NIEUWSBRIEF 2015 NUMMER 55-2

NIEUWSBRIEF 2015 NUMMER 55 -2

WELKOM: Dit is de 2e nieuws-mail van 2015, die u ontvangt van de Vlaamse Cathlab Vereniging. We hopen u op deze manier op regelmatige tijdstippen niet alleen te kunnen informeren over de werking van onze vereniging, maar ook over de actualiteit op cardiologisch gebied en aanverwanten. Veel leesplezier. www.vlaamsecathlabvereniging.be

1 VCV NIEUWS GLOEDNIEUWE WEBSITE ! Het nieuwe Bestuur van de Vlaamse Cathlab Vereniging is zeer verheugd om de geboorte van haar kersverse website aan te kondigen. Via de URL www.vlaamsecathlabvereniging.be kom je terecht op de opgefriste homepage. Je wordt meteen verrast door het kersverse moderne logo in de vorm van een hart weergegeven in twee vrolijke kleurtjes. De bijhorende lumineuze foto demonstreert onze drang naar essentiële bijscholing en innovatie in de fascinerende wereld van het cathlabgebeuren en haar aanverwante vakgebieden. Tevens kan je via de rubriek ‘wie is wie’ kennis maken met de nieuwe leden van ons enthousiaste team die samen met de reeds langer aanwezige bestuursleden van onze cathlabvereniging een goede symbiose vormen van spirit en ervaring. Onze nieuwsbrief en ook onze website zijn de communicatiemiddelen bij uitstek voor onze vereniging om met onze cathlabmedewerkers in contact te blijven. We krijgen graag feedback, opmerkingen, suggesties van u via ons gekend E-mailadres [email protected] We wensen u veel leesplezier toe!

UITNODIGING VLAAMS CATHLABSYMPOSIUM: 16 EN 17 OKTOBER 2015: BE THERE! Met veel genoegen heten wij u allen van harte welkom op ons 17e Vlaams Cathlab Symposium. Dit jaar een gloednieuw kleedje, zowel qua locatie als formule! We kozen voor congrescentrum Lamot te Mechelen, een uniek congrescentrum gelegen langs de Dijle, in het historisch centrum van Mechelen. Wegens zijn centrale ligging precies halfweg tussen Antwerpen en Brussel is het gemakkelijk te bereiken per auto (E19) of per trein (IC/ IR station) Nieuw is dat we reeds starten op vrijdagnamiddag 16 oktober met een relatief kort programma ‘back to the basics’. Ideaal voor beginnende medewerkers werkzaam op het cathlab of aanverwante diensten. Aansluitend is er een receptie voorzien om verder na te praten en beter kennis met elkaar te maken. Zaterdag vinden de traditionele plenaire sessies plaats waarbij u een mix van boeiende presentaties aangeboden wordt met actuele onderwerpen. Hierbij trachten wij aan ieders interesse tegemoet te komen. Eveneens kan een bezoekje worden gebracht aan een ruim aantal exposerende firma’s waar men zich kan informeren over de meest recente producten en tools.

HET PROGRAMMA: Vrijdag 16 oktober 2015 14h00 - 15h00: Registratie 15h00 - 16h00: ‘Live dissectie van een hart’ (Dr. Wim Develter, UZ Leuven) 16h00 - 18h00: Simultane sessies ‘back to basics’: Interventionele cardiologie 16h00 - 16h40: Hemodynamica voor dummies 16h40 - 17h20: Beeldvorming op het cathlab, weet wat je ziet 17h20 - 18h00: Safety First Electrofysiologie 16h00 - 16h40: ECG 16h40 - 17h20: Signalen interpreteren 17h20 - 18h00: Verschillende ablaties in het cathlab 18h00 - 19h00: Receptie Zaterdag 17 oktober 2015 08h15 - 09h15: Registratie 09h15 - 09h30: Voorwoord Sessie 1: 09h30 - 10h00: ‘Complicaties bij PCI procedures: zijn ze te vermijden?’ 10h00 - 10h30: ‘Rechter hart catheterisatie; de sleutel tot een goede diagnostiek’ 10h30 - 11h00: Pauze Sessie 2 : 11h00 - 11h20: 11h20 - 11h40: 11h40 - 12h00: 12h00 - 13h30:

De verpleegkundige zorg op het cathlab ‘STEMI, guidelines in 2015’ Voorkamerfibrillatie Lunch

Sessie 3 : 13h30 - 13h50: ‘NOAC’s: een praktische kijk door de ogen van de verpleegkundige’ 13h50 - 14h10: ‘Niet invasieve technieken ter detectie van kransslagaderafwijkingen’ 14h10 - 14h30: ’Cardiale devices : back to the future’ 14h30 - 15h00: Slotwoord

PRAKTISCHE INFORMATIE:

DOELGROEP Het symposium richt zich op: laboranten,verpleegkundigen, verpleegkundige specialisten, pacemakertechnici en andere medewerkers werkzaam op de hartcatheterisatie en aanverwante afdelingen in Nederland en Vlaanderen. KOSTEN De kosten voor deelname aan het symposium op beide dagen, vrijdag en zaterdag bedragen €85,00. Het is ook mogelijk om alleen vrijdag deel te nemen, de kosten bedragen dan €25,00. Het is ook mogelijk om alleen zaterdag deel te nemen, de kosten bedragen dan €75,00. WIJZE VAN INSCHRIJVEN U kunt zich voor het symposium uitsluitend aanmelden via het inschrijfformulier op de website www.vlaamsecathlabvereniging.be Annuleringsvoorwaarden Uw inschrijving kan alleen via e-mail [email protected] geannuleerd worden. Indien u binnen drie weken voor aanvang van het symposium annuleert, vindt er geen restitutie meer plaats, tenzij met geldig dwingende reden. LOCATIE Congres- en Erfgoedcentrum Lamot Van Beethovenstraat 8-10 B – 2800 Mechelen België W: www.lamot-mechelen.be Organisatie en informatie [email protected]

2 – ACTUALITEIT MOETEN JONGE SPORTERS GESCREEND WORDEN OP HARTAFWIJKINGEN? Het is zinloos om jonge sporters bij inschrijving in een sportclub, of indien zij willen deelnemen aan een massa-event, te verplichten zich te laten testen op een verborgen hartafwijking om plotse dood bij het sporten te voorkomen. Dat zegt het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) in een nieuw rapport over het nut van hartscreening bij jonge sporters(14 tot 34 jaar). Screening is volgens het KCE bij jonge, nietprofessionele niet-topsporters nutteloos en zelfs schadelijk. Bij klachten of symptomen blijft het uiteraard aangewezen een arts te raadplegen. Twee jaar geleden kwam ook de Hoge Gezondheidsraad in een rapport tot gelijkaardige besluiten. Maar niet iedereen is het daarmee eens. Verschillende sportfederaties en de sport- en keuringsartsen (SKA) zijn het bijvoorbeeld oneens. Ook de bekende cardioloog Pedro Brugada, een groot voorstander van screening, uitte in verschillende kranten kritiek, zelfs in die mate dat het KCE uitdrukkelijk reageerde op Brugada, wat hoogst uitzonderlijk is.

Wat zegt het KCE? 1. Het risico op plotse dood bij jonge sporters is zeer klein Bij jonge sporters komt plotse dood door een hartstilstand tijdens een lichamelijke inspanning zeer zelden voor. Naar schatting zijn er in ons land jaarlijks minder dan 10 gevallen, waarvan 2 tot 3 tijdens een wedstrijd, terwijl er ongeveer 1 miljoen jonge mensen lid zijn van een sportclub, en er daarnaast nog een groot aantal jongeren daarbuiten aan sport doen. Andere oorzaken van plotse dood zijn o.a. een hitteslag en het gebruik van stimulerende middelen. Er zijn meer dan 40 hartaandoeningen die plotse dood kunnen veroorzaken. Ze zijn allemaal zeldzaam en leiden in weinig gevallen tot plotse dood. Bovendien worden de meesten die er onbewust aan lijden er niet door gehinderd, en leiden ze een compleet normaal leven. 2. Geen wetenschappelijk bewijs voor nut screening Volgens het KCE bestaan er vandaag geen betrouwbare wetenschappelijke gegevens die aantonen dat door hartscreening bij jonge sporters zonder symptomen of klachten het risico op vroegtijdige overlijdens kan worden voorkomen. • Medisch onderzoek kan de risicovolle hartafwijkingen niet met zekerheid opsporen De onderzoeken die bij dergelijke hartscreening worden gebruikt o.a. een vragenlijst met o.m. de familiale geschiedenis, het beluisteren van het hart, eventueel gecombineerd met een electrocardiagram (ECG) in rust, zijn onvoldoende nauwkeurig. Een kwart van de mensen met verhoogd risico wordt gemist. De enige (Italiaanse) studie die in het voordeel van screening pleit is onvoldoende betrouwbaar. Overigens komt plotse dood bij jongeren even vaak voor in Italië, waar screening verplicht is, dan in landen waar niet systematisch gescreend wordt (Frankrijk, VS) • Hoog aantal onnodige bijkomende onderzoeken en behandelingen Dergelijke ziekten komen voor bij 3 op duizend jongeren. Ze veroorzaken meestal geen klachten, maar leiden enkel in zeldzame gevallen tot een plotse dood. Door de onnauwkeurigheid van de onderzoeken kan een hartscreening zorgen voor vals alarm en ongerustheid bij 5 tot 30% van de onderzochte personen (vals positieven). Het gaat om vele tienduizenden mensen die onnodige, bijkomende onderzoeken moeten ondergaan, terwijl niet bewezen is dat door al deze maatregelen het netto aantal overlijdens daalt. Omdat ook deze onderzoeken nooit 100% nauwkeurig zijn, zullen tenslotte minstens enkele honderden of zelfs enkele duizenden onder hen overbodige behandelingen krijgen (zoals hartkatheterisatie of implantatie van een defibrillator), die op zich ook een risico inhouden van dezelfde grootte orde als het risico op plots overlijden. Om die reden heeft Nederland trouwens al in 1984 de verplichte hartscreening voor sporters afgeschaft • Sommige hartafwijkingen worden gemist Bij een kwart van de personen die wél een hartafwijking hebben wordt deze dan weer niet gevonden (vals negatieven). Zij worden dan weer onterecht gerustgesteld. Hierdoor gaan ze minder op eventuele signalen letten. Dat brengt hen in gevaar, ondanks de screening. 3. Niet zeker of een behandeling plotse dood kan voorkomen Over de beste behandeling van jonge sporters die wel degelijk een hartafwijking blijken te hebben, bestaat er tussen artsen nog geen consensus. Het is ook niet zeker of een behandeling effectief plotse dood kan voorkomen. Aan deze jonge sporters wordt vaak aangeraden om te stoppen met sporten, waardoor ze niet meer genieten van de voordelen van lichaamsbeweging en van de sociale contacten tijdens het sporten. Sommigen zullen behandeld worden en levenslang onder medisch toezicht staan, zonder dat er wetenschappelijk bewijs bestaat dat dit hen effectief beschermt tegen plotse hartdood. 4. Hartscreening is zeer duur Een sporter die een sportmedisch geschiktheidsonderzoek ondergaat, krijgt dit vandaag in principe niet terugbetaald door de ziekteverzekering, omdat het gaat om een individuele preventieve maatregel. Als de overheid toch zou beslissen om een algemene, systematische screening te organiseren en terug te betalen, zou dit een hoge kost betekenen die kan oplopen tot bijna 100 miljoen € per screeningsronde.

Standpunt van de Sport- en keuringsartsen De Vereniging voor Sport- en Keuringsartsen (SKA) publiceerden een scherpe reactie op het KCE-rapport. Volgens de SKA vergelijkt het KCE-rapport mensen met machines, is het vooringenomen en verwart het evidencebased medicine met statistiekgestuurde winstgeneeskunde, sluit het niet aan bij de actualiteit of de werkelijkheid in Vlaanderen, is het duidelijk opgesteld door mensen die geen voeling hebben met wat er in het sportlandschap leeft en gaat voorbij aan de maatschappelijke realiteit dat veel sporters en ouders van sporters ongerust zijn Het rapport vertrekt volgens de SKA van een negatieve benadering van het hartonderzoek - en impliciet in één klap ook van het hele sportmedisch onderzoek - terwijl dat hartonderzoek slechts een onderdeel (zij het een wezenlijk onderdeel) is van de Vlaamse Aanbeveling Sportmedisch Onderzoek (VASO), die kandidaat-sporters helpt en sterkt om veilig te sporten, blessures te voorkomen en duurzaam sporten mogelijk te maken door voorheen onopgemerkte aandoeningen – van het hart of andere lichaamsdelen - doeltreffend en volgens de regels van de evidencebased medicine te laten behandelen. Het VASO omvat díe onderzoeken die een bewezen preventieve of diagnostische meerwaarde kunnen hebben voor sporters die een bepaalde sport met een bepaalde frequentie of inspanningsniveau (willen) beoefenen. Volgens de SKA kunnen de onderliggende oorzaken van hartstilstand in de meeste gevallen wél worden opgespoord door een eenvoudig onderzoek. Als zo‘n hartfilmpje geëvalueerd wordt volgens de meest recente wetenschappelijke Seattle-criteria en vervat zit in een sportgeschiktheidsonderzoek van het hele lichaam, is het wel degelijk een mogelijk levensreddend onderzoek. Vanaf de leeftijd van 14 jaar is een dergelijk hartonderzoek bij reële sportieve inspanningen volgens de meeste cardiologen wel degelijk zinvol en in dat geval kunnen ze onnoemelijk veel menselijk leed van een plots overlijden voorkomen. Zonder een hartfilmpje kan de arts ongeveer 10% van de mogelijke onderliggende hartaandoeningen opsporen. Mét een hartfilmpje kan diezelfde arts tot 85% van die problemen vinden. Bron: gezondheid.be Datum: 16 april 2015

LEER KINDEREN REANIMEREN DAN LEREN HUN OUDERS HET OOK In ons land overlijden jaarlijks duizenden mensen aan een hartstilstand omdat omstaanders niet onmiddellijk beginnen te reanimeren. Lessen voor lagereschoolkinderen kunnen het tij keren, menen artsen van ZNA Antwerpen, het UZ Antwerpen en het Sint-Pietersziekenhuis in Brussel. Als een persoon met een hartstilstand ineenzakt, is de kans zeer groot dat niemand hem of haar zal helpen. In ons land begint slechts in 10 tot 30 procent van de gevallen een omstaander in afwachting van de hulpdiensten te reanimeren. Jaarlijks sterven duizend tot tweeduizend Belgen die met een snelle reactie van de omgeving wel gered hadden kunnen worden. Onderzoekers hebben nu een doeltreffend wapen gevonden in de strijd tegen de angst om in te grijpen: twaalfjarige schoolkinderen. Die blijken zeer geschikt te zijn om hun familie en kennissen aan te leren wat ze moeten doen als iemand een hartstilstand heeft. Een team artsen van ZNA Antwerpen, het UZ Antwerpen en het Sint-Pietersziekenhuis in Brussel trok voor het onderzoek naar Antwerpse basisscholen en middelbare scholen. Ze vroegen aan de leerkrachten van het zesde studiejaar en het eerste middelbaar om - desgewenst na een eigen oefensessie met professionals - een les te geven over reanimatietechnieken. De leerlingen kregen na het lesuur een dvd met een instructievideo en een eenvoudige oefenpop (kostprijs: 10 euro) mee naar huis. Daarmee moesten de kinderen

op hun beurt thuis uitleg geven over hartmassages. Resultaat: 290 kinderen, of meer dan één op de drie, gingen effectief thuis met de pop aan de slag en werden door de onderzoekers gevolgd. Ze gaven samen aan meer dan 870 personen - vooral hun broers en zussen, ouders en kennissen - een training. Meer dan negen op de tien familieleden en kennissen zei daarna dat ze zich gewapend voelden om in de toekomst een hartmassage te geven. Vóór de training zei nog geen 40 procent klaar te zijn om te reanimeren. Opmerkelijk: de kinderen uit het zesde studiejaar bleken betere lesgevers te zijn dan de kinderen uit het eerste middelbaar. Op een korte online toets die de familieleden en kennissen na de oefensessie moesten invullen (wat is het noodnummer, wat is het juiste ritme van de hartmassage, op welke plek moet u duwen, hoe diep moet u duwen?) was de gemiddelde score meer dan drie op vier. Als de trainer een lagereschoolkind was, was de score het hoogst. Kinderen uit het lager onderwijs willen mogelijk eerder dan kinderen uit het middelbaar aan hun familieleden laten zien wat ze op school geleerd hebben. In het basisonderwijs is bovendien de band tussen leerkracht en leerlingen zeer sterk, wat de leerlingen erg motiveert om alle instructies nauwgezet te volgen. De onderzoekers pleiten ervoor dat alle schoolkinderen in het basisonderwijs les krijgen over reanimatietechnieken en dat de les steeds wordt gecombineerd met de opdracht om hun familieleden en kennissen te trainen. Het zou in de eindtermen van het basisonderwijs moeten staan. Bron: gezondheid.be Datum: 20 januari 2015

ONTSTEKINGSREMMERS GEVAARLIJK IN COMBINATIE MET BLOEDVERDUNNERS Een nieuwe Deense studie in het Journal of the American Medical Association (JAMA) bevestigt dat de zogenaamde niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID’s) zoals ibuprofen, diclofenac, naproxen en Celebrex gevaarlijk kunnen zijn in combinatie met bloedverdunners. Ze verhogen de kans op een hartaanval en een beroerte (CVA of hersenbloeding) bij mensen die eerder een hartaanval hebben gehad en die bloedverdunners moeten nemen. De onderzoekers volgden ruim 62.000 patiënten die tussen 2002 en 2011 een hartaanval hadden gehad en die bloedverdunners namen. Ruim een derde van hen nam ook een of andere ontstekingsremmer. 30 procent van hen werd in de 3,5 jaar na hun hartaanval opnieuw opgenomen in het ziekenhuis met een nieuwe hartaanval of een CVA en 30 procent overleed in diezelfde periode. Volgens de onderzoekers verhogen NSAID’s, zelfs in lage dosis, zeer sterk de kans op complicaties. Bron: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/news/fullstory_151125.html Datum : 6 april 2015

WIE NOTEN EET LEEFT LANGER Heel wat recente studies hebben aangetoond dat noten gezond zijn en dat wie dagelijks noten eet, minder kans heeft op hart- en vaatziekten en mogelijk ook langer leeft. Twee nieuwe onderzoeken voeren bijkomende argumenten aan om dagelijks noten of pindanoten te eten. Een eerste onderzoek bij ruim 2.000 Amerikaanse jongeren tussen 12 en 19 jaar toont aan dat jongeren die dagelijks minstens 13 g noten (wat overeenkomt met een klein handvol drie keer per week) eten, veel minder kans maken om metabool syndroom te krijgen (dat is een verzameling van klachten zoals hoge bloeddruk, te hoog cholesterolgehalte, hoog suikergehalte, zwaarlijvigheid enz.), wat beschouwd wordt als een voorbode van diabetes en hart- en vaatziekten. Het risico op metabool syndroom daalde met elke gram noten per dag. Vanaf 50g noten per dag verminderde het effect. Het tweede onderzoek, gepubliceerd in JAMA Internal Medicine, analyseerde gegevens van meer dan 200.000 Amerikanen en Chinezen. Het ging vooral om mensen uit lagere bevolkingsgroepen, waarvan kan verondersteld worden dat ze er eerder ongezonde leefgewoonten op nahouden. Hieruit blijkt dat mensen die dagelijks noten of pindanoten (die geen noten maar peulvruchten zijn) eten gemiddeld langer leven. De groep die het meest noten en pindanoten (of pindaboter) at (meer dan 18 g per dag), had tot twintig procent minder kans op vroegtijdig overlijden in vergelijking met de groep die het minste noten at. Alle deelnemers waren gezonde zorgverstrekkers, zonder kanker, hart- noch longziekte, die om de twee jaar ondervraagd werden over hun eetgewoonten. In de 30 jaar opvolging overleden iets meer dan 11.000 deelnemers. Uit de analyse van de verzamelde gegevens blijkt dat mensen die veel noten eten, minstens 28 gram per dag, minder risico lopen op vroegtijdige sterfte als gevolg van kanker, hart- of longziekte. Hoe meer noten geconsumeerd werden, hoe gunstiger dit effect. In vergelijking met mensen die geen noten eten, lopen mensen die dagelijks een portie van 28 gram of meer noten verorberen, 20% minder risico op vroegtijdige sterfte. Wie één keer per week een portie eet, loopt 7% minder risico op vroegtijdige sterfte in vergelijking met de groep die nooit noten eten. Noten blijken vooral een gunstig effect te hebben op hart- en vaatziekten. Voor kanker en diabetes werd geen effect vastgesteld. Noten bevatten veel onverzadigde vetzuren, vezels, vitamines en antioxydanten die de gunstige effecten ervan kunnen verklaren. Alhoewel deze onderzoeken door de aard zelf van het onderzoek, geen oorzakelijk verband tussen de consumptie van noten en langer leven kunnen aantonen, stapelen de bewijzen zich stilaan toch op om te zeggen dat noten en pindanoten deel uitmaken van een gezonde voeding en best dagelijks worden gegeten. Bij voorkeur ongezouten en ongesuikerd. Bron: http://archinte.jamanetwork.com Datum: 12 april 2015

3 - TOT SLOT: We zouden het op prijs stellen om deze nieuws-mail naar zoveel mogelijk collega’s te kunnen versturen. Kijk daarom eens rond in je cathlab en vraag aan je collega’s om zich in te schrijven op deze nieuws-mail via onze website. Of hang deze mail aan het prikbord. Als je dit leest en je bent nog niet ingeschreven op de nieuws-mail van de VCV: snel naar de website www.vlaamsecathlabvereniging.be en inschrijven. Als je zelf interessante inhoud hebt om in een volgende nieuws-mail vermeld te zien, kan je die altijd doormailen aan [email protected] Tot binnenkort met een volgende editie. Groeten van de Vlaamse Cathlab Vereniging.