Nieuwsbrief December 2015
O1 Onderzoeksresultaten Onderzoeksperiode: december 2015 – januari 2016 Methoden van onderzoek: mondelinge interviews, telefoongesprekken, open discussies en e-mail correspondentie. Onderzoeksgroepen: 1. (Werkeloze) jongeren 2. Ondernemingen/ andere stakeholders Het doel van deze analyse was meningen en attitudes te verzamelen van stakeholders die direct of indirect zijn gerelateerd aan de arbeidsmarkt (uitzendbureaus, overheden, sociale partners en NGO’s) en van werkeloze jongeren die een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. De antwoorden en resultaten van dit onderzoek geven ons handvatten bij het ontwerp van nieuwe doelen en methodologische aanpakken bij het oplossen van individuele problemen die werkeloze jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt in partnerlanden (Roemenië, Oostenrijk, Nederland, Spanje, Kroatië, Hongarije en Bulgarije) tegenkomen. Voor het onderzoek zijn in alle partnerlanden zeventien vragen gebruikt,. - negen voor de werkeloze jongeren en acht voor de werkgevers. Sommige vragen waren vergelijkbaar en twee vragen waren identiek. Op de meeste vragen kregen we in alle partnerlanden dezelfde of vergelijkbare antwoorden. Alle deelnemers gaven hun antwoorden anoniem. Door middel van anonieme antwoorden krijgen we een objectief beeld van de situatie van werkloze jongeren op de arbeidsmarkt en hoe werkgevers tegen dit probleem aankijken.
O1.1 Onderzoeksresultaten – Werkloze jongeren De vragen 1.1, 1.4, 1.5 en 1.8 en de antwoorden hierop hebben we aangemerkt als zijnde belangrijk voor dit onderzoek. We hebben 147 werkeloze jongeren geïnterviewd. De werkeloze jongeren beantwoordden de volgende vragen:
1.1 Waarom denk jij dat er zoveel werkeloze jongeren zijn? De geïnterviewde jongeren reageerden hierop bijna allemaal op dezelfde manier. 100% van de geïnterviewden noemde het gebrek aan werkervaring onder jongeren als een probleem. 70% haalde aan dat er minder banen dan werkelozen zijn, wat juist voor degenen zonder relevante ervaring een nadeel is. Anderen meldden dat jongeren niet gemakkelijk een baan kunnen vinden die past bij hun opleiding of kwalificaties. Voor starters heeft het huidige niveau van de jeugdwerkloosheid een cyclisch karakter. Want een groot gedeelte van de jeugdwerkloosheid bestaat vanwege de financiële en economische crisis, een recessie die al zes jaar duurt in partnerlanden en vanwege verkeerde politieke en gemeentelijke beslissingen als gevolg van die recessie. Tijdens deze periode waren er niet zoveel kansen op werk (80% van de geïnterviewden), het algehele werkeloosheidsniveau steeg en de jeugdwerkeloosheid volgde deze negatieve trend. En met een gebrek aan werkervaring (100% geïnterviewden), een korte of incomplete opleiding, minder zekerheid wat betreft contracten en minder contacten bij het vinden van een baan, hebben zij het al veel moeilijker bij het vinden van een baan in goede tijden, maar tijdens een recessie zijn zij de eersten die worden ontslagen (vaste tijd contracten) en de laatsten die worden aangenomen. Naast de recessie zijn er ook nog andere redenen voor een hoge jeugdwerkeloosheid. Er zijn niet zoveel kansen op een baan en één van de meest genoemde redenen hiervoor is de mismatch van de kennis en vaardigheden, die zorgt voor een moeizame overgang van opleiding naar werk. De jongeren weten vaak niet hoe ze een goed CV en een goede sollicitatiebrief moeten schrijven of hoe ze zich moeten gedragen tijdens een sollicitatiegesprek. Of hoe ze een baan moeten zoeken en hoe ze op een positieve manier omgaan met het zoeken naar een baan. Dan is er ook nog de arbeidsregelgeving en de praktijk van de arbeidsmarkt, denk aan collectieve arbeidsvoorwaarden, die ervoor zorgen dat jongeren een slechte positie op de arbeidsmarkt hebben. Daarnaast zijn er ook niet-economische redenen, zoals de beslissingen van de jongeren zelf of hun familie (afdrachten, werkeloosheidsuitkeringen, familiebanden…) die invloed hebben op een hoge jeugdwerkeloosheid (en inactiviteit). Meer dan de helft van de ondervraagde jongeren denken dat er zo veel werkeloze jongeren zijn omdat ze te weinig gemotiveerd zijn om te gaan werken.
1.2 Wat betekent werkeloos zijn voor jou? Voor alle jongeren betekent werk veiligheid en bescherming tegen verschillende sociale gevaren die jongeren vandaag de dag ervaren; werk is motiverend, het geeft economische onafhankelijkheid, financiële zekerheid (92% van de geïnterviewden). Het biedt kansen om scholing op andere gebieden te volgen, inkomen voor basisbehoeften en de financiële mogelijkheid om voor het gezin te zorgen. Het betekent werkervaring opdoen, nieuwe vaardigheden en nieuwe mogelijkheden.
1.3 Hoe beïnvloedt de jeugdwerkeloosheid het leven van werkelozen? Werkeloosheid vertraagt het onafhankelijk worden van jongeren, het leidt tot armoede wat vaak leidt tot sociale buitensluiting. Langdurige werkeloosheid leidt tot depressie, stress, gebrek aan motivatie en passiviteit en helemaal niets doen “niet wat betreft scholing, werk of training”. De meesten (75% van de ondervraagden) denken dat de gehele status werkeloosheid alleen maar groeit. (status can grow). De helft van de ondervraagde jongeren denkt door de gevolgen van werkeloosheid en doordat hun inkomen te laag is, dat ze de kans op een mooie toekomst verliezen. De andere helft krijgt een lagere zelfbeeld, wordt onzeker en verliest de motivatie omdat ze geen werk hebben.
1.4 Wat maakt je gelukkig? Wanneer ze tieners zijn, zijn ze waarschijnlijk gelukkig wanneer ze geen huiswerk hebben, ze goede cijfers halen, ze naar een concert of wedstrijd van hun idool gaan of ze hun eerste verliefdheid ervaren. Later zijn ze blij als ze een hogere beroepsopleiding volgen, nieuwe mensen ontmoeten, veel uitgaan en slagen voor hun examens. Of, wanneer ze niet naar school gaan, wanneer ze een goede baan vinden en hun eigen bron van inkomsten hebben waardoor ze in staat zijn nieuwe kleren of een mobiel te kopen, te reizen in het buitenland, uit te gaan met vrienden, carrièremogelijkheden hebben, een gevoel van onafhankelijkheid hebben, et cetera. Wanneer ze nog ouder zijn, zijn ze waarschijnlijk gelukkig wanneer ze een goede baan hebben, ze op zichzelf kunnen gaan wonen, ze een vriend of vriendin, of zelfs een man of vrouw en kinderen hebben. Veel jongeren (78% van de geïnterviewden) zijn gelukkig wanneer ze zich nuttig voelen en nieuwe dingen leren. Ze zijn gelukkig wanneer ze geen plichten op zich hoeven te nemen die hun interesses inperken en wanneer ze voldoende geld hebben.
1.5 Waar ben je bang voor? Ja, ze hebben dagelijks wel angsten: of ze gaan zakken voor hun examen, of hun ouders zullen ontdekken dat ze iets hebben gedaan wat ze niet mogen, of hun vriend/vriendin het uit gaat maken. Jongeren geven aan dat ze bang zijn voor langdurige werkeloosheid omdat het hen moeilijk kan maken om hun algemene levensstijl te behouden. Als ze ouder worden, lijken hun angsten steeds meer op die van volwassenen: zullen ze toegelaten worden op de hogeschool / universiteit? Zullen ze een baan vinden? Zullen ze zich basiszaken kunnen veroorloven zoals op zichzelf wonen, op vakantie gaan? Zullen ze de juiste persoon tegenkomen om mee te trouwen? Bij het antwoord op bovenstaande vraag speculeren de jongeren meer, dan dat zij echte angsten uiten. Verlies van naasten en veiligheid ,verlies van een baan of dat ze alleen een baan in het buitenland kunnen vinden. Niet in staat zijn hun eigen mogelijkheden te verwezenlijken en onzekere mogelijkheden na het slagen voor school. En, 96% van de geïnterviewden antwoordt dat ze bang zijn voor langdurige werkeloosheid die ertoe leidt dat zij hun algemene levensstandaard niet kunnen behouden.
1.6 Wie is er verantwoordelijk voor jouw geluk? (In hoeverre zie je het worden van de CEO van je eigen leven als empowering?) Bijna alle jongeren (98% geïnterviewden) zijn het ermee eens dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen geluk. De meest genoemde antwoorden zijn: “Ik ben verantwoordelijk voor mijn eigen geluk” en “Wij zijn allemaal verantwoordelijk voor onze eigen beslissingen en we beslissen zelf over ons leven” (bron: Verklaringen van geïnterviewden).
1.7 Kan school de jongeren beter voorbereiden? Hoe? Zeker. Scholen zijn instituten waar jongeren worden opgeleid. “Onderwijs is het proces waarbij leren mogelijk wordt gemaakt. Kennis, vaardigheden, waarden, ideeën en gewoonten van een groep mensen wordt overgebracht op andere mensen door middel van het vertellen van verhalen, discussies, onderwijs, training of onderzoek” (bron: http://www.quora.com). Na analyse van de uitspraken van de geïnterviewden is de algemene conclusie van de jongeren: dat jongeren niet alleen bepaalde kennis op school moeten leren, maar dat hen ook bepaalde vaardigheden, waarden, ideeën en gewoonten moeten worden aangeleerd. Dit betekent dat jongeren wanneer ze school verlaten, ook op de hoogte moeten zijn van wat hen in de ‘echte wereld’ te wachten staat. Zij moeten dan uitgerust zijn met een set aan vaardigheden om werk te vinden, met kennis en vaardigheden die ze in het moderne leven nodig hebben, inclusief sociale en interculturele competenties, buitenlandse talen (vooral Engels) en computerkennis. Daarbij hoort: al op jonge leeftijd een juiste werkhouding aanleren, inzicht in de eigen creativiteit en de capaciteiten om hun ideeën te presenteren aan anderen of om hun eigen onderneming te starten en het geloof en inzicht dat het niet erg is om te falen en gewoon weer opnieuw te beginnen (bron: uitspraken van de geïnterviewden). De jonge werkelozen vinden dat ze niet datgene hebben geleerd dat ze nodig hebben om een baan te vinden. Dit zijn zomaar wat voorbeelden, maar zij geloven er sterk in dat school een grotere rol moet spelen in het voorbereiden van jongeren op de arbeidsmarkt (100% van de respondenten) en op het ‘volwassen’ leven. Hiermee bedoelen ze niet dat school hen bepaalde kennis en vaardigheden moet geven om bepaalde taken ut te kunnen voeren, alhoewel dit zeker één van de taken is die school heeft, maar dat zij hen ook moet voorzien van een aanvullende set vaardigheden, waarden, ideeën en gewoonten die zij nodig hebben om zich staande te kunnen houden in de ‘volwassen wereld’. Een vroege baanoriëntatie beginnend op een leeftijd van 15 en 16 jaar, en meer praktijkgerelateerd onderwijs kan hen helpen om een passende baan te vinden.
1.8 Wat betekent succesvol zijn voor jou? Wie is succesvol volgens jou? ‘Succesvol zijn’ heeft verschillende betekenissen: genieten van de dingen die je bezit, voedsel, een gezin waar je voor zorgt en het hebben van een huis, veel geld, iets in het leven bereiken, doelen bereiken. Het bereiken van succes is gewenst, of het nu gaat om het bereiken van een zakelijk of privédoel. Een succesvol persoon is gelukkig, hij bouwt aan een veilig en uitgebalanceerd leven, hij kan de dingen doen die hij graag doet. 70% van de respondenten antwoordt dat succes iets is dat ons een gelukkig gevoel geeft, maar dat betekent niet dat het altijd zo blijft.
1.9 Wat zijn je persoonlijke plannen voor de nabije toekomst? Wat ga je nu doen? We hebben geconstateerd dat veel jongeren zonder succes hebben geprobeerd een baan te vinden. Volgens de mening van jongeren is een succesvol iemand, iemand die tevreden is met wat hij heeft bereikt, zowel privé als professioneel. Tijdens veel sollicitatiegesprekken vertellen organisaties de jongeren dat ze geen kans maken op een baan omdat ze hun opleiding niet hebben afgemaakt. Dat is niet waar. Een groot aantal jongeren in de partnerlanden hebben een universitaire graad behaald, maar zijn toch nog steeds werkeloos. Jongeren geloven dat balans in het leven tot succes leidt. Het gaat niet alleen om geld. Ja, meestal beschouwen we mensen die topposities hebben in zaken, politiek, sport of entertainment als degenen die succesvol zijn. Na analyse van de uitspraken van de geïnterviewden kunnen we stellen dat de algemene conclusie van de jongeren is dat iemand succesvol kan zijn als een ambtenaar of als een CEO, maar dat hij in beide gevallen ook niet succesvol kan zijn, bijvoorbeeld wanneer hij niet alle doelen heeft behaald waarvan hij vindt dat hij die had moeten behalen of wanneer hij niet tevreden is met zijn privéleven. Natuurlijk kun je altijd meer bereiken, het hebben van doelen en ambities is een goede karaktereigenschap, maar iemand moet van zijn eigen leven genieten ongeacht de aard van zijn werk (bron: antwoorden van de geïnterviewden). Het belangrijkste doel is om te werken en een baan te hebben in het eigen land. Wanneer ze daar geen werk kunnen vinden, willen jongeren naar het buitenland gaan. Het grootste gedeelte van de werkeloze jongeren antwoordt dat hij/zij van plan is om een nieuwe of andere VET kwalificatie te halen en de kennis van de Engelse taal te verbeteren. Voortdurend bezig blijven, werken, proberen en nooit opgeven.
O1.2 Onderzoeksresultaten – Organisaties/ andere stakeholders Aantal geïnterviewden: 74 Vragen 2.1, 2.4, 2.5 en 2.8 en de antwoorden hierop markeren we als zijnde belangrijk voor dit onderzoek. Organisaties/ andere stakeholders beantwoordden de volgende vragen:
2.1 Wat zijn volgens u de redenen voor jeugdwerkeloosheid? Wanneer er gesproken wordt over de oorzaken van de jeugdwerkeloosheid, zijn de organisaties in de partnerlanden het erover eens dat zij zoeken naar kandidaten met algemene of specifieke ervaring (100% van de respondenten). Het onderwijssysteem biedt jongeren nog steeds onvoldoende mogelijkheden om praktische vaardigheden op te doen die ervoor zorgen dat zij na het verlaten van school meer kansen hebben op de arbeidsmarkt. Ze vinden de kwaliteit van de training van jongeren nu niet voldoende of te algemeen. Een gebrek aan een stageprogramma, gewenste zakelijke omgeving, gebrek aan motivatie, de economische crisis en gebrek aan ervaring zijn een aantal van de andere antwoorden. Alhoewel er een hoge werkeloosheid is in de partnerlanden, kunnen organisaties niet de juiste professionals vinden voor concrete openstaande vacatures. Tweede feit is dat jongeren soms onvoldoende gemotiveerd zijn om hun best te doen en een heel laag startsalaris te accepteren. Jongeren verwachten dat anderen hun problemen oplossen, zij hebben hoge verwachtingen van de maatschappij. Ze willen geen baan vinden, ze vinden het fijner om thuis bij de ouders te blijven en de economische crisis is een rechtvaardiging hiervoor. Derde feit is de toestroom van goedkope werknemers uit andere landen.
2.2 Wat betekent een baan hebben voor jongeren? Vanuit het standpunt van de organisaties en andere stakeholders betekent werkzaam zijn voor jongeren verantwoordelijkheid hebben en deelnemen aan de maatschappij, het is de kans om hun vaardigheden te ontwikkelen, om financieel onafhankelijk te worden, meer gemotiveerd te raken, goede toekomstmogelijkheden en eventueel een gezin te stichten wanneer ze dit willen.
2.3 Hoe beïnvloedt jeugdwerkeloosheid het leven van de werkelozen? In het algemeen betekent werkeloosheid het verlies van tijd en het beschikken over geen of heel weinig geld. Dit heeft zowel positieve als negatieve effecten. Positieve effecten: -
Vrijheid – men kan met de vrije tijd doen wat men wil; heeft meer sociale contacten. In deze levensfase lijkt het erg belangrijk om ‘te hangen’ met vrienden.
Negatieve effecten: -
Ze moeten omgaan met teleurstellingen en terugslagen wat kan leiden tot een situatie waarin zij het niet meer aandurven om de ervaren barrières aan te gaan. Ze voelen de druk van meerdere kanten, van hun ouders, vanuit zichzelf (“Ze zijn niet gek, ze weten wel dat hoe langer ze werkeloos blijven hoe kleiner hun kansen in de toekomst”). Disoriëntatie Gevoel van minderwaardigheid Gevoel van machteloosheid Gebrek aan succeservaringen
Bijna alle geïnterviewden (meer dan 96%) vinden dat jongeren meestal niet in staat zijn het ouderlijk huis te verlaten en financieel onafhankelijk te worden. Ze voelen zich ongemotiveerd en zelfs gefrustreerd en zien geen toekomst. Gebrek aan geld heeft ook sociale consequenties. De werkeloosheid van de adolescent betekent dat zij niet kunnen deelnemen aan de maatschappij. Ze hebben het gevoel dat ze in een vicieuze cirkel zitten. Hun leven zit in een negatieve spiraal, ze zijn sociaal onstabiel en hebben vaak stress, ze zijn gevoelig voor kritiek en neigen naar afwijkend gedrag en extremisme.
2.4 Wat maakt naar uw mening jongeren gelukkig? Een eenduidig recept voor geluk bestaat niet. Iedereen heeft zijn eigen ervaringen. Jongeren zijn gelukkig wanneer ze slagen voor hun examen, ze hun eigen geld verdienen, een goed toekomstperspectief hebben, het gezellig met hun vrienden hebben – kortstondig geluk. De kans om te werken geeft de jongeren onafhankelijkheid, professionele ontwikkeling en een vooruitgang in hun carrière. Het hebben van werk, uitgaan met vrienden, baankansen, goede sociale contacten, een gevoel van onafhankelijkheid etcetera. Ze worden ook gelukkig wanneer ze respect krijgen voor wie ze zijn en wat ze doen.
2.5 Waar denkt u dat jongeren bang voor zijn? Het niet in staat zijn om hun eigen potentieel te bereiken. Het niet kunnen vinden van een baan die ervoor zorgt dat zij onafhankelijk kunnen worden (100% van de geïnterviewden). Ze zijn bang om verantwoordelijkheid te nemen… Aan de ene kant wil een groot aantal van hen niet werken, aan de andere kant zijn ze bang om werkeloos te zijn. Ze zijn bang om te falen, om afgewezen te worden (of ontslagen te worden wanneer ze werken) door potentiële werkgevers en om sociaal geïsoleerd te raken. Ze zijn bang dat ze in de toekomst niet voor zichzelf zullen kunnen zorgen.
2.6 Welke strategieën en acties zijn nuttig? Welke zijn dat niet? Alle commentaren op deze vraag hebben eenzelfde teneur: “We moeten ze niet aan hun lot overlaten, maar we moeten deze jonge mensen ondersteunen”. Scholing en onderwijsmetingen zijn al nodig op de middelbare schoolleeftijd. De kwaliteit van de schoolse opleiding moet passend zijn zodat jongeren die hun opleiding goed hebben afgerond over de noodzakelijke competenties beschikken zoals lezen en kennis van vreemde talen zodat ze over de basisvereisten beschikken om succesvol te zijn in een stage/assistentschap. Alle geïnterviewden vinden het belangrijk dat de banden tussen school en de arbeidsmarkt worden versterkt. Meer praktijkoriëntatie en de mogelijkheid om inzichten te krijgen en te leren over het beroepsleven door stages etc. Leraren moeten de jongeren informeren over de mogelijkheden voor schoolverlaters, beroepspraktijk, carrière- en trainingsbegeleiding moet verplicht worden op school. De meeste commentaren gaan over de scholing en preventieve maatregelen op de schoolleeftijd. Sommige geïnterviewden vragen om langere verplichte scholing (op dit moment 9 jaar), omdat 15-jarige kinderen nog niet in staat zijn om voor zichzelf te zorgen en degenen die dat wel zijn, nu toch al doorleren. Van school naar een werkzaam leven is een hele belangrijke overgang. Sommige strategieën zijn al geïmplementeerd, zoals het voorbereiden op de arbeidsmarkt van jongeren door middel van workshops waarbij zij leren hoe ze een goed CV schrijven, hoe ze een goede indruk maken tijdens een sollicitatie, hoe ze hun zelfvertrouwen versterken etc. Alle strategieën en acties moeten bevorderlijk zijn voor jongeren, misschien meer onderwijsmogelijkheden voor een baan, scholen zouden meer kunnen helpen bij het opbouwen van een carrière, een betere samenwerking tussen scholen en ondernemingen. Meer tegemoet komen aan de behoeften van ondernemers waar het gaat om het onderwijs aan de jongeren – ervaring project ‘Boris’. Daarnaast moeten werkgevers een duidelijk beleid hebben als het gaat om de opleiding van hun toekomstige werknemers, bijvoorbeeld een scholingsfonds. De mindset moet veranderen. En ouders moeten hun kinderen bewust leren te werken, zij moeten hen niet ‘bedienen’.
2.7 Kunnen scholen de jongeren beter voorbereiden? Hoe? Ja, zeker (100% van de respondenten). Het hele schoolsysteem moet worden aangepast om zo tegemoet te kunnen komen aan de wensen vanuit de arbeidsmarkt. Er zijn onderzoeken waaruit naar voren komt dat banen die bestaan uit routinematige handelingen verdwijnen, terwijl er meer vraag komt naar banen die niet-routinematige (maar bijvoorbeeld creatieve en interpersoonlijke) vaardigheden vereisen. Scholen moeten hun best doen om deze vaardigheden bij de jongeren te ontwikkelen, op alle niveaus meer baanrelevante trainingen te geven en beter gekwalificeerde leraren aan te nemen.
2.8 Wat betekent succesvol voor u? Wie is er volgens u succesvol? Degene die systematisch werkt aan zijn/haar vaardigheden en die productief is op zijn/haar werkplek. Succes is tevreden zijn met je leven en werk, dat je iets doet waar je van houdt en waarbij je andere mensen inspireert – balans tussen privé en werk. Er zijn wereldwijd veel succesvolle mensen die kunnen dienen als een voorbeeld van hoe je door hard te werken succesvol wordt: bijvoorbeeld Oprah Winfrey.
Slotoverwegingen Sinds maart 2008 is als gevolg van de economische crisis de werkeloosheid in de Europese Unie sterk gestegen. In november 2015, waren in de EU 4.553 miljoen jongeren (onder 25) werkeloos (bron Eurostat). Alle partnerlanden van het project Entre-yoU (exclusief Oostenrijk 10.9% en Nederland 11.9%) hebben de hoogste percentages werkeloze jongeren in de EU (Spanje 47,5%, Kroatië 45,1%, Roemenië 23,6%, Bulgarije 23,5% en Hongarije 18,9%). In het algemeen is het duidelijk zichtbaar dat het starten met werken en het krijgen van professionele ervaring voor de huidige jongere generatie vooral moeilijk is in de mediterrane landen en in Oost Europa. De oorzaak hiervan is de langere periode die zij naar school gaan en het feit dat zij onvoldoende (door de werkgevers gewenste) meetbare werkervaring opdoen. Daarnaast hebben werkgevers een voorkeur voor oudere en ervaren werkers omdat zij geen tijd en geld willen investeren in training. Het hele schoolsysteem zal zich moeten aanpassen aan de vraag vanuit de arbeidsmarkt omdat het onderwijssysteem jongeren nu nog onvoldoende kansen biedt om praktische vaardigheden op te doen. Bovendien is er grote behoefte aan het beter motiveren van jongeren. Demotivatie is vaak een gevolg van de volgende omstandigheden: veel jongeren die zonder resultaat een baan hebben moeten zoeken, gaan daarna naar de universiteit. Maar dat lost de problemen niet op. In deze landen ( Spanje, Kroatië, Roemenië en Bulgarije) hebben we een groot aantal jongeren met een universitaire graad, maar desondanks kunnen zij na het afronden van hun studie geen baan vinden. Aan de andere kant zorgt het gebrek aan beschikbare vacatures op het platteland ervoor dat het voor jongeren moeilijker wordt om werk te vinden waar hun voorkeur naar uit gaat. En ten derde hebben jongeren wat betreft hun kennis en vaardigheden positieve feedback en bevestiging nodig van hun familie, vrienden en degenen die van hen houden. Het helpt hen zeer wanneer zij niet gefrustreerd raken en blijven zoeken naar mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Hun ‘mindset’ moet veranderen. Zonder strategie en vastberadenheid is het voor hen heel moeilijk om een passende arbeidsplek te vinden. Daar waar er een groot aantal opties en mogelijkheden zijn, worden jongeren in de steek gelaten bij het maken van de beslissing van wat goed voor ze is. Ze krijgen onvoldoende ondersteuning en moeten zelf de verantwoordelijkheid voor hun keuze nemen. Verantwoordelijke partnerinstelling: The City of Zagreb, Kroatië Andrija Petrovic, Expert Adviser
