NIEUWSBRIEF 2012
We kijken graag naar molens, we willen ze graag behouden. Waarom eigenlijk? Molens horen bij ons, je kunt je Nederland zonder molens niet voorstellen. Dat komt omdat pas na de komst van de windmolens polders konden worden drooggemalen. Dus overal in ons landschap zie je ze. Omdat ze opvallen door hun hoogte en omdat ze vaak staan te draaien.
OKTOBER
En zo werd hij van poldermolen een korenmolen. De familie Maat heeft de molen meer dan 60 jaar in bedrijf gehouden. In de loop van de tijd werd het wiekenkruis gemoderniseerd, zodat de molen ook kon draaien als er weinig wind is. En ook dat maakt onze molen bijzonder. Allemaal redenen om deze molen in stand te houden. Hij verdient het om zijn plaats in de ’s-Gravenzandse gemeenschap te houden. Als hij draait is hij te bezichtigen. We willen graag dat alle kinderen van het dorp een keer in de molen zijn geweest. Om te zien hoe dat werkte, meel malen met de hulp van een molen. Maar je kunt ook laten zien waar ons eten vandaan komt en wat er moet gebeuren voordat van de grond het eten in je mond komt. En dat geldt niet alleen voor koren en brood, maar ook voor groente, melk en vlees. Ook willen we laten zien hoe je met windenergie andere dingen kunt doen, zoals elektriciteit maken. Misschien kan in onze molen stroom opgewekt worden. We willen ook met andere groepen verbinding leggen, het zou toch mooi zijn als je de innovatie van nu in verband kunt brengen met de vernieuwingen van Maat!
Zonder molens was ons landschap heel anders geworden. Ook in de steden en dorpen werden ze gebruikt om koren te malen, maar bijvoorbeeld ook als houtzagerij. Zo krijg je een beeld van het verleden, door de molens te beschermen en in stand te houden. Tegenwoordig wordt windenergie weer volop benut om elektriciteit op te wekken. De korenmolen in ’s-Gravenzande is een bijzondere molen. Hij begon als poldermolen in de buurt van Alphen aan de Rijn. Daar werd hij ontmanteld en vervangen door een stoomgemaal. En vervolgens gekocht door de heer Maat die zijn stoommaalderij wilde ombouwen naar een windmolen.
[1]
NIEUWSBRIEF 2012
OKTOBER
belangrijk voor ’s-Gravenzande en zijn inwoners een mooie, goed werkende, molen te hebben. Daarom zoekt het bestuur van de molen naar steun om de molen draaiende te houden. De ’s-Gravenzandse Korenmolen dateert van 1908. In dat jaar werd aan de Naaldwijkseweg een tweedehands achtkantige molen geplaatst op een nieuw gemetselde stenen onderbouw. De molen bleef tot de zestiger jaren in gebruik. Daarna kwam de molen stil te staan en raakte in verval. Het duurde tot 1977 alvorens tot restauratie van de buitenkant werd overgegaan. Er werd ondermeer een nieuw wiekenkruis geplaatst. In 1989 ontstonden opnieuw problemen. Dit keer met het binnenwerk en kon er niet meer worden gemalen. Eind jaren 90 werd de molen gekocht door de gemeente ’s-Gravenzande. De Stichting de ’s-Gravenzandse Korenmolen werd opgericht met de opdracht om de molen te restaureren en als monument voor de toekomst te behouden. Begin 2003 werd de gerestaureerde molen officieel geopend. In 2010 bleek dat het wiekenkruis door roest was aangetast. De roeden, die de basis vormen van het wiekenkruis, zijn aan vervanging toe. Waar de molenroeden in de askop steken, is 1/3 tot de helft van de oorspronkelijke plaatdikte weggeroest. Doordraaien, zeker bij iets meer wind, is niet langer verantwoord. Het is dus nodig om het wiekenkruis te vervangen. Hiervoor is offerte aangevraagd bij twee molenbouwers. De meest passende offerte komt uit op een bedrag van € 61.000 (incl. BTW). Omdat de molen op dit moment slechts bij geringe wind mag draaien, is verder uitstel van de vervanging niet verantwoord. Derhalve heeft het bestuur onlangs opdracht gegeven om tot vervanging van
Frank Litjens nam afscheid als voorzitter Frank Litjens die 12 jaar de stuwende kracht en oprichter van de stichting was, nam dit jaar afscheid als voorzitter. Matthé Elema is zijn opvolger. Voor Frank werd 22 januari 2012 een symposium georganiseerd. Tijdens het symposium werd aandacht besteed aan het historische verleden van de molen, de restauratie en de toekomst. Wethouder Arne Weverling was een van de sprekers. Ook spraken naast Arne Weverling historicus Jan Dahmeijer, molenrestaurateur Bart Doorn van Molenmaker Verbij en Matthé Elema. Meer dan 50 vrienden en relaties waren aanwezig om Frank te bedanken voor zijn jarenlange inzet voor de molen. Ook mochten we een 10tal nieuwe donateurs verwelkomen.
“Wieken moeten blijven draaien”
De ’s-Gravenzandse Korenmolen kan alleen nog beneden windkracht 5 gedraaid worden. De wieken zijn aan vervanging toe. Dat kost veel geld. Maar het is wel [2]
NIEUWSBRIEF 2012 het wiekenkruis over te gaan. De opdracht is verleend aan molenbouwer Verbij in Hoogmade. De kosten van het nieuwe wiekenkruis moeten worden gedekt door uit de in de afgelopen jaren opgebouwde reserve groot onderhoud. Qua liquiditeit zijn er voldoende middelen aanwezig om de vervanging van het wiekenkruis uit te voeren. Er is dan echter onvoldoende budgettaire ruimte voor toekomstig groot onderhoud. Het bestuur acht dat niet verantwoord. Dit is de reden waarom enkele externe fondsen worden benaderd en er ook anderszins acties worden ondernomen om extra inkomsten te genereren.
OKTOBER
De vrijwillige Molenaars. Een molenaar is een belangrijk mens. Op de hele wereld is dat zo. Bijvoorbeeld in Mozambique was de machtigste man uit het dorp de man die de maïsmolen bezat en die ook ging over de elektriciteitscentrale: voedsel en energie. Gelukkig hebben we er hier drie, Marga, Cock en Jaap. Vrijwilligers, goed opgeleid, zeer betrokken bij onze molen, echter met een beperkte hoeveelheid tijd. We hebben ruimte voor meer molenaars. De molenaars schrijven ieder jaar een verslag over hun wederwaardigheden op de molen.
Het jaarverslag over 2011 van molenaar Marga, ook namens Cock en Jaap
Rijkssubsidie toegekend, provinciale subsidie aangevraagd
Dit jaar hebben wij voor het eerst zonder Wim gedraaid. Hij is echter nog wel geregeld langs gekomen. Ook heeft hij op 12 februari nog, met mijn hulp voor het kruien,10 kaprollen vervangen door de in 2010 nieuw geleverde azobé rollen. De oude rollen hebben we nog als reserve op de kapzolder staan. Molenaar Casper heeft zelfstandig de molen op 6 dagen laten draaien, op 2e Paasdag, 25 april, voor de laatste keer. Op de Westlandse Molendag 2011 hebben we, ondanks vrijwel de hele dag regen, toch meer bezoekers kunnen ontvangen dan vorig jaar. Dit kwam doordat via de kinderopvang Okidoki kinderen tussen 11.00 u en 15.00 u de mogelijkheid kregen om met handmolentjes meel te malen. Ook stonden er tot 15.00 u zelfgemaakte molentjes en molenschilderijen van de kinderen tentoongesteld. De meeste bezoekers die voor deze zaken kwamen, hebben ook de molen bekeken.
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een subsidie van 30.000 euro toegekend voor de periode 2013-2018, voor de instandhouding van de molen. De ingediende begroting bedraagt ruim 72.000 euro, daarvan is aldus de dienst 66.765 euro subsidiabel, vervolgens is het maximumbedrag van de subsidiabele kosten voor onze molen 50.000 euro en daarvan krijgen we 30.000 euro als subsidie. Het lijkt ingewikkeld, maar je ziet het wel als je het door hebt, vrij naar Cruijff. We hebben bij de provincie aanvullende subsidie van 15.000 euro aangevraagd en ook de gemeente Westland draagt jaarlijks bij. Echter alle subsidies bij elkaar opgeteld leveren lang niet genoeg geld op om onze begroting sluitend te maken .
[3]
NIEUWSBRIEF 2012 Op 1 augustus heeft de brandweer ’savonds van 7 tot circa 9 uur op de molen geoefend. Dit trok veel bekijks. De molen heeft die dag niet gedraaid, Jaap en Cock waren aanwezig. Het was een leerzame dag voor zowel de brandweer als de molenaars. In 2011 was de molen het onderwerp van het themajaar van de provincie ZuidHolland. Voor ‘Leve de Molens’ had de Stichting eind maart foldertjes en twee vlaggen toegestuurd gekregen. De foldertjes die we voor de bezoekers hebben neergelegd zijn bijna allemaal meegenomen. De grootste vlag, met de voorstelling van Leve de Molens, was bijna niet te hanteren. Daarom heb ik die op de eerste zolder tentoongesteld. De kleinere vlag van de provincie ZuidHolland, geel met een rode leeuw, heeft op draaidagen geregeld boven de kap van de molen gewapperd. Verder hebben wij op Koninginnedag de Nederlandse vlag met oranje wimpel uitgestoken, op Westlandse molendag de Westlandse vlag en op Open Monumentendag de vlag van Open Monumentendag. Ook hadden wij van ‘de Hollandsche Molen’ een molendag vlag gekregen. Die heeft op Nationale Molendag wel boven de kap gewapperd, maar omdat hij vrij klein was hebben wij hem op Westlandse Molendag aan de paal van het parkeerbord geknoopt, zodat bezoekers ook konden zien dat het om een molendag ging.
OKTOBER
* Bij deze bezoekers zijn niet meegeteld leden van het bestuur, Harrie en Francoise van den Oever, Wim Rotteveel en Nijs Maat, die wij ook geregeld op de molen mochten ontvangen. * Ook niet meegeteld zijn bezoekers die alleen beneden hebben rondgekeken omdat zij niet naar boven durfden of konden. Dit zijn er zeker wel een stuk of 35 geweest. * Ook stempelaars tijdens Westlandse Molendag, deelnemers aan een puzzeltocht en mensen die alleen meel wilden kopen, en dus voor niets kwamen als ze verder de molen niet wilden zien, zijn niet meegeteld. Onder de bezoekers zagen wij molenaars, molenfotografen en toeristen uit Amerika, Australië, Duitsland, Engeland, Hongarije, Polen en Roemenië. De bezoekers uit Engeland waren ook de tijdelijke overburen van de molen en familie en vrienden die hen in ’s-Gravenzande bezochten. Open draaidagen met vooraankondiging Zaterdag 14 mei, Nationale Molendag*, 91 bezoekers (Cock, Marga) Zaterdag 25 juni, Westlandse Molendag, 106 bezoekers (Cock, Marga) Zaterdag 10 september, Open Monumentendag*, 92 bezoekers (Casper, Marga) * op Nationale Molendag en open monumentendag was de molen gepavoiseerd met de grote vlaggetjes.
Wetenswaardige feiten in 2011 gemaakte omwentelingen 102.203 draaidagen 73 draaiuren 235 uren dat de molenaars op de molen aanwezig waren 331 bezoekers * 554
Open draaidagen met een speciaal tintje Zaterdag 16 april, voorjaarsmarkt bij de kerk, 32 bezoekers (Cock) Zaterdag 30 april, Koninginnedag, 5 bezoekers (Marga)
[4]
NIEUWSBRIEF 2012
OKTOBER
Het aantal bezoekers is weliswaar met ruim 200 gedaald, maar dat zit voornamelijk in het feit dat er maar 1 basisschool uit ’s-Gravenzande zich had aangemeld om leerlingen te laten rondleiden. Wel had nog een groep basisschoolleerlingen uit Den Haag het verzoek ingediend om op een woensdag een rondleiding te krijgen. Gelukkig heeft Jaap zijn vaste draaidag, de donderdag, toen kunnen verzetten naar de woensdag zodat zij niet teleurgesteld hoefden te worden. Hopelijk zullen de nieuwe roeden niet te lang op zich laten wachten, zodat wij ook weer met zeilen kunnen draaien. Dat is toch altijd een leuker gezicht dan draaien met lege hekken.
Besloten draaidagen Maandag 20 juni, rondleiding basisschoolleerlingen, 27+4 bezoekers (Cock) Woensdag 22 juni, rondleiding basisschoolleerlingen, 30+5+3 bezoekers (Jaap) Draaidagen zonder speciale vooraankondiging De molen heeft daarnaast op 6 maandagen, 36 donderdagochtenden, 3 vrijdagen, 19 zaterdagen en 1 zondag gedraaid. In totaal hebben wij op deze dagen zo’n 159 bezoekers ontvangen. Dat is zelfs nog iets meer dan voorheen toen wij de vaste zaterdagmiddag open waren. Molen in de rouw De molen is in 2011 3x in de rouw gezet: 1e op 14 tot 16 april i.v.m. het overlijden van Cees de Vos, Machinist van de Oude Liermolen, die ook altijd meedeed met de Westlandse Molendag. 2e op 16 tot 22 juni i.v.m. het overlijden van Niek Boekestijn voormalig molenaar van de Wippersmolen te Maassluis. 3e op 21 tot 28 juli i.v.m. het overlijden van mijn moeder Nely Scheffer-van Leeuwen.
Marga Scheffer
Tot slot Door de problemen met de roeden heeft de molen meerdere dagen niet of bijna niet kunnen draaien, terwijl wij wel op de molen waren of van plan waren naar de molen te gaan. Daardoor heeft de molen minder omwentelingen gemaakt dan vorig jaar, maar de 100.000 is wel gehaald. Hiervoor heeft de molen op 9 dagen meer gedraaid, terwijl het totaal aantal draaiuren vrijwel gelijk was.
[5]
NIEUWSBRIEF 2012
INSCHRIJFFORMULIER NIEUWE DONATEUR
ZENDEN NAAR : DE ’S-GRAVENZANDSE KORENMOLEN Wegedoornpad 15 2691EV ’s-Gravenzande
U kunt ook een e-mail sturen naar
[email protected]
Voorletter (s): _____________ Achternaam: ____________________________________ Adres: _________________________________________ Postcode: _________ Woonplaats: ___________________ Geb. datum: ________________ geslacht: M/V Telefoonnummer (privé): ___________________________ Mobiele telefoonnummer: (06) - ______________________ E-mail: __________________________________________
Datum:
Handtekening:
[6]
OKTOBER
