Nieuwsbrief. Vijfjarig bestaan van de Geheugenwinkel. Donderdag 31 mei jaargang 3 - nummer 2. Inhoud

Donderdag 31 mei 2012 - jaargang 3 - nummer 2

1

Nieuwsbrief Inhoud Inleiding Vijfjarig bestaan Geheugenwinkel Informatierubriek Dementie Experience Ondersteuningsgroep naaste en mantelzorgers De Dennenheuvel groeit Alzheimercafé Digitale dagaanduiding Bereikbaarheid Geheugensteunpunt De Geheugenvraagbaak Geheugenfitness Blijf Actief Colofon

1 1 2 3

In deze nieuwsbrief vindt u informatie vanuit de Geheugenwinkel Tilburg. Er is een verslag van het vijfjarig jubileum, de Dementie Experience, de groei van De Dennenheuvel en nog veel meer. Verder vindt u nog een informatierubriek in deze brief. Lees deze brief, hopelijk krijgt u nieuwe informatie die voor u interessant is. Wij wensen u veel leesplezier!

4 5 6 6 7 7 8 8 8 8

Vijfjarig bestaan van de Geheugenwinkel

Openingstijden Geheugenwinkel maandag tot en met vrijdag 09.00 - 12.00 uur 2e dinsdag van de maand 19.00 - 20.00 uur www.geheugenwinkeltilburg.nl

Afgelopen maart was het vijf jaar geleden dat de geheugenwinkel werd geopend door de toenmalige wethouder. Na een voorzichtig begin is de winkel steeds beter gaan lopen en heeft deze na vijf jaar een stevige plaats veroverd in de keten. De afgelopen jaren hebben we een groeiend aantal mensen met een diversiteit aan vragen over vergeetachtigheid en dementie kunnen helpen. Er is informatie verstrekt en de bezoekers worden geïnfor­ meerd over allerlei hulpmiddelen die er zijn om te leren omgaan met vergeetachtigheid. Mensen bezoeken de winkel persoonlijk of bestellen producten via de website. Als er vragen zijn over zorg, of wanneer er behoefte is aan een gesprek, worden zij doorverwezen naar een van de dementieconsulenten. zij hebben een spreekuur in hetzelfde gebouw.

Lees verder op de volgende pagina >>

2

Er werden groepen ontvangen uit het hele land en er was ook belangstelling om op andere plaatsen in Nederland een geheugenwinkel te openen met ons model als uitgangspunt. we hebben groepen studenten ontvangen en er was belangstelling vanuit een Spaans project. Ook voor spreekbeurten en klinische lessen werd infor­ matie verstrekt. verder werd er vanuit de geheugenwinkel ondersteu­ ning gegeven bij voordrachten en lezingen via een kraam met informatie en praktische hulpmiddelen. Ook zijn er vanuit de geheugenwinkel nieuwe produc­ ten op de markt gekomen: ­ De dagkalender werd ontwikkeld ­ De geheugenkoffers zijn ontwikkeld en worden veel uitgeleend ­ Er is spelmateriaal gemaakt voor ouderen ­ De digitale dagaanduiding (onlangs gelanceerd)

De winkel en zijn vrijwilligers De winkel is sinds maart 2007 open en is gesitueerd in een ouderensteunpunt, het Nelson Mandelahof genaamd. Het adres van de geheugenwinkel is Korvel­ plein 60, 5025 jS te tilburg. De winkel is op werkdagen geopend van 9.00 uur tot 12.00 uur. tijdens het maandelijkse Alzheimercafé is de winkel ook ‘s avonds geopend van 19.00 uur tot 20.00 uur. De geheugenwinkel heeft elf vrijwilligers in dienst. De meeste vrijwilligers hebben ervaring met dementie zowel persoonlijk of professioneel en zij hebben een scholing over dementie gehad. Een dementieconsulent fungeert als coördinator van de winkel. De geheugen­ winkel is een plek waar de vrijwilliger met zijn speci­ fieke talent iets kan betekenen voor de doelgroep en zo een zinvolle bijdrage kan leveren aan de maatschappij. zij vinden het een uitdaging om een passende oplos­ sing te zoeken op een vraag.

Informatie rubriek Alzheimer Nederland vanaf 15 mei 2012 heeft Alzheimer Nederland een nieuwe huisstijl. Het boompje en de kleur groen verdwijnen en alle middelen komen er anders uit te zien. Nostalgische ansichtkaarten Nostalgie Media biedt nu ook een set met vier nos­ talgische ansichtkaarten aan. Dit zijn niet zomaar ansichtkaarten. Elke kaart heeft een van de vier zintuigprikkelende elementen in zich. U vindt dus in deze kaart elementen als geluid, geur, tast en beeld. je kunt de kaarten bestellen via de website ‘de tijd van je leven’. http://www.detijdvanjeleven.com/Nostalgische­ ansichtkaarten

Dementievriendelijke gemeente In april heeft de provincie Noord Brabant de kick­off dementievriendelijke gemeente georganiseerd. wat is dat? Een samenleving waarin mensen ontspan­ nen met elkaar omgaan en waarin er volop plaats is voor mensen die “anders” zijn. Een dementievriendelijke gemeente is een “mens­ vriendelijke” gemeente die aandacht heeft voor het omgaan met mensen met dementie en die de levenskwaliteit van hen en hun familie en mantel­ zorgers bevordert. De gemeentes Bladel, Oisterwijk, Steenbergen en waalwijk zijn koplopers.

3

‘In het verhaal ervaart de bezoeker wat de beperkingen en hinder­palen zijn waarmee iemand met dementie dagelijks wordt gecon­fron­teerd en welke emoties dat kan oproepen.‘

Dementie Experience Dementie Experience (DE) is een training waarbij deelnemers vanuit het zelf ervaren van dementie leren om de relatie met een persoon met dementie te versterken door een betere afstemming. Een bezoek aan Dementie Experience bestaat uit een ontvangstgesprek, een bezoek aan de simulatieruimte en een vervolggesprek, dat een coachend karakter heeft. In het decembernummer van de Nieuwsbrief Geheugenwinkel is meer verteld over de achtergrond van de ontwikkeling van DE en de betrokken partners. In dit artikel wordt de ontwikkeling in meer detail besproken. Na een voorbereidend ontvangstgesprek gaat de be­ zoeker van de Dementie Experience de simulatieruim­ te in. In deze kamer wordt de leefwereld van iemand met dementie nagebootst. Dit gebeurt door een rea­ listisch verhaal ‘te vertellen’ waar de bezoeker zelf een onderdeel is. De bezoeker wordt meegenomen in het verhaal doordat hij zijn innerlijke stem hoort die een deel van het verhaal vertelt en door ‘de mantelzorger’ die ook een deel van het verhaal vertelt en de bezoeker hierin meeneemt. In het verhaal ervaart de bezoeker wat de beperkingen en hinder­palen zijn waarmee iemand met dementie dagelijks wordt gecon­fron­teerd en welke emoties dat kan oproepen.

Na het ervaren van de dementie­simulatie volgt een ge­ sprek dat trainend/coachend van karakter is. DE zal in een mobiele unit worden ingebouwd, zodat het door het hele land kan worden aangeboden. Door het zelf ervaren van dementie, kunnen de bezoekers beter begrijpen wat het is om dementie te hebben. Hierdoor vergroot de empathie van de gezonde bezoe­ ker, waardoor de relatie met de persoon met dementie kan versterken. Naast het ‘ervaren’ van dementie is er nog veel andere informatie belangrijk voor mantel­ zorgers van mensen met dementie. DE zal dus een onderdeel zijn van een uitgebreidere training of bege­ leiding van mantelzorgers van mensen met dementie, die door veel organisaties wordt verleend. Behalve voor mantelzorgers, is de DE ook nuttig voor zorg- en welzijnprofessionals en studenten, zodat zij ook beter kunnen inspelen op de behoeften en de zorg-op-maat verbetert. De ontwikkeling van DE zal in het najaar van 2012 zijn afgerond, waarna de eerste bezoekers kunnen worden ontvangen. De ontwikkeling van DE wordt uitgevoerd in het kader van het IAB-4 programma en gedeeltelijk met finan­ ciële steun van de Provincie Noord-Brabant, Midpoint Brabant, Fonds Sluyterman van Loo en Stichting RCOAK.

4

Ondersteuningsgroep voor naasten en mantelzorgers van mensen met dementie die thuis wonen In de ondersteuningsgroep wordt informatie gegeven over dementie: - hoe het gedrag van mensen met dementie kan ver­ anderen - hoe met veranderend gedrag omgegaan kan worden - hoe de naaste/mantelzorger van de persoon met dementie kan voorkomen dat hij/zij overbelast raakt. Waarom een ondersteuningsgroep? Het aantal mensen met dementie neemt toe. Het overgrote deel van deze mensen woont nog thuis en wordt door de mantelzorger, meestal de partner of een van de kinderen, verzorgd. De zorg voor iemand met dementie is zwaar. Door de toenemende gees­ telijke achteruitgang moet de mantelzorger steeds meer taken overnemen. Omgaan met het gedrag van een dementerende zoals nachtelijke onrust, herhaald vragen en agressie vraagt veel geduld en aanpassings­ vermogen. Daarbij is het zo dat een aanpak meestal maar tijdelijk werkt, doordat de persoon met dementie steeds verder verzinkt in zijn dementie. Door de zorg houdt de mantelzorger vaak maar weinig tijd over voor zichzelf en voor sociale contacten. Ook emotioneel is de zorg zwaar; woede, verdriet en schaamte wisselen elkaar af. Mantelzorgers lopen hierdoor een grote kans zelf psychische problemen te krijgen. Voor wie is de ondersteuningsgroep? De ondersteuningsgroep is bedoeld voor: Mantelzorgers van dementerende ouderen.

(Een mantelzorger is iemand die (een deel van) de verzorging op zich neemt als iemand door ziekte, handicap of ouderdom zorg nodig heeft. Dit kunnen de partner, kinderen, andere familieleden of soms vrienden zijn). Mantelzorgers, die aanlopen tegen de vraag hoe om te gaan met het gedrag van de persoon met dementie zonder de eigen grenzen te overschrijden. Mantelzorgers, die uitgeput raken van de gebeurtenis­ sen rondom de persoon met dementie. Mantelzorgers, die niet tevreden zijn over hun eigen aanpak en daarin verandering willen brengen. Mantelzorgers die steun willen vinden van en steun willen geven aan lotgenoten. Wat houdt de ondersteuningsgroep in In de groep komen de volgende onderwerpen aan bod: - Wat is dementie? - Wat doet zorgen voor iemand met dementie met u? - Omgaan met uw naaste met dementie. - Omgaan met familie en hulpverlening. - Hulp vragen en accepteren. - Omgaan met emoties. - Praktische informatie. Het leren van elkaar en het vinden van steun bij lotge­ noten zal in de groep een belangrijke plaats innemen. De groep komt negen keer bij elkaar. De eerste acht bijeenkomsten vinden wekelijks plaats, de laatste (terugkombijeenkomst) een maand na het programma. De bijeenkomsten duren 2 uur en vinden overdag in Tilburg plaats. Er zal veel gebruik worden gemaakt van concrete situaties en ervaringen die door de deelnemers zelf worden ingebracht. Voorafgaand aan de ondersteu­ ningsgroep wordt er telefonisch contact opgenomen. Kosten voor deelname éénmalig J 10,00. Er is geen indicatie nodig. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Dementieconsulenten Marjan van Dijk of Phil Mutsaers 013 544 94 66 Dementie Ondersteuning en Trainingscentrum (DOT) Tilburg

5

Ontmoetingscentrum De Dennenheuvel groeit Het ontmoetingscentrum De Dennenheuvel is gevestigd in de Tuinzaal van wijkcentrum ’t Sant, aan de Beneluxlaan 74 in Tilburg. Het ontmoetingscentrum is een samenwerkingsverband van De Twern en De Wever en is uniek doordat ze tegelijkertijd ondersteuning biedt aan zowel de mensen met dementie als aan de mantelzorger zoals partner, kind, vriend(in) of buur. Zij kunnen elkaar en buurtgenoten ontmoeten maar ook meedoen aan de activiteiten van het wijkcentrum. Op deze manier blijft iemand die aan dementie lijdt erbij horen en kan de mantelzorger de zorg voor partner, familielid, buur of vriend(in) beter aan. In de praktijk is bewezen dat deze gecombineerde aan­ pak het beste werkt. Mantelzorgers houden door deze ondersteuning de zorg voor hun naaste met dementie langer vol. Omdat de aanpak kleinschalig is, blijft het allemaal persoonlijk. Het ontmoetingscentrum is niet alleen voor mensen uit tilburg maar ook voor mensen met dementie uit de rondliggende dorpen. Bezoekers komen met de deeltaxi of zij worden ge­ bracht door mantelzorgers. voor elke bezoeker wordt een begeleidingsplan gemaakt met specifieke aan­ dachtspunten voor de begeleiding en persoonlijke activiteiten. Er is veel belangstelling voor het ontmoe­ tingscentrum, daarom worden de dagen vanaf juni uitgebreid naar vijf dagen per week. De openingstijden zijn van 10:00 uur tot 16:00 uur, bezoekers kunnen maximaal drie dagen per week het ontmoetingscen­ trum bezoeken. Het ontmoetingscentrum wordt ge­ rund door de programmacoördinator, de activiteiten­ begeleidster en vrijwilligers. Het programma bestaat altijd uit een gespreksgroep en bewegen. De gespreksgroep in combinatie met bewegen onder deskundige leiding is gericht op lichamelijke ontspan­ ning en op het stimuleren van het contact met elkaar.

Praten met elkaar over dementie zolang het nog kan, ervaringen uitwisselen en voelen dat je niet de enige bent. Ook krijgen bezoekers tips om met dementie om te gaan. De bezoekers kunnen, zolang het kan, deel­ nemen aan de activiteiten van het wijkcentrum zoals biljarten, activiteiten met de peuters of met de KBO. voor mantelzorgers worden ondersteunende acitivitei­ ten georganiseerd, een keer per vier weken vindt een gespreksgroep plaats voor de mantelzorgers waarin lotgenotenervaringen kunnen uitwisselen. De pro­ grammacoördinator begeleidt deze bijeenkomsten. Men bespreekt vooral hoe men kan omgaan met de ontstane situatie en biedt de deelnemers emotionele ondersteuning. Er zijn voorlichtingsbijeenkomsten waar deskundige informatie wordt gegeven over dementie, onderzoek, de diagnose, mogelijkheden tot hulpverlening en tips voor het omgaan met dementie. Mantelzorgers kunnen meedoen aan activiteiten in het wijkcentrum. voorbeelden zijn koffie­ en thee­ drinken, gezellige middagen, diverse clubs en groepen. Het ontmoetingscentrum organiseert enkele malen per jaar gezamenlijke activiteiten en uitstapjes voor alle deelnemers.

Extra informatie Mocht u meer willen weten over het ontmoetings­ centrum De Dennenheuvel, of een persoonlijk gesprek willen hebben over uw situatie neem dan contact op met de programmacoördinator van het ontmoetings­ centrum: Beneluxlaan 74 t 013 467 49 89 E dennenheuvel@oc­tilburg.nl

6

ACTIVITEIT

Programma Alzheimercafé Dinsdag 12 juni 2012 Thema: psychiatrische problemen bij dementie

Voor verdere informatie verwijzen wij u naar de website van de Geheugenwinkel. www.geheugenwinkeltilburg.nl

Gast: Willy Garenfeldt psychiater bij GGz Breburg

Dinsdag 10 juli 2012

Thema: dementie en rechtsbescherming Gast: Bram van Veghel van Argus bewind

Dinsdag 14 aug 2012

Thema: euthanasie bij dementie Gast: nog niet bekend

Dinsdag 11 sept 2012

Thema: als opname in beeld komt Gast: nog niet bekend

Adres President Mandelahof Korvelplein 60 5025 JS Tilburg T 013 467 80 22 Contactpersoon Ria Feiter Openingstijden Elke tweede dinsdag van de maand van 19.30 - 22.00 uur.

Digitale dagaanduiding Het heeft enige tijd geduurd maar de digitale dagaanduiding is nu te koop in de Geheugenwinkel van Tilburg. De digitale dagaanduiding heeft drie versies. Deze drie versies zijn uitgebracht omdat iedereen andere behoeften heeft. De kalender is ontwikkeld vanuit vragen die we kregen uit de praktijk en vanuit de geheugenwinkel. A: De nadruk ligt op de dag en het dagdeel (woensdag en middag) B: De dag is het belangrijkste (donderdag) C: Het nu moment en het dagdeel (vandaag is het woensdag) Voor mensen met dementie is het soms moeilijk om in te schatten of het ochtend middag avond of nacht is. Wanneer iemand wakker wordt van een middagdutje bestaat de kans dat het besef van het dagdeel kwijt is. De klok is soms onvoldoende om het dagdeel te herinneren. Ook als iemand s’nachts wakker wordt kan desoriëntatie in tijd plaatsvinden. Het is fijn dat een kalen­ der je dan herinnert aan het dagdeel “nacht” waardoor je weer rustig kunt gaan slapen. De digitale kalender is een houvast voor mensen die moeite hebben met het onthouden van de dagen en de dagdelen. Het kan een on­ dersteuning zijn in de structuur van de dag.

7

BEREIKBAARHEID Dementieconsulenten Tilburg

Phil Mutsaers Marlies Smulders Marjan van Dijk Annie Zeegers Mária de Vet

Telefonisch te bereiken op werkdagen van 9.00 - 17.00 uur. We hebben dan een telefonisch spreekuur en kunt u vrijblijvend binnenlopen. Adres T E

President Mandelahof Korvelplein 60 5025 JS Tilburg 013 544 94 66 [email protected]

Dementieconsulent Waalwijk

Dementieconsulent Loon op Zand Marlies Smulders

Telefonisch en inloopspreekuur van 9.00 - 10.00 uur. Maandag Adres Servicepunt Welzijn, Wonen en zorg De Venloene 1 5175 CX Loon op Zand Donderdag Adres Wijkpunt Pannenhoef Jacob van Ruijsdaelstraat 14 5171 XH Kaatsheuvel T 06 130 858 92 E [email protected]

Marianne de Jongh

Dementieconsulent Goirle

Telefonisch en inloopspreekuur op maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag van 11.30 - 12.30 uur.

Telefonisch en inloopspreekuur op dinsdag van 13.00 - 14.00 uur en donderdag van 9.00 - 10.00 uur.

Adres Zorgloket Waalwijk Wijzer Taxandriaweg 6 5141 PA Waalwijk T 0416 68 34 56 M 06 139 235 23 E [email protected]

Mária de Vet

Adres Zorgcentrum Thomas van Diessenstraat 4 5051 RK Goirle T 06 533 209 73 E [email protected]

Geheugensteunpunt Ligt het aan mijn leeftijd dat ik meer dingen vergeet of is er iets anders aan de hand? Dementie? Veel mensen van boven de 60 stellen zichzelf deze vraag. Som­ mige mensen worden hier zelfs onzeker van. Iedereen met vra­ gen over het geheugen kan terecht in de geheugenvraagbaak van het Geheugensteunpunt in wijkcentrum ’t Sant. Hier kan je ook deelnemen aan activiteiten om aan je mentale conditie te werken, zoals Geheugenfitness en “Blijf actief”. Het Geheugensteunpunt is gesitueerd in wijkcentrum ’t Sant.

8

De Geheugenvraagbaak Elke tweede en vierde woensdagmorgen van de maand kun je in het wijkcentrum ’t Sant op een individueel spreekuur terecht voor vragen rondom het geheugen. U hoeft geen afspraak te maken en kunt zo binnen lopen. Een beroepskracht van thebe, de twern of De wever beantwoordt uw vragen en geeft informa­ tie over het geheugen en de invloed daarvan. Als u zich zorgen maakt over uw geheugen of die van een naaste, schroom dan niet om hierover te gaan praten. De geheugenvraagbaak is er ook voor familieleden, mantelzorgers en andere geïnteresseerden. U bent van harte welkom. Open: elke tweede en vierde woensdag van de maand van 11.00 uur tot 12.00 uur.

Geheugenfitness Het is belangrijk om het geheugen actief te houden omdat dit helpt om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven. geheugenfitness voorkomt dementie helaas niet, maar het draagt wel bij aan een goede geeste­ lijke conditie. Het steunpunt met de geheugenfitness in wijkcentrum ’t Sant biedt deze activiteit aan met behulp van spel, puzzels en digitale middelen zoals de Braintrainer. Binnenkort gaat de geheugenfit­ ness starten met thema’s als voeding, contactcirkel en activiteiten gekoppeld aan de agendaplus uit de geheugenwinkel. De geheugenfitness wordt verzorgd

COLOFON Geheugenwinkel Tilburg President Mandelahof Korvelplein 60 5025 jS tilburg t 013 544 60 53

Redactie

C. Aarts en P. Mutsaers De wever | DOt Dr. Eygenraamstraat 3 5042 SE tilburg t 013 464 41 00

M. Swinkels zorgtechnoService Kerkendijk 46 5712 Ev Someren

door professionals in samenwerking met vrijwilligers. In de toekomst is het mogelijk dat de geheugenfitness volledig door vrijwilligers wordt verzorgd. Het is fijn als u zich aanmeld maar u kunt ook spontaan deelnemen of een kijkje komen nemen. Open: elke eerste en derde woensdag van de maand van 11.00 uur tot 12.00 uur.

Blijf Actief Actief bewegen in de buitenlucht is belangrijk en pret­ tig voor lichaam en geest. Als je daarbij steun en begeleiding kunt gebruiken, kun je meedoen aan de wandelgroep “Blijf Actief”. Ook is het mogelijk samen met je partner, een familielid of vriend(in) deel te nemen aan deze groep. De wandeling is elke week op woensdagmiddag van 13.30 uur tot 14.30 uur. tussendoor worden enkele eenvoudige bewegingsoefeningen gedaan. De groep verzamelt vanaf 13.00 uur in wijkcentrum ’t Sant. Na afloop is er gelegenheid om gezellig in het wijkcentrum na te praten. Blijf Actief is een initiatief van afdeling Midden­Brabant van Alzheimer Nederland, met on­ dersteuning van de dementieconsulenten. voor opgave of meer informatie: t 013 469 10 75 telefonisch informatie van het geheugensteunpunt t 013 467 19 26 w www.geheugenwinkeltilburg.nl E [email protected]