei ten zw van Castricum Verkleinwoord van bouwkroft, omheind stuk land dat als bouwland werd gebruikt Ongeveer op de plaats gelegen van het Swaluwe Dal, zie aldaar
An
Gevers 1823 (gespeld met d); TK 1857 (id.); TK 1910; ND 1965 (De Landbouw); ~WN 1975 (id) Boerderij op ca 2. 75 km afstand ten wzw van Castricum Duinontginning uit de 18de e (De Ruijter 1981: 1770), opgezet volgens een in Brabant gangbaar exploitatiesysteem Jelles 1968 p 56, 68, 71; De Ruijter 1981 p 5
CASTRICUM
2
174 Camping
@
VN
1 2 3
4 167 Castricum aan Zee NN
PWN 1975 (a) ; TK 1983 (a en b) a Terrein in het uiterste zo van de Castricumer duinen b Terrein ten n van de Zeeweg Soortnaam; de terreinen zijn in gebruik als kampeerterrein Zie ook Geversduin, Kampeerterrein
@
1 2 3 4
175 Castricumer Duin
TK 1983 Eindpunt van de (Castricumer) Zeeweg Naam gegeven naar analogie van Wijk aan Zee, Egmond aan Zee en Bergen aan Zee Aanvankelijk ook aangeduid als Bakkum aan Zee
@
VN
1 2 3 4
Karshoff 1844 (met nun) Het duingebied bij Castricum, dat ook Geversduin werd genoemd Genoemd naar zijn ligging Zie ook Geversduin Scholtens 1947 p 88 vermeldt gebeurtenis uit 1358 'op Kasterkenunerzand'
176 Cleijne Vogelwater
VN
Zie Kleijne Vogel Water
55 Cleijne Water Stal
VN
Zie Kleine Waterstal
@
@
@ 177
Cnor Croften (De) VN
1 2 3
4
US 1680/1745 Omheind deel van een duinvallei ter plaatse van het huidige Kroftveld Kroften, omheinde stukken land, in de vallei Den Knorre, zie aldaar Gevers 1823 noemt het Verlaten Kroft Zie ook Kroftveld, Kroftwoning
@ 178
Conunissarishuis
HN
1 2 3 4
179 Conunissarisveld
TK 1857 (Conunissaris Huis) Huis in de w duinvallei, ca 2 km ten wzw van Bakkum Kort na 1830 gebouwd huis, waarin de conunissarissen van Konings Duin vergaderden; gesloopt 1946 Jelles 1968 p 65, 68; Van Deelen 1973 p 69-70; De Ruijter 1981 p 6
@
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973; TK 1983 Nu bebost terrein ten n van de Zeeweg en ten o van de Van Oldenborghweg Genoemd naar het Conunissarishuis
4 @ 180
Conunissarisweg
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973 Weg o langs het Conunissarisveld Genoemd naar het Conunissarishuis en het Conunissarisveld
4
181 Croftge
@
VN
1 2
US 1680/1745 Terreintje op de grens met Egmond, even ten nw van
CASTRICUM 3
het Baccummer Bosch Verkleinwoord van kroft of krocht, land
3
omheind stuk
4 @
182
Dal (Het)
VN
1 2 3
Gevers 1823 Pad door de Bakkumer Duinen naar zee Ws genoemd naar de lage ligging tot aan de Zeeduinen
4 @ 183
Dennenlaan
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973; TK 1983
Laan ten w van het Meertje van Vogelenzang Genoemd naar de begroeiing, die tot de eerste aanplant van het Konings Duin zou hebben behoord (meded Roos 1994)
4 @ 184
Diaconieweg
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Weg n langs de Oasterduinen De bewoners van de ontginning bij de Kruisberg liepen langs deze weg naar de diaconie van Castricum (meded Slings 1994)
4 @ 185
Diepesloot
@
WN
1 2 3 4
PWN 1973 Afwateringskanaal in de duinvallei het Zeeveld Na 1829 diep uitgegraven afwatering Oorspronkelijk de bovenloop van de Zeevelder Beeck, zie aldaar Jelles 1968 p 65, 68
SN
1
ND 1965
2
Pad langs de Diepesloot Genoemd naar deze afwaterir-g
186
Diepeslootweg
3 4 @ 187
Doedelaan
SN
1 2 3
4
ND 1965; PWN 1975
Pad langs de noordzijde van de Russenbergen Er zijn verschillende verklaringen mogelijk; het was in oorsprong een doodlopende weg (vgl de Doodweg in de Schoorlse Duinen) ; het was een doodweg in de klassieke betekenis, die door bewoners van een verdwenen duinnederzetting werd gebruikt (vgl de nog bestaande Doodweg vanaf de vroegere buurschap Heemstede naar de kerk van Castricum); er is verband met de Slag bij Castricum van 1799 en bij de Russenbergen begraven gesneuvelden Zie ook Doodweg onder Bergen
@ 188
Dorpsweg
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975
Weg van Castricum naar de Brabantsche Landbouw Genoemd naar de functie als kortste verbinding met het dorp
4
@ 189
Drie Berghiens
VN
1
An ca 1612
2
Naam van een drietal Groote Vogelwater
duint~es
in het na van het
CASTRICUM
4 3
Naam ingegeven door drie opvallende toppen in een vlakke vallei
4 @ 190
Drie Kuylen
VN
4
US 1680/1745 (Drije Cuijlen); Rollerus 1737 Terrein ter hoogte van de huidige Glopstukken Blijkbaar bevonden zich in dit terrein drie opvallende kuilen, mogelijk als gevolg van menselijke graafactiviteit Vgl eenzelfde naam onder Egmond
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten z van het pompstation Genoemd naar de vorm
1 2 3
@ 191
Driehoek
VN
4 @ 192 Duin en Bosch
HN/VN
1
2
3 4
193 Duinontginning
ND 1965 (Duinenbosch) ; PWN 1975 (id); TK 1983 Ziekenhuis (en omringend terrein) in het uiterste na van de Castricumer Duinen, geopend in 1909 Naam ingegeven door de locatie Van Deelen 1973 p 9
@
VN
1 2 3 4
194 Eendenvlak
TK 1910 Aanduiding voor de ontginning veld/Glopstukken Soortnaam, geen zuivere VN Vgl De Ontginning onder Schoorl
Commissaris-
@
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Oostelijke uitloper van de duinvallei het Watervlak Oorspronkelijk onderdeel van een natte duinvallei, waar eenden verbleven cq waar een eendenkooi lag
4
195 Egrnonderweg
@
SN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1973 Duinweg achter langs jeugdherberg Koningsbosch Onderdeel van een der routes naar Egmond Vgl Wecht nae Egrnont (onder b)
SN
1 2 3
ND 1965 Pad naar de grens met Heemskerk Ws afgeleid van een eikenboom, die op de schei of grens stond
@ 196
Eik van Scheiweg
4 @ 197
Emrnalaan
SN
1 2 3 4
ND 1965 Pad ten o van het kampeerterrein Bakkum Genoemd naar koningin Emrna Vgl Beatrixlaan, Wilhelminalaan
198 Erfboschlaan
SN
1 2 3
ND 1965 (zonder eh) ; PWN 1973 Weg in het z van het Melkvlak Mogelijk een bos, dat bij het erf van een duinboerderij behoorde
@
4
CASTRICUM
5
@ 199
Fochteloo
HN
1 2 3
4 @
200
Gereght (' t)
HN
1 2 3 4
@
PWN 1975 (b) a Duinboerderij aan het begin van de Zeeweg b Villa Van Oldenbarneveldtweg 40 (het huidige PWN-kantoor) De eerste bewoner van het in 1890 gebouwde huis, jachtopziener Albertus van der Wolff, kwam in 1888 van het dorp Fochteloo naar Castricum; de naam is overgegaan naar de villa, in 1907 gebouwd als directiewoning voor Duin en Bosch De Ruijter 1981 p 7 Zie ook De Kweekerij, Waterdal US 1680/1745 Plaats aan de kust op de grens tussen Bakkum en Castricum Hier stond de galg Vgl Halve Galgs Vlack
201
Geversduin
VN
1 2
3 4
TK 1983 Terrein ten no van het Infiltratieveld en naam voor de camping bij Noorddorp oorspronkelijk het gehele duingebied tussen Koningsduin en Noorddorperduin Genoemd naar de familie Gevers, sinds 1833 eigenaar van het gebied PWN 1975 geeft hier als naam Limiet, zie aldaar
@ 202
Glob (Het)
VN
1 2 3
4
US 1680/1745; Rollerus 1737; Gevers 1823 (Het Glop) Smalle duinvallei ten zzo van het huidige Castricum aan Zee Glob of glop, van dezelfde stam als glippen en gluiperig, is een algemeen in NH voorkomend woord voor steeg of nauwe doorgang; in dit geval ging het om een soort pas in het zuidelijke slag van Bakkum naar zee, mogelijk lopend door een oude slufter Gevers 1823 duidt de gehele slag als zodanig aan; zie ook Glopsweg Ws hetzelfde slag als de op Langendijck 1614 vermelde Nieuwe Weg
@ 203
Glopstukken
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten wzw van het huis Johanna's Hof Genoemd naar het Glob, zie aldaar
4 @ 204
Glopsweg
Oudere naam voor de Zeeweg, zie aldaar
SN
@ 205
Grensweg
SN
1 2 3
4
ND 1965
Wel in lijst als no 93, maar niet op kaart aangegeven; ws pad z langs Watervlak Naam ontleend aan de loop op de grens met de Heemskerker Duinen Vgl Scheilaan
@ 206
Groeneweg
SN
1
2 3
ND 1965; PWN 1975 Weg n en w van Koning's Duin Mogelijk genoemd naar een groene, voor beweiding of etgroen (hooi ) gebruikte vallei; mogelijk ook gezien als verlengde van de (Tweede) Groene Laen,
CASTRICUM
6 4
@ 207 Groote Leb
VN
1 2
3 4 @ 208 Groote Vogel Water (Het)
WN/VN
1 2
3
4
@ 38 Groote Waterstal (het)
WN/VN
1
2
3
4
@ 209 Gro(o)teveldweg
SN
1
2 3
zie aldaar onder b Vgl het Groenveld in de Schoorlse Duinen An ca 1612; Langendijck 1614; US 1680/1745; Rollerus 1737 Duinvallei ca 1.5 km ten zzo van Castricum aan Zee Waarschijnlijk zo genoemd door de gelijkenis met een lip- of lepelvorm Zie ook Kleine Leb, Lepstukken, Leplaan An ca 1612; Langendijck 1614; US 1685/1745 (Het Vogel water) ; Gevers 1823 (Groot Vogel water) ; PWN 1973 (Vogelwater); TK 1983 (id) Duinvallei op de grens van de Bakkumer en Egmonder Duinen Eertijds natte duinvallei, waarin watervogels kwamen broeden, fourageren of overwinteren; ws houdt de naam dan ook verband met de jacht op of vangst van vogels en lag er in deze omgeving een eendenkooi Jelles 1968 p 39 vermeldt verpachting van een vogelkooi Die Vogelrije onder Bakkum in 1577; Verster v Wulvenhorst 1853 p 10 geeft bron uit 1596 waarin wordt gesproken van het Vogelenwaeter Zie ook Kleijne Vogelwater en onder Egmond het Achter Vogelwater An ca 1612 (Water-Stall); Langendijck 1614 Duinmeer en duinvallei in het z van de Castricumer Duinen Het begrip waterstal moet ws vertaald worden als plek waar het water is 'afgezet' en niet zichtbaar afvloeit; mogelijk is er ook verband met het woord staal, een houten staak waaraan visnetten waren bevestigd; het zou een ander woord kunnen zijn voor vogel- of eendenkooi, hetgeen zou sporen met de vermelding van een waterstal genaamd Die Vogelrije onder Bakkum in 1577; er ligt in het huidige terrein nog een restant van een kooi Jelles 1968 p 39; vgl Schönfeld 1950 p 97 (Staalduinen bij 's-Gravenzande) Zie ook Het Groote Vogelwater, het Kleine Waterstal ND 1965 (Grote Veldweg) ; PWN 1973 Weg lopende van het kampeerterrein naar het strand Ws genoemd naar oudere, niet nader gedocumenteerde VN
4
210 Grote Wei @
VN
1 2
3 4
ND 1965 Veld (nu uitgegraven vallei) direct ten zo van het huis De Brabantsche Landbouw Herinnering aan het agrarisch gebruik PWN 1975 plaatst hier de naam De Landbouw, die echter vlg ND 1965 bij het huis behoort
®211
Haagseweg
SN
1 2
3 4
ND 1965; PWN 1973 Weg ten z van het Meertje van Vogelenzang Mogelijk deel van een poging tot systematische naamgeving naar Hollandse steden Zie ook Haarlemmerlaan, Zaandammerlaan
CASTRICUM @ 212 Haagweg (Den)
SN
1 2 3
7
Langendijck 1614 Middelste van de vijf slagen door de Zeeduinen onder Castricum Vernoeming naar Den Haag (zie vorig lemma) ligt niet voor de hand; ws is haag hier nog in de betekenis van jachtterrein gebruikt
4
213 Haarlemmerlaan
@
SN
1 2 3 4
214 Halven Bergh (Den)
ND 1965; PWN 1973 Weg ten w van het kampeerterrein Mogelijk deel van een poging tot systematische naamgeving naar Hollandse steden Zie ook Haagseweg en Zaandammerlaan
@
VN
1 2 3
An ca 1612; Langendijck 1614 (Den halmen berg) Ronde duinpan tegen de Zeeduinen aan, waar het meest z slag doorheen loopt De naam is mogelijk ontstaan doordat het pad de vallei precies doormidden deelt
4 @ 215 Halve galgs vlack VN
1
2 3
4 216 Havelt
An ca 1612 (Het vlack daer den halve Galch nevenst compt) ; Langendij ck 1614 (het Vlak nevens den halmen [sic] Galg); US 1680/1745; Gevers 1823 (Halve Galg Veld) Duinvallei ter plaatse van het huidige Commissarisveld Genoemd naar de galg op de gerechtsplaats aldaar, die blijkbaar door Bakkum en Castricum gezamenlijk werd gebruikt en dus aan elk van beide dorpen voor de helft toekw~ Zie ook ' t Gerecht en Weg bij de Halven Galg Vgl De Halve Galg op de grens van Bergen en Schoorl
@
VN
1 2 3
An ca 1612 (Haveldt); Langendijck 1614 Kleine duinvallei ten w van Castricum Mogelijk te lezen als ha-velt; hae is een wig vormig stuk land
4 @ 217 Hazenduin
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Zeeduin ten z van Castricum aan Zee Blijkbaar kwamen hier opvallend veel hazen voor, wat voor een zeeduin zeer ongewoon is (maar mogelijk veroorzaakt werd door nabijgelegen land van een duinboerderij)
4
218 Helmweg
@
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Weg w langs de Oasterduinen en de Papenberg Genoemd naar de helmplant
4
219 Herderslaan
@
SN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1973; TK 1983 Weg door het Vogelwater Genoemd naar de 19de-eeuwse schaapherderswoning ter plaatse Zie ook Schaapherders Woning
CASTRICUM
8
@ 220 Hoch Harlem
VN
1 2 3
4 221 Hoep (Den)
An ca 1612 Duintop ten w van Castricum Te lezen als Hooch Haarlem: zal indirect Z1Jn afgeleid van NN Haarlem, mogelijk via de heren van die naam; wb het eerste deel: het gaat hier om het hoogste deel van de voorduinen, dat ten n van de Papenberg lag in de Zanderij en daar is afgegraven Vgl de naam Den Hocgen Berg (1680)
@
VN
1 2 3 4
An ca 1612 (Den Hoepen); Langendijck 1614 (id); US 1680/1745; Rollerus 1737 Halfronde duinvallei in het w van de Castricumer duinen; de naam heeft zich gaandeweg uitgebreid tot de gehele vallei waardoor de Hoepbeek liep Genoemd naar de hoep- of hoepelvorm Zie ook Hoepbeek, Hoepvlak
@ 222
Hoepbeek
WN
1 2
3 4
@ 223 Hoepvlak
VN
1 2 3
US 1680/1745; Rollerus 1737; Gevers 1823 Beek, komende uit het duin ten nw van Noorddorp en via de duinvallei de Hoep en de Nollen Beeck uitlopende in de Schulpvaart tussen Castricum en Bakkum Genoemd naar de duinvallei waarvan de beek tevens de afwatering vormt De beek is een op instigatie van de heer van Marquette in ca 1613 gegraven afwatering; zie v Santen 1652 p 83-85 Zie ook Koningskanaal Gevers 1823 bis Het n deel van de vallei Den Hoep ter plaatse van de huidige Glopstukken Genoemd naar deze vallei
4
@ 224 Hoofdweg
SN
1 2 3
4
ND 1965; PWN 1975 Verbinding van de Wijkerstraatweg met de Brabantsche Landbouw Het betreft een hoofdverbinding in dit · gedeelte van de duinen Gevers 1823 geeft hier de aanduiding Weg naar de Brabandsche Landbouw
@ 225
Hocgen Berg (Den) VN
Oudere naam (1680) voor Papenberg, zie aldaar; zie ook Hoch Harlem
@ 226
Hooiweg
SN
1 2 3
PWN 1975 Weg langs de n zijde van Radaam Mogelijk werd hierlangs hooi vervoerd van of naar de achterliggende landbouwbedrijven
4
227 Huisje van Teun HN Oostermeijer (Het) @
228 Infiltratieveld
Arbeiderswoning ter plaatse van de camping aan de Zeeweg, gesloopt in 1910; genoemd door De Ruijter 1981, p 6-7
@
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975; TK 1983 Terrein achter de zeereep ten w van Castricum Soortnaam, die het gebruik tbv de drinkwater-
CASTRICUM
229 Jetjeslaan
9
4
winning weergeeft In gebruik genomen in 1957
1 2 3
NO 1965; PWN 1973 Weg langs z zijde van het Meertje van Vogelenzang Afgeleid van PN
@
SN
4
230 Johanna's Hof
@
HN/VN
1 2
3
4
TK 1910; NO 1965; PWN 1975; TK 1983 a Omstreeks 1830 gebouwde boerderij ten z van de huidige Zeeweg b Café-restaurant op dezelfde plaats c Twee terreinen ten z daarvan Afgeleid van PN, doch onbekend van wie; gezien de namen Van Lennepsoord en Commisariahuis zou de naamgeefster in kringen van het bestuur van de duinontginning kunnen worden gezocht Zie ook Klein Johanna's Hof Jelles 1968 p 65, 68, 73; De Ruijter 1981 p 7 geeft voor de boerderij de bouw- en sloopjaren 1828 en 1928
48 Johanna's Weg
SN
1 2 3 4
NO 1965; PWN 1975 Weg van de camping naar Johanna's Hoeve Genoemd naar Johanna's Hof Recente brochure Bezoekerscentrum 'De Hoep' spelt Johannisweg
231 Kampeerterrein
VN
1 2
PWN 1973 Terrein ten n van de Zeeweg Geen zuivere veldnaam; geeft functie aan Vgl aanduiding Camping op TK 1983; zie ook onder Camping in deze lijst
@
@
3
4 232 Kanaal
WN
Zie Koningskanaal
175 Kasterkemmerzand
VN
Zie Castricumer Duin; voor de spelling zie ook opm onder NN Castricum
233 Katteberg
VN
@
@
@
1 2 3
4
234 Katteberghs Vlack VN
ca 1612 (in: Bewesten Katte Bergh) ; Langendijck 1614 Duinterrein ten nw van Zuid-Bakkum Het element kat kan zowel pejoratief Z1Jn gebruikt (slecht, onvruchtbaar) als verband houden met een volksgeloof waarbij katten met duivelse krachten worden verbonden Vgl de Katteberg onder Egmond/Wimmenum en de gelijknamige, doch in de 17de eeuw aangelegde heuvels onder het Hof te Bergen
An
@
235 Keetlaan
1 2 3 4
An
ca 1612 Duinvallei bij de Katteberg Naam ontleend aan de Katteberg, zie al~aar Zie ook het Vlak be-westen Catteberg
1 2 3 4
NO 1965 Pad aan de n zijde van het kampeerterrein Bakkum Ws genoemd naar daar staande werkkeet Fiche PJMI vermeldt Ketenvlak, waar werkketen van
@
SN
CASTRICUM
10 19de eeuwse slotengravers stonden Vgl De Keteberg onder Heemskerk en De Keeten en Keetweg onder Schoorl
236 Ketelduijn
@
VN
1 2 3 4
An ca 1612 (Ketel Duijn); Langendijck 1614 Kleine duinvallei ten zw van Castricum Naam ingegeven door de ketelvorm (dwz soep- of wasketel) ; vgl het woord pan De naam komt in het kustgebied vaker voor; zie Rentenaar 1968 p 8S
@ 237
Kijker (Den)
VN
1 2 3 4
An ca 1612 (de Kijcker); Langendijck 1614 Duinvallei in het zw van de Castricumer Duinen Mogelijk was hier een uitziehtspunt Vgl Kijckersduijn onder Bergen
HN
1 2 3
TK 1910; ND 196S (Kijk Uit) Duinwoning ten w van de Papenberg Het huis staat op een punt waar bijeenkomen De Ruijter 1981 p S
@ 238
Kijkuit
4 176 Kleijne Vogelwater
zeven
paden
@
WN/VN
1 2 3 4
239 Klein Johanna's Hof
An ca 1612; Langendijck 1614 (het Clem [sic] vogel Water); US 1680/174S (Cleijne Vogel water); Gevers 1823 (Klein Vogelwater) Duinvallei op de grens tussen Bakkum en Egmond, ongeveer ter hoogte van het Wolfsveld Eertijds natte duinvallei waar veel vogels kwamen cq werden gevangen Zie ook het Groote Vogel Water alsmede onder Egmond het Achter Vogelwater
@
HN/VN
1 2
3 4 240 Kleine Leb
TK 18S7 (Klein Johanneshof); TK 1910; ND 196S; PWN 197S a Huis ten o van de Brabantsche Landbouw (18S7) , gesloopt in 1920 b Terrein ten n van de Brabantsche Landbouw (196S, 1975) Naar analogie van Johanna's Hof, zie aldaar Van Deelen 1973 p 1SS en 159-160 geeft eveneens de naam Klein Johanneshof De Ruijter 1981 p 5
@
VN
1
2
3 4 @
An ca 1612 (het Kleijne Leb); Langendijck 1614; US 1680/174S Kleine duinvallei langs de Hoepbeek ten zzo van het huidige Castricum aan Zee Ws zo genoemd vanwege de gelijkenis met een lipof lepelvorm Zie ook Groote Leb, Leplaan, Lepstukken
ss
Kleine Water Stal (Het)
WN/VN
1 2
3
An ca 1612 (Cleijne Water Stal); Langendijck 1614 Duinmeertje en vallei in het z van de Castricumer Duinen Voor een mogelijke verklaring, zie onder Het Groote Waterstal
4
241 Knor (De)
@
VN
1 2
An ca 1612; Langendijck 1614 (Den Knorrel Duinontginning ter plaatse van de latere Kroft-
CASTRICUM
11
4
woning Van knor of knar in de betekenis van zandbank; evenals Glop, Westzand, Zand Gors en evt Zeeveld zou deze naam in verband kunnen staan met een slufter of zeegat uit de vroege me Rentenaar 1991 p 7 Zie ook enor eraften
1 2 3
An ca 1612 (Knor Vlack); Langendijck 1614 Kleine duinvallei ten n van de Knor Afgeleid van De Knor, zie aldaar
3
@ 242
Knor Vlak (het)
VN
4
243 Koloniehuis St. Antonius
HN
244 Konings Duin (Het)
VN
@
Zie St. Antonius
@
1
2 3 4
245 Koningsbosch
Karshoff 1844; TK 1857; TK 1910; ND 1965 (Koningsduin); PWN 1975 (Koning's Duin) Duingebied ten w van Bakkum Genoemd naar koning Willem I, die in 1829 het gebied ter ontg-inning aankocht Huidige VN heeft alleen betrekking op een klein terrein ten zo van het hu_i s Johanna' s Hof Vgl beide volgende lemmata
@
VN/HN
1 2 3
ND 1965 (VN, zonder eh); PWN 1973 (id); TK 1983 Tweetal duinterreinen ten w van NoordBakkum; jeugdherberg ter plaatse Naam afgeleid van Konings Duin
4
232 Koningskanaal
@
WN
1 2 3
4 246 Kooilaan
TK 1857 (Kanaal) ; TK 1910 (id) Kanaal gegraven ter vervanging van de benedenloop van de Hoepbeek Genoemd naar de initiator van de ontginning, koning Willem I Zie ook de vorige lemmata
@
SN
1 2 3
ND 1965 Pad ten n van het kampeerterrein Bakkum Ws genoemd naar een schaapskooi of de n gelegen Schaapherderswoning
4 @ 247
Krochtveld
VN
1 2 3
4 248 Kroftlaan
ND 1965; PWN 1973; TK 1983 Duinvallei 2 km ten w van Bakkum Een krocht (dial kroft) is een omheind stuk land; vgl de hier aap.gegeven enor eraftem (US 1680/1745), de Verlaten Kroft (Gevers 1823), de Oostkraften en de westkraften (Gevers 1823 bis) Zie ook Kroftlaan, Kroftwoning
@
249 Kroftwoning
SN
3 4
ND 1965; PWN 1973 Weg door het Krachtveld, lopende naar de Noorderstraat Genoemd naar het Krochtveld en de Kroftwoning Zie ook Krochtveld
1
TK 1910 (Krogtwoning)
1 2
@
HN
CASTRICUM
12 2
3 4
Boerderij op het Krachtveld, gebouwd in 1836, gesloopt in 1914 Genoemd naar het Kroft- of Krochtveld Zie ook Krochtveld Jelles 1968 p 65, 68; De Ruijter 1981 p 8
@ 250
Kromweg
@
SN
1 2 3 4
Langendijck 1614 Zijpad van de Slegte weg Genoemd naar het kromme verloop Vgl de naam Slegte weg
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973 Pad even ten nw van Koningsbosch Het pad heeft een kronkelend verloop
251
Kronkel
4 @
252
Kweekboslaan
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973 Weg in het Melkvlak Ws genoemd naar een boomkwekerij
4 @ 253
Kweekerij
VN
1 2 3 4
Gevers 1823 Duinboerderij ten zw van Zuid-Bakkum Ws werden hier speciaal tuinbouwproducten geteeld Jelles 1968 p 64, 68; Van Deelen 1973 p 190 en 193 vermeldt opstal ter plaatse met de naam Het Oude Huis; De Ruijter 1981 p 8; zie ook Waterdal
@ 173
Landbouw (De)
Zie De Brabantsche Landbouw
VN
@ 254
Lenneplaan (Van)
SN
1 2 3 4
@
ND 1965; PWN 1975 Weg op de grens tussen de Glopstukken Lep stukken. Ontleend aan het huis Van Lennepsoord
en
de
255
Lennepsoord (Van) HN
1 2 3
4
TK 1910 Duinboerderij tieveld Genoemd naar Konings Duin; Jelles 1968 p aangeduid als
ter plaats van het huidige InfiltraD. J. van Lennep, commissaris van gebouwd ca 1830, gesloopt in 1932 65, 68, 73; De Ruijter 1981 p 6 Ook Van Lennephoeve
@ 256
Leplaan
@
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Weg door de Lepstukken Naar de Groote/Cleyne Leb, zie aldaar
VN
1
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten zw van huis Johanna's Hof Naar de Groote/Cleyne Leb, zie aldaar
257
Lepstukken
2 3 4 @
258
Limiet
VN
1
2 3
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten no van het Infiltratieveld Geeft ws de limiet of grens aan tussen de Castricumer en de Bakkumer Duinen
CASTRICUM
13
4
TK 1983 geeft hier Geversduin Fiche PJMI vermeldt tevens in naaste omgeving de Limietberg
1
ND 1965
2
Pad ten o van het pompstation Het loopt langs de oude grens tussen de Castricumer en Bakkumer Duinen Vgl Limiet
@ 259
Limietlaan
SN
3
4 @
260
Manege
VN
1 2 3
4
PWN 1973
Terrein ten n van de Zeeweg Functieaanduiding, bij uitbreiding VN Inmiddels · ook naam van een beheersvak Slings 1994)
(meded
@ 261
Manegelaan
SN
1 2 3
ND 1965
Pad bij de manege ten n van de Zeeweg Naam ontleend aan deze ligging
4 @
262
Marel-Dal (het)
VN
1 2 3
4
US 1680/1745; Rollerus 1737 Duinvallei ca 1.5 km zw van Castricum Genoemd naar de zangvogel merel of, gezien de locatie van niet-beboste duinvallei meer ws, naar de grutto die ook bekend stond als maerel; mogelijk echter een herinterpretatie van Marrveldts Dael, zie aldaar Vgl Swaens Dal, Swaluwe Dal Jacht-bedryff ed p 66
@ 263
Marrveldts Dael
VN
1 2
3 4
@
An ca 1612 Kleine, halvemaanvormige duinvallei ten zw van Castricum De naam zal gelezen moeten worden als Marreveldts Dael en zal verband houden met het meer zw onder Heemskerk gelegen Mareveld, zie aldaar Mogelijk geherinterpreteerd als het Marel-Dal, zie aldaar
264
Meertje van Vogelenzang
WN
1 2 3
PWN 1973
Duinmeertje ten w van Bakkum Genoemd naar de eerste rentmeester van het PWN, E Vogelenzang, die het aanlegde als landschapsverfraaiing èn om zand te winnen voor het viaduct van de provinciale weg over het spoor
4 @
265
Meeuwenduin
VN
1 2 3
4
ND 1965; PWN 1975
Duin op de grens van Castricum en Heemskerk Ws naar een meeuwenkolonie ter plaatse Ook genoemd Meeuwenberg (fiche PJMI)
@ 266
Melkvlak
VN
1 2 3
ND 19&5; PWN 1973
Zw deel van de Zeeveldvallei De naam zal verband houden agrarische gebruik
met
het
vroegere
4 @
267
Melkvlakweg
SN
1
ND 1965; PWN 1973; TK 1983
(=
Noorderstraat b)
CASTRICUM
14
2 3 4
Weg langs de n zijde van het Melkvlak Genoemd naar het Melkvlak
@ 268
Nieuwen weg (Den) SN
1 2 3 4
@
Langendijck 1614 Uit het Zandgors komend slag naar het strand ter hoogte van Zuid-Bakkum Blijkbaar nieuw aangelegd cq jonger dan de Weg bij de Halven Galg (zie aldaar) Ws hetzelfde slag dat later als het Glop wordt aangeduid, zie aldaar
269
Nieuweweg
SN
1 2 3
ND 1965
Pad van de Zanderij naar Klein Johanna's Hof Verhoudingsgewijs nieuw (nieuwer dan de Zuiderweg)
4 @
270
Nollen (De)
VN
1 2 3 4
PWN 1975 Zeeduinen in het zw van de Castricumer duinen Mv van nol, rond duin ND 1965 geeft Noorder- en Zuidernollen; TK 1983 alleen de laatste
VN
1 2
ND 1965; PWN 1973 Duinterrein ca 2 km ten w van de buurschap Noord-
3
Bakkum Afgeleid van NN Zie onder b bij Noord-Bakkum Vgl Zuid-Bakkum
®271
Noord Bakkum
4
@72 Noorder Scheyt
Zie onder Heemskerk
VN
('t) @
272
Noorderstraat
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973 á Weg van Koningsbosch naar het Wolfsveld; b Weg door het Vogelwater ten n van de Wei van Brasser In beide gevallen ingegeven door de ligging tov de 'bewoonde' wereld
4 @
273
Noordveld
VN
1 2 3 4
Gevers 1823 N deel van Konigs Duin Genoemd naar die ligging Vgl Zuidveld
SN
1
PWN 1973, 1975; TK 1983 Weg door de duinen van Wijk aan Zee naar Egmond aan Zee Genoemd naar de eerste directeur van het PWN Zie ook onder Heemskerk en Egmond
@ 78
Oldenborghweg (Van)
2 3 4
@ 274
Oostkraften
VN
1
2 3 4
Gevers 1823 bis 0 deel van het Krochtveld 0 deel van dmv kraften (omheinde stukken land) ontgonnen vallei
CASTRICUM
15
@ 275
Oesterduinen
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Binnenduinrand in het zo van de Castricumer duinen Naam ingegeven door de ligging
4 @ 253
Oude Huis (Het)
HN
276 Oude Schulpweg
SN
Zie onder de Kweekerij
@
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1975 Weg tussen Castricum en de Brabantscha Landbouw Route die de schelpvissers namen De weg staat aangegeven op Rollerus 1737 en TK 1857, doch zonder naam
@ 277
Pan (De)
Vlg De Ruijter 1981 p 6 naam voor de plek op de camping aan de Zeeweg, waar zich een openluchttheater bevindt
VN
@ 225
Papenberg
VN
1 2 3
4
ND 1965; PWN 1975 Hoogste duin (31.5 m) ten zw van het dorp Castricum De herkomst is niet duidelijk; er zijn geen vroege attestaties en evenmin gegevens over RK eigenaren of gebruikers; een verband met de onder Heemskerk gelegen Kruisberg is niet ondenkbaar en zou dan op een heirnelijk gebruik door papen of katholieken wijzen tbv een stille ommegang of andere uiting van RK devotie Er bestond ook een boerderij van die naam, gesloopt in 1943; zie Van Deelen 1973 p 8; ibid p 153 voor de in 1680 gebruikte naam Den Hocgen Berg
@ 278
Paradiso
HN
1 2 3 4
PWN 1973 Huis aan de Wilhelminalaan Italiaans voor paradijs De naam is evenals het huis oorsprong
van
20ste
eeuwse
@ 279
Paviljoensberg
VN
1 2 3
PWN 1973 Duin aan z zijde van het Vogelwater Naar een hier vroeger gelegen paviljoen
4
280 Paviljoensweg
@
SN
1 2 3 4
ND 1965 Pad lopende over de Paviljoensberg Naar een vroeger paviljoen ter plaatse
@ 281
Perklaan
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973 Weg in het Vogelwater Ws zo genoemd wegens de strakke indeling in te beplanten perken
4 @ 282
Plasje
Zie Watervlak
WN
@ 283
Pompstationsweg
SN
1
ND 1965
CASTRICUM
16 2 3
Weg ten z van het pompstation Genoemd naar deze locatie
4
284 Renbaan
SN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1975 Pad in de Wildernis Herinnering aan paardenrenbaan Vgl de Renbaanlaan in Bergen
285 Rendorpsweg
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1973 Weg tussen het kampeerterrein en Koningsbosch Genoemd naar de familie Rendorp (van Marquette)
@
@
4
286 Roodaam
@
VN
1 2 3
4 287 Russenbergen
ca 1612 (Rodan); Langendijck 1614 (Roodan); ND 1965; PWN 1975 Oorspronkelijk kleine duinvallei ten zw van Castricum; nu duinrug ten w van de Zanderij Mogelijk bestaat er verband met rode, gerooid bos of ww roden, uitzetten van een (grens)lijn; het tweede deel is niet goed verklaarbaar, de 1 7de eeuwse spelling sluit ame (water) vrijwel uit Fiche PJMI vermeldt mede Rooi Dam An
@
VN
1 2 3 4
288 Sappenbos
ND 1965; PWN 1975 Duinterrein ten wzw van de Papenberg Herinnering aan de Russisch-Engelse invasie van 1799 Vgl Russenduin (Heemskerk en Bergen), Russengat (Bergen) , De Franschman (Bergen) ; zie ook Doodelaan
@
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Bosgebied ten zw van de Papenberg Eerste deel mogelijk van sape, schraalland Breesaap)
(vgl
4
289 Schaapherders Woning
@
HN
1 2
3 4
TK 1857; TK 1910 (alleen b) a Huis in duinvallei ter hoogte van het Vogelwater, gesloopt in 1914 b Huis ten zzo van de Brabantsche Landbouw, gebouwd in 1852 Hier woonden schaapherders Van Deelen 1973 p 156 en 189; De Ruijter 1981 p 5, 8-9, 10 (geeft voor a naast sloopjaar 1914 ook 1924) a heette ook wel Schaapherderswoning van of bij het Zeeduin Zie ook Herderslaan, Wei van Brasser
290 Schapenweide
VN
1 2 3 4
ND 1965 Terrein ten n van de Brabantsche Landbouw Genoemd naar het gebruik Soortnaam of veldnaam? Wordt met kleine s geschreven
291 Scheilaan
SN
1 2
ND 1965; TK 1983 Laan op de grens duinen
@
@
van de
Bakkumer
en
Egmonder
CASTRICUM
292 Scheyt van Castricum ende Baccum
3 4
Schei is grensscheiding Vgl Grensweg; zie ook onder Egmond
1 2
US 1680/1745 Grenslijn tussen beide heerlijkheden 3 Scheyt of schei is grensscheiding Zie ook Scheilaan
17
@
VN
4 293 Schietbaan
@
VN
1 2 3
PWN 1975 Terrein ten nw van de Zanderij Genoemd naar het (voormalig?) gebruik voor schietoefeningen
4
294 Schoolpad
@
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975
Pad tussen de Brabantscha Landbouw en het dorp Castricum Ws weg waarlangs in het duin wonende kinderen schoolgingen
4
295 Schuurberg
@
VN
1 2 3
4 296 Slegt (Het)
An ca 1612
(Schuijr Bergh); Langendijck 1614 Vallei achter de zeeduinen in het zw van de Castricumer Duinen Het element berg behoeft niet op een duin te slaan, maar kan bij schuur behoren (vgl hooiberg, kapberg) , zodat de naam als geheel van een bouwwerk kan zijn afgeleid Vgl de Schuurberg onder Heemskerk
@
VN
1 2 3 4
297 Slegte Weg
An ca 1612 (Het Sleght); Langendijck 1614 Vallei achter de zeeduinen in het zw van de Castricumer Duinen Slecht kan zowel vlak als kwalitatief minderwaardig betekenen; gezien de ligging gaat het ws om een opvallend vlakke vallei Zie ook Slegte Weg
@
SN
1 2 3 4
298 Slingerweg
Langendijck 1614; Gevers 1823 In 17de eeuw naam voor een slag vanuit de Hoep naar zee; in 19de eeuw weg vanaf Kweekerij naar zee De weg moet naar verhouding vlak, dan wel moeilijk begaanbaar zijn geweest Zie ook Kromweg, Het Slegt
@
299 Sparrenlaan
SN
1 2 3 4
ND 1965; TK 1983
Pad ten zo van de Brabantscha Landbouw Zo genoemd naar het slingerend verloop Naam komt reeds voor op overigens weinig betrouwbare kaart van Kennemerland in 2 delen door A de Moor, zj (ca 1945)
@
SN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1973 Weg in het zw van het Melkvlak Genoemd naar de begroeiing Vgl de Sparrenlaan onder Bergen
CASTRICUM
18
300 Speyklaan (Van)
@
SN
1 3 4
ND 1965; PWN 1973 (Van Speykweg); TK 1983 Weg van de Zeeweg naar het Melkvlak Genoemd naar de 19de-eeuwse zeeheld Vgl benaming vuurtoren Egmond
2
243 St. Antonius
HN
1 2 3 4
PWN 1973 (Koloniehuis St. Antonius); TK 1983 Huis aan Heereweg op terrein Koningsbosch Genoemd naar de H Antonius Vgl soortgelijke stichting te Bergen
301 Staringweg
SN
1
ND 1965; PWN 1973 Weg lopende van de Zeeweg tot onder Egmond aan den Hoef Genoemd naar de geoloog en landbouw- kundige W C H Staring Zie ook onder Egmond
@
@
2
3 4 302 Steenen Dal
@
VN
1 2
3
An ca 1612 (Stienen Dael) ; Langendijck 1614 Kleine duinvallei wzw van Castricum Van nature komen hier geen stenen voor; herinnert deze naam aan grensstenen?
4
303 Strand (Den)
@
VN
1 2 3 4
204 Strandweg
SN
304 Swaens Dal (het)
VN
Langendijck 1614 Het strand langs de Noordzee Het niet-onzijdig geslacht is typerend voor de in het NH dialect optredende verwisseling, bv de duin, de meer, het polder, het school Vgl Het Strangh onder Bergen
@
Vlg De Ruijter 1981 p 7 oudere naam voor de Zeeweg
@
1 2 3
4
An ca 1612 (Het Swaens Dael); Langendijck 1614 (het Zwaens dal); US 1680/1745 Zo zijvallei van de Hoepvallei Genoemd naar hier verblijvende (of als heerlijk recht gehouden) zwanen Vgl Mareldal, Swaluwedal
305 Swaluwe Dal
VN
1 2 3 4
US 1680/1745; Rollerus 1737 Kleine duinvallei, ca 1 . 5 km te zw van Castricum Genoemd naar de (oever)zwaluw Vgl Mareldal, Swaensdal Ongeveer te zelfder plaatse vinden we eerder het Boucroftgen, zie aldaar
@ 306 Tussenstrook
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten wzw van de Zanderij Restnaam, ws omdat dit gedeelte aangrenzende delen is bebost
@
later
dan
de
4
102 Twe Licht
VN
@ 307 Uitzichtduin
VN
@
Tweetal bij elkaar liggende kleine duinvalleien op de grens met Heemskerk; zie aldaar 1 2
PWN 1973; TK 1983 (c) Aanduiding van een drietal
toppen,
ten
z
van
CASTRICUM
3 4 @
19
Konigsbosch, halverwege in het Vogelduin en ten w van het Vogelwater Geen zuivere veldnaam; geeft functie van de betreffende plek aan De laatste top is tevens de hoogste, nl 30,5 m
247
Verlaten Kroft
VN
Bij Gevers 1823 naam voor Krachtveld, zie aldaar
@ 308
Vinkershut
HN
4
TK 1983 Hut ten w van de Brabantsche Landbouw 'Moderne' vinkenbaan tbv onderzoek (Vogelringstation Castricum) Vgl Vinkenbaan onder b
1
An ca 1612 ; Langendijck 1614
1 2 3
vogeltrek
@ 309
Vlack be-westen het Westerzeel
VN
(I t)
2 3
(het Vlak bewesten het Wester Zeel) Duinvallei in het n deel van de Bakkumer Duinen Genoemd naar het Westerzeel, zie aldaar
4 @ 215
Vlack daer den VN halve Galch nevenst compt (Het) @
Zie Halve galgs vlack
310
Vlak bewesten Catteberg (het)
VN
1
An ca 1612
(Bewesten Katte Bergh); Langendijck
1614 2 3
Vallei w van de Katteberg onder Bakkum Het o deel ook aangeduid als Katteberghs Vlack, zie aldaar
4
@ 215
Vlak nevens den VN halmen Galg (het)
Zie Halve galgs vlack
®311
Vlakke berg[j]ens VN (De)
1 2 3
An ca 1612 (de vlacke Berghjens); Langendijck 1614
Duinterrein in het w van De Hoep De kaarten geven hier kleine (en blijkbaar vrij vlakke) duintjes weer
4 @ 312
Vlakke veld
VN
1 2 3
ND 1965 (Vlakkeveld) ; PWN 1973 Duinterrein ten zw van het Vogelwater Naam geïnspireerd door het vlakke voorkomen van het terrein
4 @ 313
Vlewos(ch)eweg
SN
1 2
3 4
(zonder eh) ; PWN 1973 Weg door de zeeduinen van Castricum aan Zee naar Egmond aan Zee Mogelijk afgeleid van PN Zie ook onder Egmond ND 1965
@ 314
Vogelduin
VN
1
2 3 4
ND 1965; PWN 1973; TK 1983 Tot 1 km brede strook zeeduinen ten w van de Van Oldenborghweg Naam ws ontleend aan het Vogelwater
CASTRICUM
20
@ 315 Vogelduinlaan
SN
1 2 3
ND 1965 (Vogelduinweg) ; PWN 1973 Weg lopend door het Vogelduin Naam afgeleid van Vogelduin
4 @ 208 @ 176 Vogelwater
@
316
@ 317 Waterdal
Naam voor grote en kleine duinvallei op de grens tussen de Bakkumer en Egmonder Duinen; zie Groote resp Kleijne Vogel Water en Achter Vogelwater onder Egmond
VN
VN/HN
4
ca 1612 Huis en ontginning De Kweekerij Ook toen al relatief laaggelegen en regelmatig door kwel overstroomd terrein Zie ook Fochteloo, De Kweekerij
1
2 3
An
318 Waterstal
VN
1 2 3 4
US 1680/1745 Duinvallei op de grens met Heemskerk Vermoedelijk vogel- of eendenkooi Zie verder Groote en Kleine Waterstal
282 Watervlak
VN
1 2 3 4
ND 1965; TK 1910; PWN 1975 Zuidelijke duinvallei van De Hoep Genoemd naar de vroegere waterrijkdom PWN 1975 geeft aan o zijde van het terrein tevens een Plasje weer, in de eerste helft van de jaren '50 gegraven Vgl Waterstal, Hoepbeek
SN
1 2 3 4
Langendijck 1614 Slag vanaf Halve galgs vlack naar zee Genoemd naar de Halve Galg, zie aldaar De kaart vermeldt abusievelijk Halmen ipv Halven
@
@
319 Weg bij de Halven Galg (De)
@
@ 224 Weg naar de Bra- SN bandsche Landbouw
320 Wei van Brasser
Zie Hoofdweg
@
VN
1 2 3 4
@ 321 Weierij
VN
1 2 3 4
@ 322 West Kraften
VN
1 2 3 4
PWN 1973 Veld (nu bouwland) in het Vogelwater Afgeleid van de naam van de laatste bewoner van de Schaapherderswoning bij het Zeeduin, Jan Brasser De Ruijter 1981 p 8 geeft naam als de weid van Jan Brasser Gevers 1823 (Nieuwe Weijerij); ND 1965; PWN 1975 Beboste vallei ruim 1 km ten o van de Brabantsche Landbouw Oorsprankelijk ontginning, waar veeteelt blijkbaar belangrijkste was Terrein nog omgeven door meidoornhagen TK 1857 geeft hier Klein Johanna's Hof, zie aldaar Gevers 1823 bis W vallei in de Bakkumer Duinen Westzijde van vm ontginning, verdeeld in omheinde terreinen of kraften Vgl Kroftveld, Oost Kraften
CASTRICUM
21
@ 323
West Zand
VN
1 2 3 4
324 We sterzeel
An ca 1612 (West Zandt); Langendijck 1614 Duinvallei ten w van Zuid-Bakkum Naam ontleend aan deze ligging; het woord zand doet in deze context denken aan een zandplaat bij open water Zie ook Zandgors
@
VN
1 2 3
4 325 Wiedlaan (Von)
An ca 1612; Langendijck 1614 (het Wester Zeel) Landbouwgrond ten w van het Zeeveld Itt het eerste deel is het tweede niet goed verklaarbaar: zeel, touw is qua betekenis, oud-Nederlands *sele, woning of stal, taalkundig niet ws Vgl Zeeveld; zie ook het Vlack bewesten het We sterzeel
@
SN
1 2 3 4
326 Wildernis
ND 1965; PWN 1973 (zonder Von) Weg aan o zijde van het Melkvlak Genoemd naar de eigenares van het Bakkumer Duin ca 1890: Marie, prinses Von Wied, kleindochter van Willem I Jelles 1968 p 80-81; De Ruijter 1981 p 7
@
VN
1 2 3
4 327 Wilhelminalaan
ND 1965; PWN 1975 Terrein ten zo van de Brabantsche Landbouw Mogelijk zo genoemd vanwege het contrast met de aangrenzende ontginningen; het woord is tot in de 17de eeuw echter ook een soortnaam voor begroeid duingebied Vgl de Wildernis onder Schoorl
@
SN
1 2 3 4
328 Willerosbos
ND 1965; PWN 1973 Weg op het manegeterrein ten n van de Zeeweg Vermoedelijk genoemd naar koningin Wilhelmina (1880-1962) Vgl Beatrixlaan, Emmalaan
@
VN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Bosgebied aan zo van de Weierij Ws genoemd naar een lid van het koninklijk huis (Willem I?)
4
329 Willeroslaan
@
SN
1 2 3
ND 1965; PWN 1975 Verbinding tussen de Hoofdweg en het Willerosbos Genoemd naar het Willemsbos, zie aldaar
4
330 Wiskweg
SN
1 2 3 4
Gevers 1823 z slag in de Bakkumer Duinen Mogelijk van mnl wisch, moerassig land Schönfeld 1950 p 83
331 Witte Koe
VN
1 2 3
An ca 1612 Duintop ten w van Castricum Mogelijk ingegeven door het witte blinkerd Vgl het Witte Paard onder Schoorl
@
@
4
zand van
de
CASTRICUM
22
332 Wolfsveld
@
VN
1 2 3
4 333 Zand Gors (Het)
ND 1965; PWN 1973 Duinvallei ten o van het Vogelwater Een verband met wolven is gezien de jonge attestatie niet ws; mogelijk verwij st de naam naar begroeiing met wolfsmelk of is ze afgeleid van de FN vd Wolff (zie onder Fochteloo) Hier lag omstreeks 1700 het Cleyne Vogelwater (zie onder Egmond)
@
VN
1 2 3 4
334 Zanderij
An ca 1612
(Het Zandt Gors) i Langendijck 1614 Duinvallei ten wzw van Zuid-Bakkum, waar naderhand Hoepbeek en Zeeweg doorheen lopen De naam doet denken aan een in een zeearm opgestoven zandplaat Zie ook Westzand, Kasterkemmerzand
@
VN
1 2 3
ND 1965; TK 1983 Gebied ten nw van station Castricum Overblijfsel van een commerciële zandafgraving uit de 19de/20ste eeuw
4
335 Zaandammerlaan
SN
336 Zeeduinen
VN
@
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1973 Weg door het Zeeveld Genoemd naar de plaats Mogelijk verband met naamgeving van Haagseweg en Haarlemmerlaan
1
Langendijck 1614 (Zeeduijnen) i Gevers 1823 W deel der Bakkumer Duinen Soortnaam voor duinenrij langs zee Jelles 1968 p 64 noemt boerderij met naam Zeeduini deze lag tot ca 1914 op het terrein van Fochteloo en werd ws in oorsprong met Zeeveld als één geheel geëxploiteerd; vgl nog de HN Schaapherderswoning bij of van het Zeeduin
@
2 3 4
337 Zeeveld
@
VN/HN
1 2 3
4
169 Zeevelder Beeck
An ca 1612
(het Zeeveldt) ; Langendij ck 1614 (het Zee velt) ; US 1680/1745 (Het Zee veldt) ; Gevers 1823; ND 1965; PWN 1973i TK 1983 (HN) Duinvallei tussen Koningsbosch en Vogelwater en daar gelegen boerderij De vallei ligt in de voor- en niet in de zeeduinen; de naam zou een herinnering kunnen zijn aan de ook bij Glob, Knor, Westzand en Zand Gors veronderstelde verbinding met zee, hetzij een verbastering van het in Westerzeel voorkomende woord zeel (Zeelveld > zeeveld); ook is afleiding mogelijk van het woord sie voor langzaam stromend water, waarmee ook het begrip (s)cie is gevormd Jelles 1968 p 64, 68, 74; Van Deelen 1973 p 69-70; De Ruijter 1981 p 9-10 Vgl onder b het Zee Rydts dyckje
@
WN
1 2 3 4
US 1680/1745; Gevers 1823 (Beek) Benedenloop van een duinbeek bij Bakkum (verder uitlopend in de Nollenbeek) Genoemd naar de vallei waaruit hij afstroomt Zie ook Diepesloot en (onder b) Beeck Nol
CASTRICUM
23
204 Zeeweg
SN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1973; TK 1983 Verbindingsweg tussen Castricum c.a. en de zee Genoemd naar deze functie Vgl de Zeeweg onder Bergen Oudere namen zijn Glopsweg, zie Van Deelen 1973 p 108, en Strandweg, zie De Ruijter 1981 p 7
338 Zuid Bakkum
VN
1 2 3 4
ND 1965; PWN 1973 Duinterrein ten z van Koningsbosch Het terrein ligt nabij de buurschap Zuid-Bakkum Zie ook Zuid-Bakkum onder b
270 Zuidernollen
VN
339 Zuiderweg
SN
@
@
@
Zie De Nollen
@
1 2 3
Gevers 1823; ND 1965; PWN 1975 Weg langs z zijde van de duinrug Roodaam De weg liep via de Brabantsche Landbouw door naar zee en vormde daarmee voor Castricum het zuidelijke slag
4
340 Zuidveld
VN
304 Zwaens dal (het}
VN
@
1 2 3 4
Gevers 1823 z deel van het Koningsduin Genoemd naar deze ligging Vgl Noordveld
@
341 Zwarte aarden (de}
Zie Swaens Dal
@
VN
1 2 3 4
342 Zweefvliegveld
An ca 1612 (Den Swarte Arden}; Langendijck 1614 Naam voor drietal kuilen in de Hoep Blijkbaar kwamen hier oude veenbanken aan het daglicht Vgl het Oude Swarte veldt onder Schoor! en het op fiche PJMI vermelde Zwarte Vlak onder Bakkum
@
VN
1 2 3 4
TK 1993 Terrein in het z van de vm Hoepvallei Soortnaam, die het gebruik (sinds de jaren-1950} aangeeft
CASTRICUM
24
b. Namen langs de binnenduinrand @ 343 Arem
NN
1 2 3 4
344 Baccummer wegh (De}
Lex eind 11e e (Heram}; ibid 1105-1120 (Harem}; ibid 1130-1161 (Arem} Nederzetting ten nnw van Noord-Bakkum Het eerste deel zal gezien de overlevering met Hzijn afgeleid van *haru, zandige heuvelrug; het tweede deel is vermoedelijk -heem Rentenaar 1978 pp 342-343
@
SN
1 2 3
US 1680/1745 De huidige Hoogeweg Deze weg was de hoofdroute Noord-Bakkum
door
de
buurschap
4
345 Bakkum
@
NN
1 2 3 4
@ 346 Bakkumer Schulpvaart
WN
Lex eind 11e e (Bachem}; ibid 1105- 1120 (Backem}; ibid 1105-1120 (Bacham); ibid 1130-1161 (Bakkem) Dorp, geruime tijd ook zelfstandige heerlijkheid, bestaande uit de kernen Noord- en Zuid-Bakkum, zie aldaar Van hem (heem) , woonplaats, en *baka, rug of hoogte Rentenaar 1978 p 343 Het in de Goederenlij st (begin 10e e} genoemde Batchem, lees Bacchem, wordt geïdentificeerd met een gelijknamige nederzetting op Texel De naam wordt tegenwoordig zowel voor het oude Zuid-Bakkum als voor de wijk ten w van de spoorlijn gebruikt; deze laatste ligt echter geheel op het grondgebied van Castricum Zie Schulpvaart
@ 347 Bakkumerstraat
SN
1 2 3 4
PWN 1975 (met mm) Hoofdstraat van het z deel van de wijk Bakkum Genoemd naar deze functie Het n deel heet Van Oldenbarneveldtweg
@ 348 Beeck
WN
1 2
US 1680/1745 Afwatering ten n van Castricum, ongeveer ter hoogte van de huidige waterpartijen in de nieuwbouw Soortnaam voor kleine, natuurlijke waterloop Heet bij Rollerus 1737 Waater Ringh
3
4 @ 349 Beek
WN
350 Beek Nol
VN
Zie Scie Beeck
@
1 2 3
An ca 1612 Gebied onder Zuid-Bakkum tussen de Heereweg en de Hertenheining Blijkbaar lag hier een rond voorduin bij de Zeevelder of Nollenbeek
4
351 Beverwijkerstraatweg
@
SN
1 2
PWN 1975 Hoofdweg van Castricum naar Beverwijk
CASTRICUM
352 Blaeu hoeff
25
3 4
Genoemd naar deze functie Ook genoemd Rijksstraatweg of Wijkerstraatweg
1 2 3
US 1680/1745 Boerderij aan z zijde van Zuid-Bakkum Ws afgeleid van PN met dialectisch hoeff voor hoeve
@
HN
4 @ 353 Blaeu steen
VN
1 2 3 4
354 Bleumerweg
SN
@ 355 Bos Laentie
SN
ca 1612; Langendijk 1614 (plaatsje daar de blauwe steen leyd) Grensmarkering tussen Bakkum en Egmond aan de He ereweg De markering bestond uit een blauwe steen, die tot voor kort nog ter plekke aanwezig was Van den Berg 1994 p 14-15 Zie ook onder Heemskerk, waar eenzelfde markering stond
An
@
Zie Zuyder Baccumer Dyck 1 2 3
US 1680/1745 Weg ter hoogte van de huidige Van Oldenbarneveldtweg De betekenis, boslaantje, wij st op de vroegere aanwezigheid van bos ter plaatse
4 @ 356 Braeek Sloot
WN
1 2 3 4
357 Broek aan Duyn
US 1680/1745 Afwatering ten z van Castricum (nog in de huidige poldersloten herkenbaar) Diende vermoedelijk ter afwatering van de Kleibroek, zie aldaar Heet bij Rollerus 1737 Waater Ringh Zie ook Hollaan
@
358 Castereomroer Weght
Naam bij Rollerus 1737 voor Kleibroek, zie aldaar
VN
@
359 Castricum
SN
1 2 3 4
Van Swieten 1661 Weg van Castricum richting Noorddorp Genoemd naar deze functie Schrijfwijze Castercom ook toegepast voor het dorp
NN
1
4
Lex eind 11e e (Castrichem); ibid 1105-1126 (Casterkem, Castrickem); ibid 1125-1130 (Kasterkem); ibid 1125-1150 (Kasterchem); ibid 12e e (Castringhem) Kerkdorp, centrum van huidige gemeente Mogelijk van hem (heem), woonplaats, en PN met suffix -ing, dat een (familie)groep rond een persoon aanduidt; vlg Rentenaar is de vorm op erkem ouder en zou het dus geen -ingheem- maar een eenvoudige -heem- naam zijn, die zich in de locale uitspraak tot -cum-naam ontwikkelde Rentenaar 1990 p 312
1 2 3
TK 1857; TK 1910; TK 1983 Polder ten zo van Castricum Genoemd naar deze ligging
@
2 3
360 Castricummer Polder
@
VN
CASTRICUM
26 4
360 Castricummerveld
Op TK 1910 mede aangeduid met Castricummerveld
@
Zie Castricumer Polder
VN
361 Connyn Heininghe (De)
@
1 2 3 4
Rollerus 1737 Heining langs de duinvoet Naam ontleend aan functie ter wering van de konijnen uit het achterland Eerder betiteld als Harte-heyning, zie aldaar; zie Groesbeek 1978 p 129
@ 362
Cremersweg
SN
363 Cronenburg
HN
Zie Kramersweg
@
1 2 3 4
US 1680/1745 (Huys te Croonenburg); Rollerus 1737 (Ruine van het Huys te Croonenburg) ; TK 1983 Adellijk huis, later boerderij, in het zw van de Oasterbuurt Ws ontleend aan een ander, gelijknamig huis Scholtens 1947 p 86-87; Van Deelen 1973 p 141-146; De Jong 1992 p 91-98
@ 364
Duinbuurt
NN
Andere naam voor Duinzijde, zie aldaar
@ 364 Duinderbuurt
NN
Andere naam voor Duinzijde, zie aldaar
@ 365
Duinenboschweg
SN
1 2 3
PWN 1975 Weg door de Zanderij De weg is een verbinding tussen het centrum van Castricum en ziekenhuis Duin en Bosch (zie onder a); ter plaatse liep een aftakking van het spoor, zie Van 'Deelen 1973 p 196-199
4 @ 364
Duinkant
NN
366 Duinpad
SN
Andere naam voor Duinzijde, zie aldaar
@
1 2 3
PWN 1975 Weg aan n zijde van de Zanderij Het pad ligt in het verlengde van de route via de Vinkenbaan naar het duin
4
364 Duinzijde
@
NN
1 2
3 4
@ 362 Duyn Wegh (De)
367 Eerste Groene Laan
SN
TK 1857 Buurschap ter plaatse van de huidige wijk Bakkum Naam ingegeven door de ligging TK 1910 geeft Duinderbuurt; TK 19 51 Duinbuurt; Van Deelen 1973 p 156 heeft het over de Buurt Duinkant Zie ook Kleibroek Zie Kramersweg
@
SN
1 2 3
US 1680/1745 (Suyder Groene Laen); Rollerus 1737 Weg van de duinvoet richting Noordeinde Mogelijk was hier nog een restje bos aanwezig (vgl Bos Laentie) , ofschoon de naam ook aan groen grasland kan zijn ontleend of aan het feit, dat het
CASTRICUM
4 @ 368 Gaeff
HN
1 2 3
27
een met gras begroeid pad was; in het laatste geval is het woord laan gebruikt in de betekenis van pad door een weiland Zie ook Tweede Groene Laan Vgl De Jong 1992 p 187 US 1680/1745 Huis te Noord-Bakkum Afgeleid van PN; Van Swieten eigendom aan van Advocaet Gaef
1661
geeft
hier
4 @ 369
Geversweg
SN
1 2 3 4
PWN 1975 Weg door de Zanderij Genoemd naar de familie Gevers, die dit deel van het duin in 1833 verwierf Zie Geversduin onder a
@ 367 @ 370
Groene Laen (De)
SN
Zie Eerste en Tweede Groene Laan
@ 361
Harte-heijning (De)
371 Heemstede
VN
4
Langendijk 1614 Heining langs de duinvoet Aangelegd ter wering van het grofwild van de achtergelegen landbouwgronden; later ter wering van konijnen Zie ook Connyn Heininghe
1
An ca 1612; TK 1857
1 2 3
@
NN/HN
2 3
4
@ 372 Heemstederdijk
SN
1 2 3
(De Heemstede); TK 1983 Buurschap aan het eind van de Maer- of Korendijk; thans alleen boerderij Ws van heem, huis, en stede, plaats; het eerste deel kan ook PN Emezo zijn, die we ook in NN Heemskerk vinden; enig verband met de gelijknamige plaats bij Haarlem is echter niet aanwijsbaar GPH 1652 geeft op p 245 Heemstee Zie ook Heemstederweg US 1680/1745 (Heemsteder Dyckje); TK 1857 (De Heemsteder Dijk); TK 1910 Landweg in het verlengde van de Maer- of Korendijk ten o van Heemstede Ontleend aan NN
4
373 Heemstederweg
@
SN
1 2 3
US 1680/1745 (Heemsteder Wegh); Rollerus 1737 (Heemsteeder Wegh of Schapen Acker) ; TK 1983 Weg w langs vm buurschap Heemstede Ontleend aan NN
4
374 Heerenweg
@
SN
1 2
3
4
US 1680/1745 (Heerweg, Heereweg) Doorgaande weg langs de duinvoet, bij dorp Castricum echter onderbroken, zowel in verloop als in naam Oorspronkelijk weg ten behoeve van het heer of leger, later geassocieerd met het openbaar gezag van de (lands) heer en gebruikt als openbare weg itt eigen of buurweg Vgl gelijknamige wegen in de andere gemeenten
CASTRICUM
28
375 Hollaan
@
SN
1 2 3 4
376 Hoogeweg
US 1680/1745 (Holle Laen); Rollerus 1737 (De Holle Laan) ; PWN 1975 Weg van de w zijde van de Castricumer kerk in de richting van Noorddorp De weg liep door een laaggelegen, drassig terrein of hol, dat via de Broeksloot afwaterde PWN 1975 geeft de naam voor een z aansluitende weg, op Rollerus 1737 als De Nieuwe Weg betiteld
@
SN
1 2
3 4 377 Kerk Buert
TK 1983 Weg door Noord-Bakkum Naam ingegeven door de relatief hoge ligging Zie ook Baccummer Wegh
@
NN
1 2 3 4
378 Klei Broekker Wegje (Het)
Rollerus 1737 Het kerkdorp Castricum Naam ter onderscheid van de kern van andere buurschappen v Santen 1652 p 245 geeft Kerck-buurt Vgl Kerkbuurt in Bergen en Heemskerk
@
SN
1 2 3
US 1680/1745 (Cleybroecker weg); Rollerus 1737 Verbinding tussen de duinvoet en de weg naar Limmen Genoemd naar het gebied Kleibroek
4
357 Kleibroek
@
VN
1 2 3 4
US 1680/1745 (Cley Broeck); Rollerus 1737 (Broek aan Duyn) ; TK 1857 Gebied direct ten n van de kern van Castricum Van de grondsoort klei en broek in de betekenis van laag, moerassig land v Santen 1652 p 245 geeft Kley-broeck Van Deelen 1973 p 156 noemt de bewoningskern Kleibroek aan Duin; uit het z deel daarvan onstaat de buurt Duinkant
379 Korendijk
SN
Zie Maer- of Korendijk
379 Korenstraat
SN
Zie Maer- of Korendijk
349 Korte Cieweg
SN
Zie onder Scie Beeck
362 Kramersweg
SN
1 2 3 4
US 1680/1745 (Cremers weg); PWN 1975 Weg van Castricum naar de duinvoet Afgeleid van beroep of PN Rollerus 1737 geeft De Duyn Wegh
380 Krengenbosch
VN
1 2 3
PWN 1975 Boscomplex aan de Maer- of Korendijk Volgens de overlevering werden hi.e r krengen (gestorven dieren) begraven, mogelijk tijdens de epidemieën van runderpest in de l8e eeuw of na de slag van 1799; overigens wordt deze uitleg niet algemeen aanvaard De Jong 1992 p 112: 'Het Krengenbos wordt met name genoemd als plaats waar hevige gevechten plaats-
@
@
@
@
@
4
CASTRICUM
29
vonden tussen Britse en Franse troepen' 346 Lymmer Wateringa
@
WN
@ 381 Maed weg, De Maed SN Wegh
Naam op An ca 1612 voor de Schulpvaart, zie aldaar 1 2 3 4
@ 379 Maer- of Korendijk
SN
1 2 3
4
@ 382 Mient (De)
SN
1 2 3 4
383 Nollen Beeck
US 1680/1745 Benaming van een tweetal landwegen (?) bij Noorden Zuid-Bakkum Verbinding met het madeland, laaggelegen wei- of hooiland Vgl De Maden en Noordermaatweg onder Heemskerk; US 1680/1745 geeft de namen bij weteringen en niet bij wegen VanSwieten 1661 (D'Maerdijck); US 1680/1745 (den Maer ofte Caoren dyck); Rullerus 1737 (De Maar Dyck.); TK 1983 Landweg op de grens van Castricum en Heemskerk Ws 12de-eeuwse dijk, die zijn eerste naam ontleent aan de zijtak van de Crommenye, waarvan de naam dezelfde grondbetekenis water heeft als het woord meer , en ook bewaard is in de Mare, Maresloot, Maerlaen en het Mareveldt onder Heemskerk alsmede het Marrveldts Dael onder Castricum; de tweede naam is een soortnaam voor een belangrijke buitenwaterkering, die onder een speciale kore of keur stond Zeldzaam voorbeeld van dubbele naam; vgl Klaassenen Evendijk onder Bergen PWN 1975 geeft Korenstraat; v Swieten 1661 voegt nog toe: lantscheijdinge tusse Kastercom en Heemskarek Voor het veronderstelde verloop van de Mare, zie de recent gepubliceerde Archeologische Kaart van NH Niet op een der geraadpleegde kaarten Straat in de wijk Bakkum Mient of meent betekent gemene grond, meestal weide De naam komt als VN of SN algemeen in het Hollandse kustgebied voor, bv de Mient onder Egmond en in Alkmaar Vgl Van Deelen 1973 p 158, De Jong 1992 p 199
@
WN
1 2 3
US 1680/1745 Verbinding tussen de Hoepbeek en de Schulpvaart Genoemd naar de hier liggende nollen of lage duinen {die omgekeerd weer als Beeck Nol werden aangeduid)
4
384 Noord-Bakkum
@
NN
1 2 3 4
385 Noordeind
Langendijk 1614 {Noort Baccom) ; id 1620 {Noort Baccum) ; An ca 1612 (Noordt Baccum) ; Karshoff 1844; TK 1983 Buurschap langs de Hoogeweg Dit was het noordelijk deel van de zelfstandige heerlijkheid Bakkum Mogelijk identiek met Arem, zie aldaar Zie ook onder a
@
NN
1 2
V Santen 1652 (Noordt-eynde); TK 1857 Buurschap ten na van Castricum
CASTRICUM
30
3 4
347 Oldenbarneveldtweg (Van)
Naam ingegeven door de ligging tov het hoofddorp Van Deelen 1973 p 147 (Noord-Einde, 1927) Vgl Noort ender weg(h) (US 1680/1745) en huidige wijk Noord End (TK 1993)
@
386 Onderlangs
SN
Zie Bakkumerstraat
@
SN/VN
1 2 3 4
@ 387 Oasterbuurt
NN
PWN 1975 Weg en begraafplaats ten na van de Papenberg Naam ingegeven door ligging aan de (nieuwe) duinvoet Vgl dezelfde naam onder Heemskerk
4
US 1680/1745 (Oester Buert) i TK 1857 (verbeterd uit Oosteind) Buurschap ten zo van Castricum Naam ingegeven door de ligging tov het hoofddorp Van Santen 1652 geeft op p 245 Oesterbuurt
1 2 3
PWN 1975 Weg ten nno van de Papenberg Afgeleid van PN
1
2 3 @ 388
Puikman
SN
4
351 Rijksstraatweg
SN
Zie Beverwijkerstraatweg
373 Schapen Acker
SN
Andere naam voor de Heemstederweg, zie aldaar
@
@
@ 389
Schulpstet
NN
1 2
3
4
346 Schulpvaart
Rollerus 1737 (Het Schulp Stet) i TK 1857i TK 1983 Buurschap aan de n zijde van de bebouwde kom van Castricum Een stet is een overslagplaats, in dit geval van schelpen van de schelpkarren in de vletten, die naar Akersloot voeren voor verder vervoer of verwerking Vgl de Schilpackeronder Bergen De Jong 1992 p 179 geeft afb van de in 1943 gesloopte kalkovens ter plaatse Zie ook het volgende lemma
@
WN
1
2 3 4
349 Scie Beeck (de)
US 1680/1745 (De Schilp vaert); Rollerus 1737 (De Schulp Vaert) i TK 1857 (Schulp Vaart) ; TK 1983 Vaart op de grens van Castricum en Bakkum Hierlangs voeren de vletten met schelpen van het stet (de overslagplaats) naar Akersloot De vaart is tevens de natuurlijke afwatering van Hoepbeek en Nollenbeek NB Gevers 1823 geeft Bakkummer Schulpvaart; An 1612-35 Lymmer Watering
@
WN
1 2
3
4
US 1680/1745i Rollerus 1737 (Beek) Beek lopende langs de n zij de van de kern van Castricum Van zn sie, iets dat langzaam stroomt; de theorie dat het een verbastering is van schei is ivm de klankontwikkeling in het NH dialect niet aannemelijk Onder Oasterbuurt ligt vlg US 1680/1745 een Scie wech; Rollerus 1737 geeft De Zie Wegh; Vgl De Jong
CASTRICUM
31
1992 p 187 Korte Cieweg Vgl Groote Cie, Luttik Cie en Cieweg onder Heemskerk; Blok 1968 p 16 390 Slim padt
@
SN
1 2 3
4
US 1680/1745 Pad van Castricum naar de duinvoet (zijpad van de Kramersweg) Ws slim in de betekenis krom, scheef Niet afgebeeld op Rollerus 1737
@ 367
Suyder Groene la en
SN
391 Tienhovenhoeve (Van)
HN
Zie Eerste Groene Laan
@
1 2 3
4 370 Tweede Groene Laan
ND 1965; PWN 1973; TK 1983 (zonder Van) Boerderij op na hoek Heereweg/Zeeweg, gesticht in 1904 Naam ws afgeleid van PN Jelles 1968 p 74
@
SN
1 2 3
4 @ 392 Vinkenbaan
SN
1 2 3
4 @ 393 Voet padt
SN
@ 394 Voss (De)
HN
US 1680/1745 (Groene Laen); Rollerus 1737 Weg van de duinvoet richting Noordeind Mogelijk was hier nog een restje bos aanwezig (vgl Bos Laentie), ofschoon de naam ook aan groen grasland kan zijn ontleend of aan het feit, dat het een met gras begroeid pad was; in het laatste geval is het woord laan gebruikt in de betekenis van voetpad door het land De Jong 1992 p 181 Zie ook Eerste Groene Laan PWN 1975 Weg langs n zijde Zanderij Genoemd naar de vogelarij De Jong 1992 p 200 Vgl de Vinkenbaan in Bergen en de Vinkershut onder a Aanduiding op US 1680/1745 voor een aantal paden onder Bakkum en Castricum, oa tussen Noord- en Zuid-Bakkum, tussen Zuid-Bakkum en Castricum alsmede tussen Castricum en Noorddorp
1 2 3
An ca 1612 Naam van een huis bij Zuid-Bakkum Afgeleid van PN
4
348 @ 356 Water Ringh
WN
395 Weght nae Egmont
SN
@
Aanduiding op Rollerus 1737 oa voor de Beeck en de Braeek Sloot, zie aldaar
@
1 2 3
Van Swieten 1661 Weg van Noord-Bakkum in n richting Verbindingsweg met Egmond
4
351 Wij kerstraatweg
SN
396 Zanddijk
SN
@
Zie Beverwijkerstraatweg
@
1
VanSwieten 1661 (Den Sandtdijck); US 1680/1745 (Sandt Dyck); TK 1857; TK 1983
CASTRICUM
32 2 3 4
397 Zee Rydts dyckje (het)
Weg van Noord-Bakkum naar Limmen Aangelegd ca 1120 als waterkeer door de monniken van Egmond Zeiler 1993 p 216-218
@
SN
1 2 3
4
169 Zeevelder Beeck
WN
398 Zuid-Bakkum
NN
US 1680/1745 Landweg te Zuid-Bakkum Rydt of riet(e) betekent stroompje; zee zou verband kunnen hebben met de ontginning Zeeveld (zie onder a) of met sie, iets wat langzaam stroomt, zoals in de Scie Beeck is bewaard Westenberg 1974 p 26, 110; hij dateert de doorgaande bedijking van de geest (tevens met de Zuydt Dyck) op de late 12de eeuw
@
Zie onder a
@
1
An ca 1612 (Suijdt Baccum); Langendijck 1614 (Zuyd
2 3
Baccem) ; id 1620 (Suydt Baccom) ; Karshoff 1844; TK 1910 De huidige buurschap Bakkum ten n van de Zeeweg Zo genoemd ter onderscheid van Noord-Bakkum, zie aldaar Zie ook Bakkum NB US 1680/1745 geeft al eenvoudig Baccum
4 354 Zuydt Baccummer Dyck
@
SN
1 2 3
US 1680/1745 De huidige Bleumerweg Deze weg was de doorgaande verbinding tussen ZuidBakkum en Limmen
4
399 Zuydt Dyck (De)
@
SN
1 2 3 4
US 1680/1745 Landweg te Zuid-Bakkum Aangelegd als dijkje langs de z zijde van de geest van Zuid-Bakkum Westenberg 1974 p 26, 110; hij dateert de doorgaande bedijking van de geest (tevens met het Zee Rydts dyckje) op de late 12de eeuw
G E ME E N T E
E GM0 N D
a. Namen in het duingebied @ 400 Achter de Eerste Paal
VN
1 2 3
Duin 1986 Akkertje in het z deel van de w vallei van de Winunenumer Duinen Gelegen achter strandpaal 37, vanuit het dorp gezien de 'Eerste paal om de Noord'
4 @ 316 Achter Vogelwater VN
@ 401 Aldertdal
VN
1 2 3 4
Gevers 1823 Vallei ten nw van het Groot Vogelwater Natte duinvallei, waarin veel vogels verbleven Zie ookGrooteen Kleijne Vogelwater onder Castricum Op Langendij ck 1614 aangeduid met het Vlak benoorden het Groote Vogel Water; US 1680/1745 geeft Vale Vlack
1
PWN 1973; Duin 1986 (Aldert z'n Dal) ; TK 1983 (Albertdal) Akkertje en duinvallei ten zzo van Egmond aan Zee Afgeleid van PN, ws een gebruiker Zowel PWN 1973 als TK 1993 geven de naam (ook) aan het duin ten oosten van deze vallei
2 3 4 @ 402 Amerika
VN
1 2 3 4
@ 403 Arie Reerendal
VN
1 2 3
Duin 1986 Meest no gelegen akkertje in de w vallei van de Winunenumer Duinen Ontginningsnaam Rentenaar 1984 p 1-16 en 291-293 (33) Duin 1986 Akkertje ten no van de bebouwde kom van Egmond aan Zee Afgeleid van PN, ws een gebruiker
4 @ 404 Beessiesdal (Het) VN
1 2 3
Duin 1986 Akkertje in het z deel van de w vallei van de Winunenumer Duinen Verkleinwoord van beest, meestal als equivalent van rund
4
405 Bellemansdal
@
VN
1 2 3
PWN 1973; Duin 1986 Akkertje ten zuiden van Egmond aan Zee Afgeleid van PN, ws een gebruiker
4
406 Eerwout
@
HN
1 2 3
4 407 Bleek (De)
Niet op een der geraadpleegde kaarten Duinboerderij bij de grens met Bakkum Afgeleid van PN; de naam zou van vrij oorsprong zijn en verwij zen naar Eerwoldus, eeuw advocatus van de abdij van Egmond, een waaruit die van heer en graaf groeide Gevers 1968 p 68/71; De Ruijter 1981 p 9; 1994 p 14
@
VN
1
PWN 1973; TK 1983
recente in 11de functie Vd Berg
EGMOND 2 2
3
Duinterrein ten zw van Rinnegom Afgeleid van het aangrenzende terrein in het binnenduinrandgebied, waar een blekerij was gevestigd
4 @ 408 Blink (De)
VN
1 2 3 4
Duin 1986 Terrein in het z van de w vallei van Wimmenuroer Duinen Oorspronkelijk een onbegroeide top of blinkerd Vgl de Middenblink onder Bergen en de Blinken en Blinkerts onder Schoorl
@ 409
Centrale vlak
VN
1 2 3
PWN 1973; TK 1983 Duinterrein gelegen tussen Lageweg, Vlewose Weg en Middenweg Naam ingegeven door centrale liggi ng; overigens verschoven , daar het niet meer gaat om een vallei maar om een geaccidenteerd terrein
4
410 Coen van Duindal
@
VN
1 2 3
PWN 1973; Duin 1986 (Coen van Duin z'n Dal) Akkertje ten z van Egmond aan Zee Afgeleid van PN, ws een gebruiker
4
411 Dagbaak
HN
412 Dooie Dal (De)
VN
@
Zie De Kaap
@
1 2 3
4
Duin 1986 Terrein in z van w vallei van de Wimmenuroer Duinen Kaalgekapt terr~in of uitgeputte akker, waar niets meer wilde groe1en Vgl het Dooie Vlak onder Heemskerk
@ 413
Doornvlak
VN
1 2
3
PWN 1973 Het niet beboste gedeelte van de duinvallei Het Vogelwater Genoemd naar de duindoornbegroeiing
4 @ 414 Drie kuijlen (de) VN
1 2
3 4 @ 415 Duinen van Six
VN
Hengevelt 1698 Locatie in het binnenduin op de grens van Wimmenurn en Egmond De kaart geeft hier drie kuilen aan Vgl de Drie Kuylen onder Castricum
4
Duin 1986 Populaire benaming voor de Wimmenuroer Duinen Genoemd naar de laatste particuliere eigenaar, de familie Six van Wimmenurn Zie ook Wimmenuroer Duinen
1 2 3 4
Duin 1986 Terrein direct ten z van de Egmonder Straatweg Genoemd naar eigenaar of gebruiker Zie ook Robbenzand
1 2 3
@ 416
Duintjes van Jan Bakkurn
VN
EGMOND 3 @ 417
Eerste VN Soeckebacker ('t)
1 2 3
Duin 1986 Akkercomplex in n van de Soeckebacker Zie Soeckebacker
4
418 Egmond aan Zee
@
NN
1 2 3
4
419 Egmonder Duynen
US 1680/1745 (Egmondt op Zee); TK 1857/58 (Egmond aan Zee) Het omstreeks de 14de eeuw ontstane kustdorp Voor de naam Egmond: zie onder bRentenaar 1978 geeft als oudste bron voor de specifieke dorpsnaam het rechtstreeks uit de volkstaal vertaalde Egmunda super mare (1449) Alle geraadpleegde kaarten van voor 1800 geven op Zee, zoals gebruikelijk bij kustdorpen met een dergelijke toevoeging; vgl echter het 18de-eeuwse gedicht bij Lannoy & Denneboom 1969 p 15 'op Egmond aan Zee'
@
420 Egmonder Straatweg
VN
Aanduiding in Merula 1605 p 52 van deduinen onder Egmond
SN
Zie Straatweg
@
421 Gravendal (De)
@
VN
1 2 3
Duin 1986 Akkertje in n helft van w vallei in de Wimmenuroer Duinen Vermoedelijk afgeleid van PN; ook verband met een graven of afwatering is echter mogelijk
4 @ 422 Grensvlak
VN
1 2 3 4
@ 208 Groot Vogelwater
VN
@ 423 Grote Driehoek
VN
Duinvallei op de grens van Egmond en Bakkum ter hoogte van het huidige Vogelwater; zie aldaar en onder Achter Vogelwater alsmede (onder Castricum) bij Groot en Klein Vogelwater 1 2 3 4
@ 424 Haegie (' t)
VN
PWN 1973 Vallei ten o van Het Vogelwater Naam afgeleid van de ligging langs de grens met Bakkum Zie ook Klein Vogelwater
1 2 3
PWN 1973 Terrein tussen de Van Oldenborghweg, Lageweg en Staringweg Naam afgeleid van de min of meer driehoekige vorm van het terrein Vgl de Driehoek onder Castricum US 1680/1745 Kleine vallei, ca 1 km w van Waterrijk Verkleinwoord van haag; blijkbaar een door hagen beschermde akker
4
425 Hogeweg
@
SN
1 2
PWN 1973; TK 1983 Verbinding tussen
de
Van
Oldenborghweg
en
de
EGMOND 4 3 4 426 Jaap Broek z'n Dal
Vlewoseweg De weg loopt over een hoge duinkam (top 32 m) Vgl de Hoogeweg bij Noord-Bakkum
@
VN
1 2 3
Duin 1986 Meest nw gelegen akkertje in de w vallei van de Wimmenumer Duinen Afgeleid van PN, ws een gebruiker
4
427 Jan Dekkerdal
@
VN
1 2 3
PWN 1973; Duin 1986 (Jan Dekkers Dal) Akkertje ten z van Egmond aan Zee Afgeleid van PN, ws een gebruiker
4
428 Jan Dirk z'n Dal
@
VN
1 2 3 4
429 Jan Rijnesdal
Duin 1986 Meest z gelegen akkertje in de w vallei van de Wimmenumer Duinen Afgeleid van PN, ws een gebruiker Fiche PJMI vermeldt naam ook als Dirksedal en Jan Dirrekie z'n Dal
@
VN
1 2 3
Duin 1986 Akkertje in m van de w vallei van de Wimmenumer Duinen Afgeleid van PN, ws een gebruiker
4
430 Job de Vrijdal
@
VN
1 2 3
PWN 1973; Duin 1986 (Job de Vrij z'n Dal) Akkertje ten z van Egmond aan Zee Afgeleid van PN, ws een gebruiker
4
411 Kaap (De)
@
VN
1 2 3 4
431 Kil (De)
PWN 1973; TK 1983 Duinrichel ten ozo van Egmond aan Zee Hier stond een baken of kaap, op TK 18S7 /S8 aangeduid met Dagbaak (itt de 's nachts zichtbare vuurtorens) ; deze was na 1743 gebouwd Lannoy & Denneboom 1969 p S3 en SS (afb) ; vgl Kaapduin onder Bergen
@
432 Klaas de Kat z'n Dal
VN
1 2 3
4
PWN 1973 Zeeduinen ten z van de Middenweg Ws een herinnering aan een kil of slufter ter plaatse; andere verklaring uit Eng kill, aanduiding voor plaats waar de jacht werd beëindigd, is minder aannemelijk Vgl WN Mare onder Heemskerk
1 2 3
Duin 1986 Akkertje ten z van Egmond aan Zee Afgeleid van PN, ws een gebruiker
@
VN
4
176 Kleijne Vogelwater
@
VN
Duinvallei op de grens van Egmond en Bakkum ter hoogte van het huidige Grensvlak/Wolfsveld; ~ie verder onder Castricum
EGMOND 5 @ 433
Koepelduin
VN
1 2 3
PWN 1973; TK 1983 Duintop ten w van het Vogelwater Genoemd naar de vorm of naar een gebouw dat op deze top heeft gestaan; in WO I I was hier een radarpost
4 @ 434
Konijnendal
(De)
VN
1 2 3
Duin 1986 Terrein ten zo van Egmond aan Zee Afgeleid van PN of van het dier
4 @ 435
Krim (De)
VN
4
PWN 1973; Duin 1986; TK 1983 Duinterrein ten w van het Waterrijk Zo genoemd ten tijde van de Krimoorlog (1849-1854), vermoedelijk door arbeiders of helmplanters Rentenaar 1984 p 153-163 en 359-361 (12)
1 2 3
US 1680/1745 Kleine vallei ten n van het Cleyne Vogelwater Verkleinwoord van kroft, omsloten terrein
1 2 3
@ 436
Kroffie
VN
4 @ 437
Kroonstad (De)
VN
1 2 3
4
Duin 1986 Akkertje in het uiterste zo van de Wimmenuroer Duinen Vernoeminganaam uit tijd van de Boerenoorlog, naar Kroonstad in de Oranje Vrijs~aat Rentenaar 1984 p 334
@ 438
Kweek (De)
1 2 3
Duin 1986 Akkertje ten n van het Zegeveld Van het ww kweken of grassoort kweek
4 @ 439
Lageweg
SN
1
2 3 4
440 Lange Dal (De)
PWN 1973; TK 1983 Weg lopend van het Vogelwater in de richting van Egmond aan Zee De weg loopt grotendeels door een vallei Vgl Hogeweg
@
VN
1 2 3
Duin 1986 Akkertje direct tenno van de bebouwde kom van Egmond aan Zee Naam geïnspireerd door de vorm van de betreffende duinpan
4 @ 441 Middenweg
SN
1 2
3
PWN 1973; TK 1983 Weg naar het strand, lopende in het verlengde van de Oude Schulpweg De weg loopt ongeveer halverwege de grens met Bakkum en Egmond aan Zee
4 @ 442 Mient (De)
VN
1 2 3
PWN 1973 Duinterrein in het uiterste zo van de Egmonder Duinen Afgeleid van mi ent, meent of gemeente; wellicht ooit gemeenschappelijk eigendom cq in gebruik als gemene
EGMOND 6 4 @ 443 Moye velt (Het)
VN
1 2 3
weide Vgl de Mient als straatnaam onder Castricum US 1680/1745 W vallei in de Wimmenuroer Duinen Het element veld duidt op extensief gebruik; het element mooi kan spottend zijn bedoeld
4
444 Nieuwe Land
@
VN
1 2 3
Duin 1986 Akkertje in het n van de w vallei in Wimmenuroer Duinen Relatief jonge ontginning; Duin 1986 suggereert herkomst van gestrand schip met de naam Neuland
4 @ 445 Nollen (De)
VN
1 2 3 4
446 Noordlob
Duin 1986 Complex akkertjes in het zw van de Wimmenuroer Duinen Lage, ronde duinen aan de landzijde
@
VN
1
2 3
4
78 Oldenborghweg (Van)
Uit de volksmond Duingebied ten n van Egmond aan Zee Semi-officiële naam voor een in de jaren '70 ontworpen uitbreidingsplan Vgl de Noordlob en Zuidlob bij Bergen aan Zee
@
SN
1 2 3 4
447 Reggers Sandervlak
PWN 1973; TK 1983 Doorgaande weg door het gehele PWN-terrein tussen Wijk aan Zee en Egmond aan Zee Genoemd naar de eerste PWN-directeur Zie ook onder Heemskerk en Castricum
@
VN
1 2 3
US 1680/1745 (Reggers Sandt; Reggers sandervlack); PWN 1976; TK 1983 Duinvallei achter de zeeduinen ten z van de Middenweg Te lezen als 'het vlak van Regger's zand', waarbij Regger PN is
4
448 Robbenzand
@
VN
1 2
4
VdB 2.5 (Robbesant); PWN 1973 Duinterrein direct ten zuiden van de Egmonder Straatweg De naam doet denken aan een zandplaat in een waddengebied, waar robben voorkomen (in welk geval het een reminiscentie zou zijn aan de vroeg- middeleeuwse toestand) ; rob of rebbe kan echter ook maag of ingewanden van vis aanduiden; de betekenis 'dik konijn' kan hier niet van toepassing zijn, daar deze alleen in het z deel van de Nederlanden voorkomt; mogelijk ook PN Zie ook Duintjes van Jan Bakkuro
1 2 3
PWN 1973; TK 1983 Zeeduin ca 1.5 km ten z van Egmond aan Zee Naam ingegeven door de vorm
3
449 Ronde Berg
@
VN
4
EGMOND 7 291 Scheilaan
@
450 Scheyt van Egmondt
SN
1 2 3 4
ND 1965; TK 1983 Laan door de vallei van het Vogelwater De laan loopt langs de grensscheiding met Bakkuro Vgl US 1680/1745 (Scheyt van Baccuro ende Egrnondt) Vd Berg 1994 p 14
VN
1
US 1680/1745 Grenslijn tussen de Egrnonder en de Wimmenuroer Duinen Van scheid of schei, grens Vgl Hengevelt 1698
@
2
3 4 @ 451
Skai ('t)
VN
1 2 3 4
452 Speykstoren (Van) HN
Duin 1986 Scheiding tussen Wimmenuroer en Berger Duinen Dialect voor schei of scheiding Vgl Scheilaan
@
Zie Vuurtoren Van Speyk
@ 453
Soeckebacker
VN
1 2 3
4
301 Staringweg
PWN 1973; TK 1983; Duin 1986 Duin ten z van Egmond aan Zee Naam afgeleid van PN of ingegeven door de witte top, die deed denken aan suikerbakkerswerk; vlg Duin 1986 naam van ter plaatse gestrand schip; een andere traditie (fiche PJMI) verklaart de naam uit een zoekgeraakte bakker, doch deze uitleg is eerder grappig dan wetenschappelijk verantwoord Zie ook Eerste, Tweede Soeckebacker
@
SN
1 2 3
4
PWN 1973; TK 1983 Weg lopende van de Castricuroer Zeeweg naar de Middenweg Genoemd naar de geoloog en landbouwkundige W C H Staring Vgl de Staringsweg onder Schoorl
@ 454
Starrenvlak
VN
1 2 3
Duin 1986 Akkertje in het midden van de Wimmenuroer Duinen Mogelijk dezelfde naam als op fiche PJMI vermeld Sterrevlak, dat herinnert aan hier broedende sterns
4
420 Straatweg
@
SN
1 2 3 4
TK 1857/58 Weg van Egmond aan den Hoef naar Egmond aan Zee Soortnaam voor geplaveide interlocale wegverbinding Officiëel Egmonderstraatweg (PWN 1973)
VN
1 2 3
Lannoy & Denneboom 1969 p 195 (afb) Duin ten z van Egmond aan Zee Genoemd naar de daar staande (thans verdwenen) vuurtoren De spelling met s is ws hypercorrect Zie ook Vuurtoren
@ 455
Torensduin
4 @ 456
Tweede VN Soeckebacker ('t)
1 2 3 4
Duin 1986 Akkertje aan de z zijde van de Soeckebacker Zie Soeckebacker Zie ook ' t Eerste Soeckebacker
EGMOND 8 @ 457 Vierboet
HN
1 2 3
4
@ 458 Vijgendal (De)
VN
1 2 3
Hengevelt 1698 Tweetal bakens bij Egmond aan Zee Boet is dial voor schuur; hier in de betekenis van eenvoudig bouwsel, waarop een vuurbaak in stand wordt gehouden Lannoy en Denneboom 1969 p 48 (afb) en 53; de vuurbaken verdwenen in 1836, de plaats staat nog bekend als Vureboetsduin Vgl de Vierboet onder Bergen Duin 1986 Akkertje ten z van het Starrenvlak Wellicht groeiden hier vijgen
4
@ 459 Vlewoschedal
VN
1 2 3
4 @ 313 Vlewoseweg
SN
1 2 4
PWN 1973 Weg achter de zeeduinen langs tussen Castricum aan Zee en Egmond aan Zee Afgeleid van het Vlewoschedal Zie ook vorig lemma
1 2 3 4
US 1680/1745 Kleine duinvallei ten nw van het Groot Vogelwater Afgeleid van vool of veulen Heet op Gevers 1823 Achter Vogelwater
1
US 1680/1745; ND 1965 (Rusthuis Vogelwater); PWN 1973 (Huize Vogelwater); TK 198.3 ('t Vogelwater) Vallei op de grens Bakkum-Egmond Oorspronkelijk een natte duinvallei, waar veel vogels verbleven Heet ook Het Groote Vogelwater, zie onder Castricum, en het Kleijne Vogelwater aldaar; vgl Achter Vogelwater Vd Berg 1994 p 14
3 @ 460 Vale Vlack
VN
@ 208 Vogelwater (Het) VN/HN
2 3 4
@ 461 Vossendal
VN
PWN 1973; Duin 1986 (Flevo z'n Dal) Voormalig duinakkertje aan de zo-rand van Egmond aan Zee De naam lijkt een verbastering van Flevo, maar het is niet duidelijk wie of wat daarmee werd aangeduid; als PN, gesuggereerd door Flevo z'n Dal, is de naam zeer ongebruikelijk Zie ook volgend lemma
1 2 3
PWN 1973; Duin 1986 (De Vossendal) Akkertje pal ten z van Egmond aan Zee Afgeleid van PN of van het dier; bij de laatste verklaring kan ook aan de betekenis als roodbruin paard worden gedacht
4 @ 457 Vureboetsduin
VN
@ 462 Vuurtoren
HN
Duintop ten nw van Egmond aan Zee, waar de vuurbakens stonden; zie Vierboet 1 2 3 4
TK 1857/58 Vuurtoren ten zo van Egmond aan Zee Soortnaam De toren werd gedurende WO I gesloopt; de plaats heet nog altijd Torensduin Lannoy & Denneboom 1969
EGMOND 9 p SS, 194 Zie ook Vierboet en volgende lemma @ 452 Vuurtoren Van Speyk
HN
1 2 3 4
463 Water Dal (Het)
TK 1857/58 Vuurtoren aan Gebouwd 1836, van Speyk Op toren staat 1969 p 47-49/
n zijde Egmond aan Zee 1840 gewijd aan de 1 zeeheld 1 J Jan van Speykstoren Lannoy 55-57
&
c
J
Denneboom
@
VN
1 2 3
US 1680/1745 Vallei ten zw van huis Tijdverdrijf Natte vallei, waaruit een beek in o richting stroomde
4
464 Waterkuilen
@
VN
1 2 3
PWN 1973i Duin 1986 Kleine vallei direct achter de zeereep en ten z van Egmond aan Zee Bij regenachtig weer kwam hier direct water te staan
4 @ 465 We sterberg
VN
1
2 3
PWN 1973; TK 1983 Duintop of duinrichel ca 2 km ten wzw van Egmond Binnen Naam ingegeven door deze ligging aan de westzijde van het dorp
4
466 We sterweg
@
SN
1 2 3
PWN 1973 Weg westelijk om de Soeckebacker Naam ingegeven door deze westelijke loop
4
467 Wildernis
@
Algemene benaming van die gedeelten(voor)duin 1 die met ruigte zijn begroeid: VdB 1.8 1 2.Sa 1 3.4 (2 x) , 3 . 7 ( 2 x) , 3 . 9 ( 3 x)
VN
415 Wimmenuroer Duinen VN
@
1 2 3 4
468 Zeeduijnen
Merula 1605 p 52 (Wijnmenommer-Duyn) ; Blaeu 1660 (Wimmenummer Duynen) ; PWN 1976 i TK 19.83 Het duingebied van de voormalige heerlijkheid Wimmenurn Genoemd naar de nederzetting (zie paragraaf b) PWN 19 7 6 schrijft beide woorden aan elkaar i overigens is de spelling met tweemaal dubbel m (Wimmenummer) het meest gebruikelijk Vgl VanSwieten 1661 (Duijnen van de Ed Heer van Wummenum) Zie ook Duinen van Six
@
VN
1 2 3 4
Langendijck 1614 De kustduinen in het z deel van Egmond Soortnaam voor duinen langs zeereep Vgl dezelfde aanduiding onder Heemskerk en Castricum
VN
1
US 1680/1745 ( 1 t Sege Veldt) i Hengevelt 1698 ( 1 t Zeegevelt) i TK 1857; Duin 1986 0 vallei in de Wimmenuroer Duinen Het is niet duidelijk met welk woord dit veld (extensief gebruikt terrein) is verbonden; het woord zeeg wordt gevonden in de betekenissen )<:remming, zeis, visnet of kleine afwatering i of de plantenaam
@ 469
Zegeveld ( 1 t)
2 3
EGMOND 10 zegge tot deze vorm heeft kunnen afslijten, is minder ws 4 @ 470
Zwanenvlak
VN
1 2 3 4
Duin 19B6 Ak.kertj e in de n helft van de w vallei van de Wimmenuroer Duinen Zal in oorsprong deel van natte duinvallei zijn geweest, waar zwanen verbleven
EGMOND 11 b. Namen in het binnenduinrandgebied @ 471 Abdijbagaart
VN
1 2 3 4
@ 472 Abdy van Egmondt
HN
1 2 3 4
@ 473 Achterduin
VN
@ 474 Achterhoef
VN/HN
1 3 4
SN
1 2 3
4 @ 476 Adelbertusput
@ 477 Adriaan Reyerslaan
HN SN
US 1680/1745 De abdijruïne ten o van Egmond Binnen De resten van de abdij zijn na de verwoesting van 1573 nog ruim twee eeuwen zichtbaar gebleven De Abdij is in 1934 herbouwd en staat als zodanig weer op TK 1983 aangegeven Zie Zuider en Achterduin
2
@ 475 Achterwegje
VdB 3.1 Viertal percelen te Egmond Binnen Hier lag de boomgaard van de oude Abdij Het perceel ten o daarvan heet Weid achter de Abdijbagaart
VdB 1.8 Het gebied ten nw van Egmond aan den Hoef en daar gelegen boerderij Van de landzijde gezien achter De Hoef Vgl de huisnamen Voorhoef (VdB 1. 5) en Eindhoef (VdB 1.8) De boerderij ligt ter plaatse van het huidige Beekvliet US 1680/1745 (After weg); Hengevelt 1698 (Agter wegh) Pad ten zw van Egmond aan den Hoef Soortnaam voor secundaire weg VdB 1.8 en 2.5 Zie St Aelbertsput
1
2 3
VdB 2.3 Pad ten n van Rinnegom Afgeleid van PN
4 @ 343 Arem
NN
Zie onder Castricum
@ 478 Aremerzwet
WN
Zwet, grenssloot, aan de z zijde van het Egmondse territoir; genoemd in de Egmondse bronnen, precies verloop niet bekend; zie Rentenaar 1978 p 344
SN
Zie onder Castricum
@ 344
BaccUIIUller wegh (de) @ 479
Banweg
SN
1
2 3 4
Blaeu 1660 (Den Banne Wegh) Grensweg tussen Noord- en Zuid- Wimmenurn Van ban of banne, rechtsgebied; langs deze weg waren die afgebakend Vgl VdB 1.8, waar ook een deel van de weg langs de duinvoet ten nw van Egmond aan den Hoef Banweg heet, daar deze op de grens van Wimmenurn en Egmond gelegen was
EGMOND 12 @ 480 Beeck
WN
@ 481 Beekvliet
HN
Aanduiding op Pietersz 1564 van een zestal waterlopen onder Winunenum en Egmond; drie andere hebben een echte naam, tw de Bijlmansbeek, de Nannenbeeken de Severijnebeek, zie aldaar VdB 4.1 geeft kaart naar de copie van Langedijk 1564, waarop behalve deze met name worden genoemd de Sint Aalbertsbeek en de Comen Dirxbeek bij Egmond aan den Hoef, de Claas Arents (Aerts) beek bij Rinnegom alsmede de Symen Jansbeek en de Dirk Florisbeek in de Broekakkers; de laatste is dezelfde als de Galevoort, zie aldaar Uit de deel kaarten bij VdB blij kt, dat de bij Langedijk vermelde namen niet beklijven 1 2 3
TK 1857/58; TK 1983 Huis aan Herenweg ten w van Egmond aan den Hoef Genoemd naar de ligging aan de bovenloop van de Severijnebeek
4
482 Beermans Polder
VN
@ 483 Bergh (De)
VN
484 Bieseweid
VN
@
1 2 3 4
US 1680/1745 Gebied tussen Tichellaan en Hofdijk Genoemd naar de particuliere bedijker Zie Westenberg fig 14 Zie Kattebergh
@
1 2 3 4
485 Bijl int Bosch
VdB 2.6; ibid 3.18 a Tweetal percelen ten n van Egmond Binnen; b tweetal percelen langs de Krommedijk onder Wimmenurn (NB waarvan een gespeld Biesweid) Laag weiland waar biezen groeiden Vgl de Biesekroft onder Bergen
@
VN
1 2 3
4 @ 486 Bijlmansbeek
VdB 1.5 Perceel ten n van de slotruïne Er zijn verschillende verklaringen mogelijk: het gaat om een gerooid stuk bos; het terrein heeft de vorm van een bijl; het was eigendom van iemand die Bijl of Bijlen heette (zie volgend lemma); het is een afgesleten vorm van 'bijlt', een niet ongebruikelijke schrijfwijze voor bilt of bult, een kleine verhoging in het land Zie ook Het Bos en Kraayenbos; vgl de VN Bijlenboom onder Bergen
WN
1 2 3 4
Pietersz 1564; Langedijk 1564 (= VdB 4.1); VdB 2.3 Waterloop ten z van de Morsselaan Afgeleid van PN; heet ook Pieter Bijlenbeek Vgl de vn Bijlmanskroft en (VdB 2.5) Pieter Bijlen Voortuin en Pieter Bijlen Westertuin Zie ook Broekjes, Moraselaan
HN
1 2 3 4
TK 1983 Boerderij aan de duinvoet ten w van Rinnegom Hier was een blekerij gevestigd Vgl onder a het gelijknamig aangrenzend duinterrein VdB 2.5 en 2.5a geven Blekerij Zie ook Blekerij en Bleyck
@ 487
Bleek (De)
EGMOND 13 @ 488
Bleekersweg
SN
1 2
3
PWN 1973 Weg van Rinnegom naar De Bleek Genoemd naar het ter plaatse uitgeoefend beroep
4 @ 489
Blekerij
VN
1 2 3
4
VdB 3.4/3.7 Terrein ten zw van Vredesteyn Hier was een blekerij gevestigd Zie ook De Bleek en Bleyck
@ 490
Bleyck
VN
1 2
3
US 1680/1745 Duinboerderij in uiterste zw van het Egmondse territoir Blekerij; VdB 3.4 geeft het als Oude Bleek
4
491 Bosch (Het)
@
VN
1
Pietersz 1564 (t Bosch) ; Langedijk 1564 (id = VdB V dB 1 . 4 Gebied ten o van de slotruïne Het bestaat om uit een Eerste en Tweede Bosweid; gezien enkele andere VN zal de naam een herinnering zijn aan houtopstand ter plaatse Langendij ck 1614 (Westenberg kaartfoto 9 geeft hier Het Bosch van Egmond) Zie ook De Bijl int Bosch, Kraayenbos 4 . 1) ;
2
3 4
492 Bos van ...
@
VN
1 2
3
a VdB 3.4 (Langevelt); b VdB 3.7 (Westert) Perceel a ten w van Vredesteyn; b ten o van de (oude) Westert Bosgebied met PN resp HN
4 @ 493 Bosje (van ... )
VN
1
2
3
a VdB 3.4; b VdB 3.5 (Bosje van Calslagen); c VdB 3.7 (Bosje van Couwenhoven); d-e VdB 3.21 (Bosje van Stuyfsant; De Blokjes of ' t Bosje) Perceel a ten n van Vredesteyn; b aan de z Schulpweg; c ten zo van de (oude) Westert; d aan duinvoet onder Wimmenum; e aan Lijtweg aldaar Bosgebied, b, c en d met PN
4
@ 494 Bosjeskroft
VN
1 2
3
VdB 3.18 Perceel aan de Wimmenumer Schilpweg Mogelijk niet van bosbegroeiing, maar van PN afgeleid
4 @ 495
Bovenpolder
VN
1 2
3 4
TK 1857/58 (Boven Polder); TK 1983 Afzonderlijke bedijking van het gebied tussen Oude Vaart en Hoevervaart Het gebied is hoger gelegen dan de eigenlijke Egmondarmeer
EGMOND 14 @ 496
Breedijk
SN
1 2 3
VdB 2.4 Dijkgedeelte van Hoge Dijk tussen Moraselaan en Hoevervaart Blijkbaar was deze dijk breder dan de aansluitende gedeelten
4 @ 497
Broeckes
VN
1 2 3
4
@ 498 Broekakkers
VN
1 2 3
4
@ 499 Broekjes
VdB 3.18 Tweetal percelen onder Wimmenurn Moeilijk te duiden naam; eerste deel is broek, moerasland, tweede deel kan het in deze contreien ongebruikelijke es, bouwland, zijn; meer ws is dat het gaat om een afgesleten vorm, hetzij om een mv (-jes, -ies of -es), het-zij om een verbastering van het in dit verband veel normaler nes, lage landtong Tussen beide percelen ligt de kennelijk in geestelijk bezit zijnde Kanunnikebroekes; zie ook Merckes Zeiler 1990 p 380
PWN 1973; TK 1983 Gebied ten n van Egmond Binnen tussen Reerenweg en Hoge Dijk Akkers bij of in het broek, moerasland, die blijkbaar zodanig konden worden ontwaterd dat men ze als bouwland heeft kunnen gebruiken VdB 3.8 en 3.9 geven naam voor perceel ten w van de Herenweg; VdB 2. 6 en 3. 8 geven in het eigenlijke gebied nog de perceelsoamen Broekland (Bl van Teunis Leasen), Broekweid (4 x, wo Bw van Dirk Michiels, Bw van van Veen, Halve Bw) , Broekwei dj e of Galevaort, (Twee) Kraften aan de Broek Vgl Elstweid Naam voor een aantal percelen langs de Bijlmans Beek ten z van de Morsselaan, van broek, moerasland; VdB 2.3 geeft beh~lve Broekjes (2 x) ook Broekje van Besje, Broekje van Hogestein, Broekstukken, Broekwinkel, Lange Broeken en Wortelbroekjes
VN
@ 500
Brouwerssloot
WN
1 2 3 4
@ 501 Buijtenwaterstocht
VN
1 2 3 4
@ 493 Calslagenbosje
TK 1907 Grenssloot tussen Noord- en Zuid- Wimmenurn Hier werd vermoedelijk water gewonnen tbv de bierbrouwerijen in Alkmaar Blaeu 1660 geeft Duyn Val Sloot, zie aldaar Vd Berg 1994 p 22 noemt nog als derde naam Scheisloot VdB 3.18, 3.20 Wetering ten w van de Krommedijk De wetering liep buiten om de (lage) geest van Wimmenurn Bovenloop heet Nannen Beeck, zie aldaar
VN
Zie onder Bosje
VN
Aanduiding op TK 1983 van enkele terreinen ten zw van Egmond Binnen; geeft uitsluitend functie aan
HN
Zie Het Slot
@ 502
Camping @ 503
Casteel van Egrnondt
EGMOND 15 @ 504
Cattendans
VN
1 2 3 4
VdB 1.8 Perceel aan de duinvoet ten nw van Egmond aan zee Naam verbonden aan het hekserijgeloof Vgl Kattebergh
® SOS
Cleypetten
VN
Zie Tichellaan
SN
Zie Kromme Dijk
SN
Zie Schulpweg (a)
SN
Zie Lijtweg
@ 506
erommen Dyck @ S07
Doelenweg @ 508
Driehuizerweg @ 509
Dronkgeest
VN
1 2 3
VdB 3.19 Perceel ten z van de Nattelaan Blijkbaar een verdronken stuk geestland
4 @ S10
Droonen @
Zie Geestland in de Droonen
VN
511
Duinkroft
VN
1 2
3
4
@
VdB 3.9; ibid 3.18, 3.21 a Naam van vier percelen tussen de Lijweg bij Rinnegom en de (Oude) Schulpweg b Perceel op hoek Herenweg-Banweg c Perceel in het zw van Wimmenurn (Duinkroftje) Blijkbaar niet of recent ontgonnen nollengebied Een van de vier onder a heet Duinkroftje; bij de meest z aldaar ligt nog een Kroft aan de Duinkroft Zie o.o k Duyn Croft
512
Duinsloot
WN
1 2 3
VdB 1.8 Waterloop ten w van Egmond Soortnaam
a~n
den Hoef
4 @ 513
Duyn (van ... )
WN
1 VdB 3.7 (a Duyn; b Duyn van Trijn Reyers) 2 Twee percelen langs de (Oude) Schulpweg 3 Onontgonnen duintersin temidden van akkers
4
Vgl Duyn Croft, Zuider en Achterduin
1
TK 1983 Recreatieterrein onder Wimmenurn Van duin en kroft, omheind terrein Het terrein stond vanouds onder deze naam bekend; zie VdB 3 .18 De naam komt als Westerkroft of Duynkroft ook voor ten w van Egmond Binnen (VdB 3 . 7) ; zie ook Duinkroft
@ 514
Duyn Croft
VN
2 3 4
® 500
Duyn Val Sloot
WN
1
2 3 4
Blaeu 1660 De huidige Brouwerssloot Sloot voor het opvangen van de kwelwater uit de duinen Vgl de Duinvalsloot onder Bergen
duinval of het
EGMOND 16 515 @ 516 Egmond
@
NN
1 2 3
4
Lex 922 (Ekmunde; afss Egmonde, Hecmunde); eind 10de eeuw (Egmunda, Hecmunda) Het huidige Egmond Binnen Onduidelijk, misschien waternaam *Egge (verwant met Aa/Ie/IJ) + mund, monding; vlg Rentenaar 1978 p 334336 is de naam ws inheems en van hoge ouderdom, waarbij de spelling met H- origineel zou kunnen zijn Deze naam duidde aanvankelijk de plek aan waar de H Adalbertus lag begraven en werd bij diens translatie 'meegenomen' naar het o gelegen Hallem; in 1167 is voor het eerst sprake van een heer van Egmond, Bernaldus de Ekmunde, van wie we mogen aannemen dat hij woonde in het dorp dat naderhand Egmond 'op' den Hoef zou gaan heten; een verdere differentiatie moet in de loop van de 14de eeuw zijn opgetreden, toen het vissersdorp 'op Zee' ontstond en het oorspronkelijke dorp als Groot Egmond of Egmond Binnen werd aangeduid; Egmond aan den Hoef komt als zodanig pas in de vroege 17de eeuw voor (Rentenaar 1978 p 349-350)
@ 517
Egmonder Vaart
WN
1 2 3 4
US 1680/1745 (De Vaert nae Egmondt); TK 1857/58; TK 1983 (Egmonder binnen vaart) Vaart van Egmond Binnen richting Alkmaar Genoemd naar deze verbindingafunctie Vd Berg 1994 p 18 stelt dat de naam feitelijk Egmond Binoervaart moet zijn
@ 420
Egmonderstraatweg SN 518 Elstweid
Zie onder a
@
VN
1
2
3 4
519 Galevaort
VdB 1.4; ibid 2.6/3.8 a Aan Oude Vaart ten o van Egmond aan den Hoef; b In de Broekakkers ten n van Egmond Binnen Weiland met elzenbegroeiing Bij b liggen tevens de Elstakkers Vgl Noorderelstbos bij Waterrijk
@
WN/VN
1
2
3 4
@ 520 Galgenveld
VN
1 2 3
VdB 2. 6 Oorspr naam van een beek, later van tweetal percelen ten n van Egmond Binnen: Galevaorden en Broekwei dj e of Galevaort Naam van een doorwaadbare plaats of voorde met PN Gala, die is overgegaan op het betreffende water Als WN in de Egmondse bronnen; later aangeduid als Dirk Florisbeek (VdB 4.1 naar Langedijk 1564) en als Tochtsloot en Schouwbeek (VdB 2.6) PWN 1973 Terrein ten nw van Waterrijk Hier stond de galg; US 1680/1745 geeft deze aan met de naam ' t Gerecht
4 @ 510 Geestland
VN
1 2 3
a VdB 3.7; b VdB 3.7 (G bij Sint Aalbert); c VdB 3.3 (Gin de Droonen) Terrein a ten zo van de Adelbertusput; b ten o daarvan; c ten z van Egmond Binnen Geestland, land op de strandwal; bij b ingegeven
EGMOND 17 door locatie; bij c ? 4 @ 521 Geylkroften
VN
1 2 3 4
VdB 2.5 en 2.5a Twee percelen ten o van de Bleek Genoemd naar de geyl of wilg Vgl de Geylweg onder Heemskerk
@ 522 Gravenpad
SN
1 2 3
VdB 1.7 en 1.8 Pad van het kasteelterrein richting duinvoet Ws genoemd naar de graaf van Egmond
4 @ 523 Groot Zand
VN
1 2 3 4
VdB 3.20 Perceel ten z van de Nattelaan Zandplaat of vm nollengebied Zie ook Klein Zand
NN
1 2 3
Lex eind 10de eeuw Het huidige Egmond Binnen Hal kan zowel op een gebouw slaan als op een bocht in een hoger gelegen stuk land; het tweede element is hem of heem, woonplaats Rentenaar 1978 p 337-339
@ 524
Hallem
4 @ 525 Helmkroft
VN
1 2 3
VdB 3.7 Tweetal percelen bij de (oude) Westert Van kroft, omheind stuk land, en de in het duin groeiende helmplant
4 @ 526
Herenweg
SN
1 2 3 4
US 1680/1745 (Den Heere Weg/Heer Weg/ Heer Wegh); PWN 1973; TK 1983 Doorgaande verbindingsweg van Bergen via Wimmenurn en de Binnen-Egmonden naar Bakkum Soortnaam voor doorgaande openbare weg, aanvankelijk van heer = leger, later met connotatie 'onder toezicht van de lands- of ambachtsheer' Vgl dezelfde naam in de andere hier behandelde gemeenten
@ 527
Hoevervaart
WN
1 2 3 4
US 1680/1745 (De Hoeff Vaert) ; Hengevelt 1698 (Hoeffer vaart na Alkmaar) ; TK 1857/58 (Hoef Vaart) ; TK 1983 Vaart Egmond aan den Hoef - Alkmaar Genoemd naar Egmond aan den Hoef VdB 1.4; vgl de Hoeverweg of Hofdijk
@ 528
Hoeverweg
SN
528 Hofdijk
SN
Zo op TK 1983; zie Hofdijk
@
1 2 3 4
US 1680/1745 (Den Hoff Dyck) Weg van Egmond aan den Hoef naar Alkmaar; oorspr slechts het z deel van de Kromme Dijk, zie aldaar Hof hier afgeleid van (Den) Hoef, de roepnaam van het dorp VdB 1.4 geeft Hofdyk of Wagenweg Thans Hoeverweg geheten (TK 1983)
EGMOND 18 529 Hoge Dijk
@
SN
1 2 3 4
376 Hooge Weg
SN
530 Jachthuis
HN
US 1680/1745 (Den Ho(o)gen Dyck); TK 1983 [alleen z deel] Dijk en landweg op 750 tot 1000 m ten o van de Herenweg lopend Laatmiddeleeuwse dijk, die naar verhouding hoog was Westenberg 1974 fig 9: late 12de eeuw TK 1983 noemt n deel Kromme Hoge Dijk
@
Zie onder Castricum
@
1 2 3 4
PWN 1973 Huis aan de Schulpweg onder Egmond Binnen (hoek omgelegde Herenweg) De naam is vermoedelijk niet ouder dan de 19de eeuw en duidt op het gebruik voor jacht in de duinen VdB 3.4 geeft Snoekenburg
531 Jeugdherberg
HN
Aanduiding op TK 1983 van de JH Klein Rinnegom, zie aldaar
532 Kade
SN
Op US 1680/1745 een tweetal gestippelde paden of landwegen tussen Nattelaan en Tichellaan en ten z van de Tichels
533 Kalkweidje
VN
@
@
@
1 2 3 4
497 Kanunnikebroekes
VN
483 Kattebergh
VN
VdB 3.1 Perceel ten z van de Schulpweg te Egmond Binnen Naam ontleend aan de overslag van schelpen op het nabijgelegen stet Vgl Schulpstet
@
Zie Broeckes
@
1 2 3 4
534 Ketelskroft
VdB 3.21 Perceel aan de duinvoet bij Wimmenurn Natuurlijk duin, mogelijk in de volksverbeelding een plaats voor hekserij Vgl de Cattendans onder Egmond aan den Hoef, de Kattenberg bij Bakkurn en de (kunstmatige) Kattenbergen bij Bergen; bij Egmond aan Zee lag een Kollenduin (fiche PJMI) NB Het n gelegen perceel heet De Bergh
@
VN
1 2
3
VdB 2. 6 Tweetal percelen ten n van E Binnen Van kroft, omheind terrein en ketel, laagte met een vorm die aan een open ketel doet denken
4
535 Klarenbeeck
@
WN/HN
1 2
3 4 531 Klein Rinnegom
VdB 2.3 en 2.5 Waterloop aan de no zij de van Rinnegom en boerderij aan Herenweg Blijkbaar een opvallend heldere beek Alleen bewaard in VN Over Klarenbeek
@
HN
Niet op een der geraadpleegde kaarten; officiële naam van de jeugdherberg te Rinnegom
EGMOND 19 @ 536
Klein Zand
VN
1 2 3
4 537 Kleverlaan
SN
538 Kleyakkers
VN
VdB 3.20 Perceel ten z van de Nattelaan Zandplaat of vm nollengebied Mogelijk identiek met het in 1304 genoemde Luttikesant (Zeiler 1990 p 377) ; zie ook Groot Zand
@
Zie Schilpweg
@
1 2 3
4 @ 539 _ Klooster
HN
1 2 3 4
540 Koningshof
VdB 3.20 Perceel langs de beek ten z van de Nattelaan Hier kwam klei voor en werd mogelijk ook klei gegraven Vgl de Cleypetten (onder Tichellaan) TK 1983 a Ten nw van Egmond aan den Hoef b Ten nw van Egmond Binnen Tweetal religieuze instellingen, resp Karmel en St Liobaklooster Komt tevens voor als VN op de plaats waar de Abdij heeft gestaan (VdB 3.1); daarvan afgeleid de VN Kloosterkroft en Oosterkroft voor de Kloosterpoort direct ten z van de Vennewatersweg (VdB 3.3)
@
HN
1 2 3
4
541 Kraayenbos
TK 1983 Boerderij ten w van Rinnegom De naam is al voor 1811 bekend; de enige koning uit die periode is Ladewijk Napoleon VdB 3.7
@
VN
1 2 3 4
542 Krijt (De)
VdB 1.5 Perceel ten nw van de slotruïne Vermoedelijk een bosje, waar kraaien huisden Vgl Het Bos en De Bijl int Bosch
@
SN
1 2 3
VdB 3.1 en 3.2 Plein voor de Buurkerk te Egmond Binnen Ws van krijt in de bet strijdperk; vgl het elders voorkomend toponiem Tournoysveld
4
506 Kromme Dijk
@
SN
1 2 3 4
529 Kromme Hoge Dijk
Langedijk 1564 (= VdB 4.1; Cromme Dijk) US 1680/1745 (Crommen Dyck); TK 1857/58; TK 1983 Ongeveer n-z lopende dijk en weg in de Wimmenuroer Polder Ingegeven door het bochtige verloop Langedijk geeft naam (tevens) aan de nog niet doorlopende Hofdijk; VdB 3.18 en 3.19 geven de naam slechts aan het stukje ten z van de Nattelaan en noemen de rest Lange Dijk
@
SN
Zie Hoge Dijk
@ 543
Kruisakker
VN
1 2
VdB 2.3; ibid 3.21 (Kruysakker) a Perceel op de hoek van Herenweg en Adriaan Reyerslaan ten n van Rinnegom b Perceel aan de Herenweg onder Wimmenurn
EGMOND 20 3 4
Ws genoemd naar een wegkruis Vgl VN Kruisweg bij Egmond Binnen (VdB 3 . 3) die wegkruising aangeeft, en de Kruisberg onder Heemskerk
544 Kwekerij
VN
545 Lage Wech
SN
506 Lange Dijk
SN
546 Legeest
VN
1 2 3 4
Zoutman 1665 (Lage Geest); VdB 3.18 Land bij het Schulpstet van Wimmenurn Laaggelegen geestgrond Bewaard in de VN Legeesterweid (2 x), Op Legeest (2 x) , Weid bij Leg~est Zeiler 1990 p 380
547 Lensen Laan
SN
1 2 3
Hengevelt 1698 De huidige Nachtegaallaan Laan, voetpad door het land, langs het huis van Lens (PN)
@
Aanduiding op PWN 1973 van kwekerij opde hoek van de Herenweg en het Luilaantje
@
1 2 3 4
Pietersz 1564; Langedijk 1564 (= VdB 4.1) De latere Nattelaan Naam ingegeven door lage ligging Zie ook Nattelaan
@
Zie Kromme Dijk
@
@
4
548 Lien (Het)
@
VN
1 2 3 4
549 Lijnkolke
VdB 3.7; ibid 3.8 Terrein ten wnw van Egmond Binnen aan de beek, uitlopend in de Schulpvaart Van lien, linnen of lijnwaad; blijkbaar lag hier de (dorps?)blekerij De naam is bewaard in de perceelsnamen Akkers in het Lien, Kroft in het Lien, Lien, Lienhalf (2 x) en Westerlien; ook ten n van de (Oude) Schulpweg ligt, aan een andere beek, een perceel genaamd Lien Zie ook Lijnkolke
@
VN
1 2 3 4
VdB 3.20 Perceel tussen Nattelaan en Tichellaan Ws ontleend aan een daar gelegen plaats voor het wassen of bleken van linnen of lijnwaad Vgl Het Lien
508 Lijtweg
SN
1 2 3 4
Hengevelt 1698 Binnenweg in Wimmenurn (de huidige Driehuizerweg) Weg, waarlangs men gaat Vgl de Lijtweg onder Bergen; zie ook Lijweg
550 Lijweg
SN
1 2 3 4
VdB 1. 7a Binnenweg van Egmond aan den Hoef naar zee Dezelfde naam als Lijtweg VdB 3.3 geeft tevens Bakkurner Lijweg (Hooge Weg) en Limmer Lijweg (verbinding tussen Hooge Weg en Limmerweg) ; zie ook Lijweg naar Duyn
551 Lijweg naar Duyn
SN
@
@
@
Verbinding van Rinnegom met het duin (VdB 2 . 5) ; voor betekenis zie Lijweg
EGMOND 21 @ 552
Limmerweg
SN
1 2 3
US 1680/1745 (De Limmer Wegh) i PWN 1973i TK 1983 De weg van Egmond Binnen richting Limmen Genoemd naar deze functie
4 @ 553
Luilaantje
SN
1 2 3 4
PWN 1973 Weg aan de nw zijde van Egmond Binnen Ws afgeleid van luw, beschut Vgl het Luwe Laantje onder Bergen VdB 3. 8 geeft als 2de naam Schoolwegje
554 Luitjeslaan
SN
1 2 3 4
US 1680/1745 (Luyties Laen) i PWN 1973 Verbinding tussen Hereweg en huis Tijdverdrijf Afgeleid van PN Vgl VdB 2.5 en 2.5a TK 1983 geeft Tijdverdrijfslaan
536 Luttikesant
VN
@ 555 Mallegat
WN
@
@
Zie Klein Zand 1 2 3
VdB 1. 7a Bovenste gedeelte van de Nieuwe Vaart Soortnaam voor smal of doodlopend vaarwater
4 @ 556 Manege
VN
@ 557 Merckes
VN
Aanduiding op TK 1983 voor een terrein met die functie ten n van Rinnegom 1 2 3
4 @ 558 Molensloot
WN
@ 559 Mors se laan
SN
Op TK 1857/58 naam voor Oude Vaart, zie aldaar 1 2 3 4
@ 559 Mosselaan
SN
560 Nannen Beeck
WN
VdB 3.19 Land langs de Nattelaan Het eerste deel is merk of mark, grens of grensteken; het tweede element kan oorspr een meervoud zijn (jes, -ies of -es), het in w Nederland zeldzame es voor bouwland of, plaatselijk meer passend, een afgesleten vorm van nes, laagliggende landtong Zeiler 1990 p 380i vgl Broeckes
Pietersz 1564 (Maske Laen) ; Langedijk 1564 (= VdB 4.1; id) i US 1680/1745 (id) i TK 1983 (Mosselaan) Verbinding tussen Herenweg en Hoge Dijk Ws van mors of mars, buitendijkse kleigrond VdB p 1424 geeft nog varianten Marslaan en Mosschelaan; vgl VN Grote en Kleine Morsch op de hoek Vennewatersweg/Zuiderdijkje (VdB 3.3) Zie Moraselaan
@
1 2 3
Pietersz 1564; Langedijk 1564 (= VdB 4.1) Beek onder Wimmenum, bovenloop van de Buijtenwaterstocht Beek met PN
4
561 Nattelaan
@
SN
1 2
US 1680/1745 (De Natte Laen); TK 1907 Verbinding van Herenweg met Krommedijk
EGMOND 22
562 Nieuwe Schulpweg
3 4
De weg gaat laaggelegen stuk land Oorapr Lage Wech geheten, zie aldaar Vgl de Natteweg onder Bergen (niet in deze inv) en die onder Schoorl
1 2 3
PWN 1973 Weg, aftakkend van de St Aelbertsweg in zw richting Blijkbaar gezien als vervang ing van de ca 250 ten n lopende Oude Schulpweg VdB 3.7 geeft Schulpweg
@
SN
4 563 Nieuwe Vaart
@
WN
1 2 3 4
VdB 1. 6a Gedeelte van de Hoevervaart aan z zijde van Egmond aan den Hoef Gegraven ter vervanging van de aan de o zij de gelegen Oude Vaart Ook de naam voor de Hoevervaart als geheel, en dan gesteld tegenover de n van het dorp lopende Oude Vaart Zie ook Mallegat
@ 564
Nollen
VN
Soortnaam voor ronde duintjes op de geestgrond; tussen de Adriaan Reyerslaan en de Rinnegommerlaan (VdB2.3) Beneden Nollen, Comorijnenollen, Nollen (3 x), Nollen en Langekroft; tussen de Luytjeslaan en de Lij weg naar Duyn (VdB 2 .5) Erm Teeuwis Nollen, Nollen (3 x) , Sieuwen Nollen; in het uiterste zo van de Sammerspolder (VdB3.1) de Nolleweid; tussen Hooge WegenHerenweg (VdB 3.3) de Nollekroft; bij Waterrijk (VdB 3. 8) de Nollen en de Nolleakker; onder Wimmenurn (VdB 3. 20) de Nol (2 x)
@ 565 Noord Wimmenurn
NN
Zie onder Bergen
@ 566
Noorderelstbos
VN
1 2 3 4
VdB 3.8 Terrein ten n van Waterrijk Het n van het huis gelegen elzenbos Vgl Elstweid, Zuiderbos
567 Noordveld
VN
1 2 3
VdB Het Het ten
@
2.6 gebied ten n van Egmond Binnen veld, in oorsprong extensief gebruikte grond, n van het dorp
4
568 Noordvel derweg
@
SN
1 2 3 4
US 1680/1745 (Noort volder Wegh); PWN 1973 Doodlopende landweg no van E'Binnen Genoemd naar het Noordveld, waar de weg doorheen loopt Zie ook VdB 2.6
@ 490
Oude Bleek
Zie Bleyck
VN
@ 569
Oude Huis (' t)
HN
1 2 3 4
TK 1983 Huis op de hoek van de Herenweg en de Moraselaan Moderne aanduiding voor oude boerderij, die naamloos was
EGMOND 23 570 Oude Schulpweg
@
SN
1 2 3 4
558 Oude Vaart
US 1680/1745 (Schilp wegh); PWN 1973 Weg ten n van de Adelbertusput naar het duin lopend Gebruikt door de schelpenvissers van Egmond Binnen; blijkbaar een oudere route dan de iets meer naar het z gelegen Nieuwe Schulpweg VdB 3.7 geeft eenvoudig Schulpweg
@
WN
1 2 3 4
@571 Radbouts Kerkhof
VN
1 2 3
Pietersz 1564 (Oude Vaert) ; Langedijk 1564 (= VdB 4.1); TK 1983 Water evenwijdig aan de Tiggellaan, uitlopend in de Wimmenumervaart Naam gesteld tegenover de Nieuwe of Hoevervaart De bovenloop heet Severijnsbeek, zie aldaar NB Ook een korte zijtak van de Hoevl::lrvaart direct ten o van Egmond aan den Hoef en van de Egmonder Vaart direct ten o van Egmond Binnen dragen deze naam (VdB 1.6a/1.6b en 3.1) Zie ook Nieuwe Vaart US 1680/1745; VdB 2.6 Terrein aan de Hereweg ten z van Rinnegom Onbekend; een romantische verwij zing naar de Friese koning Radboud is niet ondenkbaar; er is over begraving ter plekke verder niets bekend
4 @ 572
Rietwijkenkroft
VN
Perceel ten z van Egmond Binnen (VdB3. 3) ; afleiding van riet begroeiing doch van PN
geen
573 Rietwil
VN
Naam van een tweetal percelen aan het eind van het Rietwilswegje; zie aldaar voor een nadere naamsverklaring
574 Rietwilswegje
SN
@
@
1 2 3
US 1680/1745 (Riet wale wegiel; VdB 2.6 Doodlopende landweg zo van Rinnegom Afgeleid van VN Rietwili een wil of waal kan een wiel of doorbraak zijn
4
575 Rijskampen
@
VN
1 2 3
VdB 2.5 en 2.5a Terrein aan de nw zijde van de Luytjeslaan Hier groeide vermoedelijk wilgen, waarvan rijshout kon worden gesneden
4
576 Rinnegom
@
NN
1 2 3 4
577 Rinnegemmer Kleinlaantje
Lex eind 11de eeuw (Rinighem); Lex 1125-1130 (Reniggem) i Lex 1162 (Rynnighem) i TK 1983 Buurschap tussen Egmond Binnen en Egmond aan den Hoef Heem-naam, gecombineerd met PN Rinno en suffix - ing, behorende bij TK 1857/58 geeft Rinnegurn Zie ook Klein Rinnegom Rentenaar 1978 p 349-351
@
SN
1 2 3 4
VdB 3.9 Pad even ten z van de Lijweg Locaal pad; naam gesteld tov weidser Rinnegemmer Laan Zie ook volgende lemma
EGMOND 24 578 Rinnegomroer Laan
@
SN
1 2
3 4
US 1680/1745 (Rijnegoms Laen); TK 1983 Verbinding tussen de Hoge Dijk via de buurschap Rinnegom met de duinvoet (en verder via een schulpslag naar zee) NN met laan in de betekenis voetpad door het land Van Swieten noemt het w deel Rinnegomroer Schilpwecht, zie aldaar TK 1983 geeft het verlengde aan de o zijde, in de Sammerspolder, deze naam; dit deel heet op US 1680/1745 Rynegoms vennewater, vgl daarvoor VdB 2.8
@ 579
Rinnegomroer Schilpwecht
SN
1 2 3
Van Swieten 1661 De Lijweg naar Duyn of Rynegoms Laen Pad, gebruikt door de schelpenvissers, dat zich w waarts door het duin voortzette
4
503 Ruïne
@
Aanduiding op de TK 1857/58 en TK 1983 van de ruïne van het Slot op den Hoef, zie onder Het Slot
HN
@ 580
Sapland
VN
1 2 3 4
VdB 3.9 Terrein ten z van Waterrijk Ws van sape, schrale grond VdB 3 . 8 geeft Saplandweide Vgl Sappenbos onder Castricum en de duinvallei Breesaap onder Beverwijk
@ 500
Scheisloot
WN
581 Scheyt pael
VN
Zie Brouwerssloot
@
1 2 3 4
US 1680/1745 a Aan Heerenweg tussen Egmond en Wimmenurn b Aan Heerenweg tussen Egmond en Bakkum Paal ter markering van de schei, grenspaal Vgl Hengevelt 1698 Zie ook Schei laan, Scheyt van ... en ' t Skai onder (a) en het volgende lemma
@ 582
Scheyt Sloot
WN
1 2 3 4
US 1680/1745 Sloot w-o door de Vennewaterspolder De sloot vormt de grensscheiding tussen Egmond en Bakkum Ws lag op deze plaats het Aremerswet, de z grens van de jurisdictie van Egmond
@ 583
Schilp vaert
WN
1 2 3
US 1680/1745; VdB 3.1 (Schulpvaart) Korte verbinding van de Schulpweg met de Egmonder Vaart ten na van Egmond Binnen Hier voeren de vletten weg met de lading uit de schelpkarren
4 @ 537 @ 570
Schilpweg (h)
SN
1 2
3 4
US 1680/1745 a Weg naar het Wimmenuroer schulpstset b De Oude Schulpweg bij Egmond Binnen Genoemd naar de functie ten dienste van de schelpvissers Huidige naam van a naar op de hoek van de Banweg gelegen huis is Kleverlaan; zie ook VdB 3.18
EGMOND 25 @ 584
Schoonberg
VN
1 2 3 4
585 Schouwbeek
US 1680/1745; VdB 2.6 Terrein ten zo van Rinnegom Blijkbaar lag het land hier iets hoger dan in de omgeving en was of werd het regelmatig geschoond of van ruigte ontdaan US 1680/1745 geeft het land ten z, VdB 2.6 ten n van het Rietwilswegje
@
WN
Soortnaam voor een beek, waarover schouw wordt gedreven; oa in het n deel van Wimmenum; zie ook Galevaort
@ 586
Schulpstet
VN
1 2 3 4
583 @ 587 Schulpvaart
VdB 1.7a; ibid 3.18 Locatie aan de Nieuwe Vaart te Egmond aan den Hoef en aan Wimmenuroer Schulpvaart Overslagpunt van schelpen vanuit karren in vletten Vgl Schulpstet bij Bakkum, Kalkweidje bij Egmond Binnen en Schilp Acker onder Bergen
@
507 @ 562 Schulpweg
@
WN @
Zie Schilp vaert en Wimmenummervaart
570 SN
1 2
3 4
a VdB 3.1; b-d VdB 3.7 a Weg naar de Schulpvaart aan de n zijde van Egmond Binnen b Weg in het verlengde van de Vennewatersweg c De huidige Nieuwe Schulpweg d De huidige Oude Schulpweg Weg gebruikt door schelpenvissers Zie ook Nieuwe Schul pweg, Oude Schulpweg, Schilpweg Andere naam voor a is Doelenweg
@ 588
Schut Hoek
HN
1
2 3 4
US 1680/1745 Bouwsel aan Reerenweg to Schuylenburg In een schuthok werd loslopend vee vastgezet Vgl Het Schuthok en de Schuthokweg onder Schoorl; ook Bergen had een Schuthokslaan (niet in deze inv)
@ 589
Schuylenburg
HN
1
2 3
US 1680/1745; TK 1857/58 (Schuilburg); TK 1983 Landhuis aan de Reerenweg 17de-eeuwse romantische naamgeving, een 'burcht' waarin men kan 'schuilen'
4
590 Severijnebeek
@
WN
1 2
3
Pietersz 1564; Langedijk 1564 (= VdB 4.1); VdB 1.5 Waterloop ten n van Egmond aan den Hoef; bovenloop van de Oude Vaart Afgeleid van PN
4 @ 480
Sint Aalbertsbeek WN
Beek bij Egmond aan den Hoef; zie verder onder Beeck algemeen
@ 591
Sint Aalbertsweg
SN
1 2
3
US 1680/1745 (St Aelberts weg) ; PWN 1973 Adelbertusweg) Weg van Egmond Binnen naar de duinvoet Genoemd naar de Adelbertusput aldaar
(St
EGMOND 26 4
Zie ook St Aelbertsput
HN
1 2 3 4
Hengevalt 1698 De overblijfselen van het kasteel Vgl de in de volksmond bekende naam Slot op den Hoef US 1680/1745 geeft Casteel van Egmondt; TK 1857/58 en TK 1983 Ruïne
HN
1 2 3 4
US 1680/1745i TK 1983 Put aan de duinvoet nw van E'Binnen Deze put zou als bron z~Jn opgeweld bij het oorspronkelijke graf van de H Adalbertus, schutspatroon van Egmond Ter plaatse welt nog altijd water op
1 2 3
US ~680/1745 Het deel van de Hoge Dijk ten zw van Egmond Binnen Naam ingegeven door deze ligging
@ 503
Slot (Het)
@ 476
St Aelbertsput
592 Suyder dyckie (Het)
@
SN
4 @ 505
Tichellaan
SN
1 2 3 4
US 1680/1745 (Tichel Laen) i TK 1857/58 (Tiggellaan) Weg op de grens tussen Wimmenurn en Egmond Genoemd naar de langsgelegen Tichels Het historische Wimnemmerzwet, de n grens van de jurisdictie van de abdij, moet op dezelfde plaats hebben gelegen Zie ook Rentenaar 1978 p 346-348, die veronderstelt dat het gaat om een kleiopvulling in het in de vroege me hier gelegen zeegat
@ 593 Tichels (De)
VN
1 2 3
US 1680/1745 Land ten z van de Tichellaan Hier werd klei gegraven ten behoeve van de tichelof steenbakkerij VdB 1.4 en 1.5 geven van w naarode afzonderlijke VN Tichel, Grote Tichel, Wester Tichel (1), Kleine Tichel, Wester Tichel (2), Abdij Tichel, Oaster Tichel en Cerneliaweid of Tichel, alsmede ten z van de Oude Vaart de VN Cleypetten Vgl de kaart in Rentenaar 1978 p 347
4
@ 594 Tijdverdrijf
HN
1 2 3 4
US 1680/1745 (Tydt verdryf) Huis aan duinvoet ten wzw van Egmond aan den Hoef 17de eeuwse benaming voor een buiten waarop men de tijd aangenaam kon doorbrengen VdB 2. Sa geeft ten o van het huis ook als VN Noorderen Zuidertijdverdrijf
@ 554
Tijdverdrijfslaan SN
Zie Luitjeslaan
@ 519
Tochtsloot @ 595 Vennewater
WN WN/HN VN
Zie Galevaort 1 2
3
Pietersz 1564 (tVennewater) i Langedijk 1564 (= VdB 4.1) i PWN 1973 (VN) i TK 1983 (HN) a Waterloop langs huidige Vennewatersweg b Boerderij aan de Vennewatersweg c Terrein ten w van Vredestein Oorspr naam van een waterloop door een moerasachtig gebied, veen of ven
EGMOND 27
@ 596 Vennewatersweg
SN
4
Vd Berg 1994 p 17 vermoedt dat de Heilooërtocht het oude Vennewater is Vgl het onder Rinnegommerlaan genoemde Rinnegomroer Vennewater
1
US 1680/1745 (Het Venne waters weg); PWN 1973; TK 1983 Wegverbinding tussen Egmond Binnen en Heiloo Genoemd naar het Vennewater, dat daar oorspr langs liep De weg vormt tevens de n grens van de Vennewaterspolder
2 3 4 @ 597 Visstraat
SN
1 2 3 4
@ 598 Vredes te in
HN
1 2 3
VdB 3.5/3.6/3.7 Weg aan de w zijde van Egmond Binnen Blijkbaar werd hier de vis vanuit Egmond aan Zee aangevoerd Ook genoemd Kerkwegje, ws naar de daar staande RK schuilkerk US 1680/1745 (Vredesteyn); PWN 1973; TK 1983 Landhuis en boerderij ten zw van Egmond Binnen Zoutman 1665 geeft Bekesteyn; mogelijk oiv het Rampjaar verdoopt
4
599 Wagenweg
SN
600 Wasakker
VN
1 2 3 4
VdB 3.4 Perceel ten no van Vredesteyn Herinnering aan wasserij ter plekke Vgl Bleek c a en Lien
601 Waterrijk
HN
1 2 3
US 1680/1745 (Water Ryck); PWN 1973; TK 1983 Landhuis, nu boerderij ten nw van Egmond Binnen Naam ws ingegeven door de sterke kwel uit de duinen ter plaatse Vgl de aan de andere zijde van de Herenweg gelegen Broekakkers
@
Soortnaam voormet wagens berijdbare verbindingsweg, zoals die naar Egmond aan Zee en Alkmaar; zie ook Straatweg en Hofweg
@
@
4 602 Westert
@
HN/VN
1 2 3 4
467 Wildernis
VN
603 Wimmenurn
NN
US 1680/1745; PWN 1973 Boerderij aan duinvoet ten w van Egmond Binnen; terrein daar ten w van Dial woordvorming (vgl leukerd, engerd) , ingegeven door de ligging tov het dorp De naam is verplaatst van een boerderij aan de Nieuwe Schulpweg naar de huidige aan de Oude Schulpweg
@
Algemene benaming van duingedeelten, die met ruigte zijn begroeid; zie onder a
@
1 2 3
Lex eind 11de eeuw (Wyrnnam); Lex 1125- 1130 (Wirnna); Lex 1125-1150 (Wirnnon); 1130-1161 (Wirnnem); TK 1983 Nederzetting en eeuwenlang ook een zelfstandige heerlijkheid ten n van Egmond Gezien de oudste attestaties ws geen uitgang op heem, maar een 3de naamval mv als locatief met een
EGMOND 28
4
@ 604 Wimmenurnerpolder
VN
1 2 3
verder niet goed te duiden woordvorm, waarin mogelijk het woord *wi, heilige plaats In de 1Sde eeuw gesplitst in een n deel, dat bij Bergen werd gevoegd (zie aldaar onder Noord-Wimmenurn) en een z deel, dat zelfstandig bleef Zeiler 1990 p 376-383 TK 18S7/58 (Wimmenurnmer Polder); TK 1983 (met rnm) Het onder de ban van Wimmenurn gelegen, in de 16de eeuw bepolderd land van NN met polder, ingedijkt land
4 @ S87
Wimmenurne rvaart
WN
1
US 1680/1745 (Wimmenurnmer Vaert); TK 1983 (met mm)
2
a De Schulpvaart vanaf het Schulpstet naar b; b De o begrenzing van de Wimmenurnerpolder Naam ingegeven door locatie
(b)
3 4
® SOS
Wimnernmerzwet
WN
60S Wingert
VN
Traditionele n grens van Egmond (zwet =grenssloot), nu Tichellaan, zie aldaar
@
1 2 3
VdB 3.1 Naam van een drietal percelen onder Egmond Binnen: Noorderwingert, Middel- wingert, Zuiderwingerden Hier lag de wingerd van de oude Abdij
4 @ 606
Woud (Het)
VN/NN
@ 607 Woudhoeve (De)
HN
Zie onder Bergen 1 2 3
TK 1983 Camping aan de Nattelaan Nieuw gevormde naam met de NN Het Woud
4
606 Wymnernmerwalt
@
VN/NN
Zie onder Bergen
Zuid Wimmenurn
NN
Zie hierboven onder Wimmenurn
®473 Zuider en Achterduin
VN
@ 603
608 Zuiderbos
1 2 3 4
VdB 3.7 Perceel langs de (Nieuwe) Schulpweg Blijkbaar een nollengebied, benoemd vanaf de Sint Aelbertsweg Vgl Duyn (van ... ), Duynkroft
1 2 3 4
VdB 3.8 Terrein ten z van Waterrijk Bosterrein, gezien vanuit Waterrijk Zie ook Noordereistbos
@
VN
@ 609
Zuiderbuurt
NN
Het z deel van Egmond Binnen; niet op kaarten, alleen in VN (VdB 3.3)
S92 Zuiderdijkje
SN
Zie Het Suyder dyckie
@
G E M E E N T E
B E R G E N
a. Namen in het duingebied @ 610 Achter-Velt
VN
1 2 3 4
@ 611 Achterste
Blaeu 1660; US 1680/1745 (Achter Veldt) Twee duinvalleien ten NW en W van de Uilenvanger, ter weerszijden van het Heere Bosch Gezien vanuit de binnenduinrand tot de achterduinen behorend Vgl Zuider Achterveld Op Gevers 1823 aanduiding voor het Tweede Schulpvlak:
VN
Schulpvlak zie aldaar 612 Baanweg
@
SN
1 2 3 4
613 Bergen aan Zee
PWN 1976 Weg lopend van Bergen aan Zee in de richting van het Pirolavlak Genoemd naar een 19de-eeuwse smalspoorbaan die dit tracé volgde naar de oefenbunker ' t Fort Ook genoemd: Weg naar ' t Fort, zie aldaar Zie ook Het Fort onder Schoorl
@
614 Berger Duinen
4
TK 1907; SK 1914 De in 1906 gestichte badplaats Ws door Jacob van Reenen gevormd naar analogie van Egmond aan Zee, Wijk aan Zee etc (welke plaatsen tot het begin van de 19de eeuw overigens met op Zee werden aangeduid) Zeiler 1981 p 66
NN
1 2 3 4
Blaeu 1660 (Bergher Duynen) Het onder Bergen vallend duingebied Afgeleid van de dorpsnaam Merula I p 52 (1605) spreekt al van het Berger Duyn
VN
1 2 3
PWN 1976 Binnenduin ten NO van de Verbrande Pan Genoemd naar de begroeiing met beuken
NN
1 2 3
@
@ 615
Beukenduin
4 @ 616
Bijlenboom
VN
1 2 3 4
@ 617 Bio
HN
1 2 3 4
VVV 1950; PWN 1976 Duinterrein ten nw van de Uilenvanger Ws afgeleid van PN (van type Koekenbier, Boterenbrood etc) Ws van na 1948, jaar van overname door PWN; vgl Bijl in ' t Bosch onder Egmond
VVV 1937 (Bio vakantieoord) Instelling gevestigd in het huis Russenduin Herstellingsoord, opgezet door de Ned. Bioscoopbond, geopend in 1933 Veer 1991 p 122; zie ook Russenduin
@ 618
Blinker
VN
1 2
3
TK 1857-58 Naam van drietal duinen: a ten N van het huidige Bergen aan Zee; b ter hoogte van het huidige Bergen aan Zee; c ten z van het huidige Bergen aan Zee Blink, blinker of blinkerd is een algemene aanduiding van een onbegroeid (dus wit blinkend) duin; komt echter vooral ten N van Egmond voor
BERGEN
2 4
Rentenaar 1971 p 90 Vgl Middenblink; zie ook onder Schoorl
1 2 3
Gevers 1823; TK 1907; SK 1914; VVV 1950; PWN 1976 Middendeel van de Verbrande Pan-vallei Duinontginning uit de tweede helft van de 18de eeuw, blijkbaar genoemd naar daar grazende bokken Jelles 1968 p 62, Vgl Geiteweitje onder b; zie ook 's-Heerenweide
@ 619
Bokkenweide
VN
4 620 Bouwvlak
@
VN
1 2 3 4
621 Buizerdvlak
PWN 1976 Naam van een tweetal terreinen ten N van de Zeeweg Het meest 0 terrein maakt deel uit van een 19deeeuwse ontginning Vgl TK 1857-58 en TK 1907, die hier bouwland aangeven
@
VN
1 2 3
PWN 1976 Vallei tegen de grens met Schoorl aan, ten ZO van het Pirolavlak Genoemd naar de vogel
4
622 Crisispad
@
SN
1 2 3 4
623 Dooren velt
Uit de volksmond Pad over de duinen van de Drie Banken tot nabij de Donkere Hoek Aangelegd in werkverschaffing in de jaren '30 Het NO gedeelte werd ook Trappenpad genoemd; het ZW gedeelte Malaisepad
@
VN
1 2 3 4
Blaeu 1660; US 1680/1745 Vallei halverwege het Voorvelt, de huidige Verbrande Pan-vallei Ws genoemd naar begroeiing met duindoorns Vgl Doorntjes onder b; zie ook het Doornenvlak onder Heemskerk, het Doornvlak onder Egmond en de Duindoornnollen onder Schoorl
624 Drie Banken (De)
VN
1 2 3 4
Uit de volksmond Duintop nabij Duinvermaak Naar de drie daar staande zitbanken VVV 1950 geeft hier Duinplatea
@ 625 Drie Huijsen
VN
1 2 3
Blaeu 1660; US 1680/1745 Duinvallei ten NO van de Uilenvanger Mogelijk genoemd naar een overstoven nederzetting of vroege duinontginning Zeiler 1986 p 75
@
4 626 Duin Spoor
SN
@ 627 Duitse Weg
SN
@
Aanduiding op Gevers 1823 van een aantal paden door het duin: DS naar de de Noordzee is het oude Schulpslag (zie onder Schilp slagh) ; DS naar de Bosschen leidt van het Uilenvangersvlak naar de Donkere Hoek; DS zonder meer volgt ongeveer de route van de verlengde Guurtjeslaan 1 2
3
Uit de volksmond De huidige Woudweg De weg is tijdens de Duitse bezetting verhard
BERGEN
628 Duizendpoot
3
4
De naam werd ook wel gebezigd voor de Damlanderweg, zie aldaar onder b
1
Uit de volksmond Beukeboom aan duinvoet langs Heerenweg Het bovengrondse wortelgestel was sterk ontwikkeld Het duin werd vanwege de vele wortels ook wel Knekkelduintje genoemd (Mooy et al 1969 p 131); de boom in kwestie is ca 1985 omgewaaid
@
VN
2 3 4
629 Duyn maijer
@
HN
1 2 3
4 630 Eendenmeertje
Blaeu 1660 Woning van de duinopzichter over de zuidelijke Berger Duinen De beide duinopzichters werden duinmeiers genoemd; de naam bestaat nog als familienaam Zeiler 1986 p 82; Schoor! 1977 p 112 en 122-123 Vgl Duinmaaijer onder Schoorl
@
WN
1 2 3
4
630 Eendenplas
WN
631 Eendenvlak
VN
WK 1934 Meertje in het Eendenvlak Naam ingegeven door hier verblijvende eenden Door wateronttrekking verdwenen: VVV 1937 geeft nog water aan, VVV 1950 bouwland, Vgl de meest W Vochtige Duinpan op SK 1915
@
Andere benaming volksmond)
van
het
Eendenmeertje
(uit
de
@
632 Eerste Schulpvlak VN
1 2 3 4
VVV 1937; VVV 1950; PWN 1976 Vallei ten N van het Russenduin Vgl Eendenmeertje Idem
1 2
SK 1914; VVV 1950 0 gedeelte van het Schulpvlak Eerste duinvallei langs het Schulpslag gerekend vanaf de binnenduinrand Op Gevers 1823 Voorste Schulpvlak Zie ook Schulpvlak, Tweede Schulpvlak
@
3
4 633 Eikenlaan
SN
1 2 3 4
SK 1914 Pad van Verbrande Panweg naar Vlagduin Genoemd naar de daar staande eikenbosjes Als pad nog aangegeven op VVV 1950 en PWN 1976; niet meer in gebruik
634 Engelse Park
VN
1 2
Uit de volksmond Dennenaanplant tussen Elzenlaan en Julianalaan in Bergen aan Zee Onbekend; gezien de late attestatie is een verband met de Engelsen die hier in 1799 slag leverden niet zo ws Gekapt kort voor 1970; sindsdien Engelse Veld geheten
@
@
3 4 634 Engelse Veld
@
VN
Zie Engelse Park
BERGEN
4
@ 635
@ 636 Franschman (De)
HN/VN
1 2 3 4
TK 1857-58i TK 1907 i SK 1914 (Boerderij de Franschman); WK 1934; VVV 1937 (HN); VVV 1950 (HN); PWN 1976 (HN/VN) a Boerderij Heerenweg 1 b Duinterrein achter deze boerderij Genoemd naar een hier in 1799 gesneuvelde en later teruggevonden Franse soldaat De naam is in 1904 gegeven aan de boerderij, die voordien Het Witte Huis heette i WK 1934 geeft voor het eerst ook de Halte de Franschman van de tram bij de Uilenvangersweg Zeiler 1975 p 74-75
@ 637
Fuik (De)
VN
1 2 3 4
PWN 1976 Duingebied tussen Uilenvanger en pompstation Ws genoemd naar de vorm i vgl De Fuyck onder Schoor! Het terrein is sinds 1660 weinig veranderd en lijkt dezelfde vallei die bij Blaeu Drie Huijsen wordt genoemd
VN
1 2 3
Blaeu 1660; US 1680/1745 Duinvallei ter hoogte van de huidige v~Jvers Naam ingegeven door hier verblijvende ganzen Vgl Ganzenweide (Heemskerk) , Groote en Kleine Ganzenveld (Schoor!)
@ 638
Ganse water
4
@ 639 Guurtjeslaan
SN
Zie onder b
@ 640
Halve galg (De)
VN
1 2 3 4
641 Heere Bosch
VVV 1937; VVV 1950 Benaming voor het terrein bij de bocht van de Duinweg op de grens met Schoor! Ter plaatse stond de galg, die blijkbaar door Bergen en Schoor! gezamenlijk (en dus door elk van beiden half) werd gebruikt Vgl het Halve galgs vlack onder Castricum, op de grens met de vm heerlijkheid Bakkum Zie ook onder Schoor!
@
VN
1
2 3 4
Blaeu 1660 Beboste duinpan ten NW van de Uilenvanger Bos aangelegd door de heer van Bergen Tevens naam voor De Hooge Bomen (zie onder b)
@ 642
Reerenweide ('s-) VN
@ 643 Heidevlak
VN
1 2 3 4
Gevers 1823 (Heeren Weide) i SK 1914i PWN 1976 Z deel van de Verbrande Pan-vallei Met de Bokkenweide een ontginning van de heren van Nassau-Bergen in de tweede helft van de 18de eeuw Jelles 1968 p 62
1 2 3
PWN 1976 N deel van de Verbrande Pan-vallei Genoemd naar de vegetatie van struikheide
4 @ 644 Helmweg
SN
1 2 3
PWN 1976 Verbinding vanaf de Uilenvangersweg naar Bergen aan Zee Een groot deel van het pad loopt door open, met helm
BERGEN 4 645 Hooge Duintje
5
beplant duinterrein Vgl de Helmweg onder Castricum en onder Schoorl
@
VN
(' t)
1 2 3 4
646 Jaap Broekdal
SK 1914 Duinhelling langs de Heereweg even ten N van de Voert De helling is hier steiler dan elders langs dit deel van de duinvoet Mooy et al 1969 p 131 geven Egmondse bijnaam vanwege de vele boomwortels ter plaatse: Knekkelduintj e Zie ook de Duizendpoot
@
VN
1 2 3
PWN 1976 Akkercomplexje aan Z zijde Transvaal Duinpan (dal of del) met PN, ws van de gebruiker
4
647 Julianaduin
@
VN
1 2 3
SK 1914 Duin ten W van het Parnassiapark Genoemd naar prinses Juliana, aan wie het terrein bij haar geboorte in 1909 werd geschonken; ca 1965 verkocht en bebouwd met een flat van dezelfde naam
4
648 Kaap de Goede Hoop @
VN
1 2 3
Uit de volksmond Duin bij de laatste bocht in de Zeeweg voor Bergen aan Zee Gegeven door de pioniers, die om deze bocht hun klandizie konden zien aankomen
4 @ 649
Kaapduin
VN
1 2 3 4
PWN 1976 Duin pal nw van de Verbrande Panhoeve Ws stond hier een kaap of baken Vgl De Kaap onder Egmond
650 Klampduin
VN
1
Blaeu 1660 (Clamp duyn); TK 1857-58; SK 1914; PWN 1976 Duin (PWN 1976: duinrnassief) op de grens van de gemeenten Bergen en Egmond Ruzieduin; het was inzet van een grensgeschil tussen Noord- en Zuid-Wimmenurn omstreeks de 16de eeuw Zeiler 1986 p 19-21; Zeiler 1990 p 376-377; Rentenaar 1990 p 93-94
@
2 3 4 645 Knekkelduintje
VN
651 Kokkendal
VN
@
Zie ' t Hooge Duintje
@
1 2 3
PWN 1976 Duinvallei ten NW van de Middenblink Mogelijk verband met kokmeeuwen of met fazantehanen, die in jagerstaal met Fra coq worden aangeduid
4
652 Konijnenpad
@
SN
1 2 3 4
SK 1914 Pad ten Z van de Zeeweg in verlengde van de Elzenlaan Mogelijk een oud stroperspad Thans verdwenen
BERGEN
6
653 Korte Weg
@
SN
1 2 3
PWN 1976 Verbindingsweg n om het Russenduin De weg is verhoudingsgewijs kort
4
654 Kuil (De)
@
VN
1 2 3
Uit de volksmond Nog onbebouwde duinpan tussendeC F Zeilerboulevard en de Julianalaan Verhoudingsgewijs diep, dus wat op een (strand) kuil lijkend
4
655 Lakemansvlak
@
VN
1 2 3
PWN 1976 Vallei ten zo van Bergen aan Zee Afgeleid van PN
4
656 Lange Vlak
@
VN
1 2 3
Gevers 1823; a Vallei ter SK 1914) b Vallei ten Geïnspireerd
SK 1914; PWN 1976 (Langevlak) plaatse van De Fuik (Gevers 1823 en no van Russenduin (PWN 1976) door de lengte van de vallei
4
657 Linksche Rand
@
VN
1 2 3 4
@ 658 Maatjan (De)
VN
1 2 3
PWN 1976 Duinterrein ten W van het pompstation Gezien vanuit de Uilenvangersweg is dit het linksgelegen randgebied van de Berger Duinen Een identieke naam is te vinden in de Schoorlse Duinen TK 1857-58 Duin ten N van het latere Bergen aan Zee Mogelijk afgeleid van een PN of de naam van een gestrand schip
4 @ 622 Malaisepad
SN
@ 659 Meeuwenlekken
VN
Zie Crisispad 1 2 3 4
SK 1914 (Meeuwen Lekken) ; PWN 1976 Duingebied ten nw van Verbrande Pan Herinnering aan meeuwenkolonie; het tweede element zou verband kunnen hebben met ww leggen (van eieren, die geraapt konden worden) Op SK 1914 te veel naarWaangegeven Rentenaar 1992p
@ 660 Meeuwenweg
SN
1 2 3 4
SK 1914 Weg van Vlagduin naar Parnassiapark Genoemd naar loop over Meeuwenlekken Komt op geen enkele andere kaart voor; is geprojecteerd maar nooit aangelegd
@ 661 Middenblink (De)
VN
1 2 3
TK 1857-58; PWN 1976 Duin ten W van het Klampduin Stuifduin of blinkerd, gelegen op de middelste duinenrij Tevens gebruikt als HN voor Eeuwigelaan 42
4
BERGEN
7
@ 662
Nieuwelands Bos
VN
1 2 3 4
PWN 1976 Terrein ten NW van Woud en Duin Mogelijk afgeleid van PN
@ 663
Nollen (De)
VN
1 2 3
PWN 1976 Binnenduin ten zzw van de Franschman Nol is soortnaam voor een rond duin
4 @ 664
Noordlob
VN
1
2 3 ~
@ 665 Noordwesthoek
VN
1 2 3
Uit de volksmond Het terrein ten n van de Verspyckweg Nog in de jaren '70 was hier een uitbreidingsplan geprojecteerd, evenals bij het Parnassiapark in de zgn Zuidlob De benaming is ook gebruikt bij een evenmin gerealiseerd uitbreidingsplan ten N van Egmond aan Zee PWN 1976 Zeeduinen ten n van Bergen aan Zee Ingegeven door de ligging
4 @ 666 Openluchttheater
VN
1 2 3 4
VVV 1937; VVV 1950
1 2
SK 1914; PWN 1976 Park te Bergen aan Zee Genoemd (door M A D van Reenen-Völter) naar de duinbloem parnassia Van Reenen-Völter 1925 p 89-90; er lag toen de aanleg in 1911 begon een natuurbosje, dat Oerbos werd genoemd Vgl Buizer 1991 p 38-46
Terrein ten n van Duinvermaak Hier was tot ca 19 65 een openluchttheater in gebruik Zie ook Schietbaan
@ 667
Parnassiapark
VN
3
4
668 Roo Sloot
@
VN
1 2 3 4
Blaeu 1660 Duinpan achter de zeeduinen ter hoogte van paal 32 Ws relict van het water van dezelfde naam (zie onder b), dat voor de vorming van de jonge duinen in NW richting door een strandvlakte liep Zeiler 1986 p 20
@ 669
Rozenduin
VN
1 2 3 4
@ 617 Russenduin
PWN 1976 Duinmassief ten ZW van de Verbrande Pan De duinroos groeit en bloeit hier in grote getalen
@ 670
VN/HN
1
2
3 4
SK 1914 (VN) ; Duintop ten o villa Het duin is begraafplaats miltairen Zeiler 1975 p
PWN 1976 van Bergen aan Zee en gelijknamige gedeeltelijk opgestoven over een van in 1799 omgekomen Russische 166-167
BERGEN
8
®671 Russengat
VN
1 2 3
SK 1914; PWN 1976 Duinterrein ten W van Duinvermaak Genoemd naar (hier begraven?) Russische militairen uit 1799
4
@ 672
Ruyge Ree
VN
1 2
3
4 ®673 Scheij vlack
VN
1 2 3
4
Blaeu 1660 Duinrug ten W van de huidige Franschman Ruig duidt op begroeiing met ruigte; ree betekent grens (hier lag de grens tussen de N duinen onder Bergen en de Z duinen die oorspronkelijk tot Wimmenurn behoorden) Zeiler 1986 p 20 Zie ook Scheij vlack en Sijmon Gerrits Blaeu 1660 Duinvallei ongeveer ter plaatse van de Meeuwenlekken Gelegen op de schei of grens tussen de N en de Z duinen Zeiler 1986 p 20 Zie ook Ruyge Ree en Sijmon Gerrits Ree
@ 674
Schietbaan
VN
1 2 3
4
SK 1914 Terrein ten N van Duinvermaak Hier was een (recreatieve) schietbaan ingericht Zie ook Openluchttheater ND 1965 geeft Schietbaan aan in het z van het Pirolavlak; deze was voor militair gebruik
@ 675
Schilp slagh
SN
1 2
3 4
676 Schulpvlak
Blaeu 1660; US 1680/1745 (het woord slagh staat hier abusievelijk achter Seven Huijsen) Pad vanaf de huidige Donkere Hoek naar het strand Genoemd naar langstrekkende schelpenvissers Zie ook Schulpvlak en (onder b) Schilp Acker; Oude Schulpweg, Schulpvaart, Schulpstet (Castricum); Oude en Nieuwe Schulpweg (Egmond) Bij Gevers 1823 aangeduid als Duin Spoor naar de Noord Zee
@
VN
1 2
3 4 ®677 Seven Huijsen
VN
1 2
3 4
Blaeu 1660 (Schilp vlack); US 1680/1745 (id); TK 1857-58; PWN 1976 Vallei ca 1 km wnw van de Franschman Genoemd naar langstrekkende schelpenvissers Zie ook Eerste, Tweede Schulpvlak en Schilp slagh Blaeu 1660; US 1680/1745 Duinvallei ten zo van de Uilenvanger Mogelijk een overstoven nederzetting of duinontginning; vgl Drie Huijsen Zeiler 1986 p 75
vroege
@ 678
Sijmon Gerritsz VN Ree
1 2
3 4 679 Speelduin
Blaeu 1660 Duinrug ten zo van het huidige Bergen aan Zee Het duin lag op de ree (grens) tussen de N en de Z Duinen; de PN is niet te identificeren Zeiler 1986 p 20 Zie ook Ruijge ree en Scheij vlack
@
VN
1 2
VVV 1937; VVV 1950 Onbegroeide duinhelling
aan
het
begin
van
de
BERGEN 3 4 680 Strangh (Het)
9
Zwarteweg Gebruikt als speelterrein Vergelijkbare duinhellingen bevinden zich onder meer in Castricum, Schoorl en Groet; zie ook Het Zandgat
@
VN
1 2 3
Blaeu 1660 Het strand Mogelijk beïnvloed door het Egmondse dialect, waarin -nd als -ng wordt uitgesproken; deze nasale uitspraak was echter in de 1 7de eeuw ruimer verbreid dan thans
4
681 Takkenberg
@
VN
1 2 3
PWN 1976 Duinmassief ten w van de Verbrande Pan Wellicht door middel van takken voor overstuiving behoed
4
682 Thabor
@
VN
1 2 3
VVV 1950; PWN 1976 Duinterrein op ca 1 km ten no van het Russenduin Oudtestamentische naam (berg ten 0 van Nazareth) ; reden vernoeming is mogelijk de analoge vorm
4
683 Torenpad @
VN
1 2 3
4 684 rambaan
SN
685 Transvaal
VN
PWN 1976 Pad van Duinvermaak naar pompstation Halverwege dit pad stond watertoren SK 1914 geeft Pad over het Duin naar het pompstation
@
Zie onder b
@
1 2 3
4 @ 622 Trappenpad
SN
1 2 3 4
®611 Tweede Schulpvlak VN
1 2 3 4
@ 686 Uilenvanger
VN
1 2 3
PWN 1976 Meest z gelegen zeeduinen Vernoeminganaam uit de tijd van de Boerenoorlog (ca 1900) Tevens gebruikt voor SN ten ZO van Parnassiapark, ca 1970 Rentenaar 1984 p 64-67 en 335 Uit de volksmond Pad van de Hooge Bocmen over de Drie Banken naar het Slangenlaantje cq de Donkere Hoek Genoemd naar het pad de duinhelling op Ook genoemd Crisispad of Malaisepad, zie aldaar SK 1914 (2e Schulpvlak); VVV 1937; VVV 1950 W gedeelte van het Schulpvlak Tweede vallei langs het Schulpslag, gerekend vanaf de binnenduinrand Gevers 1823 geeft Achterste Schulpvlak Zie ook Schulpvlak Blaeu 1660 (Uijle vanger); Gevers 1823; PWN 1976 Hoge duintop (Blaeu 1660) cq duinkam ca 800 m ten N van de Franschman Afgeleid van PN of beroep; aangezien uilen nauwelijks werden bejaagd, z.ou het ook om een verbastering van huijler-vanger kunnen gaan; huijler is een ander woord voor zwaan
BERGEN
10
@ 687 Uilenvangersvlak
VN
4
Jacht-Bedrijff ed p 41
1 2
Blaeu 1660 (Uijle vangers vlack); SK 1914 Duinvallei ten W (Blaeu) en/of ten 0 (SK) van de Uilenvanger Afgeleid van de naam van het duin
3 4 @ 688
Uilenvangersweg
SN
1 2 3
SK 1914; PWN 1976 Weg van De Franschman naar het pompstation Naam afgeleid van die van duin en vlak
4 @ 689 Velt (Het)
VN
1 2 3
Blaeu 1660 Duinvallei ten no van de Uilenvanger Algemene naam voor vlakte (mogelijk mede land voor extensief agrarisch gebruik)
4
@ 690 Verbrande Pan
VN
1 2 3
4
@ 691 Verbrande Pan hoeve
HN
1
2 3 4
@ 692 Verbrande Panvallei @ 693 Verbrande Panweg
1 2 3 4
@ 694 Vierboet
@ 695 Vlagduin
HN
VN
Niet op een der geraadpleegde kaarten Het huis in de Verbrande Pan, officiëel genummerd Verbrande Panweg 1 Genoemd naar de ligging Het huis is kort na 1900 (1906?) gebouwd en heeft zijn naam vóór 1914 gekregen; ook aangeduid als Panhuis Niet - offi ciële aandui ding voor de gehele o duinvallei die eertijds met Voorveld werd aangeduid
VN
SN
Gevers 1823; TK 1857-58; SK 1914; PWN 1976 Centrale gedeelte van de vallei ten W van de binnenduinrand (voorveld) bij het Woud Herinnering aan een verder niet gedocumenteerde duinbrand, mogelijk als gevolg van de Duinenslag van l 799; voorts een der weinige als pan aangeduide duinvalleien Vgl de Verbrande Punt onder Schoor!, het Verbrande Vlak onder Heemskerk en het (niet exact gelocaliseerde) Verbrande Bos onder Castricum
SK 1914; PWN 1976 Weg lopende langs de W rand van de Verbrande Panvallei Afgeleid van de VN
4
Blaeu 1660 Vuurbaken aan het eind van het Schulpslag Een vuurboet is een eenvoudi g soort vuurbaken; boet betekent eig schuur Zeiler 1991 p 46; vgl Vierboet onder Egmond
1 2 3
SK 1914; VVV 1950 Hoogste top waarover de Zeeweg loopt Bij de aanleg in 1905-1906 is hier een vlag geplant
1 2 3
4
BERGEN
11
@ 696
vochtige Duinpan
VN
1 2 3
4 @ 697 Voert (De)
VN
1 2
3 4 @ 698 Voor Veld
VN
1 2
3 4
SK 1914 Aanduiding van een drietal pannen thv het huidige Langevlak en Eendenvlak Meer algemene aanduiding dan VN Vergelijking met andere kaarten toont aan dat SK op dit punt onnauwkeurig is PWN 1976 Duinterrein achter het punt, waar weg van die naam op de Heerenweg uitkomt Afgeleid van deze SN Zie voor naamsverklaring onder b Blaeu 1660 (Voor velt); US 1660/1745 (Voor Veldt); TK 1857-58 Oorspronkelijk de gehele Verbrande Pan-vallei; TK 1857-58 alleen het deel ten NW van Klampduin ('sHeerenweide) Ontleend aan de ligging in de zgn voorduinen (van de landzijde gezien) Dezelfde naam komt onder Schoor! voor; vgl ook Achter-Velt, Zuider Achterveld
@ 632
Voorste Schulp Vlak
Op Gevers 1823 aanduiding voor het Eerste Schulpvlak;
VN
zie aldaar
@ 699
Wacht huijs
HN
4
Blaeu 1660 Huis aan het eind van het Schulpslag Wachthuis, vermoedelijk van de strandvonder Zeiler 1981 p 46
1 2 3
Blaeu 1660 Huis op duintop nw van de Uilenvanger Vermoedelijk wachtpost voor de duinmeier
1 2 3
700 Waeck huys (' t)
@
HN
4
701 Waterleidingduinen
@
VN
1
2 3
Uit de volksmond Populaire aanduiding voor het PWN-duin Genoemd naar de functie van het gebied cq het exploiterend bedrijf
4
612 Weg naar ' t Fort
@
SN
1 VVV 1950 2 . Pad van Bergen aan Zee naar het Pirolavlak 3 Genoemd naar de oefenbunker ter hoogte van Schoor! aan Zee 4 PWN 1976 geeft Baanweg, zie aldaar
VN
1 2 3 4
Gevers 1823 Duinvallei ter hoogte van het huidige Buizerdvlak Ws van begroeiing met (kruip)wilg Vgl de Wilgenkopjes onder Schoor!
SN
1 2 3 4
PWN 1976 z weg door het PWN-terrein, beginnend bij Het Woud Afgeleid van NN (zie onder b) In de volksmond ook Duitse Weg, zie aldaar
@ 702
Willige Vlak
@ 627
Woudweg
BERGEN
12
703 Zanderij
VN
1 2 3 4
PWN 1976 Duinterrein ten N van de Donkere Hoek Hier werd tot ver in de 20ste eeuw zand afgegraven Vgl TK 1907, die de onderneming in zijn grootste omvang weergeeft
704 Zandgat
VN
1 2 3 4
TK 1857-58 Terrein ten N van Duinvermaak Zanderij, oorsprong van het Speelduin Mooij et al 1969 p 79
705 Zandhoeve (De)
HN
1 2 3
VVV 1950 Villa aan N zijde van de Duinweg Ingegeven door de locatie, wellicht mede door zanderij in het Zandgat Gebouwd ca 1925; sinds 1950 in gebruik als Volkshogeschool
@
@
@
4 706 Zee vlack
VN
1 2 3 4
Blaeu 1660 N van het huidige Bergen aan Zee gelegen duinvallei Naam ingegeven door ligging direct achter de zeereep Vgl de Zeekrogten onder Heemskerk, het Zeeveld onder Castricum alsmede de Zeeblink en de Zeekop onder Schoorl
707 Zeeduin
VN
1 2 3
PWN 1976 van Bergen aan Zee gelegen zeeduin Tot VN geworden soortnaam
@
@
z
4
708 Zeeweg
SN
1 2 3 4
SK 1914 Verbindingsweg Franschman - Bergen aan Zee Aangelegd 1905-06 als weg naar zee Van Reenen 1981 p 8-9 Vgl Zeeweg onder Castricum en Schoor cq Hargen
709 Zeemanskerkhof
VN
1 2 3
Uit de volksmond Plek ten nw van het Russenduin Hier werden drenkelingen begraven
@
@
4 @
710
Zuider Achterveld VN
1 2 3
Blaeu 1660 (Zuyder Achter velt); US 1680/1745 (Suyder Achter Veldt); TK 1857-58 (Zuider Agter Veld); PWN 1976 Oorspronkelijk langgerekte vallei achter zee- of achterduinen; nu alleen het N deel daarvan De vallei lag gezien vanaf de landzij de in de achterduinen
4 @
711
Zuiderduintjes
VN
1 2 3 4
PWN 1976 Duinen ten Z van de Zeeweg, ca 500 m ten W van de Franschman Naam ingegeven door ligging ten opzichte van de Zeeweg
BERGEN 712 Zuidlob
13
@
VN
1
2 3
Uit de volksmond Semi-officiêle naam voor de bouwlocatie ten het huidige Bergen aan Zee Vgl Noordlob
4 @
713
Zwarte weg
SN
1 2 3 4
SK 1914; PWN 1976 Weg van Duinvermaak naar pompstation De weg was met sintels verhard Vgl de Zwarte Weg onder Heemskerk
z
van
BERGEN
14
b. Namen langs de binnenduinrand @
714
Beeck
WN
1 2 3 4
@
715
Bergen
NN
1 2 3
4 @
NN
1
2 3
4
Niet op een der geraadpleegde kaarten Het dorp aan de binnenduinrand tegenover de nieuw gestichte badplaats Gevormd (door Van Re enen?) naar analogie van Egmond Binnen, Noordwijk Binnen etc De naam was in de jaren 1920 en 1930 gebruikelijk, maar is na 1945 weer in onbruik geraakt
717
Berger Bosch
@
Lex ca 925 (Bergurn) ; Lex 1094 (Berga) Naam voor de centrale nederzetting en voor de gehele heerlijkheid Als dat rnv 'bij de hoogten', als nam rnv verzamelnaam voor de verschillende op de strandwal gelegen nederzettingen Zeiler 1986 p 17-19
716
Bergen Binnen
@
Pietersz 1564; Blaeu 1660 Naam voor een aantal duinrellen; bij Pietersz die bij het Westdorper Veer en benoorden de Voert Soortnaam voor klein, stromend water Zie verder Bosbeek, Engelenbeek en Westdorper Veersloot
NN
1 2 3 4
Gevers 1823 (Groot Berger Bosch) ; TK 1907 Het bos ten westen van het dorp Afgeleid van de dorpsnaam Zie ook: Westerbosch, Oude Hof
VN
1 2 3
Blaeu 1660 Plek nabij het 'Out Heerenhuys' Een croft of krocht, omheind terrein, die met biezen begroeid was; mogelijk de plek waar de Bosbeek ontsprong
718
Bieseeraft
4 @
719
Blokkersbosje
VN
1
2 3
Uit de volksmond Bos tussen de Ruïnelaan en de Hoflaan Genoemd naar de bewoner van het pand Spaansche Pad 4
@
4
Zeiler 1975 p 36
1
Uit de volksmond Oude bovenloop van de Holle Vijver In het Bergerbos ontspringende beek Recente reactivering van oude benaming, mede oiv de op Blaeu 1660 voorkomende WN Beeck voor afgedamde benedenloop door de Zuurvens Polder; ook betiteld als 'Droge Sloot'
720
Bosbeek (De)
WN
2 3 4
@
721
Brederodelaan
SN
1 2
3 4
SK 1914 (Brederodeweg); VVV 1950 (v Brederodelaantje) a Bospad tussen Buerweg en Eeuwigelaan (thans Hernelrijklaantje) b Bospad W langs de Zwansvijver Genoemd naar het Hollandse geslacht Van Brederode, heren van Bergen van 1507 tot 1568 Bij het vernoemen van J Hernelrijk (1888-1973) is de oude naam overgebracht op een tot dusverre naamloze laan
BERGEN 722 Breelaan
15
@
SN
1 2
3 4 723 Buerweg
SK 1914 Weg van de Ruinekerk naar Duinvermaak Samentrekking van 'Brede laan', mogelijk in tegenstelling met het evenwijdig lopende Smalle Pad TK 1857-58 en TK 1907 geven nog de oude naam Heereweg; de officiële naamgeving is van 1904
@
SN
1 2 3 4
724 Cappel
Blaeu 1660; US 1680/1745; TK 1857-58; SK 1914; TK 1907 geeft abusievelijk Ruurweg Weg van de Mosselenbuurt naar het einde van de Eeuwigelaan Eigen weg van de dorpsbewoners of buren Zeiler 1975 p 46; Zeiler 1986 p 70 (Bureweg ook gebruikt voor de ca 1643 (verlegde Westdorper Doodweg) De officiële naamgeving is van 1904 NB Blaeu 1660 geeft tevens Buerwegh in Noord-Wimmenurn
@
HN
1 2
3 4 725 Cranenberg
HN
726 Damlanderpolder
VN
Blaeu 1660 Cosmas en Damianus-kapel te Wimmenum, later in gebruik als school Nog tot in de 18de eeuw vonden hier in het verborgene pelgrimages plaats Zeiler 1986 p 30-32
@
Zie Kranenburgh
@
1 2
Blaeu 1660 (Dammelander Polder) ; US 1680/1745 (id); TK 1857-58; TK 1907 Bemalen gebied aan de zuidzijde van Bergen, begrensd door de Roosloot in het w en de Westerveersloot ih 0
3
4 727 Damlanderweg
Mogelijk genoemd naar de afdamming van de Westdorperveersloot (zie ook: Oude Sluisje) , die het gebied in twee delen splitst, welke weer door een grondduiker zijn verbonden Zeiler 1975 p 84
@
SN
1 2 3 4
728 Donkere Hoek
Uit de volksmond Verbinding tussen de Sluislaan en de Nesdijk; deels het tracé van de verlengde Nesdijk volgend (Blaeu 1660) Genoemd naar de polder en de nabij gelegen Damlandermolen In 1940-45 verhard en daarom ook wel Duitse Weg genoemd; omstreeks 1985 verdoopt tot Paddenpad
@
SN
1 2
3 4 729 @ 730 Doodweg
Uit de volksmond Laatste gedeelte van en enige bocht in de Eeuwigelaan Bocht met zwaar geboomte onder beboste duinvoet Ws van vroeg-20ste eeuwse herkomst
@
SN
1 2
3 4
Blaeu 1660; Van Swieten 1661 (dootwecht) a Dootwegh = Hoflaan (ook vermeld als Westdorper Doodweg) b Den Ouden burgher Doot wegh = deels verdwenen, deels door Kerkelaan en Komlaan vervangen weg Een doodweg is de verbinding van een buurschap met kerk en kerkhof Zeiler 19 8 6 p 13 -15, mede over de twee andere
BERGEN
16 doodwegen, en 67-70, mede over de Nieuwe Dootwech of Eeuwigelaan Ook Castricum kent nog een Doodweg
@ 731 Doorntjes
SN
1 2 3 4
@ 720 Droge Sloot
WN
SK 1914; VVV 1950 Weg en bospad op de zuidergeest Genoemd naar de doornstruiken, die daar in het bos tussen Meerweg en Sluislaan groeiden Officiële naamgeving (voor het W deel) is van 1904 Andere benaming voor de Bosbeek
@ 732
Droomlaantje
SN
1 2 3 4
SK 1914; VVV 1950 Pad langs verbindingasloot tussen Hofvijver en het 17de-eeuwse Kranenburg Naam geïnspireerd door de idyllische omgeving Meestal uitgesproken als Dromelaantj e De sloot heet ook wel Holle Vijver, zie aldaar
@ 733
Duinvalsloot
WN
1 2
3 4 @
Blaeu 1660 (Duyn val Sloot); US 1680/1745 (id); TK 1857-58; TK 1907 Sloot tussen Roosloot en Brouwerssloot tevens W grens Philisteinsche Polder Watergang ter opvang van de duinval, oftewel de kwel uit de duinen Zie ook onder Egmond
734
Duinvermaak
HN
1 2
3 4
VVV 1950 Uitspanning aan eind van de Breelaan Naam geïnspireerd door de nabijheid van oa het Speelduin en het uitziehtspunt De Drie Banken Mooy et al 1969 p 75; hieruit blijkt, dat de herberg al in 1857 Duinvermaak heette, maar in de volksmond Het Vrouwtje van ' t (of aan) Duin werd genoemd, naar een waterverkoopster die daar woonde
@ 735
Duinweg
SN
1 2
3 4 736 Duinzicht
SK 1914; VVV 1950 Weg vanaf Duinvermaak richting Schoorl Weg, lopende onder hoge duinrand Officiële naamgeving is van 1904
@
HN
1 2
3 4 737 Eeuwigelaan
PWN 1976 Café aan de Heerenweg (bij het begin van de Woudweg) Etablissement met zicht op de duinen Mooy et al 1969 p 132-133 Inmiddels verdoopt in Gasterij ' t Woud
@
SN
1 2 3 4
TK 1907; SK 1914; PWN 1976 Verbindingsweg van Hoflaan naar Zeeweg Voor wandelaars was de laan 'een eeuwig eind'; de naam zou ontstaan zijn in de familie Van Reenen (vgl het Lange Wegje) Aangelegd in 1642-43, werd toen aangeduid als Nieuwe Dootwech; zie Zeiler 1986 p 67-70 De officiële naamgeving is van 1904
@ 738
Engelenbeeck
WN
1 2 3
Pietersz 1564; Blaeu 1660 (Beeck) Duinrel in Noord-Wimmenurn Mogelijk vernoemd naar iemand met de (voor) naam Engel
BERGEN
17
4
739 Ezelenkrocht
@
VN
1 2 3 4
@
Uit de volksmond Open plek met schuur NW van het Hof Blijkbaar een besloten veldje (kroft of krocht) waar ezels graasden Komt voor op prentbriefkaart
736
Etablissement tegenover het ~.:..egin van de Woudweg, vroeger Duinzicht geheten; zie aldaar
Gasterij ' t Woud
HN
@ 740 Geiteweitje
VN
1 2 3 4
Uit de volksmond Op de Westdorper Geest aan het Nachtegalenlaantje Genoemd naar de geiten die er graasden Thans bebouwd
741 Groen Croft
VN
1 2
Blaeu 1660 Door twee takken van de Bosbeek omsloten terrein ter plaatse van de latere Hertenkamp Een croft of krocht is een omsloten terrein; dit was wegens zijn lage ligging blijkbaar groener dan de krochten op de geest
@
3 4
717 Groot Berger Bosch @
@ 639 Guurtjeslaan
Aanduiding bij Gevers; zie verder onder Berger Bosch
VN
SN
1 2
3 4 742 Haemstedelaan
SN
743 He ere bosch
VN
SK 1914; PWN 1976 Noordelijkste dwarsweg van de 17de-eeuwse aanleg van het Hof, lopend van Breelaan naar Jan Willerolaan en zich voortzettend als duinpad naar de Uilenvangersweg Genoemd naar een bewoonster Gevers 1823 geeft al het verlengde als duinpad (Duin Spoor) tot aan het huidige eindpunt
@
Zie Witte van Haemstedelaan
@
1 2 3 4
@ 744 He erenweg
SN
1 2 3
4
Blaeu 1660 De Hooge Bocmen Bos aangelegd door/exclusief eigendom van de heer van Bergen Rus 1914 p 24 citeert passage uit 1732, waarin deze naam ook gebezigd wordt voor het gehele Berger Bosch Zie ook De Hooge Bocmen en onder a Blaeu 1660 (Heer Wegh, Heer Wegh onder Duyn) ; VVV 1937; PWN 1976 Weg langs de duinvoet, vanaf de Franschman zuidwaarts Oorspronkelijk 'legerweg', Vl;)rvolgens 'openbare, onder heerlijk toezicht vallende, doorgaande weg'; Blaeu 1660 geeft dezelfde naam voor oa Breelaan en Duinweg Gevers 1823 geeft Weg onder Duin van Egmond naar Bergen; eerste officiële naam (in 1904) Weg naar Egmond
BERGEN
18
@ 745 Heidepad
SN
721 Hemelrijklaantje
SN
@ 746 Hertenkamp
VN
1 2 3 4
SK 1914 Verbinding tussen Ronde Kom en Kranenburgerlaan Breed bospad, waarlangs stroken heide groeiden Verdwenen bij de bouw van de villa Maesdammerhof (ca 1925)
@
Zie Brederodelaantje 1 2 3
4 747 Hof te Bergen (Het)
SK 1914 Terrein in het ca 1913 aangelegde villapark ten NW van de Kerkbuurt Soortnaam; op het terrein verblijven oa herten Zie ook Groen Croft, Renbaan
@
HN
1 2 3
4 @ 748 Hoflaan
SN
1 2 3
4
@ 749 Hofvijver
WN
1 2 3 4
750 Holidaylaantje
TK 1857-58; SK 1914 ('t Hof) Het huis van de heer van Bergen, dat als dienstresidentie werd beschouwd De naam is mogelijk in zwang gekomen tijdens de heren van Nassau-Bergen in de 18de eeuw Zie ook ' t Huys te Bergen en Oude Hof SK 1914 Verbindingsweg van de kerk met de toegang tot het Hof Genoemd naar deze verbindingsfunctie Had voor de aanleg van het Hof (1641-1660) een functie als doodweg voor de buurschap Westdorp; Blaeu 1660 vermeldt nog 'Doet wegh' De officiële naamgeving is van 1904 Uit de volksmond Algemene omschrijving van de vijvers rondom het Hof Genoemd naar het Hof, waarvoor deze vijvers zijn aangelegd Zie ook Koperen Buis, Holle Vijver, Lange Vijver, Zwanevijver
@
SN
1 2 3
Uit de volksmond Pad achter de BSG Scholengemeenschap Recente naam, ws door scholieren gegeven
4
751 Holle Vijver
@
WN/HN
1 2 3
4
752 Hondenberg
Bekend van afbeeldingen uit het begin (De) van deze eeuw en van de huisnaam van Kerkelaan 15 Verbinding tussen de Bosbeek en de Ronde Kom Zwansvijver Deze bij de aanleg van het Hof aangelegde verbinding was nogal diep uitgegraven Mooy et al 1969 p 41 Vanaf ca 19~5 met voortschrijdende villabebouwing verdwenen NB Ook het water langs het Droomlaantje werd wel Holle Vijver genoemd
@
VN
1 2 3 4
Uit de volksmond Naam gegeven om de beide Kattenbergen van elkaar te onderscheiden Naam naar analogie van Kattenberg
BERGEN
19
@ 743
Hooge Boamen (De) VN
1 2 3 4
@ 747 Huys te Bergen
HN
('t)
1 2
3
SK 1914 (Onder de H B) ; JCL 1935 Het bos langs de duinvoet aan het einde van de Sparrenlaan De beukenbomen hier behoren tot de hoogste van het bos Oud bos, bij Blaeu 1660 Heere bosch; bestaat uit het zeldzame bostype wintereiken-beukenbos; Rus 1914 p 17-18 noemt het deels Onder de Beuken US 1680/1745 Het door A Studler van Zurck gebouwde huis van de heren van Bergen 'Huys' hier in de betekenis van 'adellijk huis'
4
753 Jachtpad
@
SN
1 2 3
SK 1914 Meest westelijke toegangsweg vanaf de eeuwigelaan naar het Berger Bosch Mogelijk gebruikt als pad voor hen die in de duinen gingen jagen
4
754 Jan Willerolaan
@
SN
1 2 3
4
752 Jongensberg
SK 1914 Weg (bospad) , die de Mosselenbuurt met de duinvoet verbindt Genoemd naar een bewoner van Westdorp, ca 1800 Hoewel de weg met de Mosselenbuurt in het lanenstelsel van het Hof is opgenomen, bestond hij als zodanig al in de 16de eeuw
@
VN
1 2 3
Uit de volksmond Naam gegeven om de beide Kattenbergen van elkaar te onderscheiden Mogelijk gesteld tegenover 'katten' of meisjes
4
752 Kattenberg
@
VN
1 2
3 4
Uit de volksmond (zie echter onder Salomons Kattenberg) Naam voor een drietal kunstmatige hoogten in de parkaanleg van het Hof: bij de Ronde Kom, bij de Koperen Buis en aan het einde van de Jan Willerolaan Waarschijnlijk ontleend aan de vestingbouwkunde (de plaats waar de 'kat' was geïnstalleerd) Zeiler 1986 p 69-70 Zie ookHondenberg, Jongensberg, Salomons Kattenberg Er bestaan ook Kattenbergtoponiemen die aan oudere, natuurlijke hoogten zijn verbonden en een andere herkomst kunnen hebben: zie onder Castricum en Egmond
755 Kerkbuurt
NN
1 2 3 4
Niet op een der geraadpleegde kaarten De Ruïnekerk met omringende bebouwing Genoemd naar de ligging rond de kerk Ook genoemd Kerk- of Molenbuurtn Vgl de Kerkbuurt in Heemskerk en Castricum
756 Kerkelaan
SN
1 2
TK 1907 en SK 1914 (Kerk Laa[n]); VVV 1937 Laan van de kerk naar de duinvoet, die het lanenstelsel van het Hof haaks kruist De laan liep recht op de westmuur van de kerk aan
@
@
3
BERGEN
20
4
Het eerste gedeelte is tussen 1905 en 1.910 gedeeltelijk verlegd tot Kerkepad
1
Blaeu 1660 Duin in het Westerbosch Mogelijk gebruikt als uitziehtspunt Tevens naam voor de villa Eeuwigelaan
@ 757
Kijckersduijn
VN
2
3 4 @ 758
Kijklaan
SN
1 2 3
4
TK 1907 (Kijk- of Sparrelaan) De huidige Sparrenlaan De l aan vormde de zichtas van het Hof in noordelijke richt ing Zie ook Sparrenlaan
@ 759
Kleine Voert
SN
1 2 3 4
Uit de volksmond Naam voor het pad langs de Roosloot Naar analogie van de Voert
@ 760
Komlaan
SN
1. 2
3 4
SK 1914 Weg van de Ronde Kom naar de Guurtjeslaan; met de Haemstedelaande oostelijke begrenzing van het Hof Genoemd naar de Ronde Kom Zie ook Lijsterpad
@ 761.
Koperen Buis
WN
1. 2
3
4 725 Kranenburgh
Rus .1914 p 6 Uitloop van de duinval in de v~Jver langs de Mosselenbuurt; bij uitbreiding ook wel die vijver zelf Deze uitloop geschiedde via een koperen waterleidingsbuis Ook wel Mosselenvijver genoemd NB Komt vlg fiches PJMI ook als VN voor
@
HN
1 2 3
4
SK 1914 (Kranenburg) Huis Hoflaan 25, gebouwd door het echtpaar Van Reenen-Völter in 1882 Genoemd naar vroegere huizen van die naam; het oudste werd ca 1560 gebouwd door baljuw Sebastiaen Craenhals Zeiler 1975 p 48; Zeiler 1986 p 64-66
@ 762
Kranenburgerlaan
SN
1. 2
3
SK 1914 Laan, lopende langs de westzijde van het tweede (1. 7de eeuwse) Kranenburgh Genoemd naar dit of het 19de-eeuwse huis
4
763 Lange Vijver
@
WN
1 2 3
Uit de volksmond Vijver aan de zuidzijde van het Hof Het langste gedeelte van de vijvers direct om het huis
4
764 Lange Wegje
@
SN
1 2 3 4
Uit de volksmond De huidige Meerweg Ingegeven door het lange, rechte verloop In 1904 verdoopt in Meerweg Vgl Eeuwigelaan
BERGEN
21
@ 765
Lijsterpad
SN
1 2 3 4
766 Lijtweg
SK 1909 Het noordelijkste deel van de Komlaan ten tijde van de Renbaan (waardoor de laan was omgelegd) Genoemd naar de vogel Na opheffing van de Renbaan (zie aldaar) weer gemeengelegd met de Komlaan
@
SN
1 2 3 4
767 Lindelaan
Blaeu 1660 (De Lijt wegh); SK 1914 Weg en bospad op de Zuidergeest Soortnaam voor 'weg, waarlangs men gaat' , voor lokaal gebruik Zeiler 1975 p 88-90 Vgl de Lijtweg en Lijweg onder Egmond
@
SN
1 2 3 4
768 Luwe Laantje
Uit de volksmond Eerste gedeelte van de centrale laan van het Hof (Sparrenlaan) De hier nog gedeeltelijk staande linden stammen uit de periode van de aanleg van het Hof In vergetelheid geraakt, waardoor de naam opnieuw elders in Bergen kon worden gebruikt
@
SN
@ 769 Maert Jacobs Nol
VN
@ 770 Maesdam
HN
@ 771 Maesdammerlaan
SN
1 2 3 4
Uit de volksmond Verbindingapad tussen de Kattenbergen Het vormde een beschutte route van Westdorp naar het centrum Ook aangeduid als Lauwe Laantje
1 2 3 4
Van Swieten 1661 Duintje in de no hoek van het Berger Bosch Nol, rond duin, met PN Zie ook Nol achter ... Verkorte vorm voor Maesdammerhof, zie aldaar
1 2 3 4
@ 770 Maesdammerhof
HN
1 2 3 4
VVV 1937 Verbindingslaan tussen Hoflaan Zurcklaan, aangelegd ca 1920 Genoemd naar Maesdammerhof Idem, zie aldaar
en
Studler
van
VVV 1937 a Andere naam voor het 17de-eeuwse Kranenburgh b Naam voor de ca 1925 gebouwde villa Hoflaan 25 Genoemd naar de eigenaar-bewoner (Van Swieten 1661 geeft eigendom aan van De heer van Maesdam) ; soms aangeduid als Maesdam Zie ook Heidepad, Kranenburgh
@ 764
Meerweg
SN
1 2 3 4
SK 1914 Verbindingsweg tussen de Hageffié'.nsbrug in de Groeneweg en de Studler van Zurcklaan Genoemd naar de Bergermeer, waarmee de weg een verbinding vormt Aanvankelijk bekend als Het Lange Wegje; kreeg in 1904 huidige naam
BERGEN
22
@772 Melkbrug
WN
1
2 3
4 @
Alleen bekend van prentbriefkaarten Bruggetje over de Hofvijver (tussen de Lange Vijver en de Koperen Buis) Vermoedelijk naar de melk, die vanaf boerderij ' t Sluisje langs deze weg naar het Hof werd vervoerd Rus 1914 p 7 (Melkbruggetje)
773
Mosselenbuurt
SN
1 2 3 4
@ 761 Mosselenvijver
WN
@ 774 Muziektuin
VN
SK 1914 (Mosselen Buurt) Weg westelijk langs de Koperen Buis Naar de hier in het water groeiende zoetwatermosselen (Rus 1914 p 6 noemt eendenmosselen) Oorspronkelijk NN; de officiële naamgeving is van 1904 Andere naam voor de Koperen Buis, zie aldaar
1
2 3
Uit de volksmond Boscomplex schuin tegenover Ronde Kom Hier stond tot ca 1965 een muziektent
4 @ 775 Nassaulaan
SN
1 2 3 4
JCL 1935 Weg oostelijk langs de Koperen Buis Genoemd naar de heren van Nassau-Bergen Na vernoeming in de Oranjebuurt kort na 1935 in vergetelheid geraakt
VN
1 2 3 4
Van Swieten 1661 Duintje in het no van het Berger Bosch Nol, rond duin, met PN Vgl Maert Jacobs nol en volgende lemma
VN
1 2 3 4
Van Swieten 1661 Duintje in het no van het Berger Bosch Nol, rond duin, met PN Vgl Maert Jacobs Nol en vorige lemma
NN
1
Blaeu 1660 De huidige buurschap Het Woud Vóór ca 1400 vormde deze buurschap een geheel met (Zuid) Wimmenurn Zeiler 1986, 1990; Rentenaar 1990 Zie voor verdere naamsverklaring lemma Wimmenurn onder Egmond
@ 776
Nol achter Arij Cnelis Goal
@ 777
Nol achter griet Jans
@ 565 Noort Wimmenurn
2
3 4 @ 778
Notweg
SN
1 2 3
4
Blaeu 1660 (Nat wegh) Doorntjes en Verlengde Geestweg Met notweg wordt een weg aangegeven, die uitsluitend voor zeer lokaal gebruik bestemd is; waarschijnlijk bestaat er verband met nat = oogst In de Bergermeer onderscheidt men nos altijd een Eerste, Tweede, Derde en Vierde Notweg
@ 743
Onder de Beuken
VN
Zie De Hooge Boamen
@ 779
Oudburg
NN
1 2
Blaeu 1660 (Oudt burgh); TK 1857-58 De noordwestelijke buurschap van Bergen
BERGEN 3
4 747 Oude Hof (Het)
23
Mogelijk herinnering aan een vroegmiddeleeuwse vluchtburg i mogelijk ook ontstaan uit Oudberg, waarmee het de oorspronkelijke plaats van het dorp zou aangeven Zeiler 1986 p 22-23
@
HN/VN
1 2 3
4 780 Oude Heerenweg
TK 1975 Naam voor de sinds 1951 in het Hof gevestigde volkshogeschool 'Oud' hier in de betekenis 'voormalig' (mogelijk in de volksmond reeds langer gebezigd, omdat sinds 1882 Kranenburgh als het 'nieuwe' Hof kon worden gezien) De naam heeft de aanduiding Het Hof vrij spoedig geheel verdrongen
@
SN
1 2 3 4
VVV 1950 Door rechttrekking van de Heereweg tot lokale weg geworden gedeelte ten noorden van 'Woud en Duin' 'Oud' hier in de betekenis 'oorspronkelijk'
781 Oude Roedeweg
SN
Zie Roedeweg
684 Oude Trambaan
SN
Zie Trambaan
782 Out Heerenhuys
HN
@
@
@
1 2 3 4
727 Paddenpad
Blaeu 1660 Ruïne aan de duinvoet ten noordwesten van de Jan Willerolaan 'Oud' hier in de betekenis 'voormalig' het betrof het huis van de vroegere heren, de Brederodes Zeiler 1986 p 63-64
@
SN
1
2 3 4
783 Philisteinsche Polder
Uit de volksmond Verbinding tussen de Sluislaan en de Nesdijk Ca 1985 zo genoemd wegens de zich in deze buurt afspelende paddentrek Eerder genaamd Damlanderweg
@
VN
1
4
Blaeu 1660 (Philistynse Polder) i TK 1857 (Philistijnsche Polder) i VVV 1950 Polder begrensd door Roosloot, Bergerringvaart, Brouwers- en Duinvalsloot De naam is waarschijnlijk afgeleid van die van de (polder)molen en getuigt ee~ vroege naamgevingstraditie, geïnspireerd door het Oude Testament Zeiler 1990 p 379
1 2 3
TK 1985 Villa Heerenweg 93, gebouwd ca 1915 Genoemd naar de bouwer, C van de Pol
2
3
784 Pollen (De)
@
HN
4
785 Rampen Vaert
@
WN
1 2 3 4
Pietersz 1564 De Roosloot Naar het daar gelegen bezit van de familie Ramp Zie ook Rampenbosch
BERGEN
24
786 Rampenbosch
@
HN/VN
1 2 3 4
@
Pietersz 1564 (Bosch) ; Blaeu 1660b (Rampenbos) ; Gevers 1823 (Rampen Bosch) a Buitenplaats, gelegen tussen Buerweg en Wiertdijkje b De bijbehorende plantage c Het huidige perceel Buerweg 73 Genoemd naar de bezitters en bouwheren de Haarlemse familie Ramp In de volksmond bekend onder de naam Slot Ramp Zie oa Alders et al 1991
787
Randlaan
SN
1 2 3 4
VVV 1937 Eerste gedeelte van de Rondelaan Naam ingegeven door de ligging aan de rand van het slechts gedeeltelijk uitgevoerde villapark, lopende langs de trambaan Na de stichting in 1930 van het natuurreservaat gemeengelegd met de Rondelaan
788 Reeoenpark (Van)
SN
789 Reigerbosch
VN
1 2 3 4
Uit de volksmond Bos aan het eind van de Jan Willerolaan Aldaar bevond zich een reigerkolonie VVV 1937 geeft Reigerkolonie
790 Reigerpad
SN
1 2 3 4
Rus 1914 p 25 Pad ten oosten van de Salomons Kattenberg Genoemd naar de reigerkolonie De naam komt voor op prentbriefkaarten
791 Renbaan
VN
1 2
SK 1909 Terrein op het vm Groen Croft, ingericht tot paardenrenbaan Naam is functie Na opheffing van de Renbaan is het terrein tot villapark verkaveld, waarvan het Van Reeoenpark met de Hertenkamp het middelpunt ging vormen; een der toegangswegen kreeg de naam Renbaanlaan (1913) Mooy et al 1969 p 28-40
@
Centraal gelegen weg in het in 1913 verkavelde terrein van de voormalige Renbaan; zie aldaar
@
@
@
3 4
792 Ronde Kom
@
WN
1 2 3
SK 1914 Siervijver tussen de Holle Vijver en de Zwanenvijver Naam ingegeven door de vorm
4
793 Rondeel (Het)
@
SN
1 2 3
SK 1914 Door aarden wallen aangegeven cirkel op kruispunt Sparrenlaan-Eeuwigelaan Naam ingegeven door de vorm en functie als plaats voor het afrijden van paarden
4
794 Rondelaan
@
SN
1 2 3 4
WK 1934 Weg door het villapark tussen Komlaan en Sparrenlaan Naam ingegeven door het verloop met ronde bochten
BERGEN
25
@ 781
Roedeweg
SN
1 2 3 4
785 Roosloot
Uit de volksmond Naam van de beide van de Kattenbergen af naar het Hof lopende wegen Vroeger verhard met puin van rode baksteen cq mijnsteen De toegangsweg achter de inrijpoort is sinds ca 1970 voorzien van een straatnaambordje De W weg wordt ook wel Oude Roedeweg genoemd
@
WN
1 2 3
4 795 Salomons Kattenberg
TK 1907; VVV 1937 (Roossloot) Vaart vanaf de duinvoet bij de Franschman naar de Bergermeer cq de ringsloot v~n de Bergermeer Mogelijk de kleur van het enigszins ijzerhoudende duinwater dat hier afvloeide; misschien ook afgeleid van ww rooien in de betekenis van het trekken van een grens (de Roosloot vormde voor ca 1400 de grens tussen Bergen en Wimmenum) Zeiler 1986 p 20-21 Komt ook voor als NN en familienaam Zie ook Roo Sloot onder a
@
VN
1 2
3
4 796 Schilp Acker
SK 1914; WK 1934 (beide: Katteberg) Duintje ten NO van het kruispunt Guurtj es laan - Jan Willerolaan Past qua structuur bij de beide andere Kattenbergen (zie aldaar) ; het eerste deel van de naam is niet verklaarbaar Zeiler 1986 p 69-70 Naam komt als Kattenberg zonder meer voor in Notitie van Bergen 1815 p 7
@
VN
1 2
3 4
797 Slangenlaantje
Blaeu 1660 Terrein direct achter de duinen aan het begin van de Roosloot Vermoedelijk genoemd naar een stet of overslagplaats van schelpen (van karren in vletten) zie ook Schilp slagh en Schulpvlak (a)
@
SN
1 2
3
SK 1914; VVV 1937 (Slangenlaan) Pad langs de duinvoet, dat Jachtpad met Guurtj es laan verbindt Naam ingegeven door het slingerend verloop
4
786 Slot Ramp
@
Populaire naam voor Huis Rampenbosch; zie verder aldaar
HN
@ 798
Slotrampweg
SN
1
2
3 4
799 Sluisje (Het)
SK 1914; VVV 1937 Korte verbindingsweg tussen Buerweg en Eeuwigelaan Genoemd naar het voormalige Slot Ramp of Rampenbosch De officiële naamgeving is van 1904
@
WN/HN
1
2
3 4
800 Sluislaan
SK 1914 a Sluis tussen Hofvijver en Westdorper Veersloot b Naast deze sluis gelegen boerderij Tot toponiem geworden soortnaam Zeiler 1975 p 60
@
SN
1 2
SK 1914; VVV 1937 Zuidelijkste laan van Hof-complex
BERGEN
26 3
4
758 Sparrenlaan
Genoemd naar Het Sluisje, zie aldaar Aanvankelijk (1904) naam voor het deel tussen het Sluisje en de (Verlengde) Doorntjes; ca 1950 is ook het deel Doorntjes - Meerweg van de Studler van Zurcklaan zo gaan heten
@
SN
1 2 3
SK 1914; VVV 1937 a Centrale laan in het Hof-complex b Tramhalte ter plaatse Genoemd naar de (overigens niet overwegende) beplanting met sparren
4 @ 801
Studler van Zurcklaan
SN
1 2 3 4
SK 1914; VVV 1937, 1950 (van Surck) Verbindingsweg tussen Sluislaan en Ruïnelaan (onderdeel van oudere verbinding Wimmenum-Zanegeest) Genoemd naar Anthonis Studler van Zurck, Heer van Bergen en bouwer van het Hof Eerder genaamd Hollandialaan (naar HN) ; kreeg in 1904 huidige naam Zie ook Sluislaan
@ 684
Trambaan
SN
1
2 3 4
@ 802 Uilenlaantje
SN
1
2 3 4 @ 803 Vijverlaan
SN
1 2
3
Uit de volksmond Pad tussen Komlaan en Slangenlaantje Voormalige baan van de tram naar Bergen aan Zee (1909-1955) Ook aangeduid als Oude Trambaan en Voormalige Trambaan Uit de volksmond Bospad tussen (Oude) Roedeweg en Lindelaan Genoemd naar de hier broedende uilen Thans verdwenen Uit de volksmond Laan langs de noordzijde van de vijver rond het Hof Naam ingegeven door de Hofvijver, doch in vergetelheid geraakt na de aanleg van de Vijverlaan in het Van Reeoenpark in 1913
4 @ 804 Vinkenbaan
SN
1 2 3 4
@ 805 Vinkenkrocht
VN
1 2 3
SK 1914; VVV 1937, 1950 Weg van Breelaan naar Jan Willerolaan Herinnering aan de vogelarij Vgl de Vinkenbaan onder Castricum Zie ook Vinkenkrocht JCL 1935 (Vinkenkroft) Open terrein ten zuiden van de Vinkenbaan Een krocht is een omsloten terrein; hier stond tot 1914-1918 het zgn Vinkenhuisje, volgens de traditie de woning van een vogelvanger
4 @ 806
Voert (De)
SN
1 2 3 4
Blaeu 1660; SK 1914 Landweg van Westdorp naar het Woud Wellicht afgeleid van voorde, waarmee kruising met Roosloot zou zijn bedoeld Blà.eu 1660 noemt ook Oudburgerweg De Voert en Voert Laentje De officiële naamgeving is van 1904 Vgl
BERGEN
27
Bremer 1970 @ 684 Voormalige Trambaan
SN
Zie Trambaan
@ 734 Vrouwtje aan Duin HN
@ 807 Vuile Tuin (De)
VN
Uitspanning op de plaats van het huidige Duinverrnaak; zie aldaar 1 2 3
Uit de volksmond Terrein op het 17de-eeuwse Kranenburgh De (moes)tuin was nogal verwaarloosd
4 @ 744 Weg naar Egmond
SN
808 Westdorp
NN/HN
Zie Reerenweg
@
1 2
3
Blaeu 1660; TK 1857-58; SK 1914 a Westelijke buurschap van Bergen b Villa bij Het Sluisje, gebouwd ca 1910 Westelijke bebouwingsconcentratie, vgl Oostdorp
4
809 Westdorper Veersloot @
WN
1 2
3 4
Anthonisz 1568 (Westdorper Veer) In oorsprong natuurlijke uitloop, later vaart bij Westdorp Genoemd naar de hier aanleggende veerboot naar Alkmaar Pietersz 1564 geeft Beeck
@ 810
Westerbosch
VN
1
2 3
4
®811 Westphalen
HN
1 2 3 4
@ 812 Wiert (De)
VN
813 Wiertdijkje
SN
606 Winunenumerwoud
VN
1 2 3
Gevers 1823 (Wester Bosch of Groot Berger Bosch) Het Bergerbosch dan wel het W deel ervan langs de Kerkelaan Blijkbaar in de 19de eeuw duidelijk te onderscheiden van de oostelijker gelegen kern van het Bergerbos, dan wel aanduiding voor het ge deel te ten westen van de plantage van het Hof Komt op prentbriefkaarten voor De naam is tevens aan de villa Eeuwigelaan 18 gegeven TK 1907 Boerderij aan de Voert Ontleend aan eigennaam; Van Swieten 1661 geeft hier eigendom van D'heer Westfalingh De boerderij is door brand verdwenen
4
Blaeu 1660 Gebied ten N van het Wiertdijkje Mogelijk locale variant van waart, land langs het water Zeiler 1986 p 94; Zeiler 1990
1 2 3 4
Meeuws 1540; Blaeu 1660 (Wiert dijckje); SK 1914 Dijk en weg aan zuidzijde van de Westdorper geest Afgeleid van VN De wiert De officiële naamgeving i s van 1904
@
@
Zie: woud (Het)
BERGEN
28
@ 742
Witte van Haemstedelaan
SN
1 2 3 4
SK 1914; VVV 1937, 1950 Weg ten oosten van de Zwanevijver Genoemd naar de zoon van Floris V Zeiler 1986 p 39-40: de naam is ten onrechte aan Witte gegeven, die nooit heer van Bergen is geweest
NN
1 2 3
TK 1857-58; SK 1914 De verspreide bebouwing langs de Heereweg Naam afgeleid van het middeleeuwse Wymnemmerwal t, het lager gelegen en met broekbos begroeide deel van Winunenum, min of meer identiek met Noord- Wimmenurn Zeiler 1986 p 19-21; Zeiler 1990
@ 606
Woud (Het)
4 814 Woud en Duin
@
HN
1 2 3 4
815 Zwanenvijver
TK 1857-58; PWN 1976 Buitenplaats (gesloopt 1851) boerderij Naam afgeleid van de locatie Zeiler 1975 p 80
en
bijbehorende
@
WN
1 2 3 4
Uit de volksmond De meest oostelijke v~Jver van het Hof-complex Genoemd naar de daar verblijvende zwanen Komt voor op prentbriefkaarten; zie Mooy et al 1969 p 121
G E ME E N T E
S C H 0 0 R L
a. Namen in het duingebied @ 816 Abeellaantje
SN
@ 817 Achter Veldt
VN
1 2 3 4
VVV ca 1960 {A. Beellaantje) Pad ten nw van de Heiblink Genoemd naar de hier voorkomende abeel De schrijfwijze op genoemde kaart lijkt gezien de naburige namen {Alsempad, Bremweg) een vergissing
1
3 4
US 1680/1745i TK 1857/58 {Agter Veld) Duinvallei achter de zeeduinen, oorspronkelijk lopend van het Pirolavlak tot en met de Wilgenkopjes, later beperkt tot de Parnassiavallei De aanduiding achter is gegeven vanaf de landzijde Zie ook Voorveld, Spijkerboor
1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten nw van de Heiblink Genoemd naar de hier voorkomende alsem
2
@ 818 Alsempad
SN
4 @ 819 Aps en Naps nollen
VN
1 2 3
4 @ 820 Arbeiderswoning
HN
1 2
3
KPZ 1926 Duinen ten zzw van Camp Ws afgeleid van Abtsnollen, ronde duinen als eigendom van de abt (abdij) van Egmond, die in de nabijheid ook de Abtskoog bezat i het tweede lid zou dan dezelfde aanduiding kunnen zijn, ontstaan uit *den Abtsnol > *de Nabtsnol > Napsnol, en aan het eerste lid zijn toegevoegd toen men zich de naamsafleiding niet meer bewust was In 1797 is sprake van de Abtsduinen onder Schoorl {Rentenaar 1971 p 85) SK ca 1914 Aanduiding voor een tweetal Paardenweide Geen echte HN doch soortnaam
woningen
bij
de
4 @ 821 Asjesveld
VN
1 2
3 4 822 Baaknol
KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Terrein ten z van de Blijdesteinsweg, ten o van de Oude Kweekerij Ws afgeleid van PN Behoort tot de ontginningen van Staring {1865-69) i Rus 1914 p 57-58
@
VN
1 2 3
KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Ca 1 km ten zw van Groet gelegen duin Op dit ronde duin {nol), huidige hoogte 40.2 m, bevond zich een baak of baken voor de scheepvaart
4
823 Baaknolweg
@
SN
1 2 3
VVV ca 1960i SBB 1987 Westelijk van de Baaknol, om de Hargerplas heen lopend pad Genoemd naar de Baaknol, zie aldaar
4 @ 824
Bankpad
SN
1
SK ca 1914 [Aanduiding
twijf~lachtig]
SCHOORL 2
3 4
Pad even ten z van de Klimweg Blijkbaar genoemd naar een daar staande zitbank Ws is dit pad de oude aanzet tot het slag van Schoorl naar zee
2
@ 825 Barak
HN
1 2 3 4
KPZ 1926 Aanduiding van een gebouw bij de Oude Afzanderij Soortnaam, geen echt toponiem Vgl de Keeten
@ 826 Bas z'n tuintje
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinpan tussen Zonneduin en Kraaijenvelds Blink Afgeleid van PN; Jan Bas woonde op Aagtdorp en was uitvoerder van SBB Pool 1981, p 98-91 (de eigenlijke naam is Jan Bas z'n tuintje)
4 @ 827 Basweg
SN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 Verbinding tussen Torenpad en Langeweg Genoemd naar langsgelegen terrein Bas z'n tuintje
4 @ 828 Begin (Het)
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 Terrein aan het begin van de Blijdesteinsweg Genoemd naar het begin van deze weg (mogelijk is van hieruit ook de systematische bosaanplant begonnen)
4 @ 829
Belvédère
HN
1 2 3 4
TK 1910 Het 54 m hoge duin ten w van het dorp Schoorl Hier was een uitziehtspunt Zie ook ' t Torentje, Torenpad
830 Berekuil
VN/HN
1 2
SBB 1987 Duinpan in het centrum van de Schoorlse Duinen en daar gelegen uitspanning Mogelijk ontstaan in verband met de ca 1 km nw gelegen duintop De IJsbeer en/of naar analogie van de Leeuwenkuil Zie ook Leeuwenkuil
@
3 4 @ 831
Berger paadje
SN
1 2 3
SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad dat Zwarteweg met weg naar de Nok verbindt Tevens verbinding tussen de Schoorlse en de Berger duinen (SK ca 1914 vermeldt tevens Kleine ingangsweg der Rijksduinen )
4 @ 832 Bergpad (1)
SN
1 2 3 4
SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad tegen duinhelling op, parallel aan Klimweg Naam ingegeven door steile, bergachtige helling Vgl Klein Zwitserland
SN
1 2 3 4
VVV Pad Het Vgl
@ 833
Bergpad (2)
ca 1960 achter De Vier Trappen bij Catrijp pad loopt achter de tot 53 m hoge binnenduinrand Dalweg
SCHOORL 3 834 Berkenkuil
@
VN
1 2 3 4
KPZ 1926 Terrein ten o van de Heiblink Hier groeide blijkbaar een berkenbosje
@ 835
Berkenstoof
VN
1 2 3
KPZ 1926 Terrein aan zo zijde van de Baaknol Hier werden berkebamen illegaal gekapt voor gebruik als brandhout
4 @ 836
Berkenstoofweg
SN
1 2
3
4
837 Biezenputje
'VVV ca 1960 Pad in het verlengde van de Noorderweg in de richting van de Baaknol Afgeleid van VN Berkenstoof Eerder genaamd Blokkerspaadje, zie aldaar
@
VN
1 2 3 4
@ 838 Blijdensteinsweg
SN
1 2
3 4
KPZ 1926 W deel van de Groote Zinkepolder Blijkbaar laaggelegen {uitgegraven?) terrein waar biezen groeiden Vgl Biesekroft onder Bergen TK 1910; SK ca 1914; 'VVV ca 1960; SBB 1987 {spelt Blijdesteinsweg) Zuidelijke hoofdweg in de Schoorlse duinen, aanvankelijk lopend tot even voorbij de kwekerij, naderhand doorgetrokken tot voorbij het Groote Ganzenveld Blijdenstein was directeur van de Heidemij, die in 1894 met de bebossing van de Staatsduinen begon Zie ook Eerste Zeeweg
@ 839
Blink
VN
@ 839 Blinkert {s)
VN
Zie Blinkert 1 2 3 4
TK 1910 Duinterreinen ter hoogte van de Eendenblink {ev) , de Tafelnol en de Mariablink Soortnaam, die witte, onbegroeide duintop aangeeft TK 1857/58 geeft op dezelfde plaatsen het woord Blinker, en duidt daarmee tevens de Kraaijenvelds Blink en de duintop ten n van het latere pompstation aan Als De Blinkerd is de naam gebruikt voor het ca 1970 gebouwde cultureel centrum te- Catrijp Zie ook Blinkweg, Eendenblink, Frederiksblink, Fortblink, Ganzenblink, Grensblink, Hargèrplasblinken, Heiblink, Jean Bartsblink, Kraaijenvelde Blink, Mariablink, Nielsblink, Platte Blinkje, Zeeblink, Zuiderblink, Zwarte Blink
@ 840
Blinkweg
SN
1 2 3
TK 1910; SK ca 1914; 'VVV ca 1960 Pad lopend naar de Nielsblink Genoemd naar de Nielsblink
4 @ 836
Blokkerspaadje
SN
1 2 3
KPZ 1926 De huidige Berkenstoofweg Afgeleid van FN
SCHOORL 4
@ 841 Bontje (Het)
VN
4
Vgl Blokkersbosje onder Bergen
1 2 3
US 1680/1745 Vallei ter hoogte van de Frederiksblink Afgeleid van PN?
4
842 @ 843 Boschweg
SN
@ 844 Botjesnollen
VN
@
Zie Nieuwe en Oude Boschweg 1 2 3
4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinen langs de Postweg De herkomst van de naam voor deze ronde duinen (nollen) is niet duidelijk; men zou kunnen denken aan botje in de betekenis van een munt van een halve stuiver, eerder dan aan die van skeletdeel (vgl het Knekkelduintje onder Bergen) Het terrein wordt onde·rscheiden in de Noordelijke, Middelste en Zuidelijke Botjesnollen
@ 845
Bramenweg
SN
1 2 3
VVV 1937; VVV 1950 Pad vanaf de Eerste Zeeweg naar de Grensvlakte Genoemd naar de begroeiing
4 @ 846 Bremweg
SN
1 2 3 4
847 Buntgrasweg
VVV ca 1960 Pad in het bosgebied tussen Heiblink en Berekuil Genoemd naar de bremstruik, ws als onderdeel van een stukje systematische naamgeving Zie ook Buntgrasweg, Heiweg 1 Wilgenpad, Ze [e] denweg
@
SN
1 2 3 4
@ 848 Buurtweg
SN
1 2 3
VVV ca 1960 Pad in het bosgebied tussen Heiblink en Berekuil Genoemd naar het buntgras 1 ws als onderdeel van een stukje systematische naamgeving Zie ook Bremweg 1 Heiweg 1 Wilgenpad, Ze[e]denweg
KPZ 1926; VVV ca 1960 Pad tussen Klimduin en Bas z'n tuintje Blijkbaar in gebruik bij bewoners van de Schoorlse kerkbuurt
4 @ 849
Camper heideveld
VN
1 2 3 4
KPZ 1926 Terrein ten zw van Camp Bij Camp behorend stuk heide Vgl Harger heideveld
VN
1 2
US 1680/1745 (Camper Duyn); TK 1910; VVV ca 1960 a Duingebied ten w van het dorp Camp b Kustduin ca 250 m ten z van paal 26 Afgeleid van NN Camp Zie ook Kamperduin en (onder par b) Camp en Camperduin
@ 850
Camperduin
3 4 @ 851
Cnorhinusvlakte
VN
1 2
3
KPZ 1926 (met dubbele o); VVV 1937; VVV 1950 Duinterrein ten ozo van de Paardenweide Afgeleid van PN
SCHOORL 5 4 @
852
Dalweg
SN
1 2 3 4
VVV ca 1960
Pad achter De Vier Trappen bij Catrijp Het pad loopt door een dal achter de hier tot 53 m hoge binnenduinrand Vgl Bergpad
@ 853
Doodweg
SN
1 2 3
4
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad ten w van de Kweekerij Waarschijnlijk zo genoemd omdat het een doodlopend pad was; misschien lag hier ooit een zeemanskerkhof in de buurt, wat de betekenis dichter bij de traditionele doodweg zou brengen, waarlangs men ten kerkhave ging Vgl de (als naam verdwenen) Doodwegen onder Bergen en de nog bestaande Doodweg onder Castricum alsmede de Deodelaan in de Castricurner Duinen
@ 854
Douanekuil
VN
1 2 3 4
KPZ 1926 Vallei achter de zeereep ten zw van Hargen Naam ontleend aan de Zwarte Douane Zie aldaar en onder Douanepad
SN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960 Verbinding van n zijde Hargergat met zee Naam ontleend aan de Zwarte Douane, zie aldaar Verbinding loopt via Douanekuil
VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinterrein ten zzo van Schoorl Genoemd naar een drietal platte duintoppen Leijsen 1969 p 20-21 Vgl Tafelnol
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1950 Duinterrein ten ono van het Pirolavlak Ronde duinen met begroeiing van duindoorns (voor de kalkarme duinen zeldzaam!) Zie ook Duindoornrand, Duindoornweg
@ 855
Douanepad
@ 856
Drie Tafels {De)
@ 857
Duindoornnollen
4 @ 858
Duindoornrand
VN
3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Terrein op de grens met Bergen ten o van het Pirolavlak Genoemd naar de begroeiing Zie ook Duindoornnollen, Duindoornweg
1
VVV 1937; VVV 1950
2
Pad door de Duindoornnollen in de richting van het Pirolavlak Genoemd naar de begroeiing Zie ook Duindoornnollen, Duindoornrand
1 2
@ 859
Duindoornweg
SN
3 4 @ 860
Duinmaaijer
VN
1
2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop grenzend aan het Hargergat Naam afgeleid van duinmayer of duinmeier, toezichthouder op de duinen namens de eigenaar, met name inzake de konijnevangst Vgl Duynrnaijer onder Bergen
SCHOORL 6 @ 861 Duitse Weg
SN
862 Duivelsboschje
VN
Eerste gedeelte van de Schoorlse Zeeweg, aangelegd door in 1914-18 geïnterneerde Duitse soldaten; zie verder onder lemma Schoorlse Zeeweg Vgl de Duitse Weg onder Bergen
@
1 2 3 4
863 Duivelsweg
KPZ 1926; VVV ca 1960 (zonder eh); SBB 1987 (idem) Terrein ca 600 m wnw van de Nok Een verklaring als bij de Duivelshoek onder Castricum (zie aldaar) is op deze plaats niet goed denkbaar; een andere oplossing is verduiveld lastig! Zie ook Duivelsweg
@
SN
1 2 3
TK 1910i SK ca 1914i VVV ca 1960 Verbindingapad tussen Slangenweg en Waterleidingsweg De naam is ont leend aan VN het Duivelsboschje, zie aldaar
4
864 Eendenblink
@
865 Eendenplas
VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop ten nw van het Kleine Ganzenveld Naam ontleend aan de Eendenplas, zie aldaar Op TK 1910 aangeduid als Blinkert
1 2 3 4
KPZ 1926 Kleine vallei als nw uitloper van het Kleine Ganzenveld Eertijds een natte vallei, waarin eenden verbleven Ook wel aangeduid als Eendenwateri ca 1920 kon er 's winters nog worden geschaatst Vgl Eendenblink, Eendenweg
1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten nw van de Eendenblink Genoemd naar de Eendenplas/Eendenblink
@
WN/VN
866 Eendenweg
@
SN
4
867 Eenzame (De)
@
VN
1 2 3
4 868 Eerste Zeeweg
Niet op een der geraadpleegde kaarten; wel prentbriefkaarten Alleenstaande Franse zeeden bij de Eendenplas Enige volwassen boom in deze omgeving Vgl Ze[e]denweg
op
@
SN
1 2 3 4
869 Eikelpad
KPZ 1926 (gespeld 1e Zeeweg) i VVV 1937 (idem) i VVV 1950 (idem) i VVV ca 1960 (idem) Naam voor het gedeelte van de Blijdensteinsweg vanaf de Wilhelminalaan a1smede het verlengde in de richting van de Parnassiavallei Naam gegeven ter onderscheid van de Tweede Zeeweg ter plaatse van het oude slag van Schoorl naar zee zie ook Tweede Zeeweg
@
SN
1 2 3 4
VVV ca 1960 Pad ten n van de Heiblink Genoemd naar de vrucht van de veel in de duinen voorkomende eik
SCHOORL 7 870 Elzenboschje
@
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 Terrein ten o van de Paardenweide In 1926 aangegeven als open duinvallei blijkbaar elzen groeiden
waarin
4
@871
Fort (Het)
HN/VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Plek aan het einde van het Pad naar Zee of het oude slag van Schoor! Genoemd naar een 19de-eeuws militair object Op SK ca 1914 aangeduid als De Forten Zie ook Fortblink, Weg naar ' t Fort
®872
Fortblink
VN
1 2 3 4
873 Fortvlak
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop ten zo van Het Fort Genoemd naar Het Fort
@
VN
1 2 3 4
874 Fransche haventje VN
KPZ 1926; VVV ca 1960 (Fortvlakte) Duinvallei achter de zeereep ten z van Het Fort Genoemd naar Het Fort, zie aldaar Voor verandering -vlak naar -vlakte vgl Pirolavlak
@
1 2 3
4
KPZ 1926 Kleine duinvallei ten zw van Groet Tijdens de invasie van 1799 zouden Franse soldaten hier een tentenkamp hebben opgeslagen Snip 1992 p 1; Van der Zel 1992 p 3
@ 875
Frederiksblink
VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop halverwege het Groote en het Kleine Ganzenveld Afgeleid van PN zie ook Frederiksveld (volgorde van naamgeving niet duidelijk)
@ 876
Frederiksveld
VN
1 2 3 4
877 Frederiksweg
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinvallei tussen het Groote Ganzenveld en de Mariavlakte Afgele i d van PN Zie ook Frederiksblink (volgorde van naamgeving niet duidelijk)
@
SN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 Pad langs de w en z zijde van de Frederiksblink Genoemd naar Frederiksblink cq -veld
4
878 Fuyck (De)
@
VN
1 2 4
US 1680/1745 Duinvallei ten n van de IJsbeer Vermoedelijk zo genoemd wegens uitlopende vorm Vgl De Fuik onder Bergen
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 Pad ten z van de Frederiksblink Blijkbaar groeide hier veel gagel
3
@ 879
Gagelweg
SN
zijn
wzw
smal
SCHOORL 8 4
@ 880 Ganzenblink
VN
1 2
3
KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Duintop ten no van het Groote Ganzenveld Naam afgeleid van deze vallei
4 @ 881 Ganzenveld (Het)
VN
1 2
3
4 882 Ganzenveldweg
Gevers 1823 (Ganzenveld of Voorveld) i TK 1910i SK ca 1914 (Ganzen-Vlak) Duinvallei in het z gedeelte van de Schoorlse duinen Eertijds vermoedelijk een vochtige vallei waar ganzen overwinterden Zie ook Groote en Kleine Ganzenveld
@
SN
1 2 3 4
881 Ganzenvlak
VVV ca 1960 Pad in het zo van de Kleine Ganzenveld Genoemd naar deze ligging
@
Zie Ganzenveld
VN
@ 883
Gouden tientjeskuil
VN
1 2
3
4 @ 884 Grensblink
VN
1 2
3 4 @ 885 Grensblinkweg
SN
1 2 3 4
@ 886 Grensstuk
VN
1 2
3
KPZ 1926 Kleine duinvallei ten zzo van Camp Op deze plaats zou ooit een gouden tientje zijn gevonden In de volksmondmeestal aangeduid als Tientjeskuil zonder meer Snip 1992 p 4 KPZ 1926i VVV 1937i VVV ca 1960i SBB 1987 Duintop tussen het Groote Ganzenveld en de grens met Bergen Genoemd naar deze ligging Zie ook Grensvlakte, Scheiblink VVV 1937; VVV 1950 Pad aan de o zijde van de Grensblink Genoemd naar deze ligging
KPZ 1926i VVV ca 1960 (abusievelijk met één s) i SBB 1987 Terrein ten zw van de Oude Kweekerij Genoemd naar zijn ligging tegen de grens met Bergen
4 @ 887 Grensvlakte
VN
1 2
3 4
KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Ca 1 km landinwaarts gelegen duinvallei bij de grens met Bergen Genoemd naar deze ligging Zie ook Grensblink, Grensblinkweg
@ 888
Grensweg
SN
1 2
3 4
TK 1910i SK ca 1914i VVV ca 1960 Pad langs de z zijde van de Oude Kweekerij Loopt vlak langs de grens met Bergen
SCHOORL 9 @ 889
Groenveld
VN
1 2 3
4 @ 890 Groenveldslaan
SN
1 2 3 4
@ 891 Groeter Zandgat
VN
1 2
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinpan tussen het Koninginneduin en het Prinsesseduin Blijkbaar opvallend groen tussen de eertijds vrij kale en droge duinen; het no deel was tamelijk drassig, het w deel behoorde tot de eerste proefgebieden voor aanplant met Oostenrijkse den en spar (1865-69), waarvoor kalkbemesting is toegepast Rus 1914 p 57-58; Pool 1981 ~ 90-91 TK 1910; SK ca 1914; SBB 1987 Verbindinga tussen Klimweg en Hoogeweg Afgeleid van VN Groenveld
4
SBB 1987 Kleine duinvallei ten zw van Groet Blijkbaar een zanderij voor lokaal gebruik Ook genaamd Groeter Zandduin (Leijsen 1969 p 124-126) Op dezelfde plaats vonden we de naam Paardenhemel, zie aldaar
3
@ 892 Groeterrandweg
SN
1 2 3 4
VVV ca 1960 Pad langs de binnenduinrand ten z van Groet Genoemd naar.deze ligging Vgl Randweg en Verlengde Randweg
@ 893 Groeterweg
SN
1 2
VVV ca 1960; SBB 1987 Pad, dat van Groet af in zzo richting het duin in loopt Genoemd naar het dorp
3 4 @ 894 Groote Bosch
VN
1 2 3 4
@ 895 Groote Ganzenveld VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960 (gespeld als Grote Bos) Terrein ten n en nw van de Paardenweide Wellicht in oorsprong natuurlijk bos, qua omvang opvallend Vgl Kleine Boschje KPZ 1926; VVV ca 1960 (gespeld met één o) ; SBB 1987 (idem) Duinvallei in het z gedeelte van de Schoorlee Duinen Eertijds vermoedelijk een vochtige vallei waar ganzen overwinterden Zie ook Ganzenveld, Kleine Ganzenveld
@ 896
Groote Overval
VN
@ 897 Groote vak
VN
Andere naam voor De IJsbeer, zie aldaar 1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 (gespeld met één o) ; SBB 1987 (Grote Vlak) Terrein tussen de Lange Weg en de Hazenweg/Hoogeweg Verhoudingsgewijs groot te beplanten terrein, althans tot de aanleg van de Prins Bernhardlaan
4 @ 898 Groote Zinkepolder
VN
1
KPZ 1926; VVV ca 1960 (gespeld met één o); SBB 1987 (idem)
SCHOORL 10 2 3
4
Duinvallei ca 1 km ten no van Schoor! aan Zee Mogelijk heeft men pogingen gedaan deze vallei in cultuur te brengen ('in te polderen'), doch heeft men deze moeten opgeven omdat men telkens in de drassige bodem wegzonk Zie ook Kleine Zinkepolder
@ 640
Halve Galg (De)
VN
1 2 3
4
KPZ 1926i SBB 1987 Duin in de bocht van de Duinweg nabij de grens met Bergen Genoemd naar de nabij gelegen vroegere gerechtsplaats van Bergen en Schoor!, die na de uitgifte van Schoor! als gewone ambachtsheerlijkheid in 1409 en de verheffing van Bergen tot hoge heerlijkheid in 1428 zal zijn gedeeld Vgl het Halve Galgs Vlack op de grens van Castricum en Bakkurn Goettsch zj p 63 geeft een andere uitleg: 'In Aagtdorp stond de halve galg, een soort waarschuwingsbord voor dieven en stropers' i K v Lienen (pers meded) meldt dat er aan het begin van deze eeuw ter plaatse nog een eenvoudig houten kruis stond en wijst ook op de VN van een aan de overzijde gelegen perceel, De Dubbele Galg
@ 899
Hargen aan Zee
NN
@ 900 Harger heideveld
VN
Semi-officiële, doch niet op kaarten voorkomende naam voor de seizoensaccommodatie aan het einde van de Hargerstrandweg 1 2 3
4
KPZ 1926 Duinvallei ten zw van Hargen Blijkbaar een bij Hargen behorend stuk heidegrond Vgl Camper heideveld
@ 901
VN
Hargergat
1 2 3
4 @ 902 Hargerplas
WN/VN
903 Hargerplasblinken VN
VVV ca 1960 Zandafgraving ten w van Hargen Gat, ca 1526 door zandwinning voor de aanleg van de Slaperdijk onstaan en sindsdien gebruikt als 'voorhaven' voor de zandwinning die meer naar het zw plaatsvond tot 1968 Zie ook Zandmenne (rij) , Zandspoor, (Oude) Zandvaart
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinvallei ca 1 km ten zw van Hargen Oorspronkelijk natte, onder Hargen gelegen duinvallei
1
KPZ 1926 Duinmassief ten zw van de Hargerplas Onbegroeide duintoppen (blinken) bij de Hargerplas
@
2
3 4 @ 904
Hargerstrandweg
SN
1 2 3 4
@ 905 Hargerzeeweg
SN
1 2
SBB 1987 (abusievelijk Harger strand) Laatste gedeelte van de verharde weg van Hargen naar Zee Naam ontleend aan deze functie Op KPZ 1926 nog Schuitegatspad KPZ 1926; VVV ca 1-960 i SBB 1987 Eerste gedeelte van de verharde weg van Hargen naar
SCHOORL 11 3
4 906 Harriger veldt
zee Naam ontleend aan deze functie VVV ca 1960 gebruikt deze naam ook voor de Hargerstrandweg
@
VN
1 2 3
US 1680/1745 Duinvallei ter hoogte van de Hargerplas Afgeleid van NN Hargen (zie onder b)
4
907 Hartjesnol
VN
908 Hazenpad
SN
@
Niet op een der geraadpleegde kaarten; naam van een nol (rond duin) b i j Hargen, dat in 1934 evj werd afgegraven, oa voor de demping van het Rokin (zie Goettsch zj p 67 en Leij sen 1969 p 144) ; eerste deel van de naam is niet goed te duiden
@
1 2
4
KPZ 1926 (Hazenpaadje); VVV ca 1960 Pad ten no van de EendenblinK Genoemd naar de hier blijkbaar voorkomende hazen (hoewel het ook als spotnaam gebruikt kan zijn, bv wanneer stropers hierlangs aan de jachtopziener konden ontsnappen) Vgl Hazenweg
3
909 Hazenweg
SN
1 2 3 4
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad ten nw van de Paardenweide Genoemd naar de hier blijkbaar voorkomende hazen Vgl Hazenpad
910 Heiblink
VN
1 2
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop ten wnw van Schoorl, in het verlengde van Nielsblink en Kraaijenvelds Blink gelegen Blijkbaar een witte duintop die later met hei begroeid is geraakt
@
@
3 4
®911 Heideweg
SN
1
2 3 4 @ 912 Heiweg
SN
1
2 3 4
®913 Helmweg
SN
1
2 3 4
914 Hoekweg
VVV ca 1960 Pad langs o zijde van Bas z'n tuintje Genoemd naar de begroeiing /
VVV ca 1960 Pad in het bosgebied tussen Heiblink en Berekuil Genoemd naar de hier voorkomende heide, ws als onderdeel van een systematische naamgeving Zie ook Bremweg, Buntgrasweg, Wilgenpad, Ze[e]denweg VVV 1937; VVV 1950; VVV ca 1960 Verbinding tussen de Basweg en de Mosweg Genoemd naar de begroeiing
@
SN
1 2 3 .4
SK ca 1914; VVV ca 1960 Verlengde van Onderweg naar Langeweg De weg snijdt een hoek van de Niels Blink af
SCHOORL 12 @ 915
Hoge Nolweg
SN
1 2
3 4 916 Hooge Rand
VVV ca 1960; SBB 1987 Pad dat van Groet in wzw richting het duin in loopt (VVV ca 1960 geeft naam aan andere zijde Schoolduinen) Weg langs de Hoge Nol Zie ook Hoogenol
@
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 (gespeld met één o); SBB 1987 (idem) Duin langs de Korte Smalle Weg en de Langeweg Genoemd naar de steile helling
4 @ 917 Hoogenol
@ 918 Hoogeweg
3 4
TK 1950 Duin achter Groet Relatief hoog, rond binnenduin (nol) Zie ook Hoge Nolweg
SN
1 2 3 4
TK 1910; SK ca 1914; VVV 1950 (één o) Pad ten o van de Paardenweide Naam ingegeven door de relatief hoge ligging Zie ook Verlengde Hoogeweg
SN
1 2
WK 1934 Pad in het verlengde van de Wilhelminalaan, later het n deel daarvan Blijkbaar als noodpad aangelegd
VN
1 2
@ 919
Hulppad
3 4 @ 896
IJsbeer (De)
VN
1 2 3
4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop ten w van het Kleine Ganzenveld ws een opvallend witte (' ijsbeer- kleurige' ) blinkerd Op KPZ 1926 ook genoemd Groote Overval, wellicht vanwege een steile helling Zie ook Berekuil, Kleine Overval
@ 920
Jachtweg
SN
1 2
3 4
VVV ca 1960; SBB 1987 Pad langs de n zijde van de Heiblink Wellicht een oud jagerspad /
@ 826
Jan Bas z'n tuintje
Meer officiële naam voor Bas z'n tuintje; zie aldaar
VN
@ 921
Jean Bart
VN
1 2 3 4
922 Jean Bartsblink
KPZ 1926; VVV ca 1960 zeeduin even ten n van Hargen aan Zee Afgeleid van de naam van een op 9 feb 1889 bij paal 27 gestrand schip SBB 1987 plaatst naam ter hoogte van de Jean Bartsblink; zie aldaar
@
VN
1 2 3 4
KPZ 1926; SBB 1987 (Jean Bart) Duintop ten nnw van Hargen aan Zee Naam afgeleid van of gegeven in combinatie met de VN Jean Bart SBB 1987 geeft onjuiste plaats aan
SCHOORL 13 @ 923
Jodenkerkhof
VN
1 2 3 4
KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Terrein aan de duinvoet even ten nw van het centrum van Schoorl Hier lag in het begin van de 17de eeuw de eerste officiële Joodse begraafplaats van Nederland Goettsch zj, p 72-73
@ 924
Julianalaan
SN
1 2 3 4
925 Juttersweg
SK ca 1914 (Prinses Julianalaan) i KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Verbindingsweg tussen Blijdesteinsweg en Langeweg Genoemd naar Prinses Juliana, geboren in 1909 Vgl Wilhelminalaan
@
SN
1 VVV ca 1960 2 Pad lopend van de Hargerplas in zw richting 3 · Genoemd naar de strandjutters 4
926 Kamperduin
@
HN
1 2 3
4 927 Kattengat
TK 1910 Herberg ter hoogte van paal 26 Genoemd naar het Camperduin Leijsen 1969 p 151 geeft Koffiehuis Camperduin aan Zee (1904)
@
VN
1 2
3 4
KPZ 1926 i VVV ca 1960 Kleine duinvallei blink Aanduiding voor een Rentenaar 1990 p 27
(Kattegat) i SBB ca 1960 (idem) aan de nw zij de van de Eendennauwe doorgang ev
@ 928
Keet en
HN/VN
1 2 3
SK ca 1914; KPZ 1926 (De Keeten) i VVV 1950 (idem) i VVV ca 1960 (De Keten) Aanduiding van bebouwing tennnovan de Paardenweide Aanvankelijk geen echte HN, doch soortnaam; later geworden tot plaatsaanduiding of VN
4
929 Keetweg
@
SN
1 2 3 4
930 Keuken
TK 1910i SK ca 1914; VVV ca 1960 ~ad o lopend langs de Paardenweide naar enkele werkketen SK ca 1914 vermeldt hier Keeten Zie ook Verlengde Keetweg
@
VN
1 2 3 4
KPZ 1926 Terrein ca 1 km ten zw van Catrijp Mogelijk verband met koekepanvormige duinvallei Zie ook Keukenpad, Keukenweg
@ 931
Keukenpad
SN
1 2 3 4
VVV ca 1960 Pad ten no van de Eendenblink Afgeleid van VN Vgl Keukenweg
932 Keukenweg
SN
1 2 3 4
VVV ca 1960 Pad ten o van de Eendenblink Afgeleid van VN Vgl Keukenpad
@
SCHOORL 14 933 Kiefte veldt (Het)
@
934 Kippenboschje
VN
1 2 3 4
US 1680/1745 Vallei tussen Ganzen- en Nielsblink, als na uitloper van het Groote Ganzenveld Genoemd naar de daar verblijvende kieviten Vgl Groot Kieften vlack (Heemskerk)
1 2 3
KPZ 1926i VVV 1937i VVV 1950 (gespeld zonder eh) Terrein bij Hoogeweg/Groenveldslaan Ws een plek waar kippen werden gehouden
@
VN
4
935 Klein Zwitserland VN
@
1 2 3 4
936 Kleine boschje
KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Duin ten zzw van het dorp Schoor! Het achtergelegen duin is het hoogste van Schoor! (54 m) i de naam zal zijn gegeven als gevolg van de Zwitserland mode in de late 19de eeuw Ook een pension ter plaatse draagt deze naam, echter pas na 1930 i daarvoor heette het Dennenlust (Leij sen 1969 p 25-26)
@
VN
1 2 3
KPZ 1926 i VVV 1937 (Klein Boschje); VVV ca 1960 (zonder eh) i PWN 1987 Kleine duinpan aan z zijde Langeweg Waarschijnlijk zo genoemd ter onderscheiding van het Groote Bosch, zie aldaar
4
937 Kleine Ganzenveld VN
@
1 2 3 4
938 Kleine Kweekerij
KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Duinvallei in het hart van de Schoorlse Duinen Eertijds vermoedelijk een vochtige vallei waar ganzen overwinterden Zie ook Ganzenveld en Groote Ganzenveld
@
VN
1 2 3
KPZ 1926 Perceel in het o van het Kleine Ganzenveld Tussen 1912 en 1923 in gebruik als kwekerij; met zijn oppervlak van ca 7500 m 2 blijkbaar kleiner dan die bij de Blijdensteinsweg
4
939 Kleine Overval (De)
@
VN
1 ' KPZ 1926 2 Duintop ten nnw van de Mariavlakte 3 Naam in samenhang met De Groote Overval of IJsbeer, betekenis onduidelijk; misschien is er verbandmet een steile helling 4
940 Kleine wegje
@
SN
1 2 3
SK ca 1914i VVV ca 1960 Pad tussen de Staringaweg en de Koninginneweg Het pad was blijkbaar smaller dan de meeste andere paden ter plaatse
4
941 Kleine Zinkepolder @
VN
1 2 3
KPZ 1926i VVV ca 1960; SBB 1987 Kleine duinvallei ca 500 m ten nw van de Groote zinkepolder (VVV ca 1960 geeft naam teveel naar nw weer) Wellicht heeft men pogingen gedaan om deze vallei
SCHOORL 15
4 942 Klimduin
VN
943 Klimweg
VN
in cultuur te brengen (' in te polderen' ) , maar heeft men deze moeten opgeven omdat men telkens in de drassige bodem wegzonk Zie ook Groote Zinkepolder
@
Andere naam voor Speelduin 1 zie aldaar
@
1 2 3 4
944 Kolk (De)
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Weg vanaf de Duinweg westwaarts voerend en aansluitend op het oude slag van Schoorl naar zee Het pad loopt steil tegen de helling van het hoogste duin (54 m) op Vgl Steile wegje
@
VN
1 2 3 4
945 Konijnengat
KPZ 1926; VVV ca 1960 Duinterrein n van het Koninginneduin Mogelijk oorsprong van een duinbeek
@
VN
1 2 3
KPZ 1926 Terrein aan o zijde van het Uilenduin Genoemd naar konijn(vangst) ter plaatse; mogelijk ook kleine zanderij
4
946 Konijnenpad
@
SN
1 2 3
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1950 Afstekertja van Basweg/Langeweg naar Mosweg Wellicht een wildspoor
4
947 Koninginneduin
@
VN
1 2 3 4
948 Koninginneweg
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Ca 1 km ten z van Schoorl gelegen duin Genoemd naar koningin Emma en/of Wilhelmina Vgl Koninginneweg 1 Prinsessenduin
@
SN
1 2 3 4
949 Korte Smalle weg
SK ca 1914; VVV ca 1960; SBB 1987 Pad tussen de Klimweg en de Randweg Ws afgeleid van het Koninginneduin /
@
SN
1 2 3
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Verbinding tussen de Keeten en de Lange Weg/Mosweg Genoemd naar de vorm van het pad; het element 'kort 1 zal mede zijn gegeven ter onderscheid van de Smalle Weg, zie aldaar
4
950 Kraaijenvelds Blink @
VN
1 2 3
TK 1910; KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 (gespeld met y) Duinmassief ca 1.5 km ten w van het dorp Schoorl Witte 1 onbegroeide duintop bij een veld waar kraaien vertoefden cq werden bejaagd; mogelijk afgeleid van FN
4 951 Kweekerij
Ook aangeduid met de naam Kraaievaart
@
VN
Zie Oude Kweekerij
SCHOORL 16 @ 952
Langeweg
SN
1 2 3 4
TK 1910; SK ca 1914; KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Onderdeel van het pad, dat van de dorpskern van Schoorl naar zee loopt alsmede een verlenging daarvan in zo richting Naam ingegeven door de lengte van het pad Deze verbinding (slag) staat al op US 1680/1745 aangegeven, doch zonder naam Zie ook Tweede Zeeweg
@ 953
Leeuwenkuil
VN
1 2 3 4
VVV ca 1960; SBB 1987 Duinvallei ten n van de Mariavlakte Mogelijk verwijzing naar de Bijbelse Leeuwenkuil; het zou dan een aanduiding zijn voor een plek waar het niet zo aangenaam toeven was De naam moet in elk geval in samenhang met de Berekuil worden gezien KPZ 1926 geeft hier duintop De Kleine Overval, vgl de naam De Gr0ote Ove_rval voor De IJsbeer
@ 954
Linksche Rand
VN
1 2 3 4
955 Lovinkslaan
KPZ 1926 Duinrand bij de zanderij onder Bregtdorp Situering binnenduinrand gezien vanuit Schoorl
@
SN
1 2
3
TK 1910; SK ca 1914; KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Verbindingweg tussen de kwekerij en de woningen bij de Paardenweide Lovink was directeur-generaal van Landbouw en directeur van de Heidemij ; in beide functies is hij nauw betrokken geweest bij de bebossing van de Staatsduinen vanaf 1894
4 @ 956 Mariablink
VN
1 2 3 4
@ 957 Mariavlakte
VN
1 KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 2 DUinvallei ten n van het Frederiksveld 3 ' Zou genoemd zijn naar Maria Catharina, dochter van burgemeester J Peeck (1817-1840) 4 Zie ook Mariablink en Mariaweg
@ 958 Mariaweg ( 1)
SN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1950 Weg tussen Mariablink en Mariavlakte Naam ontleend aan beide Maria- toponiemen Zie ook het volgend lemma
@ 959 Mariaweg (2)
SN
1 2
4
SBB 1987 Weg ter plaatse van het oude slag van Schoorl naar zee Naam ontleend aan de Mariablink en/ of de Mariavlakte; een eerdere naam is Tweede Zeeweg, zie aldaar Zie ook het vorig lemma
1
VVV ca 1960; SBB 1987
3
@ 960 Meeuwenrand
SN
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop ten no van de Mariavlakte Afgeleid van PN (zie volgend lemma) Deel van een complex van drie namen, waarvan de ontstaansvolgorde niet bekend is; zie ook Mariavlakte en Mariaweg en tevens onder Blinkert(s)
SCHOORL 17 2 3
4 @ 961 Meeuwennol
VN
Pad even ten noorden van de Heiblink Blijkbaar genoemd naar een hier aanwezige meeuwenkolonie Vgl Meeuwennol, Meeuwenweg
4
KPZ 1926; VVV ca 1960 Duinterrein tussen de Groote en de Kleine Zinkepolder Ws genoemd naar meeuwenkolonie ter plaatse Vgl Meeuwenrand, Meeuwenweg
1 2 3
@ 962 Meeuwenweg
SN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1950 Pad over de Mariablink Ws genoemd naar meeuwenkolonie ter plaatse Vgl Meeuwenrand, Meeuwennol
@ 963 Middenweg
SN
1
KPZ 1926 Pad dat vanaf de Waterboschvlakte midden op de Frederiksblink aanloopt Naam ingegeven door dit verloop
2
3 4
@ 844 Middelste Botjesnollen @ 964 Mooie Stuk (Het)
Zie Botjesnollen
VN
VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1950 Terrein tussen Lovinkslaan en Spijkerboor Blijkbaar een plek waar de aanplant goed gedijde Vgl Slechte Stuk
1
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Verbindingsweg Klimweg - Langeweg Genoemd naar de begroeiing
@ 965
Mosweg
SN
2 3 4 @ 966 Muizenweg
SN
1
2
3
VVV ca 1960; SBB 1987 Pad, dat zich vanaf het Kattengat in o en zo richting naar de Schoorlse Zeeweg slingert Naam ws gegeven met een knipoog naar die van het ~)at tengat
4 @ 967 Munnikennol
VN
1 2
3 4
@ 968 Munnikenweg
KPZ 1926 Duin bij De Oorsprong Mogelijk een herinnering aan grondbezit ter plaatse van de Abdij van Egmond; Pool 1981 p 85.-86 geeft PN Vgl de Munnikenweg bij Hargen, die naar de Abtskoog leidde; zie Zeiler 1993 p 219-220
SN
1 2 3 4
KPZ 1926 Eerste deel van de Schoorlse Zeeweg Zie vorig lemma Zie ook Schoorlse Zeeweg
SN
1 2
KPZ 1926; VVV ca 1960 Pad in het verlengde van de Julianalaan en Wilhelminalaan
@ 969
Natteweg
Blinkweg
tussen
SCHOORL 18 3 4
Het loopt door een eertijds vochtige duinvallei nabij de Waterhoentjesplas De naam is in Kennemerland vrij gewoon (Bergen, Wimmenum, Heemskerk)
@ 970
Ni elsblink
VN
1 2 3
TK 1910; KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinmassief aan de o zij de van het Groote Ganzenveld Oorspronkelijk niet begroeid duin of blinkerd, gecombineerd met PN
4 @ 842 Nieuwe Boschweg
SN
1 2 3
SK ca 1914; VVV ca 1960 (gespeld zonder eh} Pad ten zw van de Paardenweide Blijkbaar een jongere verbinding dan de Boschweg; zie aldaar
Oude
4
971 Nieuwe Schuitengat
@
VN
1 2 3 4
972 Nieuwe Weg
KPZ 1926 Duinvallei ten zo van het Oude Schuitengat Blijkbaar lag hier ooit een slufter, die diende als berg- of schuilplaats voor schepen Rentenaar 1977 p 371 Zie ook Oude Schuitengat, Tjalkshoek, Schuitengatsnol
@
SN
1 2
3
VVV ca 1960 (Nieuweweg) ; SBB 1987 Verharde weg, lopende langs de w zij de van de bebossing vanaf Hargen tot nabij de Berekuil De weg is vrij recent
4 @ 973 Nok
VN
1 2
3 4
TK 1910 48 m hoge duintop in het uiterste zo van de Schoorlse duinen Naam gegeven naar analogie van de nok van een dak SBB 1987 vermeldt abusievelijk Schoorlse Nol; tussen 1915 en 1935 komt de naam Schoorlse Nok in zwang
@ 974
Nokweg
SN
1
2 3
SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad naar de top van de Nok Nyam afgeleid van het betreffende duin
4 @ 975 Nollen (De}
VN
1
2 3 4 @ 844 Noordelijke Botjesnollen
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinterrein ten zw van de Paardenweide Dit waren blijkbaar opvallend ronde duintjes
Zie Botjesnollen
VN
@ 976
Onderweg
SN
1 2 3
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad ten nw van de Paardenweide Naam ingegeven door de loop langs de voet van de Nielsblink
4 @ 977 Ontginning (De)
VN
Bij Rus 1914 p 52-56 het tot dan toe beboste gedeelte
SCHOORL 19 van de Staatsduinen @ 978 Oorsprong
VN
@ 979 Oostweg
SN
Zie onder b 1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten n van de Heiblink De naam is duidelijk, alleen niet ten opzichte waarvan
4 @ 980 Oriënteertafel
VN
1 2 3
4
981 Oude Afzanderij
KPZ 1926; WK 1934 Object op hoogste duintop bij Schoorl Geen zuivere VN, meer objectnaam Zie ook Zonneduin
@
VN
1 2 3
KPZ 1926 Zanderij onder Bregtdorp Voormalige zanderij
4
843 Oude Boschweg @
SN
1 2 3
4 951 Oude Kweekerij
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 (gespeld zonder eh) Pad ten nw van de Paardenweide De naam Boschweg zal afgeleid z~Jn van het daar gelegen Groote Bosch, de eerste bosaanplant of wellicht nog een restje natuurbos; Oude toegevoegd na aanleg van de Nieuwe Boschweg Zie ook Groote Bosch, Nieuwe Boschweg
@
VN
1 2 3
TK 1910 (Kweekerij); SK ca 1914 (idem); KPZ 1926; VVV ca 1960 (Oude Kwekerij); SBB 1987 (idem) Ca 1 km ten wnw van het pompstation gelegen terrein Van soortnaam (boomkwekerij van SBB) tot veldnaam geworden
4
982 Oude Schuitengat @
VN
983 Oude Swarte veldt VN (Het)
1 2
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Kleine duinvallei ter hoogte van de strandafgang ~n Hargen aan Zee 3 / Blijkbaar lag hier ooit een slufter, die diende als schuil- of bergplaats voor schepen 4 Rentenaar 1977 p 371; zie ook Nieuwe Schuitengat, Schuitengatsnol en Tjalkshoek
@
1 2 3 4
984 Oude Weide (De)
US 1680/1745 Duinvallei ca 1.5 km ten zw van Groet Mogelijk genoemd naar de vrijgestoven zwarte veenbanken ter plaatse Vgl het op Beeldsnijder 1575 vermelde Suarte velt; zie ook Zwarte Veld
@
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1960 Terrein in het nw van het Groote Ganzenveld Herinnering aan vroeger agrarisch gebruik
4
985 Paardenhemel
@
VN
1
KPZ 1926
SCHOORL 20 2 3
4
Terrein ten zw van Groet Begraafplaats van paarden, vlg locale traditie na de invasie van 1799; een andere overlevering wil, dat hier paarden werden begraven die tijdens het werk in de zandmennerij van het Hargergat waren bezweken Snip 1992 p 1; Van der Zel 1992 p 3
@ 986
Paardenweide
VN
1 2 3
SK ca 1914; KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Open terrein aan de Lovinkslaan Waarschijnlijk stonden hier paarden die in de bosbouw werden gebruikt
4
987 Pad naar Zee
@
Zie Tweede Zeeweg
SN
@ 988
Pad van 29
989 Pad van Steven Schelde
SN
4
KPZ 1926 ( ... of Rozendaalspad) Andere benaming voor het Razendaaispad Het pad kwam ca 400 m ten n van paal 29 op het strand uit Zie ook Rozendaalspad
1 2 3
KPZ 1926 (Pad naar SS); VVV ca 1960 Pad ten o van de Baaknol Afgeleid van PN
1 2 3
@
SN
4 @ 990
Parnassiavallei
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinvallei achter de zeereep ten na van paal 31 Genoemd naar de hier (vroeger) voorkomende parnassia
4
991 Patrijzenduin
@
VN
1 2 3
TK 1910; VVV ca 1960; SBB 1987 Duingebied ten nw van de Nok Genoemd naar de hier voorkomende patrijzen
4
992 Patrijzenduinweg
@
SN
1 VVV ca 1960 2 Pad lopend door het Patrijzenduin 3 / Naam afgeleid van deze locatie 4
993 Pirolavallei
@
VN
1 2 3 4
SBB 1987 Duinvallei ten n van de Hargerzeeweg Genoemd naar de hier groeiende pirola Vgl Pirolavlakte
VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960 (Pirolavlakte) ; SBB 1987 (idem) Duinvallei achter de zeereep op de grens met Bergen Genoemd naar de hier groeiende pirola In de volksmond nog altijd bekend als Pirolavlak; vgl Pirolavallei
SN
1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten o van de Eendenblink Ws een herinnering aan het hier beoefende plaggesteken
@ 994
Pirolavlak
@ 995
Plaggenweg
SCHOORL 21 4
996 Platte Blinkje
@
VN
1 2 3
4
997 Populierenweg
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop aan no zijde van het Frederiksveld Oorspronkelijk een onbegroeide en blijkbaar opvallend platte duintop Vgl Tafelnol
@
SN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 Pad aan de o zijde van de Mariablink Genoemd naar de begroeiing
4
998 Prins Bernhardlaan
@
SN
1 2 3
VVV ca 1960; SBB 1987 Pad door het Groote Vak, lopende in het verlengde van de Oude Boschweg Genoemd naar Bernhard van Lippe Biesterveld, die in 1937 met prinses Juliana trouwde
4 924 Prinses Julianalaan
@
999 Prinsesseduin
SN
Zie Julianalaan
@
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duin aan w zijde van het Groenveld Waarschijnlijk zo genoemd naar analogie van het aan de andere zij de van het Groenveld gelegen Koninginneduin, zie aldaar
4 1000 Punt (De)
@
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 Duinterrein in z van het Groote Vak Oorspronkelijk een puntvormig, open valleitje
4
1001 Randduin
@
VN
1 2 3
4
1002 Randweg
KPZ 1926 Binnenduinrand ten zo van Klein Zwitserland Geeft situering weer ~1 Linksche Rand, De Tweede Rand
@
SN
1
4
SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad aan de o zijde van het duin, min of meer evenwijdig aan de Postweg Naam ingegeven door de ligging tussen de binnenduinrand en De Tweede Rand, zie aldaar Zie ook Verlengde Randweg
1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten w van Catrijp Naam ingegeven door het korte, rechte verloop
2
3
1003 Rechteweg
@
SN
4
1004 Reigersbosch
@
VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960 (gespeld zonder eh) ; SBB 1987 (idem) Terrein in het o deel van het Groote Ganzenveld Hier broed(d)en reigers Vgl het Reigerbosch onder Bergen
SCHOORL 22 @ 1005
Rietplas
VN
1 2 3
KPZ 1926 Meertje ten w van het Waterboschje Meertje waarin riet groeide
4 @ 1006
Rijksduinen
VN
1 2 3 4
SK ca 1914 De Schoorlse duinen Genoemd naar het Rijk als eigenaar Zie ook Staatsduinen
1007 Ronde Boschje (Het)
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1950 Terrein ten n van de Hoogeweg Blijkbaar was dit bosje tussen twee open terreinen, het Kippenboschje en De Punt, opvallend rond van vorm
@
4 @ 1008
Rondeweg
SN
1 2 3
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad ten w van de Nok Zo genoemd wegens het ronde verloop
4
1009 Rozenweg
@
SN
1 2
3
4
988 Rozendaalspad
KPZ 1926; VVV ca 1960 Pad lopend tussen de Julianalaan en de Wilhelminalaan In dit deel van de vallei groeiden voor de bebossing blijkbaar opvallend veel rozen; welke soort, is niet duidelijk, het kan behalve om 'echte' rozen ook om wilgeraasjes gaan Vgl Rozenduin onder Bergen en Bloemberg onder Heemskerk
@
SN
1 2 3
KPZ 1926 Thans verdwenen pad in het verlengde van de paden die bij de Berkenstoof samen kwamen Mogelijk afgeleid van FN of naam van een gestrand schip (en dan indirect van NN) ; een verwij zing naar een met rozen begroeide duinvallei is gezien de vorm daal ipv dal minder ws
4
@ 1010
Ruigeweg
/
SN
1 - TK 1910; VVV ca 1960 2 Pad tussen Onderweg en Oude Boschweg 3 Liep blijkbaar door ruige begroeiing 4
@ 1011
Scheiblink
VN
1 2 3 4
KPZ 1926ï VVV ca 1960 Duin ten nw van het pompstation Het duin ligt op de schei (grens) met Bergen Oudere vermeldingen zijn 1732 (Scheijdblenk; Speelwagen 1951 p 309) en 1828 (Scheiblink; Van Steijn, Duinbebossing)
1012 Schip (Het)
VN
1 2 3
KPZ 1926 Terrein ten w van het begin van de Schoorlse Zeeweg Mogelijk duin dat qua vorm wat aan een schip deed denken
@
4
SCHOORL 23 1013 Schippad
@
SN
1 2 3
VVV ca 1960; SBB 1987 Pad van het Jodenkerkhof naar de Heiblink Afgeleid van VN Het Schip, zie aldaar
4
1014 Schoolduinen
@
VN
1 2 3
KPZ 1926 Duinmassief direct ten w van Groet Mogelijk speelterrein voor de Groeter schooljeugd
4
1015 Schoorl aan Zee
@
1006 Schoorlsche Duinen
Semi-officiële, doch niet op kaarten voorkomende aanduiding van de seizoensaccommodatie aan het einde van de Schoorlse Zeeweg Vgl VVV ca 1960, waarop de plek als Strand Schoorl staat aangeduid
NN
@
VN
1 2 3 4
973 Schoorlsche Nok
VN
1016 Schoorlse Zeeweg
SN
Merula 1605 (Schoe[r]ler Duyn[en]; Blaeu 1660 (De Scharel Duynen) ; TK ca 1985 Het duingebied onder Schoorl Naam afgeleid van deze ligging Zie ook Rijksduinen, Staatsduinen
@
Zo KPZ 1926; VVV ca 1960 onder Nok
(zonder eh); zie verder
@
1
2 3 4
1017 Schuinweg
VVV ca 1960; SBB 1987 Verharde weg van Schoorl naar zee In fasen aangelegde wegverbinding, waarvan het laatste gedeelte omstreeks 1950 gereedkwam Vgl Eerste, Tweede Zeeweg en Hargerzeeweg Het eerste gedeelte werd ook Munnikenweg genoemd (mogelijk naar PN) of Duitse Weg (Duitse krijgsgevangenen tijdens WO I hadden aan de aanleg gewerkt; de naam heeft dus een andere herkomst dan de Duitse Weg bij Bergen)
@
SN
1
2 3 4
1018 Schuitengatsnol
VVV ca 1960 Afstekertje van de Julianalaan naar de Blijdensteinsweg Zo genoemd door het schuine verloop /
@
VN
1
2
3
KPZ 1926 Duin tussen de beide Schuitengaten Nol, rond duin, tussen het Oude en Nieuwe Schuitengat
4
1019 Schuitengateweg
@
SN
1 2 3
KPZ 1926 Pad op plaats van de Harger Strandweg Genoemd naar het Oude en Nieuwe Schuitengat, zie aldaar
4
1020 Schuthok (Het)
@
VN
1 2 3 4
KPZ 1926 Terrein op ca 1 km ten z van Groet Plaats waar loslopend vee tegen betaling (van een boete) werd opgesloten Vgl Schut Hoek onder Egmond
SCHOORL 24 1021 Schuthokweg
@
SN
1 2 3
4 1022 Seinpaal
VVV ca 1960; SBB 1987 Pad tussen Groeterweg en Nieuwe Weg Naam afgeleid van Het Schuthok SBB 1987 spelt abusievelijk Schuthakweg
@
VN
1 2 3
4 1023 Slangenweg
TK 1910; KPZ 1926 Object dat op het Camperduin stond tussen 1889 en 1940 Soortnaam, eigenlijk geen VN Duinstreek 2 mei 1989 (met foto); fiche PJMI vermeldt naam Seinpostduin in krantebericht uit 1969
@
SN
1 2 3
4
1024 Slechte Stuk
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960; SBB 1987 Pad tussen Blijdensteinsweg en Groenveldslaan Waarschijnlijk zo genoemd wegens het slingerend verloop Vgl Slangelaantje onder Bergen
@
VN
1 2 3 4
1025 Sleeppad
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Terrein direct n van het pompstation Blijkbaar zo genoemd omdat er weinig wilde groeien Vgl Mooie Stuk
@
SN
1 2 3 4
1026 Sleepweg
VVV ca 1960 Pad aan zo voet van de Frederiksblink Ws werd hier hout (of jachtbuit?) langs gesleept Vgl Sleepweg
@
SN
1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten w van Catrijp Zie vorig lemma
4
1027 Smalleweg
@
SN
1 2 3 4
1028 Snippenweg
@
SN
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad over de Nok Blijkbaar was dit pad smaller dan de andere duinpaden
1 KFZ 1926; VVV ca 1960 2 ' Pad ten w van de Frederiksblink 3 Genoemd naar de vogelsoort snip of naar FN Snip 4
1029 Soldatenkuil
@
VN
1 2 3
KPZ 1926 Kleine vallei ten zw van Camp Mogelijk een herinnering aan de invasie van 1799
4
942 Speelduin
@
VN
1 2 3 4
WK 1934 Duinhelling even ten nw van Schoorl Gebruikt om te spelen (niet alleen door kinderen) Ook genoemd Klimduin, ' t Witte Duin en Hoogeduin (Leijsen 1969 p 38; 1903) Vgl Speelduin (Bergen, Castricum)
SCHOORL 25 @ 1030
Spijkerboor
VN
1
4
TK 1864 (Achterveld of Spijkerboor); KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinterrein zw van de Nielsblink Komt als WN, SN en NN elders innen w van Nederland voor; er is meestal een relatie aanwijsbaar met de op het stuk gereedschap lijkende vorm; in het terrein zou nog de rest van een sloot aanwezig zijn die met deze naam in verband zou kunnen staan; het behoort tot de ontginningen van Staring uit de jaren 1865-69; relatie met oudere VN Spycker veldt (zie aldaar) minder ws Rus 1914 p 57-58; Beekman 1930 p 159
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinterrein tussen de Slangenweg en de Tusschenweg Genoemd een in 1896-97 opgetreden sprinkhanenplaag Hilgen en Slings 1981 p 35
1
US 1680/1745 Duinvallei ongeveer ter plaatse van het Ganzenveld Van spijker in betekenis graanschuur?
2 3
@ 1031
Sprinkhanenvlakte VN
@ 1032
Spycker veldt
VN
2 3
Kleine
4
1033 Staats-Bosschen
@
VN
1 2 3 4
WK 1934 Aanduiding van de bossen onder SBB Naam ontleend aan de Staat als eigenaar/beheerder Zie ook Staatsduinen
VN
1 2 3 4
VVV 1937; VVV 1950 De Schoorlse duinen Genoemd naar de Staat als eigenaar Zie ook Rijksduinen
SN
1 2 3
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960; SBB 1987 Pad tussen de Groenveldlaan en de Randweg Vernoemd naar de geoloog en landbouwkundige W C H Staring, die hier in de jaren 1865-69 proefontginningen uitvoerde ,ie ook Asjesveld, Groenveld en Spijkerboor
@ 1006
Staatsduinen
@ 1034
Staringsweg
4 @ 1035
Steile wegje
SN
1 2 3
4
SK ca 1914 Pad ca 700 m ten z van de Klimweg Genoemd naar de steile helling van de binnenduinrand, waarlangs het pad omhoog loopt Ws hetzelfde als het Stillepad, zie aldaar
@ 1036
Sternvlak
VN
1 2 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Kleine duinvallei aan zw zijde van de Eendenblink Genoemd naar hier verblijvende (broedende) sterns VVV ca 1960 geeft de naam teveel naar het zw aan
1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten o van de Eendenblink Ws geïnspireerd door de VN Sternvlak
3
1037 Sternweg
@
SN
4 @
1038
SCHOORL 26 Steynweg {dr van) SN
1 2 3
VVV 1950; VVV ca 1960; SBB 1987 Westelijke verbindingsweg van de Blijdesteinsweg met de zeeweg Vernoemd naar de bosbouwkundige J A van Steyn
4
1039 Stille Strand
@
VN
1 2 3
VVV ca 1960 Strand te Hargen aan Zee Op het zgn stille strand was het vrij zonnen en baden
4
1040 Stillepad
@
SN
1 2 3 4
1041 Strand Camperduin NN
KPZ 1926; VVV ca 1960 Pad ca 700 m ten z van de Klimweg Is stille een verbastering van steile? Zie ook Steile wegje
@
1 2
3 4
VVV ca 1960 Aanduiding van het strand ten zw van het dorp Camperduin Genoemd naar deze ligging Geen zuiver toponiem, meer soortnaam, die echter nooit heeft geleid tot een begrip Camperduin aan Zee
1015 Strand Schoorl
NN
Zie Schoorl aan Zee
1042 Suarte velt
VN
Benaming van een vallei achter de zeereep in de Schoorlse Duinen op de kaart van JJ Beeldsnijder uit 1575; zie verder onder Oude Swarte Veldt
@ 1043 Tafelnol
VN
@
@
1 2 3
4 4 @ 1044 Tafelvlakte
VN
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duin ten na van Schoorl aan Zee Oorspronkelijk blijkbaar rond, later afgeplat duin; top nu 28.5 m TK 1950 geeft abusievelijk Tafelnok Vgl De Drie Tafels en ' t Platte Blinkje
1 2
KPZ 1926 {Tafelvlak); VVV ca 1960; SBB 1987 Duinvallei achter de zeereep bij Schoorl aan Zee 3 ~am waarschijnlijk afgeleid van de nabijgelegen ' Tafelnol, hoewel ook het omgekeerde het geval kan zijn 4
883 Tientjeskuil
VN
@ 1045 Tjalkshoek
VN
@
Andere (verkorte) benaming voor de Gouden Tientjeskuil, zie aldaar 1 2 4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinvallei ten zo van Hargen aan Zee Mogelijk oude slufter, waar men met tjalken in kon zeilen Vgl Nieuwe en Oude Schuitengat
1 2 3 4
WK 1934; VVV ca 1960; SBB 1987 Pad lopend over de hoogste duintop bij Schoorl Genoemd naar de uitzichttoren ter plaatse Zie ook ' t Torentje
3
@ 1046 Torenpad
SN
SCHOORL 27 @ 829 Torentje (' t)
HN/VN
1 4
WK 1934 (Het Torentje); SBB 1987 Duinterrein bij Schoorls hoogste top Genoemd naar de uitzichttoren ter plaatse Zie ook Torenpad
2 3 @ 1047 Trechter
VN
1 2 3 4
KPZ 1926 Kleine duinvallei ten o van Tafelnol Genoemd naar de vorm Vgl De Fuik, Spijkerboor
1048 Tuinen
VN
1 2 3
WK 1934 Terrein tussen Julianalaan en Wilhelminalaan Blijkbaar in gebruik als kwekerij
@
4
1049 Tuinpad @
SN
1 2 3
VVV ca 1960 Pad aan no zijde van de Heiblink Ws herinnering aan de vroegere omheining van de Heiblink
4
1050 Tusschenstuk @
VN
1 2 3 4
@ 1051 Tusschenweg
SN
1 2 3
KPZ 1926; SBB 1987 (gespeld zonder eh) Duinterrein tussen de Blijdesteinsweg en de Lovinkslaan Waarschijnlijk zo genoemd wegens de ligging tussen beide genoemde wegen, die tot de oudste verbindingen behoren Zie ook Tusschenweg TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 (gespeld zonder eh) _ Verbinding tussen de Blijdesteinsweg en het complex Paardenweide De naam is ws afgeleid van die van het Tusschenstuk, zie aldaar
4
1052 Tweede Rand (De)
VN
KPZ 1926i VVV 1937i VVV 1950 Ça 1 km ten w van Aagtdorp gelegen duinkam 3 / Vanaf de landzijde gerekend is dit een soort tweede binnenduinrand 4 Zie ook Randweg, Verlengde Randweg
@ 987 Tweede Zeeweg
SN
1
@
1 2
2 3
4 @ 1053 Uilenduin
VN
1 2 3
4
KPZ 1926 (gespeld 2e Zeeweg) i VVV 1950 (idem) i VVV ca 1960 (idem) Weg in het verlengde van de Langeweg, doorlopend naar het strand bij ' t Fort Ofschoon de weg onderdeel uitmaakt van het oude slag van Schoorl naar zee, is deze naam ingegeven door het ontstaan van een Eerste Zeeweg in het verlengde van de Blijdensteinsweg Op SK ca 191 aangeduid als Pad naar zee i de huidige naam is Mariaweg, zie aldaar i zie ook Eerste Zeeweg KPZ 1926i VVV ca 1960i SBB 1987 Ca 750 m ten zw van Schoorl gelegen duin Genoemd naar hier verblijvende uilen Zie ook Uilenpad (de volgorde van naamgeving is niet
SCHOORL 28 duidelijk) @ 1054 Uilengat
VN
1 2 3 4
@ 1055 Uilenweg
SN
1 2 3
4
1056 Uitkijkpad
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Dal (opgang tot Randweg/Koninginneweg) aan n zijde van de Botjesnollen Genoemd naar hier verblijvende uilen Vgl Uilenduin, Uilenweg SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad in het verlengde van het Stillepad Genoemd naar hier verblijvende uilen Zie ook Uilenduin (de volgorde van naamgeving is niet duidelijk)
@
SN
1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten n van de Heiblink Het pad loopt over een duinkam
4 @ 1057 Verbrande Punt (De)
1058 Verlengde Hoogeweg
VN
1
2 3 4
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1950 Zw uitloper van het Groote Ganzenveld Herinnering aan een duinbrand Vgl Verbrande Pan (Bergen) en Verbrande (Heemskerk)
Vlak
@
SN
1 2 3 4
@ 1059 Verlengde Keetweg SN
1
2 3 4
@ 1060 Verlengde Randweg SN
@ 1061 Vier Trappen (De) VN
SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad langs de o zijde van de duinen, in het verlengde v~n de Randweg naar de Klimweg lopend 3 Blijkbaar later aangelegd of benoemd dan de Randweg ' zelf 4 Zie ook De Tweede Rand 1
4
VN
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960 Pad, dat bij de Keeten in w richting ombuigt Afgeleid van de hier staande werkketen Zie ook Keetweg
1 2
2 3
@ 1062 Vlakke Stuk
SK ca 1914; VVV ca 1960 (gespeld met één o) Pad dat de Hoogeweg verbindt met het complex Paardenweide Naam afgeleid van de Hoogeweg Zie ook Hoogeweg
1 2
3
SBB 1987 Duinterrein bij Catrijp Hier ligt een pad, waarlangs men via vier trappen het duin kan bereiken Vgl De Drie Tafels en (onder Bergen) De Drie Banken KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Terrein ten n van de Paardenweide Blijkbaar een opvallend vlak stuk duinterrein
4 @ 1063 Voor Veld
VN
1 2
US 1680/1745 (Voor veldt); TK 1857/58 a Duinvallei ter hoogte van het Groote Ganzenveld b Idem ter hoogte van de Kraaijenveld en Nielsblink
SCHOORL 29 3 1064 Waterboschje
4
De aanduiding voor is gegeven vanaf de landzijde Zie ook Agterveld; vgl Ganzenveld
VN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960 (gespeld zonder eh) Duinvallei no van de Frederiksblink In oorsprong een dicht begroeide, natte duinvallei Zie ook Waterboschvlakte
VN
1 2
KPZ 1926; SBB 1987 (gespeld zonder eh) Duinvallei aan zw zijde van de Kraaijenveldsblink Genoemd naar het iets meer naar het nw gelegen Waterboschje, zie aldaar
@
@ 1065
Waterboschvlakte
3 4 @ 1066
Waterbosweg
SN
1 2 3
VVV ca 1960 Pad op de grens tussen de Frederiksblink en de Waterboschvlakte Genoemd naar deze ligging
4 @ 1067 Waterhoentjesplas WN
1 2 3 4
1068 Waterleidingsweg
KPZ 1926; VVV 1937; VVV 1950 Duinmeertje ten w van de Nielsblink Genoemd naar hier verblijvende waterhoentjes Vgl Natteweg
@
SN
1 2 3
TK 1910; SK ca 1914; VVV ca 1960; SBB 1987 Weg vanaf de Blijdesteinsweg ~aar het begin van de Postweg Genoemd naar de nabijgelegen installaties van de duinwaterleiding onder Bergen
4 @ 612
Weg naar ' t Fort
Zie onder Bergen
@ 1069 Wildernis
VN
1 2 3
1070 Wilgenpad
SN
1 2 3
KPZ 1926 Terrein achter De Oorsprong Algemene aanduiding voor met struweel en ruigte begroeid duin; hier gebruikt voor de beboste binnenduinrand 4 Pool 1981 spreekt van een Eerste en Tweede Wildernis; ' vlg K van Li enen (pers meded) was de Eerste Wildernis die tussen de Klimweg en het Groeter Zandduin, de Tweede Wildernis die ter hoogte van Aagtdorp
@
4
1071 Wilgenkopjes (De) VN
VVV ca 1960 Pad in het bosgebied tussen Heiblink en Berekuil Genoemd naar de wilg, ws als onderdeel van een systematische naamgeving Zie ook Bremweg, Buntgrasweg, Heiweg, Ze[e]denweg
@
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duinvallei achter de zeereep ten n van Het Fort Genoemd naar de begroeiing met (kruip) wilg op kleine verheffingen of zandkopjes
4 @ 1072
Wilhelminalaan
SN
1
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987
SCHOORL 30 2 3 4 942 Witte Duin (' t)
Verbindingsweg tussen de Blij des te insweg en Langeweg Genoemd naar koningin Wilhelmina (1880 -1962) Vgl Julianalaan, Koninginneweg
de
@
Op KPZ 1926 vermelde andere naam voor Speelduin, zie aldaar
VN
@ 1073
Witte Paard
VN
4
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop ten z van Camp(erduin) Er zijn meerdere verklaringen mogelijk: een witte duintop (vgl De IJsbeer) ; een wit baken (vgl bijnaam van de Marker vuurtoren) ; een gestrand schip (vgl Jean Bart) ; een naburige boerderij van die naam Voor het laatste zie Pool 1981 p 89
1 2 3
VVV ca 1960 Pad ten o van de Eendenblink Genoemd naar de in het duin voorkomende wulpen
1 2 3
@ 1074
Wulpenweg
SN
4
1075 Zandgat
@
VN
1 2 3 4
KPZ 1926 (Zandgat bij Louter) zanderij achter Bregtdorp Naam ontleend aan zanderijbedrijf Ook genoemd Catrijper Zandduin (Leijsen 1969 p 116117) Vgl Zandgatweg
@ 1076
Zandgatweg
SN
1 2 3
4
VVV ca 1960 Weg langs voormalige zanderij achter Bregtdorp Naam ontleend aan VN WK 1934 geeft zandstraatweg
@ 1077
Zandmenner ij
VN
1 2
3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960 (Nu voormalige) zandafgraving ten zzw van het Hargergat Van soortnaam voor bedrijf tot VN geworden Fiche PJMI vermeldt Hondsbosch Zantmijnderij (1730) en Harger Zandmennerij (1798); zie ook Zandspoor, (Oude) Zandvaart (onder b)
@ 1078
Zandspoor
SN
1 / KPZ 1926 2 Smalspoor in de zandafgraving bij Hargen 3 Van spoor in betekenis spoorlijn 4 Zie ook Zandrnennerij Het gelijknamige bezoekerscentrum van SBB aan het begin van de Schoorlse Zeeweg is genoemd naar een dergelijk smalspoor, dat van de tijdelijk weer in gebruik genomen Oude Afzanderij richting Schoorldam liep
1079 Ze[e]denweg
SN
1 2 3
@
4
VVV ca 1960 Pad in het gebied tussen Heiblink en Berekuil Het pad ligt in een gebied waar een systematische naamgeving heeft plaats gevonden; het zou dan om een verschrijving voor zeeden moeten gaan, misschien zelfs 'De Eenzame', of een verbastering van sedem (muurpeper) Zie ook Bremweg, Buntgrasweg, Heiweg, Wilgenpad
SCHOORL 31 @ 1080
Zeeblink
VN
1 2 3 4
1081 Zeedennenboschje
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop ten zo van Schoorl aan Zee Onbegroeide duintop dicht bij zee
@
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV 1937; VVV ca 1960 Terrein ten nw van de Nielsblink Beplanting van zeedennen
4
1082 Zeekop
@
VN
1
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duin ca 1 km ten zzo van Camp(erduin) 3 · Ter plaatse 35 m hoog en derhalve van zee uit goed te zien 2
4
868 Zeeweg
@
@
905
@
1083 Zonneduin
1016 SN
@
987 Zie Eerste Zeeweg 1 Hargerzeeweg 1 Schoorlse Zeeweg 1 Tweede Zeeweg
@
VN
1 2 3
SK ca 1914 De hoogste duintop bij Schoorl (54 m) Blijkbaar lag de breedste helling op de zon- of zuidzijde
4 @ 844
Zuidelijke Botjesnollen 1084 Zuiderblink
VN
Zie Botjesnollen
@
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960 Duintop ten no van het Pirolavlak Naam ingegeven door z ligging in de Schoorlse Duinen
4
1085 Zwanenvlak (Het)
@
VN
1 2
3 4 1086 Zwarte Blink
TK 1857/58 ( t Zwanenvlak); TK 1910 Centraal gelegen vallei Vochtige duinvallei (nog in 1910) 1 waar zwanen verbleven ~ater genaamd Kleine Ganzenveld; TK 1857/58 geeft naam ter hoogte van het latere Groote Gan-zenveld 1
@
VN
1 2
3
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duintop ten z van de Schoorlse Zeeweg op ruim 1 km van de kust Blijkbaar een witte duintop die door begroeiing donker is geworden doordat
4
1087 Zwarte Douane
@
VN
1 2 3
KPZ 1926; VVV ca 1960; SBB 1987 Duin nno van de Jean Bartablink Mogel ijk een herinnering aan een voormalige douanepost; wellicht is het woord zwart gesteld tegenover het wit van het nabijgelegen Witte Paard
4
1088 Zwarte Rand
@
VN
1 2
KPZ 1926 Duinrand ten w van Bregtdorp
SCHOORL 32 3
4 1089 zwarte Randweg
Blijkbaar was deze donker begroeid Zie ook Zwarte Randweg en Zwarte veld
@
SN
1 2 3
4 1090 Zwarte veld
VVV ca 1960 Pad ten zzw van Catrijp Naam ontleend aan VN Vgl (Verlengde) Randweg, Groeter Randweg
@
VN
1 2 3
4
KPZ 1926 Terrein ten o van de Baaknol Blijkbaar was dit donker begroeid Vgl het bij Beeldsnijder 1575 vermelde Suarte velt en het op US 1680/1745 voorkomende Oude Swarte Veldt, dat echter een veel grotere omvang heeft
@ 713
Zwarte weg
SN
Zie onder Bergen
SCHOORL 33 b. Namen langs de binnenduinrand @ 1091 Aagtdorp
NN
1 2 3
4
@ 1092 Achterpad
SN
1 2 3
4 @ 1093 Achterweg
SN
1 2
3 4
1094 Beeckwegh
US 1680/1745 (Eght Dorp) Buurschap ten zzo van Schoorl Van dorp, dochternederzetting, en PN (mogelijk heiligennaam) Mogelijk identiek met het in de Goederenlij st (918948) genoemde Edesthorpa; de plaatselijke uitspraak is Eistrup De Rijmkroniek van Melis Stoke (Boek III vers 228, ca 1300) maakt melding van sinte Aechtendorpe VVV ca 1960 Weg tussen Catrijp en het begin van de Schoorlee Zeeweg Ws niet zo genoemd, omdat het achter de duinen langs loopt, maar omdat het een lokale verbinding is parallel aan de Hereweg Vgl Achterweg Niet op geraadpleegde kaarten Weg onder de duinvoet langs tussen Groet en Catrijp Lokale verbinding parallel aan Hereweg Vgl Achterpad; voor eerder naam en functie zie echter Harrigerwegh
@
SN
1 2
3
US 1680/1745 Weg tussen Camp en Hargen, waarover nu een deel van de (Nieuwe) Hereweg loopt Langs het o deel wordt een watertje afgebeeld
4 @ 1095 Bobheleweg
SN
1 2 3 4
@ 1096 Bommersmoor
WN
1097 Bregtdorp
NN
VVV ca 1960 Weg in het verlengde van de Idenslaan, lopend van de Hereweg naar de duinvoet Mogelijk afgeleidvan het heuvelachtige terrein waar de weg doorheenloopt Op US 1680/1745 Nieuwe wegh genaamd Zie Moor
@
1 2 3
TK 1910; VVV ca 1960 Buurschap ten n van Schoorl (TK 1910 geeft naam bij Voorweg, VVV ca 1960 bij Hereweg Van dorp, dochternederzetting en PN
4
1098 Buerlaen
SN
1099 Buerwegh
SN
@
Zie Koningsweg
@
1 2 3 4
US 1680/1745 Deel van de Duinweg ten n van Poelenburgh Soortnaam voor lokale weg, weg van en voor de dorpelingen Vgl Buerlaen en Buerweg (Bergen)
SCHOORL 34 @ 1100 Buitenduin
NN
1 2 3 4
1101 Camp
US 1680/1745 (Buyter den Duyn) Buurschap op nollengebied ten o van Schoorl Naam geeft ws aan, dat men hier buiten de invloed van de stuivende duinen was Tevens HN voor boerderij achter de dorpskorenmolen VVV ca 1960 geeft hier de naam Nollen In 1348 is sprake van Butendunen onder Schoorl (Bij dragen Bisdom Haarlem 47 (1931) p 365)
@
NN
1 2 3 4
1102 Camperduin
VN/NN
1103 Catrijp
NN
Lex 918-948 (Campthorpa); TK 1910 (Camp); KPZ 1926 (Camp) Buurschap op 4.5 km ten nw van Schoorl Van dorp, dochternederzetting, en camp, kamp of afgepaald veld VVV ca 1960 geeft Camperduin, zie aldaar
@
Oorspronkelijk naam voor duinmassief bij de buurschap Camp (zie onder a); pas in eerste helft 20ste eeuw in zwang gekomen als naam voor het dorp zelf (vgl Leijsen 1969 p 149-150, waaruit blijkt dat de omslag Kamp/Kamperduin omstreeks 1926 plaatsvond)
@
1 2 3
US 1680/1745 (Catryp); TK 1910 Buurschap op ca 2 km ten nnw van Schoorl Van kat, slecht, en rijp, oever
4
1096 Catrijper Moor
WN
1104 Duinvoetweg
SN
@
Zie Moor
@
1 2 3
VVV ca 1960 Weg tussen Hereweg en duinvoet in het centrum van Schoorl Naam afgeleid van functie
4
1105 Duinweg
SN
1 2 3 4
KPZ 1926; VVV ca 1960 Weg van Duinvermaak (onder Bergen) naar Schoorl Naam ontleend aan de loop langs de binnenduinrand Zie ook Buerweg, Fockweg, Ysbrants [Laen] i Straatweg náar Schoorl
1106 Fock wegh
SN
1 2
US 1680/1745 Deel van de huidige Duinweg tussen de Bickers- en de Gerbrandtslaan Mogelijk afgeleid van PN
@
@
3 4 @ 1107 Galeynslaen
SN
@ 1108 Gerbrandtslaan
SN
Zie Wagenmakersweg 1 2 3 4
US 1680/1745 Weg lopende Polder Afgeleid van van looppad
(Gerbrants Laen); VVV ca 1960 van de Postweg tot in de Aagtdorper PN i laan hier in de algemene betekenis (het diende ook als kerkepad)
SCHOORL 35 @ 1109 Groet
NN
1 2 3 4
@ 1096 Groeter Moor
WN
@ 1010 Hargen
NN
Zie Moor 1 2 3 4
901 Hargergat
VN
1111 Harrigerwegh
SN
Lex 1130-1161 (Grothen) Kerkdorp en gerecht ten nw van Schoor! Van groed of groede, landaanwas; hier wellicht laag land bij de zee Groet is sinds de 15de eeuw zelfstandig; daarvoor was het met Petten verbonden
Lex 822-825 (Horgana); Lex 918-948 (Haragum); Lex 12de e (Hargan) Buurschap tussen Groet en Camp Van Oudnederlands *harag, heiligdom; betekenis (Bij de heiligdommen) geeft aan dat hier een voorchristelijk religieus centrum is geweest Zeiler 1994; het oude Hargen zal door overstuiving zijn verdwenen; vgl Harrigerwegh
@
Zie onder a
@
1 2 3
US 1680/1745 Aanduiding voor de huidige Hargerweg (in de Hargerpolder) en de Achterweg Beide wegen komen in een punt bij elkaar, die wij st in de richting van het Harriger veldt (zie onder a) , waar ws de oude kern van Hargen lag
4
1112 Hereweg
@
SN
1 2 3 4
@ 1113 Hoge Geest
VN
1 2
1114 Kerkbrink
SN
1 2 3
KPZ 1926 (Heereweg) ; VVV ca 1960 Weg van Schoor! naar Camp(erduin) Soortnaam voor openbare, doorgaande weg; geêvolueerd van betekenis 'militaire weg' naar 'weg onder toezicht van de (lands)heer' De Duinweg droeg tot het begin van deze eeuw ook deze naam Zie ook Beeckwegh, Oude Hereweg
Niet op een der geraadpleegde kaarten Ongeschonden stuk geestgrond ca 500 m ten zo van de Schoorlse kerk 3 Vanouds een met kleine duintjes bedekt stuk ' geestgrond 4 Schermer 1985
@
VVV ca 1960
Plein waarop het Groeter kerkje staat Brink is oorspronkelijk rand, en wordt met name in Oost-Nederland gebruikt om een dorpsplein of marktplaats aan te duiden
4
1098 Koningsweg
@
SN
1 2 3 4
VVV ca 1960 Verbinding tussen Achterpad en Hereweg Mogelijk deel van een onder Rooms- koning Willem II aangelegde doorgaande route Zeiler 1986 p 28-30 NB De weg heet op US 1680/1745 Buerlaen, looppad voor de buren of dorpsbewoners, hetgeen niet met de veronderstelde koninklijke status in overeenstemming is
SCHOORL 36 @ 1115 Middel Padt ('t)
SN
Zie Oorsprongweg
@ 1096 Moor
WN
Soortnaam voor afwateringssloot in het poldergebied onder Schoorl, als woord verwant met moer of moeras; US 1680/1745 geeft van z naar n Bomroers Moor, Catrijcker Moor (sic) enGroeter Moor, TK 1910 geeft dezelfde wateren, gespeld als Moer
WN
Zie Zandvaart
SN
Zie Bobheleweg
@ 1116
Nieuwe Vaart @ 1095
Nieuwe wegh @ 1117
Nollen
VN
1 2
3
US 1680/1745; VVV ca 1960 Op eerstgenoemde kaart het gebied ten z van de Laanweg, op de tweede gelijk aan Buitenduin Van nol, rond en aan de binneduinrand meestal laag duin
4 @ 978
Oorsprong
VN
1
4
KPZ 1926 Terrein in de voormalige zanderij bij Bregtdorp Hiermee duidde men de bron aan van de afwatering langs Bobheleweg en Idenslaan, waarvan het benedengedeelte Bommersmoor heet (zie onder Moor) Tegenwoordig ook de naam voor een verenigingsgebouw
2
3
1115 Oorsprongweg
SN
1 2 3 4
VVV ca 1960 Weg onder Bregtdorp door of langs oude zanderijen Naam ontleend aan VN Op US 1680/1745 aangeduid als ' t Middel Padt
@ 1118 Oude Hereweg
SN
1.
VVV ca 1960 Afgesneden gedeelte van de Hereweg ten w van het Hargergat Het woord oude hier in de betekenis van vroeger gebruikte Deze afsnijding heeft reeds in de 19de eeuw plaatsgehad, ws in verband met de uitbreiding van het zanderijbedrijf
@
2
3 4
@ 1119 Oude Zandvaart
WN
1 2
3 4
1120 Poelenburgh
KPZ 1926 De voormalige zanderijvaart naar het Hargergat Naam ontleend aan deze vroeger functie Het verlengde wordt op TK 1857/58 en TK 1910 als Oude Vaart aangeduid; zie ook Zandvaart
@
HN
1 2
3 4
Blaeu 1660; US 1680/1745; TK 1910 (gespeld zonder h) (Voormalig) huis in het uiterste zo van de buurschap Aagtdorp Van burg, versterking, en poel, dat zowel kip als vijver kan betekenen Goettsch zj p 91-92 De naam is nog bewaard in het Poelenburgerlaantje ter plaatse Vgl Poelenburgh onder Heemskerk
l SCHOORL 37 1121 Postweg
@
SN
1 2 3 4
1122 Schoorl
SK ca 1914; KPZ 1926; VVV ca 1960 Weg langs de duinvoet, daar waar de Duinweg een bocht naar het no maakt De weg was onderdeel van de oude postroute US 1680/1745 geeft Heereweg
@
NN
1 2 3 4
1105 Straatweg naar Schoorl
Lex 918-948 (Scoronlo); Lex 1094 (Scorla); Lex 12e e (Scorlo) Kerkdorp, centrum van de huidige gemeente Van lo/la (licht bos) en score (oever, schoorwal) Oorspronkelijk (1094) omvatte de parochie mede Bergen, Geestmerambacht en vermoedelijk ook Camp; de verzelfstandiging van de vier toen bestaande kapellen zal niet lang daarna hebben plaatsgevonden
@
1107 Wagenmakersweg
SN
Aanduiding op SK ca 1914 voor de Duinweg; zie verder aldaar
@
SN
1 2 3 4
1123 Ysbrants [Laen]
KPZ 1926; VVV ca 1960 Weg die even ten z van het kerkje van Groet de duinvoet met de polder verbindt Afgeleid van ter plaatse (hoek Hereweg) uitgeoefend beroep Leijsen 1969 p 124-126 Op US 1680/1745 aangeduid als Galeyns Laen
@
SN
1 2 3 4
1116 Zandvaart
US 1680/1745 Deel van de huidige Duinweg tussen de Teugelaan en de Gerbrandtslaan Afgeleid van PN Het tweede deel van de naan. is afgeleid uit de aanpalende Gerbrandtslaan
@
WN
1 2 3 4
VVV ca 1960 Vaart van Hargen in de richting van de Schoorlee Zeedijk Gebruikt als zanderijvaart Ook genaamd Nieuwe Vaart (TK 1857/58; TK 1910) ; vgl Oude Vaart
