16
JILI 2005
Nieuwsbrief
FUNDERINGEN Grondwaterspecial Projectleider grondwaterherstel
Inleiding De gemeente Dordrecht wil de grondwaterstand verhogen in het aandachtsgebied funderingen. Dit is een ingewikkeld proces met veel mitsen en maren. De gemeente richt zich daarbij niet alleen op het verhogen van grondwater vanuit openbaar gebied, maar ook privé-terrein wordt erbij betrokken. Verhoging van grondwater vindt plaats via zogenaamde infiltratieleidingen*. In deze nieuwsbrief vindt u alle benodigde informatie over grondwater. Wellicht komt u onbekende woorden tegen in deze nieuwsbrief. Deze zijn zoveel mogelijk verklaard in een woordenlijst. De woorden zijn in de tekst aangegeven met een sterretje *. Inhoudsopgave 1. ‘Het is geen kwestie van de kraan open zetten’ 2. Startklaar voor grondwaterverhoging 3. Haken en ogen aanpassen grondwaterstand 4. Gemeente vaart nieuwe koers 5. Verhogen grondwaterstand, wat komt er bij kijken 6. Sanering, archeologie en afstemming 7. Wat kan ik al zelf doen? 8. De 1-meter discussie 9. Verklarende woordenlijst
Anne Mollema:
“Het is geen kwestie van de kraan open zetten” In het aandachtsgebied funderingen staan minder houten palen helemaal droog dan verwacht. De grondwaterstand* is helaas vaak te laag, maar toch minder vaak dan eerder werd aangenomen. Waar mogelijk en gewenst overweegt de gemeente de grondwaterstand te verhogen. Projectleider Anne Mollema vertelt hoe moeilijk dit is. De maatregelen om de grondwaterstand te verhogen vormen een ingewikkeld proces met veel mitsen en maren. “Mensen denken vaak dat het een kwestie is van de kraan openzetten, maar zo eenvoudig ligt het niet”, aldus Anne Mollema, projectleider grondwaterherstel. Mollema wijst op de koerswijziging, waarbij de gemeente zich ook richt op maatregelen op privé-terrein (zie ook het artikel “Gemeente vaart nieuwe
1
koers”). “Maatregelen op privé-terrein leveren meer resultaat op, maar kosten ook meer tijd. Er is namelijk meer overleg met bewoners en technisch maatwerk nodig. In plaats van onderzoeken of één maatregel uitvoerbaar is in 47 grondwaterbeheergebieden, onderzoeken we nu welke maatregelen mogelijk zijn voor ongeveer 250 funderingsblokken.”Mollema benadrukt dat verhogen Lees verder op pagina 2
➤
Nieuwsbrief F U N D E R I N G E N Vervolg van artikel pagina 1:
“Het is geen kwestie van de kraan open zetten”
ambtenaren en burgers die de situatie op bepaalde plaatsen goed kennen, komen we soms onverwachte situaties tegen. Als we de oorzaak niet vinden en de situatie niet kunnen beheersen en er dreigt schade, dan moeten we in zo’n geval misschien zeggen: we draaien de maatregelen weer terug. We doen er alles aan om het systeem bij zoveel mogelijk woningen te laten slagen, maar het zal niet overal lukken.”
van de grondwaterstand geen wondermiddel is voor het oplossen van de funderingsproblematiek. “Verhoging van het grondwater draagt bij tot het behoud van funderingen. Het is alleen zinvol als de draagkracht van de fundering nog voldoende is. Zijn palen te dun, te zeer aangetast of staan ze te ver uit elkaar, dan haalt het verhogen van het grondwater niets uit.” Bij al herstelde funderingen is een hogere grondwaterstand niet van belang; de funderingen worden namelijk hersteld met materiaal dat zowel onder grondwater- als boven grondwaterniveau goed blijft.
➤
Zo werkt het Om het oppervlaktewater* dicht bij een woning te verhogen, is een infiltratieleiding bij de voor- of de achtergevel nodig. Deze leiding is voorzien van gaten en ligt in een bed van grind*. De infiltratieleiding krijgt een aansluiting op het stedelijk leidingennet. Zo vult de infiltratieleiding zich met oppervlaktewater dat, via de gaten en het grind, in de grond terecht komt. Gevolg: een hogere grondwaterstand. ➤
infiltratievoorziening
Ook al liggen de infiltratiesystemen* zo dicht mogelijk bij de gevel, er kan soms toch overlast zijn bij een andere woning, in de achtertuin of in de straat. Anne: “Ondanks alle computermodellen en de kennis van deskundigen, gemeente-
rioolcunet
kruipruimte
voortuin
Met stippels is het zandpakket aangegeven Met een grondlijn is de klei aangegeven De blauwe lijn geeft de meest voorkomende lijn van het grondwater aan De groene stippellijn geeft aansluitingen van de nutsbedrijven aan De rode lijn geeft de infiltratieleiding aan De tekening is indicatief! Elke situatie kan anders zijn!
2
achtertuin
Nieuwsbrief F U N D E R I N G E N
Startklaar voor grondwaterverhoging De voorbereidingen voor de aanpak van het grondwaterpeil in het aandachtsgebied funderingen zijn in volle gang. Adviesbureau Fugro maakt een voorlopig ontwerp waarin staat, hoe bij naar schatting 870 woningen het grondwaterniveau het beste kan worden verhoogd. De raadscommissie Leefbaarheid en Wonen heeft in grote lijnen ingestemd met de nota Aanpak Grondwateronderlast. In deze nota staan de typen maatregelen, de voorwaarden waaraan de maatregelen moeten voldoen, hoe deze in te voeren en wat de kosten zijn. In totaal is met de voorgestelde maatregelen ruim 7,8 miljoen euro gemoeid. Om het drainagesysteem* goed te beheren is verder nog 400.000 euro per jaar nodig. Op het moment van de productie van deze Nieuwsbrief is nog de vraag of dit geld beschikbaar komt. Een mogelijkheid is een extra rioolheffing van naar verwachting plus minus 24 euro per jaar per huishouden in Dordrecht. De Tweede Kamer moet nog besluiten of het wettelijk mogelijk wordt rioolheffing voor dit doel te gebruiken. De Kamer zal hier in het najaar over debatteren. De gemeente wil eerst weten of deze financiering mogelijk is. Bovendien moet de gemeenteraad dan nog instemmen met de plannen. Als dat allemaal is gebeurd, kan de uitvoering beginnen. Zorgvuldig In de commissie Leefbaarheid en Wonen merkten diverse partijen op dat het allemaal wel heel lang duurt. Rob Weeda, lid projectgroep Funderingen namens Stadswerken, ziet zorgvuldigheid als belangrijke reden. “Deze enorme operatie kost tijd. Die tijd is nodig om zorgvuldige besluiten te kunnen nemen en zaken goed op elkaar af te stemmen. We willen immers niet het ene probleem oplossen en vervolgens moeten constateren dat er daardoor een nieuw probleem is ontstaan. Ook zitten er vele kanten aan de verhoging van grondwater
die invloed op elkaar hebben. Daar willen we inzicht in hebben.” Behalve het wachten op uitsluitsel over de rioolheffing, laat de gemeente een juridische second opinion uitvoeren. Dit gaat om te beginnen om de vraag wie aansprakelijk is als door de grondwateraanpak burgers naar de rechter stappen wegens wateroverlast, omdat bijvoorbeeld de kruipruimte volstroomt. Momenteel bestaat hier geen duidelijke wet- en regelgeving over. Dat de gemeente dit wil weten heeft nog meer redenen. Zo zullen de bewoners een deel van de maatregelen zelf gaan beheren. Dan wil de gemeente de burger wel kunnen vertellen waar de verantwoordelijkheid van de burger begint. Bovendien moet de gemeente weten of ze een beheersbaar financieel risico neemt. De burger is er niet bij gebaat als door andere effecten (grondwateroverlast bij buren, wegverzakking) grote extra kosten gemaakt moeten worden. Ten derde moet van te voren duidelijk zijn wie actie moet ondernemen als er problemen ontstaan. Wateroverlast moet dan snel en adequaat opgelost kunnen worden, een onderzoek naar juridische aansprakelijkheid moet dan al zijn gedaan. Ten vierde moeten we uit kunnen sluiten dat de aangelegde voorzieningen, om juridische redenen, niet gebruikt zouden kunnen worden. Ten slotte is er in Europa een discussie over een nieuwe richtlijn over de kwaliteit van het grondwater. Weeda: “De vraag is of je oppervlaktewater mag toevoegen aan grondwater, wat met de Dordtse maatregelen gebeurt. De
3
kwaliteit van beide watertypen is verschillend. Hoe die Europese analyse over de waterkwaliteit afloopt is nog onduidelijk.” Op al deze vragen is dus nog een juridisch advies nodig om voor de start van de maatregelen voor alle betrokkenen ➤ duidelijkheid te scheppen.
Planning Als de financiering duidelijk is, de second opinion geen bezwaren oplevert, en de gemeenteraad het sein op groen zet, zou de planning als volgt kunnen zijn: Zomer 2005: voorlopig ontwerp gereed Medio 2005: doorlatendheidsmetingen* gereed Najaar 2005: aanbesteding werk Najaar 2005: voorlichting aan bewoners Najaar 2005 tot eind 2006: begeleiding overleg tussen eigenaren voor infiltratiesysteem op privéterrein Voor eind 2005: start uitvoering in openbaar gebied Voor zomer 2006: start uitvoering in privé-terrein
Nieuwsbrief F U N D E R I N G E N Verhoging grondwater op privé-terrein
Gemeente vaart nieuwe koers De gemeente gaat een nieuwe koers varen in de grondwateraanpak. Behalve maatregelen op openbaar terrein, worden nu ook maatregelen op particulier terrein in de plannen meegenomen. Hierdoor kan bij veel meer woningen het grondwaterpeil worden verhoogd. De gemeente gaat beginnen in openbaar gebied waar al een drainagesysteem* ligt. In vier gebieden wordt het grondwaterniveau onder de openbare weg hoger ingesteld. Bij de reconstructie van de Transvaalstraat heeft de gemeente al een infiltratie/drainageleiding aangelegd. Met bewoners moet nog overleg plaatsvinden over extra maatregelen in het trottoir, dichter bij hun gevel.
middel van een infiltratiedrain bij de fundering. De gemeente betaalt de ontwerp- en aanlegkosten. De kosten en verantwoordelijkheid voor het beheer zijn voor de eigenaren. Zij moeten er bijvoorbeeld op letten dat de drainageleiding niet dichtslibt. Ontwerp Ingenieursbureau Fugro brengt momenteel in opdracht van de gemeente exact in kaart wat in de grondwaterbeheergebieden bij elk blok woningen zou moeten gebeuren om het grondwaterpeil te verhogen. Fugro maakt een rapport met de beste maatregel, de haalbaarheid, mogelijke problemen en de nodige tekeningen van de situatie en de maatregelen. Daarnaast maakt Fugro een algemeen rapport over methodiek en techniek die de gemeente moet gaan volgen en waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt. Deze informatie vormt het voorlopig ontwerp dat eind augustus gereed is. Als de gemeenteraad akkoord gaat met de financiering van de maatregelen, zal
Privé De gemeente wil voor een beter resultaat de aanleg van infiltratievoorzieningen op privé-terrein stimuleren. De infiltratievoorzieningen moeten zo dicht mogelijk tegen de voor- of achtergevel worden aangelegd. Daar werkt de maatregel het best. Voor de maatregelen op privégebied is medewerking van en samenwerking met eigenaren nodig. Het systeem werkt als volgt. De gemeente legt een schoonwatervoorziening* aan tot de grens van het privé-terrein en onderhoudt deze. De eigenaar laat – eventueel met de buren uit hetzelfde blok – een aftakking* aanleggen door
g idin iele ffer trat infi rindko in g et gm din ater rlei voe ktew aan ervla opp
t
at stra
gen
nin
wo
Zodra eigenaren een intentieverklaring hebben ondertekend is het definitieve ontwerp klaar. In zo’n verklaring staat een aantal afspraken waaraan de eigenaren zich gaan houden. Denk bijvoorbeeld aan de verkoop van een huis. De nieuwe koper zal dan verplicht mee moeten werken aan het beheer en onderhoud. Het definitieve ontwerp is de basis voor de aannemer om een bestek* te maken. In het bestek staan alle werkzaamheden die de aannemer gaat uitvoeren, zeer precies omschreven. Maatregelen Als de bewoners hun medewerking verlenen kunnen de eerste maatregelen op particulier terrein beginnen. De werkzaamheden voor alle 870 woningen nemen waarschijnlijk 1 à 2 jaar in beslag. Daarnaast moeten eigenaren er rekening mee houden dat het instellen* van het juiste grondwaterniveau ook een jaar zal duren. Waarom dit een jaar duurt, kunt u lezen in het artikel “Het is geen kwestie van de kraan openzetten”.
traa
zijs
een definitief ontwerp geschreven worden (lees hiervoor ook het artikel ‘Startklaar voor grondwaterverhoging’). Dit definitieve ontwerp beschrijft nauwkeurig de situatie ter plekke. Om een goed definitief ontwerp te maken is overleg met bewoners noodzakelijk. Dat overleg zal bijvoorbeeld gaan over de tuin en de beste plek om daarin te graven. De gemeente gaat eigenaren bij de plannen betrekken. De verwachting is dat dit in het laatste kwartaal van dit jaar zal zijn. Ook wordt dan met bewoners overlegd hoe ze samen de aanleg en het beheer kunnen regelen. Er moeten zoveel mogelijk eigenaren ‘aftakken’* om de aanleg van de drainage kostendekkend te maken.
Vereenvoudigde weergave van infitratiesysteem De tekening is indicatief! Elke situatie kan anders zijn!
➤
4
Nieuwsbrief F U N D E R I N G E N Wanneer zinvol? financiering Definitief Ontwerp Bestek Voorontwerp - alle mogelijke maatregelen - toekomstige situatie - is het haalbaar?
- overleg met bewoners
Precieze beschrijving van:
- beschrijving van de situatie
- werkzaamheden
- intentieverklaring
- hoeveelheden
- is het haalbaar?
- opdracht aan aannemer
- welke maatregelen worden uitgevoerd?
ter controle en afrekening
Het aandachtsgebied is voor de grondwateraanpak verdeeld in 55 deelgebieden. Zoals het er nu uitziet zijn in 47 daarvan maatregelen om het grondwater te verhogen mogelijk, in acht om technische redenen niet. Alleen als de houten paalfunderingen licht of nog niet zijn aangetast is verhogen van het grondwaterpeil zinvol. Het gaat om woningen waarbij is vast komen te staan dat de funderingspalen nog minstens vijftien jaar goed zijn. De kaart met de deelgebieden zal binnenkort te vinden zijn op het internet. De nota Aanpak Grondwateronderlast is te downloaden van de website van de gemeente. www.dordrecht.nl/funderingen > Contact & Documentatie > Documenten.
Haken en ogen bij aanpassen grondwaterstand Voordelen Als houten paalfunderingen lang droog staan kunnen ze gaan schimmelen en rotten, waardoor de palen de woning niet meer kunnen dragen. Het gevolg is verzakking of scheurvorming. Uit het funderingsonderzoek in het aandachtsgebied is gebleken dat bij 870 woningen de fundering in goede staat zou kunnen blijven, mits het grondwaterniveau wordt verhoogd. De palen komen dan voortdurend onder water te staan (nu staan ze incidenteel of permanent droog), worden niet aangetast door schimmels en de woningen blijven veel langer stevig op een goede fundering staan. Complicaties Een hoger grondwaterpeil is voor de ene eigenaar dé oplossing, maar kan de ander in problemen brengen, doordat zijn kruipruimte onder water komt te staan of omdat er vocht in de muren optrekt. Daarom is extra beheer nodig
om te controleren of het ingewikkelde systeem met pompen, leidingen en kleiof folieschermen goed functioneert. Ook moeten verantwoordelijkheden goed worden vastgelegd: wie zet de pomp aan en uit? Wat doe je als je problemen constateert? Wie is dan verantwoordelijk? Ten slotte moet bij graafwerkzaamheden goed worden opgelet dat er geen lek komt in het drainagesysteem. Milieurisico’s Verhoging van grondwater kan de stromingsrichting van het water veranderen. Daardoor kan vervuiling zich gaan verplaatsen richting de panden. Het grondwaterpeil wordt verhoogd door oppervlaktewater* langzaam in de grond te laten stromen via een leiding. Dit water is minder schoon dan grondwater*. Oppervlaktewater is namelijk altijd verontreinigd. Deze vervuiling is meestal van nature aanwezig en soms door menselijk ingrijpen. Denk bijvoor-
5
beeld aan vogelpoep, stof, olie, bacteriën of meststoffen. Dit kan in strijd zijn met Europese wetgeving die momenteel in ontwikkeling is. De wetgeving wordt momenteel wel aangepast, maar het is nog onduidelijk wat de gevolgen zijn voor de aanpak funderingsproblematiek. Palen die droog staan worden aangetast door schimmels, maar palen die in oppervlaktewater staan, worden wellicht weer extra aangetast door bacteriën. Dat komt omdat oppervlaktewater relatief voedsel- en zuurstofrijk is, door bijvoorbeeld verontreinigingen als mest. De gemeente laat onderzoeken of er een risico is dat dit oppervlaktewater de bacteriën stimuleert tot afbraak van funderingen. Overigens is dit een natuurlijk proces dat zeer langzaam gaat – honderd jaar of meer-, maar toch moeten we het niet geheel verwaarlozen. ➤
Nieuwsbrief F U N D E R I N G E N Verhoging grondwaterstand
Wat komt er bij kijken? Kosten Als de paalfunderingen van uw woning nog goed zijn is het van belang dat deze weer onder water komen te staan. Een van de mogelijkheden is de grondwaterstand rond uw eigen woning te verhogen. U voorkomt dan dat de paalfunderingen toch gaan rotten. Wilt u de grondwaterstand rond uw eigen woning verhogen, dan zijn daaraan kosten verbonden. De kosten per woning zijn gemiddeld 6.600 euro. Let wel, dit zijn de gemiddelde kosten; voor enkele woningen kan het bedrag oplopen tot zelfs 50.000 euro. Bijvoorbeeld als er speciaal een leiding moet worden aangelegd voor de aanvoer van water. Dit bedrag is iets lager dan de gemiddelde kosten als paalfunderingen zodanig slecht zijn dat herstel nodig is. De grondwaterstand rond uw woning kan worden verhoogd door een zogenaamde infiltratieleiding onder de grond aan te leggen. Voor het leggen van een leiding zijn graafwerkzaamheden nodig, soms ook op de plek van een terras of een border. Zo moet een minigraafmachine een sleuf van 1,5 meter diep en een halve meter breed graven en moet het opgegraven zand tijdelijk ergens heen. De kosten die nodig zijn om de tuin weer in de oude staat terug te brengen, zijn voor uw eigen rekening. In de nota Aanpak Grondwateroverlast is een subsidieregeling voor de kosten voorgesteld. De uitvoering is afhankelijk van het beschikbaar komen van financiële middelen (zie ook het artikel ”startklaar voor grondwaterverhoging”).
delijk onder welke wettelijke regelgeving het verhogen van grondwater valt. Er is een Europese richtlijn water, maar die wordt momenteel vernieuwd. Juristen bekijken momenteel de wettelijke aspecten van de grondwaterverhoging. Zodra daar meer over bekend is, zal de gemeente in deze nieuwsbrief daar over berichten. Archeologie Bij graafwerkzaamheden krijgen de medewerkers van de gemeentelijke afdeling archeologie de gelegenheid om waarnemingen te doen. Hoewel dit een wettelijke verplichting is, kan daarmee ook interessante informatie aan het licht komen over de St. Elisabethsvloed en het ontstaan van de Biesbosch. De gemeente houdt vooraf rekening met het werk van de archeologen, om vertraging van de werkzaamheden en extra kosten zoveel mogelijk te voorkomen. Over het algemeen neemt de
archeoloog een bodemmonster en kijkt naar de soort grond. Alleen in uitzonderlijke gevallen vindt er, in een later stadium, uitvoerig onderzoek plaats. De vondst van een niet bekende eeuwenoude fundering van een kerk, zou zo’n geval kunnen zijn. Afstemming Wanneer rioolherstel nodig is, of er moeten aanpassingen aan het riool plaatsvinden, is afstemming nodig met andere werkzaamheden in de stad. We moeten voorkomen dat de straat twee keer open moet voor vergelijkbare werkzaamheden. Dit zou immers tot hoge kosten leiden en voor veel overlast zorgen. Daar is niemand bij gebaat. De gemeente probeert de overlast voor u zoveel mogelijk te beperken, door goed te plannen en als het enigszins mogelijk is werkzaamheden gelijk uit te voeren.
➤
Juridische kanten Grondwater verhogen mag niet zomaar. De juridische kaders daarvan zijn belangrijk. In de plannen voor de verhoging van grondwater, gebruiken we oppervlaktewater voor de infiltratie*. Omdat dit water niet schoon is, ziet de Rijksoverheid dit als lozing en daar zijn regels voor. Op dit moment is niet dui-
6
Nieuwsbrief F U N D E R I N G E N
De één-meter-discussie In de discussie over de grondwateraanpak is onduidelijkheid ontstaan over de ‘één-meter-norm’. Waar gaat het om? De gemeente laat waar nodig het grondwater stijgen tot één meter onder het hoogste punt van de straat (de kruin). Een hoger waterpeil is niet wenselijk, omdat er dan te veel water in het zand onder de wegen kan komen, waardoor ‘dik zand’ ontstaat. ‘Dik zand’ is te vergelijken met drijfzand. Dit kan het wegdek beschadigen en in het ergste geval tot verzakking van de weg leiden. De gemeente hanteert daarom in principe de één-meter-grens, maar zal daar als het nodig en mogelijk is van afwijken. Daarbij spelen onder andere de breedte en de belasting van de weg een rol. Een smalle weg met veel vrachtver-
keer zal eerder verzakken dan een rustige brede weg. Bij zo’n rustige brede weg kan het waterpeil dan eventueel hoger worden ingesteld. In de discussie over de vraag of het grondwaterniveau niet hoger kan worden afgesteld (en de afstand tussen water en hoogste punt van de weg dus kleiner, bijvoorbeeld 50 centimeter), is aan de orde geweest dat de gemeente bang is voor bevriezing in de winter. Dit speelt echter niet meer mee in de overwegingen. Slechts de vervorming van de weg is een overweging.
Sanering* Net als oppervlaktewater kan grondwater verontreinigd zijn door activiteiten van bedrijven uit het verleden of door ondergrondse brandstoftanks. Wanneer het grondwater omhoog wordt gebracht, kan de grondwaterstroming veranderen en vervuiling meekomen. Om te voorkomen dat verontreinigd water naar de woningen stroomt, vindt er eerst onderzoek plaats. Eerst wordt er bekeken of er sprake is van verontreiniging. Als er verontreiniging is, wordt de ernst daarvan gemeten, en wordt bepaald wat met de verontreiniging moet gebeuren. Met de uitkomsten van het onderzoek kunnen we vervolgens verantwoord ingrijpen.
➤
rioolcunet
kruipruimte
voortuin
achtertuin
Met stippels is het zandpakket aangegeven Met een grondlijn is de klei aangegeven De blauwe lijn geeft de meest voorkomende lijn van het grondwater aan De groene stippellijn geeft aansluitingen van de nutsbedrijven aan De tekening is indicatief! Elke situatie kan anders zijn!
Wat kan ik nu zelf al doen? Steeds meer mensen bestraten hun tuinen vrijwel helemaal. Alle regen die dan valt gaat via de bestrating het riool in.
Er trekt dus geen regenwater in de grond. Terwijl dit juist wel gunstig is voor uw fundering. Een mooi terras en
toch het water de grond in? Dat kan. Een mogelijkheid is regenwater op te vangen en dit vervolgens in de grond te laten lopen, bijvoorbeeld via een putje. Daarvoor is wel een goed ontwerp en een goede investering nodig en het kan niet overal. Op veel plaatsen is meestal het grondwater hoog genoeg en hoeft alleen in droge periode een aanvulling plaats te vinden.
7
Een tuinarchitect of een aannemer kan u hiermee helpen. Een andere mogelijkheid is een groenstrook of een grindbed in de tuin aan te leggen, waar het regenwater in weg kan lopen. Er is nog een aantal andere goede mogelijkheden. Ook hier kan een aannemer u helpen. ➤
Nieuwsbrief F U N D E R I N G E N
Verklarende woordenlijst Aftakken In Dordrecht loopt een leidingennet door de stad om vijvers en sloten met elkaar te verbinden en waar nodig van water te voorzien of water van te onttrekken. Vanaf de hoofdleiding kan een zijleiding worden gemaakt richting privé-terrein. Dit is een aftakking. Bestek Zeer nauwkeurige beschrijving van werkzaamheden die de aannemer gaat uitvoeren en van de hoeveelheden benodigde materialen. Het bestek dient voor een aannemer om een offerte te maken, en het geeft precies aan wat de aannemer zal gaan uitvoeren. Ook dient het bestek ter controle en voor de uiteindelijke afrekening.
Deze nieuwsbrief is een uitgave van de sector Projectmanagement van de gemeente Dordrecht. Schriftelijke reacties op de nieuwsbrief kunt u sturen naar de gemeente Dordrecht, sector Projectmanagement, t.a.v. de heer Adco Spiering, Postbus 8, 3300 AA Dordrecht. Voor meer informatie kunt u op werkdagen bellen: 078-639 6875. Website: www.dordrecht.nl/funderingen
Colofon: Uitgave: Projectmanagement, gemeente Dordrecht
Oplage: 16.500 Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.
Drainage Een systeem van geperforeerde buizen, simpelweg een pvc-buis met gaatjes erin. Het water kan zowel in als uit de leiding worden gebracht door middel van een pomp aan het uiteinde van de leiding. Zo kun je de drainage hoger of lager instellen, afhankelijk van het gewenste grondwaterpeil.
staat in de grond, bevindt zich het ‘grondwaterniveau’. De gemeente meet het grondwaterpeil in zogenaamde peilbuizen.
Doorlatendheidsmeting Meting om te zien hoe snel water door de grond kan stromen. Klei heeft bijvoorbeeld een lagere doorlatendheid dan zand.
Inregelfase Het nieuwe drainagesysteem moet op het juiste niveau worden ingesteld. Het eerste jaar moet dit regelmatig worden bijgesteld om het optimale grondwaterniveau te bereiken. Dit is de inregelfase. Eigenaren doen dat op hun eigen terrein zelf. Ze kunnen daarbij advies vragen aan de gemeente.
Drooglegging Dit is de afstand tussen de hoogte van het wegdek of tuin, en het grondwater. De gemeente hanteert een drooglegging van één meter ten opzichte van het hoogste punt van de weg. Foliescherm Een scherm van folie kan het water waar nodig tegenhouden. De afscherming is soms nodig om te voorkomen dat het grondwater stijgt op plaatsen waar je het niet wilt, bijvoorbeeld bij een kelder. De schermen worden zo dicht mogelijk bij de drainageleiding geplaatst. Fundering op staal Fundering waarbij geen (houten) palen zijn gebruikt. Vaak is er een verbrede voet in beton uitgevoerd en is de grond de drager van de fundering. Hoewel de naam het doet vermoeden, wordt er geen staal voor de fundering gebruikt. Grindbed De drainagebuis wordt in een grindbed gelegd. Doe je dit niet, dan is de kans groot dat de buis verstopt raakt met zand, algen of ijzer dat in het water zit. Grondwater Water dat in de bodem zit. Het grondwaterniveau op eenvoudige wijze vaststellen kan door een gat te graven in de grond. Daar waar een plas water ont-
8
Infiltratie Het proces van water dat bijvoorbeeld via een drainageleiding de grond wordt ingebracht heet infiltratie.
Kleischerm Zie foliescherm. Een kleischerm is duurder, maar is te verkiezen boven een foliescherm als er te veel andere leidingen en kabels in de grond liggen. Kruin van de weg Het hoogste punt in de openbare weg, meestal het midden. Oppervlaktewater Is water in sloten, rivieren, meren en vijvers. Peilbuis Dit is een buis met onderin openingen, waar het grondwater vrij in en uit kan stromen. Hiermee wordt het grondwaterpeil gemeten. In het aandachtsgebied funderingen staan honderden peilbuizen in de grond. Saneren Verwijderen of onschadelijk maken van verontreinigde grond.
➤
