NIEUWSBRIEF MEI 2014
Dit is een uitgave van het Wijkpanel Muziek, Transvaal- en Vogelwijk
2
5
7
PRIJSVRAAG
Voor de nieuwe naam van de wijkkrant In de vorige wijkkrant hebben we een oproep geplaatst om wijkbewoners mee te laten denken over een nieuwe naam voor de wijkkrant. Er zijn een aantal originele en verrassende inzendingen gedaan, maar helaas zit dé naam er nog niet tussen. Daarom willen we de prijsvraag nog even open laten staan. Heeft u een goed idee voor de naam van deze wijkkrant? Stuur hem dan in en win het boek Honkvast van Wilma Koole én Wandelingen in de MTV-wijk van Henk de Vries! Inzendingen kunnen naar:
[email protected]
Bijzondere schildering in Valkstraat Kunstenaar Klaas Lageweg is in opdracht van het MTV-wijkpanel bezig met een bijzondere schildering op de elektriciteitskast in de Valkstraat. De vier zusters van het voormalige Bonifatius Hospitaal houden vanaf nu een oogje in het zeil in onze wijk. Het beschilderen van deze kast is onderdeel van het kunstproject van het wijkpanel: zoveel mogelijk elektriciteitskasten in de wijk worden op deze manier ontdaan van ontsierende graffiti en voorzien van verrassende graffiti-kunstwerken, die qua thema passen in de wijk.
Interesse in gezamenlijke inkoop van zonnepanelen? Het MTV-wijkpanel organiseert in samenwerking met de gemeente een informatieavond over zonnepanelen. Het zal onder meer gaan over de mogelijkheid van gezamenlijke inkoop en over de verschillende subsidie-regelingen. Woensdagavond 11 juni, vanaf 19.30 uur in het Buurthuis Rengerspark in de Singelstraat. 1
Metamorfose voor snoep- en ontdekmoestuin
Het tuintje op de hoek van de Transvaalstraat met de Spanjaardslaan is inmiddels omgetoverd van een plantsoen vol onkruid en stekelstruiken naar een gezellig moestuintje. Nadat de groendienst het plantsoen leeg en netjes maakte, kon een groep buurtbewoners het gaan inrichten met bakken, boomstammen, houtsnippers, wilgenbogen en een ambachtelijke wilgentenen omheining.
Gekozen werd voor: ’t Túntsje’. Annie Algra heeft de naam bedacht en zij heeft daarmee niet alleen de eer, maar ook een leuke tuinset gewonnen. Gefeliciteerd Annie! Wist je dat ‘tún’ of ‘tuin’ van het woord ‘teen’ komt? Van wilgenteen. Dit stamt uit de tijd dat men een wilgen omheining om de nederzetting had ter bescherming van de gewassen.
Het tuintje lijkt nu nog wat kaal, maar groep 1 van de Koningin Wilhelminaschool heeft inmiddels zaadjes geplant van wortelen, radijs en rode bietjes. Dit gebeurde aansluitend aan een les natuureducatie van juf Irene. Nieuwe naam Naast deze zichtbare metamorfose heeft de snoep- en ontdekmoestuin ook een andere naam gekregen. Op onze prijsvraag volgden 46 reacties. De initiatiefgroep heeft een aantal namen geselecteerd. Er zaten goed bedachte namen bij: de Torteltuin, Juffrouw Perenboom, Bloesem, Stekkie, Radijsjesparadijs, Moe’s Moes en nog veel meer mooie en originele namen. De buurvrouw van het tuintje, voormalig kinderarts Jet Kamann, heeft uiteindelijk de doorslag gegeven.
Help mee en bezoek de Facebook fansite! Wie thuis stekjes heeft opgekweekt of een struik of plant wil doneren, mag dit komen brengen op de Transvaalstraat 28. Samen zorgen we dat het op de juiste plek komt te staan. Want niet alle groentes gaan goed met elkaar samen! De planten hebben veel water nodig om te groeien. Brengt u af en toe een gietertje water? Dan barst onze gezamenlijke buurttuin straks uit zijn voegen van het groen! We hopen dat we met z’n allen nog lang van ‘t Túntsje zullen genieten. ‘t Túntsje heeft ook een Facebook fansite. Hier plaatsen we regelmatig berichten op met nieuws en activiteiten. Volg ons of plaats eens een berichtje. Handige tuinweetjes, bijvoorbeeld, zijn altijd welkom!
2
Van vleesindustrie tot led-technologie
Trudie en Reinoud Timmerman hebben een druk leven. Ze runnen samen hun eigen bedrijf, de LED factory én, op hun thuisbasis in de Koekoekstraat, een gezin met vier kinderen; een meisje van zeven maanden en drie jongens van (bijna) vier, zes en acht jaar oud. Toch is deze combinatie volgens Trudie prima te doen: ’We hebben een hele strakke planning. Onze kinderen gaan maximaal drie dagen naar de opvang en op de andere dagen is één van ons ’s middags thuis. Dat betekent dat we qua werk weleens iets moeten laten lopen, maar als we moeten kiezen tussen werk en de kinderen, dan kiezen we voor de kinderen.’ We beginnen het interview met een vraag die me bezig houdt sinds ik weet dat ik Trudie ga interviewen: ’Jouw voorgeschiedenis ligt in de vleesindustrie. Hoe kom je vanuit het vlees in de led-verlichting terecht? Trudie moet lachen: ’ We hebben ooit een test gedaan in de koelcellen van het bedrijf waar ik werkte, omdat het qua verlichting een ramp is met die lage temperaturen. Helaas bleek de test ook een ramp, maar de interesse voor led-verlichting was toen wel gewekt.’ Toen ze enige tijd later uit het familiebedrijf stapten, bleven de mogelijkheden en toepassingen van led-technologie haar en Reinoud boeien. De volgende stap was daarom gauw gemaakt: ze reisden af naar Azië om fabrieken te bezoeken. Ze vonden er één die technologisch al zo ver was, dat ze daarmee in zee wilden gaan. ‘We gebruikten de fabriek als kennisinstelling en op de achtergrond dachten we zelf ook mee. Zo begonnen we producten te importeren.
Ik vind het een vrij rigoureuze beslissing; je bedenkt iets en stapt gelijk op het vliegtuig om je plannen waar te maken. ‘Tja, dat kenmerkt mijn persoonlijkheid wel. Als ik iets in mijn hoofd heb, dan doen we dat ook gewoon. Niet te lang over miepen, want het leven is veel te kort.’ We praten nog even door over deze levensvisie en zo komen we, al filosoferend, op de ongelofelijke hoeveelheid aan mogelijkheden die de led-technologie biedt. Trudie vertelt hoe ze in het begin alleen importeerden voor de Nederlandse markt. Ze kwamen mogelijkheden en toepassingen tegen die voor hen niet haalbaar waren: ’We hadden er niet de goede producten voor en het was niet wat de klant zocht. Daarom wilden we zelf gaan ontwikkelen en nou ja, toeval bestaat niet, maar toevallig zat aan de andere kant van Leeuwarden de LED factory. Het was een ongelofelijk technisch bedrijf, maar totaal niet commercieel. We hebben het bedrijf overgenomen, de import uit Azië stopgezet en we zijn zelf gaan produceren. Met de LED factory verkopen we nu dus alleen eigen geproduceerde verlichting.’ Door deze overname konden de investerings- en ontwikkelwensen van Trudie en Reinoud in een concrete vorm worden gegoten, want in één klap was nu alle technische kennis in huis om zelf te gaan ontwikkelen. Toch gebeurt dat ontwikkelen vooral door andere medewerkers. Trudie en Reinoud halen vooral nieuwe klanten binnen en houden zich bezig met het personeelsbeleid, logistiek, productie en transport. Op het moment dat een (potentiële) nieuwe klant aangeeft een verlichtingsprobleem te hebben, dan zoeken ze intern naar de meest geschikte medewerker voor die opdracht. Het werkinhoudelijke contact wordt dan door deze medewerker overgenomen. Trudie knikt naar één van de mannen: ’Meestal is dat Sikke, dat is onze technische man.’ 3
Ik ben benieuwd hoe Trudie de toekomst ziet, waar ze over vijf jaar denkt te staan. ‘Oh, geen idee, lacht Trudie, dat is niet onze drijfveer. Ik wil plezier hebben in wat ik doe, want dat geeft energie. We kunnen nu zoveel combineren, omdat het zoveel energie geeft. Ik heb altijd zin in mijn werk! Het liefste wil ik natuurlijk wel dat dit bedrijf over vijf jaar (nog steeds) in optimale vorm bestaat. Dat we volcontinu produceren en voorop lopen qua innovaties. Dat we een naam zijn in deze branche, dat iedereen weet: als je iets nieuws wilt produceren, moet je bij de LED factory zijn.’ Met de inzet en passie waarmee het echtpaar Timmerman de LED factory bestiert, gaat dat vast lukken! Voordat ik het interview afrond, heb ik echter nog één vraag. Ik ben benieuwd op welk project Trudie het meest trots is, waar ze met de meeste voldoening op terug kijkt. Trudie trekt een moeilijk gezicht: ’Ik geloof niet dat er één bepaald project bovenuit steekt. Eigenlijk ben ik op alles wat we hebben gedaan en gemaakt heel trots.’ Na een korte pauze vervolgt ze: ’Nou, ja misschien wel Nij Smellinghe, het ziekenhuis in Drachten. Voor hen hebben we 1500 led-armaturen geproduceerd, omdat dit ziekenhuis grootschalig wilde overgaan op led-verlichting. Of MCL, daarvoor hebben we alle wandschelpen omgebouwd naar led-verlichting. Ik mail je wel een paar foto’s, dan kunnen die bij het artikel!’ Interview & tekst: Marianne van Mourik
Herinrichting van het plantsoentje achter de viskraam
Na jaren van overleg, plannen maken en afstemmen met de afdeling groenvoorziening van de gemeente Leeuwarden, is er in de herfst van 2013 een begin gemaakt met het beplanten van het plantsoen achter de viskraam op de Spanjaardslaan. Plannen genoeg We hadden mooie plannen voor het stukje grond: rondom de tuin was een beukenhaag bedacht, er zou een deel beplant worden met hortensia’s en een deel (onder de bomen) met bollen en stinsenplanten. In eerste instantie leek dat plan niet van de grond te komen; tot onze verbazing plantte de gemeente in de herfst ineens een heg van esdoornstruikjes. Er werden verder wat kleine klimopplanten neergezet en een aantal andere struikjes. Niet helemaal volgens planning, dus… Er volgde nog meer overleg, telefoontjes en mailtjes en uiteindelijk heeft buurtbewoner Marten Wiersma, na overleg met de buurt, zijn handtekening gezet onder een overeenkomst waarin Marten de verantwoordelijkheid voor het onderhoud op zich neemt. De (her)inrichting Met behulp van een aantal buurvrouwen heeft Marten de tuin vervolgens ontdaan van veel onkruid, resten van boomwortels, stenen en bladeren! Er kwam hierdoor gelukkig alsnog ruimte voor de hortensia’s. Het MTV-wijkpanel bleek bereid om financieel bij te springen en we kregen van hen toestemming om de hortensia’s te kopen. Bij een tuincentrum konden we een mooie deal sluiten, zodat we uiteindelijk 32 wat grotere hortensia’s konden kopen. Inclusief 140 liter compost, voor 111 euro! Dank aan Tuincentrum de Leeuw in Marsum. Op 30 april hebben we de hortensia’s geplaatst en we zijn apetrots op het resultaat! We ontvingen al veel complimenten van de viskraambezoekers, die graag gebruik maken van het bankje aan de rand van de tuin. Matteke de Vries
4
De reparatiewerkplaats: een geslaagd initiatief!
Op zaterdag 12 april was de kleine reparatiewerkplaats voor het eerst open. In buurthuis Rengerspark konden wijkbewoners van 9.00 uur tot 13.00 uur kleine reparaties laten verrichten aan allerhande apparatuur. Het was een leuke, gezellige en vooral een productieve ochtend!
• één boormachine gemaakt • één laptop schoongemaakt en hersteld • twee printers nagekeken, waarvan één niet meer kon worden gemaakt, de andere wel • één knijpkat nagekeken, viel helaas niet te repareren • één vastzittende DVD uit DVD-speler gehaald • één lampverbinding gesoldeerd • één DVD -set voor in de auto nagekeken, kon helaas niet worden gemaakt. Vanwege het succes van deze eerste keer, zullen wij de reparatiewerkplaats in het najaar opnieuw organiseren. We houden u vanzelfsprekend op de hoogte van de exacte tijd en datum. Waarschijnlijk start de volgende werkplaats iets later, want 9.00 uur op zaterdagochtend is voor de meeste wijkbewoners nog iets te vroeg…
Veertien wijkbewoners konden na een geslaagde reparatie weer naar huis en een enkeling kreeg het advies dat maken niet meer de moeite waard was: toch maar weggooien dus… Als wijkpanel concluderen wij echter dat het initiatief van de kleine reparatiewerkplaats geslaagd is. Veel wijkbewoners reageerden enthousiast. Eén van de wijkbewoners gaf zelfs spontaan aan dat hij volgende keer wil meedoen om meubels te repareren. Dan kunt u dus ook bij de reparatiewerkplaats terecht met uw kapotte keukenstoel, om maar eens wat te noemen. Voor uw beeld, dit is wat er concreet gebeurd is: • twee fietsen nagekeken en een lekke band geplakt • één hogedrukpomp gerepareerd • twee koffiezetapparaten nagekeken en gemaakt • één schuurmachine nagekeken, viel helaas niet te repareren 5
Tweede deel historie begraafplaats Het eerste stuk over de begraafplaats (nieuwsbrief november 2013) gaf de historie weer tot eind 1939. Dit tweede deel beschrijft de ontwikkelingen daarna, tot einde vorige eeuw. Aan het begin van de twintigste eeuw werd begonnen met de eerste grote uitbreidingen van de stad buiten de wallen. Als eerste werd ten zuiden van de begraafplaats de Transvaalwijk tot stand gebracht. Ten oosten van de begraafplaats werd in 1905 het Rengerspark aangelegd naar een ontwerp van de tuinarchitect H. Copijn. Dit park vormt vandaag de dag samen met de begraafplaats de “groene long” van Leeuwarden. Toen in 1939 de sluiting van de begraafplaats naderde, besloot men hier niet toe over te gaan, omdat er nog steeds veel bijzettingen plaatsvonden in eigen graven. Bij sluiting van de begraafplaats zouden de eigenaren van die graven van hun recht geen gebruik meer kunnen maken. Aldus werd de sluiting met tien jaar uitgesteld. Dit gebeurde nog enkele malen. In 1958 laaide de discussie over de sluiting weer op. Er werd gepleit voor instandhouding van de begraafplaats. Op een honderdtal graven rustte namelijk nog een recht van gebruik. Om hierover duidelijkheid te krijgen volgde er in 1959 een oproep aan eventuele rechthebbenden om zich te melden. De gemeente besloot daarop in 1959 om nog één keer over te gaan tot verlenging van de opening van de begraafplaats met tien jaar. Ook besloot men drainage aan te leggen, om de begravingen niet te laten
6
uitlopen op een tewaterlating. In de jaren die volgden is er een groot aantal discussies geweest over wat nu te doen met de begraafplaats: alle grafmonumenten opruimen of waardevolle grafmonumenten bewaren. Op 28 februari 1967 werd de Algemene Begraafplaats Spanjaardslaan dan toch officieel op de lijst van beschermde rijksmonumenten geplaatst. Op 31 december 1969 sloot de gemeente Leeuwarden de begraafplaats definitief, ondanks de aanwezigheid van nog zo’n 3.000 beschikbare graven. Ook waren er nog 82 niet-gebruikte eigen graven waarvan de rechthebbenden het recht op begraven verloren. Tot 1969 hebben tenminste 50.000 mensen hier hun rustplaats gevonden. Hoewel het daarna onder de grond ‘rustig’ bleef, was dit daarboven niet het geval, want er is nogal wat geschreven en gepland na de sluiting. Na de sluiting in 1969 leek het erop dat de gemeente concrete plannen had met de begraafplaats. In 1970 werd een van de huisjes eenvoudig opgeknapt en werd er voor het andere huisje een budget beschikbaar gesteld, zo ook voor de restauratie van het ingangshek. In 1973 werden de plannen uitgevoerd. Tussendoor bepaalde men ook dat het lijkenhuisje de moeite van het bewaren waard was en gebruikt zou kunnen worden als bergingsmogelijkheid. Rond 1975 was de restauratie gereed. In de jaren zeventig liep het onderhoud van de begraafplaats langzaam terug. De vele grafmonumenten werden vaak als een hinder beschouwd bij het onderhoudswerk, en het onderhoud had beslist geen hoge prioriteit. Zo vond in deze tijd een van de grootste ‘vernielingen’ plaats. Hekwerken, kransdozen, losse vazen, gebroken houten grafmonumenten, kettingen en alles wat maar los zat werd van de grafvelden verwijderd en op een grote hoop gegooid. Dat hiermee een deel van de cultuurhistorische waarde werd verwijderd, had men niet in de gaten. Uiteindelijk leidde deze manier van onderhoud in 1983 tot klachten van de Leeuwarder Vrouwenbond. Deze club
had zich het lot van de begraafplaats aangetrokken. De Vrouwenbond vroeg van de gemeente aandacht voor de staat van de begraafplaats en het lijkenhuisje. In 1984 deed de gemeente een beroep op de zogenaamde ‘terugploegregeling’ om daarmee het achterstallige onderhoud van de begraafplaats te kunnen betalen. Ook werd gepoogd om een subsidie van de Europese Gemeenschap te krijgen. De gemeente slaagde er echter niet in om in aanmerking te komen voor enige financiële regeling. In 1985 werd op initiatief van de Leeuwarder Vrouwenbond een stichting in het leven geroepen tot behoud en restauratie van de begraafplaats. Deze stichting heeft vervolgens in jaarlijkse gesprekken met de gemeente de aandacht weten vast te houden. In juni 1992 trok het Gemeentelijk Woningbedrijf 115.500,- gulden uit voor een opknapbeurt van de twee huisjes. Ditmaal verliep alles sneller dan in de jaren zeventig, hoewel er nog geen geld was voor het vervangen van het pannendak en het rieten dak. Dit zou pas in 1994 plaatsvinden.
Vier vragen aan een kind uit onze wijk Stel je eerst even voor. Wie ben je, hoe oud ben je en waar woon je? Ik heet Marthijn, ik ben bijna acht jaar en ik woon in de Vinkstraat. 1. Waarom wil je geïnterviewd worden? Ik wil vertellen over de schaakclub, over hockey, karate en over blokfluit. Ik heb vorig jaar meegedaan met het NK schaken en ook met andere wedstrijden. Eigenlijk weet ik niet zo goed meer waarom ik aan het NK mee mocht doen. Gelukkig weet zijn moeder dat nog wel: ‘Je was nog maar zes, maar je had al eens meegedaan aan een Fries Kampioenschap voor kinderen tot tien. Daar ben je toen als twaalfde geëindigd en bij de zes-jarigen was je tweede. Je rating was nog niet zo hoog, maar omdat er niet zoveel zes-jarigen schaken, mocht jij toen toch al mee naar het NK. Ook voor het NK van dit jaar is Marthijn weer geplaatst. Knap hoor! We praten nog heel lang over schaken. Marthijn raakt er bijna niet over uitgepraat. Schaken is voor hem vooral leuk omdat hij het uitdagend vindt en omdat hij er zoveel andere leuke kinderen ontmoet. Hij wil daarom ook heel graag een beetje reclame maken, want jeugdleden zijn erg welkom bij de schaakclub. Geïnteresseerd? Onderaan dit interview vind je alle relevante gegevens!
2. Wil je ook nog wat vertellen over blokfluit of over je andere activiteiten? Ik vind blokfluit ook heel leuk en dat doe ik al ongeveer anderhalf jaar. Hockey en karate doe ik ook. Karate vind ik het leukste. Ik heb de oranje band. 3. Vind je het leuk op school? Jawel, maar soms wil ik wel wat meer uitdagend werk. We doen ook de kanjer-training tegen pesten. De verhaaltjes zijn daarbij heel leuk en de opdrachten ook. Ik weet niet of iedereen er echt veel van leert, want juf ziet het niet altijd als je niet goed meedoet. 4. Ik zie daar konijnen staan. Zijn die van jou? Ja, dat zijn Ollie en Stampertje en die zijn allebei van mij, maar mamma doet het meeste werk met de konijnen. Ik verschoon eigenlijk nooit het hok en mamma geeft ze meestal ook voer, maar soms doe ik dat ook zelf. Ze willen alleen nooit op schoot zitten en dat vind ik wel jammer. Wil jij ook geïnterviewd worden? Geef je dan op via
[email protected]. Gegevens schaakclub: De club heet Philidor. Kijk bijvoorbeeld eens op www.facebook.com/philidor1847 of op www.philidor1847.nl De jeugdtrainer bij Philidor is Migchiel de Jong. Hij is tevens internationaal schaakmeester. Geïnteresseerden kunnen hem bellen op 06-216 74 901, voor meer informatie of een proefles. 7
Nieuw in de Remise! Ouderensociëteit De Remise Pier Panderstraat 10 Secr. A. van Vliet, tel. 058-2134947
Bridge Op de eerste oproep om u op te geven voor bridgen in de Remise hebben nog niet genoeg mensen gereageerd. Omdat we vermoeden dat er meer mensen zouden willen bridgen is er besloten een bridgezondag, eventueel gecombineerd andere kaartspelen, te organiseren in de Remise. Zondag 2 november om 14.30 uur: Bridge Drive Wilt u meedoen? Geeft u op in de Remise op het inschrijfformulier op het bord. Of bel naar Bertie Sinnema 0582133929. Bij voldoende deelnemers kan de bridgezondag herhaald worden.
Computercursus In het najaar gaan de cursussen weer van start. In de Remise is de mogelijkheid om 4 cursussen te geven: • Kennis maken met de computer voor beginners • Internet en email voor gevorderden • Cursus Word 2010 • Cursus Fotoboek maken Voor de cursus Internet en Email hebben zich al mensen opgegeven; er moeten nog wat deelnemers bij om de cursus door te laten gaan. Wilt u uw kennis opfrissen of uitbreiden, geef u vast op bij Helene Wilkes telefoon: 06 13319644.
8
Samsung Gallaxy etc. zijn allemaal tablets. Het verschil is het merk. De Ipad is van Apple, de andere van andere bedrijven. Zij hebben echter een ander besturingssysteem, vandaar de 2 verschillende cursussen. Het is belangrijk dat u weet met welk merk tablet u wilt deelnemen en u zich voor de juiste cursus opgeeft. Met Seniorweb is afgesproken dat wij de eventuele deelnemers aan de cursussen aan hen aanleveren. Omdat de cursussen door Seniorweb ingepland moeten worden, willen zij graag begin september weten hoeveel mensen een cursus willen volgen. Als u deel wilt nemen aan een cursus Ipad of een cursus Adroids kunt u zich opgeven. U kunt zich opgeven bij Helene Wilkes: Tel: 06-13319644 of per email: wilkes.helene@gmail. com onder vermelding van uw naam en adres, postcode, woonplaats en telefoon. U krijgt het formulier toegestuurd en kunt dan het formulier op een ander tijdstip, maar wel voor eind augustus, ondertekend opsturen of terugbezorgen in de Remise.
Informatie cursussen Beide cursussen: Starten Ipad of ander tablet: 5x anderhalf uur voor € 45,- + € 15,- voor het cursusboek. Maximaal 6 personen per cursus. Er zijn per volgeboekte cursus 2 docenten aanwezig. De cursus gaat pas door bij minimaal 3 personen. Heeft u eerder een cursus gevolgd, dan is er een cursus voor gevorderden van 3 lessen.
Ipad/tablet
Tijdens de zomermaanden stoppen de activiteiten in de Remise. De inloopochtenden en het eetcafé blijven open. In de volgende wijkkrant worden de activiteiten gepubliceerd die u kunt verwachten in het najaar.
Seniorweb gaat in het najaar de cursus Ipad en de cursus Android tablets in de Remise verzorgen. Ipad en Tablet worden apart in een cursus gegeven. Een cursus Ipad en een cursus Tablet (Androids). Ipad of
Als u mee wilt doen aan de activiteiten of de cursussen, moet u wel deelnemer worden van de Remise. De jaarlijkse bijdrage bedraagt €16,50.
Nieuw in de wijkkrant: Diëtiste Dianne Berger Vanaf nu zal in iedere uitgave van de wijkkrant een artikel worden geschreven door Dianne Berger. Zij is in 2010 afgestudeerd aan de Hanze Hogeschool in Groningen en sinds 1 januari 2013 heeft zij haar eigen praktijk in Leeuwarden. Dianne gaat onze wijkkrant onder meer verrijken met interessante voedingswetenswaardigheden en recepten. Heeft u een vraag voor Dianne? Stel deze gerust, via
[email protected]! Over voeding valt veel te vertellen en iedereen heeft er een mening over. Dat is leuk, maar soms ook verwarrend. Want wie heeft nou gelijk? Laten we voorop stellen dat er in dit land geen 16 miljoen diëtisten wonen. Dat scheelt al behoorlijk in het aantal mensen dat daadwerkelijk gestudeerd heeft om hun kennis over voeding te mogen delen. Wegwijs in voedingsland Als diëtist werk ik met de laatste wetenschappelijke inzichten en baseer daar mijn adviezen op. De eerlijkheid gebied mij wel te zeggen, dat ook deze inzichten kunnen veranderen. Wat we nu weten, zou over tien jaar achterhaald kunnen zijn. Ook is het belangrijk om te kijken naar wie er voor je zit, want niet iedereen is gelijk. In de artikelen die u hier kunt lezen, zal ik u wegwijs maken in voedingsland. Laten we bij het begin beginnen, want waarom eten we eigenlijk? Waarom eten we? Wanneer we lange tijd niet eten, zal ons lichaam om voedsel vragen. Iedereen heeft wel eens een knorrende maag gehad, of zelfs een hongerklop tijdens het sporten. Ook hoort eten bij het gezinsleven, bij feesten en tradities. De belangrijkste reden om te eten is omdat het ons energie geeft en voldoende voedingstoffen levert om gezond te blijven. Maar niet iedereen baseert daar zijn keuze van het eten op. Vaak denken we daar pas over na wanneer we niet gezond zijn, bijvoorbeeld wanneer door ziekte niet alles gegeten kan worden, of juist een bepaald voedingsmiddel gegeten dient te worden.
Hoe maak je verantwoorde keuzes? Wat helpt om betere keuzes te maken, is wanneer je weet waar het lichaam de voedingsstof voor nodig heeft. Koolhydraten, eiwitten en vetten zijn de brandstofleveranciers van het lichaam. Zonder glucose uit koolhydraten kunnen de hersenen niet functioneren. De beste koolhydraatbronnen zijn volkoren producten (brood, pasta en zilvervliesrijst), aardappelen en peulvruchten. Deze leveren naast glucose ook vezels. Eiwitten zijn de bouwstoffen voor nieuwe lichaamscellen, maar ook voor beschadigde weefsels, bijvoorbeeld wanneer u een wond heeft. Eiwit komt voor in dierlijke en plantaardige producten, zoals soja, zuivel en vlees(vervangers). Vet is een verhaal apart. Het bevat belangrijke vitaminen en vetzuren. Toch vermijden veel mensen vet, omdat je er dik van zou worden. Het is belangrijk om onderscheid te maken in grofweg 2 groepen: verzadigd vet en onverzadigd vet. Met het verzadigd vet moet je oppassen, dit kan het risico op hart- en vaatziekten vergroten. Koek, gebak en snacks bevatten verzadigd vet, maar ook boter in een wikkel bevat verzadigd vet. Het is beter om vloeibare boter of olijfolie te gebruiken bij het koken. Olijfolie valt onder het onverzadigde vet, en is juist heel goed om te gebruiken, net zoals vis en noten. Dan zijn er ook nog voedingsstoffen die geen energie leveren, maar ons beschermen tegen ziekte door ervoor te zorgen dat alle processen in het lichaam goed verlopen. Vitaminen, mineralen, spoorelementen en vezels zijn zulke stoffen. Ze komen onder andere voor in groente, fruit en andere natuurlijke producten. Eet gevarieerd en gezond Wanneer u gevarieerd en gezond eet, zult u alle benodigde voedingsstoffen binnen krijgt. De hoeveelheden verschillen per persoon, want zoals gezegd is niet iedereen gelijk. Om dit gelijk in de praktijk te brengen heb ik een recept uitgekozen wat u kunt vinden op www.wijkpanelmtv.nl 9
Dokkumer Lokaaltje het hele spoor geopend, van Leeuwarden tot Metslawier. In 1913 werd de spoorlijn doorgetrokken naar Anjum. De spoorlijn liep dus door het hele Noorden van Friesland. Dat klinkt mooi, maar helaas heeft de spoorlijn het niet erg lang volgehouden. Door de crisis in de jaren dertig en door de opkomst van de autobus, die een stuk flexibeler was, kwam het personenvervoer met de trein in de problemen. Bovendien woonden er maar weinig mensen in het noorden van Friesland en hierdoor werd er veel minder van de trein gebruikgemaakt dan verwacht. Men hoopte door het aanleggen van het traject meer welvaart te creëren en meer inwoners te trekken in de dorpen. Dit gebeurde helaas niet.
Tussen Westeinde en de Muziekwijk ligt nog een deel van een oud treinspoor, dat nu vaak gebruikt wordt als uitlaatplek voor honden. Het spoor loopt van de vliegbasis tot de Harlingerstraatweg. Dat hier ooit een trein heeft gereden, kun je je nu haast niet meer voorstellen. Het spoor is overwoekerd door onkruid en loopt dwars door de wijk. Maar vroeger was dit anders, vroeger reed hier het Dokkumer Lokaaltje. Reis mee met de NFLS In 1899 werd de Noord-Friesche Lokaal Spoorwegmaatschappij (NFLS) opgericht. Zij hadden een spoornet met twee aftakkingen: een oostelijke en een westelijke tak. De westelijke tak splitste in Stiens in twee delen. Het ene deel ging via Sint Annaparochie en Tzumarrum door naar Harlingen en het andere deel ging door naar Franeker. De oostelijke tak ging na Stiens verder langs Ferwerd, Ternaard en Dokkum en had als eindpunt Metslawier. Deze oostelijke tak noemde men het ‘Dokkumer Lokaaltje’. In april 1901 reed de eerste personentrein over dit spoor, van Leeuwarden naar Ferwerd. Nog hetzelfde jaar werd 10
De spoorlijn is dan ook maar korte tijd winstgevend geweest. In 1935 werd het traject van Dokkum tot Anjum gesloten en een jaar later sloot ook de rest van het traject tussen Leeuwarden en Dokkum voor personenvervoer. In mei 1940 is het traject tussen Leeuwarden en Dokkum nog even open geweest voor personenvervoer, maar nog dat zelfde jaar is de lijn in december toch weer gesloten. De jaren daarna werd het spoor nog wel gebruikt voor goederenvervoer tussen Leeuwarden en Dokkum. Vooral in de wederopbouw na de oorlog reden er veel treinen op het spoor, maar na 1950 nam ook dat snel af, door
onder andere de opkomst van de vrachtwagen. In 1973 werd het traject verkort en werd Holwerd het eindpunt. Daarna werd het traject nog verder ingekort en reed de goederentrein alleen nog maar tussen Leeuwarden en Stiens. In 1995 sloot ook dit laatste stuk van het spoor. In 1997 werd het traject Leeuwarden–Stiens voor de laatste keer gebruikt, voor een proefrit met een speciale trein. Spoorfietsen in het noorden van Friesland Van de oude spoorlijn is niet veel meer over. Zowel de westelijke als de oostelijke tak zijn tegenwoordig overal opgebroken. Hier en daar staat nog wel een oud spoorwegstation, dat herinnert aan de tijd dat de spoorlijn nog volop in gebruik was. Om de geschiedenis nieuw leven in te blazen, is in 2011 de Stichting Noord-Friesche Lokaal Spoorwegmaatschappij (St. NFLS) opgericht. Deze stichting wil de oude spoorlijn als regiomarketing in het noorden van Friesland gebruiken. Hiervoor willen ze delen van de oude spoorlijn terug brengen in hun oude staat: door bijvoorbeeld andreaskruizen en hekjes terug te plaatsen. Daarnaast willen ze op een aantal plekken de spoorlijnen terugleggen, zodat bezoekers gebruik kunnen maken van de zogenaamde spoorfietsen, een soort trapauto’s voor meerdere personen. Op deze manier wil de stichting toerisme op een recreatieve manier verbinden met de geschiedenis van Noord Friesland. Inmiddels is het meer dan 15 jaar geleden dat er voor het laatst een
trein over dit traject reed. Wat er nog van over is, is een klein stukje spoor en een paar stationshuisjes. Dat er ooit nog een trein over het spoor gaat rijden is haast onmogelijk, maar wie weet rijden er binnenkort wel enthousiaste toeristen op hun spoorfietsen over de rails van het Dokkumer Lokaaltje. Nieuwsgierig geworden? Meer informatie over het Dokkumer Lokaaltje en de genoemde stichting is onder meer te vinden op www.dokkumerlokaaltje.com Aimee van Tienoven student Communicatie aan de NHL Hogeschool
MTV WIJKFEEST 30 AUGUSTUS RENGERSPARK
C1000 Vonk Eksterstraat 32, 8916 BV Leeuwarden www.c1000.nl/vonk Openingstijden: Ma. t/m za. 08.30 - 21.00 uur Gratis parkeren
11
Herbeplanting plantsoen Het plantsoen Schubertstraat-Mozartstraat-Sweelinckstraat ziet er niet zo florissant meer uit. De vaste plantenborder is versleten. Daarom gaat de gemeente een dezer dagen het plantsoen herbeplanten met nieuwe vaste planten. Tevens bekijkt het Wijkpanel MTV de mogelijkheid om nog een extra speeltoestel te plaatsen.
Leden wijkpanel Achter v.l.n.r.: Thomas Pheifer, Koos Kaspers, Jakob de Groot, Walter de Vries. Voor v.l.n.r.: Joke Boersma, Els van Turnhout, Anna Pheifer, Anne Hoekstra, Marianne van Mourik, Truus Buma. Adverteren in de wijkkrant? Wilt u adverteren in de wijkkrant? Deze wordt huis aan huis verspreid bij 3100 huishoudens in de hele MTV-wijk. Een groot bereik dus! Neem voor informatie over de mogelijkheden en prijzen contact op met de redactie:
[email protected] Meldingen en klachten? U kunt met al uw meldingen, klachten en wensen terecht bij de melddesk van de gemeente Leeuwarden. Dat kan per telefoon (14 058) of per mail (www.leeuwarden.nl). Klikken op Meldingen over de woon- en of leefomgeving.
COLOFON Nieuwsbrief MTV mei 2014 Email redactie
[email protected] Foto’s HCL, Els van Turnhout, Joke Boersma, Miranda Tamminga, diverse sites Facebook Teksten Marianne van Maurik, Els van Turnhout, Dianne Berger Verschijnt 4x per jaar Redactie Wijkpanel MTV Oplage 3100 exemplaren Verspreiding Muziek, Transvaal- en Vogelwijk 12
Rectificatie Nieuwsbrief februari 2014 Artikel Oldehove: De opdracht is niet in 1592 aan Jacob van Aken gegund maar in 1529. Dit artikel was geschreven door: Aimee van Tienoven Artikel Diaconessenhuis: In 1879 begon het Diaconessenhuis. Echter vanaf 1825 was er al een stads(armen)ziekenhuis. Historische correcties: dank aan Theo Huitenga.
Feestje?? Bewoners die een idee hebben voor een leuke wijk- of straatactiviteit kunnen hiervoor een financiële bijdrage aanvragen bij het wijkpanel. Ideeën graag naar
[email protected] of bezoek de website. Website van wijkpanel: www.wijkpanelmtv.nl Hierop kunt u informatie vanuit de gemeente vinden over o.a. inrichting van plantsoenen en het Rengerspark.
